نمودار(۴-۶): نمودار مولفه قابلیت اطمینان

۵۷

نمودار(۴-۷): نمودار مولفه تضمین

۵۸

نمودار(۴-۸): نمودار مولفه پاسخگویی

۵۹

نمودار(۴-۹): نمودار مولفه همدلی

۶۰

نمودار(۴-۱۰): نمودار مولفه کیفیت خدمات

۶۱

نمودار(۴-۱۱): نمودار متغیر رضایت مشتری

۶۲

چکیده
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر کیفیت خدمات بر رضایت مشتری در بیمارستان شهیدانصاری شهرستان رودسر انجام گرفت. این تحقیق براساس طرح تحقیق، توصیفی و براساس هدف، ازنوع کاربردی است. جامعه آماری این تحقیق شامل بیماران بیمارستان شهید انصاری رودسر می باشد. طبق آمار ارائه شده تعداد بیماران در اردیبهشت۱۳۹۳ برابر با ۶۹۸۲ نفر می باشد. نمونه آماری این تحقیق، تعداد ۳۰۸ نفر از بیماران می باشند که با فرمول کوکران حجم آن تعیین گردیده است. روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای است. متغیرهای مستقل(کیفیت خدمات) توسط پرسشنامه کیفیت خدمات سنجیده می شود. این پرسشنامه مشتمل بر ۲۲ پرسش می باشد و دارای ۵ مولفه فیزیکی، قابلیت اطمینان، تضمین، پاسخگویی و همدلی می باشد. متغیر وابسته رضایت مشتری است که با پرسشنامه رضایت مشتری سنجیده می شود. این پرسشنامه توسط بروهن(۲۰۰۳) ارائه گردیده است و شامل۱۱گویه است. داده ها در سطح توصیفی و استنباطی تحلیل گردید. در سطح استنباطی از آزمون پیرسون برای بررسی رابطه متغیر ها و از آزمون رگرسیون برای تایید یا رد فرضیات تحقیق استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که مولفه های مولفه فیزیکی، قابلیت اطمینان، تضمین، پاسخگویی و همدلی بر رضایت مشتری تاثیر معناداری دارد. همچنین این پژوهش نشان داد که کیفیت خدمات بر رضایت مشتری تاثیر معناداری دارد.

کلمات کلیدی: کیفیت خدمات، رضایت مشتری، بیمارستان، مشتری
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه
چنانچه نگاهی گذرا به تاریخچه فعالیت های کیفیت در عصر اخیر داشته باشیم متوجه خواهیم شد که توجه به کیفیت کالا و محصولات ملموس از سابقه نزدیک به یک قرن برخوردار است. اما تا سالهای آغازین دهه۸۰ میلادی، مفهوم کیفیت در خدمات بطور جدی مورد توجه واقع نشده بود. عدم آگاهی از نحوه ارزیابی کیفیت خدمات و ناشناخته بودن ابعاد مختلف کیفیت در این حوزه، در کنار عدم احساس نیاز به تعریف استانداردهای مدون در زمینه خدمات، مهمترین عوامل کمبود توجه به این موضوع اساسی به شمار می رود. از دهه ۸۰ میلادی تاکنون، کیفیت خدمات موضوع بسیاری از مطالعات بازاریابی و رفتار سازمانی بوده است. مطالعات بازاریابی خدمات در دهه ۱۹۹۰ روی انتظارات مشتریان و بهبود کیفیت خدمات به عنوان روشی برای ارتقای رضایت مشتری و وفاداری که منتهی به افزایش قابلیت سوددهی شود متمرکز شد. مطالعاتی که در زمینه شناسایی ارتباط بین کیفیت خدمات و عملکرد انجام شده، نشان می دهد کیفیت خدمات، بر سود از طریق افزایش سهم بازار اثر دارد. به این ترتیب در نهایت، عامل کیفیت خدمت به عنوان استراتژی رقابتی مهم در زمینه خدمات و مشتریان آن، مقبول واقع شد(فیضی و دیگران، ۱۳۹۰، ص ۵۶).طبق یافته های پژهشی که در مرکز هنلی در سال ۱۹۹۷ انجام گرفت، هزینه به دست آوردن یک مشتری جدید می تواند پنج برابر بیشتر از هزینه نگهداری مشتری فعلی باشد. ممکن است بازگشت سرمایه در بازاریابی برای مشتریان موجود نیز، سه تا هفت برابر بیشتر از مشتریان آینده باشد. (قلاوندی، ۱۳۹۱، ص۵۰). با توجه به اینکه تامین رضایت مشتریان و نگهداری آنها برای سازمانها از اهمیت بسزایی برخوردار است و مشتری، هدف نهایی ارائه خدمات می باشد. لذا رعایت و عدم رضایت وی در طراحی این نظام حائز اهمیت فراوانی است.
۱-۲- بیان مساله
بخش خدمات در سالهای اخیر از رشد چشمگیری برخوردار بوده است، به گونه ای که سهم آن از تولید ناخالص جهانی بیش از دیگر بخشها بوده است. مشخص شده که روندهای اساسی نیمه دوم قرن بیستم به انتقال اقتصاد از صنعت گرایی به خدمات گرایی منجر شده است. برهمین اساس خدمات نقش مهمی را در برنامه های بازاریابی بسیاری از شرکت های تجاری ایفا می کند و برتری خدمت بخشی از ارزش مورد تقاضای مشتریان است. از این رو در بازارهای رقابتی و آزاد، راهبردهایی از قبیل ارائه خدمات با کیفیت، بیشترین توجه را به سوی خود جلب کرده است(حاج کریمی و دیگران، ۱۳۸۸، ص۳۰).
اولین گام اساسی در تدوین برنامه های بهبود کیفیت، شناسایی ادراک و انتظارات دریافت کنندگان خدمات یا کالاها از کیفیت آنهاست(عنایتی نوین فر و دیگران، ۱۳۹۰، ص۱۳۵).
اخیراً در حوزه بازاریابی خدمات و کیفیت خدمت، توجه ویژه ای به اهمیت ادراکات مشتری از مواجهه خدمت صورت گرفته است. چرا که از نگاه مشتری یکی از علائم مستقیم کیفیت خدمت، هنگام مواجهه خدمت یا لحظه سرنوشت ساز تماس مشتری با سازمان معلوم می شود. در پی این تعاملات می تواند بخش اصلی تصویری که مشتری از سازمان خدماتی دارد، تبدیل شود و از این طریق نقش تأثیرگذاری در تعیین موفقیت شرکت های تجاری ایفاء می کند، به همین دلیل است که کیفیت مواجهه خدمت به عنوان یک سلاح رقابتی کلیدی مطرح شده است که موجب تمایز شرکتها و خدمات ارائه شده توسط آنها از منظر مشتری می شود. از سوی دیگر، در بازاررقابتی و اقتصاد پیچیده امروزی توانایی جلب و حفظ مشتری به عنوان عاملی حیاتی برای بسیاری از سازمانها مطرح شده است(حاج کریمی و دیگران، ۱۳۸۸، ص۳۰).
کیفیت، عنصری کلیدی برای دستیابی به موفقیت در کسب و کار است. ارزیابی کیفیت خدمات، موضوع اصلی مطالعه های تجربی و مفهومی متعددی در بازاریابی خدمات شده است(ساجدی فر و دیگران، ۱۳۹۱، ص۵۲).
نگرش های سنتی برای ارزیابی کیفیت، مشخصه کالا یا خدمت را معیار کیفیت تعریف می کردند، ولی در نگرش جدید مدیریتی، کیفیت را خواسته مشتری تعریف می کنند. مشتریانیا دریافت کنندگان خدمت، خدمت را با مقایسه انتظارات و اداراک خود از خدمات دریافت شده ارزیابی می نمایند( سازور و دیگران، ۱۳۹۰، ص۱۲۲).
امروزه، بسیاری از سازمانهای پیشرو به اهمیت نقش مشتری در کارآمد و اثربخش بودن کسب و کار خود پی برده اند. براین اساس، مشتری محوری اصلی است که به طور روزمره در سازمانها بدان توجه می شود، به گونه ای که هر روزه بر تعداد شرکتهایی که رضایت مشتری را به عنوان شاخص اصلی عملکرد خود انتخاب کرده اند، افزوده می شود(عنایتی نوین فر و دیگران، ۱۳۹۰، ص۱۳۵).
امروزه بیش از هر زمان دیگری موضوع کیفیت خدمات به عنوان عاملی مهم برای رشد، موفقیت و ماندگاری سازمانها و به عنوان موضعی راهبردی، موثر و فراگیر در دستور کار مدیریت سازمان ها قرار گرفته است. چراکه سازمان ها دریافته اند که تا چه حد فقدان اطلاعات کافی درباره انتظارات و بازخورد ادراکات مشتریان از خدمات ارائه شده برای سازمان ها، مشکلاتی را ایجاد خواهد کرد. سازمان ها متوجه شده اند که تمرکز بر نیازهای مشتریان به معنی توجه به کیفیت و ارائه خدمت مشتریان است. بنابراین، هر سازمانی تلاش می کند تا مشتری گرا باشد. برترییافتن در ارائه خدمات به مشتری، مستلزم داشتن تعهد کامل نسبت به مشتری است. از روش هایی که سازمان ها می توانند خدمات خود را از سایر سازمان های رقیب متمایز کنند این است که به صورت مستمر، خدماتی با کیفیت برتر از سایر رقبا ارائه کنند(قلاوندی و دیگران، ۱۳۹۱، ص۵۰).
متغیرمستقل
فیزیکی
متغیروابسته
قابلیت اطمینان
رضایت مشتری
تضمین
پاسخگویی
همدلی
شکل۱-۱:مدلمفهومی تحقیق(Ahmed,2010,p103)
در سبز فایل، حضور رقیبان قدرتمند در صحنه کسب و کار، موجب تغییر وضعیت شده و جلب رضایت مشتری در دستور کار قرار گرفته است. رضایت مشتری در همه سازمانها یکی از اهداف مهم مدیریتی می باشد. از آنجایی که بخش سلامت در کشورما درحال تحول چشمگیری می باشد و نظام سلامت با اجرای طرح بیمه سلامت دگرگون می شود، لذا یکی از بخش هایی که مشتریان بیش از پیش به سمت آن خواهند رفت، بیمارستان های دولتی می باشند. بیمارستان های دولتی در طرح بیمه سلامت مجری بخش بزرگی از این طرح می باشند و باید با ارائه خدمات به مشتریان در راستای اهداف کلان کشوری حرکت نمایند. با توجه به اینکه تامین رضایت مشتریان و نگهداری آنها برای بیمارستان ها از اهمیت بسزایی برخوردار است و ارائه خدمات به مشتری، هدف نهایی در بیمارستان ها می باشد. لذا رعایت و عدم رضایت وی در طراحی این نظام حائز اهمیت فراوانی است. براساس مطالب گفته شده به نظر می رسد انجام تحقیقات گسترده در بیمارستان به عنوان یکی از بزرگترین مراجع ارائه خدمات در عرصه درمانی کشور و بررسی مستمر کیفیت آنها ضروری و حیاتی باشد.
۱-۳- اهمیت و ضرورت تحقیق
وجود رقابت دربین موسسات و بنگاهها برای کسب سهم بیشتر ازبازار و تلاش مشتریان برای رسیدن به رضایتمندی بیشتر موجب شده است که هم بنگاهها به دنبال کسب موقعیت ممتاز در بازار باشند و هم مشتریان درپی یافتن سرنخ هایی برای رسیدن به بهترین تولید کنندگان کالا و خدمات. رسیدن به این اهداف با بررسی دو مفهوم ارتباط نزدیکی دارد، کیفیت خدمات و رضایت مشتریان. بررسی این دو مفهوم در بازارهای خدماتی به دلیل ویژگی های خاصِ خدمات، حساس تر و مهمتر بوده و برای سازمانهای ارائه دهنده خدمات نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. یکی از سازمانهایی که در زمینه ارائه خدمات فعالیت نموده ونقش و اهمیت آن در اقتصاد و توسعه کشور بر هیچ کس پوشیده نیست بیمارستانها هستند. لذا به نظر می رسد کشف روابط بین این دو مفهوم می تواند در ارتقاء و بهبود سطح خدمات ارائه شده از جانب بیمارستانها از یک سو و کسب رضایتمندی بیشتر مشتری از سوی دیگر تاثیر گذار باشدکه نحوه چگونگی رسیدن به این مهم می تواند از مسائل بارز سازمانهای خدماتی و به ویژه بیمارستانها باشد.
۱-۴- مبانی نظری تحقیق
کیفیت خدمات
فیلیپ کاتلر معتقد است خدمت، فعالیت یا منفعتی نامحسوس و لمس نشدنی است که یک طرف مبادله به طرف دیگر عرضه می کند و مالکیت چیزی را به دنبال ندارد. تولید خدمت ممکن است به کالای فیزیکی وابسته باشد یا نباشد(غفاری و همکاران، ۱۳۹۰، ص۴۳). رویکردهای متفاوتی در قبال تعریف کیفیت وجود دارد: در رویکرد فلسفی، کیفیت مترادف با برتر ذاتی می باشد. در رویکرد فنی، کیفیت، به میزان تطابق محصول با استانداردهای فنی، نسبت داده می شود. در رویکرد مشتری محور، کیفیت موضوعی ذهنی است که توسط گیرندگان آن تعیین و تبیین می گردد و به شکل جدی به ادراکات مشتریان بستگی دارد. به نظر می رسد این دیدگاه در زمینه تعریف کیفیت در حوزه خدمات از جذابیت ویژه ای برخوردار است (Schneider & White , 2004,p101) . واقعیت آن است که کیفیت اصطلاحی مبهم است که ، از یک طرف هر فردی می داند (یا فکر می کند که می داند ) که کیفیت چیست و از طرف دیگر ، ایجاد و ارائه تعریفی واحد از آن ، یک مشکل اساسی است . عثمان و اون (۲۰۰۲) کیفیت خدمات را به عنوان درجه ای از اختلاف بین ادراکات و انتظارات مشتریان از خدمات تعریف می کنند(Mishkin,2001,p32).
رشد خدمات موجب تغییر رفتار مصرف کننده و نحوه تعامل آن ها با ارائه دهندگان خدمات شده است (Cruce Ho & Lin, 2010, p430). گروه زیادی از محققان معتقدند که کیفیت خدمات آثار عمیق و عمده ای بر رضایتمندی و از آن طریق بر وفاداری و پایبندی مشتری به سازمان بر جای می گذارد (Eboli & Mazzulla, 2007,p24) . کیفیت خدمات به عنوان یکی از عوامل موثر برای دستیابی به منافع استراتژیک سازمان مثل حفظ نرخ مشتریان و یا افزایش اثربخشی و بدست آوردن سود عملیاتی می باشد (Sadiq Sohail & Shaikh, 2008, p61) . در دهه های گذشته کیفیت خدمات به یکی از مهمترین مسائل در عرصه تحقیقات دانشگاهی تبدیل شده است (Bruce Ho & Lin, 2010,p6).

