تمرکز بر مشتری: این بخش شامل شناسایی مشتریان کلیدی واکنش به مشتری و سفارشی کردن یا شخصی سازی خدمات است.
تمرکز بر مشتریان کلیدی شامل تمرکز روی مشتری محوری به صورت قاطع و عملی وارائه ارزش زیاد و فزاینده به مشتریان کلیدی برگزیده است، که از طریق قراردادهای اختصاصی و شخصی شده برای هرکدام میسر می شود.

مدیریت ارتباط با مشتری به شرکتها اجازه می دهد که داده های مشتریان را جمع آوری کنند، با ارزش ترین مشتریان را در طول زمان تشخیص دهند و وفاداری مشتریان را با ایجاد محصولات و خدمات ویژه شده افزایش دهند (ریچارد و جونز، ۲۰۰۶).
(Zhou,2001)،به کمک مدیریت ارتباط با مشتری شرکتها به اطلاعات مشتریان دست می یابند و مشتریان نیز اطلاعات مورد نیاز خود از شرکت را بدست می آورند . بنابراین شرکتها با درک رفتار مشتریان، خود را برای حفظ آنان آماده می کنند. با اجرای مدیریت ارتباط با مشتری، شرکت می تواند با بررسی اطلاعات مشتریان، سهم مشتریان مختلف در درآمد شرکت را شناسایی کند و بنابراین محصولات متناسب با هر دسته از مشتریان را به آنان ارائه دهد و با مشتریان از طریق کانالهای مناسب و در زمان مناسب داد و ستد نماید تا از این طریق رضایت آنان را کسب نماید(محمدی سلطان آبادی داود،۱۳۹۰)
مدیریت ارتباط با مشتری تحلیلی انواع راه های عجیب و غریب بازاریابی و فروش را می تواند برای دست اندر کاران شرکت مکشوف کند. مثلاً می توانیم به سیستم ماموریت دهیم ، تمام مشتریان را زیر نظر بگیرد و هر وقت میزان خرید های بعضی از آنها از حد معینی فراتر رفت، ما را مطلع سازد تا کار ویژه ای برای آن مشتریان انجام دهیم . این واکنش می تواند به صورت خودکار باشد(مثلاً ارسال خودکار یک نامه الکترونیکی به مشتری، حاوی مژده هایی درباره تخفیف ویژه به او) یا به صورت غیر خودکار (مثلاً تماس تلفنی یکی از پرسنل بخش پشتیبانی با مشتری و دعوت از او برای شرکت در مراسم خاصی و غیره) (Greenberg,2004).
ارزیابی و بهبود ecrm عملیاتی: مدیریت ارتباط با مشتری به عنوان تکنولوژی اطلاعات ، مدت زمان زیادی است که در طراحی مجدد فرآیندها، جهت دستیابی به بهبود درعملکرد سازمانی، به عنوان یک توانمند ساز مطرح شده است. تکنولوژی اطلاعات طراحی مجدد یک فرایند کسب و کار را ، با تسهیل در نحوه انجام کار و ایجاد روش های ابداعی جهت اتصال شرکت به مشتریان، تامین کنندگان و سهامداران داخلی، یاری می کند (Chen&Popvich ,2003).
بطور کلی از طریق مدیریت ارتباط با مشتری شرکتهای بیمه می توانند کارایی عملیاتی، سرعت پاسخگویی به بازار و موثر بودن خدمات و توزیع خود را افزایش دهند.
برای سازگاری هر چه بیشتر با مشتریان بایستی فعالیتهای عملیاتی سازمان که در اجرای مدیریت ارتباط با مشتری موثرند بازطراحی شوند. یکپارچه سازی و مهندسی مجدد فعالیتهای اساسی بیمه با استراتژی مدیریت ارتباط با مشتری حقیقت انکار ناپذیری است. بایستی نرم افزاری از مدیریت ارتباط با مشتری انتخاب شود که به بهترین نحو فرآیندها و جریان های کاری جدیدرا مورد پشتیبانی قرار دهد و بتواند اطلاعات صحیح را به صورت مناسب برای تصمیم گیری های استراتژیک جمع آوری نماید(محمدی سلطان آبادی داود،۱۳۹۰).
اگر چه یک بیمه نامه یک قول و تعهد نامحسوس در خصوص پرداخت خسارت در هنگام وقوع یک حادثه است اما در حقیقت شرکتهای بیمه با هر قرارداد بیمه در خصوص موارد زیر نیز نسبت به مشتریان خود تعهد دارند؛ قابلیت اعتبار(توانایی انجام خدمت تعهد شده)، اعتماد(کیفیت محصول)، تضمین (ارائه و انجام تعهد با کفایت و دقت)، صلاحیت و شایستگی (دانش محصول)، مسئولیت پذیری (تمایل به ارائه خدمات مطلوبتر) و محسوس بودن(نمایش امکانات). به عبارت دیگر شرکتهای بیمه بایستی نسبت به تمام تعهدات خود تمام تلاش خود را بکار گیرند تا با ایجاد اعتماد بین مشتریانشان به شهرت و اعتبار دست یابند(۲۰۰۹، Reddy و همکاران).

۳.۱.۶.۲انتخاب استراتژی بازاریابی در بیمه

تدوین و ارزیابی استراتژی ها و گزینش مناسب ترین آنها تا حد زیادی بر اساس تصمیمات و اطلاعات ذهنی مدیران ارشد سازمان قرار دارد. در بررسی استراتژی ها درباره شیوه انتخاب استراتژی هایی بحث می شود که می توان بدان وسیله به بهترین شکل ممکن به هدف های بلندمدت و مأموریت سازمان دست یافت. توجه همزمان به استراتژی ها، هدف های بلندمدت، مأموریت سازمان و بررسی اطلاعات داخلی و خارجی سازمان، مبنایی را به دست می دهد که می توان بر آن اساس استراتژی های قابل اجرا را شناسایی کرد و آنها را مورد ارزیابی قرار داد.
یک برنامه استراتژیک با گرایش بازار در شرکت بیمه اولاً نشان دهنده این است که تمرکز شرکت بر کدام یک از انواع محصولات بیمه ای  و بازارهای مختلف است؛ ثانیاً بیانگر سود مورد انتظار شرکت از تمرکز بر محصولات و بازارهای خاص است و ثالثاً راهبردهای بازاریابی مورد نیاز برای تحقق اهداف سودآوری و اهداف بلندمدت شرکت را نشان می دهد.
تجزیه و تحلیل مقدماتی محیط به شرکت های بیمه کمک می کند تا با تحلیل اطلاعات تاریخی و گذشته در مورد صنعت بیمه، انواع بیمه نامه های مختلف، مزیت های رقابتی و توانمندی های رقبایی که در بخش دولتی و خصوصی فعال هستند، بازار بیمه در ایران و میزان تقاضا، کانال های توزیع و همچنین تحلیل عناصر محیط کلان در حوزه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تکنولوژیک، جایگاه خود در بازار بیمه را به درستی شناخته و با اطمینان کامل در راه کسب موفقیت در این صنعت قدم بردارند (رجوعی مرتضی ،۱۳۸۹).
استراتژیست ها هیچ گاه همه گزینه ها و راه های امکان پذیر را که به نفع سازمان هستند، مورد توجه قرار نخواهند داد، زیرا بی نهایت راه عملی وجود دارد و برای اجرای هر یک از آنها می توان از راه های بسیار زیادی استفاده کرد. بنابراین مجموعه ای از استراتژی های جذاب و قابل اجرا مورد توجه قرار می گیرند. باید مزایا، مضرات، داد و ستدها، هزینه ها و منافع این استراتژی ها را مشخص نمود. در گردهمایی ها یا جلسه هایی که پیاپی تشکیل می شود کارکنان و مدیران باید درباره استراتژی های گوناگون به بحث بپردازند، استراتژی های پیشنهادی را باید فهرست کرد. پس از اینکه مشارکت کنندگان در این فرایند همه استراتژی ها را درک نمودند، آنگاه باید هر یک از استراتژی های پیشنهادی را بر اساس معیارهای خاصی اولویت بندی نمود (فرد،آر. دیوید ،۱۳۸۶).
فن تحلیل قوت- ضعف، فرصت- تهدید یکی از مفیدترین ماتریس های تدوین استراتژی های بازاریابی برای شرکت های بیمه نیز هست؛ یعنی می توان نقاط قوت و ضعف بازاریابی شرکت و همچنین فرصت ها و تهدیدهای نهفته در محیط بیرونی را استخراج نمود و از تلاقی آنها یکی از استراتژی های پیش گفته را برگزید. البته ابزارهای مختلفی برای تدوین استراتژی وجود دارد ولی تنها ابزاری که به طور واقعی به تدوین استراتژی در سطح واحدهای وظیفه ای کمک می کند، ماتریس SWOT است (رجوعی مرتضی، ۱۳۸۹).
یک شرکت بیمه در برنامه بازاریابی خود ضمن تعیین قلمرو جغرافیایی فعالیت خود، تمرکز خود بر یک یا چند محصول بیمه ای خاص را بیان کرده و فروش و سود مورد انتظار خود را در یک بازه زمانی خاص تخمین می زند. علاوه بر این باید در مورد تعداد نمایندگی ها در بازارهای هدف به عنوان شبکه توزیع، تکنیک های افزایش فروش بیمه نامه های مختلف، ابزارهای روابط عمومی، سیاست های تبلیغی و استراتژی های عناصر آمیخته بازاریابی خدمات در بیمه که شامل محصول، قیمت، توزیع، پیشبرد، افراد، فرایندها و شواهد فیزیکی می شود، برنامه ریزی کنند (لاولاک، کریستوفر و لارن رایت، ۱۳۸۲).

