با توجه به اینکه جامعه درحال گذار می­باشد نقش کارکردی زن نیزبا توجه به شرایط زمانی ومکانی متفاوت می­باشد برای مثال درخانواده سنتی زن خانه داراست ومرد نان آور اما اکنون زنان بیش ازهرزمان دیگری درگذشته درفراینداقتصادی نقش دارند اگرچه ازنظرحقوقی این تحول اجتماعی باعث ایجاد ساختارخانواده مبتنی بربرابری نشده است اما درعمل زن ومرد به رفاه اقتصادی واجتماعی خانواده کمک می­ کنند.^[۱۱۲]

دین اسلام زن رادرخانواده به شبانی تشبیه می­ کند که آنرا رهبری واداره می­ کند. الاکلکم راع وکلکم مسوول عن رعیته… والمرأه راعیه فی بیت زوجها – آگاه باشید! همه شما چوپان هستید واز آنچه تحت اداره شماست مسوول هستید …زن چوپانست درخانه شوهرخود، این تشبیه برای تاکید براهمیت جایگاه زن درخانواده است. حدیث نبوی )ص(.
۲-۴-۲- حقوق اختصاصی زن در اسلام
۲-۴-۲-۱- حق مهر
از جمله حقوق مالی زن که اسلام مرد را موظف به پرداخت آن نموده مهریه است. در تعریف مهریه گفته شده است: «نوعی هدیه و پیشکش که باید فرد به عنوان ابراز محبت و وفاداری به بهترین وجه آن را به زن تقدیم کند»^[۱۱۳] در عصر جاهلیت، زنان به عنوان شیئی بی ارزش قلمداد می­شدند و به طور عموم، مهر که حق مسلم زن بود، در اختیار اولیای آنها قرار می­گرفت و یا اگر برادری، خواهر خود را به ازدواج دیگری درمی­آورد، او هم در مقابل، خواهر خود را به عنوان مهریه، به ازدواج وی درمی­آورد.^[۱۱۴] اسلام مهر را ابداع نکرده بلکه مهر ابداع خلقت است و فقط اسلام آن را به حالت فطریش برگرداند.^[۱۱۵]
قرآن با جمله«و آتوا النساء صدقاتهن نحله…..» ترجمه:مهر زنان را در کمال رضایت و طیب خاطر بپردازید. مهر را با عنوان(صدقه)یاد کرده یعنی چیزی که نشانه راستین بودن علاقه مرد است و نیز مهر به خود زن تعلق دارد و نه به پدر و مادر و همچنین با کلمه(نحله)کاملا تصریح می­ کند که مهر عنوانی جز هدیه و پیشکش ندارد.احادیث بسیاری از نبی اکرم در دست است که در آنها مجازات سنگینی برای عدم پرداخت مهر زن ذکر شده است از جمله اینکه فرمودند:
هر کس زنی بگیرد و در نظر داشته باشد که مهر او را نپردازد هنگام مرگ چون زناکاران بمیرد.^[۱۱۶]در واقع مهر جلوه حمایت مادی از زن است.
در فرهنگ اسلامی سابقه تعلق مهریه به عنوان حقی از حقوق مالی زنان طبق حدیثی از امام صادق(ع) به زمان آفرینش انسان بر می­گردد«هنگامی که حضرت آدم(ع) می­خواست حوا را خواستگاری کند به خداوند فرمود: تا به چه مهریه­ای رضا دهی، خداوند فرمود: به اینکه دستورات دینی را به او بیاموزی بدان خشنود می­شوم، آدم گفت: خدای من اگر در مورد مهریه همین رضای توست آن را پذیرفتم و برای تو گردن می­گیرم و تعهد می­کنم و خداوند فرمود: خواست من نیز همین است».^[۱۱۷]
«مهر در اسلام وسیله­ای برای بالا بردن حیثیت زن و عاملی برای دلگرمی او در اداره کانون خانواده و زمینه ای جهت تأمین آسایش فکری اوست مهر و پرداخت آن در اسلام اهمیت ویژه ای دارد تا جایی که«اگر شوهرِ زنی کافر شود و مهر زنش را نپردازد دولت اسلامی او را موظف به پرداخت آن می­ کند و در صورت عدم قدرت از محل بیت المال به او می پردازد».^[۱۱۸]
موضوع مهر در اسلام مشمول هر چیزی می­ شود که عنوان عطیه و هدیه را داشته باشد و آنچه که حرام و آلوده باشد وشخص نتواند مالک آن گردد نمی­تواند موضوع مهر واقع شود.
اسلام مقدار و حد مهر را مشخص نکرده بلکه توافق و رضایت طرفین را معیار مقبولیت آن دانسته است.
در اسلام زن پس از ازدواج و با گرفتن مهر استقلال اقتصادی خود را از دست نمی­دهد و درآمد وی از آن شوهرش نمی­ شود. گوستاولوبون در این زمینه چنین نوشته است:
«زنان اسلام نه اینکه فقط مهر می­گیرند بلکه املاک شخصی آن ها کاملا در ید تصرف خود آن­هاست و در هزینه ومصارف خانوادگی دیناری ملزم نیستند شرکت کنند و هر وقت مطلقه شوند کسوه و نفقه خود را باید بگیرند».^[۱۱۹]
۲-۴-۲-۲- نفقه
یکی از حقوق مالی که اسلام به زن اختصاص داده و مرد را موظف به رعایت و پرداخت آن کرده نفقه است. در اسلام وجوب پرداخت نفقه بازه زمانی از آغاز زندگی مشترک تا زمان مرگ و حتی در مدت عده طلاق رجعی خواه زن فقیر باشد خواه غنی را در برمی­گیرد. در تعریف نفقه چنین آمده:«از حقوق اختصاصی زن و از تکالیف مرد عبارت از تأمین هزینه­ های عمومی و عادی زن در خانواده است که عبارتند از: خوراک، پوشاک، مسکن و دیگر مایحتاج ضروری زندگی».^[۱۲۰]
طبق این تعاریف نفقه چیزی است که زن برای زندگی متعادل و متعارف خود به آن­ها نیازمند و هزینه هایی است که مرد در ازای پیمان زناشویی باید تقبل کند نفقه در آیات و روایات اسلامی از اهمیت خاصی برخوردار است و خداوند در آیه۲۳۳بقره به این امر اشاره کرده است و اهمیت آن به حدی است که در صورت عدم پرداخت نفقه از طرف مرد، زن می ­تواند نفقه مورد نیاز خود را از دارایی مرد بردارد. پیامبر اسلام(ص) در خطبه­های حجه الوداع نیز به لزوم پرداخت این حق به زنان اشاره کرد.^[۱۲۱] مدتهای زیادی در غرب، زن از تصرف در اموال خود محجور و ممنوع بود. در قرن نوزدهم تا حدی محجوریت زن شوهردار و در قرن حاضر محجوریت همه زنها برداشته شد.^[۱۲۲] اما اسلام سیزده قرن پیش از اروپا، قانون استقلال اقتصادی هر یک از زن و مرد را تصویب کرد چنانکه قرآن می­گوید^[۱۲۳]«للرجال نصیب مما اکتسبوا و للنساء نصیب مما اکتسبن»ترجمه: برای مردان بهره­ای است از آنچه کسب می­ کنند و برای زن بهرهای است از آنچه کسب می­ کنند.^[۱۲۴]و مرد حقی در مال و درآمد زن ندارد و نمی­تواند او را وادار به صرف اموال خود در زندگی مشترک کند.
اسلام شرایط متعددی را برای وجوب نفقه زن بر مرد تعیین نموده که می­توان آن ها را در دو مورد خلاصه نمود که عبارتند از اینکه:
پیوند میان زن و مرد به صورت عقد دائم باشد و در نکاح موقت نیز در صورتی که شرط نفقه قبلاً ذکر شده باشد، علاوه بر آن زن به طور کامل در مقابل مرد تمکین نماید در غیر این صورت وظیفه پرداخت نفقه از مرد ساقط خواهد شد.
اسلام دستور داده کیفیت پرداخت نفقه به بهترین وجه صورت گیرد. پیامبر اکرم(ص) در این باره فرموده اند:«فعلیکم کسوتهن و رزقهن بالمعروف»بر شما واجب است تهیه لباس و غذا و نان به نیکی و شایستگی قرآن کریم در آیات متعددی مردان را موظف به پرداخت نفقه کرده است. از جمله در سوره بقره می فرماید:«فامساک بمعروف او تسریح باحسان»^[۱۲۵] یا ][باید زن را[ بخوبى نگاه داشتن، یا بشایستگى آزاد کردن. باید گفت منظور آیه شریفه از نگهداری معروف چیزی جز فراهم نمودن مقدمات و ملزومات زندگی مانند خوراک، پوشاک و غیره نیست.^[۱۲۶]
