دوم) مخارج کالاهای خریداری شده می‎تواند از طریق مقدار فیزیکی کالاهای مبادله شده ضربدر متوسط قیمت این کالاها اندازه‎گیری شود. (Y = P.y)
از این دو رابطه به این نتیجه می‏رسیم که: (M.V = P.Y)
که در روابط فوق: Y، ارزش اسمی تولید (درآمد اسمی)؛ y، تولید واقعی کالاها؛ P، سطح قیمت‎ها؛ M، عرضه پول؛ V، سرعت گردش پول می‎باشد.
انواع روابط مقداری به دو دسته که هرکدام شامل دو قسمت هستند، که یکی تأکید بر جمع ارزش کالاها و ایجاد درآمد و دیگری تأکید بر ابزارهای پرداخت دارد، تقسیم می‎شوند: رویکرد درآمدی به رابطه مقداری (M.V_My ≡ P_y.y) و رویکرد معاملاتی به رابطه مقداری (M.V_MT ≡ P_T.T) است. رابطه مقداری پول می تواند با جداسازی میان اجزای پول به صورت (D.V_D+C.V_C ≡ P_y.y) و همچنین برحسب پایه پولی (B.V_B≡P_y.y) بیان شود.
که V_My سرعت درآمدی گردش مقادیر پول M، V_MT سرعت معاملاتی گردش هر دوره از مقادیر پول M، P_y متوسط سطح قیمت کالاهای تولیدشده جاری، P_T متوسط سطح قیمت معاملات، y تولید واقعی کل کالاها، T تعداد معاملات طی دوره، C اسکناس و مسکوک در دست مردم، D سپرده‎های دیداری، V_Cy سرعت گردش اسکناس و مسکوک، V_D سرعت گردش سپرده‎های دیداری و V_B سرعت گردش در پایه پولی می‎باشد.
سه رویکرد به تئوری مقداری وجود دارد: ایروینگ فیشر، پیگو، ویکسل
۲-۱-۱-۱- رویکرد معاملاتی به تئوری مقداری (فیشر)
فیشر از دید کلان به تقاضای پول نگریسته و اینکه مردم باید نسبت ثابتی از معاملات خود را به صورت پول نگهداری کنند. وی با این دید که مخارج کالاها از دو طریق پول و سپرده دیداری در بانک‎ها پرداخت می‎شوند، مخارج کل را به صورت زیر تعریف می‎کند و تأکید دارد از آنجایی‎که ذخایر بانکی به نسبت تقریباً ثابتی در مقایسه با سپرده‎های بانکی نگهداری می‎شوند و افراد و بنگاه‎ها رابطه بین پول و مقادیر سپرده‎هایشان را به صورت نسبتاً ثابتی حفظ می‎کنند، لذا C و D به تناسب تغییر می‎کنند. (D.V_D+C.V_C ≡ P_y.y)
وی برای تبدیل رابطه مقداری به تئوری مقداری ۲ گزاره را در نظر می‎گیرد: ۱) سرعت گردش پول به شرایط فنی بستگی دارد و هیچ رابطه‎ای با میزان پول در گردش ندارد. بستگی به سرعت در گردش افراد بیشماری دارد. در نتیجه بستگی به تراکم جمعیت، شیوه‌های تجارتی، سرعت حمل و نقل و دیگر شرایط فنی خواهد داشت. از آنجایی‎که سرعت گردش را می‎توان نسبت درآمد واقعی به حجم پول تعریف کرد، لذا یک متغیر واقعی است و مانند دیگر متغیرهای واقعی مستقل از عرضه پول و سطح قیمت می‎‏باشد.

