کبکاب

۴۵%

۵۵%

≥ ۶۵%

شاهانی

۴۵%

۵۵%

≥ ۷۰%

مضافتی

۳۵%

۴۵%

≥ ۶۰%

۱-۸- تغذیه نخل خرما با عناصر بور و روی به روش محلول پاشی
تغذیه گیاه، رشد و نمو رویشی و زایشی آن را مشخص می کند. مواد معدنی به عنوان سازنده مواد آلی، فعال کننده آنزیم ها و واکنش های آنزیمی، حامل بعضی از مواد تنظیم کننده فشار اسمزی گیاه می باشد. نقش مواد معدنی برای انجام فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف در گیاه متفاوت است. بیشترین اثر آن ها از راه تأثیر بر متابولیت های اولیه و ثانویه به دست آمده از فتوسنتز مانند کربوهیدرات ها، اسیدهای آلی، پروتئین ها و تنظیم کنندهای رشد صورت می گیرد. محلول پاشی شامل به کار بردن مواد مغذی در سطح برگها، ساقه ها و میوه و جذب آنها از این قسمت ها می باشد]۱۰[.

از مزایای محلول پاشی می توان: افزایش محصول، مقاومت به آفات و بیماریها، بهبود مقاومت بهخشکی، افزایش کیفیت محصول را نام برد. در این روش محلول پاشی می تواند به صورت برگی و خوشه ای باشد. کودهای مورد نیاز را در تانکرهای مخصوص محلول پاشی به صورت محلول با غلظت مشخص تهیه می نمایند و توسط نازل های مخصوص بر روی نخل ها می پاشند. عمده عناصر کم مصرف که شامل آهن، اسید بوریک، سولفات روی، مس، منگنز و مولیبدن است. و از منابع کلاته مانند کلات آهن یا منابع معدنی مانند سولفات آهن هستند. که می توانند به روش محلول پاشی مورد استفاده قرار گیرند]۱۰ ،۱۷[.
الف- بور(B)
بور از عناصر ریز مغذی مورد نیاز گیاهان زراعی و درختان میوه است. گیاهان زراعی در هر سال به طور متوسط ۳۰ گرم اسید بوریک در هکتار جذب می نمایند. در رابطه با درختان نخل تاکنون اثرات کمبود آن به صورت واضحی مشخص نشده است در صورت نیاز به کاربرد اسید بوریک، محلول پاشی از طریق برگچه ها در اوائل اسفندماه قبل (از ظهور اسپاتها) یا در اریبهشت ماه در مرحله کیمری توصیه می گردد]۱۱[.
ب- روی (zn)
یکی از وظایف روی در گیاهان نقش موثر آن در ساخته شدن ترکیبات تنظیم رشد می باشد کمبود روی در اکثر خاکهای ایران به خصوص خاکهای آهکی گزارش شده است برای جبران کمبود سولفات روی در نخیلات محلول پاشی درختان قبل از باز شدن گلها در اواخر بهمن تا اواسط اسفند بسیار مفید خواهد بود]۱۱[.
۱-۹- اهمیت پژوهش
درصد بالای تشکیل میوه های پارتنوکارپ سه برچه ای در گیاهان خرمای حاصل از کشت بافت زیان اقتصادی شدیدی به باغدار می رساند. با توجه به هزینه بالای تولید، انتقال و نگهداری این نهال ها، در رفع مشکل میوه نشینی آنها باید چاره ای اندیشیده شود. بهبود وضعیت فیزیولوژیکی دانه گرده و نیز مادگی در زمان گرده افشانی ممکن است منجر به جوانه زنی بهتر دانه گرده و متعاقبا افزایش میزان لقاح شده که این خود شانس تولید میوه غیر پارتنوکارپ (تک برچه ای نرمال) را افزایش خواهد داد. از آنجا که محتمل است، تعادل خاصی از عناصر غذایی در سلول ها و بافت های مستقیما دخیل در فرآیندهای جوانه زنی دانه گرده، رشد لوله گرده و لقاح، مؤثر باشد، عدم برقراری این تعادل به هر علت ممکن می تواند بر درصد تشکیل میوه تک برچه ای نرمال اثر منفی داشته باشد. از میان عناصر ریز مغذی بور دارای بیشترین اهمیت در فرایند تشکیل میوه است. با توجه به نقش بور در فرایند گرده افشانی و جوانه زدن دانه های گرده، محلول پاشی اسید بوریک ممکن است سبب افزایش درصد جوانه زنی و رشد سریع لوله گرده شود]۲۰[. عنصر روی در مرحله گرده افشانی و جوانه زدن دانه های گرده نقش غیر مستقیمی را ایفاء نموده و موجب تسریع در رشد لوله گرده شده و در نتیجه امکان لقاح و تشکیل میوه را افزایش می دهد]۲۰،۶۳ [. بنابراین گمان می رود که هر عملیاتی که منجر به افزایش سطوح این عناصر در بافتهای گیاهی، که به طور مستقیم و غیر مستقیم درگیر در فرآیندهای لقاح و میوه نشینی هستند، شود از جمله محلول پاشی برگها قبل از شکوفایی گل ها و محلول پاشی خوشه ها در زمان شکوفایی گل ها، منجر به افزایش تولید میوه تک برچه ای نرمال و نیز افزایش کمی و کیفی میوه شد.
۱-۱۰- اهداف پژوهش
بررسی اثر محلول پاشی برگی با محلول اسید بوریک و سولفات روی بر بهبود میوه نشینی، عملکرد کمی و کیفی درختان برحی حاصل از کشت بافت در شرایط منطقه دشتستان
