پژوهش های پیشین با موضوع بررسی موضوع دعا در شعر شاعران مشهور عصر عباسی ... |
۱-بُؤَسَ قَلْبی کَیـْــفَ ذَلاََّ
۲- لَمْ أکُنْ أخْشَی الذَّی کا
صارَ لِلسُّقمِ مَحَلاً؟!
نَ وَ قَدْ کَنْتُ مَخَلّی(ابوتمام؛ ۱۴۲۷:۲/۲۹۳)
ترجمه
۱- قلبم بینوا گشته چگونه ذلیل شده است و جایگاه بیماری و درد و رنج گشته است.
۲- از آنچه که بود نمیترسیدم در حالی که تهی بودم.
شاعر نفس خود را با نفرین مورد محاسبه قرار میدهد با الفاظی آسان که خالی از نوآوری است اما دارای یک زیبایی است که همچون جریان خون در احساساتش جریان دارد، نفرین به بینوایی یعنی عذاب و شدت بر نفس، او از خلال نفرین نفس خود تعجب میکند که چگونه آن جدایی از معشوقهاش ذلیل میشود؟
و جسم خود را در معرض ناخوشیها و بلاها قرار داده است، به سبب عشق، او از عشق نمیهراسد اما از آثار آن که در هجران و ممانعت و اشتیاق ظاهر میشود میترسد. او نفس خود را از خلال (هزار بار رهایی) رها کرده است تا یک هم آوایی موسیقیایی ایجاد کند که قلب برای رهایی نفسانیت خود بدان منسوب است، چرا که تکرار موسیقی درقافیه دارای یک اثر بزرگ در موسیقی الفاظ مفرد دارد، و این تأکیدی است برای آنچه که در فکر و نفس شاعر جریان دارد.
شاعر علی نیز بن جهم (وفات ۲۴۹ هـ ) خود را نفرین میکند و میگوید:
۱-اَ اَرْقَدْ اللَّیلَ مَسْرُوراً عَدَمْتَ اِذا
۲- اَللهُ یَعْلَمُ اِنَّی قَدْ نَذَرْتُ لــَـــــــهُ
عَیشی وَ"اَحْمدُ” یَرْعی لَیلهُ وَ صَبا
صِیامَا شَهْرٍ اِذا ما “اَحْمَدُ” رَکِبـــــا(علی بن جهم؛ ۱۹۵۹: ۱۰۹)
ترجمه
۱-آیا شادمانه و با خوشحالی شب را به بیداری سپری کنم در حالی که زندگیم را نابود کردم و احمد ایام جوانی را با حالت مریضی شبها بیدار است
۲- خداوند آگاه است که من یک ماه روزه نذرکردم زمانی که احمد سوار بود.
شاعر بر خود نمیپسندد که او خوش بگذراند ودوستش مریض باشد، او خود را نفرین میکند به (زندگانیم نابود باد) تا در آن شبهای طولانی و وحشت خوابش را بیان کندو این که او نذر کرده که برای شفای او روزه بگیردو این برگرفته از آیه شریفه سوره مریم است که خداوند از قول حضرت مریم میفرمایند: ﴿… إِنِّی نَذَرْتُ لِلرَّحْمَنِ صَوْمًا…ً﴾(مریم/ ۲۶) (من برای خدا نذر کرده ام که روزه بگیرم).
فصل پنجم
تاثیر پذیری اشعار دعایی شاعران عصر عباسی اول از قرآن کریم و ادعیه معصومین (ع)
فصل پنجم
تأثیرپذیری اشعار دعایی شاعران عصر عباسی اول از قرآن کریم و ادعیه معصومین (ع)
۵-۱٫ نمونه هایی از تاثیر پذیری اشعار دعایی از قرآن و ادعیه مأثوره
قرآن کریم بعنوان آخرین کتاب آسمانی و کاملترین دستور زندگی بشر از اعجاز لفظی و معنوی برخوردار است. کلام رسول مکرم اسلام (ص) که پیام آور این اعجاز الهی است و نیز کلام اهل البیت(ع) که عدل قرآن محسوب میشوند نیز در راستای قرآن کریم است و لذا این دو یعنی قرآن و حدیث حضرات معصومین علیهمالسلام بهترین الگوی بشر و خصوصاً الگوی جامعه اسلامی و مسلمانان بوده و هست. شعرای اسلامی و خصوصاً شعرای عصر عباسی اول بعنوان قشر فرهیخته جامعه همواره از نظر ادبی از این کتاب آسمانی و کلام حاملان آن الهام و تأثیرپذیری داشتهاند. گر چه در زمان خلفای عباسی مخصوصا دوره عباسی اول ادعیه اهلالبیت (ع) به شکل امروزی تدوین نگردیده بود و اصولاً امامان شیعه و پیروانشان تحت نظر شدید بودند و فضای منع تدوین حدیث که زمان خلیفه اول آغاز شده بود تا حدودی حاکم شده بود و تنها قرآن در دسترس اکثریت جامعه اسلامی قرار داشت. با این وجود برخی از شعرای شیعه به واسطه دسترسی به ائمه هدی (ع) در پارهای از اشعار خود از کلام آنان اقتباس مینمودند. در اینجا منظور از تأثیرپذیری و اقتباس شعر شعرای عصر عباسی اول از قرآن و ادعیه ناظر به تأثیرپذیری از نظر لفظی است گرچه در مواردی نیز علاوه بر تأثیرپذیری لفظی از قرآن و دعای معصومین (ع) کلام شاعر از نظر معنوی نیز تأثیرپذیری داشته است.
شاعر علی بن جهم (وفات ۲۴۹ هـ - ۸۶۶ م) متوکل، خلیفه عباسی را مدح نموده و او را اینگونه مورد خطاب قرار میدهد.
۱- فَهَنیئاً لِلْمُلْکِ صَحَهً راعــیـ
۲- جَعْفَرُ وَجْهُهُ یَدُّلُ عَلیَ الْخَیـ
۳- حَسْبُکَ اللهُ ناصِراً اِذْ تَوَکَـلْـ
هِ وَلـِـلْدینِ عِزُّهُ الْمُوصــولُ
رِوَکُلُّ امْریءٍ عَلیهِ دَلیـــلُ
تُ عَلیَ اللُه وَ هُوَ نِعْمَ الْوَکیلُ
فرم در حال بارگذاری ...
[یکشنبه 1400-08-16] [ 04:22:00 ق.ظ ]
|