۲) حجم بازرگانی مستقل از مقدار پول می‎باشد. همه‎ی فرایند تولید، حمل و نقل و فروش مربوط به تکنیک و ظرفیت فیزیکی می‎‏باشد. هیچ‎کدام به میزان پول بستگی ندارد. تورم پول رایج، تولید زمین‏ها و کارخانجات را بالا نمی‎برد و همچنین سرعت کشتی‎ها و قطارهای باربری را بالا نمی‎برد. این گزاره بر این اساس است که تئوری کلاسیکی در اوائل قرن ۱۹ غالباً بیان‎کننده این موضوع بود که بازار نیروی کار شفاف است و تولید و اشتغال کامل برقرار خواهد بود و در همین سطح باقی خواهد ماند. برطبق این تئوری، فیشر فرض می‎کند تغییر در عرضه پول تأثیری بر تولید کالاها ندارد.
فیشر چنین استدلال می‎کند که سرعت گردش پول توسط نهاده‎هایی در اقتصاد که بر نحوه انجام مبادلات افراد موثر هستند، تعیین می‎شود. مثلاً استفاده از حساب جاری یا کارت‎های اعتباری به جای پول نقد که منجر به افزایش سرعت گردش پول می‎شود؛ و از آنجایی‎که این خصوصیات نهادی به آرامی بر سرعت گردش پول تأثیر می‎گذارند، آن را در کوتاه‎مدت ثابت فرض می‎کند. منتها تبدیل رابطه مقداری به نظریه مقداری مستلزم اینست که زمانی‎که مراجع پولی میزان پول رایج را در اقتصاد افزایش می‎دهند، به همان تناسب سپرده‎های بانکی را نیز افزایش دهند. دو عامل مؤثر بر تقاضای پول فیشر: ۱) سطح مبادلات ۲) نهادهای اقتصادی موثر بر شیوه‎ی مبادلات.
از منظر تئوری، سرعت نه در کوتاه‎مدت و نه در بلندمدت ثابت نیست. بعدها ثابت می‎شود کشش درآمدی پول کمتر از واحد است. بنابراین همان‎گونه که درآمد تغییر می‎کند، سرعت گردش نیز تغییر می‎کند. بعلاوه کشش تقاضای پول نسبت به نرخ سود علی‎الحساب بانکی منفی است؛ بطوریکه افزایش در نرخ بهره سرعت گردش پول را افزایش می‎دهد. عوامل دیگری نیز برای تغییر سرعت وجود دارند: از جمله نوآوری‎ها. مکانیزم انتقال مستقیم فیشر نیز اثبات می‎کند که تغییر در عرضه پول منجر به تغییر در مخارج کل بطور مستقیم شده و سپس منجر به تغییری متناسب در قیمت‎ها می‎شود.
۲-۱-۱-۲- رویکرد مانده نقدی به تئوری مقداری: مکتب کمبریج (مارشال، پیگو، کینز)
در مکتب کمبریج از دید خرد به انگیزه افراد در نگهداری پول دقت می‎شود و همانند تقاضای کالا تمایلات افراد لحاظ می‎شود. مطلوبیتی که در تقاضای کالا مطرح بود، در بحث تقاضای پول، به‎عنوان انگیزه معاملاتی پول است و هزینه فرصت نگهداری پول عدم دریافت نرخ بهره است.
از نظر پیگو، مردم به دو دلیل تأمین راحتی و تأمین امنیت، اقدام به نگهداری پول رایج و سپرده دیداری می‎کنند. اولی در ارتباط با تقاضای پول به‎عنوان وظیفه مبادله بودن آن و دومی به‎عنوان وظیفه ذخیره ارزش بودن آن می‎‏باشد. وی ادعا می‎کند افراد به طور مستقیم با تقاضای پول رایج و سپرده دیداری در ارتباط نیستند. بلکه از طریق ارتباطشان با منابع کل خود در ارتباط خواهند بود. این منابع برحسب انباره (ثروت) و بر‎حسب روانه (درآمد) تفسیر می‎شوند. فرد با ضرر درآمد واقعی که از طریق محدودیت منابعی که به سرمایه‎گذاری اختصاص داده شده و رضایتی که از طریق مصرف آنی منابعش و عدم سرمایه‎گذاری حاصل شده در ارتباط است. پس تقاضای پول پیگو تابعی از نرخ بازده سرمایه‎گذاری (که از طریق بهره‏وری نهایی سرمایه تعیین می‎شود) و رضایت نهایی از دست رفته ناشی از مصرف کمتر می‎‏باشد. طبق این فرض، پیگو به تعیین سطح قیمت نیز پرداخته و اثبات می‎کند که سطح قیمت متناسب با عرضه پول تغییر خواهد کرد.
سرعت گردش پول پیگو به نرخ بهره بستگی دارد، پس ثابت نیست. با استقلال نرخ بهره تعادلی و بهره‏وری نهایی سرمایه از عرضه پول، سطح تعادلی سرعت نیز مستقل از عرضه پول می‎‏باشد. این استقلال همیشگی نیست. از آنجایی‎که سرعت می‎تواند به عوامل متغیرهای دیگری نیز مانند فعالیت بانک‎ها و شیوه‏های پرداختی بستگی داشته باشد و این‎ها اغلب در طی زمان تغییر می‎کنند.
۲-۱-۱-۳- رویکرد اقتصاد اعتباری (ویکسل)
ویکسل اقتصاددان پولی کلاسیکی در اواخر قرن نوزدهم و اوائل قرن بیستم و شرح دهنده تئوری مقداری پول است. اجزای تحلیل ویکسل منجر به تدوین تجزیه و تحلیل مدرن اقتصاد کلان شده است. به نظر می‎رسد عقاید وی اهمیت بیشتری در دو دهه اخیر یافته‎اند، از آنجایی‎که چندین بانک مرکزی در اقتصادهای توسعه‎یافته استفاده از نرخ بهره را بعنوان ابزار اصلی سیاست‎های پولی خود پذیرفته‎اند. به طوری‎که تجزیه و تحلیلی را مناسب می‎دانند که نرخ بهره را بجای عرضه پول برونزا می‎داند و عرضه پول را درونزا می‌داند.
ویکسل به دنبال دفاع از تئوری مقداری پول به عنوان تئوری تعیین قیمت در مقابل تئوری جایگزین‎ آن، تئوری تعیین قیمت بر اساس هزینه کامل، بوده است. طبق این تئوری هر بنگاه قیمت محصولاتش را بر اساس هزینه تولید آن‎ها، شامل حاشیه سود، با سطح قیمت کل که صرفاً متوسط قیمت‌های فردی تعیین شده توسط بنگاه است، تعیین می‎کند. میزان عرضه پول در اقتصاد خودش را با این سطح قیمت تطبیق می‎دهد و بنابراین با سطح قیمت تعیین می‎شود بجای آنکه آن را تعیین کند. وی این نوع تعیین قیمت را اشتباه می‎داند و بیان می‎کند که سطح قیمت تعیین شده توسط بنگاه نسبی می‎باشد و سطح قیمت مطلق، با مقدار پول در اقتصاد نسبت به سطح تولید ملی تعیین می‎شوند، از آنجایی‎که کالاها در مقابل پول مبادله می‎شوند و نه در مقابل یکدیگر.
ویکسل در تئوری مقداری به دنبال انتقال تمرکز بر مکانیسم انتقال تغییرات مربوط در عرضه پول به تغییرات سطح قیمت‎هاست. او این مکانیسم را برای اقتصادهایی که پول رایج اعتباری یا فلز استفاده می‏کنند و یا اقتصاد خالص اعتباری تعیین می‎کند. در اصطلاحات اقتصاد کلان امروزی، تجزیه و تحلیل وی از اقتصاد اعتباری خالص ضرورتاً کوتاه‎مدت است؛ چراکه تحلیل وی فرض می‎کند در تولید کالاها عامل نیروی کار، تکنولوژی و سهام سرمایه ثابت‎اند. این تأکید بر کوتاه‎مدت با تأکید فیشر و پیگو در تعیین بلندمدت محصول در تضاد است. بعلاوه ویکسل فرض می‎کند که اقتصاد یک اقتصاد اعتباری خالص است که در آن مردم پول نگه نمی‎دارند و تمامی معاملات با چک از حساب قابل چک کشیدن پرداخت می‎شوند و در مقابل حساب سپرده آن‎ها هیچ ذخیره‌ای نگهداری نمی‎شود.^[۱۰]
۲-۱-۲- نظریه کینز بر تقاضای پول
کینز اعتبار تئوری مقداری را رد کرد. در مقابل فرض تئوری مقداری، نبود اشتغال کامل را در اقتصاد ادعا کرد و بیان کرد که تولید و سرعت گردش پول به عرضه پول بستگی دارند. کینز “اهداف” پیگو را به‎عنوان “انگیزه” بیان می‎کند و بجای هدف تأمین راحتی انگیزه معاملاتی و بجای هدف تأمین امنیت انگیزه سفته‎بازی را معرفی می‎کند. منتهی کینز بیشتر بر انگیزه سفته‎بازیش معروف شد.