۱.۳.۱.۶.۲استراتژی بازاریابی یکسان

شرکتی که از استراتژی بازاریابی یکسان استفاده می‌کند، احتمالاً تصمیم‌ می‌گیرد بخشهای مختلف بازار را نادیده گرفته و با یک نوع محصول (و نه یک محصول) وارد کل بازار شود. شرکت محصولی را که مورد نیاز عموم است به بازار عرضه کرده و تنها به بخش خاصی از بازار توجه نمی کند. این شرکت برنامه بازاریابی و محصول خود را به گونه‌ای طرح‌ریزی می‌کند که مورد توجه عده‌ زیادی از خریداران باشد و در تبلیغات و توزیع به صورت انبوه عمل کرده و می‌کوشد تصویر بهتری از محصول را در ذهن مردم ایجاد کند.
در بازاریابی یکسان در هزینه‌های صرفه‌جویی می‌شود. هر چقدر نوع محصول محدودتر باشد، شرکت می‌تواند در هزینه‌های تولید، انبارداری و همچنین حمل و نقل صرفه جویی بیشتری نماید. شرکتی که از نظر برنامه‌های تبلیغاتی به صورت یکنواخت عمل می‌کند، هزینه‌های کمتری را صرف کرده و همچنین در هزینه‌های برنامه‌ریزی، تحقیقات بازاریابی و مدیریت محصول نیز کاهش هزینه خواهد داشت.
امروزه بیشتر بازاریابها در مورد این استراتژی توافق نظر ندارند. به هنگام عرضه یک محصول که بتوان به وسیله آن نیازهای همه مشتریان را ارضا نمود، شرکت با مسائل زیادی روبرو خواهد شد. هنگامی که چندین شرکت به این گونه عمل نمایند، رقابت شدیدی به وجود خواهد آمد و در بازارهای کوچکتر رضایت کمتری حاصل خواهد شد. نتیجه نهایی این است که به دلیل هزینه بالای رقابت،‌ امکان دارد بخشهای بزرگتر بازار از سودآوری کمتری برخوردار باشند.

۲.۳.۱.۶.۲استراتژی بازاریابی تفکیکی

شرکتی که از بازاریابی تفکیکی و یا متمایز (چندگانه) استفاده می‌کند بازار را به بخش های مختلف تقسیم نموده و برای هر بخش از بازار محصول خاصی را طراحی و برنامه‌ای جداگانه جهت بازاریابی تدوین می‌کند. این شرکتها از طریق عرضه محصولات متفاوت و اجرای برنامه‌های بازاریابی گوناگون، در تلاشند تا در هر بازاری از یک پایگاه محکم برخوردار شوند و فروش محصولات و خدمات خود را افزایش دهند. آنها امیدوارند که در هر بازاری دارای شهرت نیکو شده و مشتریان نسبت به محصولات یا خدمات آنها وفادار گردند و مجموعه‌ای از محصولات مورد نظر گروه های مختلف را عرضه نمایند. آنها می‌کوشند در هر بازاری به عنوان رقیب قدرتمند در آیند.
اصولاً بازاریابی متمایز با چندگانه باعث می‌شود کل فروش در مقایسه با بازاریابی یکسان افزایش یابد و در زمان کنونی تعداد زیادی از شرکتها این استراتژی را در پیش گرفته‌اند. البته بازاریابی‌های متمایز یا چندگانه باعث افزایش هزینه‌های خواهد شد. ارائه محصول باب طبع مشتریان هر بخش از بازار مسلتزم تحقیقات بیشتر ، فعالیتهای مهندسی و کارهای هزینه‌بر است. ارائه برنامه‌های بازاریابی متفاوت برای بخشهای جداگانه مستلزم هزینه‌های اضافی است که باید برای تحقیقات بازاریابی، پیش‌بینی و تجزیه‌ و تحلیل فروش، برنامه‌ریزی جهت ترویج و گسترش و مدیریت توزیع به مصرف برسد. تلاش در تامین نیازهای بخشهای مختلف بازار و انجام دادن تحقیقات متفاوت باعث هزینه های اضافی می‌شود. بنابراین شرکت باید بتواند فروش خود را بالا ببرد تا هزینه‌های اضافی ناشی از استفاده از استراتژی بازاریابی چندگانه، جبران شود.

۳.۳.۱.۶.۲استراتژی بازاریابی متمرکز

بازاریابی متمرکز سومین نوع بازاریابی است و به ویژه مناسب شرکت هایی است که منابع محدود دارند. یک شرکت به جای اینکه به دنبال سهم بخش کوچکی از یک بازار بزرگ باشد می‌کوشد بخش بزرگی از یک یا چند بازار کوچک را به خود تخصیص دهد. در مورد فعالیتهای تجاری که تازه شروع می‌شود، شرکت برای تثبیت وضع خود و به دست آوردن جایگاهی در برابر شرکتهای رقیب، بهتر است از بازاریابی متمرکز استفاده کند.
شرکت از مجرای بازاریابی متمرکز می‌تواند در بخشهایی از بازار یا خرده ‌بازارها جایگاه و پایگاه خوبی بدست آورد. زیرا در مورد نیازهای مشتریان اطلاعات بیشتری بدست می‌آوردو در این زمینه کاری مشهور می‌گردد. چنین شرکتی می‌تواند صرفه‌جویی نماید، زیرا در تولید یک محصول، توزیع و تبلیغ آن تخصص زیادی پیدا می‌کند. اگر بخش مورد نظر خوب انتخاب شود، شرکت می‌تواند از نرخ بازده سرمایه بالایی برخوردار شود. از سوی دیگر بازاریابی متمرکز مستلزم ریسک بیشتری است. امکان دارد شرکتهای رقیب و قدرتمند وارد همان بخش از بازار شوند. از این رو بهتر است شرکت هایی که قصد استفاده از بازاریابی متمرکز را دارند در چند بخش کوچک شروع بکار نمایند.
پیشرفتهای سریع در رایانه و فناوری اطلاعات و ارتباطات  باعث شده است تا بازاریابهای بزرگ که بصورت انبوه فعالیت می‌کردند با بازاریابهای متمرکز تبدیل شوند. این بازاریابهای با بهره گرفتن از پایگاه های اطلاعاتی مشتریان، بازارهای انبوه را به گروهی از بازارهای کوچک تقسیم نموده‌اند. در واقع آنها مشتریان بالفعل خود را به تعدادی بخش بازار متمایز تقسیم‌کرده و برای هر بخش برنامه بازاریابی متمایزی تدارک دیده‌اند.
فصل سوم
روش تحقیق

