داده های جدول (۴-۳۱) نشان می دهد که مقدار خی دو در سطح ۵%= معنادار نمی باشد، بنابراین بین دانش آموزان در پایه های تحصیلی مختلف در بهداشت تغذیه تفاوت وجود ندارد.

جدول (۴-۳۲) نتایج آزمون کروسکال - والیس در مورد سؤال پنجم پژوهشی راجع به تفاوت بین پایه های تحصیلی مختلف در بهداشت قاعدگی

داده های جدول (۴-۳۲) نشان می دهد که مقدار خی دو در سطح ۵%= در حوزه دانش معنادار نمی باشد، بنابراین بین دانش آموزان در پایه های تحصیلی مختلف در بهداشت قاعدگی در حوزه دانش تفاوت وجود ندارد، اما مقدار خی دو در سطح ۵%= در دو حوزه نگرش و عملکرد معنادار می باشد و بیانگر این است که بین دانش آموزان در پایه های مختلف تحصیلی در دو حوزه ذکر شده (نگرش و عملکرد) در بهداشت قاعدگی تفاوت وجود دارد.
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
۵-۱- مقدمه
در این فصل به جمع بندی و نتیجه گیری یافته های پژوهش پرداخته شده است. در پایان فصل پیشنهادهای اجرایی و پیشنهادهای پژوهشی آورده شده است و محدودیت های پژوهش حاضر مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر به منظور بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد در دو حوزه تغذیه و قاعدگی انجام پذیرفت. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان دختر مقطع متوسطه استان ایلام بود. نمونه آماری پژوهش شامل ۳۷۵ نفر از دانش آموزان سال اول تا چهارم متوسطه استان ایلام بوده است. به منظور انجام پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته دو تا شش گزینه ای استفاده شد، پرسشنامه دارای ۴۶ گویه بوده است، پس از گرداوری پرسشنامه، داده های پژوهش از آن استخراج گردید و با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت، به منظور تحلیل داده های بدست آمده از آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید و با توجه به سؤالات پژوهش نتایج زیر حاصل گردید:
۵-۲- نتیجه گیری
سؤال اول: میزان آگاهی دانش آموزان در رابطه با بهداشت فردی (بهداشت تغذیه، بهداشت دوران قاعدگی) چقدر است؟
بخش اول این سؤال (میزان آگاهی در حوزه بهداشت تغذیه) را با توجه به یافته های مندرج در جدول(۴-۷) می توان چنین پاسخ داد که چون مقدار t محاسبه شده (۳۴۵/۴-) با درجه آزادی ۳۷۴ در سطح ۵%= معنادار می باشد و تفاوت معناداری بین میانگین نظری ( ۶/۵) با میانگین تجربی (۱۳۸۷/۵) از لحاظ آماری وجود دارد، لذا می توان نتیجه گرفت که میزان آگاهی دانش آموزان در حوزه بهداشت تغذیه نامطلوب است.
بخش دوم این سؤال (میزان آگاهی در حوزه بهداشت دوران قاعدگی) در جدول(۴-۱۲) مشاهده می شود: چون مقدار t محاسبه شده (۹۸۲/۳) با درجه آزادی ۳۷۴ در سطح ۵%= معنادار می باشد و با مقایسه میانگین نظری (۸/۲) و میانگین تجربی (۹۸۱۳/۲) می توان نتیجه گرفت که میزان آگاهی دانش آموزان در حوزه بهداشت دوران قاعدگی مطلوب است.
یافته های این پژوهش در بخش اول با یافته پژوهش های امین پور و حبیبی (۱۳۷۶) و Beech (1999) مطابقت دارد، ولی با یافته های پژوهش های آزادبخت و همکاران (۱۳۸۲)، هم سو نمی باشد.
بخش دوم این پژوهش با یافته های پژوهش پوراسلامی، امین و سرمست (۱۳۷۷) هم سو می باشد، ولی یافته های محمدی (۱۳۸۰) آن را نقض می کند.
سؤال دوم: وضعیت نگرش دانش آموزان در رابطه با بهداشت فردی (بهداشت تغذیه، بهداشت دوران قاعدگی) چقدر است؟
داده های جدول (۴-۱۴) بخش نخست این سؤال ( وضعیت نگرش بهداشت تغذیه) را نشان می دهد که، چون مقدار t محاسبه شده (۰۱۴/۳) با درجه آزادی ۳۷۴ در سطح ۵%= معنادار می باشد و مقایسه میانگین نظری (۳) و میانگین تجربی(۱۰۴۰/۳) حاکی از آن است که وضعیت نگرش دانش آموزان در حوزه بهداشت تغذیه نسبتاً مطلوب است.
یافته های ثبت شده در جدول (۴-۱۸) مربوط به بخش دوم این سؤال ( وضعیت نگرشی بهداشت دوران قاعدگی) می باشد، چون مقدار t محاسبه شده با درجه آزادی ۳۷۴ در سطح ۵%= برابر با (۲۸۹/۶-) می باشد بیانگر آن است که وضعیت نگرش دانش آموزان در حوزه نگرش بهداشت دوران قاعدگی نامطلوب است.
یافته های این پژوهش در بخش اول با پژوهش اخوان عطار (۱۳۷۷) و ۱۹۸۸) Story) همسو و با یافته های پژوهش هزاوه ای (۱۳۸۷) و Beech (1999) مطابقت ندارد.

