در مورد مدت حمایت در حقوق مرتبط ، در قوانین ایران نصی وجود ندارد ، مگر اینکه مجریان خود هنرمند محسوب شوند و مصداق ماده ۱۲ قانون حمایت حقوق مولفان ، مصنفان و هنرمندان باشند . بر این اساس برای دارندگان حقوق مادی سی سال پس ازمرگ پدیدآورنده است . به موجب تبصره همین ماده : « مدت حمایت از آثار مشترک موضوع ماده ۶ این قانون ۳۰ سال پس از فوت آخرین پدیدآورنده خواهد بود ». در خصوص آثار متعلق به اشخاص حقوقی یا آثاری که حق استفاده از آن به شخص حقوقی واگذار شده است ، مدت حمایت از حقوق مادی پدیدآورنده بر اساس ماده ۱۶ همین قانون ، ۳۰ سال از تاریخ نشر یا عرضه می باشد ؛ و برای دارندگان حقوق معنوی این مدت دائمی خواهد بود . در بند ۵ ماده لایحه در ماده ۱۰۲ حقوق مادی اجراکنندگان را تا پایان پنجاهمین سال پس از سالی که اجرا در آن سال تثبیت شده دانسته است و در صورتی که نسخه تثبیت شده ای وجود نداشته باشد پس از پایان سالی که اجرا در آن اتفاق افتاده است را ملاک عمل قرار داده است . این مدت برای تولید کنندگان ابزار رسانه های صوتی ، از تاریخ نشر ابزار رسانه تا پنجاهمین سال پس از انتشار آن یا در صورتی که ابزار رسانه منتشر نشده باشد ، تا پایان پنجاهمین سال از تاریخ تثبیت آن مقرر شده است . در ماده ۱۱۰ حقوق مقرر برای مرکز پخش رادیو تلویزیونی را به مدت بیست سال از پایان سالی که پخش انجام شده است ، مورد حمایت قرار خواهد گرفت .
پایان نامه - مقاله - پروژه
ه ) محدودیت ها و استثنائات
قانون حمایت از حقوق مولفان ، مصنفان و هنرمندان در ماده ۱۱ ضبط برنامه های رادیویی و تلویزیونی را برای استفاده استثنا ساخته است و مقرر می دارد : « نسخه برداری از اثرهای مورد حمایت این قانون مذکور در بند ۱ از ماده ۲ و ضبط برنامه های رادیویی و تلویزیونی فقط در صورتی که برای استفاده شخصی و غیر انتفاعی باشد مجاز است. گروهی بر این عقیده اند که : «این قانون قائل به حقوق انحصاری از جمله حق ضبط برای سازمان های پخش رادیو تلویزیونی است که در مواردی بر آن استثنا وارد می شود . اما از طرفی ممکن است گفته شود مقصود قانون گذار حمایت از حقوق پدیدآورندگان برنامه ها بوده است نه سازمان های پخش رادیو تلویزیونی ».[۲۰۰] اما ماده ۵ قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی در زمینه حمایت از تولید کنندگان آثار صوتی مقرر کرده است : « تکثیر و نسخه‌برداری از کتب و نشریات و آثار صوتی موضوع مواد دو و سه این قانون به منظور استفاده در کارهای مربوط به آموزش یا تحقیقات علمی مجاز خواهد بود مشروط براینکه جنبه انتفاعی نداشته باشد و اجازه نسخه‌برداری از آنها قبلاً به تصویب وزارت فرهنگ و هنر رسیده باشد ». علاوه بر این در تبصره همین ماده نسخه برداری را در صورتی که برای استفاده شخصی و خصوصی باشد بلامانع دانسته است .