۱.۳مقدمه

تحقیق به عنوان یک جستجو یا بررسی سازمان یافته منظم، متکی به داده و نقادانه و عملی در زمینه یک شکل ویژه تعریف می شود که با هدف پاسخ یابی یا راه حل یابی صورت می گیرد. در حقیقت تحقیق اطلاعاتی رابرای مدیران فراهم می کند تا بتوانند بر پایه آن تصمیم بگیرند، مشکلات را برطرف کند. روش تحقیق به شیوه های طراحی مطالعات پژوهشی و رویه های تجزیه و تحلیل داده ها اشاره دارد(سکاران ، ۱۳۹۰، ۱۱۲).
اتخاذ روش علمی یکی از راه های دستیابی به دستاورد های قابل قبول علمی است(خاکی، ۱۳۹۰، ۲۰۱)در ضمن آمار علمی جدید محسوب می شود که شیوه هاو روش های آن در قرن اخیر تکوین و بسط یافته و با آن که مدت زیادی از پیدایش آن نمی گذرد، به سرعت توسعه یافته، به طوری که قلمرو مفاهیم مورد استفاده در آن از علوم ریاضی هم فراتر رفته و به کارگیری آن نیز در سایر علوم رواج یافته است. آمار به عنوان یک علم، امروزه شامل مفاهیم و روش هایی است که در مقام پژوهش هایی که تجزیه و تحلیل آن داده هستند اهمیت بسیار دارد(آذر و مومنی، ۱۳۹۲، ۱-۴).
در این فصل روش شناسی که بخش علمی تحقیق را در بر می گیرد مورد بررسی قرار گرفته است.

۲.۳فرآیند اجرای تحقیق

شروع کار تحقیق با مطرح کردن یک پرسش آغازین خواهد بود، بدین صورت که محقق باید سعی کند طرح تحقیقش را به صورت پرسش آغازی که پاسخگوی آنچه که او در طلب دانستن آشکار کردن و بهتر فهمیدن آن است شروع نماید.
در مرحله بعد محقق برای تکمیل اطلاعات خود از موضوع تحقیق و روشن شدن جوانب آن به مطالعات اولیه می پردازد که شامل مراحل خواندن متون است، خواندن متون، کیفیت پرسش ها را بالا می برد، در مرحله بعد موضوع تحقیق انتخاب و به تصویب می رسد.
مرحله چهارم روش علمی تدوین طرح نظری، کاری است تدریجی که معمولا” در سه فاز صورت می گیرد. در فاز اول، پس از تامل در متون خوانده شده جنبه های گوناگون مساله ای که در پرسش آغازین مطرح شده و نیز روابطی که میان آنها بر قرار است مشخص می گردد. به این معنی که یا باید از میان دیدگاه های موجود یکی را که از همه مناسب تر است برگزید یا باید دیدگاهی متفاوت از آنهایی که از پیش وجود داشته اند، ساخت این انتخاب فاز دوم تهیه طرح نظری مساله تحقیق را تشکیل می دهد. در فاز سوم، کار محقق عبارت است از بیان سازی طرح نظری تحقیق که با خصوصیات مساله تحقیق متناسب است همین طرح نظری است که شالوده مرحله بعدی، یعنی ساختن مدلی تحلیلی را تشکیل خواهد داد. کار آماده سازی چارچوب نظری مسئله تحقیق به انجام نمی رسد مگر با ساختن مدلی تحلیلی.
مدل تحلیلی دنباله طبیعی طرح نظری مساله تحقیق است که به صورت عملی نشانه ها و خط سیرهایی را که نهایتا” برای اجرای کار مشاهده وتحلیل در نظر گرفته خواهد شد روشن می کند. مدل تحلیلی از مفاهیم و فرضیه هایی تشکیل شده است که با هم ارتباط تنگاتنگ دارند و مجموعا” چارچوب تحلیلی منسجمی را تشکیل می دهند. مدل تحلیلی لولایی است که طرح نظری مساله تحلیلی تدوین شده محقق را به کار بعدیش که مشاهده تحلیل اطلاعات است به یکدیگر متصل می کند. مشاهده شامل مجموعه عملیاتی است که طی آن مدل تحلیلی با واقعیت های عینی باز بینی شده و با داده های قابل مشاهده مقابله داده می شود. بنابراین در جریان این مرحله اطلاعات زیادی رد و بدل می شود که این اطلاعات به دست آمده در مرحله بعدی به شیوه ای منظم تحلیل خواهد شد. لذا مشاهده، یک مرحله واسطه ای است میان ساختن مفاهیم و فرضیه ها و تحلیل اطلاعات گرد آوری شده برای آزمون آنها.
مرحله بعدی روش علمی، تحلیل اطلاعات است. این مرحله دو هدف را دنبال می کند نخستین هدف این مرحله تحلیل اطلاعات باز بینی تجربی است، بدین معنی که محقق باید ببیند اطلاعات گردآوری شده متناظرند، یانه؟
عبارت دیگر باید مشخص شود که تا چه اندازه نتایج مشاهده شده با نتایجی که فرضیه ها انتظار داشتند متناظراند .
هدف دوم این مرحله تفسیر پدیده های خارج از انتظارات، چنین تفسیری امکان تجدید نظر یا تصیح فرضیه ها را فراهم آورد. آخرین مرحله روش علمی نتیجه گیری است. نتیجه گیری عموما” از سه قسمت تشکیل می شود: نخست یادآوری خطوط اصلی روش علمی که دنبال شده است. سپس معرفی دستاورد های نوین که تحقیق منشأ آن بوده است، بالاخره ارائه پیشنهادات علمی.
به هر حال هر محقق انتظار دارد که تحقیقاتش به نتایج علمی روشن منتهی گردد که بتوان از آنها در تصمیم گیری و در کار های اجرایی به عنوان راهنماهای مطمئن استفاده کرد (ریمون کیون ،۱۳۷۵).

۳.۳ روش تحقیق

غالب فعالیت های تحقیق یک روش یا استراتژی را نشان می دهند که به سادگی قابل تشخیص است و شامل رویه ها مشترک خاصی مانند بیان مسئله جمع آوری اطلاعات و نتیجه گیری اند. جزئیات این رویه های خاص تا حدود زیادی باروش تحقیق معین می شود(حافظ نیا، ۱۳۹۱، ۲۱۸).
تحقیقات در علوم رفتاری با توجه به دو معیار هدف تحقیق و نحوه گرد آوری داده ها تقسیم بندی می شوند. در این راستا تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی است و از لحاظ روش و اجرا، توصیفی-تحلیلی است.
تحقیق توصیفی می تواند برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری باشد. تحقیق توصیفی شامل جمع آوری اطلاعات برای آزمون فرضیه یا پاسخ به سوالات مربوط به وضعیت فعلی موضوع مطالعه شود. یک مطالعه توصیفی چگونگی وضع موجود را تعیین و گزارش می کند(خاکی، ۱۳۹۰، ۱۰۴).

