۲-۹-۲-۶- مدل دچو و دیچو ^[۲۱]
دچو و دیچو (۲۰۰۲) مدل خود را مبنی بر رابطه بین اقلام تعهدی و جریان های نقدی به شرح رابطه شماره (۲-۱۱) ارائه نمودند.
رابطه(۲-۱۱)
ΔWC_t = b₀ +b₁CFO_t-1 + b₂CFO_t + b₃CFO_t+1 + ε_t
در این رابطه:
ΔWCt: تغییر در اقلام تعهدی سرمایه در گردش در سال t
CFO_t-1: جریان وجه نقد عملیاتی در سال ۱-t
CFO_t: جریان وجه نقد عملیاتی در سال t
CFO_t+1: جریان وجه نقد عملیاتی در سال ۱+t
در معیار دچو و دیچو کیفیت اقلام تعهدی، از طریق محاسبه انحراف معیار باقیمانده در رگرسیون اقلام تعهدی سرمایه در گردش و جریان نقدی عملیاتی گذشته، حال و آینده به دست می آید. باقیمانده ها شامل تمام خطاهای برآورد مدیریت اعم از عمدی و غیر عمدی است که بر کیفیت سود تاثیرگذار است. خطای برآورد تعمدی از انگیزه های مدیران و خطای غیر عمدی از خطای مدیریت و عدم اطمینان های محیطی ناشی می شود. به هر حال منبع خطا در این رویکرد نامربوط است. این معیار، معیاری معکوس از کیفیت اقلام تعهدی است. بدین معنی که هر چه این معیار بزرگ تر باشد، کیفیت اقلام تعهدی پایین تر است. در واقع این مدل نشان دهنده ی حدی است که اقلام تعهدی سرمایه در گردش با جریان های نقد همگام می شود. بنابراین یک تطابق ضعیف نشان دهنده ی کیفیت اقلام تعهدی و کیفیت سود پایین است (دچو و دیچو ،۲۰۰۲).

فرانسیس و همکاران (۲۰۰۵) معتقدند مدل دچو و دیچو (۲۰۰۲) بر مبنای این تصور پیش بینی می شود که بدون توجه به نیت مدیریت، کیفیت اقلام تعهدی تحت تاثیر خطای اندازه گیری در اقلام تعهدی است. خطای برآورد خواسته، ناشی از انگیزه های مدیریت سود، و خطای ناخواسته ناشی ازنسیان (لغزش) مدیریت و نااطمینانی محیطی است، با این وجود، منبع خطا در این رویکرد نامربوط است. لذا در ادامه رویکرد فرانسیس و همکاران (۲۰۰۵) ارائه می گردد.
۲-۹-۲-۷- مدل فرانسیس و همکاران
رویکرد دچو و دیچو (۲۰۰۲) محدود به اقلام تعهدی جاری است. در حالی که بکارگیری مدل دچو و دیچو برای کل اقلام تعهدی، در اصل، سنجه ای از کیفیت اقلام تعهدی را ایجاد می کند که به طور فراگیر نااطمینانی اقلام تعهدی را اندازه گیری می کند، اما تاخیرهای طولانی بین اقلام تعهدی غیرجاری و تحقق جریان های نقدی مانع این گسترش می شود. برای رفع این محدودیت، فرانسیس وهمکاران (۲۰۰۵) شاخص هایی را برای کیفیت اقلام تعهدی درنظر گرفتند که مبتنی بر ارزش مطلق اقلام تعهدی غیرنرمال ^[۲۲] است؛ جایی که اقلام تعهدی غیر نرمال با بهره گرفتن از مدل جونز^[۲۳] (۱۹۹۱) برآورد می شوند. با بکارگیری مدل تعدیل شده جونز، فرانسیس و همکاران (۲۰۰۵) کیفیت اقلام تعهدی را با گستره ای مرتبط می سازند که در آن اقلام تعهدی توسط ارزش های تعدیل شده ای که از رگرسیون جمع اقلام تعهدی نسبت به تغییرات در درآمدها و اموال و ماشین آلات (PPE) به دست آمده است، به خوبی ضبط می شوند. به دلیل آنکه اقلام تعهدی غیرنرمال، هم اقلام تعهدی جاری و هم غیرجاری را درنظرمی گیرند، آنها از محدودیت مدل دچو و دیچو رنج نمی برند. با این وجود، شناخت اقلام غیرنرمال مدل تعدیل شده ی جونز، در اتهام انتقادهایی قرار گرفته است. به همین دلیل، فرانسیس و همکاران (۲۰۰۵) برای برآورد اقلام تعهدی از رویکرد دچو و دیچو استفاده کردند. به ویژه، سنجه کیفیت اقلام تعهدی آن ها مبتنی بر مدل سطحی مقطعی دچو و دیچو است؛ که با متغیرهای بنیادی در مدل تعدیل شده ی جونز با عنوان ، اموال و ماشین آلات و تغییر در درآمدها، تکمیل می شود. مدل آن ها به شرح رابطه شماره (۲-۱۲) می باشد:
رابطه(۲-۱۲)
TCA_j,t= + + + + +
در این رابطه:
: TCA_j,t برابر با کل اقلام تعهدی در سال t که به شرح رابطه (۲-۱۲-۱) می باشد.
رابطه(۲-۱۲-۱)
=ΔCA_j,t- ΔCL_j,t – Δcash_j,t + ΔSTDEBT_j,t TCA_j,t
CFO_j,t: جریان های نقدی عملیاتی شرکت j در سال t که به شرح رابطه (۲-۱۲-۲) می باشد.
رابطه(۲-۱۲-۲)
NIBE_j,t – TA_j,t= CFO_j, t
NIBE_j,t : برابر سود خالص شرکت j قبل از اقلام غیر مترقبه در سال t
TA_j,t : برابر با کل اقلام تعهدی شرکت در سال t
رابطه (۲-۱۲-۳)
TA_j,t = (ΔCA_j,t- ΔCL_j,t – Δcash_j,t + ΔSTDEBT_j,t – DEPN_j,t)
:ΔCA_jt تغییر در دارایی های جاری شرکت j بین سال t وt-1
ΔCL_j,t: برابر با تغییر در بدهی های جاری شرکت j بین سال t و t-1 ،
Δcash_jt: برابر با تغییر در نقد شرکتj بین سال t و t-1
ΔSTDEBT_j,t: تغییر در حصه جاری بدهی های شرکت بین سالt و سال t-1
DEPN_j,t : هزینه استهلاک و تهی شدن شرکت j در سال t
: ΔRev_j,_t تغییر در درآمد شرکتj بین سال t و سال t-1
PPE_j,_t: برابر با ارزش ناخالص اموال، ماشین آلات و تجهیزات در سال t
۲-۹-۳- یافته های تجربی درباره ی کیفیت اقلام تعهدی
اسلون (۱۹۹۶) اثبات کرد که شرکت های با سود گزارش شده بالاتر از جریان وجوه نقد عملیاتی (حجم بالای اقلام تعهدی)، در سال های آتی کاهشی در سود عملیاتی را تجربه خواهند کرد.
دچو و دیچو (۲۰۰۲) به شواهدی دست یافتند که نشان می دهد کیفیت اقلام تعهدی با قدر مطلق اقلام تعهدی، طول چرخه عملیاتی، انحراف استاندارد فروش، جریان های نقدی و سود رابطه ای منفی دارد و با اندازه ی شرکت رابطه مثبت دارد. آن ها نتیجه گیری کردند که دقت بیشتر برآورد در فرایند اقلام تعهدی، دلالت بر هم نوایی خوب بین اقلام تعهدی جاری و تحقق جریان های نقدی گذشته، حال یا آینده دارد. نتایج آن ها نشان می دهد که کیفیت اقلام تعهدی با متغیرهای بنیادین اقتصادی رابطه قوی دارد. به عبارتی، متغیرهای بنیادی رویکردی جایگزین برای جهت دهی سنجه های کیفیت اقلام تعهدی فراهم می آورد.
خواجوی و ناظمی (۱۳۸۴) نشان دادند که میانگین بازده سهام شرکت ها تحت تاثیر میزان اقلام تعهدی و اجزای مربوط به آن قرار نمی گیرند. آن ها همچنین نتیجه گیری کردند، هرچه مدیران اختیار عمل بیشتری برای ایجاد اقلام تعهدی داشته باشند، امکان استفاده از آن ها برای تاثیرگذاری بر سود کاهش می یابد.
نتایج تحقیق رسائیان و حسینی (۱۳۸۷) نشان داد که متغیر کیفیت اقلام تعهدی با هزینه ی بدهی رابطه مثبت دارد، اما تاثیر آن بسیار ناچیز بود و چنین نتیجه گیری کردند که کیفیت اقلام تعهدی اعم از اختیاری و غیراختیاری ، تاثیر معناداری بر هزینه ی سرمایه شرکت ندارند.
۲-۱۰- نقد شوندگی سهام
قابلیت نقدشوندگی یک ورقه سهام به معنای امکان فروش سریع آن است. هر چقدر سهمی را بتوان سریع تر و با هزینه ی کم تری به فروش رساند، می توان گفت که آن سهم از نقدشوندگی بیشتری بر خوردار است. اوراق بهاداری که به طور روزانه و به دفعات مکرر معامله می شوند، نسبت به اوراق بهاداری که به دفعات محدود و یا دفعات کم معامله می شوند، قابلیت نقدشوندگی بیش تر و در نهایت ریسک کم تری دارند. نقش عامل نقدشوندگی در ارزش گذاری دارایی ها حایز اهمیت است؛ زیرا سرمایه گذاران به این موضوع توجه دارند که اگر بخواهند دارایی ها ی خود را به فروش رسانند، آیا بازار مناسبی برای آن ها وجود دارد یا خیر؟ هر چقدر قابلیت نقدشوندگی یک سهم کمتر باشد، آن سهم برای سرمایه گذاران جذابیت کم تری خواهد داشت، مگر این که بازده ی بیشتری عاید دارنده آن شود (جفری و نیکلسون^[۲۴]،۲۰۰۳). نقدشوندگی تابعی از توانایی انجام معامله ی سریع با حجم بالایی از اوراق بهادار و هزینه ی پایین است. به این معنی که قیمت دارایی در فاصله ی زمانی میان سفارش تا خرید، تغییر چندانی نداشته باشد (لیو^[۲۵] ، ۲۰۰۶ ). درجه ی نقدشوندگی یک سرمایه گذاری وقتی پایین است که قیمت منصفانه ی آن به سرعت به دست نیاید. میزان نقدشوندگی سهام بر تصمیمات سرمایه گذاران در تشکیل پرتفوی سرمایه گذاری مؤثر است. به عبارت دیگر، سرمایه گذاران منطقی برای سهامی که نقدشوندگی کمتری دارد، صرف ریسک بیشتری را مطالبه می کنند و بازده ی مورد انتظار آن ها بیش تر خواهد بود. بنابراین، رابطه منفی بین نقدشوندگی و بازده ی سهام در سطح ساختارهای کوچک وجود دارد. زیرا نقدشوندگی کم تر مساوی با ریسک بیشتراست و ریسک بیشتر همراه با بازده ی بیشتر است. اما در سطح کلان و در سطح یک کشور این انتظار می رود، هرچه نقدشوندگی سهام بیشتر می شود در برگیرنده ی اطلاعات جدیدی برای تغییرات تدریجی سهام باشد که به بالارفتن سطح بازده منجر خواهد شد (برلوتی و همکاران^[۲۶]، ۲۰۰۶).
مارتینز ^[۲۷] نیتو ^[۲۸] و تاپیا^[۲۹] (۲۰۰۵) به بررسی سه معیار مهم نقدشوندگی و میانگین در بازار اسپانیا پرداخته اند. آن ها در این پژوهش از معیارهای نقدشوندگی مختلفی استفاده کرده اند (میگل و همکاران^[۳۰]،۲۰۰۵). اولین معیار نقدشوندگی معیار پاستور^[۳۱](۲۰۰۳) است که مبتنی بر رابطه عکس بین نوسانات قیمت و جریان سفارشات است. معیار دوم نقدشوندگی معیار عمل بازار است که به صورت حساسیت بازده به تغییرات قیمت پیشنهاد خرید و فروش تعریف می شود و سرانجام معیار ارائه شده توسط آمیهود^[۳۲] که قدر مطلق بازده سهام بر حجم معاملات بر حسب یورو است (یحیی زاده و همکاران،۱۳۸۹). چالمرز و کادلک^[۳۳] در سال ۱۹۹۸ شکاف قیمتی مؤثر مستهلک شده را که از پیشنهادات قیمتی و مبادلات مربوط به آن ها به دست آمده بود به عنوان معیار نقد شوندگی بکار گرفتند و به این نتیجه رسیدند که این معیار بر روی بازده سهام اثر مستقیم و مثبت دارد. برینان و سابرا مانیام^[۳۴] در سال ۱۹۹۶ عدم نقدشوندگی سهام را از طریق اثر قیمتی نسبت به حجم سفارش با بهره گرفتن از اطلاعات مستمر بین روز در مورد معاملات و پیشنهاد قیمت‌ها‌ی متناظر با آن ها بررسی نمودند .آن ها به این نتیجه رسیدند که این معیارهای عدم نقدشوندگی به طور مثبت بر روی بازده ی سهام تاثیر دارد. آمیهود و مندلسون^[۳۵] در تحقیق خود در سال ۱۹۸۶ به این نتیجه رسیدند که شرکت‌ها‌ تمایل دارند تا سیاست‌ها‌یی را در پیش گیرند تا نقدشوندگی سهام شرکت افزایش یابد. زیرا نقدشوندگی باعث افزایش بازده و ارزش شرکت می‌گردد. علاوه بر این، آن ها در تحقیق خود مشاهده نمودند که مدیرانی که به دنبال افزایش نقدشوندگی اوراق بهادار شرکت‌ها‌ی خود هستند این کار را از طریق سهامی عام شدن شرکت، افشای داوطلبانه ی اطلاعات و توزیع و عرضه ی سهام در میان سهامداران بیشتر (به عبارت بهتر افزایش تعداد سهامداران و سهام شناور آزاد شرکت) انجام می‌دهند.
۲-۱۱- معیار های اندازه گیری نقد شوندگی سهام
برای محاسبه نقد شوندگی سهام از معیار های مختلفی استفاده می شود. با این وجود، چندین معیار نسبت به سایر موارد کاربرد بیشتری دارد که در ادامه به آن اشاره می شود.
۲-۱۱-۱- اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش اوراق بهادار
زمانی که اوراق بهادار انتشار می‌یابند به موجودیت خود در بازار ادامه می‌دهند تا بازخرید شوند یا به سررسید پرداخت برسند. اما برخی دیگر از انواع اوراق بهادار را عده‌ای فروخته و عده‌ای دیگر آن را خریداری می‌کنند. بنابراین دو نوع بازار خواهیم داشت، نوع اول بازاری است که برای تمامی اوراق بهادار، وجود دارد و نوع دوم بازاری است که جریان خرید و فروش اوراق بهادار را در طی زمان پیگیری می‌کند. در نمودار شماره (۲-۱) این دو بازار و نحوه ی به تعادل رسیدن عرضه و تقاضا در آن‌ها نشان داده شده است.
شکل ۲-۱: به تعادل رسیدن عرضه و تقاضا (رسائیان،۱۳۸۵)
نمودار سمت چپ که بازار موجودی را نشان می‌دهد، نمایانگر یک عرضه ی ثابت و تقاضایی به شکل اریب و رو به پایین با توجه به قیمت اوراق بهادار می‌باشد. هرچه قیمت اوراق بهادار کم تر باشد تقاضا برای آن بیش‌تر خواهد بود. نمودار سمت راست بازار در جریان را در هر واحد نشان می‌دهد. اگر زمان یک روز باشد این نمودار نمایانگر تقاضایی رو به پایین است. در این نمودار، عرضه ثابت نخواهد بود و به صورت اریب و رو به بالا می‌باشد. تعادل در نمودار سمت چپ زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت در سطح P_e باشد. در نمودار سمت راست جریان عرضه و تقاضا در نقطه‌ای یکدیگر را قطع می‌کنند، آن نقطه جایی است که عرضه اوراق بهادار با تقاضای آن به تعادل رسیده است که این تعادل در نقطۀ P_e تشکیل شده است. اگر هر دو بازار به تعادل برسند، تعادل کلی ایجاد خواهد شد. در تعادل کلی قیمت اوراق بهادار در هر دو بازار یکسان خواهد بود.