۲-۴-۲-۳- ارث
ارث، حق دیگری است که با بعثت پیامبر و نزول آیات قرآنی برای زنان مسجل گردید. بر این اساس، خداوند در قرآن،آیاتی از سوره نساء را به این مسئله اختصاص داده است. شأن نزول هر یک از این آیات، برخی از اجحاف­های اعراب درباره ارث زنان بود. که با نزول آیات ارث این حق از سوی پیامبر به زنان بازگردانده شد.در اعراب جاهلی گاهی کسی را پسرخوانده قرار می­دادند، این پسر خوانده، به این دلیل که پسر بود از مزایایی مانند ارث برخوردار می­شد که حتی دختران نسلی از این مزایا برخوردار نبودند.^[۱۲۷]
استقلال و شخصیت حقوقی زنان در طول تاریخ فراز و فرودهای فراوانی را طی کرده است. یکی از حقوق مالی زن ارث است که در زمان گذشته به دلایلی نادیده گرفته می­شده است. با طلوع اسلام حق ارث برای زنان به رسمیت شناخته شد و همزمان با نزول قرآن کریم آیات متعددی در رد محرومیت آنان از ارث نازل شد. از جمله«للرجال نصیب مما ترک الوالدان الاقربون وللنسا نصیب مما ترک الوالدان الاقربون مما قل منه او کثر نصیبا مفروضا»^[۱۲۸] از هر چه پدر و مادر و خویشاوندان به ارث مى­گذارند، مردان را نصیبى است. و از آنچه پدر و مادر و خویشاوندان به ارث مى­گذارند چه اندک و چه بسیار آنان{آنان} را نیز نصیبى است، نصیبى معین در اسلام طبق آیات قرآن کریم سهم الإرث زن نصف مرد است.
این مسئله از جمله قوانینی است که مورد اعتراض مدعیان تساوی حقوق زن و مرد قرار گرفته است در حالی که سخنان حکمت آمیز معصومین(ع) که عدل و مفسر آیات قرآن است حاکی از آن است که در تفاوت­های موجود میان حقوق زن و مرد هیچ اجحافی نسبت به تضییع حقوق زنان صورت نگرفته است
امام رضا(ع)در پاسخ به سوالی که در مورد علت نصف بودن سهم الإرث زنان از ایشان شد فرمودند:
«وعله اعطاء النساء نصف ما یعطی الرجال المیراث لان المراه اذا تزوجت اخذت و الرجل یعطی فلذاک و فر علی الرجال»
سهم زنان نصف مردان از میراث است و به خاطر آن است که زن هنگامی که ازدواج می­ کند. چیزی می­گیرد و مرد ناچار است چیزی بدهد بعلاوه هزینه زندگی زنان بر دوش مردان است.^[۱۲۹]همانگونه که از فحوای کلام امام رضا(ع) برداشت می­ شود علت اینکه اسلام سهم الإرث زن را نصف سهم الإرث مرد قرار داده بدین خاطر است که از دیدگاه اسلام مهر و نفقه زن که بر مرد واجب است از امور لازم و مؤثر در تأمین آسایش واستحکام خانواده است. از این رو چون مهر و نفقه زن بر مرد تحمیل شده، اسلام از طریق دو برابر قرار دادن سهم الإرث مردخواسته است این تحمیل را جبران کند.
سنت ارث، مانند سایر سنت­های رایج در جوامع بشری، همواره رو به تحول بوده و تحولات و پیشرفت­ها آن را بازیچه خود کرده است. چیزی که هست از آنجایی که این تحول در جوامع بدوی نظام درستی نداشته، به دست آوردن تحول منظم آن از تاریخ انسان­ها ممکن نیست، و کاری­ است بس مشکل.
قدر یقین این است که در آن جوامع، زنان و افراد ناتوان، از ارث محروم بوده ­اند، و ارث در میان خویشاوندان میت، به ویژه قوی­ترها تقسیم می­شده است، و این دلیلی جز این نداشته که مردم آن دوره­ها، با زنان و بردگان و کودکان صغیر و سایر طبقات ناتوان جامعه، مانند یک حیوان عمل می­کردند، و آنها را مانند حیوانات رام و وسیله زندگی خود می­دانستند.^[۱۳۰]
در قوانین اسلام هیچ یک از ناهمواریهای گذشته در مورد ارث وجود ندارد چیزی که در قوانین اسلامی مورد اعتراض مدعیان تساوی حقوق است این است که از نظر اسلام پسر دو برابر دختر و برادر دو برابر خواهر وشوهر دو برابر زن ارث می­برد. علت اینکه اسلام سهم الارث زن را نصف سهم الارث مرد قرار داد وضع خاصی است که زن از لحاظ مهر و نفقه و سربازی و برخی قوانین جزایی دارد یعنی وضع خاص ارثی زن معلول وضع خاصی است که زن از لحاظ مهر و نفقه و غیره دارد اسلام چون نفقه و مهر را لازم می­داند و تحمیلی از این نظر بر مرد شده است اسلام می­خواهد این تحمیل از طریق ارث جبران شود، لهذا برای مرد دو برابر زن سهم­الارث قرار داده است پس مهر و نفقه است که سهم­الارث زن را تنزیل داده است.^[۱۳۱]
۲-۴-۲-۴- رعایت عدالت
از دیگر حقوق زن بر شوهر که در زمره حقوق معنوی وی به شمار می ­آید رعایت عدالت در صورت تعدد زوجات است.دشمنان اسلام مسئله چند همسری را به گونهای برای تبلیغات خود مورد بحث قرار داده­اند که گویا این مسئله یکی از واجبات یا حداقل مستحب است. اگر درست بیندیشیم در میان ملتها و امتهای پیشین هر مردی که آرزو داشته بدون قید و بند با تعداد کثیری از زنان ازدواج کرده است.^[۱۳۲]درحالی که در اسلام کسی که دارای زن مناسبی باشد و او را کفایت کند مکروه است با زن دیگری ازدواج کند و همچنین کسی که نمی­تواند مخارج زن دوم را تأمین کند و یا مطمئن نیست که بتواند بین آن دو عدالت برقرار نماید حرام است که به ازدواج دوم اقدام کند چنانکه خداوند می­فرماید:« فان خفتم الاتعدلوا فو احده…. »^[۱۳۳] ترجمه: چنانچه بیم دارید که به عدالت رفتار نکنید به یک زن اکتفا ورزید.
ونکته مهم اینکه بر خلاف تبلیغات دشمنان، اسلام پایه­گذار اولیه این قانون نسیت بلکه آن را از صورت افراط­آمیز و ناهنجارخود در آورده و محدود کرده است و احکام و مقرراتی همچون عدالت میان همسران را برای آن قرار داده است.^[۱۳۴]در اسلام امر به تعدد زوجات نشده و اصل زندگی خانوادگی بر تک همسری استوار است با این حال مسئله تعدد زوجات را بحکم ضرورت ها و با رعایت شرایطی مجاز می­شمارد که از جمله این شرایط رعایت عدالت بین زوجات است.
قرآن کریم به صراحت مردان را موظف کرده در صورت تعدد زوجات بین آن ها به عدالت رفتار نماید
«فانکحوا ما طاب لکم من النساء مثنی و ثلاث و رباع فان خفتم الاتعدلوا فو احده او ما ملکت ایمانکم ذالک ادنی الا تعولوا »^[۱۳۵] هر چه از زنان(دیگر) که شما را پسند افتاد، دو دو، سه سه، چهار چهار، به زنى گیرید. پس اگر بیم دارید که به عدالت رفتار نکنید، به یک (زن آزاد) یا به آنچه (از کنیزان) مالک شده­اید (اکتفا کنید) این (خوددارى) نزدیکتر است تا به ستم گرایید(و بیهوده عیال وار گردید). وظیفه مرد در اجرای عدالت بین همسران شامل جنبه­هایی چون نفقه، مسکن، سرپرستی، کفالت مالی و…است.^[۱۳۶]
در اسلام اهمیت رعایت عدالت در بحث تعدد زوجات تا جایی است که رسول اکرم) ص) در این زمینه فرموده اند:«هرکس دو زن داشته باشد و در میان آن ها به عدالت رفتار نکند، به یکی از آن ها بیش از دیگری اظهار تمایل کند در روز قیامت در حالی محشور خواهد شد که یک طرف بدن خود را به زمین می کشد تا سرانجام داخل آتش شود».^[۱۳۷]

