۱۰- رهبری تحولی^[۶۶]:
این سبک رهبری با تعیین چشم‌انداز و اهداف روشن و مکالمه آن در سازمان سعی در جذب مشارکت کارکنان می‌کند.
۲-۴-۳ - تجربیات شرکت
تجربه بهترین معلم است و یک شرکت زمانی در بازاریابی بین المللی تجربه بدست می آورد که بصورت مستقیم درگیر بازارهای خارجی شود. بنابراین در انتخاب روش های ورود به بازار، روشی باید انتخاب شود که بتوان تجربه بدست آورد. اگر دیگران فعالیتهای بازاریابی بین المللی را برای شرکت انجام دهند، تجربه ای کسب نخواهد شد.

انتخاب شیوه ورود به بازارهای بین المللی می تواند براساس تجربه باشد. در روش مبتنی بر تجربه، شرکت می تواند براساس تجربه خود یا سایر شرکت ها،روش مناسب ورود به بازارهای بین المللی را برای محصولات خود انتخاب نماید. به عبارت دیگر در این روش، شرکت باتوجه به نیازهای بازار هدف و شایستگی های واسطه ها، اقدام به انتخاب شیوه ورود می نماید. به طور کلی این تصمیمات با توجه به ملاحظات داخلی و خارجی شرکت، اتخاذ می شو د (آلبوم و همکاران، ۲۰۰۲ )
۲-۴-۳ -۱ - تجربیات بین الملل در سایر بازارها
تجربه بین المللی را می توان به دو شکل دید؛ یکی تجربه در کشور یا منطقه جغرافیایی خاص و دیگری تجربه بین المللی به طور عام. اهمیت بازارهای خارجی مربوط به فعالیتهای بین المللی به طور عام است و منطقی است که فرض کنیم هر چه اهمیت بازارهای خارجی برای مدیران بیشتر باشد، تمایل به اعمال کنترل بیشتر و اشتراک کمتر در امور دارند. از سوی دیگر،تجربه بین المللی در شناخت رقبا نیز تأثیر گذار است. در ابتدا هر حرکتی از جانب رقبا منجر به عدم قطعیت می شود، با افزایش تجربه شرکت در امور بین الملل، شناسایی حرکات رقبا راحت تر و نیاز به کمک از جانب دیگران برای مقابله با رقبا کمتر می شود.( پرسون^[۶۷]، ۲۰۰۸ ، ص :۱۳۵ )
تجربه های قبلی بین المللی شرکت و مدیران بر انتخاب روش ورود تأثیر می گذارند. این نوع تجربه همچنین بوسیله فعالیت در یک کشور بخصوص و یا در محیط عمومی بین المللی حاصل می شود. تجربه بین المللی قبلی هزینه ها و عدم اطمینان را برای برای خدمت به بازارهای خارجی جدید کاهش می دهد. همچنین احتمال بکارگیری منابع بیشتر در بازار های خارجی را افزایش می دهد.
( هلنسن^[۶۸] ، ۲۰۰۱ )
تجربه بین المللی را می توان به دو شکل دید؛ یکی تجربه در کشور یا منطقه جغرافیایی خاص و دیگری تجربه بین المللی به طور عام. اهمیت بازارهای خارجی مربوط به فعالیت های بین المللی به طور عام است و منطقی است که فرض کنیم هرچه اهمیت بازارهای خارجی برای مدیران بیشتر باشد، تمایل به اعمال کنترل بیشتر و اشتراک کمتر در امور دارند . از سوی دیگر، تجربه بین المللی در شناخت رقبا نیز تأثیرگذار است. در ابتدا هر حرکتی از جانب رقبا منجر به عدم قطعیت می شود، با افزایش تجربه شرکت در امور بین الملل، شناسایی حرکات رقبا راحت تر و نیاز به کمک از جانب دیگران برای مقابله با رقبا کمتر می شود.
۲-۴ -۴- منابع و قابلیت های شرکت
یک راه برای توسعه یک شرکت، افزایش دادن سهم شرکت از بازارهای موجود است.
استراتژی های مختلف رشد (اعرابی و ایزدی، ۱۳۸۳: ۹۱)
۱- توسعه از طریق افزایش نفوذ بازار- محصول های موجود
انجام این امر مستلزم اعمالی است همچون بهبود در کالاها یا خدمات، کاهش هزینه ها و قیمت ها و صرف هزینه ها و سرمایه گذاری بیش تر بر روی تبلیغات و پیشبرد درمقایسه با رقبا. شرکت اینترنتی امازون ازترکیبی از این اقدامات پیروی نمود-ضمن این که با گذرگاه های وب، گروه های مشابه و ماننده آنها ائتلاف هایی تشکیلداد- تار هم بازار خود را گسترش بدهد، البته مخارج سنگین چنین اقداماتی، توانایی شرکت در سودآور شدن را کاهش داد و به تأخیر انداخت.
(اعرابی و ایزدی، ۱۳۸۳: ۹۲-۹۱)
۲- توسعه از طریق طراحی و تولید محصولات جدید برای مشتریان موجود
با تاکید بر افزایش قالیت های خانواده محصول موجود یا معرفی و عرضه کالاها یا خدمات جدید به مشتریان موجود. مثلاً، آرم اند هرم با موفقیت یک پودر لباسشویی، یک گاز پاک کن و یک مایع شوینده فرش را معرفی کرد. دلیل موفقیت این محصول جدید آرم اند همر، وجهه خوب جوش شیرین تولیدی این شرکت و هم چنین شناخت مشتریان از نام تجاری آرم اند همر بود. به همین ترتیب، مدیران ردانو لپ دایماً به دنبال اقلام جدید و منحصر به فردی هستند تا آنها را به مجموعه هدایای خود بیفزایند. (اعرابی و ایزدی، ۱۳۸۳: ۹۳-۹۲)
۳- توسعه از طریق فروش محصولات موجود به بخش ها یا کشورهای جدید
شاید استراتژی رشد یا بالاترین امکان موفقیت برای بسیاری ازشرکت ها، استراتژی فروش کالاها یا خدمات موجود به بازارهای جدید باشد. این استراتژی ممکن است شامل خلق و طراحی برنامه های بازاریابی برای جذب بخش های ناخریدار یا خریدار اتفاقی بازارهای موجود باشد. ورود به بازارهای جغرافیای جدید، نیز از جمله استراتژی های اصلی است که توسط بسیار ازشرکت ها دنبال و اجرا می شود. مثلاً، جنرال الکتریک از یک استراتژی رشد پیروی کرد که مرکز ثقل استراتژیک شرکت را از غرب صنعتی به آسیا و آمریکای لاتین تغییر داد. (اعرابی و ایزدی، ۱۳۸۳: ۹۳)
 ۴- توسعه از طریق متنوع ساختن
شرکت ها هم چنین از طریق متنوع ساختن عملیات و فعالیت های خود، به دنبال رشد هستند. ریسک اجرای این استراتژی بیش تر از دیگر استراتژی های رشد است زیرا طبق این استراتژی، شرکت می باید عملیات جدیدی را بیاموزد و اجرا کند و با گروه های جدید و ناآشنایی از مشتریان کار کند. با وجود این، اکثر شرکت های بزرگ آمریکایی، اروپایی و آسیایی کم و بیش متنوع شده اند.
(اعرابی و ایزدی، ۱۳۸۳: ۹۴-۹۳)