مهمترین پرسشی استفاده کنندگان اطلاعات مالی سودمندی سود است. سود گزارش شده در صورت های مالی اولین قلم اطلاعاتی فراهم شده در این صورت ها است و تئوری های اقتصادی نقش اصلی سود شرکت را کمک به تخصیص منابع در بازار می­دانند. اکثر مدل های ارزیابی سود سهام مورد انتظار را به عنوان یک متغیر توضیح دهنده در نظر می­گیرند(همان منبع)
هنگامیکه از تحلیل گران درباره ارزش اوراق بهادار سوال می­ شود، آنها ترجیح می­ دهند در مقایسه با حقوق صاحبان سهام، فروش یا دارایی های کل از پیش بینی های سود صحبت کنند. تصمیمات مدیریت و پاداش آنها اغلب در قالب اهداف سود بیان می­ شود. بنابراین، ارزیابی سودمندی سود برای سرمایه گذاران و استفاده از این ارزیابی برای بررسی مجدد دستور کار تحقیقات حسابداری به همان اندازه که سال ها پیش، هنگامیکه موضوع مذکور انگیزه ای برای پیش قدم شدن در مطالعات سود-بازده بود به امروز مربوط است (همان منبع).

۲-۸-۷) تعریف و ارزیابی سودمندی سود

روش استفاده شده توسط پیش گامان تحقیق سود-بازده در ارزیابی سودمندی سود برای سرمایه گذاران، عینیت بخشیدن به فوائد ذهنی سود بود. اگر اطلاعات خاصی مبنای عمل فردی قرار گیرد پس می­توان گفت آن اطلاعات مفید است. بال و بران( ۱۹۶۸) بیان می­ کنند : تغییر قیمت سهام همزمان با گزارش درآمد بیانگر آن است که اطلاعات ناشی از گزارش درآمد مفید است. اگر عملی را بتوان به اطلاعات خاصی نسبت داد، می­توان آن اطلاعات را مفید در نظر گرفت. چنانچه تغییر در قیمت سهام فراهم کننده­ شواهدی درباره سودمندی سود باشد، پس واضح است که تغییر بیشتر متضمن فواید بیشتر خواهد بود. بنابراین، میزان فایده سود را می­توان از برآورد ارتباط ما بین بازده سهام ( تغییر قیمت ) و سود حسابداری استنتاج کرد. اگر اطلاعات ناشی از گزارش سود برای سرمایه گذاران مهم باشد، تغییرات قیمت سهام پیرامون اعلام سود را می­توان به عنوان یک متغیر توضیحی در نظر گرفت. برعکس اگر تغییرات قیمت با سود مرتبط نباشد اطلاعات سود برای سرمایه گذاران فایده ای ندارد(همان منبع).
با این دیدگاه ارتباط سود وبازده یا رگرسیون بازده سهام و سود بعنوان معیاری از سهم اطلاعاتی سود گزارش شده برای سرمایه گذاران در نظر گرفته می­ شود، تاکید بر ارتباط سود وبازده به عنوان معیاری از سود مندی سود بدین سبب است که هدف عمده­­ی سود تسهیل پیش بینی بازده یا جریان های نقدی سهام است ( همان منبع).
اگر سود پیش بینی بازده سهام را تسهیل کند، حوزه­ ارتباط سود-بازده واقعی می ­تواند معیار با اهمیتی از سودمندی سود باشد.تردیدی نیست که رگرسیون بازده سهام و سود معیار کاملی از سودمندی سود نیست ولی سود در بازار سرمایه، در زمینه های مختلفی از جمله پیش بینی ریسک سیستماتیک سهام، پیش بینی ورشکستکی شرکت ها و دسته بندی اوراق بهادار مفید واقع می­ شود. علاوه بر کاربردهای سود در بازار های سرمایه، برای مقاصد قرارداد های داخلی شرکت و قراردادهای ما بین شرکت و بستانکاران و عرضه کنندگان نیز از سود استفاده می­ شود. هر چند رگرسیون بازده سهام و سود معیار کاملی از فوائد سود نیست ولی آن توانایی سود برای پیش بینی بازده اوراق بهادار، که شهرت بسیار مهم سود است را به خود اختصاص داده است. در تحقیقات سود و بازده رابطه سود گزارش شده و نرخ بازده سهام عادی مورد بررسی قرار می­گیرد. بنابراین دو معیار از تغییر، یعنی تغییر در قیمت سهام ( بازده ) پیرامون اعلام سود و تغییر در حقوق صاحبان سهام ( سود ) شرکت نوعاً همبسته هستند. قیمت سهام پیش بینی هایی در مورد سود های آتی قبل از اعلان آنها ارائه می­ کند. بنابراین، تغییر درقیمت سهام ( بازده ) بیشتر به سود های مورد انتظار بستگی دارد تا به سود های گزارش شده( همان منبع).
معیار ارزش پیش بینی به احتمال ارتباط بین رویداد های اقتصادی مورد علاقه تصمیم گیرنده و متغیر های پیش بینی کنندگی مربوط است. پیش بینی سود حسابداری و تغییرات آن به عنوان رویداد اقتصادی از دیر باز مورد علاقه سرمایه گذاران، مدیران، تحلیل گران مالی، اعتبار دهندگان و مححقان سود حسابداری بوده است. همچنین سود حسابداری و جریان نقدی، دو متغیری هستند که توجه محققان و نظریه پردازان را در میزان پیش بینی کنندگی و کمک به تصمیم گیری سرمایه گذاران جلب کرده است.
بیشتر دراصطلاح، برآوردها از طریق الگوهایی که خود-بازنگر هستند انجام می­گیرد. ار روش های دیگر، سری زمانی می­توان مدلهای رشد هموار ساده، پیش بینی تغییرات دوره به دوره، پیش بینی میانگین موزون متحرک، رشد هموار هلت-وینتر و مدل باکس-جنکیز را نام برد. در همه روش های پیش گفته، برای برآوردپیش بینی سود باید از رگرسیون یا فرمول استفاده کرد. با این حال همه سرمایه گذاران بالاخص سرمایه گذاران جزء نمی ­توانند از این روش ها استفاده نمایند( سمیعی به نقل از قاسمی،۱۳۸۸).