الف) تقاضای معاملاتی پول کینز: تعریف کینز از انگیزه معاملاتی” نیاز نقدی برای معاملات شخصی و مبادلات تجاری در دوره جاری” می‎‏باشد. به اعتقاد وی سطح مبادلاتی که فرد یا جامعه انجام می‎دهد با هردوی درآمد فرد یا جامعه و تقاضای معاملاتی پول رابطه باثباتی دارد. لذا رابطه بین تقاضای معاملاتی پول و سطح درآمد نیز رابطه باثباتی است. انگیزه معاملاتی به “انگیزه درآمدی” برای ایجاد فاصله زمانی بین دریافت درآمد و خرج کردن آن توسط خانوار و “انگیزه تجاری” برای ایجاد فاصله زمانی بین پرداخت توسط بنگاه‎ها و دریافت آن‎ها از فروش محصولاتشان، تقسیم می‎شود. وی با پیروی از الگوی پیگو چنین استدلال می‎کند: “هیچ دلیلی برای این فرض که سرعت گردش پول (V) ثابت است، وجود ندارد. ارزش آن بستگی به خصوصیت سازمان بانکی و صنعتی، همچنین عادت‎های اجتماعی، توزیع درآمد بین طبقات مختلف و هزینه مؤثر از نگهداری مانده نقدی بیکار دارد. با این وجود اگر دوره کوتاهی از زمان را درنظر بگیریم و هیچ تغییر عمده‎ای را در هیچ‎یک از این عوامل فرض کنیم، می‎توان V را ثابت فرض کرد".
ب) تقاضای احتیاطی پول کینز: کینز انگیزه احتیاطی را اینگونه تعریف می‎کند: “درخواست امنیت برای معادل نقدی آتی از نسبت معینی از منابع کل” و همچنین “برای فراهم آوردن احتمال نیاز به خرج ناگهانی و برای فرصت‏های پیش‎بینی نشده‎ی خریدهای سودآور و همچنین نگهداری دارایی که ارزش آن برحسب پول ثابت می‎‏باشد". کینز تعریفش را اینگونه بسط می‎دهد:"اگر نیاز به پول نقد قبل از اتمام سررسید بدهی بلندمدت به وجود آید، ریسک ضرر در خرید بدهی بلندمدت و بعداً تبدیل آن به پول نقد در مقایسه با نگهداری پول نقد وجود دارد.”
انگیزه احتیاطی به علت نا اطمینانی درآمدهای آتی و نیازهای مصرفی و خریدهای آتی می‎‏باشد که این خریدها فقط با پرداخت پول صورت می‎گیرد. فرد انتظارات ذهنی‎اش را برای زمان‎ها و مقادیر موردنیاز برای پرداخت‏هایش و دریافت درآمدهایش شکل می‎دهد و براساس میزان بهینه مقادیر پولی‎اش و دیگر دارایی‎ها از منظر انتظاراتش تصمیم‎گیری خواهد کرد.
ج) تقاضای سفته‎بازی کینز: کینز پول را وسیله‎ای برای ذخیره ارزش می‎داند و بدین دلیل به انگیزه بورس‎‏بازی نگهداری می‎شود. کل دارایی را به دو قسمت پول و اوراق تقسیم می‎کند و نرخ بهره را به‎عنوان هزینه فرصت نگهداری پول می‎داند و عدم اطمینان نسبت به نرخ بهره‎ آینده را در تقاضای پول مؤثر می‎داند.
به اعتقاد کینز عاملی که در تصمیم‎گیری افراد برای خرید اوراق قرضه نقش دارد، فقط نرخ بهره جاری بازار نیست، بلکه نرخ نفع یا ضرر انتظاری ناشی از تغییر قیمت اوراق نیز مهم است. در استخراج تقاضای پول کل، افراد این فرض را درنظر می‎گیرند که افراد دارای انتظارات متفاوتی نسبت به نرخ بهره‎های آتی هستند. مثلاً فردی که باور دارد، نرخ بهره آتی بالاتر از نرخ بهره فرض شده توسط بازار است، دلیل خوبی برای نگهداری مانده نقدی دارد.
در این انگیزه فرد با ارزش سررسید پرتفولیو- برابر با سرمایه سرمایه‎گذاری شده بعلاوه بهره انباشت‎شده- در ابتدای دوره بعد در ارتباط است. فرد نرخ بهره‎ای خاص را در ابتدای دوره بعد و به تبع آن قیمت هر نوع اوراق را پیش‎بینی می‎کند. اگر انتظار داشته باشد قیمت اوراق بعلاوه بهره انباشت شده از قیمت‎های رایج بالاتر باشد، فرد انتظار سود خالص نگهداری اوراق را دارد و همه‎ی وجوهش را به صورت اوراق نگهداری می‎کند تا بصورت پول، که فرض شده بود بهره‎ای پرداخت نمی‎کند و بنابراین سود خالص صفر دارد. حالت عکس آن برای نگهداری پول اثبات می‎شود. درنتیجه هرفرد یا پول و یا اوراق نگهداری می‎کند تا هر دو را به صورت همزمان.
برخی افراد انتظار افزایش در قیمت اوراق را دارند و پیش خریدان بازار اوراق نام دارند که افزایش در دارایی‎های اوراق را انتخاب می‎کنند، درحالیکه برخی دیگر انتظار کاهش را دارند و کاهش دارایی‎های اوراق را خواستار کاهش دارایی‎های اوراقشان هستند که سلف فروشان بازار نام دارند. برتری پیش خریدان در بازار اوراق قیمت‎های اوراق را بالا برده و نرخ بهره را پایین می‏آورد. این جابجایی پیش خریدان را به سلف فروشان تبدیل می‎کند، تا جایی‏که تعادل قیمت اوراق برقرار شود یعنی جایی‎که تقاضای اوراق با عرضه‎ی آن برابری کند. بنابراین تقاضای سفته‎بازی پولی توسط سلف فروشان همزمان با افزایش قیمت اوراق افزایش یافته و همزمان با کاهش نرخ بهره کاهش می‎یابد. بطوری‎که تقاضای سفته‎بازی کل برای پول رابطه معکوس با نرخ بهره دارد.
تابع تقاضای نقدینگی کینز دو ویژگی غیرخطی بودن و بی‎ثباتی را دارد. فرض کنید انتظارات افراد نسبت به آینده تغییر کند و یا اتفاقات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی رخ دهد این عوامل منجر به انتقال منحنی تقاضا می‎شود و از آنجایی‎که این عوامل دائم درحال تغییرند، منحنی تقاضای نقدینگی پول نیز همواره در حال انتقال است. ^[۱۱]
۲-۱-۳-تئوری‎های تقاضای پول پس از کینز^[۱۲]
پس از کمک کینز به تئوری تقاضای پول، محققان تئوری‎های دیگری را به منظور بررسی طبیعت و تعیین‎کننده‎های توابع تقاضای پول مطرح کردند که هم درآمد و هم نرخ‎های بهره را به عنوان متغیر مستقل شامل می‎شد. این تئوری‎ها به طور آشکار به حوزه وسیعی از فرضیه‎ها اشاره می‌کردند. این فرضیه‎ها با تأکید بر ملاحظات معاملاتی، سفته بازی، احتیاطی یا سودمندی^[۱۳] نگهداری پول مطرح می‌شدند. بخش ذیل به طور خلاصه جنبه‎های اصلی این تئوری‎ها را مورد بحث قرار می‎دهد.
دو ویژگی پول- وسیله مبادله و ذخیره ارزش- زیر بنای تئوری‎های بعد از کینز را تشکیل می‌دهند. عملکرد پول به عنوان وسیله مبادله، مدل‎های معاملاتی یا کنترل موجودی ^[۱۴]را پایه ریزی کرد. در این مدل‎ها فرض می‌شود که سطح معاملات معین و شناخته شده است. از طرف دیگر مدل‎های تقاضای احتیاطی^[۱۵]، خالص جریان وجود نقد را نامشخص می‌دانند. عملکرد پول به صورت ذخیره ارزش مدل‎های دارایی یا پرتفوی^[۱۶] را می‎دهد که در آن‎ها پول به عنوان قسمتی از سبد دارایی افراد نگهداری می‌شود.
خصوصیات ویژه پول موجب فرمول بندی تئوری‎هایی می‌شود که بر پایه انگیزه‎های آشکار نگهداری آن بنا شده‎اند. البته تئوری‎هایی هم وجود دارند که انگیزه‌های نگهداری پول را نادیده می‌گیرند و تقاضای پول را در چارچوب تئوری تقاضای مصرف کننده تحلیل می‌کنند.^[۱۷]
۲-۱-۳-۱- تحلیل بامول بر تقاضای معاملاتی پول
کینز تقاضای معاملاتی برای پول را ناشی از انگیزه مبادلاتی مطرح می‎کند، اما تئوری‎ای برای تعیین و اندازه‎گیری آن تصریح نکرده بود؛ مخصوصاً اینکه وی فرض کرده بود که این تقاضا به صورت خطی به درآمد جاری بستگی دارد، اما به نرخ بهره بستگی ندارد.
پیشرفت‎هایی طی دهه ۱۹۵۰ تقاضا برای مقادیر معاملات را از دیدگاه فردی که هزینه مالی معاملات را با نگهداری مقادیر پول و دیگر دارایی‎ها مینیمم می‎کند، تحلیل کردند. این تحلیل نشان داد که تقاضای معاملات برای پول به طور معکوس به نرخ بهره بستگی دارد. تحلیل‎های اولیه در این رابطه توسط بامول (۱۹۵۳) و توبین (۱۹۵۶) نشان داده شد. سخن ذیل این مطلب را از نقطه نظر بامول مطرح می‎کند.
فروض اساسی بامول عبارتند از:

 

1. 1. هیچگونه نا اطمینانی در زمانبندی یا مقدار دریافت‎ها و مخارج فرد وجود ندارد.

 

1. 1. فرد تمایل دارد مقدار Y از مخارج را که در یک جریان یکنواخت طی یک دوره زمانی خاص خرج شده است و از قبل صاحب وجوهی برای تأمین این مخارج بوده است، را تأمین کند. همه پرداخت‎ها به صورت نقدی انجام می‎شود.

 

1. 1. تنها دو دارایی پول و اوراق قرضه وجود دارد. دارایی پول بهره‎ای پرداخت نمی‎کند، اما دارایی اوراق، بهره r را پرداخت می‎کند. هیچگونه هزینه استفاده از خدمات پول و اوراق وجود ندارد، اما هزینه انتقال از یکی به دیگری وجود دارد.

 

1. 1. فرد تمایل به برداشت نقدی از اوراقش را به میزان w در فواصل زمانی مشخص طی یک دوره دارد. هر بار که وی برداشت انجام می‎دهد، باید متحمل یک هزینه حق العملی (انتقال پول- اوراق) گردد که شامل دو جزء هزینه ثابت B₀به ازای هر برداشت و یک هزینه متغیر B₁به ازای هر دلار برداشت می‎باشد. مثال این هزینه کارمزد کارگزاران، هزینه‎های بانکی، تسهیلات برداشت از اوراق قرضه،… می‎باشد.

 

بنابراین هزینه کل برداشت به ازای n تعداد برداشت عبارتست از:
به عقیده بامول هزینه فرصت کل از تأمین مالی Y از مخارج برابر است با جمع هزینه برداشت Y از سرمایه‏گذاری‎ها و بهره از دست رفته در نگهداری متوسط پول نقد ® به میزان W/2.
و تقاضای معاملاتی وی برابر است با:

۳- فراگرد ارتباطی میان کنشی است:
اکثر جامعه شناسان و دست اندرکاران علوم اجتماعی به معنی وسیع کلمه، میان کنشی یا کنش متقابل را در مورد ارتباطات، مبادله دو سویه^[۵۰] پیام ها بین دو انسانی که به عمل ارتباطی پرداخته اند می دانند که به دگرگونی و تغییر در یکی از آنها یا هر دوی آنها می انجامد. (فرهنگی، ۱۳۸۰، ۲۳)
میان کنش، زمانی رخ می دهد که یک جریان و رابطه داد و ستدی در بین اجزای آن فراگرد به وجود آید. میان کنش در ارتباطات عموما به تبادل پیام ها اطلاق می شود که میان دو نفر در جریان است که این، خود منتج به تغییر در پیام ها شود. به گونه ای روشن، وقتی دو نفر در یک فراگرد ارتباطی درگیر می شوند، در تمام لحظه های تبادل و میان کنش، هر یک دگرگون می شوند و این دگرگونی خود ناشی از دگرگونی در نگرش ها و تمایلات هر یک از آنها است. پیام ها چه کلامی و چه غیر کلامی، تأثیری در طرف مقابل می گذارند و آن تأثیر منجر به دگرگونی در نگرش ها و رفتارهای فرد مقابل می شود و او را بر آن می دارد که از طریق مکانیزم بازخور عکس العملی نشان دهد که متمایز با آنچه قبلاً از خود نشان داده است، باشد. این خود در فرستنده پیام تأثیر می گذارد و او نیز دگرگون می شود و ممکن است با شدت بیشتر به کار خود ادامه دهد و یا اینکه از تاب و توان گذشته کمی بکاهد. (همان، ۱۳۸۰، ۲۳)
در ارتباطات، آنچه میان دو طرف مبادله می شود پیام است. پیام عموما به آنچه نوشته و یا به آنچه گفته می شود، اطلاق می گردد، اما باید توجه داشت که پیام فقط بر نوشتار و گفتار خاتمه نمی یابد. بخش عظیمی از پیام هایی که میان مردم مبادله می شوند، در کسوت نوشتار و گفتار در نمی آیند، بلکه بیشتر اعمالی هستند که انجام می دهند و حرکاتی که از آنان به منصه ظهور می رسد. به عبارت دیگر رفتارها، طرز لباس پوشیدن آنها، بلندی و کوتاهی موی سر و یا ریش شان، نوع وسیله نقلیه ای که استفاده می کنند، همه و همه پیامی هستند که از فردی به دیگری منتقل می شود و به او تفهیم می کند که طرف مقابل چگونه آدمی است و چگونه می اندیشد و چه احساسی دارد. (همان، ۱۳۸۰، ۲۴)
۴- ارتباطات می تواند ارادی باشد یا غیر ارادی:
در یک فراگرد ارتباطی، از نظر توجه و عدم توجه یا ارادی یا غیر ارادی بودن فراگرد، از نظر فرستنده پیام و یا گیرنده پیام با موارد زیر مواجه خواهیم بود:
الف- فرستنده پیام به گونه ای ارادی پیامی را برای گیرنده ای می فرستد که او نیز به گونه ای ارادی پیام را دریافت می کند.