مبحث دوم : در موافقت نامه تریپس
الف ) اثرهای مورد حمایت
از حقوق مرتبط به نام های حقوق مجاور[۲۰۱] ، حقوق تبعی ، حقوق وابسته و حقوق جانبی یاد شده است . منظور از این حقوق ، حقوق اشخاص حقیقی یا حقوقی است که با توجه به توانایی های اجرایی یا فنی خود آفرینش های فکری دیگران را به اجرا در می آورند . « حقوقی است که در برخی زمینه ها شبیه حق مولّف است . در واقع این حقوق به حمایت از اشخاص یا سازمانهایی می پردازد که در عرضه عمومی آثاری که تحت حمایت حق مولف اند ، مهارتی ارائه می کنند که نیازمند حمایت است و به همین دلیل آنها را حقوق مرتبط نامیده اند و حمایت از این حقوق باید از طریق حقوقی شبیه حق مولف صورت گیرد »[۲۰۲]در صورت تبدیل به عمل ، آنها را ( اجرا کننده ) « یعنی هنرپیشگان ، خوانندگان ، نوازندگان و سایر اشخاصی که آثار ادبی و هنری را به اجرا در می آورند . بعضی از قوانین ملّی به این هنرمندان در رابطه با اجراهایشان حقوقی را اعطا می نمایند که همانند حقوق مولف نسبت به اثرش می باشد ( مثل حق ضبط و تکثیر )[۲۰۳] یا تبدیل به صوت می نمایند ( صوت نگاشت ، که تهیه کنندگان آثار صوتی یا فونوگرام[۲۰۴] بوده و شامل صفحات گرامافون ، نوار کاست ، دیسک و … ) که طبق بسیاری از قوانین در صورت تکثیر غیر مجاز محصولاتشان مورد حمایت واقع می شوند ؛ و سازمان های پخش کننده که سطح گسترده ای آثار را به عموم مردم عرضه می کنند ؛ که غالبادر سطح ملی در قبال برخی استفاده های غیر مجاز ، برنامه هایشان تحت حمایت قانونی قرار دارند » .[۲۰۵] لذا برای بهره گیری از هرکدام باید بطور مجزا اجازه دریافت کرد . «به عنوان مثال ، زمانی که نواری را تکثیر می کنیم ، علاوه بر اینکه باید از اجراکننده آن اجازه بگیریم باید اجازه تولید کننده را نیز داشته باشیم و همینطور باید از سراینده موسیقی و نویسنده یا شاعر آن تصنیف نیز اجازه گرفت ».[۲۰۶]
برای حمایت از اثرهای این گروه از اشخاص تا قبل از موافقت نامه تریپس ، کنوانسیون های متعددی به این حقوق پرداخته اند اما سرآمد همه این کنوانسیون ها ، کنوانسیون مشهور به رم بوده که به طور خاص به این گونه آثار پرداخته است . این کنوانسیون که مورد تاکید موافقت نامه تریپس واقع شده است در ۲۶ اکتبر ۱۹۶۱ به تصویب رسیده و هم اکنون تعداد زیادی از کشورهای جهان به آن ملحق شده اند .
ماده ۳ کنوانسیون رم ابتدا به تعاریفی از هنرمندان اجراکننده ، فونوگرام ، تولیدکنندگان فونوگرام ، انتشار، تکثیر ، پخش رادیو و پخش مجدد رادیویی پرداخته است که عبارتند از :
الف ) « هنرمندان مجری یا اجراکنندگان » ، هنرپیشگان ، آوازخوانان ، نوازندگان ، رقص کنندگان و دیگر اشخاصی است که عرضه می کنند ، آواز می خوانند ، بازخوانی می کنند ، دکلمه می کنند ، بازی می کنند یا به هر روش دیگر آثار ادبی و هنری را اجرا می کنند ؛
ب ) « فونوگرام » ، هر تثبیت[۲۰۷] منحصراً صوتی از اصوات ناشی از یک اجرا یا دیگر اصوات است ؛
ج ) « تولیدکننده فونوگرام » ، شخص حقیقی یا حقوقی است که اولین تثبیت را از اصوات یک اجرا یا اصوات انجام می دهد ؛
د ) « انتشار » ، عبارت است از دراختیارعموم گذاردن نسخه هایی از یک فونوگرام به میزان کافی و متعارف ؛
ه ) « تکثیر » ، تهیه نسخه یا نسخه های متعدد از یک تثبیت است ؛
و ) « پخش رادیویی » ، عبارت است از ارسال اصوات یا تصاویر و اصوات از طریق امواج رادیویی ( ابزار بی سیم ) به منظور دریافت توسط عموم ؛
ز ) « پخش مجدد رادیویی » ، عبارت است از پخش همزمان برنامه یک سازمان رادیویی توسط یک سازمان رادیویی دیگر .