۴.۳جامعه و نمونه آماری

جامعه آماری عبارت است از: “تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند” صفت مشخصه، صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایز کننده آماری از سایر جوامع باشد.
عنصر، چیز یا فردی است که عمل اندازه گیری در مورد آن انجام می شود. به عبارت دیگر جامعه آماری به کل گروه، افراد، وقایع یا چیزهایی اشاره دارد که محقق می خواهد به تحقیق درباره آنها بپردازد(سکاران، ۱۳۹۰، ۲۹۴).
جامعه آماری این تحقیق مدیران و کارشناسان ستادی در بخش بازاریابی و فروش شرکتهای بیمه ای در ایران می باشند که شامل ۱ شرکت بیمه دولتی (شرکت بیمه ایران) ۲۱ شرکت بیمه ای خصوصی (شرکتهای بیمه آسیا، البرز، دانا، پارسیان، سامان، پاسارگاد، کارآفرین، نوین، سینا، ملت، میهن، کوثر، رازی، معلم، ما، توسعه، دی، آرمان، سرمد، تعاون و اتکایی ایرانیان) و ۷ شرکت بیمه مناطق آزاد (شرکتهای بیمه حافظ، امید، ایران معین، متقابل کیش، آسماری ، اتکایی امین و متقابل اطمینان متحد قشم) می باشند.

۱.۴.۳برآورد حجم نمونه و روش نمونه گیری

نمونه، عبارت است از مجموعه ای از نشانه ها که از یک قسمت، یک گروه یا جامعه ای بزرگتر انتخاب می شوند به طوری که این مجموعه معرف کیفیت و ویژگی های آن قسمت، گروه یا جامعه بزرگتر باشد که معمولاً آن را با n نشان می دهند(خاکی، ۱۳۹۰، ۲۵۰).
نمونه برداری فرایند انتخاب کردن تعداد کافی از میان اعضای جامعه آماری است به طوری که با مطالعه گروه نمونه و فهمیدن خصوصیات یا ویژگی آزمودنی های گروه نمونه بتوان این خصوصیات یا ویژگی ها را به اعضای جامعه آماری که جامعه بزرگ و محدود را تشکیل می دهند تعمیم داد.

^۴ Classification Techniques
^۵ Clustering Algorithms
^۶ Markov Random Fields (MRF)
^۷Binary
این روش را می توان با انتخاب چند مقدار آستانه^۱ توسعه داد. در این حالت با توجه به اینکه شدت روشنایی هر پیسکل یا وکسل در کدام بازه از مقادیر آستانه قرار گیرد نقاط به چندین ناحیه دسته بندی می شوند.
با وجود سادگی این روش, این تکنیک در تصاویر با کنتراست^۲ بالا بسیار خوب عمل می کند و به طور معمول به عنوان مرحله ابتدایی در عملیات قطعه بندی تصاویر دو و سه بعدی مورد استفاده قرار می گیرد.
مهمترین نقطه ضعف این روش, وابستگی بسیار نتیجه قطعه بندی به مقدار یا مقادیر آستانه می باشد و هر تغییری در مقدار آستانه می توان باعث تغییر در نواحی قطعه بندی شده شود.

شکل ۲-۴- قطعه بندی با بهره گرفتن از روش آستانه گذاری.(a) تصویر اصلی.(b) قطعه بندی بر مبنای ۳ کلاس.© قطعه بندی بر مبنای ۴ کلاس.[۱۰]
۲-۲-۲-۲-روش های طبقه بندی
روش های طبقه بندی تکنیک های شناسایی الگو^۳ هستند که در پی دسته بندی فضای ویژگی^۴ استخراج شده از تصویر با بهره گرفتن از داده های با برچسب مشخص می باشند. فضای ویژگی یک محدوده از بردار n بعدی
^۱Multiple Threshold
^۲Contrast
^۳ Pattern Recognition
^۴ Feature Space
ساخته شده از ویژگی های هر پیکسل یا وکسل می باشد. این ویژگی ها میتوانند شامل شدت روشنایی هر پیکسل یا وکسل, گرادیان در هر پیکسل یا وکسل, فاصله پیکسل یا وکسل از مرز ناحیه و موارد مشابه دیگر باشند.
ساده ترین نوع طبقه بند^۱ برمبنای طبقه بندی براساس نزدیک ترین همسایگی^۲ است که در آن هر پیکسل و یا وکسل به کلاس تعیین شده در مرحله یادگیری مربوط به نزدیکترین پیکسل و وکسل تعلق می گیرد. حالت تعمیم یافته این روش دسته بندی بر اساس k عدد از نزدیکترین همسایگی ها^۳ می باشد که در آن برای تعیین کلاس هر پیکسل و یا وکسل از کلاس تعیین شده در مرحله یادگیری مربوط به k پیکسل و یا وکسل مجاور استفاده می شود.از دیگر طبقه بندهای مورد استفاده در این روشها میتوان به روش بیشترین شباهت^۴ و بیز^۵ اشاره کرد.

