۱-۴-۳-تمایل به دروغگویی
نیچه، هنر بزرگ زن را دروغگویی می داند.^[۲۴۹]
۱-۴-۴-علاقه زن به زیبایی ظاهری
نیچه بالاترین مشغولیت جنس مؤنث را به ظاهر و زیبایی او می داند ^[۲۵۰]و همو آراستن زن را دلیلی برنقش دوم بودن او می داند و مطرح می کند که اگر زن غریزه ی نقش دوم نمی داشت، نبوغ آرایش نمی داشت.
۱-۴-۵-نفی علم آموزی در زن
حتی وی مخالف با عالم شدن زنان است و می گوید: در جنسیت زنی که گرایش های دانشمندانه پیدا می کند، باید اشکالی باشد.^[۲۵۱] نیچه مخالف با علم آموزی جنس مؤنث است و معتقد است که علم ضد حیای زنان راستین است^[۲۵۲] و دانش را علمی مردانه می داند، زیرا «سترونی» ست که شخص را به سوی نوعی ذوق مردانه می کشاند. سپس با عذرخواهی بیان می دارد، مرد «جانور سترون» است.^[۲۵۳]
۱-۴-۶-زن در تصاحب همسر
نیچه معتقد است: زن خوب وبد هر دو چوب می خواهند.^[۲۵۴] مردان را مالک زنان می داند و بالاتر این که جنس مؤنث در تصاحب مذکر است.(آدرس)
۱-۴-۷-علاقه اجباری زن به همسر
نیچه بیان می دارد: زنان باید مردان را با هر خویی، گرچه اهریمنی دوست بدارند.^[۲۵۵]
۱-۴-۸-حقارت زن و کینه توزی زنانه
از دیدگاه نیچه، زنان در پس همه ی خودپسندی شخصی خود، باز هم تحقیری غیر-شخصی- برای نوع«زن» دارند.^[۲۵۶] علاوه بر احساس ذلت که زنان در ذات خود دارند، نیچه نیز نگرش حقیرانه خود را نسبت به جنس مؤنث در سه موقعیت بیان می نماید:

• • حقارت طبیعی زن، که همچون خصیصه ای زیستی و ذاتی در او وجود دارد، که در این جا زن طبیعتاً پست و احتمالا منحرف و گمراه معرفی می شود.

• • موقعیتی که زن، آن را خود انتخاب می کند. پس درقبال ارزش هایی که او آن ها را به وجود آورده یا انتخاب کرده است، مسئول می باشد. در این جا زن در جهت مخالف آرمان های مردانه پیش می رود و در نتیجه از ارزش کمتری در مقایسه با مرد(سرور)برخوردار است و در نهایت پست و برده معرفی می شود.

• • موقعیتی که زن به عنوان مدافع حقوق خود یا «فمنیست» داراست و همچون کسی است که از حد خود تجاوز کرده است و در نتیجه همچون چیزی «غیر زنانه» معرفی می شود.^[۲۵۷]بدین روی نیچه از دست رفتن غرایز زنانه را تباهی زن می داند.

همچنین نیچه، زنان را کینه توز می داند و می گوید: زن در کینه و عشق وحشی تر از مرد است.^[۲۵۸]
۱-۴-۹-احترام به زن در قدرت باروری
احترام و تحسین زن از سوی نیچه-که البته بسیار هم محدود است- در راستای قدرت باروریش خلاصه می شود. نیچه فقط ایفای نقش هایی که متناسب با زیست شناختی زن است، طبیعی می داند.^[۲۵۹]
نیچه و فمینیسم‏‏
با توجه به آن چه گذشت، خوی نیچه زن ستیزی است. نیچه نگاهی منفی به فمینیسم‏‏ دارد و به نظر او زن فمنیستی،کسی است که زن و زنانگی را برای اثبات خودش همچون یک مرد، نفی می کند. فریدریش می نویسد: «در این جنبش(فمنیسم)بلاهتی هست، بلاهتی کمابیش مردانه . . که زنان را اندرز می گویند که این گونه زنانگی را بزدایند و به دنبال همه حماقت هایی روند که «مرد» اروپایی و «مردانگی» اروپا از آن بیمارناک شده است.^[۲۶۰]به نظر نیچه «فمنیست» جنسیت خودش را نفی می کند، تا این که خود را به هیأت مردان در آورد و چون حالا دارای جنسیت نیست، موقعیتی به عنوان نقش دوم انسانی، علی رغم تلاشهایش برای بالاتر رفتن از این مرتبه می پذیرد. وی معتقد است؛ زن فمنیستی دشمن شهوات و شور و هیجان های زنانه است.
بنابر آن چه گذشت فلسفه توسط مردان و با تجارب، دیدگاه ها و ارزش های آنان به رشته تحریر در آمده که گاه به زنان توجه نموده و با ملاک های مردانه برای او قوانینی وضع نموده و گاه با بی توجهی کامل از کنار او به راحتی گذشته است. گاه صفات او را درک نکرده اند و به نیازهایش به عمد پاسخ نداده اند و گاه خواسته ها و تمایلاتش را متوجه نشده و آن را نادیده گرفته اند. از این رو به اعتقاد فمنیست ها باید آن چه را که این فیلسوفان بیان کرده اند، بار دیگر به طور منطقی مورد بحث و بررسی قرار داد و بانوان، نیازها و خواسته های آنان مورد دقت قرار گیرد تا «حقیقت» از چشم انداز زنان و شرایط حاکم بر موقعیت آنان نگریسته شود.
۲- عوامل فرهنگی
عامل دیگری که در شکل گیری فمینیسم‏‏ مؤثر می باشد، عامل فرهنگی است. شایان ذکر است، باورهای فرهنگی، مرتبط با رنگ، نژاد و سرزمین افراد شکل می گیرد. از طرفی جنسیت نیز پیوند محکمی با فرهنگ دارد. بدین معنا که جنسیت، امر مهمی در جهت شکل گیری فرهنگ است و فرهنگ، تأثیرگذار بر جنسیت می باشد. جامعه نیز به اقتضای موارد مذکور برخوردهای متفاوتی با اشخاص دارد. در این بین، زنان به عنوان جنس دوم غالباً محکوم بودند و با برخوردی انفعالی از جامعه روبرو می شدند. زیرا جامعه به آنان واکنش سلطه پذیری تعلیم می داد. در مقابله با این دیدگاه، بانوان با توجه به ایده اصالت فرد و اعتقاد به توان و نیروی انسان برای رسیدن به کمال نهایی، خود را قادر به نیل استقلال فردی می دانستند و تسلط جامعه را مانع مهمی بر سر راه مشارکت خود می دیدند. البته نظرات متفاوتی در مورد سلطه جامعه بر زنان بیان شده است؛ برخی مقام و موقعیت درجه دوم زنان در جوامع را ناشی از طبیعت و سرشت آن ها می دانند، در حالی که عده ای دیگر موقعیت فروتر آن ها را نتیجه روابط اجتماعی و حاصل حاکمیت مردان و نه مربوط به سرشت و ساختمان بدنی آنان بیان می نمایند.
در این رابطه گروهی از نظریه پردازان فمنیست، به نام فمنیست های لیبرال، معتقدند که از نظر جامعه شناسی، تمایزات مشهود میان دو جنس، ذاتی نیست. یعنی در نتیجه تفاوت های زیستی حاصل نشده است، بلکه این تمایزات در نتیجه روند جامعه پذیری متفاوت و شرطی شدن نقش های جنسی به وجود آمده است.^[۲۶۱]
از طرفی نادیده انگاشتن نقش جنس مؤنث، موجب کند شدن فرایند توسعه گردید. در حالی که بانوان توانائی ها و ظرفیت های بالقوه جامعه هستندکه افزایش مشارکت آنان موجب رشد و پایداری توسعه در جامعه می شود. ضمن آن که زنان با رشد سطح فرهنگی شان، به تواناسازی خود نیز یاری می رساندند. توانمندسازی زنان، یعنی دستیابی به رشد فردی، مبارزه با فرودستی، کسب استقلال، انتخاب آزادانه، نیل به توانمندی جمعی، رفع تبعیض های جنسیتی و در نهایت توجه به خصوصیات بیولوژیکی و اهمیت دادن به آن ها و تقسیم کار بر این مبنا می باشد. این تقسیم کار به نفع هر دو جنس جامعه است و همگام با پیشرفت جامعه، موجب حفظ وحدت خانواده می شود و زن را به خردگرایی و اثر بخشی می رساند.
در این قسمت به برخی از عوامل فرهنگی به عنوان عامل مؤثر در اعتراض زنان^[۲۶۲]به جایگاه فرودستشان اشاره می شود که منجر به پیدایش فمینیسم‏‏ گردید. لازم به ذکر است؛ هدف، بیان تمام عوامل فرهنگی نیست بلکه نشان دادن اهمیت عامل فرهنگی در بروز اعتراض بانوان است.