۵- توسعه از طریق متنوع ساختن روابط سازمانی یا شبکه های ارتباطی
اخیراً،  شرکت ها تلاش کرده اند تا هم زمان با بهره گیری و منتفع شدن از استراتژی های توسعه بازار یا متنوع ساختن، روی برخی شایستگی های اصلی خود تمرکز و تاکید بیش تری می کنند. آنها سعی می کنند تا از طریق برقراری روابط یا شبکه های ارتباطی سازمانی با دیگر شرکت ها به جای تلاش برای تصاحب آنها، این مهم را عملی سازند. (اعرابی و ایزدی، ۱۳۸۳: ۹۶)
۲-۴ -۴- ۱- قابلیت تحقیق و توسعه و  شرکت
بنا به تعریف سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، تحقیق و توسعه به «کار خلاقانه‌ای گفته می‌شود که به طور سیستماتیک انجام می‌شود تا به دانش موجود بیفزاید و این دانش را برای ابداع کاربردهای تازه به‌کارببرد. دسته بندی فعالیت های تحقیق و توسعه از شرکتی به شرکت دیگر متفاوت است، اما در مجموع شامل دو مدل اصلی می شود. در یک مدل، وظیفه اصلی یک گروه تحقیق و توسعه، توسعه و دستیابی به محصول جدید است؛ در مدل دیگر، وظیفه اصلی گروه تحقیق و توسعه عبارت است از، ساخت و کشف دانش نوین پیرامون عناوین علمی و فناورانه به منظور توسعه ی محصولات، پروسه ها و خدمات ارزشمند و جدید. در اکثر فعالیتهای یک شرکت بازدهی سریع سود یا بهبود سریع در عملکردها ، با هدف تسریع در بازگشت سرمایه گذاری معمولاً مورد انتظار است، اما این موارد درباره هیچ کدام از مدلهای ذکر شده از تحقیق و توسعه، صدق نمی‌کنند. عموماً مهندسین، کادر پرسنلی در مدل اول تحقیق و توسعه را تشکیل می دهند، در حالی که در مدل دوم تحقیق و توسعه، غالباً دانشمندان صنعتی مشغول به فعالیت می شوند. فعالیتهای تحقیق و توسعه توسط شرکتهای خصوصی یا موسسات وشرکتهای دولتی انجام می پذیرند.
در مجموع، مشخص شده است که یک رابطه مثبت و مستقیم بین تحقیق و توسعه، و بهره وری شرکت در تمام بخشها وجود دارد، اما این رابطه مثبت در شرکتهای با فناوری پیشرفته به مراتب قوی تر از شرکتهای با فناوری پایین است . با این حال مطالعات نشان از آن دارند که تحقیق و توسعه صورت گرفته توسط فناوریهای پایین، تاثیرات کوچک اما با اهمیتی را بر روی دیگر بخشهای بازار عرضه و تقاضا داشته اند.

۳ـ ۲ـ۲. اسم معرفه و نکره
اسم از لحاظ تعریف بر دو قسم است: معرفه و نکره
معرفه: اسمی است که در نزد گوینده و شنونده معلوم و شناخته باشد.
نکره: اسمی است که در نزد شنونده (مخاطب) مبهم و ناشناخته باشد.
البته قسم دیگری به نام نکرۀ مخصصه وجود دارد که با یاء نکره میآید، اما جملۀ پیروی که قابل تأویل به صفت است، آن را معرفهگونه میکند: مردی که تخم میکارد، کشاورز است (انوری و گیوی، ۱۳۸۷: ۸۵).
معین در کتاب معرفه و نکره خود به نقل از کاشف، اسم معرفه و نکره را اینگونه تعریف میکند که: کلمۀ نکره آن است که موضوعله خود را در صورت غیرمحدودی بیان کند؛ مانند: بلبلی برگ گلی خوشرنگ در منقار داشت.
در این شعر، کلمات بلبل و گل به معنای غیرمحدودی آورده شدهاند.
در مقابل، اسم معرفه آن است که موضوعله خود را به طوری واضح و معین افاده کند؛ مانند ای گل تو نیز خاطر بلبل نگاه دار/ کانجا که رنگ و بوی دارد، گفتگو بود (معین، ۱۳۶۳: ۵۷ و ۵۸).
هر کدام از این اسمها، نشانه ها و علامتهایی دارند که میتوان به کمک آنها، این دو نوع اسم را از هم تمیز داد.
نشانه های نکره
۱) آوردن پسوند «ی» پس از اسم جنس: پسری را دیدم.
۲) آوردن «یک» پیش از اسم جنس در صورتی که برای شمارش نباشد: یک سخن نغز نگفتی به من.

۳) آمدن «یکی» پیش از اسم: یکی مرد را دیدم.
۴) به کار رفتن «یکی» به تنهایی که اسم یا ضمیر مبهم میسازد: یکی بر سر شاخ و بن میپرید.
نشانه های معرفه
معمولاً اسمهای معرفه در فارسی علامتی ندارد و خود از معرفهبودن اسم حکایت میکنند؛ اما میتوان علامتهایی چون «را»، «ه» و … را برای آن در نظر گرفت، مانند کتاب را خواندم، پسره را دیدم. اسمهای معرفه اقسام مختلفی دارند که مهمترین آنها عبارتند از:
«۱) همۀ اسمهای خاص: ایران؛
۲) موصوف صفتهای اشارۀ «آن، این»: این قلم؛
۳) اسم جنس که همه افراد همجنس را دربرمیگیرد: کتاب است آیینۀ روزگار؛
۴) اسمی که به یکی از معرفهها مضاف شود: کتاب گلستان؛
۵) اسمی که در جملۀ پیرو همراه «ی» و پیش از «که» میآید و جملۀ پایه دربارۀ او خبر میدهد: مردی که میآید برادر من است؛
۶) اسم با قرینۀ لفظی و معنوی» (انوری و گیوی، ۱۳۸۷: ۸۲ و ۸۳).
به عبارتی، میتوان گفت تقریباً همۀ دستورنویسان بر این اقسام متفقاند؛ اما برخی موارد دیگری هم بر آن افزودهاند، از جمله شریعت که معتقد است اگر اسمی در حالت ندا قرار گیرد و منادا واقع شود، معرفه است؛ مانند ای پسر. افزون بر این، او همۀ ضمایر را معرفه میداند؛ زیرا معتقد است برای دومین بار در جمله ذکر میشوند. شریعت ضمایر اول شخص و دوم شخص را هم معرفه میداند و میگوید منظور از اول شخص گوینده و دوم شخص مخاطب است؛ لذا اسم شناختهشدهای است (شریعت، ۱۳۶۴: ۲۱۶ و ۲۱۷). ارژنگ نیز ضمیر را به دلیل وجود قرینۀ عینی یا زبانی معرفه میداند. همچنین، اسم عام را با مفاهیم مرجعدار و وابستههای شناسساز معرفه درنظر میگیرد؛ مانند: نامبرده، امسال و برادر من (ارژنگ، ۱۳۸۷: ۲۴).
نکاتی پیرامون اسم معرفه و نکره
۱) گاهی برای تأکید و تقویت معنی «ی» و نشانه های دیگر نکره با هم جمع میشوند؛ مانند یک زمانی (فرشیدورد، ۱۳۸۸: ۱۹۰).
۲) گاهی علامت جمع میتواند علامت معرفه هم باشد؛ مانند در بازار عربها را دیدی؟ (شریعت، ۱۳۶۴: ۲۲۱).
۳) اگر دربارۀ اسم عامی، حکمی کلی ذکر شود، آن اسم عام حکم اسم جنس را پیدا میکند و معرفه است. اطاق باید بزرگ باشد که دربارۀ «اطاق» که اسم عام است، حکم کلی داده شده است (همان: ۲۱۸). البته عدهای معتقدند که این نوع اسمها نه معرفهاند و نه نکره.
۴) آوردن «یک» قبل از اسم جنس، در صورتی که هدف تصریح به واحدبودن امر نباشد، اشتباه است؛ مانند : ابوعلی سینا یک فیلسوف است.
۵) گاه در جمله ها هم «یک» بر سر اسم یا ترکیب وصفی درآید و هم «ی نکره» در آخر آن: یک شبی رو بوقت شبگیران (معین، ۱۳۶۳: ۴۸).
۶) اسمهایی که همراه صفات مبهم (هر، همه، هیچ و …) میآیند، نکره هستند (انوری و گیوی، ۱۳۸۷: ۸۵).
۷) فرشیدورد معتقد است، درجه معرفهبودن اسمها یکسان نیست و ممکن است میزان معرفهبودن برخی از اسمها قویتر از برخی دیگر باشد؛ مانند اسم خاص و معرفه به اشاره (فرشیدورد، ۱۳۸۸: ۱۹۰).
۸) اسم انواع و اجناس جانداران و بیجانها و اسمهای معنی (معرفه به عهد ذهنی) به شمار میروند؛ یعنی ذهن شناخت کلی و منطقی از آنها دارد. برای مثال:
اسب تازی دو تگ رود به شتاب/ واشتر آهسته میرود شب و روز (خطیبرهبر، ۱۳۸۱: ۳۴).
۴ـ ۲ـ ۲. اسم جامد و مشتق
اسم از نظر اشتقاق به دو قسم تقسیم میشوند: اسم مشتق و اسم جامد
اسم مشتق: اسمی است که در ساختمان آن بن ماضی یا بن مضارع وجود داشته باشد؛ مانند دیدار: دید (بن ماضی) + ار یا بینش: بین (بن مضارع) + -ِ ش.
اسم جامد: اسمی است که در ساختمان آن بن ماضی یا بن مضارع وجود نداشته باشد، مانند جسم، خاک، زمین.
تعریف مذکور برای اسم جامد و مشتق بین بیشتر دستورنویسان مشترک است و بسیاری از آنها معتقدند که اسم مشتق برخلاف اسم جامد باید ریشۀ فعلی داشته باشد؛ اما فرشیدورد معتقد است اسم مشتق «آن است که با ضمیمههای اشتقاقی؛ یعنی با پسوندها و پیشوندهای اشتقاقی به وجود آید»؛ او اسم مشتق را به دو دسته تقسیم میکند: اسمهای مشتق پسوندی و اسمهای مشتق پیشوندی؛ مانند: عقدکنان با پسوند مصدری و آداب و رسوم، پسوند اسمساز لیاقت: خوراک (فرشیدورد، ۱۳۸۸: ۱۹۳ و ۱۹۴).
نکتهای پیرامون اسم جامد و مشتق
۱)کلمات مشتق باید ریشۀ فعلی فارسی داشته باشند؛ چراکه مشتقات زبانهای دیگر در زبان فارسی مشتق محسوب نمیشوند؛ مانند عالم که در زبان عربی مشتق است.
* به گفتۀ شریعت اگر کلمۀ خارجی پیشواژه یا پسواژه بن ماضی یا بن مضارع قرار گیرد، اهمیتی ندارد و آن کلمه را مشتق حساب میکنیم: خصمشکنی، علمداری (شریعت، ۱۳۶۴: ۱۸۳).
۵ـ ۲ـ ۲. اسم ساده و مرکب
اسم از نظر ترکیب اجزا و عدم ترکیب آن به دو قسم ساده و مرکب تقسیم میشود.
اسم ساده: آن است که فقط یک جزء داشته باشد و قابل تقسیم به اجزای معنیدار دیگر نباشد.
اسم مرکب: آن است که بیش از یک جزء داشته باشد و اجزای آن تفکیکپذیر باشد.
دکتر فرشیدورد، اسمهای مرکب را از جهتهای مختلفی؛ مانند ساخت، رابطۀ آن با فعل و … تقسیم میکند که در خور تأمل است.
اجزای سازندۀ انواع اسمهای مرکب
- از دو یا چند اسم: دادسرا - از دو اسم با الف میانوند: سراسر
- از دو فعل همجنس مثبت و منفی: داروندار
- از تکرار ساخت امر یک فعل: بزن بزن
- از ترکیب بن ماضی و بن مضارع فعل با یکدیگر یا با دیگر واژهها یا وند: گفتوگو، زدوبند
- از ساخت دو فعل جداگانه: بگیرببند