ب- فرستنده پیام ممکن است به گونه ای غیر ارادی پیامی را به گیرنده پیام ارسال دارد که او به صورت ارادی پیام را دریافت می کند.
ج- در مقابل، ممکن است فردی که پیام را می فرستد کاملاً آگاه بوده و به گونه ای ارادی پیام خود را برای «پیام گیر» ارسال دارد، اما در مقابل گیرنده و یا «پیام گیر» به گونه ای ناخودآگاه و یا غیر ارادی از خود واکنش نشان دهد.
د- در نهایت، ممکن است هر دو سوی فراگرد ارتباطی، یعنی فرستنده پیام و گیرنده آن هر دو، نسبت به فراگرد ارتباطی و پیام ارسالی ناآگاه باشند. اغلب رفتارهای غیر کلامی^[۵۱] ما، همچون لباس و طرز پوشیدن لباس، در این طبقه قرار می گیرد. (همان، ۱۳۸۰، ۲۴-۲۵)
۵- فراگرد ارتباطی می تواند تعاملی یا مراوده ای باشد:
فراگرد ارتباطی در محیط شکل می گیرد و انجام می پذیرد. محیط نه تنها به فراگرد ارتباطی و نوع آن تأثیر می گذارد، بلکه به ادراکات^[۵۲]، آنچه بین خود رد و بدل می کنیم، و حتی در سطحی که ارتباطی می گیریم نیز تأثیر می گذارد. ما در خلاء با یکدیگر ارتباط نمی گیریم. کنش ها و واکنش های ما در مقابل یکدیگر در چارچوب نظام اجتماعی و شرایط فیزیکی حاکم بر ماست. (همان، ۱۳۸۰، ۲۷)
محیط فیزیکی و شرایط اجتماعی که در آن قرار می گیریم، نگرش و رفتار ما را همان گونه که دیدیم تغییر می دهد و در نتیجه ما با دیگران همواره به گونه ای متفاوت ارتباط برقرار می کنیم. به عبارت دیگر ارتباط ما با دیگران موکول به وضعیت و شرایط حاکم بر ماست. ارتباط ما با دیگران همواره متفاوت است و ما خود نیز همواره در حالت متفاوتی نسبت به قبل از خود هستیم. (همان، ۱۳۸۰، ۲۹)
۶- فراگرد ارتباطی، عملکردی یا مبتنی بر وظیفه است:
۱- وظیفه پیوستگی^[۵۳]
۲- وظیفه اطلاعاتی و استدراکی^[۵۴]
۳- وظیفه تأثیرگذاری^[۵۵]
۴- وظیفه تصمیم گیری^[۵۶]
۵- وظیفه تصدیق^[۵۷] (همان، ۱۳۸۰، ۳۶-۳۳)
۲-۱-۵- لذت یا مسرت
تمام فعالیت های ارتباطی هدف خود را انتقال مفهوم و یا اطلاعات نمی دانند. در حقیقت، هدف اساسی «مکتب مراوده ای» یا «تحلیل تعاملی»^[۵۸] در ارتباطات این است که ارتباط برای ایجاد شرایط مناسب تر زیستن با هم و زندگی بهتر است. این ارتباط گاه در «ارتباط اجتماعی»^[۵۹] یا «حافظ روابط انسانی» و برخوردهای مناسب بین افراد است. بسیاری از روابط ساده و کوتاه زندگی ما با دیگران مانند «سلام»، «حال شما چطور است؟»، «روز خوبی داشته باشید»، «روز خوش» و غیره در شمار این ارتباط اند و این هدف را دارند که بتوانیم رابطه بهتری با دیگران داشته باشیم و زندگی خوش تری را با آنها پایه گذاری کنیم. (فرهنگی، ۱۳۸۰، ۴۱)
۲-۱-۶- گسترش روابط
اکثرا چنین باوری وجود دارد که اگر شخصی بتواند کلمات مناسب را انتخاب کند و پیام خود را در زمان مناسب و با حالتی مختصر و مفید ارسال دارد، ارتباط کامل انجام شده است و می توان مطمئن بود که فرستنده پیام به اهداف خود، جامه عمل پوشانده است. ولی اثر بخشی عمومی ارتباطی، نیازمند فضای روانی مثبت و قابل اتکاء و اعتماد می باشد. زمانی که فضای ارتباطی، فضایی نامناسب بوده و بر آسمان روابط انسان ها ابر عدم اعتماد سایه گستر باشد، صدها فرصت مخرب و بنیان برانداز ارتباطی پدید می آیند که هر کدام آنها توانایی آن را دارند که رابطه موجود را به نیستی و نابودی کشانند. هر چند که بهترین پیام با ماهرانه ترین شیوه های ارسال پیام، انتخاب و ارسال شده باشند. (همان، ۱۳۸۰، ۴۳)
۲-۱-۷- اختلالات
اختلالات یا پارازیت ها، به کلیه عوامل و پدیده هایی اطلاق می شوند که موجب تضعیف اثربخشی فراگرد ارتباطی می شوند. همان طور که اشاره شد این اختلالات در تمام زمینه ها و بر روی کلیه اجزای ارتباطی اثرگذارند.
اختلالات به دو دسته تقسیم شده اند: ۱- اختلالات درونی ۲- اختلالات برونی
۱- اختلالات درونی: اختلالات درونی بیشتر به خود اجزای ارتباطی بر می گردد و در مورد فرستنده پیام و گیرنده آن اکثرا آن را مشاهده می کنیم. مثل خستگی، بی توجهی و سازمان نیافتگی و غیره.
۲- اختلالات برونی: اختلالات برونی بیشتر به محیط^[۶۰] ارتباطی توجه دارد و از آن نشأت می گیرد. مثل سر و صدا و گرما و سرمای زیاد.
حوزهای تجربی فرستنده و گیرنده پیام نیز در فراگرد ارتباطی تأثیر شگرفی دارد. هر اندازه این دو حوزه به یکدیگر نزدیک تر باشد، فراگرد ارتباطی تسهیل شده به اثربخشی بیشتری دسترسی می یابیم. (فرهنگی، ۱۳۸۰، ۶۳)
۲-۱-۸- رفتارهای مبتنی بر جنسیت
در سال های اخیر، سوالی که بسیار زیاد مطرح می شود و مورد توجه عده کثیری قرار گرفته این است که آیا رفتارهای کاملا متفاوت ارتباطی از نظر کلامی و غیر کلامی میان دو جنس زن و مرد، ذاتی است یا اکتسابی. به عبارت دیگر مردان و زنان در رفتارهای ارتباطی خود با دیگران به چه میزان بر اساس سائقهای جنسی و یا درونی و غریزی خود رفتار می کنند و چه اندازه بر اساس یادگیری خود رفتارها را شکل می دهند. صرف نظر از برخی تفاوت های بیولوژیکی و جسمی، میان مردان و زنان که اجتناب ناپذیر است، نظریه پردازان یادگیری اجتماعی، با توان اقناعی بالایی چنین بحث می کنند که بسیاری از تفاوت های روانی بین این دو جنس فراگرفتنی است و در سال های اولیه زندگی آنان شکل می گیرد. این شکل گیری بر اساس تقویت و الگوبرداری است. از این رو، آنان بیشتر از رفتارهای ویژه زنانه یا مردانه بحث می کنند و بین آن دو تمایز قایلند. این رفتارها مبتنی بر جنس بوده و بر اساس جنسیت پاداش داده می شوند و یا نمی شوند. (همان، ۱۳۸۰، ۸۰)
۲-۱-۹- نفوذ و اثرگذاری بر دیگران از طریق بازخورد
بازخورد در روابط میان فردی^[۶۱] می تواند به نتایج رابطه یا میان کنش به شیوه های بسیار ظریف و حساس اثر بگذارد. مثلا بی توجهی یک مخاطب به گفته های فرستنده پیام پس از مدت کوتاه او را در ارسال پیام مأیوس می کند. (همان، ۱۳۸۰، ۸۶)
«بارکر»^[۶۲] در مورد بازخورد چنین می نویسد: «ارسال بازخورد یک رفتار فرا گرفتنی است. اگر شما بتوانید به بازخور غلبه کنید و دریابید که بازخور فرستاده شده، نامطلوب و یا غیرقابل انتظار است، به اصلاح رفتار ارتباطی خود خواهید پرداخت و سعی خواهید کرد که بازخور مورد انتظار خود را دریافت کنید. (همان، ۱۳۸۰، ۸۸)
در محدوده ارتباطات زمانی در سال های اخیر به بازخور و اصلاح آن توجه ویژه ای شده است. متخصصان این رشته عقیده دارند که با اصلاح مکانیسم بازخور و استقرار شرایط مناسب برای ارائه درست و به موقع آن در سازمان ها، میلیون ها دلار منفعت نصیب سازمان های ذیربط می شود؛ در یک پژوهش که پژوهشگران بر روی مدیران و سرپرستان یک سازمان صنعتی کاملا اتوماتیک با بیش از ۶۰۰۰ پرسنل انجام داده اند و هدف آنها اصلاح مهارت های ارتباطی مدیران و سرپرستان بوده است به این نتیجه رسیده اند که یکی از بهترین و مطمئن ترین راه های حصول به کارآیی بیشتر در میان کارکنان، دادن بازخورد به موقع و درست از عملکرد آنان است. پس از یک سال و نیم از این تجربه نتیجه ای به دست آمد که کاملا ملموس و محسوس بود و کاهش ۷۰۰۰۰۰۰ دلار از میزان ضایعات را به دنبال داشت. به علت بازخوردهای مکرر و به موقع و در عین حال درستی که کارکنان از سرپرستان و مدیران خود دریافت می کردند اصلاحات لازم را در نحوه کار و روش های تولید خود انجام دادند که به افزایش تولید و کاهش ضایعات منتج شد. باید در نظر داشت که این یک روی سکه بود، روی دیگر آن تحمل بهتر افراد و نزدیکی به یکدیگر و ده ها مزیت دیگر بوده است. (فرهنگی، ۱۳۸۰، ۹۱-۹۲)
۲-۱-۱۰- نیاز به همبستگی^[۶۳]
یکی از عواملی که در رفتار ارتباطی اشخاص اثر انکارناپذیر دارد، نیاز آنها به همبستگی یا نیاز بودن با دیگران است. نیاز به همبستگی در نوشته های علوم رفتاری بدین گونه تشریح شده که عبارت است از آرزوی استقرار روابط دوستانه با دیگران و ماندن در این وضعیت تا آنجا که ممکن است. از بسیاری جهات می توان گفت که نیاز به همبستگی همانند نیاز اجتماعی^[۶۴] «آبراهام مازلو»^[۶۵] است. بیشترین پاداش که بر اساس نیاز به همبستگی پدید می آید، از همراهی و مصاحبت است. از این رو اشخاص سعی می کنند که در ارتباطات میان فردی بیشتر حالت دوستانه و توافق داشته باشند تا حالت عدم توافق و خصمانه.
اشخاص با نیاز بالا، از نظر نیاز همبستگی، دارای ویژگی های زیر می باشند:
۱- آرزو و رغبت زیادی برای پذیرش و تأیید از سوی دیگران دارند.
۲- گرایش به هم سویی و هم نوایی نسبت به خواسته ها و هنجارهای دیگران دارند، زمانی که دوستی و پیوند با آنها برایشان مهم باشد. اگر این دیگران اندک فشاری در جهت اعمال خواسته های خویش وارد آورند، آنان به زودی تسلیم شده و از هنجار خود چشم پوشی می کنند.
نسبت به احساسات دیگران علاقه زیاد و بی شائبه ای نشان می دهند. (فرهنگی، ۱۳۸۰، ۹۴)
۲-۱-۱۱- نیاز به موفقیت
عبارت است از نیاز به نمایش درآوردن شایستگی‎های خود و به دست آوردن نوعی اعتبار و صلاحیت در پرتو آن. پژوهش های وسیعی که توسط «دیوید مک لی لند»^[۶۶] و دیگران صورت گرفته، انگیزه نیاز به موفقیت را به عنوان یک عامل اساسی شکل دهی شخصیت انسان ها مطرح کرده است. «مک لی لند» دریافته است که افراد از نظر نیاز به موفقیت با یکدیگر متفاوتند و این تفاوت به عنوان یکی از مهم ترین عناصر اجزای شخصیت مطرح است و الگوی رفتاری ثابت آنها را در حالات و شرایط گوناگون شکل می دهد. (همان، ۱۳۸۰، ۹۵-۹۶)
از نظر رفتار ارتباطی، ویژگی افراد با نیاز بالای موفقیت بیشتر با تلاش فراوان در جهت شکل دهی اعتماد به نفس بالای خود نمایان می شود و این افراد سعی می کنند تسلط خود را به طرف مقابل به منصه ظهور برسانند. در عین اینکه در همان زمان سعی در جلب توجه دیگران نسبت به خود و رفتارهای خود دارند. (همان، ۱۳۸۰، ۹۷)
۲-۱-۱۲- اثربخشی در ارتباطات میان فردی
ارتباطات میان فردی، همچون اشکال دیگر رفتار انسان‏ها، می‏تواند در دو حد غایی بسیار اثربخش و بسیار غیر اثربخش مطرح شود. به احتمال بسیار فراوان، هیچ رفتار متقابل انسانی نمی‏تواند کاملاً موفقیت آمیز و یا کاملاً شکست خورده و ناکارا باشد. می‏تواند بهتر شود و در مقابل، احتمال بدتر شدن آن نیز می‏رود. به عبارت دیگر مفهوم نسبیت در رفتارهای انسانی و به تبع آن در ارتباطات میان اشخاص کاملا حکم فرماست. در این قسمت بر آنیم که به ویژگی‏های ارتباطات بین فردی اثربخش پرداخته، و به شناسایی هر کنش ارتباطی به عنوان یک کنش کاملاً متفاوت با کنش‏های دیگر ارتباطی اقدام کرده و بدانیم که اصول و قواعد آن می‏باید دقیقا آگاهانه و عاقلانه به کار گرفته شوند.
باید گفت که اثر بخشی ارتباطات میان فردی شامل دو بعد اساسی است، اول، بعد عمل گرایانه که در اینجا اثر بخشی ارتباطات متوجه دستاورد و موفقیت رسیدن به اهداف و خواسته‏های فرستنده پیام است. این بعد از اثر بخشی ممکن است فراتر رفته و به تشریح بیشتر پیام و یا اندازه‏گیری آن بپردازد. برای مثال از نظر زمانی که مورد نیاز است تا به اهداف ارتباطی رسید، شمار خطاهایی که در یک کنش ارتباطی میان فردی به وقوع می‏پیوندند و نیز شمار پیام‏هایی که در کنش ارتباطی به کار گرفته می‏شوند. دوم، بعد خشنودی شخص است که در این مورد، اثربخشی کنش ارتباطی به لذت و شعفی که از آن برای دست اندرکاران ارتباط حاصل می‏شود، مرتبط می‏شود.
اگر دست اندرکاران فراگرد ارتباط میان فردی از ارتباط خود لذت مورد نظر را تحصیل کنند، با معیارهای خشنودی می‏توان گفت که کنش اثربخش می‏باشد. باید در نظر داشت با توجه به این تقسیم بندی، نباید تصور شود که این ابعاد همواره از یکدیگر منفک بوده و هر کدام جداگانه عمل می‏کنند. اغلب خشنودی یک نفر از کنش ارتباطی موکول به این است که چقدر به اهداف خود رسیده و به چه میزان از آن فاصله دارد. از سوی دیگر می‏توان گفت که بسیاری از مواقع رسیدن به اهداف و احساس موفقیت، مبتنی بر سطحی از رضایت است که از کنش متقابل حاصل شده است. گاه ممکن است یک ارتباط میان فردی با معیارهای عمل گرایانه موفق باشد، ولی همان کنش ارتباطی با توجه به شاخص‏های رضایت، اساسا ناموفق بوده، یا بر عکس ناموفق از نظر شاخص های عمل گرایانه و موفق با توجه به معیارهای رضایت باشد.