۲-۸-۸)مدلهای نظری ارزشیابی شرکت و ارتباط آن با ارقام حسابداری

مدل های نظری ارزشیابی شرکت از ادبیات وابستگی وام می­گیرند و لازم است مدل ارزشیابی ویژگی هایی از شرکت را که بر ارزش موثرند تعیین و ارتباط آنها را با ارزش مشخص کنند. همچنین لازم است ارتباط بین ارقام حسابداری و ویژگی های شرکت مشخص شوند. مطالعات همبستگی تحقیقاتی هستند که ارتباط بین متغیر ها را بررسی می­ کنند. در این تحقیقات ارتباط ارزش بازار شرکت با ارقام حسابداری ( سود ) بررسی می­ شود. همچنین در این مطالعات فرض می­ شود که هرچه متغیر های توضیحی بیشتر باشند قدرت توضیح دهندگی مدل بیشتر می­ شود و محققان همواره تعداد این متغیر ها را افزایش دادند. نکته مهم مناسبت داشتن مدل با شرکت های مورد مطالعه است
( سمیعی به نقل از افلاطونی،۸۸)
یکی از معایب مدل ارزشیابی نامناسب و یا عدم تشخیص ارتباط بین ویزگی ها و ارقام حسابداری این است که علامت و یا مقدار ضرایب ارقام حسابداری در رگرسیون وابستگی افزایشی، به شکل نادرست پیش بینی شوند. مشکل دیگر مساله حذف متغیر هایی با همبستگی زیاد است. در برخی زمینه های تحقیقاتی بازار سرمایه مناسب بودن مدل و تشخیص ارتباطات از اهمیت خاصی برخوردار است. بیشتر مدل های ارزشیابی برای مواردی که از آن استفاده می­ شود نامناسب است و همچنین ارتباط حسابداری با آنها به درستی مشخص نشده است. در بسیاری از مطالعات وابستگی افزایش که به روی اجزای تزازنامه صورت گرفته اند مدل ارزشیابی بر اساس این فرض که ارزش بازار حقوق صاحبان سهام برابر است با ارزش بازار دارایی ها منهای ارزش بازار بدهی. این نوع مدل را مدل ترازنامه ای می­نامند(همان منبع).
در مطالعات وابستگی که در مورد سود انجام می­گیرد ( مدل سود ) فرض می­ شود که سود ها اطلاعاتی درباره جریان های نقدی آی هستند و در نتیجه نرخ بازده مورد انتظار سهام بر روی یکی از این موارد برازش می­ شود: (۱) اجزای سود و یا تغییرات اجزای سود و (۲) سود یا تغییرات سود. برخی از موارد نیز از رگرسیون های معکوس استفاده می­ شود یعنی سود بر روی نرخ بازده بازار رگرسیون می­ شود( سمیعی به نقل از افلاطونی،۸۸).
سومین مدل از مطالعات السون ^[۴۸]( ۱۹۹۵) و اولسن و فلتمن^[۴۹] ( ۱۹۹۵ ) به دست می آیند. در این حالت سود غیر عادی ( سود منهای هزینه سرمایه دفتری ) در نظر گرفته می­ شود. السون ارزش شرکت را حاصل جمع ارزش دفتری شرکت در اول دوره و سرقفلی تعریف می­ کند. منظور از سرقفلی ارزش فعلی مورد انتظار سود های خالص غیر عادی آتی است. لازمه برقرار این رابطه این است که تمامی اقلام سود وزیان غیر عملیاتی سرمایه ای در صورت سود وزیان گزارش شود به همین دلیل وی تئوری خویش را مازاد پاک^[۵۰] می­نامد. السون مدل خویش را بر مبنای شرایط آرمانی، یعنی سرقفلی صفر، پایه ریزی کرد سرقفلی صفر نشان دهنده حالتی خاصی از مدل آنها است که حسابداری بدون تعصب^[۵۱] نامیده می­ شود، یعنی ارزش همه دارایی ها و بدهی ها بر مبنای ارزش منصفانه تعیین می­ شود. در تحقیقات، با فرض دوره زمانی محدود و محاسبه هزینه سرمایه و سود های غیر عادی از طریق ذیل می­توان از این مدل استفاده کرد: سود غیر عادی دوره برابر است با مابه التفاوت سود واقعی و سود خالص مورد انتظار؛ سود خالص مورد انتظار با حاصلضرب ارزش دفتری اول دوره حقوق صاحبان سهام در هزینه سرمایه؛ هزینه سرمایه با اقتباس از الگوی قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای به صورت ذیل محاسبه می­ شود: مجموع حاصلضرب نرخ بهره بدون ریسک در مکمل بتای سهم و حاصلضرب بتای سهم در نرخ بازده پرتفولیوی بازار، نهایتاً، ارزش فعلی سود های خالص غیر عادی دوره زمانی محدود، برابر با ارزش شرکت است ( اسکات، ۲۰۰۳).
در کل مدلهای ارزشیابی، واکنش بازار سهام به اطلاعات حسابداری را اندازه گیری می­ کنند. هرچه واکنش بیشتر باشد محتوای اطلاعاتی بیشتر است. مدل محتوای اطلاعاتی این تحقیق بر پایه مدل سود اقتباس می­ شود. بسیار از تحقیقات نظیر تانگ و همکاران (۲۰۱۲)؛ تانگ و فرث^[۵۲] (۲۰۱۱)، مارتینز و پاسامانی(۲۰۱۱) با بهره گرفتن از مدل سود ، نرخ بازده سهام را ، علاوه بر سود حسابداری، به روی تفاوت های سود حسابداری و مالیاتی رگرس می­ کنند تا تاثیر اطلاعاتی آنها، بعنوان نماینده­ی کیفیت سود، بررسی شود. مدل مورد استفاده این تحقیق نیز برگرفته از مدل ترکیبی سود و تفاوت های سود حسابداری و مالیاتی است.

۲-۹)پایداری سود

وجود زمینه مناسب برای تخریب سود ناشی از تضاد منافع و همچنین به علت پاره­ای از محدودیتهای ذاتی حسابداری از جمله نارسایی های موجود در فرایند برآورد ها و پیش بینی آینده، امکان استفاده از روش های متعدد حسابداری توسط بنگاه ها موجب شده است که سود گزارش شده بنگاه از سود واقعی فاصله بگیرد و از آنجایی که سود از مهمترین معیارهای ارزیابی عملکرد و تعیین کننده ارزش بنگاههای اقتصادی است موضوع کیفیت سود مورد توجه محققان و دست اندرکاران حرفه حسابداری و مدیریت سرمایه گذاری قرار گیرد. توجه حرفه حسابداری بر مبنای این هدف شکل می­گیرد که سود حسابداری عملکرد عملیاتی واحد تجاری را بطور عادلانه منعکس کند. لیکن تحلیل گران مالی کیفیت سود را بدین منظور ارزیابی می­ کنند که یک سطح مربوط از سود را تعیین و سود خالص آتی را پیش بینی کنند و نتیجتاً قیمت سهام شرکت را ارزشیابی نمایند.ارزش یک سهم تنها به سود هر سهم سال جاری شرکت بستگی ندارد بلکه به انتظارات ما از آینده شرکت و قدرت سود دهی سال های آتی و ضریب اعتماد به سود های آتی بستگی داردتحلیل گران مالی تلاش می­ کنند تا چشم انداز سود شرکت ها را ارزیابی کنند(اسماعیلی،۱۳۸۶).
کیفیت سود نیز عبارت از این است که سود حسابداری تا چه حد سود موردنظر هیکس را صادقانه ارائه می­ کند. منظور از صداقت در ارائه یعنی تطابق یا توافق بین معیار یا توصیف مورد ادعا، با پدیده ای که قصد ارائه آن را داریم. منظور از کیفیت سود، زمینه بالقوه رشد سود و میزان احتمال تحقق سودهای آتی است. از اینرو، سود با کیفیت سودی است که پایدار و با ثبات باشد. پایداری سود یک از معیارهای تجربی مبتنی بر خواص سری های زمانی سود است. پایداری یا ثبات به این مسئله می ­پردازد که تا چه حد یک نوآوری در سود در تحقق سودهای آتی باقی می­ماند. پایداری را، به عنوان خود همبستگی در سود، می­توان اینگونه در نظر گرفت که نوآوری های جدید سود تا چه حد بخش دائمی سری زمانی سود می­ شود. سرمایه گذاران از سری های سود با ثبات در ارزیابی های خود استفاده می­نمایند. از نظر آنها سودهای پایدار از اهمیت زیادی برخوردار است و با دوام تلقی می­ شود. به دیگر بیان، این سود ها موقتی و زود گذر نبوده و حالتی باثبات دارند. هرچه پایداری سود بیشتر باشد شرکت توان بیشتری برای حفظ سود های جاری دارد و فرض می­ شود با کیفیت تر است. از مصادیق سودهای ناپایدار می­توان به کم نمایی ذخیره حسابهای مشکوک الوصول یا ذخایر موجودی های مواد وکالا اشاره کرد(رحیمیان، ۱۳۸۵؛ اسماعیلی،۱۳۸۶).
مفاهیم نظری گزارشگری مالی ایران سودمندی در پیش بینی را بطور ضمنی و به صراحت ، به ترتیب، جزء هدف صورت های مالی و یکی از زیر مجموعه های مربوط بودن ذکر می­ کند.اطلاعاتی مربوط است که بر تصمیمات اقتصادی استفاده کنندگان در ارزیابی رویداد های گذشته، حال یا آینده یا تایید یا تصحیح ارزیابی های گذشته­ی آنها موثر واقع شود، که این امر، با تحقق سه خصوصیت کیفی انتخاب خاصه، ارزش تایید کنندگی و ارزش پیش بینی کنندگی متحقق می­ شود .دو معیار توان پیش بینی و توان ارزیابی با یکدیگر مربوط هستند. یکی از نقش های مهم اطلاعات، تایید یا اصلاح انتظارات پیشین است. یعنی، اطلاعات ارزش تائید کنندگی دارد، اگر بتوان از آنها در راستای مقایسه نتایج دوره های گذشته یا انتظارات پیشین استفاده نمود. اطلاعات ارزش پیش بینی کنندگی دارد، اگر بتوان از آنها در راستای پیش بینی عملکرد مالی آتی واحد تجاری استفاده نمود. به عنوان نمونه، چنانچه از سود خالص، درارستای ارزیابی عملکرد گذشته­ی واحد تجاری استفاده کرد این مورد به توان ارزیابی، و اگر در راستای پیش بینی سود سهام قابل توزیع استفاده شود، این مورد به توان پیش بینی مرتبط است( تاری­وردی،۱۳۹۱).
در محاسبه پایداری سود تاکید اصلی بر اصطلاحات جاری و عملیاتی است. طبق این مفهوم، تنها ارزش رویداد هایی که در کنترل مدیریت و منتج از تصمیمات دوره جاری است باید لحاظ شود. اما لازم است به نحوی تعدیل شوند تا استفاده از عواملی که در دوره های قبل تحصیل شدند اما در در دوره جاری مورد استفاده قرار می­گیرد را نیز در برگیرد. هریک از دوره های مالی را نمی­ توان یک تجربه اقتصادی به شمار آورد. اغلب تجهیزات سرمایه ای یا خدمات برخی از کارکنان به استفاده و ترکیب مناسب از این عوامل مربوط ­می­ شود. یک بعد دیگر مفهوم پایداری این است که سودی باید ملاک قرار گیرد که از فعالیت های اصلی شرکت ایجاد شده باشد و به این ترتیب بتوان آن را از سایر فعالیت های جنبی سازمان تفکیک کرد(همان منبع).
هندریکسن از سود بعنوان معیار ارزیابی کارایی مدیریت نام می­برد و معتقد است کارایی یک واحد تجاری به روند پرداخت سود سهام تاثیر می­ گذارد. پایداری سود که مبتنی بر اطلاعات حسابداری است بر اندازه گیری کارایی واحد انتفاعی تاکید می­ کند و آن را در کانون توجه قرار می­دهد. هدف شرکت کسب سود و ایجاد جریان نقدی است. کارایی مدیریت به نحوه استفاده از منابعی که در اختیار وی قرار داده شده بستگی دارد و پایداری سود می ­تواند این کارایی را نشان دهد. هر قدر سود کسب شده از طریق دارایی های عملیاتی باشد پایداری آن بیشتر است. پایداری محدود به سود های گذشته و جاری نیست بلکه سودهای آتی را نیز شامل می­ شود. رابطه مابین سود های گذشته و آتی در قالب فرایند تصادفی که برای توصیف رفتار سود در طول زمان مشاهده شده است بیان می­ شود. از این حیث، وقایعی که در دوره های خاص اتفاق می افتد، ممکن است بی­قاعده و نامنظم باشند و انتظار بر این است که تاثیر متشابهی بر سود دوره بعد نداشته باشند. از اینرو سود حسابداری بطور کل از دو جزء پایدار و ناپایدار تشکیل می­ شود(کردستانی،۸۴)
سودهای حسابداری پایدار، ارزش مورد انتظار سودهای حسابداری آتی هستند و در هر نقطه ای از زمان بصورت یک بردار است تا یک رقم واحد. از لحاظ فرمول، سودهای پایدار بصورت بردار زیر هستند:

هرگاه k>0 باشد و +k) E( سودهای مورد انتظار برای زمان t + k باشند سود های حسابداری جاری برای سود های حسابداری آتی مربوط در نظر گرفته می­شوند زیرا آنها منعکس کننده­ وقایعی هستند که توانایی پرداخت سود های آتی شرکت را نشان می­ دهند( کردستانی،۸۴).
پیش بینی سود قسمتی از فرایند تحلیلی است که در نهایت به پیش بینی و ارزشیابی جریان سود های تقسیمی مربوط می­ شود زیرا سود ها منبع اطلاعاتی مهمی از توانایی توزیع سود آتی شرکت است. یک تجزیه و تحلیل از سود دو مسئله را در بر دارد:

1. 1. ارتباط بین سود و توانایی پرداخت سود در آینده تحت روش های متعدد حسابداری در چیست؟

1. 1. ارتباط بین داده های قابل مشاهده جاری و سود های آتی در چیست؟

در پاسخ به سوال اول باید گفت، فاکتورهای مطمئنی وجود دارند که ممکن است به طور پایداری سطح سود حسابداری را متاثر سازند. به عنوان مثال، تاثیر تورم پیش بینی نشده را در نظر بگیریم. درآمد ها و اکثر هزینه ها با تورم افزایش می­یابند ولی بعضی هزینه ها همانند استهلاک بر مبنای بهای تاریخی افزایش نخواهند یافت. در نتیجه، قسمتی از تغییر در سود حسابداری مرتبط با تغییر در توانایی پرداخت نیست. لذا ممکن است با تغییر در یک روش حسابداری سود تغییر کند ولی توان پرداخت سود تغییر ننماید. برای پیش بینی سود های آتی دو راه وجود دارد. سود های آتی را می­توان در قالب اجزای درآمد و هزینه ای که سود را تشکیل می­ دهند بیان کرد. هریک از اجزای تشکیل دهنده درآمد و هزینه را باید پیش بینی کرد و در مجموع به پیش بینی سود رسید. بنابراین پیش بینی سود های آینده دو مرحله را شامل می­ شود:

1. 1. یک ارزیابی از توزیع

(الف) حجم محصولات آتی
(ب) قیمت محصولات آتی
(ج) حجم وارده آتی
(د) قیمت وارده آتی
(۲) روش های حسابداری که برای تغییر شکل داده های خام به ارقام حسابداری استفاده می­شوند.
البته روش پیش بینی سودی که در بالا بدان اشاره شد بسیار دور از ذهن است. باید دید چطور می­توان از سود های جاری و گذشته برای پیش بینی بهتر سود های آتی استفاده کرد. محتوای اطلاعاتی سودهای گذشته و جاری برای سودهای مورد انتظار آتی بستگی به این دارد که چه مقدار از سود های گذشته و جاری پایدار باشند( کردستانی).
بعنوان مثال فرض کنیم سود هر سهم از ۱۵۰ ریال در سال صفر به ۲۰۰ ریال در سال یک تغییر کند. با توجه به پایداری سود چهار حالت می ­تواند رخ دهد.

1. 1. اگر وقایعی که باعث تغییر مثبت ۵۰ ریالی شدند پایدار باشند، آنگاه تاثیری دائمی بر سطح سود مورد انتظار آتی خواهند داشت. در این حالت جزء ناپایدار صفر است و پیش بینی سود آتی ۲۰۰ ریال می­باشد.

1. 1. اگر وقایعی که باعث تغییر ۵۰ ریالی در سود شدند پایدار نباشند، آنگاه تاثیری بر سطح سود مورد انتظار نخواهند داشت بنابراین پیش بینی سود آتی ۱۵۰ ریال می­باشد.

1. 1. اگر تغییر در سود سال جاری هم اجزای پایدار و هم اجزای ناپایدار را دربر داشته باشد درصد تغییر در سود سال آتی دارای ارتتباط یک به یک نیست و پیش بینی سود سال های آتی بین دامنه ۱۵۰ و ۲۰۰ ریال است.

1. 1. اگر وقایعی که باعث تغییر ۵۰ ریال در سود سال جاری شدند اثر بزرگتری بر سود سال آتی داشته باشند پیش بینی سود سال آینده بیشتر از ۲۰۰ ریال خواهد بود.

تغییرات این چهار حالت به ضریب حساسیت سود تعبیر می­ شود. ضریب حساسیت سود سهمی از تغییرات پایدار سود است که برای چهار حالت فوق به ترتیب ۱۰۰%، ۰%، کمتر از ۱۰۰% و کمتز از ۱۰۰% ولی بزرگتر از صفر و بزرگتر از ۱۰۰% می­باشند. لذا میزان مربوط بودن سود های جاری به سود های آتی ( منفعت آتی در سهام ) به پایداری سود بستگی دارد. چنانچه سرمایه گذاران موفق بشوند اجزاء پایدار سود ها را تشخیص بدهند آنها احتمالاً سود های آتی را به خوبی پیش بینی می­ کنند و چون سود ها مهمترین منبع اطلاعاتی درباره پرداخت سود آتی شرکت ها هستند آنها با در دست داشتن این پیش بینی ها ممکن است میزان سود نقدی آتی خود را برآورد نمایند. در این صورت پیش بینی های سود برای سرمایه گذاران مفید خواهد بود. در غیر این صورت، اگر سود ها تخمین دریافت سود سهام را تسهیل ننمایند، چه فایده ای برای سرمایه گذاران خواهد داشت.
(همان منبع)

ابطحی، سید حسین و صلواتی، عادل. (۱۳۸۵). مدیریت دانش. تهران: انتشارات پیوند نو، چاپ اول.
ابطحی، سید حسین، و خیراندیش، مهدی. (۱۳۹۰). مدیریت دانش، با رویکرد بستر سازمانی. تهران: نشر مدیران امروز، ۲۰۶-۱۹۸.
احسان فر، گلشن. (۱۳۹۰). رابطه رهبری تحول آفرین و خلاقیت و نوآوری سازمانی در شرکتهای خصوصی بیمه ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته مدیریت بازرگانی (گرایش بیمه)، استاد راهنما: دکتر نادر مظلومی دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده حسابداری و مدیریت.
اخوان، پیمان، اولیایی، انوش، دسترنج ممقانی، نسرین و وثقی، فاطمه. (۱۳۸۹). توسعه فرآیندهای چرخه ی مدیریت دانش مبتنی بر عوامل موثر بر موفقیت مدیریت دانش. فصلنامه سیاست علم و فناوری، سال سوم ، ۲.
آذر، عادل، غلامزاده، رسول، و قنواتی، مهدی. (۱۳۹۱). مدلسازی مسیری- ساختاری در مدیریت کاربرد نرم افزار Smart PLS. تهران: انتشارات نگاه دانش.
استادی جعفری، حمید. (۱۳۹۱). اولویت بندی عوامل کلیدی موفقیت اجرای سیستم مدیریت دانش. پایان نامه
کارشناسی ارشد، استاد راهنما: دکتر حسن قاسمی، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده مدیریت و حسابداری.
اعرابی، سید محمد و موسوی، سعید. (۱۳۸۹). استراتژی دانش. تهران : انتشارات مهکامه، ۱۱-۱۰ .
افجه، دکتر سید علی اکبر. (۱۳۸۰). مبانی فلسفی و تئوریهای رهبری و رفتار سازمانی. تهران: سازمان مطاله و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.
الرک، پاملا ال، و بی ستل، رابرت. (۱۳۸۰). درسنامه پژوهشی پیمایشی: رهنمودها و استراتژی هایی برای انجام دادن پیمایش. (ترجمه مهراندخت نظام شهیدی و دیگران). تهران: انتشارات آگاه.

الوانی، مهدی. (۱۳۹۰). مدیریت عمومی. تهران: نشر نی.
الوداری، حسن. (۱۳۸۹). تدوین الگوی توسعه رهبری تحول آفرین در دانشگاههای کشور در راستای تعدیل بیگانگی شغلی. رساله دکتری، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
ایران نژاد پاریزی، مهدی. (۱۳۸۵). اصول و مبانی مدیریت در جهان معاصر. تهران: انتشارات نشر ایران، چاپ اول.
برگرون، برایان.(۱۳۸۶). اصول مدیریت دانش: درک و شناخت آنچه در KM وجود دارد یا ندارد.(ترجمه منوچهر انصاری). تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.
بلاگ، مارک. (۱۳۸۰). روش شناسی علم اقتصاد. (ترجمه غلام رضا آزاد). تهران: انتشارات نی، چاپ اول.
تسلیمی، محمدسعید، بازرگان، عباس، موسی خانی، محمد، و الواداری،‌ حسن. (۱۳۹۰). تدوین الگوی توسعه ی رهبری تحول آفرین در دانشگاه های کشور در راستای تعدیل بیگانگی شغلی (مورد مطالعه: دانشگاه پیام نور). نشریه مدیریت دانشگاه تهران.
چوپانی، حیدر، حیات، علی اصغر، و زارع خلیلی، مجتبی. (۱۳۹۰). ارزیابی میزان بکارگیری مؤلفه های رهبری تحول آفرین در شرکت های بیمه البرز. مجموعه مقالات هجدهمین همایش ملی و چهارمین همایش بین المللی بیمه و توسعه. تهران: بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران پژوهشکده بیمه.
حافظ نیا، محمدرضا. (۱۳۸۷). مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، چاپ پانزدهم.
حسن زاده، محمد. (۱۳۸۶). مدیریت دانش : مفاهیم و زیرساخت ها. تهران: نشر کتابدار.
حسنوی، رضا، اخوان، پیمان، سنجقی، ابراهیم. (۱۳۸۹). عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش. تهران: انتشارات آتی نگر.
حنفی زاده، پیام، و زارع رواسان، احد. ( ۱۳۹۱). روش تحلیل ساختارهای چند سطحی بااستفاده از نرم افزار Smartpls. تهران: ترمه.
دهقان، فاطمه. (۱۳۹۰). رابطه بین مدیریت دانش و یادگیری سازمانی و نوآوری سازمانی. پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته مدیریت بازرگانی(گرایش تحول)، استاد راهنما: دکتر محمد رضا تقوا، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده مدیریت و حسابداری.
رابینز، استیفن پی. (۱۹۴۳). مبانی رفتار سازمانی. ( ترجمه دکتر علی پارسائیان و دکتر سید محمد اعرابی،۱۳۷۸). تهران : دفتر پژوهش های فرهنگی.
رابینز، استیفن پی، و جاج، تیموتی ای. (۲۰۰۹). رفتار سازمانی. (ترجمه مهدی زارع، ۱۳۸۹). تهران: نص.
رضائیان، علی. (۱۳۷۹). رفتار سازمانی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوما نسانی دانشگاهها (سمت)، چاپ ششم، تابستان ۱۳۸۴.
ستاری، مهدی. (۱۳۸۶). رابطه بین زیر سیستم مدیریت دانش در سازمان یادگیرنده ومؤلفه های هوش سازمانی (مورد مطالع : شرکت ذوب آهن اصفهان). مقاله برگزیده اولین کنفرانس های مدیریت دانش، شماره ۲.
سجادی، زینب السادات. (۱۳۹۰). بررسی رابطه هوش معنوی و هوش اخلاقی با رهبری تحول آفرین. پایان نامه کارشناسی ارشد، راهنما: دکتر وجه الله قربانی زاده، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده مدیریت و حسابداری.
سرمد، زهره، بازرگان، عباس، و حجازی، الهه. (۱۳۸۱). روش تحقیق در علوم رفتاری. تهران: انتشارات آگاه.
سکاران، اوما. (۱۳۸۱). روش تحقیق در مدیریت. (ترجمه محمد صائبی ). چاپ اول. تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.
سنجقی. محمد ابراهیم. (۱۳۸۰). تحلیلی بر ماهیت و ابعاد رهبری تحول آفرین. فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، سال یازدهم، شماره ۳۷ و ۳۸.
سید جوادین، رضا. (۱۳۸۳). مروری جامع بر نظریه های مدیریت و سازمان. تهران: نگاه دانش.
غیاثوند، احمد. (۱۳۹۰). کاربرد نرم افزار SPSS در تحلیل داده ها. تهران: لویه.
قاسمی، بهروز. (۱۳۹۰). مدیریت رفتار سازمانی. تهران: انتشارات سپاهان، ۴۷۷-۴۳۸.
لوتانز، فرد. (۱۳۷۴). رفتار سازمانی. (ترجمه غلامعلی سرمد). جلد دوم، تهران: موسسه ی بانکداری ایران، چاپ اول.
محمدی مقدم، یوسف. (۱۳۹۰). الگوی مدیریت دانش انتظامی در سازمان ناجا. رساله دکتری رشته مدیریت دولتی (گرایش منابع انسانی)، استاد راهنما: دکتر وجه الله قربانی زاده، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده مدیریت و حسابداری.
مورهد، جی و گریفین، آر. (۱۳۷۵). رفتار سازمانی. (ترجمه سید مهدی الوانی و غلامرضا معمارزاده). تهران :انتشارات مروارید، چاپ دوم.
موغلی، علیرضا. (۱۳۸۱). رساله دکتری رهبری تحول آفرین در سازمان های اداری ایران. دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده مدیریت و حسابداری.
مؤمنی، منصور. (۱۳۸۶). تحلیل آماری با بهره گرفتن از SPSS. تهران: نشر کتاب.
منابع لاتین
Abdullah, R., Selamat, M.h., Sahibudin, S., and Alias, R.A. (2005). A Framework For Knowledge Management System. Journal of Knowledge Mnagement. Available at: http://www.tlainc.com/article83.htm.March 2005.
Ali, N., Ali, Babar, M.A., and Bangash, S.A. (2011). Relationship between leadership styles and organizational commitment among medical representative of national and multinational pharmaceuticals companies. interdisciplinary Journal contemporary Research in Buiseness,2(10), 529-524.
Allameh, S.M., Zare, S., and Davoodi, R. (2011). Examining The Impact of KM Enobers on knowledge management processes, procedia computer science, 3, 1211-1223.
Almarabeh,T., Abuali, A., Alsharrab, S., and Lasassmeh, A.A.(2009). Value Chain Model Knowledge Management. International Journal of Recent Trends in engineering, 2(2), 196-198.
Andersen, A., and The American Productivity and Quality Center(APQC). (1996). The Knowledge Management Assessment Tools: External Bnchmarking version.
Antonakis, J., Ciancioli, T.A., and strenberg, R. (2004). Leadership: past, present, Future the Nature of leadership. Prentice Hall.
Atwood, A.M., Mora, W.J. and Kaplan, w.A.(2010). Learning to load : evaluating leadership and organizational learing. leadership & organizational Development Journal , 31(7), 576-595.
Aujiranpongpan, s., Vadhanasindhu, p., Chandrachai, A., and Cooparat, P. (2010).indicators of knowledge management Capability for KM effectiveness. The Journal of information and knowledge management system, 40(2),183-203.
Bagler, R., Caspi, A.,and Roccas, S.(2013). Transformational and Passive leadership: An initial investigation of university instructors as leaders in a virtual learning environmemnt. Educational management Administration and leadership, published on line 12 April 2013 available at: http:// ema. Sagepub.com. content / early / 2013/04/12.
Barron, T. (2000). The merging of E-learning & knowledge management. published by American society of Training & Development. Alexandria, VA.
Bass, B.M., Riggo, R.E.(2006). Transformational Leadership Lawrence Erlbaum Associates, Inc.,Publisher,London.
Bass, B.M. (1990).Bass & stogill’s hand book of leadership(3^th Ed).Theory Research and managerial applications, New York: Free Press.