۰۳/۶

۵۲/۵

۱۹/۶

۱۱

۷/۰

۰۹/۰

۰۰۲/۰

۲/۰

۲/۰

۶۰/۰

۵۳/۲۹

۵۱/۳۰

۷۴/۳۰

۲۴/۳۰

۴۷/۳۰

۸۴/۲۹

۶

پروپیونات و ایزو بوتیرات

۷/۰

۰۹/۰

۰۰۲/۰

۲/۰

۲/۰

۶۰/۰

۳۵/۳۱

۷۵/۳۰

۹۴/۳۱

۶۷/۳۱

۰۰/۳۰

۹۷/۳۰

۱۱

نمونه گیری در هفته های ۶ و ۱۱ از تمامی بزغاله ها تهیه گردید.
با توجه به نتایج ما سطوح مختلف اسانس توانسته قابلیت تخمیر جیره بر پایه جو را اضافه کند . لذا چون منبع اصلی انرژی برای نشخوارکنندگان اسیدهای چرب فرار میباشند. این افزایش از نظر موازنه تخمیر بهتر می باشد. با توجه به نتایج مندرج در جداول ۴-۱و ۴-۴ افزایش در تولید کل اسیدهای چرب فرار در دانه جو مکمل شده با سطوح مختلف اسانس را میتوان احتمالا تاثیر اسانس مرزه بر روی قابلیت هضم ماده آلی و افزایش ماده خشک مصرفی دانست.