موافقت نامه تریپس ماده ۱۴ را به مبحث حمایت از اجراکنندگان ، تولیدکنندگان آثار صوتی و سازمان های پخش کننده اختصاص داده است . « بر خلاف رژیم حقوقی کپی رایت که در خصوص آن مقررات اساسی کنوانسیون برن با موافقت نامه تریپس ترکیب شده ، در رابطه با حقوق مرتبط ( حقوق هنرمندان اجراکننده ، تهیه کنندگان فونوگرام و سازمان های پخش ) مقررات کنوانسیون رم (۱۹۶۱ ) ضمن موافقت نامه گنجانیده نشده است ، بلکه صرفاً حقوق اساسی مقرر در کنوانسیون رم به نحوی ساده شده در موافقت نامه تریپس مطرح گردیده است ، هرچند که در مقایسه با کنوانسیون رم ، موافقت نامه تریپس در خصوص مدت حمایت از این حقوق ، اصلاحات مهمی به عمل آورده و این مدت را افزایش داده است ».[۲۰۸]
موافقت نامه تریپس در عبارت بند ۱ ماده ۱۴ خود به مقوله اجراها اشاره کرده « ضبط اجرای ضبط نشده آن ها و تکثیر چنین ضبطی » ظاهراً به اجراهای زنده صوتی یا تصویری ناظر است. « اجراکنندگان ( هنرپیشگان ، خوانندگان ، نوازندگان موسیقی ، رقاصان و سایر اشخاصی که آثار ادبی یا هنری را اجرا می کنند ) در برابر برخی اعمال که بدون رضایت آنها انجام شده اند ، حمایت می شوند . این گونه اعمال عبارتند از : پخش رادیویی یا تلویزیونی و ارسال برای عموم ، اجراهای زنده آنها ، ضبط اجراهای زنده ، تکثیر اجراهای زنده ضبط شده آنها اگر ضبط اصلی بدون رضایت آنها انجام شده باشد یا اگر هدف تکثیر آن هدفی نباشد که برای آن ، رضایت خود را اعلام کرده بودند ».[۲۰۹] « در موافقت نامه تریپس نیز همانند کنوانسیون رم جهت حمایت از هنرمندان اجراکننده حقوق مشخصی بر شمرده نشده است بلکه این امکان برای ایشان فراهم آمده که از اعمال خاصی جلوگیری به عمل آورند .[۲۱۰] ملاحظه می شود که در این موافقت نامه به حق پخش از طریق تلویزون کابلی اشاره نشده است . زیرا بند ۱ ماده ۷ کنوانسیون رم نیز مقرراتی در این باره وضع نموده است که در آن حق ضبط بر روی وسیله مادی ، مورد قبول واقع شده و در موافقت نامه تریپس ، تنها حق ضبط بر روی فونوگرام ( ضبط صدا با وسیله صوتی ) ذکر شده است . بند ۲ ماده ۱۴ این موافقت نامه از تولیدکنندگان فونوگرام حمایت می کند . با این حال از فونوگرام تعریفی ارائه نشده و تعیین مفاد آن را به کنوانسیون رم واگذار نموده است . کنوانسیون رم در ماده ۱۰ به حق تکثیر تولیدکنندگان فونوگرام پرداخته و در آن آمده است : « تولیدکنندگان صفحات صوتی ، از حق صدور اجازه یا منع تکثیر مستقیم[۲۱۱] یا غیر مستقیم[۲۱۲] صفحات صوتی خود برخوردارند ». همچنین طبق بند ۴ ماده ۱۴ موافقت نامه تریپس تولیدکنندگان آثار صوتی از حق اجاره یا ممانعت اجاره تجاری آثار خویش برخوردار است . در این صورت « استفاده کننده باید حق الزحمه عادلانه ای به اجراکننده یا تولیدکننده صفحه صوتی یا هردو آنها پرداخت کند . با این حال کشورهای عضو می توانند این ماده را اجرا نکنند یا کاربرد آن را محدود سازند ».[۲۱۳]
