افزایش سرمایه از محل سود انباشته:‌ در افزایش سرمایه ای که از محل سود انباشته می باشد،‌شرکت با موافقت سهامداران تمام یا قسمتی از سود حاصله به واسطه فعالیت یک یا چند دوره مالی را به جای تقسیم نقدی در بین سهامداران به افزایش سرمایه شرکت اختصاص می دهد. در این حالت،‌سهامداران بابت افزایش سرمایه بدون پرداخت وجهی به شرکت، سود سهمی را از شرکت دریافت می نمایند(گرامی و محمدزاده، ۱۳۸۵).
افزایش سرمایه از محل اندوخته: در افزایش سرمایه ای که از محل اندوخته می باشد،‌شرکت با موافقت سهامداران، تمام یا قسمتی از سود حاصله به واسطه فعالیت یک یا چند دوره مالی را به جای تقسیم نقدی در بین سهامداران به افزایش سرمایه شرکت اختصاص می دهد. در این حالت سهامداران وجهی را بابت افزایش سرمایه به شرکت پرداخت و سهام جایزه را از شرکت دریافت می نمایند. سهام جایزه به این معنی است که در صورتی که اندوخته های شرکت زیاد باشد احتمالاً بخشی از آن به صورت سهام جایزه – به طور رایگان – بر اساس سهم مالکیت شرکت در اختیار سهامداران فعلی قرار می گیرد. با تصمیم مدیریت شرکت به انتقال این ذخائر مازاد به حساب سهام سرمایه ای درصد مالکیت سهامداران هیچ تغییری نمی کند. پس از انتشار سهام جایزه،‌قیمت سهام شرکت با توجه به مقدار انتشار این سهام کم و بیش کاهش خواهد یافت. در هر صورت، از‌ آنجا که نرخ سود قابل تقسیم تغییری نمی کند،‌وقتی قیمت سهم بیشتر شود، سهامداران با توجه به افزایش سهام تحت مالکیت،‌منافع بیشتری به دست خواهند آورد.
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و اندوخته: در صورتی که سود تقسیم نشده از سال های گذشته به شکل اندوخته و سود انباشته در حساب حقوق صاحبان سهام شرکت وجود داشته باشد، هیأت مدیره شرکت می تواند تأمین مالی جهت افزایش سرمایه را از دو محل آورده نقدی و اندوخته شرکت انجام دهد. به عنوان مثال، شرکتی با سرمایه ده میلیون ریال،‌مبلغ چهار میلیون ریال اندوخته دارد. این شرکت برای افزایش سرمایه صددرصدی، نیاز به ده میلیون ریال دیگر وجه نقد دارد که در این شرایط سهامداران می توانند شش میلیون ریال را از طریق آورده نقدی و چهار میلیون ریال را از طریق اندوخته تأمین نمایند. در چنین حالتی اصطلاحاً می گویند شرکت از طریق اندوخته و آورده نقدی افزایش سرمایه داده است.

افزایش سرمایه از طریق صرف سهام: هنگامی که پذیره نویسی افزایش سرمایه بر اساس قیمت بازار سهم انجام می شود اصطلاحاً گفته می شود افزایش سرمایه از طریق صرف سهام^[۲۶] انجام شده است. به عبارت دیگر، تفاوت قیمت اسمی و قیمت فروش یک سهم توسط شرکت را صرف سهام می‌گویند. این اضافه ارزش حاصل شده – مازاد قیمت بازار به قیمت اسمی – در ترازنامه زیر حسابی تحت عنوان «صرف سهام»^[۲۷] نشان داده می شود. بنابراین انتشار سهام جدید به قیمتی بیش از قیمت اسمی از دیدگاه شرکت، جزء منابع تأمین مالی محسوب می‌شود. مطابق قانون تجارت، شرکت می‌تواند سهام جدید را برابر مبلغ اسمی به فروش برساند و یا مبلغی علاوه بر مبلغ اسمی سهم به عنوان اضافه ارزش سهم از خریدار دریافت کند. همچنین شرکت می تواند عواید حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته شده را به اندوخته منتقل یا نقداً‌ بین صاحبان سهام سابق تقسیم کند یا در ازای آن سهام جدید به صاحبان سهام اختصاص بدهد.