محیط TSI آگار حاوی تیوسولفات سدیم نیز می باشد و به عنوان سوبسترا در بررسی توانایی تولید سولفید هیدروژن مورد استفاده قرار می گیرد. سولفات فرو برای مشخص نمودن این محصول نهایی بی‌رنگ به کار برده می شود. بعد از انکوباسیون، تنها کشت ارگانیسم‌هایی که قادر به تولید گاز می باشند در ته لوله رنگ سیاه ایجاد می کنند. به این دلیل که رسوب سولفید فروس غیرمحلول ایجاد می گردد[۲۱].

۱-۵-۱-۳- آزمایش IMVIC
برای افتراق گروه‌های اصلی خانواده انتروباکتریاسه می توان از خواص بیوشیمیایی و واکنش‌های آنزیمی آنها در حضور سوبسترای خاص استفاده نمود. لذا آزمایش IMVIC که خود شامل آزمایش اندول، متیل رد، وژزپروسکوئر و سیترات می باشد را می توان مورد استفاده قرار داد.
این آزمایش که از تعدادی محیط‌های جامد، نیمه جامد، و مایع تشکیل یافته است. فعل و انفعالات مختلفی را که توسط باکتری‌ها انجام شود، مشخص می‌کند. حروف تشکیل دهنده این آزمایش عبارتند از:
I=Indol V= Voges- proskauer (vp)
M= Methy red C= simmons Citrate
۱-۵-۱-۴- تولید اندول
اندول ماده‌ای حلقوی است که در اثر تجزیه اسید آمینه تریپتوفان حاصل می شود. برای نشان دادن این فعل و انفعال می توان از محیط پپتون واتر و محیط SIM که هر دو حاوی اسید آمینه تریپتوفان هستند، استفاده کرد. باکتری را در محیط‌های فوق کشت داده و پس از ۲۴ تا ۴۸ ساعت برای نشان دادن اندول حاصل از معرف کواکس استفاده می شود. دو تا سه قطره معرف کواکس را به کشت اضافه کرده، چنانچه باکتری آنریم تریپتوفاناز تولید کند رنگ قرمزی تولید می ‌شود. در مورد باکتری‌هایی که قادر به تخمیر نیستند، مانند فلاوباکتریوم و همچنین باکتری‌های بی‌هوازی توصیه می‌شود که از معرف ارلیخ به جای کواکس استفاده شود [۲۲].
۱-۵-۱-۵- متیل رد (MR)
اصول: گلوکز یک منوساکارید ۶ کربنه است که به وسیله همه ارگانیسم‌های روده‌ای برای تولید انرژی اکسیده می گردد. محصول نهایی این فرایند وابستگی زیادی به وجود راه‌های آنزیمی خاصی دارد که در باکتری ها وجود دارد.
در این آزمایش معرف PH (متیل رد) حضور میزان زیادی اسید به عنوان محصول نهایی را مشخص می‌کند. اگرچه همه میکروارگانیسم‌های روده‌ای گلوکز را تخمیر می‌نمایند و اسید آلی تولید می کنند، این آزمایش برای تفکیک دو باکتری اشریشیاکلی و انتروباکتر آئروجنز دارای ارزش زیادی است. هر دو این ارگانیسم‌ها در مدت زمان انکوباسیون اولیه به عنوان محصول نهایی، اسید آلی تولید می نمایند. PH اسیدی پایینی (PH= 4) توسط اشرشیا کلی ایجاد می‌شود پایدارتر بوده و تغییر نمی کند [۱۹].
در طی انکوباسیون طولانی‌تر انتروباکتر آئروجنز اسیدهای تولید شده توسط مکانیسم‌های آنزیمی تغییر یافته و به محصولات غیراسیدی مانند ۲ و ۳ بوتان دیول و استوئین (استیل متیل کربینول) تبدیل می شوند. در نتیجه میزان PH بالا رفته و به حدود ۶ می‌رسد.
معرف متیل رد در PH حدود ۴ به رنگ قرمز تغییر می‌یابد که نشان دهنده مثبت بودن آزمایش است. PH معادل هنوز نشان دهنده وجود اسید می‌باشد. اما چون غلظت یون هیدروژن پایین است لذا رنگ معرف به رنگ زرد تغییر یافته و نشان دهنده منفی بودن آزمایش متیل رد است. برای نشان دادن محصول نهایی غیراسیدی حاصل از تخمیر گلوکز به وسیله انتروباکتر ائروجنز به تفصیل در ادامه شرح داده خواهد شد. انجام آزمایش وژزپروسکوئر شباهت زیادی به آزمایش متیل رد دارد [۲۳].
۱-۵-۱-۶- آزمایش وژزپروسکوئر
اصول: آزمایش وژزپروسکوئر به منظور شناسایی توانایی برخی ارگانیسم‌ها در تولید ترکیبات کمتر اسیدی (استوئین) به عنوان محصول نهایی حاصل از تجزیه گلوکز به کار می رود. طی مسیر گلیکولیز، گلوکز به پیرویک اسید متابولیزه می‌شود. پیروات قادراست به مسیرهای متعددی وارد شده و مواد مختلف و متنوعی ایجاد کند که مسیر تولید ۲ و ۳ بوتان دیول یکی از این مسیرهاست. این نوع تخمیر گلوکز که نشانه اختصاصی انتروباکتر آئروجنز است. معرف مورد استفاده در این آزمایش، معرف باریت می‌باشد که شامل مخلوطی از الفا نفتول الکلی و محلول هیدروکسید پتاسیم ۴۰% است. برای شناسایی استیل متیل کربینول نیاز است که این محصول نهایی به ترکیب دی استیل اکسیده شود این واکنش در حضور آلفانفتول به عنوان کاتالیزور و نیز گروه گوانیدین موجود در پپتون محیط MR-VP صورت می گیرد در نتیجه یک کمپلکس صورتی رنگ ایجاد می گردد که باعث ایجاد رنگ قرمز در محیط می شود. گسترش رنگ قرمز تیره در محیط کشت ۱۵ دقیقه بعد از اضافه کردن معرف باریت به محیط نشان دهنده حضور استیل متیل کربینول و مثبت بودن نتیجه آزمایش است. در صورت عدم ایجاد رنگ قرمز در محیط نتیجه آزمایش منفی است[۲۴].
۱-۵-۱-۷- آزمایش مصرف سیترات