روش تحقیق دراین پایان نامه به صورت میدانی بوده است وبه علت نبود منابع ، مراجعه مستقیم به افراد درمناطقی مختلف وجمع آوری مطالب در برگه های کوچک وبعد تنظیم آنها بوده است . مقداری مطالب بخصوص در مورد سابقه تاریخی و وضعیت جغرافیایی نیز از کتب مختلف استخراج شده است اما بیشترین مطالب را افراد مسن وسرداران از زندگی گذشته وآنچه که درک کرده اند وبا آن بزرگ شده اند نقل کرده اند .
ابزار گردآوری اطلاعات :
برای جمع آوری اطلاعات به شیوه ی زیر عمل شده است :

الف- خواندن کتاب ها ومجلاتی پیرامون فرهنگ عامه ویاداشت برداری از آن ها .
ب- مراجعه به افراد مسن ویاداشت برداری از سخنان آن ها .
ج- مطالعه کتاب هایی پیرامون استان کرمان، شهرستان های جیرفت وکهنوج وقلعه گنج و یاداشت مطالب لازم .
د- تهیه فیش ویاداشت مطالب درفیش ها ودسته بندی آن ها (درحین جمع آوری اطلاعات ) .
هـ - مراجعه به یاداشت ها وتنظیم ودسته بندی مطالب .
مشاهده :
مشاهده مستقیم : مشاهده ی بازی ها ، مراسمات مذهبی ، مراسمات عزاداری ،مراسمات جشن وشادی
مصاحبه :
گفتگو با بزرگان منطقه قلعه گنج ، افراد مسن ، که حاصل گفتگوبا آنها قصه ها ،دو بیتی ها ، ترانه های محلی ، اصطلاحات محلی ، کنایه های محلی می باشد .
شیوه تجزیه وتحلیل :
بخش مهمی از زندگی ما را آداب ورسوم تشکیل می دهند که از گذشته دور وشاید با اندکی تفاوت به ما رسیده ودر زندگی ما خود نمایی می کند . هرجامعه ای با توجه به ویژگیهای اجتماعی ، مذهبی وتاریخی جامعه آداب ورسوم خاصی دارد .
مراسم مختلف ازدواج ، تولد یا مراسم مربوط به عزا وجشن در همه جا وجود دارد ودر همه آنها به گونه ای مراسمی برگزار می شود . آداب ورسوم زمینه ای مناسب برای شناخت جوامع می باشد چرا که برای انجام هر کار مهمی در زندگی مراسم ویژه ای همراه با اعمال واعتقادات خاصی انجام می گیرد که همه ی این ها نشان دهنده توجه افراد یک جامعه به موضوع خاصی می باشد . مثلاً نحوه مراسم وشکل وشیوه برگزاری نشان دهنده ی توجه وپایبندی به اعتقادات ملی ومذهبی خویش می باشد که با گذشت زمان آداب ورسوم کمرنگ شده است وجای خود را با تجملات عوض کرده وحتی گاهی مورد تمسخر قرار گرفته وکنار گذاشته شده است.
از آنجایی که موضوع انتخابی بنده برای انجام تحقیق پایان تحصیلاتم بررسی فرهنگ وآداب ورسوم محلی منطقه قلعه گنج است . مربوط به فرهنگ مردم این منطقه می باشد وشیوه تجزیه وتحلیل به شرح ذیل می باشد .
۱.روش کتابخانه ای : با توجه به اینکه در مورد فرهنگ وآداب ورسوم مردم این منطقه هیچ گونه کار علمی وفرهنگی مکتوبی صورت نگرفته است این روش درانجام این تحقیق نقش چندانی ندارد .

 

2. 2. روش میدانی : درجمع آوری اطلاعات این تحقیق ، این روش بیشترین نقش را ایفا کرده است . دراین روش از منابع مکتوب وشفاهی به شرح ذیل بهره گیری شده است .

 