اما با این وجود باید اذعان داشت استعمال اصطلاح « بدحجابی» که در مورد جرم عدم رعایت حجاب شرعی توسط زنان به کاربرده می شود، اصطلاح جامعی نیست، چرا که عدم رعایت حجاب شرعی یک امر سلبی و عدمی است در مقابلِ مراعات حجاب شرعی که امری وجودی است. بنابر این با دو مفهوم «حجاب شرعی» و «فقدان حجاب شرعی» روبرو هستیم چنانکه قانون گذار نیز بدان تصریح کرده است. بدحجابی اصطلاح نارسایی است که معنای ناقص و مبهمی از آن بر می آید ،لذا گزینه مناسب همان فقدان حجاب شرعی است که ما از آن به «عدم رعایت حجاب شرعی» تعبیر کرده ایم^[۱۹۵]. برخلاف گمان عامه از دیدگاه قانون برهنه بودن چه تمام چه بخشی از موی سر و یا هر بخش دیگر از بدن بی حجابی محسوب می شود و ما عنوان مجرمانه ای تحت نام «بد حجابی» نداریم.
به اعتقاد گروهی از اندیشمندان دینی وحقوقی بسیاری از بدحجابان عنوان «بدون حجاب شرعی» نیز بر آنها صدق می‎کند. مثلاً دختران جوانی که روسری آنها در وسط سر آنها قرار دارد اطراف گردن آنها نیز پوشیده نیست. دست‎ها و پاهای آنها نیز تا وسط ساق دست و پا معلوم است وقتی چنین افرادی در انظار عمومی و در سطح جامعه مشاهده می‎شوند در مورد این افراد که آنها بدون حجاب شرعی هستند و در نتیجه پوشش آنها خلاف شرع می‎باشد چون طبق نظر مشهور بلکه همه فقهاء به عنوان مرجع بیان قوانین شرعی پوشش همه بدن به استثنای صورت و کفین بر زنان در مواجهه با نامحرم واجب است.^[۱۹۶] بنابراین عنوان «بدون حجاب شرعی» بر بسیاری از افراد بدحجاب نیز صادق است چون به هر حال این گونه افراد فاقد محدوده شرعی حجاب هستند و از آنجایی که این گونه افراد بدون حجاب شرعی هستند مشمول تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی می‎شوند.

اینگروه معتقدند عدم تعریف «حجاب شرعی» در قوانین جمهوری اسلامی از جمله قانون مجازات اسلامی به دلیل وضوح آن و عدم نیاز بوده است چون از نظر شریعت و قانون اسلامی که فقها بیان کننده آن هستند و نظرات آنها منشاء و منبع اصلی قوانین در جامعه ماست محدوده قطعی حجاب اسلامی بانوان در مواجهه با نامحرم پوشش همه بدن به استثنای صورت و دو دست از مچ به پایین است و این حکم مشهور بین فقها بلکه به تعبیر متفکر بزرگ اسلامی استاد مطهری جز ضروریات و مسلّمات فقهی است که درباره آن اختلافی نیست.^[۱۹۷] با توجه به همین واضح بودن تعریف حجاب اسلامی بسیاری از حقوقدانان که به شرح و تفسیر قانون مجازات اسلامی اقدام نموده‎اند در ذیل تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی همان تعریف فقها،‌در کتب فقهی را برای حجاب اسلامی ذکر کرده‎اند.^[۱۹۸]
با توجه به توضیحات ذکر شده آشکار گشت که اساساً‌ علما، و فقهاء دینی درباره این مطلب که پوشش همه بدن بانوان در مواجهه با نامحرم به استثناء صورت و کفین واجب است اختلاف نظری ندارند تا دیدگاه نظری آنها متفاوت باشد.
اما به نظر میرسد تبصره ماده ۶۳۸ که مربوط به جرم انگاری عدم رعایت حجاب شرعی است، ، دست کم از نظر تئوری قشر وسیعی از بانوان که وجه و کفین را کاملا نمی پوشانند رامورد شمول حاکمیت خود قرار می دهد ! واز این طریق قانونگذار به هدف خود که همان رعایت اخلاق وارزشهای مذهبی وعرفی توسط افراد جامعه اسلامی است دست نمی یابد و بالعکس با تحت شمول قرار دادن طیف وسیعی از افراد به عنوان مجرمین عدم رعایت حجاب شرعی به دامن زدن جو بی اخلاقی وعدم رعایت شئونات شرعی همچون حجاب به عنوان نمادی دینی از جامعه اسلامی دست خواهد زد بنابراین با جمع بندی مطالب مذکور بایستی متصور از سه نوع از عدم رعایت حجاب باشیم:
اول: عدم رعایت حجاب شرعی به گونه‌ای که بی حجابی بر آن صادق نباشد.
دوم: عدم رعایت حجاب به گونه‌ای که بدحجابی محسوب می‌شود، ولی به حدی زننده نیست که با عفت و اخلاق عمومی مخالف باشد.
سوم: عدم رعایت حجاب به گونه‌ای که با عفت و اخلاق عمومی مخالف باشد.
با وجود قانون فعلی هر سه قسم جرم است، ولی پیشنهاد می‌شود تنها قسم سوم جرم انگاری شود.
همچنین در مرحله اجرای این تبصره مانند برخی دیگر از قوانین، پیش از اعمال مجازات حبس و جزای نقدی، قاضی موظف باشد در دو مرحله قبل از مجازات به ترتیب برای بار اول به پند و اندرز متوسل شود و در مرتبه دوم به توبیخ بسنده کند و در مرحله سوم مجرمین مجازات شوند.
مبحث دوم: تظاهر به عمل حرام
گفتاراول:تبیین مفهوم حرمت شرعی ونسبت آن با اصل قانونی بودن جرم
بند اول:اصطلاحات و اقسام حرمت:
حرام و محظور: حرمت یکى از احکام الزامى است. «حرام» عملى است که شارع مقدّس ترک آن را از مردم خواسته و مبغوض پروردگار است و در الزام همپایۀ وجوب است. به حرام «محظور» نیز مى‌گویند زیرا محظور در لغت چیزى است که آفات فراوانى دارد و باید ممنوع شود لذا در لغت عرب گفته مى‌شود «لَبَنٌ محظور» یعنى شیرى که عیوب فراوان دارد به گونه‌اى که خوردن آن ممنوع است.
اقسام حرمت:
بسیارى از تقسیماتى که در وجوب ذکر شده، در حرمت نیز قابل تصوّر است. امّا در مقام اثبات چندان به تقسیم‌بندى حرمت، در فقه پرداخته نشده است.
موارد اندکى از اقسام حرمت در کلمات فقها به شرح زیر آمده است:

1. 1. حرمت ذاتى و عرضى: اوّلى عبارت است از حرمتى که از دلیل شرعى مستقیماً بدست آمده باشد، مانند حرمت نوشیدن شراب.