اصول: در غیاب گلوکز قابل تخمیر، یا لاکتوز برخی ارگانیسم‌ها توانایی استفاده از سیترات را به عنوان منبع کربن برای تأمین انرژی دارند. این توانایی وابسته به حضور آنزیمی به نام سیترات پرمئاز است که باعث سهولت انتقال سیترات به درون سلول می‌شود سیترات یک ترکیب حد واسط هم در چرخه کربس است و از ترکیب اسید اگزالواستیک و استیل فعال، ایجاد می‌شود. در اثر تأثیر آنزیم سیتراز، سیترات به اگزالواستیک اسید و اسید استیک تبدیل می شود. این محصولات تحت آنزیم‌ها به پیرویک اسید و دی اکسید کربن تبدیل می شود. در طی این واکنش محیط قلیایی شده، CO2 با یون سدیم و آب ترکیب شده و بی‌کربنات سدیم که یک ماده قلیایی است تولید می شود. در اثر وجود سدیم‌بی‌کربنات معرف بروموتیمول بلو باعث تغییر رنگ محیط می شود و آن را از سبز به آبی تیره تغییر می دهد.
بعد از دوره انکوباسیون کشت‌های سیترات مثبت، با رشد در سطح مورب محیط کشت همراه با ایجاد رنگ آبی شناسایی می شود. کشت‌های سیترات منفی عدم رشد را نشان می دهد و رنگ محیط کشت به همان رنگ سبز باقی می ماند [۲۴].
۱-۵-۱-۸- آزمایش مصرف استات
اصول: برخی از باکتری‌ها قادرند از استات به عنوان تنها منبع کربن استفاده کنند. این صفت در شناسایی باکتری‌های خانواده انتروباکتریاسه اهمیت دارد و در تمایز اشریشیا کلی از گونه شیگلا مفید است . شیگلا نمی تواند از استات استفاده کند، در صورتی که سویه‌های متفاوت اشریشیا کلی قادر به استفاده از این منبع کربن هستند.
محیط کشت مورد استفاده در این آزمایش مشابه محیط سیمون سیترات آگار است که در آن استات جایگزین سیترات شده است. تولید ترکیبات قلیایی با وجود معرف بروموتیمول آبی مشخص می‌شود. تغییر رنگ، تنها زمانی با ارزش است که محیط کشت دارای قند و یا ترکیبات پروتئینی پپتونه نباشد، زیرا در صورت وجود قند در محیط کشت باکتری می تواند اسید تولید کند و در صورت وجود ترکیبات پپتونه قادر است که ترکیبات قلیایی را به وجود آورد، در هر دو حالت در تغییر رنگ معرف اثر می گذارد [۲۵].
باکتری مورد نظر را در محیط غذایی سیمون استات (استات به جای سیترات) کشت داده و در مدت یک تا هفت روز مورد بررسی قرار دهید. چنانچه باکتری قادر به استفاده از استات باشد، تغییر رنگ از سبز به آبی ظاهر شده و نتیجه مثبت است [۲۵].
۱-۵-۱-۹- آزمایش اوره آز
آزمایش اوره آز معمولاً برای شناسایی باکتری‌های جنس پروتئوس مورد استفاده قرار می گیرد، اما برخی از باکتری‌های دیگری که در پزشکی اهمیت دارند نیز اوره آز تولید می کنند. آنزیم اوره آز بر روی اوره موجود در محیط کشت اثر کرده و آن را به آمونیاک، گاز کربنیک و آب تبدیل می‌کند.
آمونیاک حاصل موجب بالا ر فتن PH و در نتیجه قلیایی شدن محیط می‌شود. اگر باکتری را در محیط حاوی اوره کشت دهیم، در صورتی که اوره را تجزیه کند و آمونیاک به وجود آورد، به علت وجود معرف فنل رد در محیط، رنگ ارغوانی ظاهر می‌شود [۲۶].
۱-۶- پروتئوس
سه جنس پروتئوس،مورگانلا، پروویدنسیا درحال حاضرشامل ده گونه است.همه آنها متحرک باسیل­های میله های گرم منفی باتاژه­های پیرامونی می باشند. اکثرا به طورقابل توجهی توانایی اکسیداتیو -Dآمین فنیل آلانین را دارند ودراکثرموارد بجز پروویدنسیا قادر به همولیز اوره می باشند. ویژگی های غیرمعمول شامل توانایی پروتئوس درسوارمینگ می باشد، و ازدیدگاه بالینی بیشتر مورد توجه است و از عوامل بیماریزایی و عفونت انسانی بیشتر در ارتباط با بستری طولانی مدت و در مورد پروتئوس و مورگانلا ناشی از کلونیزاسیون کاتتر بوده وعفونت های دستگاه ادراری است [۲۷] .
۱-۶-۱- طبقه بندی وتکامل نژادی:
پایه و اساس طبقه بندی قبل ازظهورفیلوژنیک براساس مجموعه ای ازتست های بیوشیمیایی شکل گرفت که به سه جنس پروتئوس ،پروویدنسیا و یک جنس جدید مورگانلا تقسیم شدند. مهم­ترین ویژگی های مشترک آنها اکسیداسیون (دآمیناسیون) فنیل آلانین و تریپتوفان می باشد. تمایز بین این سه جنس و دیگر انتروباکتریاسه دراین است که دآمیناسیون تولید نمی کنند.آزمایش برای تولید دآمیناسیون در۱۹۵۰ انجام شده که هنوز هم در حال توسعه می­باشد [۲۸] .تنها تست تمایز مورگانلا از پروتئوس و پروویدانسیا تست لیزین آیرون آگار است. پروویدانسیا هم بدلیل تولید اسید از انواع قندها قابل تشخیص می باشد، در حالیکه پروتئوس توسط هیدرولیز ژلاتین و تولید لیپاز و هیدروژن سولفید تشخیص داده می­ شود. روش­های فیلوژنتیک مولکولی و
طبقه بندی براساس ارتباطی که در سطح DNA دارند منجرشده که به چندین جنس و گونه تقسیم می­شوند که می­توان به تغییر پروتئوس مورگانی به مورگانلا اشاره کرد [۲۹].
جنس پروتئوس اخیرا شامل ۴گونه است.
پروتئوس میرابیلیس ، ولگاریس ، پنری ، میکسوفیشن[۳۰].
 