فصل سوم

مفهوم مقتضیات زمان و مکان

۳-۱- مفهوم مقتضیات زمان و مکان در لغت و اصطلاح
۳-۱-۱- مفهوم مکان در لغت
مکان به (فتح میم)به معنی جا و جایگاه است.^[۱۳۸]
و در فرهنگ معین به معنای موضع و محل آمده است.
درالمنجد به معنای«جای»،«فضا»و لیس لهُ مکانُ، یعنی برای او جایی نیست و مکانه نیز به معنای مقام موقعیت رتبه و جا.^[۱۳۹]
۳-۱-۲- مفهوم مکان از دیدگاه قدماء و معاصرین
از دیدگاه قدما:
به اعتقاد ارسطو مکان عبارت است از سطح داخلی جسمی – که مماس با سطح خارجی جسم دیگر باشد – مانند سطح داخلی لیوان که مماس با سطح خارجی آبی است که در آن ابن سینا و فارابی قول منقول از ارسطو را تا -یید می­ کند.^[۱۴۰] از نظر افلاطون مکان همان حجم جهان است که ذهن انسان آن را از اجسام تجرید می­ کند یعنی آن را جداگانه در نظر می­گیرد.
از دیدگاه معاصرین:
صدرالمتالهین در مورد مکان قول منقول از افلاطون یعنی مجرد بودن فضا را تایید می­ کند^[۱۴۱].از دیدگاه علامه طباطبایی مکان چیزی است که دارای وضع می­باشد؛ یعنی می­توان با واژه­ های «این­جا» و «آن­جا» بدان اشاره نمود.و سرانجام، مکان به گونه ­ای است که یک واحد از آن، دو جسم را در زمان واحد در خود نمی­گنجاند اما ظاهرا مناسبترین تعریف برای مکان آن است که بگوییم: «مکان هر شئ عبارت است از مقداری از حجم جهان که مساوی با حجم جسم منسوب به مکان باشد، از آن جهت که در آن گنجیده است ».^[۱۴۲]
۳-۱-۳- مفهوم مکان در عرف
مکان عبارت است از موقعیت قرار گرفتن هر چیز در محل خود لذ ا مکان شهرها و روستاها را براساس تقسیمات طبیعی و جغرافیایی قاره­ها و دریاها قرار می­ دهند و در روی نقشه­ها جایگاه آنها را مشخص می­ کنند.^[۱۴۳]
۳-۲-۱- مفهوم زمان در لغت
زمان در لغت به معنای وقت اندک و بسیار، هنگام و روزگار می­باشد درفارسی به معنی اجل و مرگ هم گفته شده مثال از فردوسی:
چون بشنید رستم گو سرفراز بدانست کامد زمانش فراز
زمان خواستن یعنی مهلت خواستن وقت خواستن آمده است^[۱۴۴].

۲-۲-۴-عوامل مؤثر بر جو سازمانی:
عوامل زیادی وجود دارد که بر جو سازمانی موثر می باشند که بر اساس مطالعات انجام شده از طریق دانشمندان مختلف در قالب جدول شماره (۲-۲) جمع آوری گشته است . در هر یک از مطالعات صورت گرفته شده ، عواملی شناسایی شده است که در هر یک به صورت اجمالی به آنان اشاره شده است که از یکی از عوامل مشترک در بین دیدگاه صاحبنظران سبک رهبری را می توان اشاره داشت که خود ، موثر از عوامل مختلف از قبیل سبک تفکر آنان می باشد. جدول شماره (۲-۲) عوامل موثر بر جو سازمانی را از دیدگاه تعدادی از صاحبنظران بیان می دارد :
جدول شماره (۲-۲) : عوامل مؤثر بر جو سازمانی