• • 1. 1. برتری جنس مرد وحقارت جنس زن

     

     

خداوند تبارک و تعالی از هر موجودی یک جنس نر و یک جنس ماده آفرید و آن دو را مکمل یکدیگر ساخت و هیچکدام را به دلیل جنسیتشان بر دیگری برتری نداد. تفاوت جنسیت در دستگاه آفرینش، این پیام را به همراه دارد که لازم است مربیان برای کشف و رشد استعدادها و توانایی های کودکان به شیوه های تربیتی و آموزشی مطابق با ابزارها و نیازهای آن ها روی آورند تا فرزندان با کسب مهارت های لازم مطابق با فطرت و شرایطشان، به سعادت در زندگی نائل گردند.این نوع نگرش، یکی از موضوعات مهم در حوزه انسان شناسی است. بر این اساس شناخت تفاوت های فردی و ابعاد مختلف جسمانی، روانی، اخلاقی، عاطفی و اجتماعی هر جنس ضروری است و موجب اتخاذ روش های مناسب و جداگانه ای در تربیت افراد می شود. البته به این نکته باید توجه داشت که زن و مرد با وجود تفاوت هایی که دارند در اصل و حقیقت انسانی مشترکند و عوامل زیستی گوناگون، پایگاه اجتماعی و اقتصادی، سطح تحصیلات، شرایط مختلف خانوادگی و محیطی . . بر رشد و توانایی ذهنی آن ها تأثیر دارد. اما با رخنه یک اعتقاد فرهنگی اشتباه، در بسیاری از جوامع، جنس پسر را نسبت به دختر برتر می دانند و بیشتر به پسران رسیدگی می کنند. با نفوذ این نگرش، مادران آرزوی پسرزایی داشتند و اگر بی پسر می ماندند، همواره شرمگین بودند. جامعه نیز ارزش هر زن را به تعداد و جنس فرزندانش وابسته می دانست.^[۲۶۳]«آمارتیا سن» در مقاله اش تحت عنوان «بیش از ۱۰۰ میلیون زن در حال مفقود شدن هستند» اشاره می کند که اگر به مرد و زن به طور مساوی توجه شود، زن ها به خاطر طبیعتی که دارند، بیش از مردان عمر می کنند. اما وی خاطر نشان می سازد، که اگر نطفه زنان به طور انتخابی از بین نمی رفت و به خردسالان دختر، همان غذا و خدمات پزشکی که به پسران داده می شود، می دادند. اکنون آن خردسالان دختر در دنیا وجود داشتند و از بین نرفته بودند. همو طبق آمار،گزارش می دهد؛ چنان چه همه انسان ها، به طور مساوی تغذیه شوند و تحت مراقبت های پزشکی یکسان قرار گیرند، زنان به علت مقاومت در مقابل بیماری ها، طول عمر بیش تری نسبت به مردان خواهند داشت. وی معتقد است، تعداد مردها را فقط از طریق طرح و برنامه ریزی می توان نسبت به زنان افزایش داد. البته دیدگاه برتری جنس مذکر، در غالب سرزمین ها به چشم می خورد. همو به عنوان مثال آورده است:
در هند تا اواخر سال ۱۹۳۰ از دخترها کمتر مراقبت می شد و خدمات پزشکی کمتری دریافت می کردند. در بسیاری از خانواده های هندی مردان ابتدا غذا می خورند و زن ها از باقیمانده غذا آن ها، خود را سیر می کردند. البته بدین خاطر که مردان معمولاً تا انتهای غذا را می خوردند، زنان برخی اوقات مقداری غذا برای خود پنهان می نمودند که از این بابت سخت احساس گناه می کردند. در سال ۱۹۸۶ در کشور چین، اکثر مردم دخترها را از بین می بردند. زیرا چینی ها، فرزند پسر را ترجیح می دادند. آن ها جنین دختر را سقط می کردند یا پس از تولد به قتل می رساندند یا به علت بی توجهی به فرزند دختر، آن ها را از بین می بردند. ^[۲۶۴] شاید بتوان برخی از دلایل پسر خواهی در گذشته را در موارد زیر خلاصه نمود:
مردها تأمین کننده معاش خانواده بودند. پسران بهتر از دختران در کشتزارها کار می کردند. از طرفی در گذشته زندگی به صورت قبیله ای اداره می شد. هر قبیله ای برای دفاع و حمله در برابر رفتار خصمانه قبیله مقابل، نیاز به قدرت جسمانی داشت و این پسرها بودند که در میدان ها می جنگیدند. ولی دختران، قدرت دفاعی نداشتند و اسارت شان موجب سرشکستگی می شد. از طرفی، تولید درآمد اقتصادی در هر جامعه ای ارزش است و مالکیت اقتصادی، شرافت و کرامت به همراه دارد. بنابراین در فرهنگ جوامع، فرزند پسر، مساوی با فضائل و ارزش های معنوی و شرافت اجتماعی و اخلاقی و انسانی شد. او زینت بخش حیات و شهرت و ارج و اعتبار و پشتوانه اصالت خانواده گردید و موجب حمیت و غیرت و افتخار و فضیلت جامعه گشت. انتقال نام خانوادگی به نسل بعدی، توسط او اتفاق افتاد و باعث غرور شد. در مقابل، دختر بودن به حقارت و ضعف و ذلت بدل گردید و ارزش های انسانی در او نادیده انگاشته شد و وجودش برای خانواده ننگ به حساب آمد و زنده به گرو کردنش توجیه گردید. او را همچون باری بر دوش خانواده برشمردند که پس از رسیدن به سن رشد، خانواده را ترک می کند و در خانه شوهر به کار مشغول می شود و کارگر بدنیا می آورد. این امر، در تمام سرزمین ها و قرون به شکل های مختلف دیده شد. حتی در طول قرن نوزدهم، فلاسفه و دانشمندان علوم طبیعی کشورهای اروپایی، سعی داشتند به هر وسیله ای حقیر بودن ذاتی زن را ثابت کنند و او را از لحاظ سطح هوشی در مرتبه ای پایین بدانند. در مقابل، پرخاشگری و سلطه جویی مرد را امری ذاتی معرفی نمایند و پدر سالاری را موضوعی اجتناب ناپذیر بدانند و با قیاس قرار دادن برتری جویی حیوان نر، آن را به انسان تعمیم دهند. پدر این نظام، ویلسون با ارائه دلایل بیولوژی اجتماعی، برتری مردان را اثبات می نماید. وی که یک حشره شناس است در بیان ادعای خود مثالهایی می آورد؛ مثلا اردک ماهی نر با پرخاشگری نسبت به ماهی های دیگر که وارد قلمرو او شده اند، رفتار می کند. در حالی که اردک ماهی های ماده به هر کجا که دلشان بخواهد سفر می کنند یا در مرغدانی فقط یک خروس مشاهده می شود و اگر خروس دیگری باشد، دعوا راه می افتد و نیز سایر مثالهای بی ربط و منطق تراشی های غلط می آورد که بر مبنای صحیحی استوار نیست.^[۲۶۵]بدین روی ضعف آگاهی نسبت به خصوصیات و نیازهای بشر، موجب ایجاد فرهنگی باطل گردیدکه بر فضای جامعه تأثیری مستقیم داشت و نگرشی تفریطی و زن ستیزانه نسبت به شخصیت و حقوق جنس مؤنث بوجود آورد که پس از مدت زمانی این نگرش به چالش کشیده شد و به قصد احیاء هویت گمشده زن، نگاه افراطی به جنس مؤنث و منزلت وی منجر به پیدایش فمینیسم‏‏ گردید.

• • 1. 1. خشونت علیه زنان

     

     

باور به لزوم کنترل زن بر جسم خود بعنوان یک حق از باور به شان انسانی مستقل زن مانند مرد بر گرفته شده است. دیدگاه فریدان بر این اساس است که مادری تنها وقتی به یک عمل انسانی لذت آفرین و مسئولانه تبدیل می شود که زنان بتوانند با آگاهی و مسئولیت انسانی کامل تصمیم بگیرند مادر باشند. به نظر او این حق زن است و فقط اوست که بخواهد یا نخواهد بچه دار شود. به این ترتیب حق کنترل باروری به عنوان یک حق مدنی تلقی می شود که هیچ مرجعی نمی تواند جز خود زن در مورد آن تصمیم بگیرد بر همین اساس حق سقط جنین بعنوان یکی از حقوق مورد توجه فمینیست‏های لیبرال و به بیان خود فریدان حق جوهری غایی زنان مطرح می گردد.
متوقف کردن بارداری(سقط جنین ارادی) یکی از مطالبات چهارگانه نخستین کنفرانس آزادی زنان بریتانیا (۱۹۷۰) بر پایه این دیدگاه قرار داشت که زن حق تفویض ناپذیری بر تن خود دارد.
مساله سقط جنین به دلایل مختلف در نظریه و سیاست فمینیستی جایگاه محوری دارد. از نظر آنها جلوگیری از سقط جنین و نظارت بر آن بخشی از ایدئولوژی جنسی در نظام مرد سالاری سرمایه دارانه است که معنای خانواده و مادری به آن وابسته است. سقط جنین را نمی توان جدا از قدرت اقتصادی، قدرت دولتی و بی قدرتی زنان در نظر گرفت. نظریه های فمینیستی درباره سقط جنین متعدد و تا حدودی پیچیده اند. بحث اخلاقی-فمینیستی درباره سقط جنین شامل استدلالهایی است در دفاع از اختیار یافتن بر تن خود و فاعل مختار شمردن زنان، اما در عین حال بسیاری از فمینیست ها، مانند سایر زنان مشتاق بارداری اند و بارداری مساله مربوط به حقوق جنین و شخصی بودن آنرا در پی دارد(هام و گمبل، ۱۳۸۲،ص۲۲).
نظریه سقط جنین در فمینیسم سوسیالیتی بر پایه این دو اصل قرار دارد: «اختیار تن خود را داشتن و تصمیم گیرنده بودن»، چرا که تولید مثل بیشترین تاثیر را بر زنان می گذارد. این نظریه نیازهای مشخص فردی و اجتماعی را لحاظ می کند. فمینیست های فرهنگی استدلال می کنند که منع سقط جنین بخشی از نهادینه کردن مادری است. حق زنان برای انتخاب از حیث سیاسی و نیز فردی مهم وحاوی معنا و چیزی بیش از نبرد بر سر حقوق است. در واقع بحث فمینیست ها این است که حقوق رایج دقیقا به این دلیل که هر گونه منطق بر خواسته از نیاز را نادیده می گیرد حافظ قدرت مردسالاری است. تمامی فمینیست ها معتقدند که سقط جنین بخشی از یک مبارزه تاریخی به مراتب گسترده تر و متضمن معنی خانواده، مادری و احساس جنسی است.