-شفاهیات مردم منطقه .
- مشاهده ی مستقیم : مشاهده ی بازی ها ، ، مراسمات .
- مصاحبه : گفتگو با افراد مسن وسرداران این منطقه در مورد آداب ورسوم درگذشته ، اصطلاحات محلی ، خواندن دو بیتی ها ، ، ترانه های محلی ، قصه ها .
فصل چهارم
یافته های تحقیق وتجزیه وتحلیل آن
بخش اول فرهنگ وآداب ورسوم مردم قلعه گنج
فرهنگ :
درلغت به معنای ۱- آدب (نفس ) تربیت ۲- دانش علم ، معرفت ۳- مجموعه آداب ورسوم ۴- مجموعه علوم ومعارف وهنرهای یک قوم واما تعریف فرهنگ دراصطلاح (معین ، ۱۳۸۴:ص۶۶۹).
نخستین تعریف نسبتاً کامل وارزنده از فرهنگ را «ادوارد تایلور » انسان شناس معروف انگلیسی وبنیان گذار انسان شناسی فرهنگی به دست داده است وی در سال ۱۸۷۱ درکتاب معروفش بنام «فرهنگ ابتدایی » primitive cnltwre به تعریف روشن ، رسمی وجامع از فرهنگ پرداخت .
فرهنگ تمدن ، مجموعه پیچیده ای است که دربرگیرنده ی دانستنی ها، اعتقادات ، هنرها ، اخلاقیات ، قوانین ، عادات وهرگونه توانایی دیگری است که بوسیله انسان بعنوان عضو جامعه کسب شده است . وضع فرهنگ میان جوامع گوناگون بشری تا جایی که در اصول کلی قابل تحقیق باشد موضوعی است مناسب برای بررسی قوانین اندیشه وکنش انسانی (بیهقی ، ۱۳۷۶: صص ۱۰-۱۱).
اصولاً وجود فرهنگ همان نفس وذات زندگی است ، جوهر هستی است ، رودخروشانی است که انسان به دریای کمال رهنمود می شود آن حقیقتی که به انسان انسانیت می بخشد او را صاحب هویت وشخصیت می کند از حیوان متمایزش می کند به او عنوان اشرف مخلوقات می دهد وجانشین خدا در زمینش می کند (لریمر، ۱۳۵۳:ص۱۴).
«فرهنگ از مقولات سهل وممتنع است که هم می توان برخورد سطحی وصوری با آن کرد وهم می توان به ذات معنایی ولایه های تو درتوی پیچیده آن نگریست ودرباره ی آن به داوری نشست وهم می توان بعنوان یک ناظر بازیگر به اعماق ولایه های درونی آن دست یافت اگر فرهنگ را ، فرهنگ مشترک تعریف کنیم ولایه های آن را از عمیق ترین تا سطحی ترین به ترتیب جهان بینی ، ارزش ها ، هنجار ، نماد ، تکنولوژی مادی بدانیم به طور قطع فهم ودرک عمیق لایه های گوناگون فرهنگ روش شناسی متناظر ومتناسب باخود را می طلبد .» (ثریا ، ۱۳۸۴: ص۱۸).
اولین خصوصیت فرهنگ اکتسابی بودن آن است به این معنا که داشتن نوعی از فرهنگ ذاتی ومادر زادی نیست بلکه انسان آن را ضمن زندگی در جامعه ای خاص وبزرگ شدن دربین مردمی با ویژگیهای معین فرا می گیرد . دومین خصوصیت فرهنگ این است که هر فرهنگ دارای طرح وبافت مخصوص به خود است منظور از طرح وبافت فرهنگ مجموعه هنجارها درچگونگی انجام امور وبرآوردن نیازهای فردی واجتماعی است که مردم از دیر باز در زندگی با یکدیگر آموخته وبکار می برند ، تفاوت طرح وبافت فرهنگها آنها را از هم متمایز ومشخص می سازد این تفاوت را می توان به تفاوت طرح وبافت ونقش قالیهایی که در نقاط مختلف ایران بافته می شوند تشبیه کرد با آنکه قالی بافها از نظر شکل انگشتهای دست با هم فرقی ندارند اما طرح وبافتها در هر جایی به نحوی پذیرفته وآموخته شده این انتخاب ها از طرف ترکمن ها =قالی باف های کرمان ، کاشان ، در طی سالها صورت گرفته وبه نسل منتقل شده تا این که امروزه براساس طرح بافت می توان محل تولید آنرا از یکدیگر تشخیص داد .سومین خصوصیت فرهنگ دورویه یا دو لایه بودن آن است رویه یا لایه اول کردارهایی است که صاحبان فرهنگ ادعا می کنند دارند خود را پایبند به آن معرفی می کنند ورویه دوم رفتارهایی است که درواقع صورت می گیرد وگاه عکس همان چیزی است که مردم خود را پایبند آن معرفی می کنند . مطالعات مردم شناسی نشان داده که وجود هر پدیده فرهنگی یعنی هر جنبه ای از شیوه وراه ورسم زندگی جمعی چنانچه تداوم یابد به علت کاربرد یا کار کردی است که آن راه و روش برای رفع نیازهای ودفع ناخواسته های زندگی داشته یا دارد واین کارکردها وکاربردها در رویا رویی وسازگاری مردم با شرایط طبیعی یا اجتماعی محیط زیست شکل گرفته اند(ثریا ، ۱۳۸۴: ص۱۳۴).
فولکلور یا فرهنگ عامه یکی از شاخه های فرهنگ است .
دانشمندان غربی که دراین علم از ما بیش از یک قرن پیش اند درتعریف آن و میزان جامعیت لفظ فولکلورنظریات مختلف ومتفاوت ابراز می دارند بیشتر این توضیحات شامل دانش ، دانستنی فرهنگ وموادی که اساس این علم را تشکیل می دهند می باشد .
فولکلوریا دانش عوام ، دانستنی های توده ، فرهنگ مردم – یا هر چیز دیگرش بنامیم ، شامل می گردد بر اساطیر ، افسانه ها ، قصه ها ، شوخیها ، ضرب المثلها ، معماها ، آوازها ، طلسمات ، دعاها ، لعنت ها ، قسم ها ، اهانت ها ، حاضر جوابی ها ، طعنه ها وسرزنش ها ، انواع اذیت کردن ها ، اصطلاحات مشروب خواران ، تپق زدن های زبان واصطلاحاتی که برای ممارست درگفتن بکار می رود . این علم همچنین شامل است بر رسوم عامه مثل رسوم مربوط به زایمان ، ختنه سوران ، عروسی ، مرگ وتشییع جنازه و….که اینها نمونه ای از مسائل مربوط به فولکلوراست وبه هیچ وجه تمام مسائل وبخش ها را در برندارد . کشور ما از لحاظ وسعت وتنوع آداب ورسوم وعقاید فولکلوری غنی است وچه بسا در دو دهکده که فاصله چندانی ازهم ندارند آداب متفاوتی حکمفرما باشد ، تحول اجتماعی که درآغاز قرن بیستم صورت گرفت موجب دگرگونی روش زندگی ومشغولیات ما شد با نفوذ رادیو سینما واکنون تلویزیون هزاران افسانه ای که سینه به سینه نقل گشته بود بواسطه عدم تکرار وتداعی ازخاطره ها زدوده شد وآداب ورسوم بومی هر شهر ودهی جای خود را به تقلید از زندگی ماشینی وصنعتی که رادیو وتلویزیون پیامبران آن بودند داد(لریمر،۱۳۵۳:ص۱۶-۱۷).
نخستین شخصی باسواد ودانا که خرافات ومعتقدات عوامانه زبان زمان خود را گرد آوری وتعریف کرد وبه صورت کتاب معروف « کلثوم ننه » درآورد شخصی روحانی بنام آقا جمال خوانساری است که در طول هفتاد ،هشتاد سال گذشته ، افراد دیگری در زمینه ادبیات توده کارهایی انجام داده اند که از جمله این افراد میرزا حبیب اصفهانی از آزادگان دوره ناصری ومترجم فاضل وبا ذوق کتاب «بابا حاجی » است .درزمان مشروطیت روزنامه هایی مانند شرافت ، چنته پابرهنه وجنگل مولا منتشر می شد که نویسندگان آنها مطالب خود را به زبان محاوره ومصطلحات عوامانه می نوشتند . سید اشرف الدین اصفهانی ، علی اکبر دهخدا ، محمد علی جمال زاده ، امیر قلی امینی وصادق هدایت از جمله افرادی بودند که در زمینه معرفی فرهنگ تلاش کردند . مرحوم انجوی شیرازی درمصاحبه ای که در صفحه ۳۳۵کتاب یادنامه انجوی شیرازی به کوشش علی ده باشی با او به عمل آمده دراهمیت این بحث می گوید «دلیل اصلی این کار همبستگی وپیوند با فرهنگ مردم ایران واینکه دقیقاً از غنای فولکلور ایران آگاه بود که درمقایسه با فولکلور غرب مانند اقیانوسی است که با قطره ای مقایسه شود .» (ده باشی ،۱۳۷۹: ص۳۳۵).
برای دریافت زمینه وقلمرو فرهنگ مردم بجاست به نظریه « سی اس برن » اشاره می شود ، وی معتقد است « موضوعاتی که بنام فولکلور بررسی می شوند درسه مقوله اصلی وچندین مقوله فرعی قرار می گیرند :
۱) باورها وعرف وعادات مربوط به زمین وآسمان ، دنیای گیاهان وروئیدنی ها ، دنیای حیوانات ، دنیای انسانها ، اشیای مخلوق ومصنوع بشر ، روح ونفس دنیای دیگر ، موجودات مافوق بشر ، غیب گویی ومعجزات وکرامات ، سحر وساحری ، طب وطبابت .
۲) آداب ورسوم مربوط به نهادهای سیاسی واقتصادی واجتماعی وشعاعی ومناسک زندگی انسان ، مشاغل وپیشینه ها ، گاه شماری وتقویم وجشن ها ، بازی ها ، سرگرمی ها ی اوقات فراغت .
۳) داستان ها وترانه ها وضرب المثلها ، داستانها (حقیقی وسرگرم کننده تصنیف ها ، مثل ها ومتل ها ، چیستان ….). (بیهقی ، ۱۳۷۶: صص ۱۳-۱۴)
ب) فرهنگ مردم (فولکلور) سابقه ضرورت ها وفواید آن
علاقه به فرهنگ عامه در فرهنگستان از زمانی پیدا شد که متفکران آن دیار دریافتند فرهنگ وتمدن یک قوم فقط همین معلومات عقلانی ، آگاهیهای طبیعی وریاضی وحقوقی که درمدارس تدریس می شود نیست ، در زبان وادبیات فارسی از روزگاران کهن معتقدات ورسوم ، آداب وافسانه های عوامانه ای که از داستانهای تاریخی ، حماسی ، ملی زاده شده درکتب نثر ونظم فارسی آن هم به وفور دیده می شود آثاری که ازهزاران سال پیش باقی مانده مشحون است به سواد مختلف دانش عوام بطوریکه چون در شاهنامه فردوسی ، تاریخ بلعمی ، ویس ورامین ، تاریخ بیهقی وبویژه در آثار خاقانی ، حافظ ، سعدی ، مولوی وعبید دقت کنیم تأثیر آداب وسنتها وضرب المثلها را به روشنی باز می یابیم .
فولکلور بنا به تعریف عبارتست از باورها ، رفتارها ، گفتارها ، کردارهای گروهی که سینه به سینه منتقل شده والزاماً دارای نظریه وپشتوانه منطقی نیست .
معمولاً پنج ویژگی را برای فولکلور بر می شمارند :
۱-کردارها ورفتارهای جمعی که دربین عوام رواج دارد .
۲-گفتارها ورفتارهایی که بر عادت ورسم تکرار می شوند .
۳-درمجموع فعالیتها ونهادهای زندگی اجتماعی نقشی برعهده دارند .
۴-بوجود آورنده وزمان شروع فعالیت آن معلوم نیست .
۵-بعضی از رفتارها وگفتارهای فولکلوریک از نزاکت وبی ادبانه تلقی می شود ومعمولاً درمجالس رسمی اشرافی وروشنفکری جایی ندارند . (سروستانی ، ۱۳۸۰: ص۲۱).

فضای باز در بلندمرتبه

 

در سال ۱۹۲۵ لوکوربوزیه می گوید: ما باید تراکم جمعیت را زیاد کنیم، ما باید به صورت فزاینده ای فضاهای سبز و چمن کاری شده را افزایش دهیم، همچنین ما باید شهرها را عمودی بسازیم.

 

فضاهای خارجی با هویت در اطراف بلند مرتبه ها
امکانات فضای بازی متنوع برای کودکان

ارائه پاتوق هایی برای سالمندان
فضایی برای انجام کارهای گروهی و مشارکتی

 

 

 

اگر معمار به این باور برسد که حیاط ها هرچند کوچک برای زندگی امروزی ضروری هستند و علاوه بر ویژگی های معنوی از ابعاد عملکردی مهمی برخوردارند و در تفسیر فضایی خانه و شکل دادن به نظام فضایی آن نقش بسیار مهمی ایفا می کنند، تلاش می کند تا اعتقادات و باورهای دیرینه را مطابق نیاز امروز تغییر دهند و فضایی خلق کند که علاوه بر احیای مفهوم حیاط با ارائه تمهیداتی به آن عملکردی همیشگی بخشیده و در نهایت، شهرهایی بسازند که در آن آرامش جانشین فرسایش شود.

 

 

 

معیارها و ضوابط طراحی پایدار اجتماعی

 

 

پیامدها و راهکارها

 

تعاریف

 

شاخصها

 

 

 

عوامل اجتماعی و فرهنگی به عنوان یک عنصر ضروری شناخته می شود زیرا از کمک و همکاری آنها به ساختن ساختمانی در جوامع پر جنب و جوش شکل می گیرد.
عوامل اجتماعی: عدالت اجتماعی(نسل درون و برون)، مشارکت و دموکراسی محلی، بهداشت (کیفیت زندگی و رفاه)، فراگیری اجتماعی (حذف محرومیت اجتماعی)، ارتباطات، امنیت، حق تصرف مختلط، نظم اجتماعی، انسجام اجتماعی، انسجام جامعه (انسجام بین گروه های مختلف)، شبکه های اجتماعی، تعامل اجتماعی، حس تعلق به مکان، سازمان های فعال جامعه، سنت های فرهنگی.
عوامل فیزیکی: شهرنشینی، قلمرو های عمومی جذاب، کیفیت و نرمی محیط زیست محلی، مسکن مناسب، دسترسی ( به خدمات محلی و امکانات، فضای سبز)، طراحی پایدار شهری، همسایگی، محله پیاده مدار.