محقق	عوامل
شرینگتون[۱۳۳] (۱۹۹۹، ۴۹۴)	۱ ـ ارزشهای مدیریتی: چون این ارزشها به فعالیتهایی منجر می شوند که بر تصمیمات موثر هستند این ارزشها یا درک کارکنان از این ارزشها، تاثیر به سزایی بر اینکه سازمان رسمی یا غیر رسمی، عمومی یا غیر عمومی و تعاونی یا غیر تعاونی باشد، دارد. ۲ ـ سبک رهبری: رهبرانی که بر مرئوسان خود اطمینان دارند و از آنان می خواهند که در تصمیمات سازمانی شرکت کنند در مقایسه با مدیرانی که اصرار بر تصمیمات متمرکز دارند و کنترل و نظارت شدید را اعمال می کنند، جو متفاوتی را ایجاد می کنند. ۳ ـ شرایط اقتصادی: اگر اقتصاد در حال رشد بوده و وضع سازمانی مساعد باشد مدیران ریسک پذیری بالایی دارند اما در دوران رکود اقتصادی بودجه و منابع مالی محدود می شود و مدیران مجبور می شوند، برنامه های جدید را پیشنهاد نکنند و از ایده های نو، مبتکرانه و خلاق چشم پوشی نمایند. ۴ ـ خصوصیات اعضاء: شخصیت اعضای سازمان بر جو سازمانی اثر می گذارد. جو سازمانی که از نیروی انسانی مسن و با تحصیلات کم برخوردار است با سازمانی که کارکنان آن بیشتر جوان بوده و از تحصیلات بالایی برخوردارند، جو کاملا متفاوتی دارند. ۵ ـ اندازه سازمان: سازمانهای بزرگ نسبت به سازمانهای کوچکتر تمایل بیشتری به جدی بودن و ساختار بوروکراتیک دارند از سوی دیگر در سازمانهای کوچک ایجاد جو خلاق که توام با نوآوری و ابتکار باشد نسبت به سازمانهای بزرگ به مراتب آسان تر است. ۶ ـ ساختار سازمانی: چندین ویژگی ساختار سازمانی بر جو سازمانی تاثیر می گذارد به عنوان مثال سازمان با توسل به گزارشات، قوانین و رویه ها به ایجاد جو بروکراتیک تمایل دارند گرچه ممکن است به ظاهر مطلوب نباشد ولی کارا به نظر می رسد. ۷ ـ ماهیت کار و شغل: انواع مشاغل و نوع کار و حرفه در ایجاد جو سازمانی خاص سهم بسزایی دارند. کشاورزی و زراعت در جوامع روستایی در جوی کاملا متفاوت از موسسات بانکداری و فعالیتهای اداری صورت می گیرد.
دسلر ( ۱۳۶۸، ۱۱۵ ـ ۹۱)	۱ ـ ساختار سازمانی : ساختار سازمانی در تعیین و شیوه فرایندها در بین افراد موثر می باشد. ۲ ـ سیاستهای و روشها : روش های گوناگون باعث شکل گیری جریان کار و در نتیجه به وجود آمدن فضای کلی از سازمان می شود . ۳ ـ شیوه رهبری : رهبرانی با شیوه ی رهبری گوناگون از قبیل حمایتگرا و با اقتدار گرا باعث ایجاد جوی متفاوت در سازمان می گردد. ۴ ـ روش ارزشیابی : شیوه ی ارزشیابی باعث شکل گیری احساسات متفاوت در کارکنان و در نتیجه می تواند در شکل گیری جو خاصی در سازمان تاثیر گذار باشد.
عسگریان ( ۱۳۷۸، ۱۸۳)	۱ ـ آمادگی تکنولوژی : بر این فرض استوار است که سازمان به منظور انجام امور خود ، به چه میزان توانایی تغییر از شرایط سنتی به مدرن را دارد. ۲ ـ مهارت و برتری نیروی انسانی : کارکنانی با مهارت های خاص ، باعث ایجاد کنون های قدرت و نیز تغییر در شیوه اداره آنان می گردد که باعث تغییر جو سازمان می شود. ۳ ـ سیستم ارتباطات : نحوه ارتباطات و حل و فصل امور در شکل کیری گروه ها و نیز کیفیت و کمیت روابط بین گروهی و فردی تاثیر گذار است. ۴ ـ عوامل انگیزشی : عوامل انگیزشی در عملکرد افراد و در نتیجه رضایت افراد از کار کردن و نگرش آنان نسبت به محیط کاری تاثیر گذار است. ۵ ـ فرایند تصمیم گیری: شیوه و جهت اخذ تصمیمات را در سازمان نشان می دهد و خود روابط حاکم در بین رئیسان و مرئوسان را به نمایش می گذارد. ۶ ـ تاثیر و نفوذ کارکنان سطوح پایین تر : مشارکت و نفوذ گذاری کارکنان در سطوح پایین تر شرایط را برای تغییر جو سازمانی از بسته به باز را فراهم می نماید. ۷ ـ حمایت و پشتیبانی مسئولان سازمان: سبک های حمایتگرایانه مدیران باعث بروز جو مثبتی بر روابط حاکم بر سازمان می شود. ۸ ـ تاکید بر مقاصد و اهداف: هدف روش را توجیح می کند. ۹ ـ ساده سازی شغل: شرایط برای انجام مشاغل ساده می گردد. ۱۰ ـ ایجاد تشکیلات و تشکلها : باعث ایجاد گروه های رسمی و غیر رسمی می شود.

منبع : (هاشمی طاری ، ۱۳۷۸،۲۴)
۲-۲-۵-ویژگی های جو سازمانی:
از آنجایی که جو سازمانی از عوامل مشخصی حاصل می گردد ، خود نیز باعث تاثیر گذاری بر پدیده های مختلفی در سازمان می باشد. این تاثیر گذاری در ناشی از ویژگی های درونی و بیرونی ای می باشد که جو سازمانی در خود جای داده است . اغلب این ویژگی ها ، نوع جو سازمانی را تعیین می نماید و نیز باعث تاثیر گذاری بر ادراک افراد و کارکنان از سازمان می شود . بر اساس این ویژگی ها می توان جو سازمانی یک سازمان را شناخت و آن را به بوته ی آزمایش قرار داد. جدول (۲-۳) ، ویژگی های جو سازمانی را از دیدگاه تعدادی از صاحبنظران بیان می دارد :
جدول شماره (۲-۳) : ویژگی های جو سازمانی از دیدگاه صاحبنظران

۶-۳-۲- تاریخچه شرکت بیمه ایران
در۱۵آبان ماه ۱۳۱۴ شرکت سهامی بیمه ایران به عنوان نخستین شرکت بیمه ایرانی و دولتی تأسیس شد و به عنوان بنیانگذار صنعت بیمه درکشور آغاز به کارکرد . آغاز فعالیت بیمه ایران (۱۴ آبان ۱۳۱۴) را به تعبیری می توان ملی شدن صنعت بیمه تلقی کرد. بیمه ایران از آذرماه ۱۳۱۴ صدور بیمه نامه در رشته‌های مختلف را آغاز نمود و ظرف یک سال در شهرهای مشهد، شیراز‌، اصفهان ، همدان ، اهواز و بوشهرنمایندگی تأسیس کرد. همزمان تعدادی از دانشجویان رشته‌های اقتصادی و تجارت برای آموختن فنون بیمه به خارج از کشور اعزام شدند . شرکت بیمه ایران موفق شد درهمان سال نخست فعالیتش ،۶۲% بازار بیمه کشور را در اختیار بگیردو سهم مؤسسات خارجی را از ۱۰۰% به ۳۸% کاهش دهد . بیمه ایران همچنین درصد واگذاری اتکائی را از حدود ۹۰% به ۴۴% تقلیل داد و با کاهش نرخ حق بیمه در برخی از رشته‌‌ها به حدود۵۰% ،‌ درگسترش و توسعه بیمه نقش مؤثری را ایفاء کرد بطوریکه امروز نه تنها درسراسر کشور، بلکه درکشورهای اروپایی و آسیایی، بویژه در خاورمیانه نامی پرآوازه و آشناست (سایت بیمه ایران).