استلابراون، فمینیست انگلیسی در دهه ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ درمورد سقط جنین وکنترل بر زادو ولد نوشت و در این راه مبارزه کرد. نقد او درباره حقوق تولید مثل زنان بر فمینیست سوسیالیستی معاصر تاثیر گذاشت. جولیت میچل در جایگاه طبقاتی زن(۱۹۷۱) می گوید: جلوگیری از آبستنی یک نوآوری است که اهمیت تاریخی و جهانی دارد.
نظریه پردازان فمینیست مدعی اند در علوم، جلوگیری از آبستنی به دلایل انسانی مطرح نبوده و بیشتر بر استفاده از روش های پیشگیری از سوی زنان متمرکز شده است. این امر به دلیل سلطه مردان بر علوم است که باعث می شود دانشمندان به مشکلاتی بپردازند که با پیشداوری مردانه انتخاب و تعریف شده اند. از نظر آنها« قوانین مربوط به جلوگیری از آبستنی و سقط جنین یکی از رشته های پیوند با نهاد مادری است یعنی اعمال فشار بر زنان با ابزار قانونی و فرا قانونی و در قرن بیستم جلوگیری از آبستنی بیش از آنکه بصورت ابزاری برای آزاد سازی زنان مطرح شود به منظور کنترل رشد جمعیت مورد تاکید قرار گرفت. با اینحال همواره مسئولیت پیشگیری بر عهده زنان بود»(مشیرزاده،۱۳۸۲،ص۷۵).
در میان نظریه های فوق از نظریه آزادی اراده و نظریه های فمینیستی مبتنی بر کنترل بربدن برای تبیین یافته های تحقیق که طی مصاحبه های عمیق بدست می آید استفاده می شود تا به شناخت جدیدی از پدیده سقط جنین های ارادی زنان نائل شویم .
۱-۳- روش شناسی
در این پایان نامه از روش کیفی برای توصیف تجربه سقط جنین های ارادی زنان استفاده شده است. با توجه به آنکه اطلاعات بسیار کمی از داده های کمی مانند داده هایDHS ( سیمای سلامت خانواده و جمعیت) در توصیف سقط جنین های ارادی بدست می آید به کمک یکی از روش های تحقیق کیفی یعنی پژوهش پدیدار شناسانه، محقق سعی می کند به توصیف سقط جنین های ارادی با بهره گرفتن از ابزار مصاحبه با کسانی که تجربه این مساله را دارند بپردازد. در مصاحبه عمیق سعی در مطالعه ای ژرفانگر و توصیفی از سقط جنین های ارادی زنان می شود.
درروش تحقیق کیفی مانند سایر روش های تحقیق، بر ماهیت فعال انسان تاکید می شود. وقتی محقق انسان را کنشگری فعال و هوشیار بداند که قادر است بر ساخت های اجتماعی بیرونی و نیز حالات ذهنی و درونی خود مسلط شود و اعتقاد داشته باشد دنیای اجتماعی و همچنین ساختارهای اجتماعی از طریق کنش انسانی شکل می گیرد، در نتیجه به فرایندهای ذهنی-اجتماعی بعنوان یک مفهوم محوری می نگرد. چنین دیدگاهی برای نگرش افرادی که مورد تحقیق قرار می گیرند ارزش خاصی قائل می شود. به همین دلیل محقق می کوشد تا با ایجاد رابطه ای متقابل و با حوصله تمام، لایه های سطحی و تصنعی را از روی رفتارهای گفتاری و غیر گفتاری آنها کنار بزند و دریابد که واقعا چگونه می اندیشند و به این ترتیب ابزار جمع آوری اطلاعات نیز در همین راستا معین میگردد (ذکایی،۱۳۸۱،ص ۴۳).
۲-۳- فنون جمع آوری داده
داده های کیفی از نظر مییریام (۲۰۰۱)، چیزی بیش از بسته های منظم و قطعات اطلاعات دریافت شده از محیط نیست. داده های کیفی شامل جملات مستقیم از مردم درباره تجربه ها، دیدگاه ها، احساسات و مشاهده و اسناد جمع آوری می شود. مهمترین فنونی که نویسندگان مختلف به آنها اشاره کرده اند، عبارتند از : مصاحبه های عمیق ساختار یافته، نیمه ساختار یافته و غیر ساختار یافته و مشاهده .در زیر فنونی که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است تشریح می شود:
۱-۲-۳-مصاحبه عمیق(جامع)
در میان فنون جمع آوری داده ها در تحقیقات کیفی مصاحبه عمومی ترین شکل جمع آوری داده‏ها در تحقیقات کیفی است که اغلب منبع اصلی مورد نیاز در داده های کیفی برای فهم پدیده های مورد مطالعه است. در تحقیق حاضر برای جمع آوری اطلاعات از ابزار مصاحبه عمیق استفاده شده است.
در مصاحبه جامع پژوهشگر برای کشف مقصود مورد پژوهش در پی چند موضوع اصلی بر می آید، ضمن آنکه به چارچوب و ساختار عقاید پاسخ دهنده احترام می گذارد. در واقع این پایه و اساس روش تحقیق کیفی را تعیین می کند، یعنی دیدگاهی که افراد یا جامعه مورد تحقیق درباره پدیده مورد نظر دارند باید نشان دهنده دیدگاه آنان باشد نه دیدگاه پژوهشگر. مهمترین جنبه مصاحبه مبتنی بر نگرش پذیرش است یعنی اطلاعاتی که فرد یا جامعه مورد تحقیق به پژوهشگر می دهد ارزشمند ومفید تلقی می شود(مارشال،راس من،۱۹۹۸،ص۱۱۲).
در مصاحبه عمیق دیدگاه های شخصی عنصری معتبر و شاید حتی عنصر اساسی هر نوع تلاش منظم برای شناخت جهان است. هدف این تحقیق به میدان آوردن زنان است. پی بردن به اینکه چه چیزی نادیده گرفته شده است و آشکار کردن اختلاف زندگی واقعی زنان و مکانیسم هایی که بسیاری از این زندگی ها را نامرئی ساخته است. یکی از روش های کلیدی این کار شامل کار روی اظهارات زنان بوسیله روشی چون مصاحبه عمیق است. هدف تعهد به درک زنان و مسائل مورد توجه آنهاست(دی والت،۱۹۹۵،ص۳۶).
۲-۲-۳- استراتژیهایی برای مصاحبه و تحلیل گفت و شنود از دید زنان
در دیدگاه اسمیت^[۱۳] درک از معنای گفت و شنود بعنوان زن مبتنی بر مفهوم دیدگاه زنان است، این رویکرد متضمن آن نیست که همه زنان دیدگاه یا موضع واحد مشترکی دارند بلکه تاکید بر اهمیت دنبال کردن استلزامات موقعیت های متفاوت زنان و دیگران در فعالیت هایی است که بطور اجتماعی نظم یافته اند(دی والت،۱۹۹۵ص ۷۲).
از دید اسمیت به جای تکیه بر مفهوم از پیش تعیین شده ما به توصیفی که زنان از یک پدیده ارائه می دهند، تکیه می کنیم. داروتی اسمیت معتقد است وقتی مصاحبه بدین صورت باشد، در می یابیم که در گفتگو پای سازمان اجتماعی در میان است و می توانیم گفت و گو را برای سرنخ های روابط اجتماعی بکاویم(همان،ص۸۰). اسپندر درباره ویژگیهای گفت وگوی زنان بر اهمیت گوش کردن تاکید دارد و زنان برای درک همدیگر با هم بهتر کنار می آیند و این نقطه نظرات برای مصاحبه زن با زن مناسبت دارد، وقتی که زن با زن مصاحبه می کند هم پژوهشگر و هم مصاحبه شونده بر اساس درکشان از مصاحبه عمل می کند و هر دو از قواعد قرین با نقش های مربوط به خود تبعیت می کند و برای استفاده از مصاحبه بعنوان شیوه پژوهش آمادگی بهتری دارند و در پروژه معناسازی با همدیگر همکاری می کنند. زبان با وجود آنکه مانعی بر سر راه بیان زنان است منبعی است که باید بکار گرفت. برای اکثر زنان کاملا سخت تر از مردان است که در معرض گفت و گو قرار گیرند و این امر هم در مورد زنانی که موضوع پژوهش ما هستند صدق می کند و هم در مورد خود ما پژوهشگران در جائی که درباره کارمان می نویسیم و صحبت می کنیم(همان،ص۷۵).
از آنجا که روش مورد استفاده دراین تحقیق، روش پدیدارشناسانه است و گستره جمع آوری اطلاعات در آن استفاده از مصاحبه می باشد، بنابراین لازم است که به توضیح روش پدیدار شناسی بپردازیم.
۳-۳-مطالعه پدیدارشناسانه
یکی از طبقات پارادایم تفسیری، پدیدار شناسی است که توجه اصلی آن شناخت تجربه ذهنی افراد است. تاکید این پارادایم بر این است که جهان اجتماعی چیزی بیش از ساخته ذهنی یکایک انسانها نیست که از طریق ایجاد و بکارگیری زبان مشترک و تعاملات زندگی روزمره ممکن است یک جهان اجتماعی را با معنای مشترک میان ذهنی ایجاد کنند و تداوم بخشد (بوریل و مورگان، ۱۳۸۳، ص ۳۵۱).
پژوهش پدیدارشناسانه تجربه درونی و کیفی است که مکمل روش سنتی و کمّی نگر است. پدیدار شناسی ریشه در نهضت فلسفی دارد که ادموند هوسرل آن را آغاز کرد. او بر این باور بود که نقطه شروع دانش تجربه درونی فرد از پدیده هاست که عبارت از: احساسها، ادراکها و تصورهایی که به هنگام متمرکز کردن توجه بر یک شی در آگاهی^[۱۴] آشکار می شود (گال و بورگ و گال، ۱۳۸۳،صص ۱۰۴۸-۱۰۴۷).