دومى عبارت است از حرمتى که بواسطۀ نذر یا سوگند عارض شده باشد مثل حرمت بعضى از مکروهات پس از سوگند به ترک آن.

2. 2. حرمت شرعى وعقلى: اوّلى عبارت است ازحرمتىکه بادلیل شرعىثابت شده باشدمثل دروغ گفتن.

دومى عبارت است از حرمتى که به حکم عقل قطعى به اثبات رسیده باشد مانند خوردن طعامى که ضرر مهمّى داشته باشد، به گونه‌اى که عقل، به روشنى قبح شدید آن را ادراک نماید و بر اساس «کلّ ما حکم به العقل حکم به الشرع» از حرمت شرعى آن پرده بر دارد.

3. 3. حرمت نفسى و غیرى : اوّلى عبارت است از حرمتى که به خود عمل تعلّق داشته باشد مانند ضرر زدن به دیگران.

دومى عبارت است از کار مباحى که مقدّمۀ حرام شود مانند کشت انگور به نیّت ساختن شراب.

4. 4. حرمت مؤبّد و غیر مؤبّد: اوّلى مانند حرمت ازدواج با مادرزن است و دومى مانند حرمت ازدواج با خواهر زن مادامى‌که زن اوّل در حبالۀ نکاح او است^[۱۹۹].

بند دوم:تبیین حدود اصل قانونى بودن جرم و مجازات‌
اصل قانونى بودن جرم و مجازات پایه و اساس حقوق کیفرى است که شامل کلیه‌ى مراحل تحقیق، تعقیب، محاکمه و اجراى حکم نیز مى‌شود. به تعبیر دیگر، حقوق جزا از شاخه‌هاى قانونى حقوق است. در نتیجه، سایر منابع حقوق از جمله عرف، عادت و دکترین کمتر در آن کاربرد دارد؛ خصوصا در تعیین عناوین مجرمانه و مجازات تنها قانون نقش ایفا مى‌کند.
منظور از قانون، مقررات لازم الاجرایى است که وضع آن مستلزم رعایت تشریفات خاص و مرجع وضع آن قوه‌ى قانون‌گذارى است. لذا در اصل قانونى بودن جرم و مجازات معناى مضیق مذکور از قانون مورد نظر است.
در سیستم قانون‌گذارى جمهورى اسلامى، مرجع وضع قوانین عادى مجلس شوراى اسلامى است که طبق اصل ۴ قانون اساسى، بر اساس احکام اسلامى قوانین موضوعه را تدوین مى‌کند، قانون اساسى مادر سایر قوانین محسوب مى‌شود؛ به طورى که مصوبات مجلس شوراى اسلامى، حتى مصوبات قوه مجریه نمى‌تواند مغایر با قانون اساسى باشد. همچنین قضات دادگاه‌ها نیز بر اساس اصل ۱۷۰ مکلف‌اند از اجراى مصوبات قوه مجریه که مخالف قانون اساسى یا عادى بوده یا خارج از محدوده‌ى اختیارات آن قوه باشد خوددارى کنند.
منظور از «جرم» رفتارى است که مخلّ نظم عمومى بوده، از طرف قوه قانون‌گذارى ارتکاب آن منع شده و براى مرتکبین آن مجازات تعیین شده باشد. منظور از مجازات نیز کلیه ضمانت‌هاى اجرایى کیفرى دنیوى است که مقنن براى مرتکبین جرایم، تعیین و اعلام کرده است و شامل کیفر به معناى خاص و اقدامات تأمینى و تربیتى است.
با توجه به توضیح بالا، منظور از اصل قانونى بودن جرم و مجازات این است که تعیین عناوین مجرمانه و میزان مجازات براى آن، بر عهدۀ قوه مقننه است که باید قبل از ارتکاب جرم صورت گیرد؛ یعنى هیچ فردى بر اساس مقرراتى که نسبت به ارتکاب عملش مؤخر است مجرم تلقى نشده و مجازات نمى‌شود. حق تعیین حد فاصل بین رفتار مشروع و نامشروع بر عهده قانونگذار است و قاضى کیفرى، بدون وجود قانون لازم الاجرا، نمى‌تواند عملى را جرم تلقى کرده، مرتکب آن را مجازات کند. حتى مقنن نیز حق ندارد اعمال گذشته افراد را مشمول عنوان مجرمانه‌اى که در قانون جدید مطرح شده، قرار دهد.^[۲۰۰]
انجام هر رفتارى توسط افراد مباح است و جرم تلقى نمى‌شود؛ هر چند که خلاف اخلاق یا مضر به مصالح عمومى و مخلّ نظم باشد؛ مگر اینکه قانون انجام آن را جرم اعلام کرده و براى آن مجازات تعیین کرده باشد. در صورت نبود نص قانونى یا سکوت و یا نقص قانون، قاضى کیفرى مکلف به صدور حکم برائت است. این اصل به موازات تحول جوامع و رشد فکرى بشر، دامنه گسترده‌ترى پیدا کرد؛ به طورى که تمامى مباحث حقوق جزا، از جمله مراحل مختلف دادرسى را نیز شامل شد و قانون‌گذاران جهان متمدن را وادار کرد که آن را به طور صریح در قوانین اساسى پیش‌بینى کنند.
ورود این اصل به قوانین اساسى کشورها نه تنها قضات را مکلف کرد که در موارد فقدان، سکوت و نقص قانون، حکم برائت صادر کنند، بلکه قانون‌گذاران عادى را هم مکلف به رعایت حقوق و آزادى‌هاى اساسى افراد جامعه نمود. بر این اساس بر مقنن فرض است که لیست جرایم و مجازات آنها را تعیین کرده، به مردم اعلام کنند تا آحاد جامعه در انجام اعمال خود، موانع قانونى را مورد توجه قرار دهند. به این صورت، مجازات افرادى که از نظر مقنن اطلاع پیدا کرده ولى مرتکب اعمال ممنوعه مى‌شوند نه تنها قبیح نیست بلکه موجّه و عقلایى است. زمانى یک عمل قبیح است که یک جامعه‌ى متشکل که داراى تشکیلات حکومتى است، بدون اعلام قبلى، اعمال افراد را جرم دانسته، مرتکب آن را مجازات کند؛ نه آنگاه که ممنوعیت‌هاى مورد نظر خود را اعلام کرده، پس از آن متخلف را مجازات کند.
بندسوم:حرمت شرعی ونسبت آن با اصل قانونی بودن جرائم ومجازاتها
پس از پیروزى انقلاب اسلامى با تحول سیستم قانون‌گذارى و لزوم رعایت مقررات اسلامى، رعایت اصل قانونى بودن جرم و مجازات با مفهوم حقوقى آن مورد بحث و مناقشه قرار گرفت. یک نظریه با استناد به اینکه احکام اسلام با نزول قرآن و بیان احکام توسط پیامبر (ص) و ائمه اطهار (ع) ابلاغ شده است، رعایت اصل قانونى بودن جرم و مجازات را منتفى دانسته، معتقد است که چون اعمال حرام توسط شارع اسلام تعیین و ابلاغ شده است، با تشکیل جمهورى اسلامى لزومى ندارد که مجازات اعمال خلاف شرع را به مصوبات مجلس قانون‌گذارى مستند کرد؛ امّا قانون اساسى با پذیرش نظریه‌ى مخالف، اصل قانونى بودن و نتایج آن را در اصول مختلف پیش‌بینى کرد که در ادامه بحث به تحلیل آن مى‌پردازیم.
على رغم آنکه بسیارى از حقوق دانان معتقدند با استناد به اصل قانونى بودن جرم و مجازات، دادگاه‌ها فقط در صورتى مى‌توانند عمل و رفتارى را جرم بدانند و مجرم را مجازات کنند که اوّلًا رفتار مذکور صراحتاً قوه مقننه و طبق قانون مدوّن قابل اجرا آن را جرم شناخته باشد و ثانیاً مجازات آن نیز مشخص باشد، «لکن در سیاست جنایى جمهورى اسلامى ایران علاوه بر اعمال و رفتار جرم انگارى شده توسط قانون‌گذار [به طور خاص و صریح]، محرّمات شرعى [به طور عام] قابل تعقیب و کیفر دانسته شده‌اند».^[۲۰۱]‌
به عبارتدیگر، جرم بهمعناىحقوقىآن درسیستم جزایى جمهورى اسلامى ایران داراى دوملاک است:

1. 1. با استناد به ماده ۲ قانون مجازات اسلامى، «هر فعل یا ترک فعلى که در قانون براى آن مجازات تعیین شده باشد، جرم است».

1. 1. با استناد به اصل ۱۶۷ قانون اساسى ^[۲۰۲]و مواد ۲۱۴ قانون آیین دادرسى کیفرى (مصوب ۱۳۷۸) ^[۲۰۳]و دلالت صریح ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامى‌(مصوب ۱۳۷۵) و بر طبق قاعده مشهورِ جزایىِ «التعزیر فی کلّ معصیه»، کلیه معاصى نیز قابل مجازات هستند.