روش های طبقه بندی به دلیل کارآمدی از نظر محسباتی به علت غیر تکراری بودن, بسیار مورد استفاده هستند. اما این روش ها به دلیل استفاده از داده های یادگیری یکسان برای تعداد زیادی از تصاویر باعث ایجاد نتایج جهت دار^۶ و بدون توجه به تغییرات فیزیولوژیکی و تشریحی می شوند.
۲-۲-۲-۳-الگوریتم های خوشه بندی
این روش ها برای خوشه بندی از ویژگی های هر پیکسل و یا وکسل و همسایه مجاورش استفاده می کنند. به طور ساده میتوان گفت که خشه بندی عملیات گروه بندی اجزاء می باشد که اعضای هر گروه داری خواص و ویژگی های مشابه می باشند که این اجزاء همان پیکسل ها و یا وکسل ها, گروه ها همان نواحی قطعه بندی شده می باشند و خواص همان ویژگی های پیکسل ها و یا وکسل ها از قبیل گرادیان,رنگ,چگالی می باشند.
اگرچه لگوریتم های خوشه بندی نیازی به داده های یادگیری ندارند اما به یک قطعه بندی اولیه و تنظیم پارامتر های اولیه نیاز دارند. این الگوریتم ها هم مانند روش های طبقه بندی نسبت به نویز و عدم یکنواختی شدت روشنایی حساس می باشند.
^۱Classifier
^۲Nearest Neighborhood
^۳K-Nearest Neighborhood (KNN)
^۴Maximum Likelihood
^۵ Bayes
^۶Biased Results
۲-۲-۲-۴-میدان های تصادفی مارکوف
مدلسازی میدان های تصادفی مارکوف (MRF) به تنهایی یک روش قطعه بندی نیست اما یک مدل آماری مناسب برای بکارگیری در روش های قطعه بندی می باشد. میدان های تصادفی مارکوف تعامل متقابل بین همسایگی و یا پیکسل ها و وکسل های مجاور را مدلسازی می کند. این ارتباط محلی یک مکانیسم مناسب را برای مدلسازی خواص و ویژگی های متفاوت تصاویر ایجاد می کند. در تصویر برداری پزشکی از این روشها برای در نظر گرفتن این اصل که پیکسل ها و یا وکسل ها متعلق به کلاس پیکسل ها و یا وکسل های مجاور خود می باشند, استفاده می شود. این موضوع را از نظر فیزیکی می توان اینگونه بیان کرد که با استفاده ازین روش ها در ساختارهای آناتومی, احتمال رخ دادن یک ناحیه با تنها یک پیکسل و یا وکسل بسیار ناچیز است.
یکی از مشکلات مدل های میدان های تصادفی مارکوف انتخاب پارامتر های کنترل کننده قدرت تعامل فضایی است به نحوی که انتخاب بالای این پارامترها منجر به قطعه بندی بسیار هموار و از بین رفتن اطلاعات ساختاری مهم می شود. از طرف دیگر روش های میدان های تصادفی مارکوف به طور معمول به الگوریتم هایی با حجم محاسباتی بالا نیاز دارند. با این وجود, میدان های تصادفی مارکوف بطور گسترده ای نه تنها در مدلسازی کلاس های قطعه بندی بلکه در مدلسازی عدم یکنواختی شدت روشنایی که در تصاویر MR وجود دارد و هم چنین مدلسازی خواص بافت مورد استفاده قرار میگیرد.
۲-۲-۳-روش های ترکیبی
روش های ترکیبی به طور عمده روش هایی هستند که نمی توان آنها را در دو دسته بندی قبلی قرار داد و دارای ویژگی هایی از هر دو دسته قبلی می باشند. در اینجا به چند الگوریتم از روش های ترکیبی اشاره می کنیم:
۱-رشد دادن ناحیه^۱
۲-شکستن و ادغام کردن^۲
۳-روش های نقشه راهنما^۳
۱Region Growing
^۲Split and Merge
^۳Atlas Guided Approach
۴-شبکه های عصبی مصنوعی^۱
۲-۲-۳-۱-رشد دادن ناحیه
این روش شاید ساده ترین الگوریتم در میان روش های ترکیبی می باشد. رشد دادن ناحیه روشی برای استخراج نواحی متصل در یک حجم سه بعدی یا تصویر دو بعدی براساس معیارهای اتصال از پیش تعریف شده می باشد. این معیار ها می توانند به سادگی شدت روشنایی پیکسل و یا وکسل و یا خروجی یک الگوریتم قطعه بندی باشد. در ساده ترین حالت, رشد دادن ناحیه به یک نقطه مرجع^۲ برای شروع نیاز دارد و از آن نقطع مرجع الگوریتم تا زمانی که معیار اتصال ارضا شود, رشد پیدا می کند.
همانند روش آستانه گذاری, روش رشد دادن ناحیه ساده می باشد ولی به طور عمده به تنهایی برای قطعه بندی استفاده نمی شود. به طور عمده این روش به عنوان بخشی از یک الگوریتم پیچیده قطعه بندی برای بدست آوردن یک مفهوم کلی از داده قبل از قطعه بندی پیچیده مورد استفاده قرار می گیرد.
مشکل اولیه این الگوریتم این است که انتخاب نقاط مرجع به صورت دستی انجام میگیرد. علاوه بر این این الگوریتم به نویز حساس بوده است و در حالت سه بعدی تاثیر حجم ناتمام باعث ایجاد گسستگی و حفره در ناحیه قطعبه بندی شده می شود.
۲-۲-۳-۲-شکستن و ادغام کردن
این الگوریتم مشابه الگوریتم رشد دادن ناحیه است. این الگوریتم نیاز به سازماندهی داده های ورودی به صورت یک ساختار شبکه ای هرمی از نواحی دارد که هر ناحیه به صورت ۸ تایی (برای حالت سه بعدی) سازماندهی شده است. هر ناحیه میتواند به ۸ زیر ناحیه شکست شود و نواحی ۸ تایی مناسب ادغام شده و یک ناحیه را تشکیل دهند. در این الگوریتم هم مانند روش رشد دادن ناحیه معیار ادغام نواحی میتواند هر شرطی, از قبیل شروطی ساده همانند شدت روشنایی پیکسل و یا وکسل ویا شروطی بر مبنای خروجی الگوریتم های قطعه بندی مراحل قبل, انتخاب شود.
مهمترین مزیت این روش نسبت به الگوریتم رشد دادن ناحیه عدم نیاز به انتخاب نقاط مرجع و در نتیجه عدم تداخل کاربر در آن می باشد.اما عیب این روش نیاز آن به ساختار شبکه ای هرمی اشت که با توجه به حجم زیاد
^۱Artificial Neural Network (ANN)
^۲Seed Point
داده ها روش مقرون به صرفه ای نیست.
۲-۲-۳-۳-روش های نقشه راهنما

در این رابطه   فاصله فاز تا بدنه برج و d فاصله هوائی از دیدگاه اضافه ولتاژ می‌باشد که در این حالت به دلیل صرفنظر نمودن از پیشروی هادی به سمت برج (در اثر وزش باد) این دو فاصله با هم برابر در نظر گرفته می شوند.
شکل (۵- ۲)- یک نمونه از خط انتقال با زنجیره مقره وی شکل
۵-۲-۳- مقره‌های ثابت
اگر از مقره‌های ثابت استفاده گردد، مقدار   می‌تواند بیشتر کاهش یابد اما بهرحال از مقدار d که از رابطه (۵-۵) بدست می‌آید کمتر نمی‌شود. دلیل این تقلیل فاصله عدم امکان نوسانات زنجیره مقره‌ها و در نتیجه هادیها در سر برج می‌باشد که در شکل (۵-۳) نیز این موضوع قابل تشخیص می باشد.
(۵-۵)
این رابطه تکرار حالت قبل می‌باشد و در نتیجه پارامترهای مورد استفاده مطابق تعاریف قبل می‌باشند.
شکل (۵-۳)- یک نمونه از خط انتقال با بهره گیری از مقره های ثابت
گرچه در این حالت امکان کاهش فاصله فازها تا بدنه برجها تا حد d میسر است اما در برخی موارد محدودیت‌های فواصل فازی در وسط اسپن مانع از نزدیک شدن فازها تا این حد گردد یا بعبارت دیگر اگر فاصله فازها تا این حد کاهش یابند امکان بروز اتصال کوتاه بین آنها در اثر نوسانات هادیها افزایش می‌یابد. لذا همانطور که قبلاً هم اشاره گردید، تنظیم نهائی‌ فواصل فازها باید با توجه به محدودیت‌های سربرجها و وسط پایه ها صورت گیرد.
۵-۳- فاصله افقی فاز تا فاز
در صورتیکه آرایش هادیها بصورت افقی باشد، فاصله دو فاز از یک مدار می‌توانند تا دو برابر مقدار   افزایش یابند. درصد افزایش فواصل فازی بستگی به شکل برجها، آرایش هادیها، آرایش مقره ها و طول اسپن دارد و ممکن است در برخی موارد لازم باشد فاصله دو فاز به بیش از دو برابر حداقل مقداری که برای فاز تا بدنه لازم باشد افزایش یابد.