موافق با نتایج ما کاستیلجوس و همکاران (۲۰۰۵)، مشاهده کردند که افزودن ۵/۱ میلی گرم از مخلوط اسانس های گیاهی، بدون آنکه اثری بر نسبت های تک تک اسیدای چرب فرار بگذارد باعث افزایش تولید کل آنها شد واین آزمایش در یک سیستم پیوسته آزمایشگاهی و در pH ثابت انجام شد. افزایش تولید کل اسیدهای چرب فرار با عدم تأثیر مخلوط اسانس های گیاهی بر قابلیت هضم ماده آلی، در تناقض است. در مطالعه دیگری که به همان روش در سیستم پیوسته آزمایشگاهی و توسط همان محققین قبلی انجام شد (Castillegos et al., ۲۰۰۷) افزودن ۵ میلی گرم در هر لیتر از مخلوط اسانس ها گیاهی، باعث افزایش کل اسیدهای چرب فرار و همچنین تولید مقدار بیشتر استیک و مقادیر کمتر اسید پروپیونیک گردید.
بنچار وهمکاران (ب۲۰۰۷)، در مطالعه خود مشاهده کردند که کل تولید اسیدهای چرب فرار در شکمبه زمانی که گاوهای شیری با جیره پایه سیلوی یونجه به همراه افزودن ۷۵۰ میلی گرم در روز تغذیه می شدند به میزان ۵ درصد افزایش یافت اما زمانی که جیره برای ذرت سیلو شده بود کاهش نشان داد (۱۰ درصد). گرچه تغییرات مشاهده شده کم بود اما همین نتایج نشان داد که تغییر غلظت اسیدهای چرب فرار ناشی از اثر مخلوط اسانس های گیاهی ممکن است به جیره بستگی داشته باشد.
کاهش در تولید کل اسیدهای چرب فرار جیره ی برپایه ذرت نسبت به جو ممکن است انعکاسی از کاهش تخمیر پذیری جیره باشد و به طور کلی این مساله از نظر تغذیه ای نامطلوب است چرا که اسیدهای چرب فرار منبع اصلی انرژی قابل متابولیسم برای نشخوارکنندگان محسوب می شوند( Castillegos et al., ۲۰۰۷).کاستیجلوس وهمکاران (۲۰۰۶) مشاهده کردند که مصرف ۵۰۰ میلی گرم در لیتر تیمول باعث کاهش کل اسیدهای چرب فرار تولیدی و افزایش سهم استات تولیدی و کاهش سهم پرپیونات تولیدی شد. بنجار و همکاران (ب۲۰۰۷)، گزارش کردند که کارواکرول (۴۰۰ میلی گرم در لیتر) و ایوگینول (۸۰۰ میلی گرم در لیتر)، باعث کاهش نسبت مولی اسید پروپیونیک تولیدی و عدم تغییر کل اسیدهای چرب فرار تولید در محیط کشت بسته شدند. ممکن است اثر اسانس های گیاهی بر الگوی تولید اسیدهای چرب فرار در شکمبه، همچنان که یک مطالعه در سیستم بسته آزمایشگاهی توسط کاردوزو و همکاران (۲۰۰۵) نشان میدهد وابسته به جیره و pH باشد. به عنوان مثال در pH برابر با ۷، سینامالدئید و فلفل، باعث افزایش نسبت استات به پروپیونات گردیدند در حالی که در pH برابر با ۵، موجب کاهش این نسبت شدند.
در تحقیقی بره هایی با جیره بر پایه جو تغذیه شدند تمایل به نشان دادن PH کمتری داشتند. در مقایسه با آن هایی که با جیره ذرت تغذیه شده بودند که این متناسب است با غلظت بالاتراسید های چرب فرار در بره هایی که با جیره بر اساس جو تغذیه شده بودند در مقایسه با بره هایی که با جیره بر پایه ذرت تغذیه شده بودند..(Chaves et al; ۲۰۰۸) بر عکس بنجامین و همکاران گزارش کردند که در گاو های گوشتی تغذیه شده با جیره بر پایه ذرت PH و غلظت کل اسید های چرب فرار به ترتیب پایین تر و بالاتر از تیمار تغذیه شده با جیره بر اساس جو بود. که علت آن را احتمالا ناشی از بالاتر بودن ماده خشک مصرفی گاوهای تغذیه شده با جیره بر اساس ذرت بود.Beauchemin et al; 2005) . (
بر خلاف نتایج ما چاوز و همکاران در سال ۲۰۰۸ گزارش کردند که در بره های در حال رشد نسبت مولار استات ، پروپیونات، والرات و بوتیرات تحت تاثیر نوع غله و اسانس کارواکرول و سینامالدئید قرار نگرفت .(Chaves et al; 2008) همچنین در همین مطالعه ایزو بوتیرات و ایزو والرات تحت تاثیر کارواکرول و سینامالدئید قرار نگرفت. ولی نوع دانه غلات در آنها تاثیر گذار بود. در بره های تغذیه شده با جو بالاتر بود که این معرف این موضوع است که تجزیه اسید های چرب شاخه دار با تغذیه جیره بر پایه ذرت در مقایسه با جیره بر پایه جو کاهش می یابد. در همین مطالعه محققین مشاهده کردند که گاوهای گوشتی تغذیه شده با ذرت دارای نسبت مولار بالاتری برای استات و نسبت مولار پایین تری برای پروپیونات در مقایسه با گاو های تغذیه شده با جو می باشند که این می تواند دال بر این باشد که ذرت با شدت پایین تری نسبت به جو در شکمبه تخمیر می شود Beauchemin et al; 2005) .(گزارش شده است که افزودن ۵/۱ میلی گرم مخلوط اسانسها با افزایش اسید های چرب فرار شکمبه بدون تاثیر بر متابولیسم آمونیاک شد(Castillejos et al;2005).
در تحقیق اخیر بزغاله های تغذیه شده با جیره بر پایه جو تمایل به PH کمتری در مقایسه با بزغاله های تغذیه شده که با جیره ذرت داشتند.که این متناسب با غلظت بالاتراسید های چرب فرار در بز غاله های تغذیه شده با جیره بر اساس جو تغذیه شده بودند در مقایسه با بز غاله های که با جیره بر پایه ذرت بود.
باسکوت وهمکاران ) ب۲۰۰۵( بیان کردند که برخلاف موننسین که باکتری های گرم مثبت را محدود می کند اثر اسانس های گیاهی بر ضد تولید برمتان و تولید اسید های چرب فرار می توانند بر میکروارگانیسم های آرچای^۱در شکمبه تاثیر گذار باشند.
هررا و همکاران (۱۹۹۰) گزارش کردند که جو با سرعت بیشتری در شکمبه نسبت به ذرت تخمیر شد و به تبع آن باعث تولید اسید های چرب فرار بیشتر و pH کمتری می گردد. مک آلیستر و همکاران (۱۹۹۰) گزارش کردند که غلظت بالاتر اسید های چرب فرار آن باعثPH پایین شکمبه می شود. جنکینز و همکاران(۲۰۰۳) هیچ تغییری در PH شکمبه با وجود غلظت بالای اسید های چرب فرار در جو در مقابل ذرت مشاهده نکردند.
مک گین وهمکاران(۲۰۰۵) مشاهده کردند که گاوهای تغذیه شده بر پایه ذرت غلظت اسید های چرب بیشتر و pH پایین در مایع شکمبه در مقایسه با گاوهای تغذیه شده با جوداشتند. هم چنین در مطالعه خود، را غلظت بیشتر اسید های چرب فرار را با مجموع ماده خشک مصرفی بالاتر برای گاو های تغذیه شده با ذرت در مقایسه با گاو های تغذیه شده با جو را متناسب دانستند.
با توجه به اینکه مصرف ماده خشک از لحاظ سطوح اسانس در سطح ۴۰۰ میلی گرم اسانس مرزه و از لحاظ دانه غلات دانه جو بیشترین مصرف را داشتند. می توان غلظت بیشتر اسید های چرب فرار وpH کمتر را در رابطه با مصرف ماده خشک بیشتر متناسب دانست. یانگ و همکاران(۱۹۹۷) تصریح کردند که غلظت اسید های چرب کل شکمبه برای گاو های تغذیه شده بر پایه ذرت ، نسبت به گاوهای تغذیه شده با جیره بر پایه جو پایین تر بود . در نتیجه pH شکمبه در گاوهای بر پایه جیره ذرت پایین تر از جیره بر پایه جو بود. مک گین وهمکاران (۲۰۰۵)گزارش کردند که در گاو تغذیه شده بر پایه ذرت، نسبت مولار استات و پروپیونات شکمبه در مقایسه با گاوهای تغذیه شده با جو، به ترتیب افزایش وکاهش می یابد واین نشان دهنده هضم کم تر جو در شکمبه نسبت به ذرت است.

۲-۱-۱-مفهوم قضا در لغت
کلمه قضا در لغت به معانی گوناگونی اطلاق می‌گردد، رأی، حکم، اراده و الزام و در زبان فارسی معنی مصدری این کلمه یعنی قضاوت مورد استفاده قرار می‌گیرد. کلمه قضا در «لسان العرب» به معنی حکم آمده و اصل آن قضای بوده که «ی» تبدیل به همزه شده است . قضاء ، در لغت به معنای فیصله دادن است(راغب اصفهانی:۱۴۰۴، ۶۷۴).
در «اقرب الموارد» به معنی فصل و حکم(شرتونی اللبنانی:۱۸۸۹،ج۲، ۱۰۱۰).
و در «تاج العروس» نیز به معنی حکم آمده است(الحسینی الزبیدی:۱۴۰۹،ج۱۰، ۲۹۶).
همچنین کلمه قضا در «قاموس المحیط» به معنی حکم کردن، پرداختن، پروا کردن، حجامت، قرض را دادن ذکر شده و قضاوت به معنی حکم کردن بین دو نفر یا بیشتر آمده است(فیروز آبادی:۱۴۰۳،ج۴، ۳۷۸).
معنای‌ لغوی ‌قضا مشتق‌ از قضی‌، یقضی‌ و اسم ‌فاعل‌آن قاضی‌ است‌. کتاب ترمینولوژی حقوق در معنی کلمه قضا یا دادرسی اشاره می کند(جعفری لنگرودی:۱۳۹۰، ۴۲۶).
قضا^[۱] در لغت به معنی ختم و فراغ است و در فقه آن راچنین تعریف کرده اند: ولایت صدور حکم از کسی که صلاحیت افتا دارد و معتقد است قضاوت به معنی رایج غلط می باشد. برخی دیگر، قضا را با مد و گاه ‌با قصر، در اصل ‌به‌ معنای‌ فیصله‌ دادن ‌به‌ یک امردانسته اند؛ خواه این قضاوت قولی ‌باشد یا فعلی‌، از خداوند باشد یا از بشر آن را قضـا نامیده اند. قضا در اصطلاح ‌فقهای ‌امامیه ‌عبارت ‌است‌ از:«ولایت‌ بر حکم، ‌شرعاً برای ‌کسی ‌که‌ دارای ‌اهلیت ‌و شایستگی‌ فتوا پیرامون ‌جزئیات ‌قوانین ‌شرعی‌ باشد»(آل کجباف:۱۳۸۶، ۲۳).