به موجب ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی هرگونه تظاهر علنی به عمل حرام در انظار و اماکن عمومی و معابر جرم بوده و حتی اگر فرد مرتکب عملی شود که نفس آن عمل جرم نباشد اما آن عمل عفت عمومی را جریحه دار سازد، مرتکب به کیفر می رسد. بدین ترتیب در مواردى که قوانین مدونه راجع به عملى که موضوع دعواست، بیانى نیامده و جرم انگارى صورت نگرفته، اما با استناد به منابع یا فتاواى معتبر فقهى عمل حرام مى‌باشد، حکم به مجازات تعزیرى صادر می شود. درواقع منطوق این ماده این است که هر عمل حرامى کیفر دارد وتظاهر به آن مجازات دیگرى را ایجاب مى‌کند.^[۲۰۴]

این توصیه شامل دو بخش اساسی باشد.
۸-۴-۱-۱- تربیت مربیان جهت آموزش ارزش ها:
این بخش از وظیفه آموزش و پرورش نیز خود شامل دو زیر مجموعه می باشد:
الف) برگزاری دوره های ضمن خدمت برای کلیه دست اندرکاران امر تربیت در آموزش و پرورش در جهت آموزش ارزش ها وآ موزش چگونگی انتقال آن ها به متربیان به صورت تلفیقی با سایر دروس و هماهنگ و هم راستا با آن ها

ب) تربیت اختصاصی جمعی از دست اندرکاران تربیتی به عنوان مربیان اختصاصی آموزش ارزش ها به منظور دستیابی به دو هدف: هدف اول عبارت است از آموزش ارزش ها به صورت کاملا اختصاصی؛ مشروط به این که این کلاس ها به گونه ای کاملاً مفرح و شاد ارائه گردند تا مانع از دلزدگی متربیان گشته و به گونه ای باشند که متربیان با نهایت رغبت و تمایل در کلاس درس حاضر شوند.
هدف دوم از تربیت اختصاصی جمعی از دست اندرکاران تربیتی به عنوان مربیان اختصاصی آموزش ارزش ها این است که، سایر معلمان ومربیان که به آموزش درس های دیگر مشغول هستند ،بتوانند در هنگام آموزش تلفیقی و غیر مستقیم و در صورت بروز مشکلاتی در این زمینه به آن ها مراجعه نموده و ابهامات و اشکالات احتمالی خود را بر طرف و حل و فصل نمایند.
در این مورد توجه به چند نکته حائز اهمیت است که عبارتند از: ۱-نکته بسیارمهم و قابل توجه در امر آموزش مربیان اختصاصی جهت آموزش ارزش ها این است که آموزش و پرورش بایستی مربیانی را پرورش دهد که حقیقتاً خود نمونه ی بارز ارزش های تحقق یافته و نهادینه شده باشند، برای این امر بایستی دست به انتخاب زد بدین گونه که مناطق آموزش و پرورش، با شناخت افراد لایق و معرفی آن ها و اطمینان از تمایلشان به آموزش این دوره، آن ها را به وزارت آموزش و پرورش معرفی نمایند تا ترتیب آموزش آن ها داده شود.۲- نکته مهم دیگر این است که هیچ گونه وعده ی ترفیع یا پاداش اضافی و اضافه حقوق نباید به این افراد داده شود تا حقیقتاً کسانی که تمایل درونی و جدی به این امر دارند داوطلب شده و به طمع اضافه حقوق و یا پاداش مادی اعلام آمادگی ننمایند و آمادگی آن ها صرفاً جهت رضای خدا و تحقق ارزش های والای انسانی باشد.۳- و نکته آخر این که برای تربیت این گونه مربیان حتما از اساتید مطرح وزبده استفاده شود.
۸-۴-۱-۲- تدارک برنامه ای جهت شروع آموزش رسمی ارزش ها از سنین قبل از دبستان و دبستان به کودکان:
آموزش در این سنین از این جهت اهمیت دارد که قابلیت آموزش و جذبِ کودکان در این سن بسیار بالاست به گونه ای که در اکثر موارد، حرف های مربی خویش را بر حرف های پدر و مادر و اطرافیان ترجیح می دهند؛ لذا صرف هزینه و تلاش در جهت شروع برنامه ی آموزش هماهنگ و سراسری از این سن، مناسب ترین برنامه ای است که کمتر به هدر رفتن وقت و هزینه منجر خواهد شد.
۸-۴-۲- توصیه به سازمان صدا و سیما:
برای آموزش ارزش ها در درجه ی اول بایستی به آموزش والدین پرداخته شود و سپس به آموزش فرزندان آن ها اقدام گردد و سازمان صدا و سیما یک مدرسه همگانی می باشد، که می تواند هر دوی آن ها را به طور هماهنگ آموزش دهد. این آموزش بایستی حتماً با تهیه ی برنامه های پر محتوایی صورت گیرد که زیر نظر کارشناسان برجسته علمی و مذهبی تدارک دیده شده باشند وگر نه ، نه تنها ثمر ساز نخواهد بود، بلکه آسیب های جدی بیشتری را به پیکره ی اجتماع و نسل جوان وارد می کند.
۸-۴-۳-توصیه به محققان :انجام تحقیقاتی وسیع تر، در راستای تحقیق حاضر منجر به تکمیل برنامه ی آموزش ارزش هامی گردد؛لذا تلاش در جهت انجام تحقیقاتی در زمینه ی سن دقیق ومناسب جهت به کارگیری هر یک از روش های اصلی یا فرعی ارائه شده در این تحقیق،به پژوهشگران و محققان توصیه می گردد.
۸-۵٫محدودیت ها:
محدودیت های تحقیق حاضر عبارتند از:
- کمبود شدید منابع فارسی مرتبط با موضوع ،جهت انجام تحقیق
- دسترسی محدود به متون خارجی مورد نیاز جهت ترجمه و استفاده در تحقیق
- کمبود پیشینه ی تحقیق، به دلیل بدیع بودن موضوع تحقیق حاضر
منابع و ماخذ
منابع فارسی:
قرآن کریم.(۱۳۸۷).ترجمه محمد رضا صفوی.قم:معارف.
نهج البلاغه.(۱۳۸۷).ترجمه محمد دشتی. قم: جمال.
صحیفه کامله سجادیه.(۱۳۴۸) ترجمه جواد، فاضل.. تهران: امیرکبیر.
آخوندی ، علی اکبر.(۱۳۸۴). الگوهای رفتاری امام علی (ع). قم: جباری.
آذربایجانی ، مسعود ؛ موسوی اصل ، مهدی.(۱۳۸۷). درآمدی بر روانشناسی ودین. تـهران:
سمت.
آقازاده ، محرم ؛ احدیان ، محمد .( ۱۳۷۷ ) . راهنمای عملی برنامه ریزی درس . تهران :
نوپردازان(پیوند) .
ابراهیمی ، علی .(۱۳۷۷). برنامه ریزی درسی (راهبردهای نوین). تهران : فکر نو .
ابریشمی ، احمد.(۱۳۷۷). مثل شناسی و مثل نگاری. تهران: زیور.
الهی،بهرام.(۱۳۸۰).اخلاق اصیل.چاپ پنجم .تهران:جیهون.
احمدی ، احمد .(۱۳۶۴). اصول و روش های تربیت در اسلام. اصفهان: واحـد فـوق برنامـه
پخش فرهنگی دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی اصفهان.
احمدی ، احمـد.(۱۳۸۰). اصـول و روش های تربیـت در اسلام. چاپ چهارم. اصفـهان:
دانشگاه اصفهان.
احمدی ، احمد.(۱۳۸۲).روانشناسی نوجوانان و جوانان شامل ویژگی های رفتاری،
تحصیلی،شغلی،بزهکاری و اعتیاد. اصفهان: مشعل.
اسپادک ، برناد.(۱۳۶۶). آموزش در دوران کودکی. ترجمه محمد حسین نظری نژاد.مشهد:
آستان قدس رضوی.
اسماعیلی یزدی ، عباس.(۱۳۸۱). فرهنگ تربیت. قم: دلیل ما.
اسماعیلی یزدی ، عباس.(۱۳۸۵). فرهنگ اخلاق. چاپ دوم. قم: مسجد مقدس جمکران.
اعتصامی ، پروین.(۱۳۸۹). دیوان پروین اعتصامی. قم: آل طه.
اکبری ، محمود.(۱۳۸۸). مذهب گرایی و مذهب گریزی جوانان. قم: فتیان.