اصولاً فاصله افقی دو فاز از یکدیگر بستگی به طراحی و درجه هماهنگی یا ناهماهنگی نوسانات آونگی هادیها در وسط پایه‌ها دارد. در حالت کلی نوسانات آونگی هادیها ممکن است با یکی از حالات شکل (۵-۴) تطابق داشته باشد.
اگر سه فاز مطابق شکل های (۱) یا (۲) بطور هماهنگ با هم نوسان نمایند یا به عبارت دیگر همواره فاصله آنها ثابت باقی بماند، حداقل فاصله افقی دو فاز مجاوز هم در وسط اسپن می تواند از رابطه زیر بدست آید:
(۵-۶)
بر حسب اینکه دو فاز از یک مدار یا دو مدار مختلف باشند مقدار   می‌تواند تا بیش از یک نیز افزایش یابد. لذا لازم است با توجه به وقوع اضافه ولتاژ احتمالی بین دو فاز مجاور که بر اساس مطالعات انجام شده در مرجع ممکن است به حدود ۵/۱ افزایش یابد محاسبه گردد. اما در صورتیکه فازها در شرایط نوسان و مطابق شکل (۳) دارای اختلاف فاز باشند، حداقل فاصله دو فاز کناری در وسط اسپن بر حسب اینکه طول فلش چقدر باشد متفاوت می باشند اما در حالت کلی بصورت زیر محاسبه می شود:
(۵-۷)
شکل (۵-۴)- حالات مختلفی از نوسانات هادیها
اگر فاصله ای که از طریق محاسبه می شود کمتر از مقدار   باشد، حداقل فاصله فازی باید بر مبنای   تنظیم شود، اما اگر مقدار آن بیشتر باشد، فاصله هادیها در سر برجها باید تا حد  افزایش یابند یا اینکه از طریق انتخاب مناسب آرایش مقره‌ها مقدار آنرا کنترل نمود. گرچه احتمال وقوع نوسانات هادیها مطابق شکل (۴) بعید می‌باشد، اما ممکن است هنگام توقف وزش باد، هادیها تحت تأثیر نیروی اولیه دچار نوسان ناهماهنگ شوند. در چنین حالت که در طراحی‌ها مد نظر قرار نمی‌گیرد، فاصله فازها در وسط اسپن تا حد مقدار زیر افزایش یابد:
(۵- ۸) 
بندرت ممکن است وضعیت شکل (۴) ایجاد شود و عمدتاً طراحی بر مبنای شکل (۳) انجام می‌شود. بنابراین در چنین شرایطی لازم است فواصل فازی از طریق روابط (۵-۷) و (۵-۹) محاسبه شوند و هر کدام که بزرگترند ملاک طراحی برجها قرار گیرند. در رابطه زیر عامل CHt مقداری است مشخص که بستگی به پهنای قسمت فلزی برج در حد فاصل دو فاز مجاور دارد و برای تیرهای فولادی لوله ای شکل مقدار آن برابر قطر خارجی لوله است.
(۵- ۹)
در خطوط انتقال کمپاکت که هدف نزدیک سازی فازها تا حد امکان می باشد تلاش در عدم استفاده از آرایش افقی هادیها است، چون این اقدام سبب افزایش بی رویه فواصل فازی می‌گردد. در صورتیکه از آرایش عمودی یا مثلثی هادیها استفاده شود، فواصل فازی می تواند کاهش یابد اما با انتخاب مناسب آرایش هادیها، شکل مناسب برجها و آرایش مناسب مقره ها، امکان کاهش فواصل افقی فازها تا حد بیشتری میسر می‌گردد. در چنین موارد یکی از محدودیت های نزدیک سازی فازها، احتمال برخورد فازها در وسط پایه‌ها می‌باشد که این اشکال نیز می تواند با کاهش فواصل پایه‌ها، کاهش فلش هادیها و بهره‌گیری از فاصله نگهدارهای فازی تا حدود زیادی کنترل گردد. بهرحال حداقل فازها از یکدیگر برحسب اینکه آرایش هادیها و شکل برجها چگونه باشند متفاوت می باشد که در ادامه بطور اختصار به آنها اشاره می گردد.
۵-۳-۱- فاصله افقی فاز تا فاز که در دو طرف برج قرار می گیرند
همانطور که در قسمت های قبلی اشاره گردید، فاصله دو فاز مجاور (   ) برحسب اینکه مقره ها آویزان یا ثابت باشند به کمک روابط (۵- ۱۰ و ۵- ۱۱) می توانند محاسبه شوند:
(۵-۱۰)
(۵-۱۱)
در این رابطه   حداقل فاصله فاز تا فاز و   عرض قسمت فلزی موجود در حد فاصل دو فاز می باشد. همانطور در شکل (۵-۵) زیر نشان داده می شود، مقدار   در پایه های نوع تلسکوپی به مراتب کمتر از نوع معمولی است (شکل سمت چپ). بهرحال حداقل فاصله دو فاز از یک مدار که از این طریق محاسبه می‌شوند ممکن است در وسط اسپن کافی نباشد، لازم است فاصله فازها در هر دو محل محاسبه و هر کدام که بزرگترند ملاک طراحی قرار گیرد. در این حالت نیز حداقل فاصله دو فاز در وسط اسپن مستقل از شکل برج می تواند از رابطه زیر بدست آید:
(۵- ۱۲)
طبیعی است مقدار   بستگی به فلش هادیها دارد و ممکن است در برخی موارد بیشتر و در بعضی مواقع کمتر از مقدار   بدست آید که برحسب مورد باید عدد بزرگتر به عنوان حداقل فاصله دو فاز انتخاب شود.

شکل (۵-۵)- دو نمونه از خطوط انتقال نیرو که هادیهای آن در دو طرف برجها قرار دارند.
۵-۳-۲- فاصله افقی فاز با فاز که در یک طرف برج قرار می گیرند
در صورتیکه دو فاز از یک مدار بدون مانعی در کنار هم نصب شوند و به عبارت دیگر هادیها همانند شکل های زیر در یک طرف برج جایگذاری شوند. معیار محاسبه فاصله فازها همان حالت قبل نمی باشد، چون در حالت قبل فاصله دو فاز از یک مدار هیچوقت نمی تواند از دو برابر فاصله هر فاز تا بدنه کمتر باشد، حال آنکه در این حالت چنین احتمالی وجود دارد.
لذا اگر طول اسپن و در نتیجه فلش هادیها زیاد نباشند، می‌توان حداقل فاصله فازها را از رابطه زیر بدست می‌آورد:
(۵-۱۳)
اما در هر حال فاصله ای که از این طریق محاسبه می شود باید با رقمی که از رابطه (۵-۱۲) محاسبه می‌شود مقایسه و هر کدام بزرگترند ملاک طراحی قرار گیرند
شکل (۵-۶)- یک نمونه از خطوط انتقال نیرو که دو فاز آن در یکطرف برجها قرار دارند
۵-۳-۳- فاصله فاز تا فاز در صورت استفاده از مقره‌های غیر آویزان
گرچه بکارگیری مقره های ثابت یا انتخاب آرایش وی برای زنجیره مقره‌ها می‌تواند باعث کاهش فواصل فازها در سربرجها گردد، اما این اقدام نمی تواند کاهش فواصل فازها در وسط اسپن را نیز به همراه داشته باشد. در خطوط انتقال نیرو کمپاکت که هدف نزدیک سازی فازها تا حد امکان می باشد، لازم است بطور همزمان با تدابیر ویژه ای فواصل فازها در سربرجها و وسط اسپن کنترل شوند.
در شکل‌های زیر با بهره گرفتن از مقره‌های ثابت و آرایش وی شکل برای زنجیره مقره ها پهنای برج و در نیجه فواصل افقی فازها کناری می‌توانند تا حد رابطه زیر کاهش یابند:
(۵- ۱۴)
در این حالت نیز لازم است فاصله فازها در وسط اسپن محاسبه و با ارقامی که به کمک روابط بالا محاسبه می‌شوند مقایسه و هر کدام بزرگترند ملاک طراحی قرار گیرند. در عمل وقتی از مقره های ثابت استفاده می‌شود، هدف نزدیک سازی فازها تا حد امکان می باشد لذا برای اینکه نوسانات هادیها در وسط اسپن مانع نزدیک سازی فازها نگردد، تلاش بر این است که از طریق نصب فاصله نگهدارهای فازی نوسانات هادیها در وسط اسپن کنترل و در نتیجه فاصله دو فاز کناری در حد رابطه (۵- ۱۴) محدود گردد.
البته مقدار CTh نیز بستگی به نوع و شکل برجها دارد که با انتخاب نوع مناسب آن امکان کاهش این پارامتر نیز می تواند میسر می باشد.
شکل (۵- ۷)- خط انتقال با بهره گرفتن از مقره های ثابت و آرایش وی شکل برای زنجیره مقره‌ها
۵-۴- محاسبه فواصل عمودی فازها
در بسیاری موارد به خصوص در حالاتی که چند مدار در روی برجها نصب شوند، آرایش هادیها بصورت عمودی است، لذا لازم است حداقل فاصله مجاز از این دیدگاه نیز محاسبه شود. برای محاسبه حداقل فاصله عمودی فازها تا بازو یا بدنه برج ها همانند حالت قبل می توان از روابط (۳-۲ و ۳-۴ و۳-۶) استفاده نمود. اما تعیین مقدار فاصله عمودی بستگی به آرایش هادیها در روی پایه ها دارد. در مناطق غیر آلوده معمولاً این فاصله به اضافه ولتاژها تعیین می گردد اما در مناطق آلوده که لازم است تعداد بیشتری از مقره ها استفاده شود، طول زنجیره مقره ها نیز تعیین کننده فاصله عمودی فازها تا بازوی برج می باشند.
حداقل فاصله عمودی فازها بستگی به آرایش هادیها و طول زنجیره مقره ها دارد. شکل (۵- ۸) دو نمونه از خطوط انتقال نیرو با آرایش مختلفی از هادیها را نشان می دهد. گرچه در هر دو حالت فاصله عمودی بازوها می تواند یکسان باشد، اما فواصل فازها متفاوت می باشد.
شکل (۵- ۸)- دو نمونه از آرایش هادیها در خطوط انتقال نیرو
همانطور که در شکل بالا نشان می‌دهد در صورتیکه هادیها روی هم قرار گیرند، حداقل فاصله عمودی فازها نباید از حاصل جمع طول زنجیره مقره‌ها و حداقل فاصله هوائی هادیها با بدنه کمتر باشد. در این حالت حداقل فاصله عمودی فازها نباید از رقم   که از رابطه زیر بدست می آید کمتر باشد:
(۵- ۱۵)
در این رابطه  حداقل فاصله عمودی فازها و   طول زنجیره مقره ها و d حداقل فاصله فاز با بدنه برج و ctv ارتفاع قسمت فلزی برج در حد فاصل دو فاز می باشد که مقدار آن از روابط (۳-۲ و ۳-۴ و۳-۶) قابل محاسبه می‌باشد. ضمناً با تغییر آرایش هادیها از حالت جایگذاری عمودی (شکل (۵- ۸) سمت چپ)، به جایگذاری مثلثی (شکل(۵- ۸) سمت راست)، حداقل فاصله عمودی می تواند دو فاز پائینی کاهش یابد. البته در عمل لازم است فاصله عمودی مناسب با توجه به اضافه ولتاژها و نوسانات هادیها محاسبه گردد که در ادامه بطور اختصار نقش آرایش هادیها در فواصل عمودی فازها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۵-۴-۱- فاصله عمودی فازها در سربرج با جایگذاری عمودی هادیها
در سربرجها ضمن اینکه فاصله افقی هادیها نباید از رقم مشخصی کمتر باشد، لازم است با معیارهای علمی در تنظیم فواصل عمودی فازها نیز مد نظر قرار گیرد. در صورتیکه از زنجیره مقره های آویزان استفاده شود، حداقل فاصله عمودی هادیها برای خط انتقال نشان داده شده در شکل (۵- ۹) از رابطه زیر بدست می‌آید:
(۵- ۱۶)
همانطور که شکل زیر نشان می دهد، پارامتر CTv از مجموع ارتفاع قسمت فلزی برج در حد فاصل دو فاز و قسمت های غیر متحرک مقره ها بدست می‌آید. البته فاصله ای که از این طریق محاسبه می شود باید با فاصله ای که در وسط اسپن تعیین می شود، مقایسه و عدد بزرگتر در طراحی مد نظر قرار گیرد.
شکل (۵- ۹)- نمائی از یک خط انتقال دو مداره با آرایش عمودی هادیها
۵-۴-۲- فاصله عمودی فازها در سربرج با جایگذاری مثلثی هادیها