افزایش سرمایه با صرف سهام می تواند با صدور حق تقدم خرید سهام یا سلب حق تقدم از سهامدار موجود و عرضه عمومی سهم همراه باشد. معمولاً برای ایجاد جذابیت در پذیره نویسسی، قیمت پذیره نویسی تا حدی کم تر از قیمت بازار یا همراه با تخفیف نسبت به قیمت بازار تعیین می شود. اما به منظور تحقق کامل برنامه افزایش سرمایه با صرف، شرکت باید برای باقی مانده احتمالی سهام پذیره نویسی نشده شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی را که قبلاً متعهد شده اند، معرفی کند. پذیره نویسی سهام جدید در خارج از بورس انجام می شود و به آن کارمزد تعلق نمی گیرد. لازم به ذکر است که مصارف صرف سهام توسط شرکت ها به شرح زیر است:
تقسیم نقدی سهام بین سهامداران قبلی: ‌در این ارتباط لازم است شرکت به اطلاع صاحبان سهام برساند که سود نقدی توزیع شده از محل صرف سهام یا بازده سرمایه است نه از محل فعالیت عملیاتی و بازرگانی شرکت و با توزیع نقدی صرف سهام میان سهامداران قبلی چیزی جز افزایش سرمایه به قیمت اسمی نصیب شرکت نخواهد شد.
توزیع سهام جدید میان سهامداران قبلی به ازای صرف سهام: در این مورد،‌برابر حساب صرف سهام،‌ سهام جدید به قیمت اسمی منتشر و به سهامداران قبلی داده می شود. به نظر می رسد، پس از توزیع سهام جدید، نتیجه این نوع افزایش سرمایه برای شرکت برابر با افزایش سرمایه به قیمت اسمی است.
انتقال صرف سهام به اندوخته شرکت: در این مورد، صرف سهام همانند سایر حساب های اندوخته شرکت،‌زیر حقوق صاحبان سهام قرار می گیرد و متعلق به کلیه سهامداران، اعم از قبلی و جدید می شود. این نوع مصرف صرف سهام مورد نظر و توجه شرکت ها و سازمان بورس است که با تأمین مالی صرف سهام پشتوانه و بنیه مالی شرکت برای انجام طرح ها و پروژه‌ها و سرمایه گذاری قوی می شود(گرامی و محمدزاده، ۱۳۸۵).
فصل سوم
روش شناسی تحقیق
مقدمه
پژوهش را میتوان علمی منظم دانست که در نتیجه آن پاسخهایی برای سوال‌های مورد نظر مطرح شده پیرامون موضوع پژوهش بدست می‌آید. همچنین روش پژوهش به عنوان فرایندی نظام‌مند برای یافتن پاسخی به پرسش یا راه‌حلی برای مسالهای قلمداد شده است. در این فصل روش پژوهش، روش گردآوری اطلاعات، جامعه آماری، ابزار سنجش، روایی و پایایی پرسشنامه، روش نمونهگیری و تعیین حجم نمونه و روش های آماری که در انجام این پژوهش بکارگرفته شدهاند، مورد بررسی قرار میگیرد.
روش شناسی تحقیق
در انتخاب نوع روش تحقیق حتماً باید در نظر داشت که چه کسانی در ارتباط با تحقیق تصمیم گیرنده به حساب می‌آیند؛ و این که کاربردهای تحقیق برای چه افرادی و با چه دیدگاه‌هایی است، تا تحقیق با مشکل عدم کارآمدی مواجه نشود (علی احمدی و سعید نهایی، ۱۳۸۶). نوع شناسی تحقیق، روش را برای روش شناسی آن مهیا می‌کند (علی احمدی و نهایی، ۱۳۸۶). ویژگی های این تحقیق به طورخلاصه به شرح زیراست:
بر اساس ماهیت و روش، پژوهش‌های علمی را می‌توان به پنج گروه توصیفی، تاریخی، همبستگی، تجربی و علی تقسیم نمود. در پژوهش‌های توصیفی محقق به دنبال چگونه بودن موضوع است و می‌خواهد بداند وضع موجود چگونه است و سعی می‌کند به توصیف نظامند وضعیت فعلی بپردازد، ویژگی‌ها و صفات آن را مطالعه کرده و ارتباط بین متغیرها را بررسی کند.پژوهش‌های توصیفی را می‌توان به سه گروه پیمایشی، ژرفانگر و تحلیل محتوا تقسیم کرد. (حافظ نیا، ۱۳۸۳).