پژوهش پدیدارشناختی معنای تجربیات زیسته^[۱۵] چندین نفر از یک مفهوم یا پدیدار را شرح می دهد. پدیدارشناس ساختارهای آگاهی در تجربیات آدمی را شرح می دهد ( کرسول،۱۹۹۸،ص۲۹).
خلاصه ای از مهمترین مسائل اجرائی که در پدیدار شناسی با آنها مواجهیم، عبارتند از:
- اپوخه: مفهومی محوری که طی آن محقق برای فهم پدیده مورد بررسی خود بر اساس گفته های منابع اطلاعاتی اش،آراء از پیش پذیرفته خود را در پرانتز می گذارد.
- محقق سوالات تحقیقی خود را تدوین می کند که معنای آن تجربه برای افراد مورد بررسی را می کاود و از آنها می خواهد که تجربه های زیسته روزمره شان را شرح دهند.
- سپس محقق اقدام به جمع آوری داده ها از افرادی که پدیده مورد بررسی را تجربه کرده اند، می کند. این اطلاعات نوعا از طریق مصاحبه با افراد بدست می آید. به هنگام مطالعه گزارش تحقیق باید این احساس به خواننده دست بدهد که حالا بهتر می فهمم که داشتن چنین تجربه ای یعنی چه؟(همان،ص۳۲-۳۳).
از نظر موستاکاس(۱۹۹۴)، تعیین حقیقت پدیده ها با ادراک و فهم پدیده ها آغاز می شود. ابتدا محقق باید به معنایی که تجربه مورد نظر برای خود او دارد بیاندیشد، سپس باید به سراغ دیگران برود،کسانی که مورد مصاحبه قرار گرفته اند و اعتبار میان ذهنی را تعیین کند، آزمون این فهم با فهم دیگران از طریق یک تعامل اجتماعی رفت و برگشتی ممکن است(همان،ص۱۱۹).
بر اساس مطالعات داکوسنه^[۱۶] تعیین اینکه یک تجربه چه معنایی برای فردی که آن را تجربه کرده و قادر به توصیف کامل آن است، از توصیفات منفرد، معانی عام یا کلی یا به عبارت دیگر جوهر ساختار آن تجربه،ساخته می شود(کرسول،۱۹۹۸ ص ۳۱).
تمامی مطالعات کیفی متاثر از پیش فرض فلسفی اند. علاوه بر این پیش فرض ها ممکن است که محقق از دیدگاههایی ایدئولوژیکی برای نشان دادن ضرورت توجه به نیازهای مردم و عمل اجتماعی استفاده کند . مثلا برای زنان که با مسائل جنسیتی روبرو هستند رویکرد فمینیستی اتخاذ کند. این دغدغه ها ممکن است بازتابی باشد از احساس نیازی صادقانه به ترویج عمل اجتماعی،به گوش رساندن صدای انسانهای ستم دیده و به حاشیه رانده شده، کندوکاو در مسائل جنسیتی که به سلطه ستم بر زنان منجر شده است یا ایجاد تغییر کلی در جامعه، استفاده از این دیدگاه ها می تواند برای مطالعه گروه های خاص چون اقلیت های به حاشیه رانده شده،گروه های تحت ستم و یا مردم کوچه و خیابان که صدایشان به جایی نمی رسد، ایده ال باشد(کرسول،۱۹۹۸،ص۵۳).
به عقیده استوارت(۱۹۹۴) ضروری است که محققان بدنبال چیزهایی باشند که در نوشته ها نادیده گرفته شده و به مطالعه زندگی و مسائل زنان بپردازند. مسائلی چون،هویت فردی، نقش های جنسی، فعالیت به نفع سقط جنین و شیوه مبارزه زنان با کاهش ارزش اجتماعی شان و بی قدرتی در خانواده است و اهمیت مطالعه رابطه قدرت و موقعیت اجتماعی فرد و چگونگی تاثیرگذاری آنها بر زنان را مورد تاکید قرار می دهد(همان،صص ۵۹-۵۸).
موضوع غالب در نوشته های فمینیستی سلطه است البته نه واسطه ای، بلکه سلطه جنسیتی در جامعه پدر سالار. محققان فمینیست جنسیت را بنیادی ترین اصل سازمان بخش و تعیین کننده شرایط زندگی شان می دانند. فمینیست ها سولاتی را مطرح می کنند که به محوریت جنسیت در شکل گرفتن آگاهی‏ها^[۱۷]مربوط می شود. هدف تحقیق ایدئولوژیک اصلاح رویت ناپذیری تجربه زنانه به نحوی است که به نابرابری زنان خاتمه دهد. پدیدارشناسی پیش از هر تفسیر و نظریه مبنی بر این فرض است که تجربیات بشری برای صاحبانش معنایی دارند و فهم عینیت^[۱۸] به واسطه تجربه ذهنی میسر می شود. ضمن آنکه خصایص ویژگیهای یک تجربه ساختاری و ذاتی آنند و ساخته و پرداخته یک ناظر بیرونی نیست. در این تحقیق محقق در جستجوی آنست که اعتقاد آدمی را به وجود جهان واقعی از دیدگاه خودش یعنی از دیدگاه تامل پدیده شناسی برای درک معنای آن بررسی و تحلیل کند. برای آگاهی از یک تجربه مثلا تجربه سقط جنین زنان، ادراک آن در درون یک میدان ادراکی، رابطه آگاهی با مدرکانش برای کلیه صور آگاهی، یعنی یادآوریها و تخیل ها و خاطرات و …نیز صادق است. در مورد موضوعات فقط یک نحوه برگشتن به سوی آنها وجود دارد که همان ادراک آنهاست یعنی بازگشت به آنها که فی نفسه همان مشاهده و ادراک آنهاست. در این میان محقق داوری در مورد اینکه چه چیزی واقعی است( نگرش طبیعی)، تا زمانی که بر شالودهای مطمئن تری استوار نشده به حالت تعلیق در می آورد. درک رفتارهای دیگران توسط بدن و رفتارهای ارگانیسم او که در جهان خارجی صورت می‏گیرد با روش پدیدارشناسی ممکن است. در دیدگاه فمینیستی کنترل بر بدن، زنان به عنوان مالک خصوصی بدن خود نگریسته می شوند که تصمیمات باروری و غیره، بر بدن خود را بعهده دارند و در دیدگاه پدیدار شناسی به تقویم بدن اشاره می شود: اینکه در میان اجسام طبیعت آنچه اختصاصا متعلق به فرد است و با دسته ای از ادراکات برخورد می کند که آشکارا تحت کنترل بی واسطه من قرار می گیرد نه فقط جسم که انداموار یا بدن است و معنی پدیده شناسی آن اینست که یگانه جسمی است که بی واسطه بر آن و اندام هایش تسلط دارد و بدن از همه چیز به فرد برای احساس و ادراک نزدیک تر است. در نتیجه درک رفتارهای دیگران توسط بدن و رفتارهای ارگانیسم او که در جهان خارجی صورت می گیرد ممکن می شود و واقعیت یک عین به شکل تفکیک ناپذیری به آگاهی فرد نسبت به آن مربوط می شود. در تحقیق حاضر با شناخت واقعیات تجربه زنان از سقط جنین دیدگاه زنان در تصمیم گیری هایشان راجع به بدنشان در رابطه با سقط جنین مشخص می شود و ابعاد پنهان و به حاشیه رانده شده سقط جنین زنان آشکار می شود.
۴-۳- جامعه آماری و نمونه مورد بررسی
در این تحقیق جامعه آماری مورد نظر را بصورت هدفمند از میان زنان شوهرداری که تجربه سقط جنین ارادی داشته اند و در تهران ساکن بوده اند، انتخاب کردیم و براساس میزان سن، تحصیلات و نوع طبقه درآمدی ، نمونه ما از تیپ های متفاوت برخوردارمی باشد. متغیرها به تفکیک گروه های درآمدی ارائه شده اند تا تفاوت زنان در طبقات درآمدی مختلف مشخص شود چرا که سقط جنین های ناایمن معضلی طبقاتی محسوب می شود. نمونه تحقیق نیز ۲۶ نفر از زنانی می باشند که ۲۰ نفر از آنان بطور تصادفی و ۶ نفر نیز با روش گلوله برفی^[۱۹] انتخاب شده اند. نمونه تصادفی شامل زنانی است که به یک مطب مامایی و مرکز بهداشت امیرالمومنین شهرستان رباط کریم از توابع استان تهران وبیمارستانهای شریعتی و امام خمینی و هدایت تهران در زمان مصاحبه( طی ماه های مهر، آبان و آذر ۱۳۸۵)، مورد مصاحبه قرار گرفته و طی تحقیق و پرسش از آنها مشخص شده که سابقه سقط ارادی داشته اند. نمونه هایی که با روش گلوله برفی انتخاب شده اند شامل تعدادی از زنان ساکن تهران می باشد که سابقه سقط ارادی داشته اند و محقق طی تحقیق و پرس و جو ، موفق به مصاحبه با آنان شده است.
۵-۳- متغیر های مورد بررسی
در تحقیق حاضر به دنبال پاسخگویی به سوالات زیر می باشیم:
۱- سوالات زمینه ای
- سن
- محل تولد
- محل سکونت
- سطح تحصیلات
- مذهب: مذهبی بودن( رعایت حجاب اسلامی، خواندن نماز روزانه، گرفتن روزه ماه رمضان)، مذهبی نبودن.
- تعداد فرزند و جنسیت شان
- وضعیت اشتغال
- در صورت شاغل بودن نوع شغل
- درآود ماهیانه زن
- درآمد ماهیانه شوهر
- نوع واحد مسکونی