۰٫۱<1

برقرار

خاک ۲

۰٫۰۶۲۵

۰٫۰۵۲

۰٫۰۰۳<1

برقرار

خاک ۳

۰٫۱۰۴

۰٫۰۴۶

۰٫۰۰۴<1

برقرار

قانون دارسی در بعضی موارد دیگر از جمله وجود مواد بسیار ریزدانه مانند کلوییدی در آبخوان، اشباع نبودن کامل آبخوان، وجود خاک­های رسی زمانی که گرادیان پایین است نیز اعتبار خود را از دست می­دهد که در تحقیق حاضر هیچکدام از شرایط فوق برقرار نیست.
۳-۳-۲- ضریب انتقال
ضریب انتقال یا قابلیت انتقال یک لایه عبارت است از مقدار آبی که از یک واحد سطح مقطع لایه آبدار تحت شیب هیدرولیکی واحد عبور می­ کند. چنانچه ضریب هدایت هیدرولیکی مواد تشکیل­دهنده آبخوان K و ضخامت لایه b باشد، ضریب انتقال (T) عبارت است از:
(۳-۱۵)
و در مورد آبخوان های لایه ای که از چند لایه مجزا تشکیل شده باشند، خواهیم داشت:
(۳-۱۶)
که نشان دهنده هر یک از لایه هاست. معادله ابعادی ضریب انتقال و واحد آن متر مربع در روز (متر در روز در هر متر ضخامت لایه) است. باید توجه داشت که در مفهوم ضریب انتقال فرض می شود که حرکت آب در آبخوان همیشه به صورت افقی باشد. این فرض در اکثر شرایط صادق است ولی در پاره ای از موارد نیز صادق نمی ­باشد(علیزاده، ۱۳۸۶).
در این تحقیق با توجه به اینکه آبخوان از نوع آزاد می­باشد با در نظر گرفتن b=15 cm عنوان ضخامت متوسط لایه اشباع و استفاده از ضرایب نفوذپذیری حاصل از آزمایش، مقادیر ۵۲٫۱ و ۴۱٫۷ ۱۲٫۵ بر حسب متر مربع در روز به ترتیب برای خاک های ۳،۲،۱بدست می ­آید.