د) وظایف رفاهی: احداث بناها و ساختمان‌های مورد نیاز شهر از قبیل سرویس‌های بهداشتی، بوستان، جلوگیری از سد معابر عمومی و …
ه) مدیریت منابع: بودجه شهرداری، عوارض ساختمان و ترتیب ممیزی و وصول آن، سایر عوارض شهرداری و نقش شهرداری در تعیین ارزش معاملاتی ساختمان­ها.
۲-۲-۲- شهرداری در ایران
هرچند شهرنشینی در جهان از سابقه دیرینه برخوردار است اما ایجاد و گسترش شهرهای نوین را می­توان متاثر از انقلاب صنعتی در قرن نوزدهم دانست (شرزه­ای، ۱۳۸۷). پیشینه تاسیس شهرداری در کشور ایران، در مقایسه با سایر کشورها بر اساس قانون به یک قرن می­رسد. تاسیس شهرداری در ایران را می­توان مقارن با آغاز نهضت مشروطیت دانست که در اثر آن برای اولین بار نهادهای مردمی جایگزین نهادهای استبدادی شدند (جمشیدزاده، ۱۳۸۲).

در پی سیاست­های تمرکززدایی به خصوص عدم تمرکز مالی و پاسخگویی به اولویت­های محلی، افزایش بهره­وری و کارایی نهادهای محلی و ایجاد رقابت سالم بین قلمروهای مدیریتی، اولین قانون شهرداری در ایران در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی در مجلس شورای ملی با عنوان بلدیه تصویب گردید و از همان زمان سنگ­بنای شهرداری­ های فعلی گذاشته شد (جمشیدزاده، ۱۳۸۲). طبق قانون شهرداری مصوب ۱۱/۴/۱۳۳۴، در هر محل که جمعیت آن حداقل به پنج هزار نفر بالغ باشد شهرداری تاسیس می‌گردد (منصور، ۱۳۹۲).
۲-۲-۳- ﻋﻠﻞ ﻋﺪم ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ در اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﺷﻬﺮی
ﻣﺸﺎﻫﺪات ﮐﻠﯽ از وﺿﻌﯿﺖ ﺷﻬﺮﻫﺎ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺣﺎﮐﯽ از ﮐﻤﺒﻮد ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮی اﺳﺖ. ﮔﺮﭼﻪ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺑﺰرگ، ﻣﺸﮑﻞ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮی ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد، اﻣﺎ وﺿﻌﯿﺖ ﮐﻤﺒﻮد در ﺷﻬﺮﻫﺎی ﮐﺸﻮرﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ از ﻧﻈﺮ ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﺑﺎ وﺿﻌﯿﺖ ﺷﻬﺮﻫﺎی ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦﮐﻤﺒﻮدﻫﺎ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ به خصوص در زﻣﯿﻨﻪﻫﺎی زﯾﺮﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎی اوﻟﯿﻪ ﺷﻬﺮی، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ، ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻌﺎﺑﺮ ﻋﻤﻮﻣﯽ و خیابان­ها، ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ و آﻣﻮزﺷﯽ، ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن ﻓﻀﺎی ﺳﺒﺰ و ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺘﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ، ﻓﺎﺿﻼب ﺷﻬﺮی و … ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ اﺳﺖ (سولیوان^[۲]، ۲۰۰۴). ﺑﺮرﺳﯽﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﺧﺪﻣﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺷﻬﺮوﻧﺪان در ﻗﺎﻟﺐ ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺷﻬﺮی، ﮐﻤﺘﺮ از ﻣﯿﺰان ﻣﻄﻠﻮب و ﺳﻄﺢ ﮐﺎرای آن اﺳﺖ. ﻋﻠﺖ اﯾﻦ ﻋﺪم ﮐﺎراﯾﯽ را ﻣﯽﺗﻮان در ﻣﻮارد زﯾﺮ داﻧﺴﺖ (شرزه ‌ای و ماجد، ۱۳۹۰):
۱- ﻧﺎﺗﻮاﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﻢ اداری ﺷﻬﺮی در اﺧﺬ ﻣﺎﻟﯿﺎت ﯾﺎ ﻋﻮارض ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﮐﻪ ﺑﺘﻮان ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﯿﺸﺘﺮی را ﺑﻪ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﺨﺼﯿﺺ داد.
۲- نبود ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻣﻨﺎﺳـﺐ ﺑﺮای وﺿﻊ ﻣﺎﻟﯿﺎت ﯾﺎ ﻋﻮارض ﺑـﻪ اﻧﺪازه­ای ﮐـﻪ اراﺋـﻪ ﺧـﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ را در ﺣﺪاﻗﻞ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل و ﻣﻄﻠﻮب اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﺳﺎزد.
۳- فقدان ﯾﺎ ﻧﺎﻗﺺ ﺑﻮدن ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻻزم ﺑﺮای اﺳﺘﻘﺮاض ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای ﮐـﻪ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﻻزم ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ را ﺑﺮای اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ در ﺣﺪ ﻣﻄﻠﻮب ﺗﺠﻬﯿز ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
۴- ﻋﺪم ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ ﺑﻪ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ
۵- ﻧﺒﻮد ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای ﺗﻮﻟﯿﺪ و اراﺋﻪ ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ از ﻧﻈﺮ ﻓﻨﯽ وﺗﮑﻨﯿﮑﯽ
۶- ﮐﺎرا ﻧﺒﻮدن ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت.
ﻋﺎﻣﻞ ﺷﺸﻢ، از ﯾﮏ ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻬﻢ و ﺑﺎ ﻣﻮارد ﻗﺒﻠﯽ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ. در ﻣﻮارد ﻗﺒﻠﯽ، ﻓﺮض ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎرایی ﻻزم در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ وﺟﻮد دارد و ﯾﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ اﻣﮑﺎن ﺑﺎﻟﻘﻮه ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻄﻠﻮب از ﻣﻨﺎﺑﻊ در راﺳﺘﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ وﺟﻮد دارد، اﻣﺎ ﻣﻮاﻧﻊ ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ، ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ ﯾﺎ ﻓﻨﯽ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﻬﯿﻨﻪ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت وﮐﺎﻻﻫﺎ را ﻣﻤﮑﻦ ﻧﻤﯽﺳﺎزد. اﻣﺎ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﮐﺎراﯾﯽ ﻻزم ﺑﺮای ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی از اﻣﮑﺎﻧﺎت در ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﮔﺴﺘﺮش ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، اﯾﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮان ﺗﻮﻟﯿﺪی (ﻣﻨﺤﻨﯽ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺗﻮﻟﯿﺪ) درﺷﺮاﯾﻂ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از آن ﭼﻪ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ، اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻧﺎﮐﺎرا ﺑﻮدن ﻧﻈﺎم ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎت ﻋﻤﻮﻣﯽ به وﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ. ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ اﻗﺪاﻣﺎت زﯾﺮ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎراﯾﯽ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺷﻬﺮداریﻫﺎ ﭼﺎرهﺳﺎز ﺑﺎﺷﺪ:
-اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﮐﺎرآﻣﺪ
-اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی ﻣﻨﺎﺳﺐ
-اﺳـﺘﻔﺎده از ﺗﻮان ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﺮای ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻﻫﺎ و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽﮐﻪ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ ﺧﻮد ﻗﺎدر ﺑﻪ اﯾﺠﺎد آن ﻧﺒﻮده ﯾﺎ در ﺗﻮﻟﯿﺪ آﻧﻬﺎ ﻣﺰﯾﺖ ﻧﺴﺒﯽ ﻧﺪارﻧﺪ.
- اﻗﺪام ﺑﻪ اﺳﺘﻘﺮاض از ﻣﻨﺎﺑﻊ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ.
ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮔﺮﭼﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﺶﮔﺎﻧﻪ ﻓﻮق ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﻮﺟﯿﻪ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺑﻮدن وﺿﻌﯿﺖ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت وﮐﺎﻻﻫﺎی ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ ﻣﻄﺮح ﺑﺎﺷﻨﺪ، اﻣﺎ واﻗﻌﯿﺖ آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺮﮐﯿﺒﯽ از اﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ در ﺷﮑﻞﮔﯿﺮی وﺿﻌﯿﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ. ﻧﮑﺘﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮی ﮐﻪ از ﺑﺤﺚ ﻓﻮق ﻣﯽﺗﻮان ﻧﺘﯿﺠﻪﮔﯿﺮی ﻧﻤﻮد، اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺮای اراﺋﻪی ﺧﺪﻣﺎت وﮐﺎﻻﻫﺎ در ﺳﻄﺢ ﺑﻬﯿﻨﻪ ﻻزم اﺳﺖ و ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺮای اراﺋﻪ­ی آﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﻋﻤﻼً ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ اراﺋﻪ ﻣﯽﺷﻮد، ﺗﻤﯿﺰ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪ. ﮔﺮﭼﻪ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮای اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت در ﺳﻄﺢ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎ ﮐﺴﺮی روﺑﺮو ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ، اﻣﺎ ﺑﺮای اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت در ﺳﻄﺢ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﻗﻮی، ﮐﺴﺮی وﺟﻮد ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ و اﯾﻦ ﻋﻠﯽرﻏﻢ اﯾﻦ واﻗﻌﯿﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ ﻫﻤﻮاره ﺑﺎ رﺷﺪ ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﻮده­اﻧﺪ. اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع زﻣﺎﻧﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺴﺄﻟﻪﺳﺎز ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ از ﯾﮏ ﺿﺎﺑﻄﻪ ﭘﺎﯾﺪاری در درآﻣﺪﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﺒﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻧﮕﺎﻫﯽ اﺟﻤﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪی ﺷﻬﺮداریﻫﺎ، ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﭘﺎﯾﺪاری در درآﻣﺪﻫﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.
۲-۲-۴- ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪی ﺷﻬﺮداریﻫﺎ