1. 1. mirabilis swarmer cell P. vulgaris;

تصویر۱-۱-شکل باکتری پروتئوس
۱-۶-۲- جایگاه:
پروتئوس میرابیلیس گونه ای ازجنس پروتئوس است که مطالعات گسترده درمورد آن انجام شده است،و اولین بارتوسط Hauser درسال ۱۸۸۵ توصیف ونامگذاری شد. دارای توانایی تغییرشکل مختلف به منظورفرار است[۳۱]. هردونوع پروتئوس میرابیلیس و ولگاریس به طورطبیعی درمحیط وجود دارند.ازروده پستانداران، پرندگان وخزندگان جدا شده است.
پروتئوس میرابیلیس وبه میزان کمتر ولگاریس عموما ازساکنان دستگاه گوارش انسان هستند. پروتئوس میرابیلیس همچنین به طورویژه تحت شرایط خاصی دردستگاه ادراری یافت می شود و یک پاتوژن فرصت طلب و یکی از علل اصلی عفونت ادراری در بیماران بستری در بیمارستان به دلیل استفاده ازکاتتر می باشد. پروتئوس ولگاریس همچنین ازپاتوژن های دستگاه ادراری است اگرچه این ارتباط کمتری با عفونت ادراری دارد[۳۲].
۱-۶-۳- جداسازی وشناسایی:
شرایط رشدبهینه برای گونه های این باکتری C° ۳۷ است و باکتری به شکل میله های کوتاه با شش تا ده فلاژله وپری تریش می باشد.رفتارسوارمینگ باعث شده جداسازی کلنی تک برای مطالعه بیشترسخت باشد.اگرچه جداسازی کلنی روی آگار می تواند از افزایش غلظت آگار g/l 20 و اضافه کردن ml 5 گلیسرول به ازای هرلیترتا حدودی سرعت حرکت کم وازشروع سوارمینگ جلوگیری می کند ومنجربه تشکیل کلنی مجزا می شود [۳۳].
تست اندول توسط بیل وهمکاران (۱۹۸۵) موردبررسی قرار گرفت وروش سریع برای تشخیص پروتئوس میرابیلیس از ولگاریس است. دراین ارزیابی اکثریت ۷/۹۵ درصد ازپروتئوس میرابیلیس اندول منفی و۹/۸۸ ازپروتئوس ولگاریس ها اندول مثبت بوده است [۳۴].
۱-۶-۴- فیزیولوژی:
تمایزسلولی وسوارمینگ یکی از ویژگی های فنوتیپی مشترک در اعضای جنس پروتئوس است که توانایی سوارمینگ در زمانی که روی یک محیط کشت نیمه جامد کشت شود به خوبی دیده می شود. این مشخصه مرحله سوارمینگ پروتئوس به طورگسترده مطالعه شده است [۳۵] وزمانیکه درمحیط مایع رشد داده می شود. باکتری به شکل میله ای با اندازه ۲-۵/۱ میکرون و با تاژه پیرامونی ۶ تا ۱۰ عدد دیده می شود، که سلول شناگر نامیده می شود.سلول های شناگر با مشخصه ی شنا_­ور،رفتارکموتاکسیک، حرکت، جذب و دفع مواد زائد نقش دارند [۳۶]. انتقال سلول شناگربرروی محیط کشت جامد، مانند آگار نتایج چشمگیری درانتقالات فیزیولوژیکی ومورفولوژیکی باکتری دارد.مدت کوتاهی بعد از تماس با سطح، سلول شناگر شروع به تمایز منحصر به فرد به لحاظ مورفولوژیک و بیوشیمیایی می کند. اولین گام درمورفولوژیک سلول شناگر افزایش طول سلولی است. درنتیجه ممانعت ازمکانیسم جهش و تقسیم می کند [۳۷]. دراین شرایط در نتیجه مهار چرخشی تاژه پیرامونی، به این نتیجه رسیدند که عمل تاژک بعنوان سنسورهای محیطی ازمحیط خارجی است. درعوض حرکت سوارمینگ تماس سلول به سلول هست که به تماس وتعامل بین گروه ها وهماهنگی بین حرکات آنها نیازدارد [۳۸] .