نتیجه در سطح فردی
نتیجه در دیگر سطوح غیرفردی
انتخاب پیام از سوی ارتباط گر، شکل و محتوای انتخاب مخاطبان و رسانه ها
ویژگی های درون فردی و برون فردی ارتباط گر، شامل نیازها، علاقه ها، روابط اجتماعی و غیره. و درک پیام ها، رسانه ها مخاطبان بدلیل
اغلب گفته شده است که الگوی استفاده و خشنودی انسان را وارد نظریه ارتباطات کرد. هر چند این شاید نوعی مبالغه باشد، ولی در واقع نظریه استفاده و خشنودی، در قیاس با نظریه های ارتباطی پیش از آن، تصویر مثبت تری از مخاطب ارائه می کند. این نظریه، در زمینه برنامه ریزی ارتباطات، اهمیت شایستگی، همدلی و کیفیت را در برقراری ارتباط به ما یادآوری می کند. افراد مخاطب هرچیزی را که به آنها عرضه شود نمی پذیرند. نظریه خشنودی های متذکر می شود که فرستنده و گیرنده ممکن است با چشم اندازهای مختلفی وارد فراگرد ارتباط شوند. آنچه را فرستنده اطلاعات جدی تلقی می کند، گیرنده ممکن است به عنوان یک سرگرمی کم ارزش به کار برد، یا اصلا از آن استفاده نکند. اطلاعات عرضه شده ممکن است به هیچ نوجه ربطی به نیازها و علائق گیرنده نداشته باشد. یک جزء اساسی رویکرد خشنودی ها (مفهوم مخاطب فعال) در زیر مورد بحث قرار خواهد گرفت (ویندال و همکاران ، ۲۹۲:۱۳۸۷).
۲-۴-۶- گابریل آلموند
به اعتقاد گابریل آلموند ” یکی از ویژگی های جوامع دموکراتیک، وجود اعتماد متقابل میان مردم و اعتماد سیاسی مردم به دولت است. در این جوامع، رسانه ها به عنوان رابط میان مردم و دولت باعث رساندن خواسته های مردم به دولت اند و از این طریق باعث می شوند تا مردم به خواسته های خود برسند و حکومت را وادار به پذیرفتن خواسته ها و انتظارات خود کنند. مردم در این جوامع ضمن
بالا بردن اطلاعات سیاسی، از میزان قابل ملاحظه اعتماد به نظام سیاسی برخوردارند و رسانه ها در این جهت با رویکرد به واقع گرایی، نقش مهمی ایفا می کنند“ (Nielsen,1996,8).
عده ای معتقدند که اگر رسانه ها بخواهند، دارای آنچنان قدرتی هستند که می توانند در صحنه سیاست داخلی با نفوذ در افکار عمومی و به قالب درآوردن آن به طور دلخواه تأثیرات خود را بگذارند، اما
عده ای دیگر اعتقاد دارند که ” رسانه ها در تغییر افکار سیاسی تأثیر ناچیزی دارند ولی تنوع افکار مطمئناً به تجلی آنها از طریق وسایل ارتباط جمعی بستگی دارد“ (باتامور، ۱۳۵۷: ۲۶۵).
در واقع پیام رسانه ها باید از معماری مناسبی برخوردار باشد که بتواند بر مردم تاثیر بگذارد. تأثیرپذیری مردم از پیام رسانه ها نیز زمانی اتفاق می افتد که درجۀ اعتماد به رسانه بالا باشد.
از طرف دیگر، از آنجا که رسانه ها در هر کشوری بخشی از نظام سیاسی را تشکیل می دهند، افراد رسانه ها را تبلوری از نظام سیاسی می دانند و هرگونه نگرشی که نسبت به نظام سیاسی در افراد شکل گرفته باشد، به طور خود به خود بر نگرش نسبت به رسانه های آن نظام نیز تأثیر خواهد داشت. براین اساس می توان گفت که بخشی از اعتماد و یا بی اعتمادی به خبر رسانه ها مربوط به عملکردرسانه هاست و برخی دیگر ناشی از نظام سیاسی است.

ایجاد «اعتماد در مخاطب» از جمله شرایط لازم برای تداوم فعالیت های رسانه است. ایجاد اعتماد یعنی اینکه مخاطب به «شیوه عمل» دست اندرکاران رسانه صحه و او به این باور و یقین برسد که «تحریف» درخبرها جایی ندارد. در چنین شرایطی اعتماد دوسویه بین رسانه و مخاطب ایجاد می شود. اگر
رسانه ای اخبار خود را بدون توجه به خواست مخاطبان به صورت یکسویه ارائه دهد، به طوری که مخاطب آن را در راستای نیاز خود نداند، اعتماد متقابل بین مخاطب و رسانه ایجاد نمی شود. اگر «اعتماد» از بین برود «اعتبار رسانه ای» نیز از بین می رود.بی اعتمادی به اخبار موجب رواج شایعه می شود، زیرا افراد همیشه در حال کسب خبر از محیط خود هستند. در غیاب خبر، انتشار شایعه رونق می گیرد و جایگزین اخبار می شود.اگر مدیران خبر رسانه ها، به طور دائم و مستمر در پی «اعتماد مخاطب» نسبت به رسانه نباشند و «پردازش اطلاعات» و «اخبار» به گونه ای انجام شود که از مخاطب سلب اعتماد کند، آنها مخاطبان خود را از دست می دهند و رسانه بدون مخاطب به مانند «توزیع پیام» در منطقه ای خالی از سکنه است.در چنین حالتی «اعتماد سازی» به «اعتماد سوزی» تبدیل می شود.در عصر کنونی با وجود ایستگاه های متعدد رادیویی و تلویزیونی «مخاطبان» با تکثر و تنوع رسانه ها مواجه اند و بی اعتمادی مخاطبان به یک رسانه موجب توجه آنان به سایر رسانه ها می شود.
معیار دیگری که مخاطبان برای اعتماد به رسانه بکار می برند، توجه به نیازهای آنان در اخبار رسانه است. هر چقدر مخاطب بتواند خواسته ها، آمال ها و آرزوهای خود را در آیینه رسانه مشاهده کند به اخبار آن توجه بیشتری خواهد کرد.“ (عباسی، ۱۳۸۸: ۱۸۹-۱۸۸).
۲-۵- چارچوب نظری
دیدگاه های مختلفی در ارتباط با مفهوم مشارکت اجتماعی (مردمی ) مطرح شده است که هرکدام از زاویه ای به آن پرداخته اند. مبنای نظری این تحقیق بر اساس نظریه های مکتب نوسازی و هوشیار سازی پائولوو برجسته سازی بنا شده است . که نظریه پردازان مکتب نوسازی بر تفکیک و تمایز جامعه سنتی و مدرن تأکید می ورزند و در این تفکیک جوامع مدرن دارای ویژگی های از قبیل : انواع تکنولوژی ، اقتصاد توسعه یافته ، سازمان اجتماعی ، سطح تحصیلات و.. می باشد که متناسب باآن طرز تفکر ورفتار اجتماعی شکل گرفت یکی از این خصیصه ها مشارکت افراد در امور اجتماعی و مردمی است که در مقابل این جامعه ،جامعه سنتی است که به توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی نرسیده است.در خصوص نظریات تبیین کنده مشارکت و مشارکت اجتماعی نظریه های مختلفی ارائه شده است.
اساسی­ترین تئوری­های مربوط به ارتباط رسانه ­ها و تکنولوژی­های ارتباطی در توسعه و فرایند اشاعه را نظریه پردازان اشاعه مطرح نموده ­اند. در بین نظریه پردازان اشاعه نیز مهمترین و برجسته ترین کارهای پژوهشی و نظری را بدون شک راجرز و همکاران وی انجام داده­اند. لرنر بر این عقیده است که ارتباطات بین فردی سنتی به تقویت نگرش­ها و آداب سنتی می­انجامد حال آن که ارتباطات جمعی مهارت ­ها، نگرش­ها و رفتارهای تازه را می­آفریند، بنابراین رسانه­های جمعی تقویت کننده تحرک­اند و این امر به این معناست که رسانه­های جمعی در برابر مخاطبان فزاینده خود هم ظرفیت برقراری ارتباط با نوع تغییر و هم ظرفیت برقراری با امکان تغییر را دارند لرنر بر این عقیده است که بین نفوذ رسانه ­ها در یک جامعه و نوگرایی سایر نهادهای اجتماعی یک رابطه متقابل وجود دارد چرا که متغیرهای دیگر نوگرایی نظیر مشارکت و شهرنشینی نیز با گسترش رسانه ­ها در ارتباط است. به نظر لرنر مهمترین عناصر متغیرهایی که در ظهور تحرک ذهنی و آمادگی روانی انسان­ها برای نو شدن مؤثرند عبارتند از: بسط و گسترش رسانه­های گروهی، سوادآموزی و ارتقای سطح تحصیلات، شهرنشینی و مشارکت (ازکیا، ۱۳۷۷: ۱۰۸). او در مطالعه خود سهم بالایی را به رسانه­های گروهی و وسایل ارتباط جمعی می­دهد (همان ، ۷۷) که این مسئله نقش عوامل دیگر را کمرنگ می­نماید. طبق نظر لرنر ، افراد در ارتباط جمعی، مهارت ­ها، نگرش­ها و رفتارهای تازه را می آموزد. بنابراین رسانه­های جمعی تقویت کنندگان تحرکند و این امر به این معناست که رسانه­های جمعی در برابر مخاطبان فزاینده خود هم ظرفیت برقراری ارتباط با نوع تغییر و هم ظرفیت برقراری با امکان تغییر را دارند. به طور کلی الگوی علیتی لرنر بر توالی تحولات نهادی استوار است. تحولاتی که به رشد خود توان و نوگرایی منجر می­ شود. به عبارت دیگر به عقیده لرنر رشد در هر یک از قلمروهای شهرنشینی، سوادآموزی، استفاده از رسانه­های جمعی، مشارکت سیاسی و اقتصادی رشد سایر قلمروها را تحرکی می­بخشد و این فرایند جامعه را به سوی نوگرایی می­راند. تمرکز و تأکید لرنر بر تحولات جغرافیایی، اجتماعی و روحی فرد است. او در توضیح پیشروی انفرادی از مرحله سنتی به مرحله گذار و سپس ورود به مرحله نوین زندگی می­گوید: نوگرایی در جوامع رو به توسعه از الگوی تاریخی توسعه غربی پیروی خواهد کرد. تحرکات فیزیکی، اجتماعی و روانشناسانه که خود را در مفهوم تلقین نشان می­ دهند عوامل کلیدی نوگرایی به شمار می­آیند. تمام این فرایند از طریق رسانه­های همگانی که حکم کارگزار و شاخص تغییر را دارند تسهیل می­ شود. لرنر بر این اعتقاد است که میان شاخص رسانه­ای نوگرایی و سایر نهادهای اجتماعی یک کنش متقابل وجود دارد (همان ، ۲۴).
پائولو فریزه معتقد است که ارتباطات می تواند به عنوان وسیله مهمی در جهت تحقق هشیار سازی ، سازماندهی ، سیاسی گری و تکنیک دهی به کار رود . بنابراین برای اینکه ارتباطات بتواند چنین وظیفه ای ایفا کند. باید تمام نهادهای دست اندر کار برای تحقق این هدفها ، از یک دیدگاه فلسفی و روش شناسی ارتباطی موزون پیروی کنند. چنین امری فقط در کشورهای که در تمام سطوح دگرگونی های اجتماعی ، یک ا لگوی ارتباطی مبتنی بر مشارکت عمومی انتخاب کرده است امکان پذیر است و بیان می کند که سایل ارتباط جمعی در این میان به عنوان یک فرد یا سازمان به شکل رابط بین دولت و مردم و یا به عبارتی سازمان ها و مردم عمل می کنند (پائولو فریزه، به نقل از نیرومند و همکارش ، ۲۳۲:۱۳۹۰-۲۳۱).
طبق نظریۀ برجسته سازی ، دستور کار عمومی-انواع چیزهایی که مردم دربارۀ آنها بحث می کنند، به آنها می اندیشند و نگرانی خود را ابراز می کنند- قویاً توسط رسانه های خبری شکل می گیرد و جهت می یابدرسانه ها ، روی شناخت مخاطبان تآثیر می گذارند، یعنی به مردم می گویند که چه موضوع هایی مهم به نظر می رسدو نقش تعیین کننده ای نوع همراهی و مشارکت در موضوعی خاص و در تعیین مسائل مهم روز برای مخاطب دارند .
۲-۶- مدل تحقیق