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺿﺮورت ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺷﻬﺮوﻧﺪان و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ رﺷﺪ ﻣﺨﺎرج، ﺑﺪﯾﻬﯽ اﺳﺖﮐﻪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اراﺋﻪ اﯾﻦ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﻄﺮح ﻣﯽﮔﺮدد؛ ﭼﺮا ﮐﻪ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎ ﺑﺎ رﺷﺪ ﺷﻬﺮﻧﺸﯿﻨﯽ به طور ﻗﻄﻊ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ اﻣﺎ اﯾﻨﮑﻪ درآﻣﺪﻫﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه رﺷﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﯾﺎﻓﺖ، ﭼﻨﺪان روﺷﻦ ﻧﯿﺴﺖ. در ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﻣﺪاﺧﻠﻪ در ﻧﺤﻮه ﺗﺨﺼﯿﺺ و ﺑﻬﯿﻨﻪﺳﺎزی اﺳﺘﻔﺎده از اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺷﻬﺮی ﺑﺪون دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮐﺎﻓﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ اﻣﮑﺎنﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ. در ﯾﮏ ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪی ﮐﻠﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪی ﺷﻬﺮداریﻫﺎ را ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﮐﻠﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪی داﺧﻠﯽ و ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪی ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪی ﻧﻤﻮد. ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪ داﺧﻠﯽ ﺷﺎﻣﻞ دو ﮔﺮوه ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪی ﺣﺎﺻﻞ از ﻋﻮارض ﯾﺎ ﻣﺎﻟﯿﺎت و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻏﯿﺮﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﻋﻮارض ﻧﻮﺳﺎزی، ﻋﻮارض ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎﻻت اﻣﻼک و ﻋﻮارض اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪی ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﺎﻟﯿﺎت، و درآﻣﺪ ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮوش ﺧﺪﻣﺎت و ﺟﺮﯾﻤﻪﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ درآﻣﺪﻫﺎی ﻏﯿﺮ ﻣﺎﻟﯿﺎﺗﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ.
درآمدهای ناشی از عوارض عمومی حدود ۷۹ درصد از کل درآمدهای شهرداری را به خود اختصاص داده است و از این رو این درآمدها، سهم بسزایی در مالیه شهرداری دارد و تغییرات آن اثر معناداری بر بودجه شهرداری خواهد داشت. یکی از مهم­ترین اقلام این کد درآمدی، درآمدهای برآمده از ساخت و ساز است. این درآمدها نقش مهمی در تامین مالی شهرداری دارند که شامل عوارض بر ساختمان‌ها و اراضی، پروانه‌های ساختمانی، تراکم و تفکیک زمین، حذف پارکینگ و عوارض بر بالکن و پیش­آمدگی، درآمد حاصل از حق تشرف و درآمدهای حاصل از اجرای ماده­ صد قانون شهرداری است. برابر بررسی‌های صورت گرفته در ۱۴ سال گذشته از سال ۷۱-۱۳۸۵ همواره این منبع درآمدی، بیشتر از ۷۵ درصد از درآمدها را به خود اختصاص داده است؛ در برخی از سال‌ها (۷۹-۱۳۸۰) این میزان به ۹۰ درصد نیز رسیده است (هاشم و طاهرخانی، ۱۳۸۹). تراکم ساختمانی یکی از مهم­ترین معیارها و ضوابط شهرسازی است که در تحقق برنامه‌های توسعه شهری نقش تعیین کننده ­ای دارد. تراکم مجاز، یکی از خروجی‌های اصلی طرح‌ها و برنامه‌های توسعه شهری است و فروش مازاد تراکم به معنای نقض کامل اسناد و برنامه‌های توسعه شهری است. طرح‌های جامع و تفصیلی، سند قانونی توسعه شهری شمرده می‌شوند و بر پایه­ پیشنهاد این طرح‌ها و با توجه به بررسی‌های جامع و نیز توجه به همه ابعاد اجتماعی، کالبدی، اقتصادی و زیرساختی، تراکم ساختمانی در شهر، مشخص و مصوب می‌گردد. هرگونه تغییری در تراکم ساختمانی بدون در نظرگرفتن معیارهای بالا، علاوه بر نقض سند قانونی توسعه شهری، زمینه­ هرج و مرج و نابسامانی در توسعه شهری را فراهم می‌کند. هم اکنون بخش قابل توجهی از منابع درآمدی شهرداری از این محل تأمین می‌شود. افزون بر این، منابع درآمدی به شدت وابسته به افت و خیز در بازار ساخت و ساز شهری است و هرگونه رکود یا رونق در بخش ساخت و ساز بی­­درنگ در درآمدهای وصولی شهرداری تبلور می‌یابد و تکیه بر این گونه از درآمدها بی­تردید خاستگاه بحران‌های مالی برای شهرداری در آینده خواهد بود، زیرا در صورت بروز شرایط رکود در بازار ساخت و ساز، شهرداری حتی توان ارائه­­ی خدمات معمول خود را نیز نخواهد داشت (پورزرندی و همکاران، ۱۳۸۶).
ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪ ﺧﺎرﺟﯽ ﺷﺎﻣﻞ دو ﮔﺮوه ﮐﻤﮏﻫﺎی ﺑﻼﻋﻮض دوﻟﺖ و اﺳﺘﻘﺮاض اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪی، درآﻣﺪﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎرج از ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﺷﻬﺮداری درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﮔﺮدد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢﺑﻨﺪی ﻓﻮق ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻃﻮر اﺻﻮﻟﯽ ﭼﻬﺎر روش ﮐﻠﯽ برای ﺗﺄﻣﯿﻦﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻮد. اﯾﻦ ﭼﻬﺎر روش در جدول ۲-۱ نشان داده شده است.
جدول ۲-۱: ﭼﻬﺎر روش ﮐﻠﯽ برای ﺗﺄﻣﯿﻦﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ (شرزه ‌ای و ماجد، ۱۳۹۰)

در روش اﺧﺬ ﻋﻮارض، راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﯽ ﺑﯿﻦ ﭘﺮداﺧﺖﮐﻨﻨﺪه­ی ﻋﻮارض و اﺳﺘﻔﺎدهﮐﻨﻨﺪه­ی ﺧﺪﻣﺎت وﺟﻮد ﻧﺪارد، اﻣﺎ در روش ﻓﺮوش ﺧﺪﻣﺎت، ﻋﻤﻼً ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮداریﻫﺎ ﺑﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ اراﺋﻪ ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﻻزم اﻗﺪام ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪی ﺧﺎرﺟﯽ، به خصوص اﺳﺘﻘﺮاض، معمولا ﺑﺮای ﺟﺒﺮان ﮐﺴﺮی ﺑﻮدﺟﻪ ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ، در ﺣﺎﻟﯽﮐﻪ ﮐﻤﮏﻫﺎی ﺑﻼﻋﻮض دوﻟﺖ ﻣﺮﮐﺰی ﮔﺮﭼﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮای ﺟﺒﺮان ﮐﺴﺮی ﺑﻮدﺟﻪ ﮐﻤﮏ ﻧﻤﺎﯾﺪ، اﻣﺎ ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺮای ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی ﻣﻨﻄﻘﻪای ﺗﻮﺳﻂ دوﻟﺖ در اﺧﺘﯿﺎر ﺷﻬﺮداریﻫﺎ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد. اﻣﺎ ﻧﮑﺘﻪ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ درآﻣﺪﻫﺎی ﻣﺬﮐﻮر ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ از ﯾﮏ اﺳﺘﻤﺮار ﻧﺴﺒﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده به صورتی ﮐﻪ ﺷﻬﺮداریﻫﺎ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻫﻤﻮاره آﻧﻬﺎ را در ﺑﻮدﺟﻪﻫﺎی ﺳﻨﻮاﺗﯽ ﺧﻮد ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻤﻮده و اﻃﻤﯿﻨﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ اﻗﻼم ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺷﻮکﻫﺎ و ﺑﺤﺮان­های اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﺸﻮر و ﺷﻬﺮی ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ و ﻫﻤﻮاره ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺼﻮل ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد و ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﮐﺴﺐآﻧﻬﺎ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ در ﺧﺪﻣﺖ اﯾﺠﺎد ﺧﺪﻣﺎت ﺷﻬﺮی و حفظ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﭘﺪﯾﺪه زﻧﺪه ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﺑﯿﺎن دﯾﮕﺮ درآﻣﺪﻫﺎی ﺷﻬﺮداریﻫﺎ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﭘﺎﯾﺪارﻧﺪ.
۲-۳- ﺗﻮﺳﻌﻪ­ی ﭘﺎﯾﺪار ﺷﻬﺮی
ﮐﻤﺴﯿﻮن ﺑﺮاﻧﺖ ﻟﻨﺪ^[۳] ﺗﻮﺳﻌﻪ­ی ﭘﺎﯾﺪار را ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ: ﺗﻮﺳﻌﻪ­ی ﭘﺎﯾﺪار ﺗﻮﺳﻌﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻧﺴﻞ ﺣﺎﺿﺮ را ﺑﺪون ﺗﺨﺮﯾﺐ و ﯾﺎ آﺳﯿﺐ رﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎ و ﺧﻮاﺳﺘﻪﻫﺎی ﻧﺴﻞﻫﺎی آﯾﻨﺪه ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﺪ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪای ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺮآورده ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻧﺴﻞ ﮐﻨﻮﻧﯽ، ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻧﺴﻞﻫﺎی آﯾﻨﺪه ﺳﺎزﮔﺎر و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﺗﻔﮑﺮ در ﺗﻌﯿﯿﻦ اﻫﺪاف ﺗﻮﺳﻌﻪ و اﺗﺨﺎذ ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی-اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦﮐﻨﻨﺪه­ای دارد. از ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﮐﻼن اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺷﺎره ﮐﺮد:
۱- اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻬﯿﻨﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﯿﻌﯽ و اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﺎراﯾﯽ ﺑﻬﺮهﺑﺮداری ازآﻧﻬﺎ
۲- ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ ﺿﺎﯾﻌﺎت ﺗﻮﻟﯿﺪی و ﮐﺎﻫﺶ آﻻﯾﻨﺪهﻫﺎ
۳- ﺣﻔﻆ ﺗﻘﺪم در ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﯿﺎزﻫﺎی اوﻟﯿﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﺟﻮاﻣﻊ ﻣﺤﻠﯽ
۴- ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺑﺮﻗﺮاری ﻋﺪاﻟﺖ ﺑﯿﻦ ﻧﺴﻠﯽ

همانطور که می­دانیم در چگالیجریان محدود کننده که غلظت واکنش دهنده روی سطح در محل واکنش به صفر می­رسدC_RS=0.بنابراین چگالی جریان محدود کننده برابر است با [۱۲]:

Bدر معادله (۱- ۷)عدد ثابت است و کاملاً وابسته به شرایطعملکردیپیلمی‌باشد.این عدد معمولاً به صورت تجربیبرایپیلهای مختلف گزارش می‌شود به طوریکه ابتدا منحنیتجربیقطبیتپیل با انجام تست در چگالیجریان‌های مختلف بدست می‌آید سپس اینمنحنی را با رابطه(۱- ۱۲)که در حقیقت ولتاژ واقعیپیل در چگالیجریان‌های مختلف می‌باشد، و از کم کردن تمامیافت‌ها از ولتاژ بازگشت‌پذیرپیل بدست می‌آید، برازش می‌کنند تا ثوابتینظیرa،B بدست آیند [۴].