تصویر۱-۲- چگونگی حرکت سوارمینگ پروتئوس
۱-۶-۵- اکولوژی:
هردونوع پروتئوس میرابیلیس و ولگاریس اعضای فلور طبیعی روده پستانداران هستند. و از روده پستانداران، انسان، سگ، خوک، گوسفند، گاو، گربه و موش و……جدا شده است.

سال

ضریب جینی

۱۳۵۶

۵۱۴/۰

۱۳۷۳

۴۲۴/۰

۱۳۵۷

۵۱۳/۰

۱۳۷۴

۴۲۷/۰

۱۳۵۸

۵۱۲/۰

۱۳۷۸

۴۲/۰

۱۳۶۷

۴۳۸/۰

۱۳۷۹

۴۳/۰

۱۳۶۸

۴۳۷/۰

۱۳۸۰

۴۲۵/۰

۱۳۷۲

۴۲۵/۰

۱۳۸۱

۴۲/۰

مقایسه سهم دهک های مختلف از کل هزینه ها در برنامه سوم توسعه، نشان می دهد که در طول این برنامه (که درآمد نفت روند کاهشی نداشته است) فاصله طبقاتی افزایش یافته است. در فاصله سال های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲ سهم ۴۰% فقیرترین مردم درجامعۀ شهری از هزینه کل، از ۰۹/۱۳ درصد به ۱/۱۲ درصد کاهش یافته است.^[۲۴۶] کاهش سهم طبقات پایین در شرایطی صورت گرفته که درآمد نفت از ۴/۴۴۱۷۰ میلیارد ریال در سال ۱۳۷۸ به ۵/۵۹۴۴۸ میلیارد ریال در سال ۱۳۷۹ افزایش یافته و تا سال ۱۳۸۲ این روند ادامه داشته است بطوری که در این سال ها درآمد نفت کاهش نیافته و در سال ۱۳۸۲ به ۹/۱۲۸۱۵۳ میلیارد ریال رسیده است.^[۲۴۷]
بنابراین افزایش درآمد نفت نه تنها نابرابری میان طبقات اجتماعی را از بین نبرده بلکه به تشدید آن دامن زده است البته در دوره های کاهش درآمد نفت نیز نابرابری ها (اگرچه با شدت کمتر) ادامه داشته است، به عنوان مثال در سال ۱۳۷۷ که درآمد نفت نسبت به سال های قبل از آن به شدت کاهش یافته ، باز هم نابرابری استمرار یافته است. براساس گزارش توسعه انسانی سازمان ملل در سال ۱۹۹۸ (۱۳۷۷) ۱۰% فقیرترین مردم ایران فقط ۲% از درآمد یا مصرف را به خود اختصاص داده بودند، این رقم برای ۲۰% فقیرترین مردم، ۱/۵ و برای ۲۰% ثروتمندترین