بند ۳ ماده ۱۴ نیز از سازمانهای پخش رادیویی در قبال تکثیر و ضبط و پخش مجدد و انتقال برنامه های تلویزیونی ( نه برنامه های صوتی رادیو ) به عموم از طریق ابزار باسیم یا بی سیم[۲۱۴] آنها حمایت می کند ، با این حال تعریفی از پخش (برنامه) رادیویی ارائه نکرده است . موافقت نامه با ارجاع به مقررات کنوانسیون رم ، تعیین مسائل مربوط به این گونه پخش ها را به کنوانسیون مزبور محول کرده است . از آنجا که منظور از پخش رادیویی در کنوانسیون رم ارسال بی سیم برای دریافت عمومی صوت یا صوت و تصویر می باشد ، غرض موافقت نامه از پخش رادیویی نیز در نتیجه همین معناست .[۲۱۵]
ب ) حقوق پدیدآورندگان
حقوق ذی نفعان حقوق مرتبط را به دو دسته حقوق مادی و حقوق معنوی تقسیم بندی نموده اند .[۲۱۶] در موافقت نامه تریپس برای دارندگان حقوق مرتبط تنها حقوق مادی پیش بینی شده است و اشاره ای به حق معنوی نیز در حقوق مرتبط نگردیده است و بطور قطع نیز باید چنین مستفاد گردد که آنگاه که برای پدیدآورندگان این حق ، حقوق معنوی مقرر نشده باشد برای دارندگان حقوق مرتبط نیز این حق کان لم یکن تلقی گردد . موافقت نامه تریپس درماده ۱۴ بند ۳ به این حقوق می پردازد « سازمان های پخش کننده از این حق برخوردار خواهند که از اعمال زیر چنانچه اجازه آنها کسب نشده باشد ، جلوگیری کنند : ضبط ، تکثیر برنامه های ضبط شده و پخش مجدد برنامه ها از طریق وسایل بی سیم و همینطور پخش برنامه های تلویزیونی به همین طریق برای عموم . در مواردی که اعضا چنین حقوقی را به سازمان های پخش کننده اعطا نکنند ، به مالکان دارای حق نسخه برداری از موضوع پخش ، این امکان را خواهند داد که طبق مقررات کنوانسیون برن (۱۹۷۱) از اعمال فوق جلوگیری کنند » . « این امر بدان معناست که کشور های عضو فقط هنگامی می توانند از حقوق منتسب به سازمان های پخش را که در بخش اول ماده ۱۴ بند ۳ مقرر شده مستثنی نمایند که در قوانین آنها برنامه های پخش شده در قالب کپی رایت مورد حمایت گرفته باشد » .[۲۱۷]
در کنوانسیون رم نیز بدلیل منافع مادی و توجه بیشتر به این وجه ازآثار پرداخته ، و برای هر یک از تقسیمات حقوق مرتبط حقوق مادی را در نظر گرفته است که ذیلا بیان خواهد شد :
۱ ) حقوق مادی برای اجراکنندگان حقوق مرتبط :
۱- ۱) پخش رادیویی و اطلاع رسانی به عموم اجرای آنها بدون رضایت ایشان ؛ مگر این که اجرا در پخش رادیویی مورد استفاده قرار گرفته یا اطلاع رسانی به عموم قبلاً یک پخش اجرا بوده است ، یا از یک تثبیت ساخته شده است ؛
۱ - ۲ ) تثبیت اجرای تثبیت نشده آنها بر روی حامل بدون رضایت ایشان ؛
۱- ۳) اگر اولین تثبیت به نوبه خود بدون رضایت آنها انجام شده باشد .