رفتار خرید اینترنتی

شکل ۲-۸ مدل ارتباطی رفتار خرید آنلاین (پارک و کیم، ۲۰۰۳)

• • • لیانگ و هوآنگ (۱۹۹۸) به بررسی کالاهای مناسب برای عرضه در اینترنت پرداختند. آنها با بهره گرفتن از نظریه بهای تراکنش^[۱۷۷] و با تعیین دو عامل تاثیرگذار بر بهای تراکنشِ محصول ارائه شده در وب، عدم اطمینان و اختصاصی بودن محصول^[۱۷۸]، هدف تحقیق خود را مورد آزمون قرار دادند. در واقع تمرکز تحقیق آنها بر عوامل اقتصادی برای مصر­ف­کنندگان در وب به جای خرید از مغازه­های سنتی است.

  

شکل ۲-۹: چارچوب تحقیق لیانگ و هوآنگ (۱۹۹۸)
فرض آنها بر این بود که مصرف­ کنندگان به سراغ کانالی می­روند که بهای تراکنش آن پایین­تر است. به همین منظور آنها فرایند تراکنش را با فرایند هفت-گام نعریف نمودند: جستجو، مقایسه، امتحان، مذاکره، سفارش و پرداخت، تحویل و خدمات آتی. جهت انجام تحقیق، یک پیمایش تجربی صورت گرفت و پنج محصول با ویژگی‌های مختلف برای تعیین پذیرش مشتریان معرفی شد. داده ­های جمع­آوری شده توسط پرسشنامه با بهره گرفتن از مدل معادلات ساختاری^[۱۷۹] مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. با توجه به نتایج حاصل از پژوهش آنها مشخص شده است که برخی کالاها که بهای تراکنش کمی دارند برای عرصه در اینترنت مناسب هستند از سوی دیگر فروشندگان و عرضه کنندگان کالا اگر بتوانند بهای تراکنش را برای هر محصول پایین بیاورند برایشان امکان عرضه آن محصول فراهم می­ شود. بطور عمومی تجارت الکترونیک بهای جستجو را کاهش می­دهد اما بهای پرداخت، آزمایش و خدمات آتی را افزایش می­دهد. این بدان معنی است که کالایی مانند کفش که نیاز به آزمایش کردن دارد در برابر کتاب، از بهای تراکنش بیشتری برخوردار است. بر این اساس مدل بهای تراکنش توسط داده ­ها تایید شد. یعنی با در نظر گرفتن اینکه بهای تراکنش از عدم اطمینان و اختصاصی بودن محصول تاثیر می­پذیرد، تصمیم پذیرش مصرف ­کننده توسط بهای تراکنش متاثر می­گردد. از دیگر دستاوردهای آنها نشان دادن تفاوت در ملاحظات مصرف­ کنندگان با تجربه و بی تجربه در خرید اینترنتی است. چراکه هم عدم اطمینان و هم اختصاصی بودن محصول بر فرایند تصمیم ­گیری مصرف­ کنندگان بی­تجربه تاثیر می­ گذارد ولی بر فرایند تصمیم ­گیری مصرف­ کنندگان با تجربه فقط عدم اطمینان تاثیرگذار است.

• • مای سو^[۱۸۰] و همکاران در تحقیق خود در سال ۲۰۰۵ با عنوان عوامل تاثیر گذار بر تمایل به خرید از اینترنت به انجام پژوهشی با اهداف زیر پرداختند:

1. 1. بررسی رفتار خرید اینترنتی در هنگ کنک

1. 1. شناسایی نگرش کلی در خصوص خرید اینترنتی

1. 1. ارتباط بین تجربه قبلی خرید اینترنتی،نگرش در خصوص خرید اینترنتی،تصمیمات مرتبط،جستجو و تمایل به خرید اینترنتی

برای انجام پژوهش از یک پرسشنامه آنلاین استفاده و از ۱۰۸۲ نفر به عنوان نمونه مورد مطالعه برای انجام پژوهش استفاده گردید که همگی دارای دانش فنی خوب در خصوص اینترنت بودند.با تجزیه و تحلیل عوامل و استفاده از معادلات ساختاری مدل به تصویر کشیده شده در شکل ۲-۱۰ ارائه گردید.این مدل به توصیف مراحلی می پردازد که مشتریان قبل از شکل گیری مقصدشان به منظور خرید اینترنتی تجربه می نمایند.این مدل می تواند برای بازاریابی که قصد مداخله بر تصمیم خرید مشتریان دارند مفید واقع شود تا بتوانند افراد را به خرید آنلایم تشویق کنند.یافته های این تحقیق حاکی از این نکته است که تمایلات به خرید اینترنتی تحت تاثیر مستقیم رفتار جستجو در محیط اینترنت قرار دارند و به طور غیر مستقیم توسط نگرش در خصوص خرید اینترنتی،تجربیات پیشین خرید اینترنتی و تجربیات پیش از اینترنت تحت تاثیر قرار می گیرند.به علاوه حضور ترفیعات فروش اثر مثبتی بر تمایل به خرید اینترنتی دارد و تمایل به خرید اینترنتی برای گروه های مختلف محصولات متفاوت می باشد.
تجربه وب
نگرش
تجربه خرید در وب
تصمیم به پذیرش
جستجو در وب
تمایل به خرید در وب
شکل ۲-۱۰: مدل فرآیندی خرید اینترنتی، مای سو و همکاران (۲۰۰۵)

• • از دیگر تحقیقات انجام شده در زمینه تاثیر نوع کالا بر تمایل خرید اینترنتی، می­توان به تحقیق ویجایاساراتسی (۲۰۰۲) اشاره کرد. او در تحقیق تجربی خود کالا را از منظر مشهود/ غیر مشهود بودن و هزینه مورد بررسی قرار داده یعنی دو بعد از طبقه ­بندی پِتِرسون را اعمال کرده است. می­توان تحقیق وی را توسعه کارهای تجربی با داده ­ها دانست که تاثیرات تعدیل ­کنندگی نوع محصول را بر پذیرش استفاده مصرف ­کننده از اینترنت به عنوان رسانه خرید، توصیف کرده ­اند. ویجایاساراتسی از نظریه عمل مستدل، به منظور دستیابی به بصیرت­های اضافی که با تعریف عقاید مصرف ­کننده درباره خرید آنلاین حاصل می­شوند، استفاده کرده است. مسلما هدف این تحقیق آزمون اعتیار نظریه عمل مستدل نمی ­باشد بلکه آزمودن تاثیر نوع محصول بر سازه­های اصلی نظریه عمل مستدل است. به عبارت دیگر در این مدل ویژگی­های محصول بر عقاید هنجاری و آشکار مصرف ­کننده تاثیر می­ گذارد و از این طریق تمایل به خرید اینترنتی را متاثر می­سازد.

عقاید آشکار
(اعتقاد فرد به اینکه خرید با بهره گرفتن از اینترنت به پیامدهای خاصی منجر می­ شود)