افت غلظت با بهینه سازی انتقال جرم در الکترودها و ساختار جریانپیلسوختی قابل کم شدن است.
مروری بر مقاله‌ها
فیزیک حاکم بر یکپیلسوختیبسیارپیچیده است. تعداد زیادیفرآیند که به طور هم زمان در پیلسوختی رخ می‌دهند، وجود دارند و مطالعه هر فرآیندی که در پیلسوختی انجام می‌گردد دشوار می‌باشد. تاکنون محققان مختلفی بر رویجنبه‌های متفاوت پیلسوختی تمرکز کرده‌اند. تحقیقاتتجربیپیلسوختیبسیار زمان بر و گران قیمتاست. محققان اولیه تنها بر رویجنبه‌هایخاصی از پیلسوختی مثل صفحات دو قطبی، لایهکاتالیست، لایه نفوذ گاز و غشاء تمرکز کرده‌اند. در این بخش ابتدا مروری بر رویانواع مدل‌سازی‌های انجام شده بر رویلایهکاتالیست انجام می‌دهیم و سپس برخی از مدل‌سازی‌های مربوط به غشاء و لایه نفوذ گاز ارائه می‌گردد:
لایهکاتالیست
به طور کلی سه روش مختلف به منظور مدل‌سازیلایهکاتالیست وجود دارد:
مدل لایه نازک
مدل همگن
مدل توده­ای
در سال‌هایاولیه توان محاسباتی محدود بوده و در نتیجه تنها یک مدل عددییکبعدیپیلسوختی غشاء پلیمری^[۳۹] توسط برناردی^[۴۰] و همکارانش [۱۳] توسعه یافته بود و نتایج آن با مدل تجربیمقایسه شده بود.برناردی و همکارانش اولینمحققینی بودند که لایهکاتالیست کاتد را به روش همگن مدل‌سازی کردند. آن‌هارفتار لایهکاتالیست مسئله مدیریت آب در پیلسوختی و همچنین عملکرد پیل را مورد بررسی قرار دادند. نتایج کار آن‌هابیانگراینواقعیت بود که واکنش کاهش اکسیژندر یکلایهبسیارباریکی از لایهکاتالیست که نزدیک به لایه نفوذ گاز می‌باشد انجام می‌شود. بعدها خواجه حسینی و همکارانش [۱۴]نشان دادند که در یک ولتاژ عملکردیپیل (A m^-25000) تنها ۵% از لایهکاتالیست که در مجاورت سطح مشترک لایهکاتالیست با لایه نفوذ گاز^[۴۱]می‌باشد در واکنش کاهش اکسیژنشرکت می‌کنند، اینیعنیاینکهاکسیژنمصرفی به محض ورود به قلمرو لایهکاتالیست مصرف می‌شود. بنابراینبراییکطراحیبهینه و مقرون به صرفه،تجمع بارگذاریپلاتین در مجاورت سطح مشترک لایهکاتالیست با لایه نفوذ گاز می‌تواند به عنوان یکگزینه مورد توجه باشد.
برناردی و وربروگ^[۴۲][۱۳] همچنینمعادلات استفان- بولتزمن را برای مدل کردن انتقال جرم در لایه نفوذ گاز، معادله باتلر- ولمر را برای سینتیک واکنش و معادله نرنست – پلانک را برای انتقال جرم در غشاء به کار بردند. یک سال بعد آن‌ها مدل خود را از بخش کاتد به دو بخش آند و کاتد پیل سوختی بسط دادند. اینبار افت اهمیک در اثر انتقال الکترون در لایه نفوذ گاز، افت فعال‌سازی و افت اهمیک در اثر عبور پروتون در غشاء را در مدل‌سازی خود مورد مطالعه قرار دادند.
برناردی و وربروگ در سال ۱۹۹۲ پیل سوختی غشاء پلیمری جامد را با بهره گرفتن از روش همگن مدل کردند [۱۵]. آن‌ها مکانیزم انتقال اجزاء در شبکه پیچیده پیل در فازهای مختلف گاز و مایع و فاکتورهای مؤثر بر کارایی پیل را در تحقیق خود مورد تحلیل و بررسی قرار دادند. در این بررسی رفتار قطبیت پیل با داده‌های آزمایشگاهی مقایسه شده است. استفاده از ضخامت‌های متفاوت الکترود در کار آن‌ها نشان می‌دهد که برای دوری جستن از اینکه چگالی جریان محدود کننده پیل، در جریان­های پایین­تر اتفاق افتد، نسبت حجمی الکترود کاتد (تخلخل لایه نفوذ گاز سمت کاتد) برای انتقال گازها باید بیش از ۲۰ درصد باشد. به عبارت دیگر آنها ثابت کردند که به ازای مقادیر بسیار اندک تخلخل الکترد کاتد(به عنوان مثال ۱۱%) چگالی جریان محدود کنندهپیل به دلیل محدود شدن انتقال جرم به سرعت اتفاق می­افتد. نتایج مدل آن‌ها همچنین نشان می‌دهد که در گستره وسیعی از چگالی‌های جریان، هیچ نیازی به آب خارجی وجود ندارد زیرا آب تولیدی در کاتد به منظور تأمین نیازمندی‌های آبی غشاء کافی است.
در سال ۲۰۰۲ جنوی^[۴۳]و همکارانش [۱۶]مدل­سازی لایه کاتالیست را بر اساس روش همگن ارائه کردند. اثر انتقال جرم و حرارت در پیل سوختی غشاء پلیمری بر طبق الکتروشیمی لایه کاتالیست در مدل آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین با بهره گرفتن از مدل خود نشان دادند، هنگامیکه غلظت اکسیژن در مرز لایه کاتالیست و غشاء به صفر می‌رسد، چگالی جریان محدود کننده حاصل می‌شود. آن‌ها با بهره گرفتن از فرض کاملاً توسعه یافته بودن سیال در کانال‌های انتقال گاز، یک بعدی و همگن بودن لایه کاتالیست، به مقدار بهینه استفاده از کاتالیست پلاتین در لایه کاتالیست رسیدند. همچنین از مدل‌سازی خود به این نتیجه رسیدند که افزایش دما بیش از حد معقول، باعث کم آب شدن آیونومر^[۴۴] لایه کاتالیست شده و کارائی پیل را کاهش می‌دهد و نشان دادند که تخلخل و میزان بارگذاری پلاتین در لایه کاتالیست نقش بسیار مهمی را در کارائی پیل ایفا می‌کنند.
در سال ۱۹۹۹ سینگ^[۴۵] و همکارانش [۱۷]لایهکاتالیستپیلسوختی غشاء پلیمری را به صورت دو بعدیمدل‌سازی کردند، آن‌هاهمچنینجریان‌های واکنش دهنده‌ها در آند و کاتد را به صورت همسو و غیر همسو^[۴۶] مدل کرده و نتایج آن را با هم مقایسه کردند.آن‌هانتیجه گرفتند که مدل‌سازی دو بعدی نقش مهمی بر رویپیش‌بینیصحیح عملکرد پیلسوختیایفامی‌کند، این امر در چگالیجریان‌هایپایینشدیدتر است. مار^[۴۷] و لی^[۴۸] [۱۸] اثراتساختاریاجزایتشکیلدهنده‌ییکلایهکاتالیست همگن را بر روی عملکرد پیلسوختی غشاء پلیمری مورد بررسی قرار دادند. آن‌هانتیجه گرفتند که به منظور دست­یابی به بالاترینمیزانکاراییپیلاز نقطه نظر ساختاریباید همواره ۴۰% از لایهکاتالیست از ذرات پلاتین–کربن(Pt/C)ساخته شده باشد. در سال ۲۰۱۰ خواجه حسینی و همکارانش [۱۴]یک مطالعه جامع پارامتری را بر رویلایهکاتالیستی که به روش همگن مدل کرده بودند انجام دادند. در این مطالعه، اثر شش پارامتر ساختاری بر روی عملکرد پیلسوختی غشا پلیمری مورد بررسی قرار گرفت. آن‌ها نشان دادند که برخی از پارامتر هایساختارینظیر کسر حجمی فاز غشاء موجود در لایهکاتالیست، ضخامت لایهکاتالیست و بارگذاری کربن ازتأثیرگذارترینپارامترها بر رویمنحنیقطبیتپیل هستند.
علیرغمموفقیت‌های ذکر شده در مورد مدل همگن لایهکاتالیست،پیش‌بینی عملکرد سلول سوختی با بهره گرفتن از مدل همگن در چگالیجریان‌های بالا بسیارضعیف است و با نتایجتجربی اختلاف قابل ملاحظه‌ای دارد. این اختلاف به دلیل این است که افت غلظت در مدل همگن به خوبی و بدون استفاده از روابط تجربی قابل پیش‌بینینیست. اکنون مدل توده‌ای که کمی از مدل همگن نوین‌تر است می‌توانداین مشکل را مرتفع سازد.
گراف‌های میکرو الکترونی^[۴۹]، بروکا^[۵۰] و اکدونج^[۵۱][۱۹] نشان داد که ذرات Pt/Cموجود در لایه کاتالیست، نزدیک به یکدیگر و به شکل یک توده کروی انباشته شده‌اند، همچنیناین توده کروینیز با لایهنازکی از آیونومر احاطه شده است. آن‌هاهمچنینلایهکاتالیست کاتد را با بهره گرفتن از مدل همگن و توده‌ایشبیه‌سازی کرده و نتایجآن‌ها را با یکدیگرمقایسهکرده‌اند. سان^[۵۲] و همکارانش [۲۰]در سال ۲۰۰۵ مدل توده­ای را برایبررسیاثر بارگذاریآیونومرنفیون و پلاتین بر روی عملکرد پیل مورد بررسی قرار دادند. آن‌ها ۳۶% را یک کسر وزنیبهینهبرایبارگذارینفیونبدست آوردند. در سال ۲۰۰۷ سیکنل^[۵۳] و همکارانش [۲۱] الکترود کاتد یکپیلسوختی غشاء پلیمری را که بهروشتوده‌ای مدل شده بود با بهره گرفتن از روش بهینه‌سازی چند متغیرهبهینه کردند. آن‌هانتیجه گرفتند کههرچه شعاع ذرات توده ای موجود در لایهکاتالیست و همچنین ضخامتلایهآیونومر اطراف آن‌هاکوچک‌تر باشد، عملکرد پیلبهینه‌تر است. در واقع تا آنجایی که فرآیندهای ساخت اجازه می‌دهندباید شعاعذرات توده‌ای و ضخامت آیونومر دور آن‌ها کوچک باشد. آن‌ها کسر حجمیبهینه را برای فاز جامد و غشاء موجود در لایهکاتالیست به ترتیب ۲۲.۰۵% و ۵۳.۹۵% گزارش کردند. البته اینمقادیر در چگالیجریان‌های متوسط گزارش شده‌اند.