۲-۷- فرضیه تحقیق
به نظر می رسد بین میزان استفاده از رسانه‌های ارتباط جمعی با میزان مشارکت حامیان در طرح اکرام رابطه وجود دارد .
به نظر می رسد بین نوع برنامه های پخش شده از وسایل ارتباط جمعی بامیزان مشارکت حامیان در طرح اکرام رابطه وجود دارد.
به نظر می رسد بین اعتماد مردم به رسانه‌های ارتباط جمعی با میزان مشارکت حامیان در طرح اکرام رابطه وجود دارد.
به نظر می رسد بین زمان پخش برنامه های رسانه‌های ارتباط جمعی درحوزه اکرام و دستگیری یتیمان با میزان مشارکت حامیان در طرح اکرام رابطه وجود دارد.
فصل سوم
۳-۱- روش تحقیق
۳-۲- واحد تحلیل و سطح تحلیل
۳-۳- جمعیت آماری
۳-۴- واحد مشاهده
۳-۵- حجم نمونه
۳-۶- شیوه نمونه گیری
۳-۷- روش سنجش و ابزار گرد آوری اطلاعات
۳-۸- روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها
۳-۹- اعتبار و روایی ابزار گرد آوری
۳-۱۰- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیر های پژوهش
۳- فصل سوم :روش‌شناسی پژوهش
۳-۱- روش پژوهش
این تحقیق از روش کمی و مقطعی ومبتنی بر تحقیق پیمایشی است ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه است . از لحاظ معیار زمینه در زمره تحقیقات مقطعی در گروه مطالعات پهنانگر می باشد و همچنین این تحقیق در سطح جامعه شناسی خرد است.
۳-۲- جامعه آماری پژوهش
جامعه آماری پژوهش حاضرشامل کلیه حامیان طرح اکرام در استان تهران است که بر اساس گزارش کمیته امداد خمینی ،مشتمل بر ۴۷۳۹۳ نفر می باشد. این افراد در برگیرنده حامیانی هستند که داوطلبانه در طرح اکرام فعالیت دارند از بین این حامیان ۲۳۲۶۹ زن و ۲۴۱۲۴ مرد هستند و اسامی آنها در سامانه کمیته امداد خمینی ثبت شده است.
۳-۳- واحد مشاهده و سطح تحلیل
از نظر واحد مشاهده و تحلیل، باید گفت این تحقیق درصدد بررسی نقش رسانه های جمعی بر میزان مشارکت مردمی در طرح اکرام کمیته امداد خمینی می باشد و متغیرها در سطح فردی مورد سنجش و بررسی قرار گرفته اند. بنابراین واحد مشاهده این پژوهش، فرد (حامیان استان تهران ) و سطح تحلیل آن نیز ، خرد می باشد .
۳-۴- حجم نمونه
برای تعیین حجم نمونه روش های متفاوتی وجود دارد. یکی از معمول ترین روش های حجم نمونه روش موسوم به کوکران است. در این روش حجم نمونه را براساس صفات انتخابی برای نمونه و درجه اطمینان(صحت گفتار) برای تعمیم به جامعه آماری تعیین می‌شود. براین اساس برای تعیین حجم نمونه با دراختیار داشتن جامعه آماری ازمعادله نمونه گیری کوکران که به قرارذیل است استفاده می شود : حجم نمونه آماری مور مطالعه که ۳۶۰ نفر می باشد بدست خواهد آمد .
N = حجم کل جامعه آماری= ۴۷۳۹۳
t = تی استیودنت با ۹۵ درصد اطمینان = ۱.۹۶
p = احتمال وجود صفت=۵/۰
q =احتمال عدم وجود صفت=۵/۰

بر طبق استنباط‌های مهم دیگر، هنر این‌گونه انگاشته می‌شود: فعالیتی که هدف آن صریحاً عبارت است از آفریدن اشیاء زیبا، از جمله بازنمایی صادقانه‌ی زیبایی طبیعی و انسانی؛ عرصه‌ای برای به نمایش گذاشتن مهارت، به خصوص مهارت در شکل بخشیدن به اشیاء یا دخل و تصرف در آن‌ها که بتواند ستایش را برانگیزد؛ صورت تحول یافته‌ای از بازی با تأکید بر جنبه‌های جدی و نظم یافته‌ی بازی یا حوزه ی تجربه به معنی دقیق کلمه که در آن تأثیر متقابل مراحل فعال پذیرنده در پرداختن به جهان بیرونی به صورت کانون توجه در می آید و به خودی خود در بستر اندیشه جای می گیرد.

۲٫خصوصیت زیبایی شناختی
اینکه زیبایی شناسی را علم مطالعه‌ی خصوصیات زیبایی شناختی بینگاریم بی‌تردید مستلزم فهم این نکته است که یک خصوصیت در چه زمانی خصوصیتی زیبایی شناختی به شمار می‌آید. عده‌ی زیادی بر این عقیده‌اند که خصوصیات زیبایی شناختی عبارتند از خصوصیات ادراکی یا مشاهده پذیر، خصوصیاتی که مستقیماً در معرض تجربه قرار می‌گیرند، و خصوصیات مرتبط با ارزش زیبایی شناختی اشیائی که از آن خصوصیات برخوردارند. اما غیر از این‌ها، درباره‌ی تعیین حد و مرز نوع خصوصیات زیبایی شناختی ممکن است بحث و اختلاف نظر وجود داشته باشد. برخی از علائم مشخصه‌ای که در مورد خصوصیات زیبایی شناختی مطرح شده‌اند بدین قرارند: سرشت گشتالتی(یعنی ترکیبی یا کلی) دارد؛ تشخیص آن نیازمند ذوق و سلیقه است؛ جنبه‌ای ارزشگذارانه دارد؛ ژرف اندیشی به آن موجب خشنودی یا ناخشنودی می‌شود؛ از شرط خاصی تبعیت نمی‌کند؛ در خصوصیات ادراکی سطح پایین‌تر پدیدار می گردد؛ به نحو چشمگیری کانون تمرکزی برای تجربه‌ی زیبایی شناختی است؛ به نحو چشمگیری در آثار هنری وجود دارد.
به رقم گفتگو بر سر شأن و موقعیت نشانه های نام برده، همگرایی عظیمی در نگرش‌های مربوط به این نکته وجود دارد که چه خصوصیات ادراک پذیر چیزها خصوصیات زیبایی شناختی هستند، چنان که این فهرست نا محدود حاکی از آن است- زیبایی، زشتی، والایی، لطافت، آراستگی، ظرافت، هماهنگی، توازن، وحدت، قدرت، کشش، شور، جوش و خروش، شوخ طبعی، تند خویی، زرق و برق، تندی، تشویش، اندوه، آرامش، سرخوشی، زمختی، صفا، جلوه فروشی، رخوت، احساساتی‌گری- و البته باید این نکته را در نظر داشت که بسیاری از خصوصیات مندرج در این فهرست فقط هنگامی خصوصیت‌های زیبایی شناختی هستند که واژه‌های مشخص کننده‌ی آن‌‌ها به صورت مجازی فهمیده شوند. و سر انجام اگرچه دسته‌ی خصوصیت‌های زیبایی شناختی و دسته‌ی خصوصیت‌‌های بیانی^[۳۰] منتبق بر یکدیگر نیستند، بدیهی است که خصوصیت‌های بیانی که مسلماً فقط به آثار هنری مرتبط هستند و نه به اشیاء طبیعی زیر مجموعه‌ی مهمی از خصوصیت‌های زیبایی شناختی را تشکیل می‌دهند.
۳٫تجربه‌ی زیبایی شناختی
زیبایی شناسی هرگاه به منزله‌ی پژوهش درباره‌ی برخی از تجربه های مشخص با حالت‌های روحی معین- خواه نحوه‌های نگرش، ادراکات، عواطف، و خواه اعمال مربوط به دقت- تلقی شود باز هم مستلزم داشتن تصوری است در این موردکه یک حالت روحی یا فعالیتی ذهنی در چه زمانی، حالت یا فعالیت زیبایی شناختی است. تعدادی از نشانه‌های مطرح شده‌ای که حالت‌های روحی زیبایی شناختی را از حالت‌های دیگر متمایز می‌کنند بدین قرار است: بی طرفی، یا وارستن از میل‌ها، نیاز‌ها و دلبستگی‌های عملی؛ ابزاری بودن، یا متعهد و پایدار بودن برای خاطر خود؛ سرشت تفکر امیز یا مستغرق، با این نتیجه که توجه از ذهن خود شخص زایل شود؛ تمرکز بر صورت یک شیء یا موضوع؛ تمرکز بر رابطه‌ی میان صورت یک شیء و محتوا یا خصلت آن؛ تمرکز بر ویژگی‌های زیبایی‌شناختی یک شیء یا موضوع؛ و داشتن نقش اساسی در فهم آثار هنری. اینکه آیا این معیارها یا به طور جداگانه یا در تلفیقی با یکدیگر، می‌توانند به قدر کافی از عهده‌ی متمایز کردن مرزهای تجربه زیبایی‌شناختی به عنوان حالت مشخصی از ذهن برآیند یا نه باید به مباحث و بحث‌های درباره ی شک‌گرایی مراجعه کرد.( لوینسون،۱۳۸۷، ۱۶-۱۱)
۳-۲-۲ پنج مسئله در زیبایی شناسی تحلیلی