‌صاحب‌جواهر می‌گوید:«شاید مراد فقها از ذکر واژه ‌«ولایت‌» در تعریف ‌قضا با اینکه ‌می‌دانیم‌ قضا عبارت ‌از ولایت ‌نیست‌، بیان ‌این ‌واقعیت ‌است‌ که ‌قضاوت ‌صحیح‌ مرتبه‌ای ‌از مراتب‌ ولایت ‌بوده‌ و شاخه‌ای‌ از شجره ‌ریاست‌ عامه‌ای ‌است ‌که‌ برای ‌پیامبر(ص) و جانشینان ‌معصوم‌ آن‌ حضرت‌ مقرر گردیده ‌است(نجفی:۱۴۱۴، ج۴۰، ۵۹).
‌۲-۱-۲-مفهوم قضا در قرآن

1. 1. حکم: «و الله یقضی بالحق و الذین یدعون من دونه لایقضون بشی ان الله هو السمیع العلیم؛ و خدا به حق داوری می‌کند و خدایانی که به غیر خدا می‌خوانند، هیچ گونه داوری ندارند و به درستی که خداوند شنوا و بیناست (غافر/۲۰).

1. 1. اراده :« بدیع السموات و الارض و اذا قضی امرا فانما یقول له کن فیکون؛ پدید آورنده (بدون الگوی) آسمان‌ها و زمین است و هنگامی که اراده کند امری را، می‌گوید بشو و آن امر بدون درنگ موجود می‌شود»(بقره/۱۱۳).

در آیه فوق واژه قضا به معنی اراده به کار رفته است.

3. 3. تمام کردن :«فاذا قضیتم مناسکم فاذکروا الله کذکرکم آباءکم او اشد ذکرا؛ پس هرگاه مناسک خود را تمام کردید، خدا را یاد آورید، آن‌طور که در جاهلیت بعد از مراسم حج پدرانتان را یاد می‌کردید، بلکه بیشتر از آن یاد کنید»(بقره/۲۰۰).

3. 3. خلق و پدید آوردن:« فقضیهن سبع سموات فی یومین …؛ «پس آسمانهای هفت‌گانه را خلق کرد در دو روز…»( فصلت/۱۲).

۲-۱-۳-مفهوم قضا در اصطلاح شرعی
هر یک از فقهای اسلام تعریف خاصی برای واژه‌ قضا ارائه کرده‌اند. در تعریف فقهی آن آمده: «انّه ولایه الحکم شرعاً لمن له اهلیه الفتوی بجزئیات القوانین الشرعیه، علی اشخاص معینه من البریّه، باثبات الحقوق و استیفائها للمستحق. بدرستی که ولایت قضائئ شرعا برای کسی است که اهلیت فتوای و حکم نمودن را دارا بوده و به قوانین شرعی و جزئیات آن احاطه داشته باشد و این امر مربوط به اشخاص صالحی است که بتوانند حقوق را بشناسند و حقوق افراد ذی حق را استیفا نمایند»(شهیدثانی:۱۴۱۳، ج۱۳، ۳۲۵).
از فقهای شیعه شیخ انصاری قائل به این است که در عرف فقها دو معنی برای قضا متداول است:

1. 1. حکم کردن بر وجه مخصوص،

1. 1. ولایت شرعیه بر حکم مذکور(انصاری:۱۴۱۵، ۲۲۷).

صاحب جواهر نیز پس از ذکر۱۰ معنا برای واژه قضا در کلام الله، تعاریف اصطلاحـی متعددی را ارائـه نموده، در تعریـف عرفی قضـا می‌فرمـاید قضا عرفاً ولایت بر حکم شرعی است، برای کسی که اهلیت فتوی به جزئیات قوانین شرعی را داشته باشد..(نجفی:۱۴۱۴، ج۴۰، ۸).
چنانچه ملاحظه می‌گردد، تعاریف متفاوتی از واژه قضا ارائه شده است و قضاوت، حکم کردن بین مردم و انشای حکم برای اتمام خصومت و اجرای عدالت و از بین بردن ظلم می‌باشد.
۲-۱-۴-مفهوم قاضی
قاضی‌ به ‌معنای ‌حکم‌ کننده است‌، یعنی ‌کسی ‌که‌ میان‌ مردم‌ حکومت‌ می کند و در مورد اختلافات ‌و نزاع‌ فصل‌ خصومت می‌کند و ‌به ‌واسطه ‌فیصله ‌دادن ‌و اینکه امر را تمام ‌می‌کند، او را قاضی می‌نامند. در لغت قضا در معانی‌ مختلفی ‌استعمال‌ شده‌ است ‌از جمله‌:
۱ـ تمام‌کردن‌: در آیه ‌« فلمّا قضی‌موسی‌الاجل‌………»
۲ـ خلق‌کردن‌: در آیه‌ «فقضیهن ‌سبع‌ سماوات‌»
در کتاب ترمینولوژی حقوق در خصوص این لغت آمده است : «کسی که به شغل قضا و فصل خصومت وترافع اشتغال دارد، در همین معنی دادرس نیز استعمال می گردد(جعفری لنگرودی:۱۳۹۰، ۴۲۶).
قاضی‌ در اصطلاح ‌فقه‌، کسی ‌است‌ که‌ میان ‌مردم‌ حکومت‌ کند و در مورد اختلاف ‌و نزاع‌، فصل‌خصومت ‌نماید». پس ‌معنای ‌اصطلاحی ‌و لغوی‌ قاضی‌ یکی ‌است‌ و فرقی ‌با هم‌ ندارند. قضاوت از جمله مناصب به شمار مى‏رود لذا نیازمند نصب و اعطاء است و همانند مرجعیت نیست که در صورت وجود شرایط قهرا تحقق یابد. قضاء از شاخه‏هاى ولایت است که قاضى آن را اعمال مى‏کند و بدان جهت است که برخى فقهاء در تعریف آن، ولایت را اخذ کرده‏اند، زیرا قضاوت بدون رنگ ولایت کارساز و مؤثر نخواهد بود. قضاوت شرعاً ولایت حکم برای واجدین شرایط فتوی در جزئیات قوانین شرعی است که به وسیله آن حقوق مستحقین اثبات و استیفا می‌شود. این معنا از قضاوت، به معنای لغوی آن نزدیک است. زیرا قاضی با حکم، در حقیقت دعوا را فیصله می‌دهد. قاضی در منابع فقهی و حقوقی، بر دو قسم است: قاضی «منصوب» و قاضی «منتخب» که اصطلاحاً قاضی «تحکیم» نامیده می‌ شود(حسین آبادی و غفوری نژاد: ۱۳۹۱، ۱۰۴).
۲-۲- مفاهیم مرتبط با قضا
در این قسمت به برخی از مفاهیم مشابه با قضا می پردازیم.
۲-۲-۱-فرق بین فتوی و حکم
از عمده ترین و کلیدى ترین مباحث که در سطح عموم پس از انقلاب اسلامى طرح شد مسأله ولایت فقیه و مسائل مربوط به آن از جمله: تفاوت حکم و فتوا و امثال آن بود. پیش از آن که به تفاوت حکم و فتوا و جایگاه آن دو اشاره ای به معنای حکم خواهیم داشت.
معناى حکم در اصطلاح فقهاء مختلف است:
محقق حلّى در مقدمه شرایع احکامى شرعى را به چهار قسم تقسیم مى کند: عبادات، عقود، ایقاعات و احکام(محقق حلی: ۱۴۱۳، ج۹، ۷۰).
در تقسیم فوق به دو اصطلاح از حکم بر مى خوریم:

1. 1. حکم شرعى که مقسم است؛

1. 1. حکم در ردیف یکى از اقسام چهارگانه که اخصّ از اوّل است.