دومین بعد اثرگذاری نفت و درآمدهای آن بر نابرابری، تشدید نابرابری میان سطح زندگی ش معنای افزایش قدرت خرید شهرنشینان و کاهش قدرت خرید ساکنان روستاها می باشد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سایه طرح های محرومیت زدایی و فعالیتهای عمرانی جهاد سازندگی در روستاها این فاصله تا پرداخت مالیات، خدمات عمومی مورد نیاز خود را از دولت مطالبه می کنند اما در اقتصاد نفتی درآمدهای نفت یا به عبارت بهتر رانت نفت مستقیماً به دولت تحویل داده می شود و دولت اختصاص اعتبارات به مناطق مختلف را نوعی هبه می داند. ممکن است تصور شود محرومیت برخی استانها ناشی از شرایط جغرافیایی و فقدان منابع در این استان هاست و درصورت نبود نفت، وضع آنها بدتر خواهد بود. در پاسخ باید گفت برحسب اتفاق تعدادی از استانهای محروم بیشترین میزان منابع را دارند به عنوان مثال خوزستان علاوه بر هرنشینان و روستانشینان است. چنانکه قبلاً اشاره شد، نفت عامل پیدایش پدیدۀ نامطلوبی به نام بیماری هلندی است. در نتیجۀ بروز این پدیده بخش های مولد اقتصادی ازجمله کشاورزی، دچار رکود گردیده و بخش خدمات (غیرمولد) رونق می گیرد. ازآنجاکه بخش خدمات در شهرها متمرکز است این امر موجب نامتعادل شدن اوضاع به زیان روستاها می گردد. براساس ارقام جدول شماره ۲۵، میزان مصرف شهر و روستا در سال ۱۳۴۱ تقریباً برابر بوده است. اما در سال ۱۳۵۶ (بعد از رونق درآمد نفت) مصرف شهری به سه برابر مصرف روستایی افزایش یافته است.
جدول شماره ۲۵، توزیع هزینه های مصرفی بین بخشهای مختلف در سالهای ۱۳۴۱ تا۱۳۵۶ ( به هزار ریال) ^[۲۴۸]

از دست دادن رهبری در رقابت

تمرکز بر مسائل مهم همچون بازار سهام

کنترل به جای برنامه رزی

واقعیات به جای آنکه جایگزین فرضیات شوند، نادیده گرفته می شوند.

تغییر برنامه به منظور انعکاس یافته های جدید

برنامه ریزی بلند مدت

به دنبال اهداف راهی و تحمّل هزینه های بالای شکست

پیش بینی هدف، زمانبندی و ارزیابی

مدیریت وظیفه ای

شکست کارآفرین و یا شکست فعالیت های مخاطره آمیز

حمایت از کارآفرین با مهارت های چند رشته ای و مدیریتی

اجتناب از اقداماتی که فعالیت اصلی شرکت را به خطر می اندازند.

از دست رفتن فرصت ها

برداشتن گام های کوچک اما استوار

حمایت از فعالیت های اصلی به هر طریق ممکن

زمانی که فعالیت اصلی تهدید شود اقدام های مخاطره آمیز کنار گذاشته می شود.

پذیرش مخاطره حساب شده

ارزیابی گام های جدید از طریق فعالیت های قبلی

تصمیمات نادرست در مورد رقابت و بازار

استفاده از استراتژی های یادگیری و آزمون فرضیات

پاداش به صورت مساوی

انگیزش پایین و اقدامات غیر کارآمد

برقراری توازن بین مخاطره و پاداش و برقراری پاداش های خاص

ارتقاء افراد سازگار

خروج افراد خلّاق

ایجاد هماهنگی بین عاملین و گردانندگان شرکت

(منبع: سایکس و بلاک (۱۹۸۹) به نقل از سعیدی مهرآباد، ۱۳۸۷)
بررسی ادبیات استراتژی های کارآفرینی در سازمان
علاقه فزاینده به کارآفرینی به عنوان یک استراتژی برای افزایش توانایی نوآورانه کارکنان و در عین حال بالا بردن موفقیت شرکت از طریق تشکیل واحدهای جدید، و یا اقدام های مخاطره آمیز سبب گردید تا از ابتدای دهه ۱۹۸۰ محققین استراتژی های متفاوتی را بدین منظور طراحی نمایند. در بررسی ادبیات موجود در خصوص استراتژی های سازمانی می توان استراتژی های بسیاری را مشاهده کرد که ابعاد گسترده ای را دربر می گیرند. اما با نگاهی دقیقتر به انواع آنها می توان متوجه ابعاد مشترکی بین آنها شد که از جمله آنها می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