1. 1. مفهوم استتیک

واژه «استتیک^[۳۱]» تقریباً در مفهوم جدید خود از زمان باومگارتن^[۳۲]، فیلسوف قرن هجدهم آلمانی، رواج یافته است. او زیبایی شناسی را علم چگونگی شناخته شدن اشیاء و امور از راه حواس تعریف می‌کرد. اما استتیک در اندیشه‌ی جدید بی تریدی معنای اختصاصی‌تری دارد و فقط به ادراک حسی به طور کلی مربوط نمی‌شود. فیلسوفان بریتانیایی قرن هجدهم که درباره‌ی ذوق و سلیقه نظریه پردازی کرده‌اند، به شکل گیری آن معنای اختصاصی‌تر یاری رسانیدند. آنان بر وجهی از وجوه ادراک حسی تأکید کرده‌اند که مرکز هدایتش اصولاً تمایلات و دلبستگی های شخصی نیست و ویژگی‌اش همانا جذب شدن در شیء برای خاطر خود آن است.
۲٫تعریف هنر
در زیبایی شناسی تحلیلی، بحث درباره‌ی مسئله‌ی تعریف هنر در شکاکیت آغاز می‌شود، شکاکیتی که در آیین «ضد ماهیت‌گرایی^[۳۳]» ویتگنشتاین^[۳۴]ریشه دارد. به عقیده‌ی «وایتس^[۳۵]» مفهوم هنر ذاتاً گشوده و نا محدود است و از این رو تعریف بردار نیست. بدین قرار بود که هر خلاقیتی از مفهوم هنر جدایی ناپذیر است و هر گونه کوششی برای فرو بستن مفهوم هنر را بر حسب شرایط معین لزوماً محکوم به شکست است؛ و دیگر اینکه مرزهای میان خرده مقوله‌های هنر (مثلاً شعر، نقاشی،اپرا) پیوسته در جریان تغییر هستند، و از این رو همین امر باید در مورد خود مقوله‌ی وسیع‌تر هنر صادق باشد و به همین سبب کوشش برای تعریف کردن آن چندان ثمری نخواهد داشت.در نتیجه می‌توان گفت این واقعیت که خلاقیت حتماً این امکان را دارد که موضوعات و متعلقات ذاتاً تغییر یابنده‌ی هنر را توصیف کند؛ به هیچ وجه متضمن این نکته نیست و دیگر اینکه خلاقیت باید خود مفهوم هنر را به شیوه‌ای توصیف کند که امکان تعریف را از بین ببرد.
۳٫هستی شناسی هنر
هستی شناسی هنر به این پرسش مربوط می‌شود که آثار هنری چه نوع ذواتی هستند؛ شرایط و هویت و فردیت چنین ذواتی چیستند؛ آیا پایگاه متافیزیکی آثار هنری در سر تا سر قالب‌های هنری یکسان است یا گوناگون و اصالت کار در قالب‌های هنر به چه چیزی منجر می‌شود. فیلسوفان پرسیده‌اند که آیا آثار هنری مادی هستند یا معنوی، انتزاعی‌اند یا انضمامی، یگانه‌اند یا چند‌گانه، مخلوق‌اند یا مکشوف. شاید بنیادی‌ترین تمایز در متافیزیک آثار هنری عبارت باشد از تمایز میان قالب‌های هنری که در آن‌ها اثر هنری ظاهراً یک جزئیت انضمامی و ملموس به شمار می رود- یعنی شیء یا رویداد واحدی که از لحاظ زمانی و مکانی احاطه پذیر است- مثلاً در نقاشی، طراحی، پیکر تراشی و موسیقی بدیهه سازی شده، و قالب های هنری که در آن‌ها اثر هنری چیزی تقریباً انتزاعی به نظر می‌رسد. مانند حکاکی، کنده‌کاری، ریخته گری، شعر و فیلم که نقش تفسیر در نمونه‌های آثار هنری تأثیر گذار است و به هستی شناسی هنر کمک می کند.