احکام در این جا تعریف خاصى ندارد. آنچه نه عبادت است و نه عقد و نه ایقاع محقق آن را (حکم) اصطلاح کرده است. دیگر فقهاء حکم شرعى را به جهات گوناگون تقسیم کرده اند که عمده ترین آنها عبارتند از:

1. 1. احکام تکلیفى یا احکام خمسه: وجوب حرمت استحباب کراهت و اباحه(حکیم:۱۴۱۸، ۵۷).

1. 1. احکام وضعى: در مفهوم حکم وضعى و سعه و ضیق و مصادیق آن اختلاف است. حکم وضعى را به احکام مجعول مانند: ملکیت و زوجیت و احکام منتزعه مانند: سببیّت شرطیت علیّت و مانعیت و احکام مربوط به صحّت و فساد تقسیم کرده اند(حکیم:۱۴۱۸، ۶۸).

فرق فتوا و حکم با این که هر دو اخبار از دستور خداوند متعال است و اجمالاً مکلّف باید بدان معتقد باشد این است که، فتوا صرفاً اخبار از حکم خداوند متعال است به این که دستور الهى در فلان قضیّه چنین است. ولى حکم انشاء آزادى و تبرئه و یا الزام در مسائل اجتهادى و غیر اجتهادى مربوط به مصالح دنیوى مورد نزاع است. به شرطى که اجتهادات و نظرات گوناگون در اعتبار مدارک به هم نزدیک باشند. حکم از باب انشاء است و فتوا تنها اخبار از حکم الهى. تفاوت آن دو در همین جهت است. اطلاق و الزام دو نوع از حکم اند. اکثر احکام الزام است. اما اطلاق مثل رها کردن زندانى و یا حکم به رها کردن زمینى که پس از سنگ چینى از آن اعراض و معطّل گذاشته شده است و همچنین رها کردن انسان آزاد از دست کسى که ادّعا دارد بنده اوست ولى دلیل و مستندى ندارد(شهید اول:۱۴۱۰، ج۱، ۱۲۳).
۲-۲-۲- فرق بین فقیه، مجتهد، مفتی، قاضی و مجتهد و تحکیم
قاضی، فقیه، مجتهد و مفتی مصداقاً متحد ولی برحسب اعتبار مختلف و متغایرند؛ زیرا شخص به اعتبار آن که نسبت به شخص و حکم معین حکم و بدان الزام می کند. قاضی؛ به اعتبار آنکه از حکم واقعه‌ای گرچه کلی هم باشد، خبر و بدان فتوی می‌دهد. مفتی؛ به لحاظ این که در احکام شرع استدلال نموده و فروع را منطبق و رد به اصول مینماید و احکام خدا را از مأخذش استخراج می کند. مجتهد؛ از ادلّه شرعیه است و فقیه نامیده می‌شود، چنانکه در تعریف فقه آمده است: «هو العلم بالاحکام الشرعیه الفرعیه عن ادلّتها التفضیلیه»(قلی پور:۱۳۹۲، ۷۱).
محمدجواد مغنیه در تفاوت بین قاضی، مجتهد، فقیه و مفتی مینویسد:«کار قاضی این است که پس از اثبات حقی یکی از دو سوی دعوی(خوانده) را ناگزیر به اجرای حکمی می کند که به سـود طرف دیگر(خواهان) صادر کرده است. به سخن بهتر، قاضی هم در نظر و هم در عمل بیان حکم می‌کند، لیکن مفتی تنها در نظر حکم شرعی را بیان می‌دارد، بی آن که پرونده یا دعوی و اختلافی پیش او مطرح شود، مجتهد پیرامون حکم به استدلال و استنباط می پردازد و فقیه کسی است که از دلیل حکم آگاهی دارد. قاضی در واقع کسی است که همه این ویژگیها را داراست، کسی که قاضی است باید شرایط لازم برای مجتهد شدن یا مفتی و فقیه بودن را دارا باشد ولی عکس این درست نیست یعنی فقیه و مجتهد و مفتی لازم نیست همه شرایطی را که قاضی باید داشته باشد، در خود گردآورد»(مغنیه:۱۴۰۲، ج۹، ۶۵).
۲-۳-جایگاه و سیر تاریخی قضاوت

۴۰

شکل ۳-۸ اندازه گیری طول کل پست‌لاروهای تولیدی مولدین میگوی Litopenaeus vannamei برای بررسی رشد آن‌ها

۴۲

شکل ۳-۹ آماده سازی تشت های محتوی آب با شوری های مختلف و انتقال لاروها به آن‌ها برای انجام تست استرس شوری