۷-۳-۲- موضوع فعالیت
بیمه ایران در کلیه رشته‌های بیمه زندگی و غیرزندگی فعالیت می‌کند و با عرضه بیمه‌های تجاری و خانواده شامل بیمه‌های اتومبیل‌، اشخاص (عمر – حادثه – درمان )، آتش‌سوزی ، باربری، مهندسی و مسئولیت بیش از ۵۰% سهم بیمه‌های بازرگانی کشور را دراختیار دارد. دربخش حمایت‌های ملی نیز اکثریت پروژه های بزرگ ملی نظیر نفت و گاز و پتروشیمی ، هواپیمایی ، سدسازی، نیروگاهها و صنایع تحت پوشش بیمه ایران است که در مواقع لزوم خطرات بیمه‌شده خود را نزد بازارهای بین المللی بیمه اتکائی می کند . بیمه ایران با توجه به ظرفیت بالای ریسک‌پذیری خود، علاوه بر انجام بیمه های مستقیم ، نسبت به پذیرش ریسک به صورت بیمه ‌اتکایی قبولی از شرکت‌های بیمه داخلی و خارجی اقدام می کند (همان).
۸-۳-۲- شبکه فروش
بیمه ایران با دارا بودن ۲۰۵ شعبه فعال و مجتمع خدمات‌بیمه‌ای در سراسر کشور و ۱۲ شعبه و نمایندگی در خارج از مرزها و با بکارگیری بیش از ۳۷۷۰ دفتر نمایندگی حقیقی و ۱۵۶ نماینده حقوقی تحت عنوان شرکت خدمات بیمه ای (در مجموع ۲۵۶ر۴ نمایندگی ،کارگزار و شرکت خدمات بیمه‌ای ) ، بزرگترین شبکه عرضه بیمه در کشور را در اختیار دارد(همان).
۹-۳-۲- تعریف نماینده بیمه
شورای‌عالی بیمه در اجرای بند ۵ ماده ۱۷ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه‌گری، در جلسه مورخ۰۶/۰۶/۱۳۹۱ “ائین نامه تنظیم امور نمایندگان بیمه” را مشتمل بر ۳۰ ماده و ۳۰ تبصره تصویب نمود.
ماده ۱:
نماینده بیمه که در این آیین‌نامه اختصاراً «نماینده» نامیده می‌شود، شخص حقیقی یا حقوقی است که با رعایت قوانین و مقررات مربوط، از جمله قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری، مفاد این آیین‌نامه و سایر مصوبات شورای‌عالی بیمه، مجاز به عرضه خدمات بیمه‌ای به نمایندگی از طرف یک شرکت بیمه طرف قرارداد می‌باشد.
ماده۲:
پروانه نمایندگی بیمه توسط شرکت بیمه پس از تایید بیمه مرکزی ج.ا.ایران در همه رشته‌ها یا رشته‌های بیمه‌ای معین صادر خواهد شد. مدت اعتبار قرارداد و پروانه نمایندگی سه سال است و شرکت بیمه می‌تواند با رعایت مفاد این آیین‌نامه و احراز شرایط مربوط و گذراندن دوره‌های آموزشی لازم توسط نماینده پروانه وی را تمدید نماید. در هر حال اعتبار پروانه نمایندگی منوط به اعتبار قرار داد نمایندگی بیمه است.
ماده۳:
شرکت بیمه موظف است شرایط اعطای نمایندگی بیمه را از طرق مقتضی، به ویژه درج در پایگاه اینترنتی خود به اطلاع عموم برساند.
ماده۴:
مسئولیت احراز صحت شرایط لازم در مورد هر یک از متقاضیان اخذ پروانه نمایندگی بیمه(اعم از حقیقی وحقوقی) بر عهده شرکت بیمه مربوط است.
ماده۵:
شخص حقیقی متقاضی اخذ پروانه نمایندگی بیمه باید واجد شرایط زیر باشد.
الف) تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران.
ب) اعتقاد به اسلام یا یکی دیگر از ادیان رسمی کشور.
پ) عدم اعتیاد به مواد مخدر.
ت) عدم حجر.
ث) نداشتن سـوء پیشینه کیفری و همچنین نداشتن سابقه محکومیت به جرایم نام برده شده در ماده ۶۴ قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری.
ج) داشتن گواهی پایان خدمت وظیفه عمومی یا معافیت دایم (برای آقایان).
چ) داشتن حداقل مدرک کارشناسی در رشته بیمـه (و یا سایر رشته‌ها با گرایش بیمه) بدون نیاز به داشتن سابقه کار بیمه‌ای، یا حداقل مدرک کارشناسی در رشته‌های مرتبط (شامل اقتصاد، امور مالی، حسابداری، آمار، مدیریت و حقوق) با یک سال سابقه کار بیمه‌ای فنی و تخصصی، یا حداقل مدرک کارشناسی در سایر رشته‌ها با دو سال سابقه کار بیمه‌ای فنی و تخصصی، یا حداقل مدرک دیپلم با سه سال سابقه کار بیمه‌ای فنی و تخصصی.
ح) موفقیت در آزمون نمایندگی بیمه مرکزی ج.ا.ایران.
خ) گذراندن دوره کارآموزی به مدت ۱۵ روز اداری در شرکت بیمه مربوطه برای کلیه متقاضیان نمایندگی بیمه.
ماده۶:
اعطای نمایندگی حقوقی بیمه منوط به احراز شرایط زیر و ارائه آنها به شرکت بیمه مربوطه است:

• • 1. 1. تشکیل و ثبت در قالب شرکت سهامی خاص یا شرکت تعاونی متعارف.

     

    1. 1. تهیه اساسنامه طبق نمونه ابلاغی بیمه مرکزی ج.ا.ایران.

     

    1. 1. موضوع فعالیت نماینده حقوقی به طور انحصاری نمایندگی بیمه باشد.

     

    1. 1. تعداد اعضای هیئت مدیره حداقل سه نفر باشد.

     

    1. 1. داشتن حداقل یک میلیارد ریال سرمایه اولیه.

     

    1. 1. ارائه گواهی‌نامه بانک حاکی از تأدیه قسمت نقدی سرمایه، حداقل به مقدار ۵۰ درصد کل سرمایه نماینده حقوقی.

     

    1. 1. ارائه صورت کامل اسامی سهامداران، مدیران و میزان سهام هر یک از آنها.

     

    1. 1. ارائه گواهی عدم سوء پیشینه کیفری مدیران مطابق بند ث ماده ۵ این آیین‌نامه.

     

    1. 1. مدیرعامل و حداقل یک عضو بیمه‌ای هیئت مدیره باید واجد شرایط مندرج در ماده ۵ این آیین‌نامه باشند.

     

    1. 1. ارائه صورت‌جلسات مجمع عمومی مؤسس و هیئت مدیره.