۱) وجود فردی که نقش محوری ایفا می نماید و دیگران و منابع را در یک سازمان به سوی یک فرصت بسیج و ترغیب می نماید.
۲) ایجاد یک فعالیت جدید یا یک واحد به صورت مستقل یا نیمه مستقل در شرکت مادر.
۳) افزایش نوآوری ها بیش از حد متداول
۴) تلاش در جهت نهادینه نمودن و ایجاد بینشی مشترک نسبت به تغییرات در سطح ساختار فرهنگ سازمان، گرایش به فعالیت های گروهی و تیمی، انگیزش، هدفگرایی مشترک، پیشگام بودن در زمینه فعالیت و یادگیری سازمانی (کوراتکو و مونتاگنو، ۱۹۸۹،به نقل از خواجه نیان، ۱۳۸۹).
با مطالعه سیر تکمیل دیدگاه ها نسبت به استراتژی های کارآفرینی در سازمان مشاهده می شود که دو نوع استراتژی اصلی برای ایجاد کارآفرینی در سازمان وجود دارد. اولین استراتژی وجود فرد کارآفرین در سازمان^[۳۴] و نشأت گرفتن کلیه مراحل فرایند کارآفرینی از وی می باشد که نهایتاً به تکمیل و اجرای یک تفکر در درون سازمان منجر می شود که آن را کارآفرینی سازمانی می نامند. دومین استراتژی ایجاد کارآفرینی در درون خود سازمان^[۳۵] می باشد که تغییرات ساختاری، فرهنگ سازمانی، تشکیل تیم های کارآفرینانه و نهایتاً ایجاد یک بینش و فهم مشترک در بین مدیران و کارکنان را سبب می گردد و آن را کارآفرینی شرکتی می نامند. چنین سازمانی نه تنها به طور مستمر شاهد اجرا و تحقق انواع تفکرها خواهد بود بلکه چارچوب های صنعت خود را نیز در هم شکسته و به یک رهبر صنعتی تبدیل می شود. برای هر دو استراتژی محققین مدل هایی را ارائه نموده اند که در این مدلها انواع فعالیت های لازم و عوامل موثر بر فرایند در نظر گرفته شده است. (بادن فولر و استاپ فورد، ۱۹۹۴، به نقل از (خواجه نیان، ۱۳۸۹).

روش های خصیصه‌ای

۱- طراحی آنها کمخرج است.
۲- ابعاد معنیداری را به کار می‌برند.
۳- طریقه به کارگیری آنها آسان است.

۱- خطای درجه‌بندی بالقوه بالایی دارد.
۲- برای مشاوره با کارکنان مفید نیست.

۳- برای تخصیص پاداش مفید نیست.
۴- برای تصمیم‌گیری در خصوص ارتقاء مفید نیست.

روش های رفتاری

۱- ابعاد عملکردی ویژه‌ای را به کار می‌گیرند.
۲- برای کارکنان و رؤسا قابل پذیرش است.
۳- برای ارائه بازخورد مفید است.
۴- برای تصمیم‌‌گیری در مورد پاداش و ارتقاء مفید است.

۱- طراحی و به کارگیری آن وقتگیر است.
۲- طراحی و تدوین آن هزینهبر است.
۳- امکان خطای درجه‌بندی وجود دارد.

روش های مبتنی بر نتیجه

۱- کمتر جهت‌گیری ذهنی دارد.
۲- عملکرد فردی را به عملکرد سازمانی متصل می‌کند.
۳- تنظیم اهداف دوجانبه را ترغیب می‌کند.
۴- برای تصمیمات در مورد پاداش و ارتقاء مفید است.

۱- طراحی و به کارگیری آن وقتگیر است.
۲- ممکن است چشمانداز کوتاهمدتی را دربرگیرد.
۳- ممکن است ملاکهای نامناسبی را به کار گیرد.
۴- ممکن است ملاکهای ناکارآمدی را به کار گیرد.