با توجه به مطالب فوق، پژوهش جاری از نظر هدف در گروه پژوهش‌های کاربردی قرار میگیرد و از نظر نوع، پژوهش در دسته پژوهش‌های توصیفی- همبستگی قرار داد. نظر به اینکه پژوهش جاری از آن دسته از ابزارهای گردآوری داده که هدف آنها توصیف شرایط یا پدیده مورد بررسی بهره گرفته است این پژوهش از نوع پژوهش های توصیفی می‌باشد و از آنجا که جمع‌ آوری داده‌ها در این پژوهش با بهره گرفتن از مطالعات کتابخانه‌ای و پرسشنامه‌ای پشتیبانی می‌شود می‌توان آن را در گروه پژوهش‌های میدانی قرار داد.
متغیرهای تحقیق
مهمترین و مفیدترین راه برای طبقه بندی متغیرها و نقشی که پژوهش به عهده دارند تقسیم آنها به دو نوع مستقل و وابسته است، متغیر مستقل توسط پژوهشگر اندازه گیری، دستکاری یا انتخاب می شود تا تاثیر یا رابطه آن با متغیر دیگری (وابسته) اندازه گیری شود. متغیرهای مستقل و وابسته در تحقیق حاضر عبارتند از:
الف. متغیر مستقل تحقیق عبارتند از: عوامل موثر بر بر استقرار بورس الکترونیک که شامل نیروی انسانی متخصص، عوامل مخابراتی، بانکداری الکترونیکی و زیرساخت های فنی بورس(به عنوان شاخص های عوامل ساختاری)؛ پذیرش مدیران بورس و پذیرش سهامداران(به عنوان شاخص های عوامل رفتاری)؛ بسترهای قانونی و حقوقی، عوامل فرهنگی و هزینه های اقتصادی(به عنوان شاخص های عوامل زمینه ای) می باشد.
ب. متغیرهای وابسته تحقیق عبارت است از: استقرار بورس الکترونیک.
روش و ابزار گرد آوری اطلاعات
روش های گردآوری اطلاعات به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند :
الف) روش‌های کتابخانه‌ای: در این پژوهش، جهت جمع آوری اطلاعات از روش های مطالعات کتابخانهای با ابزارهای: کتب، پایان نامههای دانشگاهی، مقالات علمی- پژوهشی و مجلات و سایتهای اینترنتی استفاده شده است.
ب) روش‌های میدانی: در این پژوهش به منظور تحلیل کمی اطلاعات و نیز آگاهی از نگرش خبرگان و متخصصین حوزه ی تجارت الکترونیک و فعالان و کارگزارن در بازار بورس نسبت به عوامل ساختاری، زمینه‌ای و رفتاری موثر بر استقرار بازار بورس الکترونیک از طریق ابزار پرسشنامه، اطلاعات جمع آوری شده است.
جامعهآماری تحقیق
جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه خبرگان و متخصصین حوزه ی تجارت الکترونیک و فعالان و کارگزارن در بازار بورس می باشد.
نمونهآماری
چون فرضیه های پژوهش از نوع چند ارزشی با مقیاس ترتیبی بوده و حجم جامعه نامحدود میباشد از رابطه (۳-۱) برای تعیین حجم نمونه استفاده گردیده است.
رابطه (۳-۱) :
در این فرمول:
n : حجم نمونهZ: مقداراحتمال نرمال استاندارد با سطح اطمینان
سطح اطمینان ۹۵/۰ در نظر گرفته شده است.