فصل اول
مقدمه و کلیات
۱-۱ مقدمه
رشد کنونی جمعیت جهان و نیاز روزافزون به پروتئین، نیازمند راهکارهای بهینه در تامین این ماده غذایی است، در همین راستا فعالیت‌های شیلاتی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و می‌تواند یکی از محورها و راهبردهای تولید پروتئین مورد نیاز کشور باشد. افزایش تولید آبزیان مرهون افزایش تولید در زیر‌بخش آبزی‌پروری است (زارع و پورعاشوری، ۱۳۸۶)، در‌حالی که میزان صید آبزیان در طی دو دهه اخیر تقریبا ثابت بوده و یا افزایش اندکی را نشان می‌دهد. به‌منظور پاسخگویی به تقاضای روز‌افزون مردم، آبزی‌پروری به‌عنوان یک شیوه مطمئن و قابل برنامه‌ریزی مورد توجه اکثر کشورهای جهان از جمله ایران قرار گرفته است. این صنعت به‌شکل ابتدایی آن از سابقه‌ای طولانی برخوردار بوده و در دهه‌ های اخیر به‌طور چشم‌گیر گسترش یافته و توانسته جایگاه ویژه‌ای در برنامه های غذایی و اقتصادی به‌خود اختصاص دهد (عبداله بیگی و میرحیدری، ۱۳۸۷).
امروزه طیف وسیعی از جانوران و گیاهان آبزی در زمره آبزیان پرورشی قرار گرفته و هریک جایگاه ویژه‌ای در این صنعت رو به رشد به خود اختصاص داده‌اند (Rosenberry, 1997). در این میان سخت‌پوستان به‌ویژه میگوها از جایگاه بالایی برخوردار هستند. در حال حاضر بیش از ۱۸ گونه میگو در نقاط مختلف جهان تکثیر و پرورش داده می‌شوند که از این میان یک گونه در آب شیرین و بقیه در آب شور پرورش می‌یابند (Tseng, 1988). ارزش و تقاضای بالای میگوی پنائیده در بازارهای جهانی سبب گسترش صنعت پرورشی این آبزیان شده است. اگرچه پرورش میگو در جهان از سابقه‌ای نزدیک به ۶ قرن برخوردار است اما سابقه پرورش علمی میگو به دهه ۱۹۵۰، زمانی که تکثیر میگو به شکل تجاری گسترش یافت، باز می‌گردد. در حالی که تا سال ۱۹۷۵ میلادی تولید میگوی پرورشی در حدود ۵۰ هزار تن بود با ارتقای فن‌آوری تولید بچه میگو و غذا و بهبود کیفیت تجهیزات و تاسیسات پرورش میگو و مدیریت مزارع، میزان تولید میگوی پرورشی در اوایل دهه ۱۹۹۰ به بیش از ۷۰۰ هزار تن افزایش یافت و در قرن بیست‌ویکم از مرز یک میلیون تن گذشت.
میگوی سفید غربیLitopenaeus vannamei که بومی آب‌های منطقه آمریکای لاتین از پرو تا مکزیک می‌باشد، به‌دلیل برخورداری از امتیازات ویژه مورد توجه بسیاری از کشورهای شرق آسیا قرار گرفته و مقام نخست در بین گونه های پرورشی را کسب کرده است (اوجی فرد و همکاران، ۱۳۸۹). ضریب رشد مطلوب، درصد بازماندگی بالاتر در زمان تفریخ، تولید بهتر در شرایط پرورش متراکم، جفت‌گیری و تخم‌ریزی در محیط‌های پرورشی، نیاز کمتر به پروتئین در جیره غذایی و درصد بازماندگی بیشتر در برابر بیماری ها نسبت به سایر گونه‌ها از قبیل ببری سیاه^[۱] از دلایل برتری این گونه در شرایط پرورش می‌باشد (Briggs, 2004).
تغذیه در آبزیان پرورشی از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است و رکن اصلی در صنعت آبزی‌پروری می‌باشد. اهمیت تغذیه آبزیان از تغذیه صحیح مولدین ماهی و میگو شروع و تا زمان بازاری شدن و صید آنان از مزارع آبزیان پرورشی ادامه پیدا می‌کند. با‌توجه به اینکه در پرورش آبزیان حدود ۵۰ درصد هزینه های پرورش مربوط به تغذیه می‌باشد، لذا تغذیه تاثیر بسیار زیادی بر اقتصاد آبزی‌پروری دارد و سودآوری پرورش آبزیان نیازمند دقت جدی در مراحل غذادهی و استفاده از غذاهای با کیفیت و با کارایی مناسب است (سوداگر و همکاران، ۱۳۸۶). تغذیه تاثیر مستقیم بر رشد و کیفیت لاشه آبزیان پرورشی دارد و تغذیه مناسب آبزیان پرورشی را در برابر بیماری‌ها مقاوم می‌سازد. نبود تغذیه مناسب و عدم مدیریت صحیح تغذیه در مزارع باعث ضرر و زیان جدی مزارع پرورش آبزیان می‌شود. هنوز پرورش مراحل لاروی گونه‌های مختلفی از آبزیان مثل نرمتنان و سخت‌پوستان، به‌میزان زیادی به غذاهای زنده وابسته می‌باشد (Boeing, 2006). Fegan (2005) گزارش نمود که حذف کامل منابع غذایی طبیعی و استفاده از غذاهای مصنوعی به‌جای آن تاکنون میسر نگردیده است.
محققان آبزی‌پروری در صنعت پرورش میگو همواره به‌دنبال راهکارهایی برای افزایش راندمان تولید پست‌لارو دارای قابلیت رشد و بازماندگی بالا و دستیابی به محصولاتی با کیفیت و ارزش غذایی مناسب و در نهایت بازار‌پسند و دارای صرفه اقتصادی هستند. در‌خصوص میگوی سفید غربی نیز اهمیت نیاز به پست‌لارو با کیفیت بالا جهت معرفی به مزارع پرورشی با‌توجه به ارزش اقتصادی این گونه در آبزی‌پروری روز به روز افزایش می‌یابد. برای این منظور، قابلیت دسترسی به غذای مناسب برای تغذیه مولدین بسیار مهم است که بتواند سلامتی و رشد را در مراحل نوزادی لاروهای تولید شده تضمین نماید. در واقع می‌توان گفت برای دستیابی به لاروهای با کیفیت بالا و سالم، داشتن مولدینی با بهترین کیفیت لازم است. داشتن مولدینی سالم با قدرت باروری بالا و با وزن مناسب و آماده تولید‌مثل، مستلزم شرایط بهینه نگهداری و تغذیه مناسب می‌باشد. یک جیره غذایی به منظور فراهم نمودن بازماندگی و رشد مطلوب لاروها باید به میزان زیادی قابل هضم و جذب بوده و از نظر مواد مغذی با غذای زنده قابل رقابت و از خواص فیزیکی مناسب مثل پایداری در آب و شناوری مطلوب برخوردار باشد (سیستانی، ۱۳۹۰).
عوامل متعددی بر کیفیت لاروهای تولیدی در مراکز تکثیر موثر میباشند که از جمله آن می‌توان به وزن مولدین، سابقه ژنتیکی، شرایط نگهداری و پرورش و نوع غذای مورد استفاده برای مولدین اشاره نمود. تغذیه شدن مولدین با غذاهایی با درصد پروتئین بالا و با کیفیت نظیر غذاهای طبیعی و تازه در مقایسه با غذاهای فرموله، در کیفیت پست‌لاروهای تولید شده بسیار با اهمیت است. یکی از غذاهایی که در رشد و رسیدگی جنسی مولدین میگو نقش اساسی دارد کرم پرتار Perinereis nuntia می‌باشد که منبع عظیمیاز اسیدهای چرب غیر‌اشباع بلند زنجیر (HUFA) از جمله آراشیدونیک‌اسید (Meunpol et al., 2005) و انواع هورمون‌ها از جمله پروستاگلاندین‌ها می‌باشد که در تحریک رسیدگی تخمدان میگو تاثیر زیادی دارد (Poltana et al., 2005). کرم پرتار Perinereis nuntia دارای مقادیر زیادی از PGF2 الفا می‌باشد که نقش تحریکی در رسیدگی تخمدان میگو و تسریع روند رشد و توسعه گنادی آن دارد و در حال حاضر در اکثر کارگاه‌های تکثیر میگو در دنیا حداقل در یکی از مراحل نهایی تغذیه مولدین استفاده می‌شود (آزور و همکاران، ۱۳۸۹). کرم پرتار Perinereis nuntia از خانواده مهم کرم‌های دریایی Nereidae است که جنس هایی مانند Nereis و Perinereis در این خانواده قرار دارند. به‌طور عموم به آن‌ها کرم دریایی (Marine worm)، کرم ماسه ای (Sand worm)،Ragworm ، Nereid worm و غیره اطلاق می‌شود (سالارزاده، ۱۳۸۷). جنس پری نرئیس () متعلق به شاخه Annelidae زیر شاخه Cheliceriformes، کلاس Polychaeta، راسته Phyllodocia، خانواده Nereidae و زیر خانواده Nereidinae می‌باشد (Hardege, 1992). از سال ۱۹۹۳ بعضی از محققین نام خانواده را در این تقسیم‌بندی از Nereidae به Nereididae تغییر داده‌اند (Bakken and Wilson, 2005 ؛and Glasby, 1993 Wilson).