• • ادراکات محصول

• • تجربه خرید

• • خدمات مشتری

• • ریسک مشتری

ارزیابی پیامدها
(آن حدی که پیامد برای فرد مهم تلقی می­ شود)
عقاید هنجاری
(عقایدی که بستگان خاص فکر می­ کنند که فرد باید با بهره گرفتن از اینترنت خرید کند)
انگیزه برای موافقت
(انگیزه فرد برای موافقت با بستگان)
عقاید هنجاری
نگرش نسبت به رفتار
نوع محصول
(قابلیت شهود/لمس و هزینه)
نوع محصول
(قابلیت شهود/لمس و هزینه)
تمایل به خرید با بهره گرفتن از اینترنت
شکل ۲-۱۱: مدل تحقیق ویجایاساراتسی (۲۰۰۲)
برای انجام تحقیق پیمایش پست الکترونیکی استفاده گردیده است. ابزار تحقیق پرسشنامه­ چهار صفحه­ای است در چهار مدل برای محصولات مختلف با توجه به طبقه ­بندی مدل، طراحی شده است و هر پاسخ­دهنده تنها یک مدل از پرسشنامه را پر می­ کند. برای دستیابی به عقاید هنجاری و آشکار پاسخ­دهند نسبت به اینترنت از ۱۸ آیتم طراحی شده توسط جاروِنپا وتاد^[۱۸۱] (۱۹۹۶-۱۹۹۷، ۱۹۹۷) استفاده شده است که با تحلیل عاملی به ۴ عامل ادراک محصول، تجربه خرید، خدمات مشتری و ریسک مصرف ­کننده تبدیل شده­ است. برای معلوم کردن عقاید هنجاری از پاسخ ­دهندگان خواسته شده است که سه نفر را که برای آنها نظراتشان با ارزش است معرفی نمایند و سپس احتمالی که هرکدام از این افراد ممکن است محصول خاصی در اینترنت پیشنهاد کنند را رتبه ­بندی نمایند. مقیاس مشابهی هم برای عقاید آشکار بکار رفته است. نتایج تحقیق در مورد هزینه محصول پیشنهاد می­ کند نیازی نیست هزینه عامل مهم در تصمیم ­گیری درمورد انتخاب محصولاتی باشد که می­خواهیم در اینترنت بازاریابی و فروش داشته باشیم. چراکه محصولات با تکنولوژی بالا که قیمت زیادی دارند می­توانند از بعد قابلیت لمس با اینترنت سازگار باشند. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که قابلیت ملموس/مشهود بودن محصولات بر تمایل به خرید اینترنتی مصرف­ کنندگان تاثیر معنی­داری می­ گذارد. تمایل آنها به خرید آنلاین برای محصولات نامشهود بیشتر از تمایل به خرید محصولات مشهود است. از سوی دیگر تاثیر این دو بعد بر عقاید هنجاری و آشکار مصرف ­کننده نیز تایید شده است. می­توان تاثیر قابلیت لمس محصول بر عقاید هنجاری را اینگونه بیان کرد که فرد نه تنها برایش خرید محصولات مشهود مناسب­تر است بلکه درباره دیگران هم اینگونه فکر می­ کند. به علاوه تاثیر عقاید هنجاری و آشکار بر تمایل به خرید اینترنتی مورد تایید قرار گرفته است.

فیزیولوژیستها رشد را به عنوان افزایش در مادهی خشک تعریف کردهاند که شامل مراحل تمایز سلولی است که سهم زیادی در تجمع مادهی خشک دارند. در تجزیه و تحلیل نهایی، نمو گیاه و شکلگیری اندامها، منتج از سه فرایند تقسیم، بزرگ شدن و تمایز سلولی میباشد. از تجمع وزن خشک به عنوان یک متغیر مشخصکنندهی رشد استفاده میشود، زیرا این متغیر بیشترین اهمیت اقتصادی را دارد. از سایر متغیرهایی که تا حدودی به وزن خشک مربوط میشود نظیر ارتفاع، حجم و سطح برگ نیز میتوان به عنوان معیار رشد استفاده کرد. الگوی رشد سالانه به وسیلهی یک تابع رشد که موسوم به منحنی سیگموئیدی است، مشخص میشود. اغلب محققان بیش از آنکه از نتیجهی نهایی (عملکرد نهایی) رشد اطلاع داشته باشند، نیازمند اطلاعاتی در مورد مادهی خشک و حوادث دورهی رشد میباشند. یک راه برای شناسایی عوامل مؤثر بر عملکرد و تکامل گیاه، تجزیه و تحلیل رشد نام دارد بدین ترتیب که از روی تجمع مواد فتوسنتزی خالص در طول زمان میتوان به روند تغییر رشد پی برد. دو دیدگاه در رابطه با این موضوع به صورت تجزیه و تحلیل رشد بر اساس تک بوته یا اجتماع گیاهی بیان شده است. فیزیولوژیستها از اجتماع گیاهی برای تجزیه و تحلیل رشد استفاده میکنند، زیرا این امر بیانگر مجموع عملکرد اقتصادی است (شیرانیراد، ۱۳۷۹).