خطاهای بالقوه در سیستم‌های ارزشیابی عملکرد
چندین خطای معمول در ارزیابی‌های عملکرد شناسایی شده است (Snell & Bohlander, 2007: 333; Byars and Rue, 2008: 218; Noe et al., 2008: 345; Bernardin, 2003; 153; Ivancevich, 2007: 273) از جمله دلایلی که به بروز این خطاها در ارزیابی‌های عملکرد می‌ انجامد می‌توان به: طراحی ضعیف سیستم ارزشیابی، کاربست ملاک‌های ارزیابی ضعیف، کاربست فنون پرزحمت و طاقتفرسا و موقعی که به شکل درآوردن سیستم مهمتر از جوهر و اصل عملکرد سازمانی است، اشاره کرد (Ivancevich, 2007: 272). خطاهای شناسایی شده بالقوه در سیستم‌های ارزشیابی عملکرد سازمانی شامل: ۱- استانداردهای ارزیابی^[۷۰]، ۲- اثرهاله‌ای^[۷۱]، ۳- آسانگیری یا سختگیری^[۷۲]، ۴- گرایش به مرکز^[۷۳]، ۵- تازگی رویدادها^[۷۴]، ۶- برابر کردن یا مقابله^[۷۵] و ۷- جهت‌گیری شخصی^[۷۶] (شبیه به من یا تصور قالبی) می‌باشد. در ادامه برخی از مهمترین خطاها توضیح داده شده است.
۱- استانداردهای ارزیابی: این مشکل هنگامی رخ می‌دهد که تفاوتهای ادراکی در معنی و مفهوم کلمات به کار گرفته شده در ارزشیابی کارکنان، وجود داشته باشد. بنابراین، خوب، دقیق، ارضاءکننده و عالی ممکن است برای ارزیابان متعدد معانی متفاوتی داشته باشد (Ivancevich, 2007: 273).
۲- اثر هاله‌ای: عقیده بر این است که خطای اثر هاله‌ای در درجه‌بندی کارکنان مسأله عمده‌ای در عملکرد سازمانی است. خطای هاله‌ای موقعی اتفاق می‌افتد که ارزیابی چندین بعد از عملکرد فرد به یک ارزیاب واگذار می‌شود و ارزیاب بر اساس احساس و عقیده کلی خودش به ارزیابی می‌پردازد. این خطا هم در جنبه منفی و هم مثبت می‌تواند اتفاق بیفتد؛ به این معنی که احساس اولیه می‌تواند دلیل ارزیابی‌های بسیار خوب یا بسیار بد باشد (Byars and Rue, 2008: 224 ؛ Ivancevich, 2007: 274؛Noe et al., 2008: 381).
۳- آسانگیری یا سخت‌گیری: عملکرد سازمانی نیازمند این است که ارزیاب به طور عینی به نتیجه‌گیری در خصوص عملکرد بپردازد. عینی بودن برای هر شخصی مشکل است. ارزیابان، هنگامی که به طور عینی به افراد زیردست خود می‌نگرند، عینک‌های رنگی خاص خود را دارند. در نتیجه خطای ارزیابی آسانگیری یا سختگیری ممکن است در ارزشیابی افراد زیردستشان اتفاق بیفتد (بایرز و رو، ۲۰۰۸: ۲۲۴؛ Ivancevich, 2007: 274).
۴- گرایش به مرکز: این خطا موقعی اتفاق می‌افتد که ارزیاب در استفاده از نمره‌های بالا یا پایین اجتناب کند و نمره‌های میانه را مدنظر قرار دهد. به طور مثال، نمره ۴ را برای مقیاس ۱ تا ۷ مدنظر قرار می‌دهد. این نوع میانه‌ای ارزیابی کردن اغلب بی‌فایده است و تمایز بین افراد زیردست را مدنظر قرار نمی‌دهد (Byars and Rue, 2008: 224 ؛ Ivancevich, 2007: 274).
۵- تازگی رویدادها: یکی از مشکلات سیستم‌های ارزیابی، چارچوب زمانی رفتار ارزیابی شده است. ارزیابان اغلب رفتارهای گذشته را نسبت به رفتار در حال حاضر کارمند فراموش می‌کنند. لذا، افراد بر اساس نتایج رفتار چند هفته گذشته خود ارزیابی می‌شوند نه میانگین رفتار ۶ ماهه خود (Byars and Rue, 2008: 224 ؛ Ivancevich, 2007: 274).
۶- خطای برابر کردن یا مقابله: از جمله فنونی که در عملکرد سازمانی می‌بایست لحاظ شود، ارزیابی یک کارمند بدون توجه به عملکرد سایر کارکنان است. اگر یک سرپرست در ارزیابی یک کارمند تحت تأثیر نمره‌هایی که به سایر افراد داده قرار گیرد، در این صورت خطای مقابله اتفاق افتاده است (Byars and Rue, 2008: 224 Noe et al., 2008: 381؛ Ivancevich, 2007: 274).
جهتگیری شخصی (شبیه به من یا تصور قالبی): این خطا مربوط به اعمال جهت‌گیری شخصی از سوی سرپرست است. منظور از جهت‌گیری شخصی، جانبداریها، گرایشات و پیشداوری‌های شخص است که آگاهانه یا اغلب ناخودآگاه تصمیم‌گیری‌های او را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مثلاً وقتی که ارزیاب عملکرد کسانی را که دارای صفات و خصوصیاتی شبیه خودش باشند بالاتر از سطح واقعی ارزیابی می‌کند و برعکس (؛ Ivancevich, 2007: 274; Noe et al., 2008: 381 ).
عوامل و ویژگیهای مؤثر بر اثربخشی سیستم‌های ارزشیابی عملکرد
الف- عوامل مؤثر بر اثربخشی نظام ارزشیابی عملکرد
بر اساس نتایج مطالعات مختلف (بالیگا^[۷۷]، ۱۹۹۴؛ مادلر^[۷۸]، ۱۹۹۷ به نقل از ابیلی، ۱۳۸۱). عوامل اثربخشی نظام ارزشیابی عملکرد سازمانی عبارتند از:
۱- وجود «طرح نظام اثربخش ارزشیابی عملکردی» که شامل: هدف به روشنی تعریف شده، ارزشمند و قابل فهم برای ارزشیابی عملکرد و درونداد گسترده کارکنان و سرپرستان بر نحوه ارزشیابی باشد.
۲- تعریف دقیق عملیات ارزشیابی اثربخش عملکرد مدیریتی، مشتمل بر برنامه‌ریزی عملکرد و بازبینی مستمر عملکرد و ارائه بازخورد به کارکنان درباره این که چگونه عملکرد خود را بهبود بخشند.
۳- وجود حمایت اثربخش نظام ارزشیابی عملکردی، که سرپرستان را برای اعمال کردن رفتارهای ارزشیابی اثربخش، به منظور تضمین رضایت و رسیدگی به شکایات نظام ارزشیابی، تشویق می‌کند.
۴- پذیرش کارکنان از نظام ارزشیابی عملکرد سازمانی سازمان و تمایل آنان نسبت به انجام آن.
۵- تعهد سرپرستان و کارکنان برای اعمال مناسب نظام ارزشیابی عملکرد سازمانی سازمان.