دانشکده حقوق وعلوم سیاسی
پایان نامه کارشناسی ارشد
در رشته علوم سیاسی مطالعات منطقه ای - ایران
آسیب شناسی روابط دولت و نهادهای مدنی در
منطقه خلیج فارس با تاکید بر ایران
به کوشش:
هاجر بهروزی زاده
استاد راهنما
دکتر خلیل ا… سردارنیا
اسفندماه ۱۳۹۲

بنام خدا
اظهارنامه
اینجانب هاجر بهروزی زاده دانشجوی رشته علوم سیاسی مطالعات منطقه ای گرایش ایران اظهار می‌کنم که این پایان‌نامه حاصل پژوهش خودم بوده و در جاهایی که از منابع دیگران استفاده کرده‌ام، نشانی دقیق و مشخصات کامل آن را نوشته‌ام. همچنین اظهار می‌کنم که تحقیق و موضوع پایان‌نامه‌ام تکراری نیست و تعهد می‌نمایم که بدون مجوز دانشگاه، دستاوردهای آن را منتشر ننموده و یا در اختیار غیر قرار ندهم. کلیه حقوق این اثر مطابق با آیین‌نامه مالکیت فکری و معنوی متعلق به دانشگاه شیراز است.
نام و نام‌خانوادگی : هاجر بهروزی زاده
تاریخ و امضاء :

تقدیم به
او که آموخت مرا تا بیاموزم
استاد گرامی جناب آقای دکتر سردارنیا
پدر و مادر عزیزم
که از نگاهشان، صلابت، ازرفتارشان محبت، واز صبرشان ایستادگی را آموختم
همسر مهربانم
که مسیح وار با صبرش در تمامی لحظات رفیق راه بود
و
گل نازنینم مهدیس
که کودکی گم شده ام را در چهره معصومش پیدا کردم
به امیدآنکه توفیق یابم جز خدمت به خلق او نکوشم .
سپاسگزاری
حال که با لطف و عنایت خداوند متعال رساله حاضر به پایان رسیده است بر خود لازم میدانم که از استادان ارجمند آقایان دکتر خلیل الله سردارنیا و دکتر صالحی به خاطر زحمات فراوان ایشان در راه به ثمر رساندن این تحقیق تشکر و قدردانی نمایم.همچنین جناب آقای دکتر صادقی اول ودکتر طلایی که زحمت داوری این رساله بر عهده ایشان بود تشکر نمایم واز خداوند متعال آرزوی توفیق وسعادت را در همه مراحل زندگی برای این اساتید محترم خواستارم.

در نهایت از تمامی افرادی که من را در راه تحصیل علم یاری نمودند برای همه این عزیزان از خداوند متعال درخواست توفیق دارم.
چکیده
آسیب شناسی روابط دولت و نهادهای مدنی در منطقه
خلیج فارس با تاکید بر ایران
به کوشش:
هاجر بهروزی زاده
موضوع اصلی جامعه شناسی سیاسی بررسی رابطه متقابل دولت و نیروهای اجتماعی و نهادهای مدنی است جامعه و نیروهای اجتماعی بستر و زمینه ی عمل دولت و ماهیت آن را تعیین می کنند.
رابطه دولت ونهادهای مدنی باید رابطه ای متقابل و همکاری جویانه باشدچرا که از یک سو حکومت بسترها وفرصت های لازم را برای گسترش وتوانمندی جامعه مدنی فراهم می کند ومطالبات، انتقادات جامعه مدنی را پاسخ می دهد ازسوی دیگرشایسته است که نهادها وانجمن های مدنی ضمن احترام به قوائد وارزش های دموکراتیک ومسئولیت پذیری مدنی،در ارتباط با دولت صرفا به رویکرد انتقادی روی نیاورند بلکه در کنار نقدهای سازنده، بایستی نگاه همکاری جویی و تاییدی به دولت نیز داشته باشند.
منطقه خلیج فارس یکی از مناطقی است که از حیث ساخت سیاسی دارای نظام های سلطنتی موروثی و الیگارشیک هستند و از حیث اجتماعی دارای ساخت قبیله ای و طایفه ای و ساخت اقتصادرانتی هستند .دراین منطقه به دلائل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی،نهادهای مدنی با محدودیت های سیاسی و فرهنگی واجتماعی مواجه بوده و شاهدرابطه دوسویه و تعاملی بین دولت و نهادهای مدنی نبوده ایم و رابطه یک سویه و محدودیت آفرین برای نهادهای مدنی بوده است .
در جمهوری اسلامی ایران بر خلاف کشورهای حوزه خلیج فارس از بعدانقلاب اسلامی به ویژه در دو دهه اخیر شاهد گسترش آگاهی های سیاسی و اجتماعی بوده ایم.همچنین شاهد شکل گیری و گسترش نسبی نهادهای مدنی در قالب احزاب، انجمن ها، گروه ها و نهادهای مدنی غیر دولتی بوده‌ایم.
با وجود گسترش نسبی آگاهی ها، هنوز ما شاهد تحزب سالم و قاعده مند و روابط بین دولت و نهادهای مدنی نبوده ایم. در ایران عمدتا در روابط دولت و نهادهای مدنی شاهد رابطه های حاکی از عدم همکاری یا همکاری ضعیف بین آن دو بوده ایم.در هر دوره با حاکم شدن یک جریان سیاسی،نوع نگاه نهادهای مدنی قبلی و جریان حاکم به نهادهای رقیب عمدتا یک نگاه منفی بوده است از سوی دیگر، نهادهای مدنی در روابط با خود در سپهر مدنی عمدتا از قانونمندی، مسئولیت پذیری مدنی، نقد پذیری و مانند آن خارج شده و به سمت جامعه سیاسی قدرت بنیاد و بریدن از اخلاق سمت و سو داشته اند.
واژگان کلیدی : آسیب شناسی، جامعه مدنی، نهادهای مدنی، دولت، نهادهای اجتماعی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: مقدمه