     

    1. ارائه اظهارنامه ثبت نمایندگی حقوقی و تأییدیه نام آن^[۳۴]

(۳/۴۵)۶۸

(۷/۵۸)۸۸

TA + AA

۱

(۷/۹۶)۱۴۵

(۷/۹۴)۱۴۲

Recessive
TT +TA

۴/۰

(۹/۱-۱۹/۰)۶۱/۰

(۳/۳)۵

(۳/۵)۸

AA

۱

(۷۶)۲۲۸

(۶۸)۲۰۴

Alleles
T

۰۳/۰

(۹۶/۰-۴۶/۰)۶۷/۰

(۲۴)۷۲

(۳۲)۹۶

A

فصل چهارم
بحث و نتیجه گیری
سندرم تخمدان پلی کیستیک یکی از شایع ترین اختلالات غدد درون ریز زنان می باشد. PCOS اختلال پیچیده، ناهمگن با علت نامشخص است، اما شواهد قوی وجود دارد که می تواند، تا حد زیادی، به صورت بیماری ژنتیکی طبقه بندی گردد(۹۹و۱۰۰). سازمان بهداشت جهانی تخمین می زند که بیماری PCOS، ۱۱۶ میلیون زن در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می دهد (۴/۳ درصد از زنان)(۱۰۱). شیوع PCOS بسته به تعریف ارائه شده از آن، ۴ تا ۲۵ درصد گزارش شده است. شیوع این عارضه در کشور ایران با انجام یک مطالعه ی کشوری ۶/۱۴ درصد گزارش گردیده است. تخمین زده شده است در جهان ۱۰۵ میلیون نفر از زنان ۱۵ تا ۴۹ سال به PCOS مبتلا می باشند. به دلیل شیوع بالا و عوارض ناشی از این سندرم که شامل اختلال در تخمک گذاری و قاعدگی، نازایی، پرمویی و اختلالات متابولیک می باشد، بار مالی زیادی به سیستم بهداشتی درمانی کشور وارد می گردد. بار بیماری در کشور ایالات متحده در زنان ۱۴ تا ۴۴ سال تقریباً سالانه ۳۷/۴ بیلیون دلار تخمین زده شده است(۱).
PCOS به شدت با چاقی در ارتباط است. این که چاقی به طور ذاتی مربوط به این اختلال است و یا در نتیجه شیوه ی زندگی متفاوت و نگرانی های زیست محیطی نامشخص است، با این حال چاقی با توجه به عوارض های میزان زاد و ولد، عوارض های حاملگی و خطر بیماری قلب و عروقی خطر ابتلا به PCOS را تحت تأثیر قرار می دهد. مشخص شده که PCOS با مقاومت به انسولین در افراد چاق و لاغر در ارتباط است(۱۰۲).
چاقی ممکن است یک نقش پاتوژنتیک در تکوین سندرم PCOS در افراد مستعد ایفا کند. درواقع، انسولین دارای عملکرد گنادوتروفیک واقعی می باشد و افزایش در دسترس بودن انسولین در سطح بافت تخمدان ممکن است به نفع سنتز آندروژن بیش از حد باشد. چاقی، به ویژه فنوتیپ شکمی، ممکن است تا حدودی برای مقاومت به انسولین و هیپرانسولینمی همراه شده با زنان مبتلا به PCOS مسؤل باشد. بنابراین، هیپرانسولینمی مرتبط شده با چاقی ممکن است یک نقش کلیدی در مستعد کردن زنان به هیپراندروژنیسم ایفا کند. صرف نظر از مکانیسم پاتوژنز درگیر شده، زنان چاق مبتلا به PCOS، هیپرآندروژنیسم و ویژگی های بالینی ( از قبیل پرموئی، قاعدگی های نامنظم یا عدم تخمک گذاری) شدیدتری را نسبت به زنان مبتلا به PCOS با وزن طبیعی نشان می دهند(۱۰۳).