۱-۲-۱۷-۲) شاخص سطح برگ^[۲۶] (LAI):
معرفی شاخص سطح برگ تا حدود زیادی مشکل مطالعهی فتوسنتز در جامعهی گیاهی را حل کرده است. این واژه توسط واتسون در سال ۱۹۴۷ ارائه گردید و طبق تعریف عبارت است از نسبت سطح برگ گیاه به سطح زمینی که روی آن سایه میاندازد. به دلیل اینکه تشعشع خورشیدی به طور یکنواخت روی سطح زمین پخش میشود. بنابراین، LAI میتواند یک معیار تقریبی از مساحت برگها در واحد سطح باشد که تشعشع خورشیدی برای آنها قابل دسترس است. به عبارت سادهتر، LAI نشان میدهد که در یک متر مربع زمین چند متر مربع برگ وجود دارد. در ذرت حداکثر LAI در هنگام باز شدن گلهای نر به وجود میآید (شیرانیراد، ۱۳۷۹). شاخص سطح برگ به منظور منظور تولید حداکثر مادهی خشک برای اغلب گیاهان زراعی لازم است (سرمدنیا و کوچکی، ۱۳۷۳). در اصلاح غلات برای عملکرد بیشتر، افزایش شاخص سطح برگ نسبت به افزایش مادهی خشک کل تأثیر بیشتری برای افزایش عملکرد داشته است (جنر، ۱۹۹۱). زیژنلی و همکاران (۲۰۰۴)، بیان داشتند که تغییر در شاخص سطح برگ گندم بهاره نه تنها میزان رشد گندم بهاره را نشان میهد، بلکه نشاندهندهی طول دورهی استفاده از نور در مراحل رشد گیاه میباشد.
۱-۲-۱۷-۳) مادهی خشک^[۲۷] (DM):
تولید مادهی خشک در گیاهان تابع سایر شاخصهای رشد است که این شاخصها به نوبهی خود تحت تأثیر عوامل محیطی قرار میگیرند. تولید مادهی خشک علاوه بر اینکه بیانگر زنده بودن گیاه است، نشانهی رشد آن نیز میباشد. رشد گیاهان زراعی از دیدگاه ریاضی به صورت منحنی سیگموئیدی میباشد. زیرا فرایند رشد تابع دو عامل تکثیر سلولی و افزایش وزن سلولی است که هر دو روند سیگموئیدی دارند (کریمی، ۱۳۷۵). تحقیقات نشان دادهاند که در اواخر فصل رشد به علت ریزش برگها مقدار مادهی خشک تجمع یافته در سیبزمینی (صادقزاده، ۱۳۸۰) و بادامزمینی (نیو و همکاران، ۲۰۰۵) کاهش مییابد. در استرالیا نشان داده شده است که میزان تجمع مادهی خشک طی دورهی رشد رویشی بوسیله مجموع نور دریافتی محدود میشود و کارایی تبدیل تشعشع فعال فتوسنتزی تأثیری روی این مؤلفه ندارد (مایرس و همکاران، ۱۹۹۱).
۱-۲-۱۷-۴) میزان کلروفیل
کلروفیل یکی از مهمترین رنگدانههای فتوسنتزی و مسئول رنگ سبز در گیاه است. تغییر در پارامترهای فتوسنتزی از جمله میزان کلروفیل به عنوان روش غربالسازی گیاهان متحمل شوری، مورد استفاده قرار میگیرد، زیرا انتظار بر این است که گیاهان متحملتر در هنگام رشد تحت شرایط شوری، تخریب کمتری در اجزاء و فرآیندهای فتوسنتزی نشان دهند (بلخودجا و همکاران، ۱۹۹۹). میزان کلروفیل در شرایط تنش شوری کاهش مییابد (اقبال و همکاران، ۲۰۰۶) ولی نیازی و همکاران (۲۰۰۲)
غلظتهای بالاتری از کلروفیل را تحت شرایط شوری در گندم، مشاهده کردند.
۱-۲-۱۸- تأثیر شوری بر رشد و عملکرد ذرت
ماس و هوفمن (۱۹۹۷) معیارهایی را برای تحمل شوری گیاهان زراعی تدوین و دو پارامتر آستانهی شوری (شوری مجاز بدون کاهش محصول که میتوان به عنوان شاهد در نظر گرفت) و درصد کاهش محصول در مقابل افزایش هر واحد شوری از حد آستانهی تعیین شده برای هر محصول را پیشنهاد نمودند. هوفمن (۱۹۸۶) در ادامهی مطالعات خود، اثر کیفیت آب آبیاری بر ذرت را بررسی نموده و به این نتیجه رسید که آستانهی شوری برای ذرت اعم از EC_i و EC_e کمتر از ۲ دسیزیمنس بر متر بوده و با آبشویی کامل میتوان در مقایسه با شاهد حداکثر محصول ذرت را برداشت نمود و در صورت عدم آبشویی، حتی آبیاری با آب شیرین، کاهش محصول حتمی است. کاهش جوانهزنی و رشد گیاهچه در شرایط شوری ممکن است به خاطر پتانسیل اسمزی پایین و ممانعت از جذب آب، سمیت یونهای ⁺Na یا ^-Cl و یا عدم تعادل عناصر غذایی باشد (لینچ و لائوچی، ۱۹۸۸). تحقیقات نسبتاً زیادی که بر روی جوانهزنی گیاهان زراعی مختلف انجام شده بیانگر این واقعیت است که با افزایش شوری طول ریشهچه، ساقهچه و همچنین وزن خشک گیاهچه به طور معنیداری در مقایسه با شاهد کاهش مییابد (آل ابراهیم و همکاران، ۲۰۰۴؛ کایا و همکاران، ۲۰۰۶؛ اوکیو و همکاران، ۲۰۰۵). کده و ملک (۱۹۶۱) با آزمایشی مبنی بر تأثیر سطوح مختلف شوری در مراحل مختلف رشد ذرت اعلام نمودند که مقاومت ذرت با رشد گیاه افزایش مییابد. بعلاوه NaCl در مقابل _۲ MgClو _۲ CaClدر فشار اسمزی مساوی، کاهش بیشتری از محصول را موجب میشود. پاسترناک (۱۹۸۵) کشت ذرت با بهره گرفتن از آب شور و تناوب آن با آب معمولی را مورد بررسی قرار داد. در این آزمایش سرعت جوانه زدن ذرت فقط موقعی که هدایت الکتریکی محلول خاک بالای ۷ دسیزیمنس بر متر بود کاهش یافت. این محقق اعلام داشت که گونه های مختلف گیاهان فقط در دورهی کوتاهی از رشد و نمو خود به شوری حساس هستند و کاربرد آب شور در خارج از این دوره موجبات استفادهی بهینه از آب را فراهم میآورد. در این مطاله آبیاری با آب ۷ دسیزیمنس بر متر، ۵۰ درصد کاهش محصول را درپی داشته است. پساواکلی (۱۹۸۹) اثر شوری بر وزن خشک ذرت در اثر اعمال تنش شوری را مورد مطالعه قرار داد و نتیجه گرفت که تنش شوری در هر سطحی، توسعهی ریشه، تولید مادهی خشک و رشد جوانهی ذرت را بهطور معنیداری کاهش میدهد و میزان کاهش با افزایش شوری زیادتر میشود. شوری خاک در دراز مدت رشد ریشه های ذرت را محدود نموده و در جذب مواد معدنی اختلالی بوجود میآورد. بعلاوه تجمع عناصر پرمصرف در گیاه کاهش و تجمع عناصر کممصرف افزایش مییابد (کده و ملک، ۱۹۶۱). هافمن و همکاران (۱۹۸۳) در ایالت کالیفرنیای آمریکا با بررسی پایداری تحمل ذرت نسبت به شوری گزارش نمودند که میانگین شوری محلول خاک در محدودهی ریشه در طول فصل رشد تا ۷/۳ دسیزیمنس بر متر باعث کاهش عملکرد نشد، اما به ازای هر واحد افزایش شوری بیش از آن، عملکرد دانه به میزان ۱۴ درصد کاهش نشان داد. این کاهش ناشی از کاهش در تراکم بوته و جرم دانه بود. در منبعی دیگر آستانهی حساسیت ذرت نسبت به شوری آب ۱/۱ و خاک ۷/۱ دسیزیمنس بر متر و میزان کاهش محصول دانه به ازای هر واحد شوری خاک، معادل ۱۲ درصد گزارش شده، لذا ذرت از گیاهان نیمهحساس به شوری به شمار میرود (علیزاده، ۱۳۶۴). ذرت در مرحلهی جوانهزنی حساسیت زیادی به شوری دارد و افزایش شوری باعث کاهش جوانهزنی و تعداد بوتهی ذرت در واحد سطح میشود. با افزایش شوری، کاهش معنیداری در رشد و اجزای عملکرد به وجود میآید و در EC بیش از ۸ دسیزیمنس بر متر، مهمترین عامل محدود کننده برای گیاه، آب در دسترس میباشد (عبدل و همکاران، ۱۹۸۸). عبود (۱۹۷۸) گزارش نمود که شوری در ذرت باعث کاهش سرعت رشد گیاه میشود. ماس و همکاران (۱۹۸۳) با بررسی حساسیت مراحل مختلف رشد ۱۶ رقم ذرت نسبت به شوری نتیجه گرفتند که ذرت در مرحلهی جوانهزنی نسبت به شوری نسبتاً متحمل است و تا شوری ۱۰ دسیزیمنس بر متر جوانهزنی اکثر ارقام رضایتبخش بود.
۱-۲-۱۹- تأثیر فسفر بر رشد و عملکرد ذرت
رشد گیاهان، تحت تأثیر میزان فسفر مصرفی قرار میگیرد (حاجعباسی و اسچوماچر ۱۹۹۴؛ گیل و همکاران ۱۹۹۵؛ کایا و همکاران ۲۰۰۱). تحقیقات سینگ و دوبی (۱۹۹۱) و شارما و گوپتا (۱۹۹۸) نشان داد که کاربرد فسفر شاخصهای رشد و عملکرد ذرت را افزایش میدهد. امین و همکاران (۱۹۸۹) گزارش نمودند که کاربرد سطوح بالای فسفر باعث افزایش ارتفاع ذرت میشود. قنبری (۱۳۷۸) دریافت که مصرف ۵۰، ۱۰۰ یا ۲۰۰ میکروگرم فسفر در گرم خاک، وزن مادهی خشک ذرت را افزایش میدهد. ولی در خاکهایی که فسفر بومی آنها زیاد بوده کاربرد فسفر تأثیری بر رشد گیاه نداشته است. کریمیان و قنبری (۱۹۹۰) سطح بحرانی فسفر را به روش اولسن، در خاکهای آهکی ۱۸ میلیگرم در کیلوگرم خاک گزارش کردند. کریمیان (۱۹۹۵) افزایش مادهی خشک ذرت را از ۶/۹ در شاهد، به ۷/۱۴ و ۷/۱۶ گرم در گلدان به ترتیب با کاربرد ۵۰ و ۱۰۰ میکروگرم فسفر در گرم خاک گزارش نمود. نتایج مشابهی توسط رتور و سینگ (۱۹۹۵) ارائه شده است. اورابی و همکاران (۱۹۸۵) افزایش وزن خشک ذرت را با مصرف ۵۰ میکروگرم فسفر در گرم خاک گزارش کردند، ولی مصرف بیشتر فسفر تغییری در وزن ذرت ایجاد نکرد. شارما و همکاران (۱۹۶۸) نیز افزایش وزن خشک ذرت را با اضافه کردن ۲۵ و ۵۰ میکروگرم فسفر در گرم خاک گزارش نمودند، ولی کاربرد بیشتر فسفر سبب کاهش وزن گردید.
۱-۲-۲۰- اثر متقابل شوری و فسفر بر رشد و عملکرد ذرت
در خاکهای شور، اثر متقابل شوری و حاصلخیزی خاک از نقطه نظر تولید حداکثر، اهمیت فراوان دارد. پژوهشها نشان میدهد که در سطح مشخصی از حاصلخیزی خاک، با افزایش شوری، عملکرد کاهش مییابد. لیکن در یک شوری معین مصرف کود منجر به افزایش محصول میگردد (همایی، ۱۳۸۱). اثر زیانبار شوری بر رشد گیاه ذرت با کاربرد کود فسفر قابل جبران است (اسلامخان و همکاران، ۲۰۰۵). نتایج تحقیقات اسلامخان و همکاران (۲۰۰۵) نشان داد که کاربرد کود فسفر رشد گیاه ذرت را تحت شرایط شوری افزایش داد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که کاربرد ۳۰۰ کیلوگرم در هکتار کود فسفری (۷۵ کیلوگرم _۵O₂P در هکتار)، تأثیر شوری بر رشد گیاه ذرت را به حداقل رساند. همچنین یافته های چئودهری و احمد (۱۹۹۲) نشان داد که کاربرد سطوح بالای فسفر، میزان جذب سدیم را کاهش میدهد و این امر موجب افزایش تولید محصول در خاکهای شور و سدیمی میشود.
فصل دوم
مواد و روشها
۲-۱- موقعیت جغرافیایی منطقهی مورد مطالعه
استان اردبیل با مساحتی معادل ۱۷۹۵۰ کیلومترمربع (۱/۱ % از مساحت کشور) در شمال غرب ایران قرار گرفته است. این استان از لحاظ جغرافیایی در ۳۷ درجه و ۴۵ دقیقه تا ۳۹ درجه و ۴۲ دقیقهی عرض شمالی و ۴۷ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۵۵ دقیقهی طول شرقی از نصف النهار گرینویچ از شمال با جمهوری آذربایجان، از شرق با استان گیلان، از جنوب با استان زنجان و از غرب به استان آذربایجان شرقی محدود شده است. این استان با شکل کشیده و طولی خود در جهت شمال - جنوب، و به دلیل شرایط خاص جغرافیایی از تنوع محیطی زیادی برخوردار است. جنوبیترین قسمت آن بر عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۴۵ دقیقه و شمالیترین نقطه آن بر عرض ۳۹ درجه و ۴۲ دقیقه منطبق است. این گستردگی در محور عرض جغرافیایی ، همراه با عامل ارتفاع دشتها و کوهستانهای آن در ترکیبی هماهنگ با همجواری دریای خزر ، موقعیت خاصی به استان بخشیده است.
۲-۲- زمان و محل اجرای طرح
این آزمایش در سال ۹۰-۱۳۸۹ در گلخانهی تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی انجام شد. موقعیت جغرافیایی محل اجرای آزمایش، ۳۸ درجه و ۱۵ دقیقهی عرض شمالی و ۴۸ درجه و ۱۵ دقیقهی شرقی است.
۲-۳- طرح آزمایشی
آزمایش به صورت فاکتوریل (۵×۱۰) بر پایهی طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۳ تکرار انجام شد.
۲-۴- فاکتورهای آزمایشی
فاکتور اول شامل شوری طبیعی خاک در ۱۰ سطح (۷۵/۰= _۱S، ۲۰/۱= _۲S، ۲۹/۲= _۳S، ۳۰/۳= _۴S، ۲۵/۴= _۵S، ۱۱/۵= _۶S، ۱۹/۶= _۷S، ۸۰/۸= _۸S، ۸۸/۱۰= _۹S، ۰۰/۱۴=_۱۰S دسیزیمنس بر متر) و فاکتور دوم شامل کود فسفره در ۵ سطح (۰= _۱P، ۵۰= _۲P، ۱۰۰= _۳P، ۲۰۰= _۴P، ۴۰۰= _۵P کیلوگرم _۵O₂P در هکتار، معادل ۰= _۱P، ۱۹= _۲P، ۳۸= _۳P، ۷۷= _۴P، ۱۵۴= _۵P میلیگرم _۵O₂P در کیلوگرم) بود. بنابراین آزمایش دارای ۵۰ تیمار و در مجموع ۱۵۰ گلدان بود.
۲-۵- مطالعات تحقیق
مطالعات صورت گرفته در این تحقیق شامل ۳ مرحله مطالعات پایه، مطالعات آزمایشگاهی و مطالعات نرم افزاری است که در زیر شرح آن آمده است.
۲-۵-۱- مطالعات پایه
مطالعات پایه به دو دستهی تهیهی نمونه خاک و عملیات زراعی تقسیم بندی میشود.
۲-۵-۱-۱- تهیهی نمونه خاک و اندازه گیری برخی خصوصیات آن
تعداد ۴۵ نمونه خاک از نقاط مختلف دشت زرناس اردبیل تهیه شد. مختصات جغرافیایی نقاط نمونهبرداری توسط GPS ثبت گردید. پس از تعیین خصوصیات آنها، تعداد ۱۰ نمونه خاک با شوری و خصوصیات متفاوت برای انجام آزمایش انتخاب گردید (جدول ۲-۱). سپس ۱۰۰ کیلوگرم نمونهی خاک از عمق ۳۰-۰ سانتیمتری از نقاط انتخابی تهیه شد. به منظور یکنواختی، خاک از الک با قطر روزنههای ۷۵/۴ میلیمتری عبور داده شده سپس به گلخانهی دانشگاه منتقل و در معرض هوا، خشک گردید. برخی خصوصیات خاک عبور کرده از غربال ۲ میلیمتری شامل قابلیت هدایت الکتریکی نمونه ها در عصارهی گل اشباع و pH در گل اشباع (گوپتا، ۲۰۰۴)، کربنات کلسیم معادل (TNV) به روش تیتراسیون (جکسون، ۱۹۵۸)، کربن آلی خاک به روش والکلی- بلاک (نلسون و سامرز، ۱۹۸۲)، غلظت نیتروژن کل به روش کجلدال، فسفر قابل جذب در عصارهی حاصل از بی کربنات سدیم نیم نرمال با روش رنگ سنجی، پتاسیم و سدیم قابل جذب در عصارهی حاصل از استات آمونیوم یک نرمال با دستگاه فلیم فتومتر و بافت خاک با روش هیدرومتری تعیین شد (جونز، ۲۰۰۱).
جدول (۲-۱): موقعیت جغرافیایی نمونه خاکهای مورد آزمایش