در سال ۲۰۱۲، کاماراجوگادا^[۵۴] و مازومدر^[۵۵] [۲۲]لایه کاتالیست را به روش توده‌ایمدل‌سازی کردند، البته یک فرق اساسی که مدلآن‌ها با سایر روش‌هایتوده‌ای داشت، این است که آن‌ها فرض کردند ذرات توده‌ای با شعاع‌های متفاوت با یکدیگر تداخل داشته باشند. نتایج کار آن‌ها نشان می‌دهد که تا هنگامی که اندازه ذرات توده‌ای کوچک (کوچکتر از nm 200) باشد، اثر آن‌ها بر روی منحنی قطبیت پیل اندک است. اما برای ذرات بزرگتر اثر آن‌هابر روی منحنی قطبیت قابل ملاحظه است. به ویژه در چگالی جریان بالا جایی که افت غلظت شدید بوده و مقاومت در برابر انتقال جرم به درون توده به شکل توده وابسته است، این اثر بحرانی‌تر خواهد بود. آن‌ها همچنین نتیجه گرفتند که کارایی پیل در این حالت نسبت به حالتی که توده‌ها به صورت کروی و جدا از هم هستند به ازای یک حجم یکسان به مراتب بیشتر است و به نتایج تجربی نیز نزدیکتر می‌باشد.
لایه نفوذ گاز و غشاء
لایه­ های نفوذ گاز به دلیلیکنواخت کردن جریانگازهای واکنش دهنده بکار می‌روند. البته استفاده از اینلایه‌ها باعث کاهش فشار واکنش دهنده‌ها نیزمی‌گردد. غشاء نیزیکلایه مرطوب می‌باشد که پروتون‌ها از طریق آن از آند به سمت کاتد مهاجرت می‌کنند. در پیل‌هایسوختی غشاء پلیمری از انواع نفیون‌ها به عنوان غشاء استفادهمی‌شود. میزان آب موجود در غشاء ازاهمیتویژه‌ای برخوردار است. تمامی خواص غشاء اعم از میزاننفوذ آب^[۵۶]، قابلیت هدایتپروتونی^[۵۷] و مقاومت پروتونی به میزان آب موجود در غشاء بستگی دارد. اگر دمایپیل بالا باشد (^oC100) ممکن است که رطوبت غشاء از دست برود و مقاومت پروتونیکافزایشیابد. از سویدیگرزیادی آب درون غشاء باعث ایجادپدیدهغرقابی شده و منافذ نفوذ گاز را مسدود می‌کند.
اثر دما و ضخامت غشاء بر بازده پیل سوختی و اثر انتقال آب در داخل لایه غشاء، مواردی هستند که اشپرینگر^[۵۸] و همکارانش [۲۳]در مدل‌سازی پیل سوختی با بهره گرفتن از روش لایه نازک به بررسی آن‌ها پرداخته‌اند.اشپرینگر و همکارانش در سال ۱۹۹۱یکپیلسوختیپلیمری با نفیونN117 به عنوان غشاء مدل‌سازی کردند. آن‌ها هوا و هیدروژنورودی به کاتد و آند را کاملاً اشباع در نظر گرفتند. آن‌ها اثر برخی از پارامترهایساختاری و عملکردیپیل را بر رویکاراییپیل مورد بررسی قرار دادند، و به طور خاص اثر جزء آب^[۵۹] موجود در غشاء و دما را بر روی مقاومت پروتونیک غشاء و در نتیجهکاراییپیل مورد بررسی قرار دادند. آن‌هانتیجه گرفتند که هر چه دمایپیلسوختی بالاتر باشد و همچنین هر چه ضخامت غشاء بیشتر باشد جزء آب موجود در غشاء کاهش و در پی آنمقاومت پروتونیک غشاء افزایشمی‌یابد.آن‌ها به این نتیجه رسیدند که با افزایش چگالی جریان پیل، مقاومت غشاء نیز افزایش می­یابد، که برای کاهش این مقاومت می­توان از غشاء با ضخامت کمتر استفاده نمود، همچنین دریافتند که نسبت شارخالص آب عبوری به شار پروتون در داخل غشاء، از میزان پیش‌بینی شده توسط پدیده کشش الکترواسمزی بسیار کمتر است.
موتوپالی^[۶۰] و همکارانش [۲۴] نفوذ آب درون نفیونN115 را مورد بررسی قرار دادند. آن‌ها شار نفوذ آب را در درون غشاء با بهره گرفتن از قانون فیک مدل کردند. نتایج کار آن‌ها نشان داد که گرادیانضریبفعالیت آب در داخل غشاء به فشار عملکرد پیلسوختیبستگی دارد. شان-های^[۶۱] و بائو-لیان^[۶۲] [۲۵]اثر نوع جریانواکنشگرها در کانال‌هایورودی (همسو و غیر همسو) را بر رویفرآیندهای انتقال درون غشاء (مهاجرت پروتون و انتقال آب)، مقاومت اهمیک و توزیع آب درون غشاء بررسی کردند. آن‌ها اثبات کردند که جریانغیر همسو می‌تواند باعث بهبود عملکرد پیلسوختی شود. جنگ^[۶۳] و همکارانش [۲۶] نفوذ اکسیژن را در الکترود کاتد پیل سوختی با بهره گرفتن از یکضریبنفوذ معادل به صورت دو بعدی مدل کردند. آن‌ها اثر ضخامت لایه نفوذ گاز را بررسی کردند و اثبات کردند که هر چه ضخامت لایه نفوذ گاز کمتر باشد عملکرد پیلبهینه‌تر خواهد بود، البته این امر در مورد لایه‌های نفوذ گاز با تخلخل اندک می‌باشد.
اهداف پروژه و خلاصه­ای از کارهای صورت گرفته
با توجه به مطالب ذکر شده در بخش­های قبلی می­توان نتیجه گرفت که به منظور طراحی صحیح و بهینه یک سیستم پیل سوختی نیازمند یک مدل­سازی از عملکرد لایه­ های مختلف پیل سوختی نظیر مدل­سازی لایه کاتالیست، لایه نفوذ گاز و غشاء هستیم. هدف اصلی از انجام این پایان نامه ارائه یک مدل کارآمد جهت پیش ­بینی عملکرد لایه­ های مختلف پیل و بررسی تاثیر پارامترهای مختلف (عملکردی و ساختاری) بر روی کارایی پیل می­باشد. این مدل می ­تواند آغاز راه برای سازنده­های پیل سوختی غشاء پلیمری باشد.
از اینرو در اینپایان‌نامهمدل‌سازییکبعدی عملکرد یکپیلسوختی غشا پلیمری انجام می‌پذیرد، و تمامیلایه‌هایاینپیلسوختی تک سلولیشبیه‌سازیمی‌شوند. مدل ارائه شده برایلایهکاتالیست، مدل توده‌ایمی‌باشد. این مدل افت غلظت موجود در منحنیقطبیتپیل را که در چگالیجریان بالا اتفاق می‌افتد بدون اضافه کردن روابط نیمهتجربی مربوط به افت غلظت درستپیش‌بینیمی‌کندهمچنین در حالتی که اندازه توده­ها به سمت صفر می­رود(توده­های بسیار کوچک) این مدل به مدل همگن ساده می­ شود. لایه‌های نفوذ گاز نیز که در دو طرف آند و کاتد پیل قرار دارند با بهره گرفتن از معادلات مربوط به نفوذ گازهای چند جزئی مدل شده‌اند. غشاء نیز با مدل کردن انواع مکانیزم‌های انتقال آب که در آن وجود دارد شبیه‌سازی شده است. عملکرد یکپیلسوختی توسط منحنی ولتاژ بر حسب چگالیجریانبیانمی‌شود. این عملکرد با کسر نمودن افت‌های مربوط به ولتاژ فعال‌سازی، اهمیک و غلظت از ولتاژ بازگشت‌پذیرپیل در یکچگالیجریان بدست می‌آید. سپس با تغییرچگالیجریان، منحنیجریان–ولتاژ پیل بدست می‌آید. در اینپایان‌نامه معادلات حاکم بر عملکرد لایه‌های مختلف پیل (که ترکیبی از معادلات دیفرانسیل و معادلات جبریمی‌باشند) بدست آمده سپس این معادلات حل می‌گردد تا افت‌هایقید شده بدست آید. در انتها یکسری مطالعات پارامتری به منظور بررسیمیزانحساسیت تابع عملکرد به یکسریپارامترها انجام می‌پذیرد.
فصل دوم
مدل‌سازی لایه کاتالیست به روش توده‌ای و نتایج آن
معرفی لایه کاتالیست^[۶۴]
لایه کاتالیست لایه بسیار نازکی است که بین غشاء و الکترود (ناحیه‌ی متخلخل) فشرده شده است. در این ناحیه واکنش الکتروشیمیایی رخ می‌دهد و بهطوردقیق‌تر واکنش الکتروشیمیایی در سطح کاتالیست رخ می‌دهد. سهمؤلفه که شامل الکترون‌ها و پروتون‌ها و گازها هستند در واکنش شرکت می‌کنند بنابراین واکنش در ناحیه‌ای رخ می‌دهد که این سه ماده وجود داشته باشند. الکترون‌ها از جامدی که رسانای الکتریسیته است عبور می‌کند و خود را به سطح کاتالیست می‌رساند. پروتون‌ها نیز از فاز غشاء^[۶۵] عبور می‌کنند و خود را به سطح کاتالیست می‌رساند و در نهایت گازهای واکنش‌دهنده از منافذ خالی عبور می‌کنند. بنابراین الکترود باید متخلخل باشد تا به گازها اجازه دهد به محل انجام واکنش برسند. آب تولید شده بایستی بهصورت موثر و بهینه خارج شود، در ضمن ممکن است که پدیده غرقابی^[۶۶] رخ دهد، در این حالت آب مایع منافذ خالی الکترود را می‌پوشاند و مانع رسیدن گازها (اکسیژن) به لایه کاتالیست(کاتد) می‌شود.
همان‌طور که در شکل ‏۲‑۱ (الف) مشاهده می‌شود واکنش در مرز سه فازی^[۶۷] رخ می‌دهد که شامل فاز غشاء، فاز جامد و فضای خالی می‌باشد. البته اگر فاز غشاء جامد باشد این مرز دو فازی خواهد بود. این ناحیه گاهی تنها بهصورت یک سطح تداخلی در نظر گرفته می‌شود. در عمل چون ممکن است نفوذ گاز از غشاء صورت گیرد، ناحیه‌ی واکنش بزرگ‌تر از یک خط مرزی سه فازی است. محیط واکنش ممکن است با وجود نفوذ غشاء به قسمتی از کاتالیست بهصورت یک ناحیه در نظرگرفتهشود(شکل ‏۲‑۱ (ب)). اما در اغلب موارد، تمام سطح کاتالیست با فاز غشاء پوشیده می‌شود(شکل ‏۲‑۱ (پ)). مسلماًیک حالت بهینه برای کسر حجمیهریک از این‌ فازهای غشاء، جامد و فضای خالی به منظور بهترین کارکرد لایه‌ی کاتالیست قابل حصول است.
متداول‌ترین کاتالیستی که در پیل‌های سوختی پروتونی برای واکنش کاهش اکسیژن^[۶۸] و اکسایش هیدروژن^[۶۹] کاربرد دارد، پلاتین^[۷۰] است. در پیل‌های قدیمی مقادیر زیادی پلاتین استفاده می‌شد(mg/cm² ۲۸). در اواخر سال ۱۹۹۰ این مقدار به mg/cm²0.3-0.4رسید. مسئله مهم در ساختمان کاتالیست‌ها سطح آن‌هاست نه وزنشان، زیرا هر چه که سطح کاتالیست بیشتر باشد، سطوح انجام واکنش افزایش می­یابد، بنابراین ذرات پلاتین بایستی ریز باشند (کمتر از nm4) زیرا به ازای یک مقدار بارگذاری معین هر چه ذرات کاتالیست ریزتر باشند سطوح انجام واکنش افزایش می­یابد.