بررسی اثر محلول پاشی خوشه ها با محلول اسید بوریک و سولفات روی بر بهبود میوه نشینی، عملکرد کمی و کیفی درختان برحی حاصل از کشت بافت در شرایط منطقه دشتستان
فصل دوم
مروری برتحقیقات انجام شده
مروری بر تحقیقات انجام شده
۲-۱- اثر عناصر غذایی بر تشکیل میوه
عوامل متعددی مانند طول عمر تخمک، عوامل محیطی از جمله شرایط آب و هوایی، تغذیه و مقدار آب، عوامل ژنتیکی، تعادل هورمونی درخت و عملیات داشت بر تشکیل میوه تاثیر دارند]۲۰[.
یکی از عوامل مهم در تشکیل میوه عامل تغذیه متعادل است. عوامل تغذیه ای آلی و معدنی به طور مستقیم و غیر مستقیم در این فرایند نقش دارند]۲۰[.
۲-۱-۱- اثر عناصر معدنی بر تشکیل میوه
از مهمترین عناصری که باعث افزایش تشکیل میوه می شود عناصر بور، روی، ازت، پتاسیم و فسفر می باشد که در زیر به شرح بیشتر این عناصر می پردازیم.
۲-۱-۱-۲- بور
در بین ریز مغذی ها بور دارای بیشترین اهمیت در تشکیل میوه است. در میان عناصر معدنی بیشترین کار تحقیقاتی در زمینه نقش بور د
ر تشکیل میوه صورت گرفته است. علی رغم مشاهده اثرات اسید بوریک در تشکیل میوه هنوز نقش اسید بور در گلدهی و مراحل تشکیل میوه کاملا مشخص نشده است. غالبا گزارش می شود که بور در جذب یونی و انتقال کربوهیدرات ها و مراحل نقل و انتقال دخالت دارد و ممکن است به طور غیر مستقیم نیز در گرده افشانی، لقاح و توسعه میوه با تاثیر بر جذب عناصر غذایی در مراحل توسعه بحرانی نقش داشته باشد. دو جنبه نقش اسید بوریک در لقاح عبارتند از: ]۲۰،۱۹[.
قابلیت زنده بودن دانه گرده و جوانه زنی
رشد لوله گرده
کمبود بور انتقال قند ها را در توسعه گلدهی با کاهش میزان قند شهد کاهش می دهد ]۷۳[.
بور نقش مهمی در گرده افشانی و جوانه زدن دانه گرده دارد. در کمبود بور تعداد دانه گرده، رشد دانه گرده و لوله گرده کاهش می یابد. کمبود بور سبب کاهش انتقال قند و سنتز دیواره سلولی می شود در اثر کمبود بور غلظت ایندول اسیتیک اسید ممکن است بیشتر از حد طبیعی شود. غلظت های بالای ایندول استیک اسید نسبت ایندول استیک اسید اکسیداز سبب تجمع ترکیبات فنولی می شود. بیشتر ترکیبات فنولی برای ریشه ها و جوانه ها حتی در غلظت های کم نیز سمی هستند. تحقیقات انجام شده در درختان میوه نشان داده که در میان عناصر غذایی سه عنصر نیتروژن، بور و روی بیشترین تأثیر را بر تشکیل میوه دارند و نیاز به این عناصر در بعضی از مراحل فنولوژیکی گیاه مانند مرحله تشکیل میوه ضروری است ]۶۹[.
۲-۱-۱-۲-۱-نقش فیزیولوژیکی بور در گیاه
نقش های بسیاری به عنصر بور به دلیل حضور آن در نقاط رشد و بافت های مریستمی نسبت داده شده است. این عنصر غیر فلزی در ساختمان هیچ آنزیمی وجود ندارد ولی ادعا می شود که بور می تواند فعالیت بسیاری از آنزیم ها مانند اکسیداز را تحت تأثیر قرار دهد. هم چنین عنصر بور در استحکام ساختمان دیواره سلولی، متابولیسم نوکلئیک اسید، سنتز و انتقال پروتئین و کربوهیدراتها، متابولیسم تنظیم کنندههای رشد و تقسیم سلولی دخالت دارد] ۵۰ [.
ساختمان دیواره سلولی
دیواره سلولی یک عامل مهم برای شناسایی اندازه و شکل سلول طی دوره نمو گیاهان عالی می باشد ]۸۰،۵۰[. یک رابطه نزدیک و تنگاتنک بین دیواره سلولی اولیه و تغذیه بور وجود دارد. بیش از ۹۰ درصد از بور سلولی مربوط به دیواره سلولی و جایی که پکتین قرار دارد، می باشد ]۸۰،۵۸،۵۰ [. به طوری که اولین علائم کمبود بور، بدشکل شدن دیواره سلولی و آرایش تیغه میانی می باشد. بور یک نقش مهم در انعطاف پذیری دیواره سلولی ایفا می کند و تحت شرایط کمبود این عنصر دیواره سلولی سخت، محکم و شکننده می شود ]۸۰،۵۰ [.
تشکیل استرهای بورات با گروه هیدروکسیل کربوهیدرات ها یا گلیکوپروتئین های دیواره سلولی، به عنوان یک مکانیسم ارتباط دهنده بین پلیمرهای دیواره سلولی عمل می کند. باندهای بورات برخی ویژگیهای کمبود و بیشبود بور را توضیح میدهد. به طوری که عدم حضور این نوع باندها دلیل شکننده بودن برگها در شرایط کمبود بور می باشد در حالی که گیاهانی که از سطح کافی بور برخوردارند، برگهایی را تولید می کنند که حالت خمش پذیر و الاستیک را دارند ]۵۰ [.