همچنین اهمیت تجارت خارجی در فرایند توسعه اقتصادی، از طریق تاثیرگذاری صادرات بر دامنه وسیعی از متغیرهای اقتصادی هم در سطوح کلان و هم در سطوح خرد اقتصاد، نمود پیدا می­ کند. بنابراین تجارت خارجی و منطقه­ای یک ابزار اساسی است که علاوه بر نقش موثر اقتصادی خود بر جامعه و ارتقای جایگاه یک کشور در سطح منطقه­ای و جهانی، می ­تواند بر سایر شئون زندگی آحاد یک جامعه نیز عمیقا موثر باشد.(آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۲)

با امعان به مبانی نظری مطرح شده و واقعیت حاکم برروابط بین ­المللی از جمله ادغام اقتصادهای منطقه­ای در اقتصاد جهانی، جمهوری اسلامی ایران و دیگر کشورهای خلیج فارس بر سر دو راهی تعارضات منطقه­ای و تعمیق ثبات و توسعه منطقه­ای با انگیزه بومی می­توانند در چارچوب مجموعه امنیتی RSC^[4] و مکانیزم تعمیق مناسبات اقتصادی و گسترش مبادلات تجاری درون منطقه­ای جهت همگرایی، راهی میان­بر برای ایجاد منافع مشترک و تعمیق امنیت پایدار انتخاب نمایند. اساسا در دوران نوین می­توان نشانه­هایی را ملاحظه کرد که به موجب آن، کارکرد قدرت در امنیت سازی، کاهش و با رویش هنجارهای نو در مناسبات بین ­المللی، اقتصاد- تجارت و دیگر عوامل غیر نظامی، نقش برجسته­ای ایفا می­ کنند، زیرا منافع متعارض وناهمگون، مانع مشارکت موثر در روند امنیت­سازی است، و از آنجایی که همگام باحاکمیت یافتن روندهای اقتصادی در فضای بین ­المللی، رژیم­های سیاسی فرامرزی جدیدی همچون سازمان جهانی تجارتWTO، سازمان جهانی محیط زیست، کنوانسیون­های متعدد جهانی زیست محیطی و… رشد کرده ­اند، علاوه بر این سـازمان­های قدیمی­تری
همچون گروه-۸ و اخیرا شکل­ گیری گروه-۲۰، سازمان اقتصادی و توسعه و حتـی سازمان ملل متحد
نیزبه­مراتب­واقع­گرایانه­تر شده ولزوم پذیرش­تحولات­تازه راگردن نهاده­اند.(آل اسحاق، ۱۳۹۰: ۲۱-۲۰)
۱-۳ پرسش­های پژوهش
۱-۳-۱ پرسش اصلی پژوهش
الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO چه تاثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟
۱-۳-۲ پرسش­های فرعی پژوهش

1. 1. الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، چه تاثیری بر امنیت نظامی از شاخص­ های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟

1. 1. الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، چه تاثیری بر امنیت سیاسی از شاخص­ های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟

1. 1. الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، چه تاثیری بر امنیت اقتصادی از شاخص­ های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟

1. 1. الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، چه تاثیری بر امنیت فرهنگی از شاخص­ های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟

1. 1. الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO،چه تاثیری بر امنیت عمومی واجتماعی از شاخص­ های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟

۱-۴ اهمیت و ضرورت مسئله
احساس ضرورت وجود امنیت در ابعاد مادی و معنوی بسیار ساده و آسان است و اساسا کسی را نمی­ توان یافت که منکر این معنای ضروری برای حیات بشر در عرصه فردی و اجتماعی و همچنین
ملی و بین ­المللی باشد اما در مقام تبیین، تشریح و تحلیل این موضوع بسیار متنوع و پیچیده است به
همین دلیل واژه امنیت دارای مفهومی سهل و ممتنع است.
بطور کلی سه محیط متداخل امنیت داخلی، منطقه­ای و بین ­المللی، وضـعیت نهایی امنـیت ملی جوامع
را مشخص می­ کند. اما مقوله جهانی شدن یکی از متغیرهای پیچیده و نوپدید است که از اواسط دهه ۸۰ میلادی در قلمرو امنیت ملی و در حوزه بین ­المللی آن مطرح گشته و تحلیل­های این حوزه را به نحو شگفت آوری تحت تاثیر قرار داده است.
اولین ضرورت این تحقیق از آن جهت است که عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی در سطح کلان باید در چارچوب تحولات امنیت ملی و ابعاد گوناگون آن (امنیت نظامی- امنیت سیاسی- امنیت اقتصادی- امنیت فرهنگی- امنیت عمومی و اجتماعی) بررسی گردیده تا تاثیر این الحاق بر هر یک از مولفه­های نامبرده مشخص گردد.
در مورد سوابق انجام تحقیق با موضوع یاد شده می­توان گفت که بیشتر تحقیق­های انجام گرفته در مورد بعد اقتصادی و تاثیر این الحاق بر اقتصاد ایران می­باشد که خود این عامل یکی از ضروریات انجام تحقیق می­باشد تا با انجام یک تحقیق که همه ابعاد امنیت ملی در آن لحاظ شده باشد موضوع فوق تجزیه و تحلیل گردد.
۱-۵ اهداف پژوهش و فرضیه ­ها
۱-۵-۱ اهداف کلی
هدف کلی از انجام این تحقیق بررسی تاثیر الحاق ایران به سازمان تجارت جهانیWTO، بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران می­باشد.
۱-۵-۲ اهداف فرعی

1. 1. بررسی تاثیر الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، بر امنیت نظامی از شاخص­ های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

1. 1. بررسی تاثیر الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، بر امنیت سیاسی از شاخص­ های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

1. 1. بررسی تاثیر الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، بر امنیت اقتصادی از شاخص­ های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

1. 1. بررسی تاثیر الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، بر امنیت فرهنگی از شاخص­ های

امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

1. 1. بررسی تاثیر الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، بر امنیت عمومی و اجتماعی از شاخص­ های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

۱-۶ فرضیه ­های پژوهش
۱-۶-۱ فرضیه اصلی پژوهش
الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، می تواند بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تاثیر داشته باشد.
۱-۶-۲ فرضیه ­های فرعی پژوهش

1. 1. الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، می تواند بر امنیت نظامی از شاخص­ های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تاثیر داشته باشد.

1. 1. الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، می تواند بر امنیت سیاسی از شاخص­ های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تاثیر داشته باشد.

1. 1. الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، می تواند بر امنیت اقتصادی از شاخص­ های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تاثیر داشته باشد.

1. 1. الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، می تواند بر امنیت فرهنگی از شاخص­ های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تاثیر داشته باشد.

1. 1. الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی WTO، می تواند بر امنیت عمومی و اجتماعی از شاخص­ های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تاثیر داشته باشد.

فصل دوم
ادبیات تحقیق
فصل دوم ادبیات تحقیق
۲-۱ تعریف مفاهیم اساسی