4. 4. بازنمایی در هنر

مبحث بازنمایی در زیبایی شناسی تحلیلی تا حد زیادی با توجه به بازنمایی تصویری یا تصویر نمایی پیگیری شده است. «ارنست گامبریک^[۳۶]» در کتاب « هنر و توهم» خوداین مبحث را به چشمگیر‌ترین نحو مطرح کرد. گامبریک به طرزی بسیار عالی بر ضد الگوی «نگاه معصومانه»‌ی ادراک تصویر، و به نفع عقیده‌ای که مؤید تاریخ بازنمایی تصویری بود، استدلال می‌کرد؛ گامبریک بازنمایی تصویری را به عنوان پیشروی به سوی تصورات ذهنی همواره واقع‌گرایانه‌تر و حافظ توهم تجسم می کرد که دست یافتن به آن‌ها از طریق فرایند طولانی «ساختن و جفت و جور کردن» حاصل می‌شود.
۵٫بیان در هنر
اینکه آثار هنری بیان کننده‌ی حالت‌های ذهنی اند، یا چنین حالت‌هایی را بیان می کنند، سخن پیش و پا افتاده‌ای در نقد هنری است، و چنین بیان یا قدرت بیانی معمولاً جایگاه اولیه‌ی جاذبه‌ی هنر انگاشته می شود .بیان عموماً به منزله‌ی شیوه ی جداگانه‌ای از معنی هنری به شمار آورده می‌شود که با بازنمایی از حیث ویژگی‌های منطقی، شیوه‌ی عملکرد، و دامنه‌ی موضوعاتش( مثلاً شرایط انتزاعی در مقابل جزئی‌های انضمامی) فرق دارد. به عقیده‌ی «گودمن^[۳۷]» بیان در هنر مسئله‌ای است مربوط به اثر هنری‌ای که، در زمینه ی اجرای نمادین نقش کلی خود، صفتی را که به نحوه‌ی استعاری از آن برخوردار است، یا توجه را به خود جلب می کند، تجسم می بخشد. (لوینسون، ۱۳۸۷، ۲۱-۴۰)
۳-۳ دسته‌بندی آثار از نظر تکنیک و تزئینات، تنوع فرم و شکل و طرح و تحلیل زیبایی شناسانه‌ آن‌ها
شکل، محتوا و ساختار هر اثر هنری، به اندیشه‌ها و باورهای طراح و سازنده آن اثر بستگی دارد، بنابراین بررسی الگوهای طراحی و جواهرات آبگینه معاصر ایران نیازمند بررسی دقیق ویژگی‌های فکری و اعتقادی در پیشینه ایران می‌باشد که به بررسی الگوهای کلی از نظر شکل و فرم، همچنین نقوش به کار رفته شده بر روی آثار پرداخته شده است.
در بررسی زیورآلات آبگینه معاصر موتیف‌ها و نمادهای ایرانی و الگوهای سنتی و اسلامی دیده می‌شود که همانند تابلوی تذهیب توسط هنرمند بعد از ساخت بدنه کار، طراحی و اجرا شده است.
علاوه بر نقوش مذکور طرح‌ها با خلاقیت همراه شده و همانند تابوی نقاشی در قالب زیور در دسترس هنردوستان قرار گرفته است.
در این بخش از فصل تحلیل ساختاری زیبایی‌شناسی، به تقسیم‌بندی آثار از نظر تنوع تکنیک و تزئینات و فرم، شکل، همچنین تنوع طرح و نقش پرداخته شده و نمونه‌هایی از آثار معرفی شده است.
۳-۳-۱ تکنیک و تزئینات
با بررسی آثار زیورهای آبگینه معاصر موجود، از لحاظ تکنیک به ۳ بخش تقسیم می‌شوند که شامل موارد زیر می‌باشد.
۱-هم‌جوشی شیشه (فیوزینگ^[۳۸]): هم‌جوشی شیشه زمانی است که برش‌هایی از شیشه بر روی شیشه دیگر قرار گرفته و در اثر حرارت به صورت مذاب درآمده و با شیشه زیرین یکی می‌شود، در اصطلاح جوش می‌خورد. نکته مهم در این تکنیک این است که شیشه‌های انتخابی باید هم جنس باشند و ضریب انبساط یکسانی داشته باشند تا دچار تنش^[۳۹] ( به این معنا که دارای ترک خوردگی) نشوند.هم جوشی حاصل آمیزش تعدادی شیشه‌های جدا از هم است که به شکل یک واحد متراکم در می‌آیند. این امر توسط حرارت دهی صورت می‌پذیرد تا جایی که شیشه ها نرم شده و به شکل سیال در هم فرو می‌روند. در این روش نکات مهمی قابل توجه می‌باشند. شیشه‌ها معمولاً در دمای بین ۷۵۰ تا ۸۰۰ درجه‌ی سانتیگراد به هم جوشی کامل می‌رسند که این امر با از دست دادن سختی آن‌ها شروع می‌شود و در طی این روند شیشه شکل سطحی که به آن ممزوج می‌شود را به خود می گیرد. اگر این سطح هموار و تخت نباشد، سنگینی وزن خود شیشه موجب می‌شود که شیشه نرم شده توسط حرارت به طرف پایین‌ترین سطحی که می‌تواند حرکت کند. در بعضی موارد می‌توان شیشه را در قالب معین در حرارت پایین به روش ذکر شده شکل داد سپس شیشه‌ی دیگری را برای بار دوم در طی حرارت دهی با آن ممزوج کرد. قابل ذکر است در درجه حرارت بین ۷۵۰ درجه سانتیگراد تا دمای ذوب کامل شیشه، که حدود ۸۵۰ درجه سانتیگراد می‌باشد، شیشه‌ها در مرحله‌ی هم جوشی می‌باشند و مذاب نیستند. سه مرحله‌ی شکل پذیری در هم جوشی شیشه ها وجود دارد؛ در مرحله‌ی اول قطعات در کوره جاسازی می‌شوند، اما کاملاً از هم جدا می‌باشند. در مرحله دوم دو قطعه نرم شده و رویه خارجی قطعات شیشه که چسبناک ترند، خمیری تر از داخل شیشه هستند و به هم می‌پیوندند. این اتفاق در حرارت پایینی حدود ۶۵۰ درجه سانتیگراد رخ می دهد. پیوستگی به وجود آمده در این حرارت یک هم جوشی واقعی نیست و ثبات ندارد. در مرحله سرد شدن ترک می‌خورد و ممکن است که موجب جدا شدن و شکستن قطعات شود. بسیاری از شکست‌های هم جوشی نتیجه حرارت دهی در دمای پایین از این نوع می‌باشد. این بسیار شبیه جوش دادن فلزات به یکدیگر است که تنها ظاهراً به هم جوش خورده‌اند ولی اتصال ناپذیری دارند. در مرحله‌ی سوم وقتی دما حدود ۷۵۰ درجه سانتیگراد است، کار انجام می‌شود. در این مرحله امتزاج قطعات جدا از هم شیشه صورت می‌گیرد و حالا می توان گفت که هم جوشی رخ داده است. در این مرحله اگر چه قطعات به طور پایدار به هم جوش خورده‌اند ولی هنوز مرز قبلی آن‌ها نیز قابل لمس است.(شکل ۱۴)
با افزایش درجه حرارت حدود ۸۵۰ درجه‌ی سانتیگراد می‌توان مرزهای قابل لمس را از بین برد و هم جوشی کامل و قوی صورت داد. اما باید توجه داشت که در قالب‌های کم ارتفاع اگر ضخامت لایه‌های شیشه مناسب نباشد احتمال از دست دادن شکل مورد نظر وجود دارد زیرا شیشه نرم شده ممکن است قالب را پر کند. مهم‌ترین و نخستین لازمه‌ی هم جوشی این است که قطعات با هم سازگار باشند؛ به این معنی که ضریب انبساط یکسان داشته باشند.(کامینگ^[۴۰]، ۱۹۹۷)
شکل ۱۴- نیم ست ،تکنیک فیوزینگ، دست ساز، طرح انتزاعی، زمینه سبز و سرمه‌ای و زرد، فلز برنج، معاصر.
۲- اسلمپینگ:^[۴۱]فرم‌دهی شیشه در قالب‌های از پیش طراحی شده که شامل سفالی یا سرامیک بُرد می‌باشند، بر اثر حرارت را در اصطلاح اسلمپینگ می‌گویند. روش اسلمپینگ معمولاً بر شکل دهی به نحوی دلالت دارد که تغییر در ضخامت شیشه در برش عرضی دیده نشود. در این روش از کشش بیش از حد جلوگیری می‌شود ( لاندسترام^[۴۲]، ۱۹۸۹) . (شکل ۱۵)
شکل ۱۵- نیم ست، تکنیک اسلمپینگ، دست ساز، طرح انتزاعی، زمینه سبز، معاصر.
۳- ساندویچ کردن: قرار دادن متریال متفاوت از شیشه مانند ورق مس- طلا- سنگ و غیره بین دو شیشه را اصطلاحاً ساندویچ کردن گویند که در این روش بعد از حرارت‌دهی کل کار یک پارچه دیده می‌شود.آمیزش شفاف و هم جوشی می‌تواند توسط قرار دادن فلز یا پودر شیشه بین لایه‌های شیشه‌ی تخت به کار گرفته شود که در آن فلز یا پودر شیشه بین لایه‌ها محبوس می‌شود. همان طور که ذکر شد در این روش می‌توان از پودر فلزات، ورقه‌های نازک فلزی و سیم فلزی استفاده نمود. آسان ترین و بیشترین مصرف را ورق نازک و سیم مسی و سیم کروم دارند. اگر ورق نازک مس بین دو لایه شیشه قرار گیرد هوای کافی برای اکسید شدن کامل در طی حرارت دهی به آن نمی رسد و نتیجه خوبی به همراه خواهد داشت. دیگر فلزاتی که می‌توانند به این منظور انتخاب شوند می‌بایست نازک و در عین حال بسیار سست باشند که به شیشه اجازه انبساط و انقباض طبیعی را بدهند. در طی انجام این روش ممکن است هوا داخل شیشه محبوس شود. اگر دما به اندازه کافی بالا باشد و سرعت حرارت دهی مناسب و آرام، زمان نرم شدن شیشه به حباب هوا اجازه خروج خواهد داد.
اگر از ورق نازک مس برای این منظور استفاده شود که دارای بافت سطحی یا دندانه‌ای است، گودی یا تو رفتگی کم عمق می تواند داخل صفحه شیشه مات شود، این گونه ضخامت مربوط به مس جلوه ی بهتری می‌یابد. به این طریق ضخامت شیشه در طی حرارت دهی روی هم به خوبی تراز شده و مس بدون کمترین تغییر، رنگ قرمز خود را حفظ خواهد کرد.
طلا یکی از قدیمی‌ترین فلزاتی است که از دوران باستان به منظور ساندویچ شدن بین دو لایه شیشه استفاده می‌شده است و هم چنین پشم شیشه به شکل به هم بافته یا به شکل پرداخت شده و خام، ماده بسیار عالی برای روش ساندویچ است. در این روش می‌توان از مینا کاری رنگی و شیشه و پشم توام استفاده کرد تا جلوه‌های هنری زیبایی به دست آورد. بندهای صمغ موجود در پشم شیشه می‌بایست در اثر حرارت از بین بروند و استفاده از یک دوره حرارت دهی این امر را ممکن می‌سازد. در این زمان صفحه شیشه فوقانی روی لایه پایین نرم می‌شود و رزین در اثر حرارت از بین خواهد رفت. به این ترتیب مشخص است که هم جوشی بین لایه‌ها از وسط به خارج پیشرفت می‌کند و همین امر مانع از حبس شدن هوا بین دو لایه می گردد(کامینگ، ۱۹۹۷).(شکل ۱۶)
شکل ۱۶- انگشتر، تکنیک ساندویچ کردن، طرح انتزاعی، زمینه طلایی(طلای ۲۴ عیار)، رکاب طلا(۱۸ عیار) ابعاد ۲ در ۲ سانتیمتر، معاصر.
۴-ساخت زیور آلات شیشه‌ای با شیشه‌گری حرارت مستقیم^[۴۳]: بر اساس شیشه های یافت شده در مصر، بین النهرین و قسمتی از آسیا، باستان شناسان بر این باورند که آغاز مهره سازی در این مناطق بوده است.
در قرن ۱۴ هنرمندان ایتالیایی شروع به ساخت مهره با چراغ (مشعل) کرده و البته این تکنیک را بصورت راز نگه داشتند تا اینکه در اوایل قرن ۲۰ پدر و پسری آلمانی به نام (بلاشکا)^[۴۴] که هر دو شیشه گر بودند این تکنیک را برای اولین بار در معرض نمایش عموم گذاشتند.
در کشور ما نیز هنر استفاده از مشعل به بیش از ۵ دهه می رسد(البته بیشتر برای ساخت لوازم آزمایشگاهی) که خوشبختانه اخیرا برای ساخت مهره های شیشه ای اقداماتی-هر چند ناچیز – شروع شده است.
لوازم مورد نیاز برای ساخت مهره های شیشه ای عبارتند از چراغ شیشه گری، عینک، شیشه، میله های استیل، پودر جداکننده، کپسول گاز و اکسیژن. معمولا برای ساخت مهره از شیشه های (سدالایم)^[۴۵] به دلیل فرم دهی راحتتر و تنوع رنگ استفاده می شود.(شکل ۱۷، ۱۸ و ۱۹)
روش کار: در ابتدا پودر جداکننده را با آب مخلوط کرده و میله استیل را داخل مایع مورد نظر زده، صبر می کنیم تا خشک شود. چراغ را روشن کرده شیشه را در دست راست و میله را در دست چپ می گیریم (در حین کار حتما میله شیشه ای و استیل باید در جهت عقربه های ساعت چرخانده شوند.)، شیشه را ذوب کرده فرم توپ مانند به آن می دهیم، سپس آن را به آرامی روی میله استیل که با پودر جداکننده پوشیده شده می گذاریم، به قدر کافی آن را چرخانده گرد می کنیم. پس از اتمام کار آن را جهت شک زدایی داخل کوره با درجه حرارت معین می گذاریم. پس از خنک شدن کوره، مهره را خارج کرده، از میله استیل جدا می کنیم وبا آب شستشو می دهیم و اکنون آماده استفاده می باشد.^[۴۶]
شکل ۱۸- گوشواره، تکنیک شیشه‌گری حرارت مستقیم، دست ساز، طرح انتزاعی، زمینه بادمجانی و نقره‌ای، ابعاد ۳ در ۱٫۲ سانتیمتر، معاصر.
شکل ۱۷-گوشواره، تکنیک شیشه‌گری حرارت مستقیم، دست ساز، طرح انتزاعی، گل صورتی و برگ سبز بر زمینه‌ی نقره‌ای و مشکی، ابعاد ۱٫۵ در ۲ سانتیمتر، معاصر.
شکل ۱۹-گوشواره، تکنیک شیشه‌گری حرارت مستقیم، دست ساز، طرح انتزاعی، زمینه مشکی، طلایی، سفید، ابعاد ۱٫۵ در ۲٫۵ سانتیمتر، معاصر.
تزئینات آثار مذکور به ۳ بخش تقسیم می‌شود.
۱-نقاشی روی شیشه: نقاشی روی شیشه از گذشته‌های دور در سنن و مذاهب مختلف داخل شده و استفاده از این هنر در تزئینات مخصوصاً از قرن پانزدهم میلادی به بعد به کار گرفته شده است. این نوع تزیینات در ابتدا در تزئین کلیساها به کار می‌رفت و پس از قلمرو کلیساها فراتر رفته و از دوره رنسانس به بعد زینت‌بخش قصرها و کاخ‌ها و منازل گردیده است. این نوع نقاشی ها یادآور حالات روحانی فضایی بود که قالب کار را در بر می گرفت و نوع طرح اجرا شده بر آن نمودی بارز از زیبایی بصری و معنوی کار بود که مهارت هنرمند با مفاهیم مذهبی در می‌آمیخت و اثری بی‌نظیر را می‌آفرید. امروزه نیز در بخش زیور آلات این نوع از تزیینات پر کاربرد است که با نماد های ایرانی و اسلامی اجرا شده و هر یک یادآور بخشی از فرهنگ از پیش ساخته شده‌ی این سرزمین هستند.(شکل۲۰)
روش کار در نقاشی روی شیشه: بر روی دو نوع شیشه ۱- شیشه محدب ۲- شیشه صاف انجام می‌گیرد و مواد لازم جهت نقاشی رنگ که ماده اصلی کار روی شیشه می‌باشد، قلم مو، مایع حلال از قبیل تینر- تربانتین- نفت و غیره است.