۳-۴- روش انجام آزمایش
این پژوهش با بهره گرفتن از دستگاه هیدرولوژی و آزمایش­ها روی سه نوع خاک مختلف انجام شده است. لذا هربار دستگاه با یک نوع خاک پرشده و آزمایش موردنظر صورت گرفته است.
در بسیاری از حالات طبیعی جریان دائمی هرگز برقرار نمی‏شود ولی مطالعه آن برای درک حالت­های واقعی موقت^[۴۷] سودمند است. به طور مثال در چاه­های آب حالت­های جریان موقت به وسیله تکنیک­های متفاوت بررسی می­ شود، ولی حالت های مطالعه دارای ویژگی های شبیه به جریان دائمی است. چندین اصل سودمند از راه حل­های مربوط به مطالعه جریان دائمی بدست آمده­است. علاوه بر آن بعضی از روش­های حل مربوط به جریان دائمی است. سرانجام در مهندسی شرایط وسیعی که وقوع آن­ها در عمل مورد انتظار نیستند برای معیارهای ایمنی در نظر گرفته می شوند و این با بهره گرفتن از راه حل جریان دائمی در تطابق است(کاشف، ۱۳۸۸)
با توجه به این مطالب و اینکه هدف، انجام آزمایش­ها در حالت پایدار می­باشد برای تعیین زمان لازم جهت برقراری حالت پایدار، ابتدا برای هرکدام از خاک ها سطح ایستابی افقی در دستگاه ایجاد شد، سپس با بازکردن شیر تخلیه چاه در زمان های مختلف مقدار افت در پیزومترها تا زمانی که این افت ثابت شود اندازه گیری شد. برای هر خاک یک زمان دستگاه به حالت پایداری رسیده است که این زمانها با توجه به زمان های لازم مطرح شده در منابع مختلف برای انجام آزمون پمپاژ، در نظر گرفته شده است. نتایج در جدول۴-۱ در فصل ۴ آورده شده است( صفوی، ۱۳۹۰ و محمودیان شوشتری، ۱۳۸۹).
۳-۴-۱- آزمایش های مربوط به پمپاژ
در آزمایش سری اول برای اندازه گیری میزان نفوذپذیری خاک­های موجود، هر خاک در دستگاه قرار گرفته و به اشباع رسانده می شود. دستگاه در حالت کاملا افقی قرار گرفته و میزان دبی ورودی و خروجی از دستگاه کاملا ثابت شده تا سفره آزاد ساخته شود. برای هر خاک در دستگاه به مدت ۲۴ ساعت عمل پمپاژ از چاه به طور مداوم انجام شد تا جایی که میزان افت در پیزومترها ثابت شود. با برداشت داده های افت در زمان های مختلف، زمان رسیدن به تعادل برای سه نوع خاک مختلف با نفوذپذیری های مختلف مقایسه شدند و با توجه به معادلات دوپوئی- فرشهیمر مربوط به حالت جریان ماندگار، میزان افت در زمان پایداری جهت سایر محاسبات به کار برده شد. برای برداشت مخروط افت در اطراف چاه، داده های مربوط به پیزومترهای ۱۵ تا ۲۰ استفاده شد زیرا چاه دوم که تخلیه از آن صورت گرفته به دلیل نزدیکی به انتهای دستگاه و وجود مانع چون از سرتاسر مرز جریان عبور نمی کند، بنابراین هیچ گونه آبی از سازند غیرقابل نفوذ در آبدهی چاه مشارکت ندارد. فروکش یا افت سطح آب زیرزمینی در نزدیکی مرز مانع به هنگام پمپاژ آب، بزرگتر از افت در حالت نبود مرز و محدود نبودن آبخوان است. در این حالت مشابه وقتی که چاه نزدیک رودخانه قرار دارد از یک سامانه فرضی نامحدود استفاده می شود(محمودیان شوشتری، ۱۳۸۹) ولی در این آزمایش از پیزومترهای ۲ تا ۱۴ که مخروط افت را بخوبی نشان می دهند استفاده شد. به نظر می رسد تعبیه یک چاه تخلیه در وسط دستگاه هیدرولوژی و همچنین تعدادی پیزومتر در عرض دستگاه می توانست نتایج دستگاه را دقیق تر و در ابعاد مختلف گسترش دهد.
۳-۴-۲- آزمایش مربوط به ردیاب
در این آزمایش ها نیز طبق روال قبل هرسه نوع خاک را در دستگاه قرار داده و از نمک طعام به عنوان ردیاب و دستگاه EC متر برای اندازه گیری میزان شوری در خروجی دستگاه استفاده شد. دبی در حالت ماکزیمم قرار داده شد تا سطح آب در دو طرف دستگاه برابر شود (با بهره گرفتن از پیزومترها). زمان رسیدن ردیاب به خروجی برای ۳ خاک برداشت شد.
۳-۴-۳- آزمایش بار ثابت
برای انجام این آزمایش نمونه موردنظر را در یک استوانه قرار داده و جریان آبی را از آن عبور می دهند. آب از زیر وارد استوانه شده و پس از عبور از نمونه در بالای آن جمع شده و مازاد آن به داخل یک ظرف می ریزد. با این کار ارتفاع سطح آب ورودی و خروجی ثابت نگداشته می شود. پس از برقراری جریان مقدار حجم (V) آب خروجی را در فاصله زمانی t اندازه گیری کنند(صداقت، ۱۳۸۷). طبق مطلب بالا شرایط در آزمایشگاه برقرار شد و برای هر نمونه خاک به طور جداگانه آزمایش انجام شد. زمان های ۴۶ و ۳۲ و ۲۸ ثانیه برای خاک های مختلف بدست آمد تا بتوان ضریب نفوذپذیری بدست آمده از این آزمایش را با نتایج بدست آمده از دستگاه هیدرولوژی مقایسه کرد.
فصل چهارم
بررسی وتحلیل نتایج
۴-۱-آزمایش های تعیین ضریب نفوذپذیری(هدایت هیدرولیکی)
با توجه به مطالب بخش ۳-۴ برای محاسبات مربوط به جریان ماندگار در آبخوان باید در مدل به حالت پایداری برسیم. برای این هدف با شروع پمپاژ از چاه اندازه ­گیری افت در زمان­های مختلف انجام شد تا جایی که ارتفاع آب در پیزومترها ثابت شد. جدول (۴-۱ ) مربوط به زمان بندی استفاده شده در آزمایش های پمپاژ می­باشد.
جدول۴-۱: جدول زمان بندی برداشت داده های آزمون پمپاژ در آزمایشگاه

زمان از شروع پمپاژ

فاصله زمانی

۱۹۳۵۸

۱۲

خطا

۷۵۶۸۸

۲۳

کل

* درسطح۰۵/۰ معنی دار است.
مقایسه میانگین ها برای مقدار حجم شربت ساقه سورگوم شیرین تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری درجدول ۳-۱۰ ارائه شده است. با اینکه مقدار حجم شربت ساقه گیاهان آبیاری شده با فاضلاب خام (۸۳/۱۹۵ میلیگرم بر کیلوگرم) بیشتر از فاضلاب تصفیه شده (۴۱/۱۶۵میلیگرم بر کیلوگرم) بود ولی اختلاف معنی داری نداشته است (جدول۳-۱۰).

جدول۳- ۱۰ مقایسه حجم شربت ساقه سورگوم شیرین تحت اثردو کیفیت آب آبیاری

تیمار کیفیت آبیاری

مقدار حجم شربت(میلی گرم بر کیلو گرم)

فاضلاب خام

^*a83/195

فاضلاب تصفیه شده

۴۱/۱۶۵a

* میانگین ها دارای حروف مشترک در هر ردیف، بر اساس آزمون چند دامنهای دانکن
در سطح احتمال۰۵/۰اختلاف معنی داری ندارند.
مقایسه میانگین برای حجم شربت ساقه تحت تأثیر مقدار کود اوره در شکل۳-۹ مشاهده میشود. مقدار حجم شربت در بین مقادیر کم کود اوره (۰ تا۱۵۰ کیلوگرم در هکتار) از نظر آماری اختلاف معنی داری وجود نداشت این در حالی است که حداکثر مقدار حجم شربت در بیشترین مقدار کود اوره (۲۰۰ کیلوگرم در هکتار) برابر با ۶۶/۲۱۶ میلی گرم در کیلوگرم بدست آمد.
شکل ۳-۹ اثر کود اوره بر حجم شربت ساقه سورگوم شیرین. میانگین ها دارای حروف مشترک بر اساس آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال۰۵/۰اختلاف معنی داری ندارند.
اثر متقابل کیفیت آب آبیاری و مقدار کود روی حجم شربت در شکل ۳-۱۰ ارائه شده است. همانطوریکه نشان داده شده است مقادیر کم کود اوره همراه با فاضلاب خام و تصفیه شده اثر معنی داری روی حجم شربت سورگوم شیرین نداشتند اما در مقدار ۲۰۰ کیلو گرم در هکتارکود اوره همراه با فاضلاب تصفیه شده بیشترین مقدار حجم شربت بدست آمد.
ف.خ: فاضلاب خام؛ ف.ت: فاضلاب تصفیه شده.
شکل۳- ۱۰ اثر متقابل کود اوره و کیفیت آب آبیاری بر حجم شربت ساقه سورگوم شیرین. میانگین ها دارای حروف مشترک بر اساس آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال۰۵/۰اختلاف معنی داری ندارند.
۳-۱-۶ اتانول
تأثیر دو کیفیت آب آبیاری و چهار سطح کود اوره روی اتانول در جدول۳-۱۱ ارائه شده است. بر اساس این نتایج مشاهده شد بین سطوح عامل اصلی(فاضلاب خام و تصفیه شده) و اثر متقابل فاضلاب و کود اختلاف معنی داری وجود نداشت اما بین سطوح عامل فرعی(۰، ۱۰۰، ۱۵۰، ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار) در سطح احتمال ۱% تفاوت معنی داری وجود داشت.
جدول۳-۱۱ تجزیه واریانس اتانول گیاه