: سطح خطا  : دقت مورد نظر در تحقیق
P:نسبت موفقیت که معمولا ۰.۵ در نظر گرفته میشود.
در این پژوهش مقدار  بر اساس پژوهشهای مشابه ۰۵/۰ در نظر گرفته شده است.
با توجه به فرمول فوقدر سطح اطمینان ۹۵ درصد و دقت ۰۵/۰ حداقل حجم نمونه برابر با ۳۸۴.۱۶ نفر تعیین گردید که حجم نمونه را ۳۸۵ نفر در نظر گرفتیم.
همچنین باید به این نکته نیز توجه داشت که پرسشنامه‌های تکمیل شده توسط ۳۰ نفر در نمونه مقدماتی (پیش آزمون) در نهایت جزء نمونه آماری پژوهش حاضر، در نظر گرفته شدند.
روش نمونهگیری
در این پژوهش، به دلیل همگن بودن واحدهای موجود در جامعه آماری و همچنین نامحدود بودن تعداد خبرگان و متخصصین حوزه ی تجارت الکترونیک و فعالان و کارگزارن در بازار بورس از روش تصادفی ساده استفاده شده است. در این روش اعضای جامعه آماری یک شانس معین و برابر برای انتخاب شدن به عنوان آزمودنی دارند.
قلمرو تحقیق
الف) قلمرو موضوعی: این تحقیق از نظر قلمرو موضوعی در حیطه مباحث تجارت الکترونیک می باشد.
ب) قلمرو مکانی: این تحقیق از نظر قلمرو مکانی در بازار بورس تهران می باشد.
ج) قلمرو زمانی: این تحقیق از نظر قلمرو زمانی در سال ۱۳۹۲ هجری شمسی می باشد.
ابزار سنجش
ابزار سنجش وسایلی هستند که پژوهشگر به کمک آنها قادر است اطلاعات مورد نیاز خود را گردآوری، ثبت و کمی نمایند. انواع ابزارهای گردآوری عبارتند از : پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه. در این پژوهش از ابزار پرسشنامه برای جمع آوری پاسخهای خبرگان و متخصصین حوزه ی تجارت الکترونیک و فعالان و کارگزارن در بازار بورس استفاده شد. پرسشنامه مجموعه سوالات مکتوبی است، که حول متغیرهای یک مسأله پژوهش تنظیم میشود که به شکل حضوری یا غیرحضوری، مستقیم یا غیرمستقیم توسط پاسخگو تکمیل میگردد. در این پژوهش، پرسشنامه سوالات با بهره گرفتن از مقیاسهای اسمی و ترتیبی اندازه گیری شد. مقیاسهای اندازه گیری واحدهایی هستند که برای سنجش کیفیتها در ابزارهای گردآوری اطلاعات بکار می روند (حافظ نیا،۱۳۷۳).
در این پژوهش از ابزار پرسشنامه با سوالات بسته برای جمع آوری دیدگاه های خبرگان و متخصصین حوزه ی تجارت الکترونیک و فعالان و کارگزارن در بازار بورس استفاده گردیده است.
پرسشنامه شامل ۲ بخش عمده می‌باشد :
۱- نامه همراه: در این قسمت هدف از گردآوری داده‌ها به وسیلهی پرسشنامه و ضرورت همکاری پاسخ دهنده در عرضهی داده‌های مورد نیاز، بیان شده است. برای این منظور بر با ارزش بودن داده‌های حاصل از پرسشنامه تأکید گردیده تا پاسخ دهنده به طور مناسب پاسخ سوال‌ها را عرضه کند.
۲- سؤالات پرسشنامه: این بخش از پرسشنامه شامل ۲ قسمت است:
الف) متغیرهای جمعیت شناختی: در این قسمت سعی شده است که اطلاعات کلی و جمعیت شناختی در رابطه با پاسخ دهندگان جمع‌ آوری گردد. این بخش از پرسشنامه شامل چهار سؤال میباشد. اطلاعات مربوط به این بخش از پرسشنامه در جدول ۳-۱ نشان داده شده است.
جدول ۳-۱): متغیرهای جمعیت شناختی پرسشنامه.