کرم های پرتار از دیر باز برای بشر حائز اهمیت بوده‌اند و فراوان‌ترین گروه از جانوران کفزی مناطق جزر‌و‌مدی و عمیق دریاها می‌باشند که تاثیر به‌سزایی در تغذیه آبزیان این مناطق دارند. به‌عنوان منبع غذایی، دوره زندگی این کرم‌ها کوتاه بوده ولی تولیدات ثانویه بالایی در محیط دارند و نقش اساسی در زنجیره غذایی ایفا می‌کنند به قسمی که لاروها و بالغین آن‌ها به‌عنوان غذای مناسبی جهت تغذیه بسیاری از گونه‌های ماهیان اقتصادی محسوب می‌شوند (دریا، ۱۳۹۳). تجربیات فراوان داخلی و خارجی نشان از اهمیت استفاده از کرم‌های نرییس و پری‌نرئیس در مولد‌سازی میگوی سفید هندی^[۲] و سفید غربی به‌عنوان دو گونه عمده میگوی پرورشی کشور ایران دارد، به‌طوری که عدم دستیابی به این کرم محدودیت زیادی را در تولید مولد و بچه میگو به‌وجود می‌آورد (سالارزاده، ۱۳۸۷).
مطالعه انجام شده در مورد تاثیر تغذیه با کرم پرتار Perinereis nuntia در رسیدگی جنسی میگوهای سفید هندی پرورشی Penaeus indicus نشان داد که میزان رشد، هماوری و درصد تفریخ در میگوهایی که با کرم پرتار تغذیه شده بودند نسبت به گروه شاهد بیشتر بود (سالارزاده، ۱۳۸۷). همچنین مطالعات نشان داده است که کرم‌های پرتار علاوه بر اسیدهای چرب غیر‌اشباع بلند زنجیره (HUFA)، دارای چندین نوع هورمون از جمله پروستاگلاندین می‌باشند که بر اساس بررسی‌های انجام شده در گونه Perinereis nuntia، بیشترین میزان این پروستاگلاندین‌ها PGF2 آلفا است (Poltana et al., 2005). سالارزاده (۱۳۸۷) گزارش نمود که این هورمون باعث تحریک رسیدگی تخمدان میگوی سفید هندی می‌گردد.
در مطالعه حاضر سعی بر این است که روند رشد، میزان مقاومت به استرس‌های محیطی و همچنین درصد زنده‌مانی در عبور از مراحل مختلف لاروی بین لاروهای به‌دست آمده از مولدین تغذیه شده با کرم پرتار Perinereis nuntia و مولدین تغذیه شده با غذای فاقد کرم پرتار (غذای متداول مولدین) مورد مقایسه و بررسی قرار گیرد. در واقع هدف از انجام این تحقیق در مرحله اول بررسی تفاوت بین لاروهای تولید شده از مولدین تغذیه شده با غذای متداول و مولدین تغذیه شده با غذای حاوی کرم پرتار Perinereis nuntia می‌باشد. در مرحله بعدی با‌توجه به هزینه بر بودن استفاده با درصد بالا از کرم پرتار در تغذیه مولدین، تاثیر استفاده از درصدهای پایین‌تر این کرم در روند رسیدگی جنسی مولدین، میزان تفریخ تخم‌ها و همچنین رشد، مقاومت به استرس‌های محیطی و بازماندگی در عبور از مراحل مختلف لاروی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
در این راستا سوالات اصلی تحقیق عبارتند از:
- بازماندگی لاروهای حاصل از مولدین میگوی سفید غربی تغذیه شده با ۸ و ۱۲% از کرم پرتار Perinereis nuntia در عبور از مراحل مختلف لاروی نسبت به لاروهای تولیدی از مولدین تغذیه شده با غذای متداول مولدین چگونه خواهد بود؟
- شاخص‌های رشد لاروهای حاصل از مولدین میگوی سفید غربی که از ۸ و ۱۲% کرم پرتار Perinereis nuntia تغذیه نموده‌اند نسبت به لاروهای تولیدی از مولدین تغذیه شده با غذای متداول مولدین چگونه خواهد بود؟
- مقاومت به استرس‌های محیطی در لاروهای حاصل از مولدین میگوی سفید غربی که از ۸ و ۱۲% کرم پرتار Perinereis nuntia تغذیه نموده‌اند نسبت به لاروهای تولیدی از مولدین تغذیه شده با غذای متداول مولدین چگونه خواهد بود؟
۱-۱-۱ اهداف و فرضیات
اهداف این تحقیق شامل:
- بررسی بازماندگی لاروهای حاصل از مولدین میگوی سفید غربی تغذیه شده با ۸ و ۱۲% کرم پرتار Perinereis nuntia در عبور از مراحل مختلف لاروی نسبت به لاروهای تولیدی از مولدین تغذیه شده با غذای متداول مولدین.
- بررسی شاخص‌های رشد لاروهای حاصل از مولدین میگوی سفید غربی که از ۸ و ۱۲% کرم پرتار Perinereis nuntia تغذیه نموده‌اند نسبت به لاروهای تولیدی از مولدین تغذیه شده با غذای متداول مولدین.
- بررسی مقاومت به استرس‌های محیطی در لاروهای حاصل از مولدین میگوی سفید غربی که از ۸ و ۱۲% کرم پرتار Perinereis nuntia تغذیه نموده‌اند نسبت به لاروهای تولیدی از مولدین تغذیه شده با غذای متداول مولدین.
فرضیات تحقیق بشرح زیر میباشند:
- بازماندگی لاروهای حاصل از مولدین میگوی سفید غربی تغذیه شده با ۸ و ۱۲% کرم پرتار Perinereis nuntia در عبور از مراحل مختلف لاروی نسبت به لاروهای تولیدی از مولدین تغذیه شده با غذای متداول بیشتر خواهد بود.
- شاخص‌های رشد لاروهای حاصل از مولدین میگوی سفید غربی که از ۸ و ۱۲% کرم پرتار Perinereis nuntia تغذیه نموده‌اند نسبت به لاروهای تولیدی از مولدین تغذیه شده با غذای متداول بهتر خواهد بود.
- مقاومت به استرس‌های محیطی در لاروهای حاصل از مولدین میگوی سفید غربی که از ۸ و ۱۲% کرم پرتار Perinereis nuntia تغذیه نموده‌اند نسبت به لاروهای تولیدی از مولدین تغذیه شده با غذای متداول بیشتر خواهد بود.
۱-۱-۲ جنبه نوآوری تحقیق
با‌توجه به رشد روزافزون صنعت آبزی‌پروری نیاز است که تلاش هایی برای پیشرفت این صنعت در ایران به‌ خصوص در بنادر که قطب آبزی‌پروری کشور محسوب میشوند به عمل آید تا محصولاتی با کیفیت‌تر و بازار پسندتر به جامعه ارائه شود. با‌توجه به اینکه تاکنون رشد، بازماندگی و مقاومت به استرس از ابتدایی‌ترین تا انتهایی‌ترین مرحله لاروی میگوی سفید غربی که از مولدین تغذیه شده با کرم پرتار Perinereis nuntia تولید شده‌اند مورد بررسی قرار نگرفته است در تحقیق حاضر بدین مهم پرداخته می‌شود.
۱-۲ کلیات
۱-۲-۱ پراکندگی میگوها و مناطق زیست
میگوها گسترش جهانی داشته و در دریاها،‌ آب‌های شور و شیرین از نواحی استوایی تا مناطق قطبی یافت می‌شوند. اکثر گونه های دریایی در آب‌های کم عمق، یا نیمه عمیق و عموما ‌به‌صورت دسته جمعی زندگی می‌کنند. روزها در بستر و زیر رسوبات کف دریا مخفی شده و شب‌ها برای شکار طعمه از پناهگاه خارج می‌شوند. به‌همین دلیل صیادان در بیشتر مناطق دنیا شب هنگام جهت صید میگو به دریا می‌روند. از نقطه نظر مکان زیست سه گروه میگو وجود دارد:
۱- گونه‌های موجود در آب سرد و شور که ارقام عمده صید این نوع میگوها عمدتا مربوط به تولید میگوی اروپا است و در نواحی آلاسکا،‌ کانادا،‌ شمال ژاپن،‌ آمریکا، ‌اروپای شمالی و غیره صید می‌شوند.
۲- گونه‌های موجود در آب گرم و شور یا میگوهای حاره ای که بخش اعظم میگوها را تشکیل می‌دهند این نوع میگوها در آب‌های ساحلی خلیج فارس، بخش جنوبی ایالات متحده آمریکا سواحل غربی آفریقا، ‌آمریکای مرکزی و نواحی شرقی و غربی سواحل آمریکای جنوبی و آسیای جنوب شرقی یافت می‌شوند.
۳- گونه‌های موجود در آب شیرین که اکثرا از رودخانه‌ها و دریاچه‌ها به نواحی استوایی و گرمسیری می‌آیند،‌ غالبا در همین نواحی رشد کرده و بزرگ می‌شوند، ‌و درتجارت جهانی از اهمیت چندانی برخوردار نمی‌باشند.
۱-۲-۲ طبقه بندی میگوهای پنائیده
سخت‌پوستان، بزرگترین رده از شاخه بندپایان بوده که بیش از ۴۲ هزار گونه در آن جای دارند. خانواده پنائیده، بزرگترین خانواده سخت‌پوستان هستند که در این خانواده، ۱۲ جنس قرار دارند که۸۰% آن‌ها از نظر تجاری مهم هستند. در زیر جایگاه میگوهای خانواده پنائیده در رده بندی جانوری نیز آورده شده است ( Wyban and Sweeney, 1991).
Phylum: Arthropoda
Sub phylum: Crustacea
Class: Malacostraca
Sub class: Eumalacostraca
Super order: Eucaridae
Order: Decapoda
Sub order: Natantia
Infra order: Penaeidea
Super family: Penaeoidea
Family: Penaeidae
Genus: Penaeus
۱-۲-۳ چرخه زندگی میگو