دودمان خانوادگی PCOS نشان می دهد که عوامل ژنتیکی نقش مهمی در تکوین این سندرم ایفا می کنند، اگرچه موارد PCOS الگوی روشنی از توارث مندلی را نشان نمی دهند. مطالعات متعددی مزایای درمانی حساسیت به انسولین، به طور خاص متفورمین و thiazolidinediones، بر روی ویژگی های PCOS را گزارش می دهد و شواهدی در مورد تاثیر این عوامل بر خطر ابتلا و درمان چاقی پدیدار شده است.
هم اکنون به خوبی ثابت شده که PCOS یک صفت پیچیده مشابه چاقی و دیابت نوع ۲ را نشان می دهد، و عوامل ژنتیکی و محیطی به پاتوژنز PCOS کمک می کنند. به طور کلی، PCOS می تواند به عنوان یک اختلال ناهمگن آندروژن بیش از حد با درجات مختلفی از ناهنجاری های غده جنسی و متابولیک مشاهده شود. با این حال، شواهد قوی برای جزء ژنتیکی عمده در علت شناسی PCOS وجود دارد. در خانواده ها با موارد PCOS، شواهدی برای وراثت هیپرآندروژنیمیا و هیپرانسولینمیا در برادر و خواهر تحت تأثیر واقع شده وجود دارد. الگو های توارث متعددی، شامل اتوزوم غالب، اتوزوم غالب تغییر یافته، وابسته به X غالب و چند عاملی، برای بیماری پیشنهاد شده است، اما هنوز، الگوی دقیق توارث PCOS ثابت نشده است(۱۰۴).
۴-۱-بررسی ارتباط بین چاقی و ابتلا به PCOS
شواهدی وجود دارد که چاقی، به خصوص چاقی شکمی، ویژگی های بالینی و اندوکرین PCOS را بدتر می کند. شیوع چاقی در PCOS در اکثر مطالعات انجام شده حداقل ۵۰ درصد می باشد. فنوتیپ PCOS به شدت تحت تأثیر مقاومت به انسولین است که این در اکثر زنان مبتلا به PCOS که توسط معیار های NIH تشخیص داده شده حضور دارد. چاقی مقاومت به انسولین را تحت تأثیر قرار می دهد، زنان چاق مبتلا به PCOS نسبت به همتایانشان با وزن نرمال به طور معنی داری مقاومت به انسولین بیشتری را نشان می دهند. این گفته ممکن است با تمایل بیشتر به اضافه وزن کسانی که مقاومت به انسولین شدیدتر دارند صحت یابد. این احتمال وجود دارد که چاقی تظاهر بالینی PCOS را از طریق مقاومت به انسولین افزایش یافته، وخیم تر شدن پیامدهای بالینی تحت تاثیر قرار دهد. به همین دلیل در نظر گرفتن تأثیر چاقی بر ویژگی های PCOS در هنگام درمان این بیماری با اهمیت است(۱۰۲). نتایج حاصل از مطالعه حاضر ارتباط بین ریسک ابتلا به چاقی و سندرم تخمدان پلی کیستیک را تأئید می کند و نشان می دهد که در افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، ریسک ابتلا به چاقی نسبت به افراد کنترل بیشتر است (۰۱۳/۰=P ). بنابراین نتایج حاصله از مطالعه حاضر نیز، با یافته های مطالعات پیشین هماهنگ می باشد.
۴-۲- بررسی ارتباط بین چاقی و ژنوتیپ های واسپین
بیان mRNA واسپین متناظر با درجه چاقی و مقاومت به انسولین در موش های OLETF است، و داخل کردن واسپین انسانی نوترکیب به موش چاق القاء شده با رژیم غذایی، مقاومت به انسولین را بهبود می بخشد، این بهبود نشان می دهد واسپین یک عامل جبرانی در وضعیت چاقی است(۱۳و ۱۰۵ و ۱۰۶). در انسان، سطوح واسپین سرم با شاخص توده بدن (BMI) و حساسیت به انسولین در بزرگسالان و کودکان در ارتباط می باشد. علاوه بر این، سطوح واسپین سرم توسط کاهش وزن و اصلاح شیوه زندگی در کودکان و بالغین چاق کاهش می یابد. شواهدی وجود دارد از این تصور که واسپین نقش مهمی در پیشرفت چاقی و مقاومت به انسولین دارد. اگرچه بسیاری از گزارش های بالینی مبنی بر سطوح واسپین سرم در بیماران مبتلا به چاقی و سندرم متابولیک در دسترس می باشد، چند گزارش از اثرات ژنتیک بر سطوح واسپین سرم وجود دارد. Teshigawara و همکارانش، کشف کردند که پلی مورفیسم تک نوکلئوتیدی در آلل مینور (A) rs77060950 در ژن سرپین ۱۲ به طور معنی داری با سطوح بالای واسپین سرم در جمعیت ژاپنی در ارتباط است و نشان دادند که rs77060950 فعالیت رونویسی را تغییر می دهد(۱۰۶). در پژوهش حاضر ارتباط بین ژنوتیپ های پلی مورفیسم rs2236242 در ژن واسپین و چاقی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان می دهد بین ژنوتیپ های TA+AA و دارا بودن اضافه وزن از لحاظ آماری ارتباط معنی داری وجود دارد (۰۰۹/۰=P ) و نیز بین ژنوتیپ های TA+AA و چاقی از لحاظ آماری ارتباط معنی داری مشاهده می شود(۰۰۶/۰=P). بنابراین نتایج حاصله از مطالعه حاضر با یافته های مطالعات پیشین هماهنگ می باشد.
۴-۳-بررسی ارتباط بین ژنوتیپ های واسپین و خطر ابتلا به PCOS
واسپین (سرپین مشتق شده از بافت چربی احشایی) در اصل به عنوان یک آدیپوکاین شناسایی شد، که عمدتاً از بافت چربی احشایی در موشOLETF ، یک مدل حیوانی از چاقی و دیابت نوع ۲ ترشح می شود. افزایش غلظت واسپین سرم و بیان mRNA واسپین در بافت چربی انسان در ارتباط با زنان چاق مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، چاقی و مقاومت به انسولین می باشد(۱۰۶و۱۰۷). به هر حال، مکانیسم هایی که چگونگی ترشح واسپین در ارتباط با بدتر شدن متابولیسم گلوکز و حساسیت به انسولین را نشان می دهند به طور کامل درک نشده است. غلظت سرمی واسپین تغییرات روزانه در ارتباط با مصرف مواد غذایی را نشان می دهد. واسپین نیز در پوست، هیپوتالاموس، جزایر لوزالمعده و معده بیان می شود(۱۰۷). Klöting و همکارانش، گزارش کردند که بیان mRNA واسپین تنها در ۲۳ درصد از نمونه های بافت چربی احشایی و ۱۵ درصد از نمونه های بافت چربی زیرجلدی قابل تشخیص بود. بیان mRNA واسپین در افراد لاغر قابل تشخیص نبود (BMI<25) و در بیماران مبتلا به دیابت نوع۲ در اغلب موارد تشخیص داده شد. بیان واسپین در بافت چربی احشایی به طور معنی داری با BMI و درصد چربی بدن در ارتباط است(۱۰۸). بسیاری از بیماران مبتلا به PCOS مقاومت به انسولین، چاقی (عمدتآ احشایی)، عدم تحمل گلوکز و اختلال در ترشح هورمون های استروئیدی از تخمدان ها و غده آدرنال دارند، شرایطی که با اختلال در تولید واسپین مرتبط شده است. Tan و همکارانش، سطوح واسپین سرم و بیان mRNA مربوط به ژن واسپین را در شرایط آزمایشگاهی در هر دو بافت چربی زیرپوستی و امنتال مورد بررسی قرار دادند. در این مطالعه گزارش شد که سطوح واسپین سرم در زنان مبتلا به PCOS نسبت به گروه شاهد بالاتر است. mRNA واسپین و سطوح واسپین در بافت چربی امنتال زنان مبتلا به PCOS افزایش یافته است. به علاوه پس از اضافه کردن گلوکز بافت چربی امنتال سطح پروتئین واسپین و ترشح آن افزایش می یابد. کاهش معنی داری در سطوح واسپین سرم در زنان مبتلا به PCOS پس از شش ماه درمان با متفورمین وجود دارد(۷۶).

عادی نژاد :قوم عاد در عظمت جثه و تنومندی ضرب المثل بوده اند .
مرا مادر من که طر طوس خواند به روسی زبان رستم روس خواند
بیت ۱۸، صفحه ۱۱۳۵
۴-۳-۱۱-رخش :
((نام اسب مشهور رستم است که اصلاً در فرهنگ ها ، به معنی سرخ و سپید به یکدیگر آمیخته و نیز قوس و قزح یا کمان رستم (شاید به دلیل رنگ های مختلف ) و نیز مطلق اسب آمده است .((بور ابرش))را هم به اعتبار این که رنگ سرخ و سپید درهم است رخش خوانده اند اما رخش ، اسب شگفت آور رستم است که با یک آزمون دشوار از میان گله های فراوان اسب برگزیده شد و عمری به درازی عمر خود رستم داشت و سرانجام همراه با خود او به چاه غدر نابرادرش شغاد افتاد و با سوار خویش جان داد .رخش در آخرین لحظه مرگ را حس می کند ، تمام تلاش خود را برای نجات رستم به کار می گیرد که کار گر نمی افتدد و هر دو به کام مرگ می روند .جز رخش ، هیچ اسبی قادر نبود تن رستم را بکشد ،همان گونه که هنگام انتخاب ، هیچ اسبی نتوانست زیر فشار پنجه ی او پشت خم نکند .هوش او نزدیک به آدمیان است .در خان سوم ،صاحبش را از نزدیک شدن اژدها آگاه می کند و در خان اول با شیر می جنگد .رستم با او حرف می زند و هم چون انسان مخاطبش قرار می دهد )) . (یا حقی ، ۱۳۸۶، ۳۸۸-۳۸۷)