۲ ) حق برخورداری از اجرت عادلانه در مورد استفاده از آثار صوتی بر اساس ماده ۱۲ کنوانسیون . « بنابر این طبق کنوانسیون رم ، انجام این اعمال بدون مجوز اجرا کننده مجاز است ، مگر اینکه وی انجام آنها را بدون مجوز خود ممنوع کند ».[۲۱۸]
کنوانسیون رم برای تولیدکنندگان آثار صوتی نیز دو نوع حقوق مادی برشمرده است :
حق تکثیر به موجب ماده ۱۰ « تولیدکنندگان فونوگرام از حق تجویز یا منع تکثیر مستقیم یا غیر مستقیم فونوگرام های خویش برخوردار هستند » و حق برخورداری از اجرت عادلانه برای اجرای صوتی بر اساس ماده ۱۲ کنوانسیون. مطابق ماده ۱۳ کنوانسیون رم ، سازمان های پخش رادیویی از حق تجویز یا منع موارد زیر برخوردارند :
۱ ) پخش مجدد رادیویی برنامه هایشان ؛
۲ ) تثبیت برنامه هایشان بر روی حامل مادی ؛
۳ ) تکثیر ؛
۳ – ۱ ) تثبیت هایی که بدون رضایت آنها از برنامه های رادیویی و تلویزیونی شان صورت می گیرد؛
۳ – ۲ ) تثبیت هایی که مطابق مفاد ماده ۱۵ ، از برنامه های رادیویی انجام شده و تکثیر آن با اهدافی متفاوت از آنچه در این مقررات بدان ها اشاره شده است صورت گرفته باشد؛
۳ - ۳ ) به اطلاع عموم رسانیدن برنامه های تلویزیونی خود ؛
در کنوانسیون رم نیز بدلیل منافع مادی و توجه بیشتر به این بعُد ، از حقوق معنوی بحثی به میان نیامده است .
« اما از آنجا که هدف تریپس ، برخورد یکسان با حقوق پدیدآورنده و حقوق مرتبط است و در حقوق پدیدآورنده مقررات معنوی اعمال نمی شود ، نسبت به حقوق مرتبط نیز همین حکم جاری است ».[۲۱۹]
ج ) معیارهای حمایت
موافقت نامه تریپس در این مورد همان معیارهای مورد حمایت در کنوانسیون رم را پذیرفته است . این کنوانسیون نیز معیارهای حمایت را بر اساس تقسیم بندی اشاره شده در مواد ۴ ، ۵ و ۶ به شرح ذیل مقرر داشته است . به موجب ماده ۴ کنوانسیون رم که به معیارهای حمایت اجراهای مشمول حمایت اختصاص دارد ، در صورت تحقق هر یک از شرایط زیر ، اجراهای آنان تحت حمایت موافقت نامه تریپس واقع خواهند شد :
«۱ – اجرا در کشور متعاهد دیگری انجام شده باشد ؛
۲ – اجرا در فونوگرامی ضبط شده باشد (تثبیت شده باشد)که مطابق ماده ۵ این کنوانسیون مورد حمایت است ؛
۳ – اجرایی که به صورت زنده از طریق برنامه رادیویی و تلویزیونی مشمول حمایت کنوانسیون رم پخش شود ».
بر اساس ماده ۵ نیز تولیدکنندگان فونوگرام با توجه به معیارهای زیر مورد حمایت واقع خواهند شد :
« ۱ – در صورتی که تولید کننده فونوگرام ، تبعه یکی از کشورهای عضو سازمان تجارت جهانی باشد ( معیار تابعیت ) ؛
۲ - در صورتی که اولین تثبیت صدا در کشور متعاهد دیگری انجام شده باشد ( معیار تثبیت ) ؛
۳ – در صورتی که فونوگرام برای اولین بار یا هم زمان در کشور متعاهد دیگری منتشر شده باشد (معیار انتشار ) ».
در ماده ۶ نیز دو معیار برای حمایت از سازمانهای پخش پیش بینی شده است :
« ۱ – مرکز اصلی سازمان پخش در کشور متعاهد دیگری قرار داشته باشد ؛

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...