به رستم رکابی روان کرده رخش هم او رنگ پیرای و هم تاج بخش
بیت ۱۴، صفحه ی ۹۵۹
روان کرد رخش عنان تاب را بر انگیخت چون آتش آن آب را
بیت ۲۴۰،صفحه ی ۹۸۴
به چالش گری سوی او راند رخش برابر سیه خنده زد چون درخش
بیت ۳۴۲،صفحه ی ۹۸۷
چو شد ملک درملک آن ملک بخش به میدان فراخی روان کرد رخش
بیت ۴۶، صفحه ی ۱۰۳۵
به رزم الانی روان کرد رخش بر افروخت از تیغ رخشان درخش
بیت ۱۹، صفحه ی ۱۱۳۳
۴-۳-۱۲-اسفندیار:
((جهان پهلوان ایران در روایات ملی ، نوه ی لهراسپ و پسر گشتاسب پادشاه کیانی است . این نام در اوستا ((سپنتوداته )) (Spanto –data)است و مطابق قاعده ی تحول زبان های ایرانی در فارسی چنان که پاره ای مآخذ ضبط کرده اند هم ((اسفندیاد)) درست است و هم ((اسفندیار)) به صورت اخیر به نظر بعضی ، که از تبدیل ((ر)) به ((د)) غفلت داشته اند ، غلط تصور شده است این نام از دو جزء سپنتو ((مقدس))و داته (داده به معنی آفریده )تشکیل شده و مجموعاً ((آفریده مقدس )) معنی می شود . بنا بر روایات متأخرتر و به خصوص شاهنامه گشتاسپ به سعایت ((گرزم ))یکی از نزدیکان خود که اسفندیار را به بر انداختن گشتاسپ متهم کرده بود ، بر فرزند بد گمان شد و او را به زندان انداخت و پس از آن در برابر حمله ی جاماسپ تورانی به هزیمت رفت اسفندیار را از بند رهانید .شاهزاده ی ایرانی پس از کشته شدن زریر ، عموی خویش داد مردانگی بداد و بر ارجاسپ غلبه کرد و آیین زردشت را به اطراف به پاس خدمات بزرگ او را به کیفیتی که چندان روشن نیست رویین تن کرد ، به طوری که از تمام بدن او فقط چشم هایش آسیب پذیر بود .گشتاسپ بر فرزند حسد برد و ضمن دادن وعده ی تاج و تخت ، وی را به جنگ با رستم روانه کرد رستم چنان که اسفندیار می خواست نپذیرفت که دست بسته نزد گشتاسپ رود و سرانجام با راهنمایی و چاره جویی سیمرغ رستم توانست عمر اسفندیار را با تیر گز مخصوصی سر آورد در این نبرد ، دو پسر اسفندیار نیز کشته شدند .اسفندیار هم شاهزاده است و هم جهان پهلوان ؛ دو صفتی که در شاهنامه جز او در هیچ کس جمع نشده است .عمر کوتاه او مانند آخیلوس یا آشیل ، قهرمان حماسی یونان ، سرشار از پیروزی و درخشندگی است . اسفندیار با ((بالدر)) و(( زیگفرید )) و((آخیلوس)) ،رویین تنان مشهور غربی مشترکاتی دارد .برازندگی ، جوان مرگی ، برخورداری از فره ی ایزدی و گزند پذیری از گیاهی خاص، او را به پهلوانان مذکور همانند می کند )).((یا حقی ، ۱۳۸۶،صفحه ی ۱۲۳-۱۲۲
هر آنچ او نموده گه کارزار نه رستم نموده نه اسفندیار
بیت ۲۴،صفحه ی ۹۵۹
زرویین دژ و درع اسفندیار بر او رنگ زرین منم یادگار
بیت ۹۵، صفحه ی ۱۰۰۷
گر اسفندیار از جهان رفت برد نسبت نامه ی من به بهمن سپرد
بیت ۵۲، صفحه ی ۱۰۱۱
به جز من که دارد که گه کارزار دل بهمن و زور اسفندیار
به من می رسد بازوی بهمنی که اسفندیارم به رویین تنی
ابیات ۵۵-۵۴،صفحه ی ۱۰۱۱
به بازوی بهمن برآموده مار زرویین دژ افتاده اسفندیار
بیت ۱۰۸، صفحه ی ۱۰۲۳
دریغا که از نسل اسفندیار همین بود و بس ملک را یادگار
بیت ۱۴۲، صفحه ی ۱۰۲۴
نه ز اسفندیار آن جهان گیر کرد که از چشم ز خم جهان جان نبرد
بیت ۱۶۶،صفحه ۱۰۲۴
درخت کیان را فرو ریخت بار کفن دوخت بر درع اسفندیار
بیت ۱۸۰، صفحه ی ۱۰۲۵
۴-۳-۱۳-گنج قارون ، گنج روان :
((ثروتمند معروف معاصر موسی (ع) است که با آن حضرت معارضه داشت .نام قارون چهار بار در قرآن (قصص۷۶و۷۹،عنکبوت :۳۹،مؤمن:۲۴)ذکر شده است به نظر بسیاری از مفسرین ، او اصلاً از بنی اسراییل و پسر عم موسی (ع) است که عامل و گماشته ی فرعون بود بر بنی اسراییل و از نیکویی روی، او را ((منور))می خواندن اهل سیر (زندگی نامه نویسان) او را از علمای بنی اسراییل دانسته اند که تورات از همه بهتر می خواند و سبب بد کاری او توانگری اش بود . وقتی موسی(ع) ازمناجات باز آمد و قومش در غیاب او گوساله پرست شده بودند بنی اسراییل را به مصر آورد و قارون ثروت بسیار فراهم آورده و مرتد گشته بود .چون موسی (ع) ریاست مذبح و قربان به هارون بن عمران داد ، قارون از وی معجزه خواست و چون موسی (ع) عصای هارون که از چوب بادام بود برگری آورد همگی پذیرفتند مگر قارون که موسی (ع) را به سحر منسوب کرد قارون که علم کیمیا از موسی (ع) آموخته بود گوساله ی سامری را بسوخت و با آن دارو و کیمیا ، زرها انباشت و توانگر شد و درهای باغ و تمام خانه ها از زر ساخت و کس از او توانگر نبود در انجیل هست که کلید گنج های قارون را بر شصت شتر بار می نمادند و مال خزاین او را چهار صد هزار کلید بود ، در چهل انبان ، و به روایت قرآن (قصص: ۷۶) چندین تن زورمند زیر بار کلیدهای مخازن او زانو می زدند .موسی (ع) از قارون زکات خواست و چون مقدار آن زیاد می شد ، قارون از دادن زکات سر باز زد و سران بنی اسراییل را بر آن داشت که زنی فاجره را بخواندند و بر موسی (ع) تهمت فسق نهادند .اما زن در برابر انبوه مردمان راز توطئه را فاش کرد و قارون را دروغ زن نامید و چون قارون سخن حق را نشنید ، زمین به فرمان موسی (ع) در آمد و به اشارات موسی (ع) ، او و تمامی ثروتش را فرو خورد در انطباق هویت قارون بر رجال تاریخی میان محققان اختلاف است .
قارون در فرهنگ اسلامی ، و به تبع آن در ادبیات فارسی ، کنایه از کسی است که در اندوختن مال افراط ورزد و با داشتن ثروت بسیار که هیچ گاه به دردش نخواهد خورد ،نابود می شود .
قارون مظهر مجسم زراندوزی و مثال بارز بعد اقتصادی نظامی است که با دو بعد دیگر (فرعون و بلعام )، به تعبیر علی شریعتی ، در عرصه ی تاریخ ،نظام قابیلی را تشکیل می دهند و رسالت پر شکوه موسی (ع) در مبارزه با این سه چهره شکل می گیرد )). ( یاحقی ،۱۳۸۶، ۶۴۱-۶۴۰)
بران بقعه کاوبارگی تاخته زمین گنج قارون برانداخته
بیت ۲۸،صفحه ی ۹۵۹
از آن گنج کآورد قارون به دست سرانجام در خاک بین چون نشست
بیت ۹، صفحه ی ۹۹۷
در دم دادنش بود گنج روان شتر دادنش کاروان کاروان
بیت ۵۷، صفحه ی ۱۰۵۱
فروزنده روزی چو فردوس پاک بر آورده سرگنج قارون ز خاک
بیت ۴، صفحه ی ۱۰۷۵
نباید نهادن بر این خاک،دل کز و گنج قارون فروشد به گل