 

کلمه پایدار زمانی مورد استفاده قرار گرفت که بحث مدیریت منابع قابل تجدید، به شرطی که منابع آینده، صدمه نبیند مورد توجه قرار گرفت. بزرگترین چالش طراحی شهری، تسلط بر طراحی زیست محیطی و اجتماعی است. هدف اصلی معماری پایدار، مشارکت مثبت و موثر بناهای طراحی شده با محیط های اجتماعی خود و توانایی برآورده کردن کلیه نیازهای عملکردی و تامین سلامت جسمی و روحی کاربران است. معماری پایدار باید حس تعلق، سلامت روحی و جسمی انسان را تامین و شانس برخورد های مناسب اجتماعی را فراهم کند.

 

پایداری
اجتماعی

 

 

 

عدالت اجتماعی، با اشاره خاص (در زمینه تراکم) برای دسترسی به خدمات ضروری مانند: مغازه ها، مهدکودک، مراکز بهداشتی درمانی، فرصت های تفریحی، فضای باز، حمل و نقل عمومی، فرصت های شغلی، مسکن مقرون به صرفه می باشد.
پایداری جامعه متشکل از ابعاد فرعی زیر است:
غرور و احساس تعلق به محله
تعامل اجتماعی درون محله
ایمنی / امنیت (در مقابل خطر از جرم و جنایت، رفتارهای ضد اجتماعی)
کیفیت درک شده از محیط های محلی
رضایت از خانه
ثبات (در مقابل جا به جایی مسکونی)
مشارکت در گروه دسته جمعی/فعالیت های مدنی
ضرورت حضور همه گروه های سنی در جامعه

 

جوامع پایدار به عنوان تندرستی، فعالیت، مکان های جامع و امن تفسیر می شود، که نشان دهنده رابطه نزدیک بین محله و مردمی است که در آن به شکل فیزیکی و اجتماعی زندگی می کنند. روشن است که، هر یک از این ها ممکن است به عنوان مفهومی مجزا در نظر گرفته شود که اغلب سبب تقویت روابط بین ساکنان خواهد شد. بنابراین، برای ایجاد توسعه پایدار اجتماعی در مجتمع های مسکونی، این عناصر طراحی نیاز به گنجانیده شدن در طراحی در مقیاس همسایگی دارند.
از این رو، پایداری اجتماعی فرآیندی است که در رابطه با جامعه و محیط زیست ساخته شده (طراحی و تراکم) و کیفیت زندگی در محیط محله دارد.

 

مجتمع مسکونی با پایداری اجتماعی

 

 

 

مغازه های راحتی محله
جامعه به وسیله دسترسی به مغازه هایی که توانایی تدارک امکانات بیشتری را فراهم می کند، شکل می گیرد.
فضاهای عمومی برای ملاقات و گردهمایی
ارائه یک مرکز اجتماعی (سالن اجتماعات)؛ ارائه یک فضای باز پایدار که نزدیک به مرکز جمعی است. ارائه یک پارک اجتماعی برای فعالیت های مکمل یکدیگر و رویدادهای اجتماعی در فضای باز؛ پیشنهاد یک مرکز که در وهله اول برای فعالیت های محلی، گروه ها و برنامه ها ارائه شود.
مهدکودک برای کودکان
پارک های ایمن و زمین های بازی برای کودکان در مسافت پیاده روی تا خانه و ارائه بازی های نرم و تجهیزات بازی ثابت برای کودکان زیر ۵ سال و تجهیزات بازی های ماجراجویانه برای کودکان زیر ۱۰ سال.
فرصت های تفریحی برای جوانان و ساکنین
سالن ورزشی سرپوشیده که برای فعالیت فرهنگی و ورزشی مورد استفاده قرار می گیرد..
فضاهایی برای فعالیت های خانوادگی، بازی های رسمی و اجتماعات و باربیکیو.
معابر و مسیرهای پیاده روی و دوچرخه سواری.
مناطق تفریحی منفعل (Passive) برای آرامش و تفکر.

 

این نوع از زیرساخت های اجتماعی نیاز به مکانی دارد که با پیاده روی مسافت های عمومی در محله امکاناتی نظیر یک مهدکودک، مغازه، مرکز اجتماعات، امکانات ورزشی و… را فراهم می کند. ایجاد دسترسی به امکانات خوب در فواصل پیاده روی، به خصوص با توجه به استفاده از الگوهای اختلاطی فضایی پر جنب و جوش را ایجاد می کند.

نشانی : کنگاور-دانشگاه آزاد اسلامی تلفن : ۰۸۳۷۲۲۴۲۵۴۲
تعداد پایان نامه‌های کارشناسی‌ارشد راهنمایی شده : ۱۲
دانشگاه آزاد اسلامی : ۱۲ سایر دانشگاهها:
نام پایان نامه‌های کارشناسی ارشد راهنمایی شده در سال گذ شته :
دانشگاه آزاد اسلامی:
سایر دانشگاهها:
تعداد پایان نامه‌های کارشناسی‌ارشد در دست راهنمایی : ۳
دانشگاه آزاد اسلامی : ۳ سایر دانشگاهها:
نام پایان نامه‌های کارشناسی ارشد در دست راهنمایی :
دانشگاه آزاد اسلامی:
سایر دانشگاهها:
تعداد رساله‌های در دست راهنمایی دکترا:
دانشگاه آزاد اسلامی : سایر دانشگاهها:
نام رساله‌های در دست راهنمایی دکترا:
دانشگاه آزاد اسلامی:
تعداد رساله‌های دکترا راهنمایی شده:
دانشگاه آزاد اسلامی : سایر دانشگاهها:
نام رساله‌های دکترا در دست راهنمایی:
سایر دانشگاهها:
۳ .اطلاعات مربوط به استادان مشاور
نام : مرضیه نام خانوادگی : بیات تخصص اصلی : مدیریت مالی
رتبه دانشگاهی با درجه تحصیلی: مربی شغل: هیئت علمی محل خدمت : دانشگاه آزاد اسلامی
تعداد پایان نامه‌ها و رساله‌های راهنمایی شده کارشناسی ارشد:
دکترا
تعداد پایان نامه‌ها و رساله‌های در دست راهنمایی کارشناسی ارشد:
دکترا
نام : نام خانوادگی : تخصص اصلی :
رتبه دانشگاهی با درجه تحصیلی : شغل: محل خدمت :
تعداد پایان نامه‌ها و رساله‌های راهنمایی شده کارشناسی ارشد:
دکترا
تعداد پایان نامه‌ها و رساله‌های در دست راهنمایی کارشناسی ارشد:
دکترا
نام : نام خانوادگی : تخصص اصلی :
رتبه دانشگاهی با درجه تحصیلی : شغل: محل خدمت :
تعداد پایان نامه‌ها و رساله‌های راهنمایی شده کارشناسی ارشد:
دکترا
تعداد پایان نامه‌ها و رساله‌های در دست راهنمایی کارشناسی ارشد:
دکترا
۴ . اطلاعات مربوط به پایان نامه :
۱ ـ الف : عنوان پایان نامه: قیمت مرجع و اثرات حسابداری ذهنی بر عملکرد پرتفوی
¨ غیر فارسی ■فارسی
¨ عملی n کاربردی ¨ نظری ¨ ب . نوع کار تحقیقاتی : بنیادی
پ. تعداد واحد پایان نامه:۶
ت . پرسش اصلی تحقیق (مسأله تحقیق ): قیمت مرجع و اثرات حسابداری بر عملکرد پرتفوی چگونه است؟
۵.بیان مسأله (تشریح ابعاد , حدود مسأله, معرفی دقیق مسأله , بیان جنبه های مجهول و مبهم و متغیرهای مربوط به پرسشهای تحقیق،
منظور تحقیق)
حسابداری ذهنی مجموعه ای است از عملیات آگاهانه که توسط افراد وخانوارها برای سازماندهی، ارزیابی و ردیابی فعالیت های مالی مورد استفاده قرار می گیرد.

بررسی ها نشان می دهد که تصمیمات افراد،لزوما همواره به طور منطقی با مدل های تصمیم گیری معرفی شده در متون مالی هماهنگ نمی باشند. (شیلر۲۰۰۳)
حسابداری ذهنی به این معنی است که افراد تمایل دارند تصمیم گیری درباره مسائل مختلف مالی را در حساب های ذهنی جدا انجام دهند، بدون در نظر گرفتن این فرض منطقی که بهتر است تمامی این تصمیم گیری ها را در یک پرتفوی تصمیم گیری کنند. این عملا تعامل بین تصمیم گیری ها مختلف را نادیده می گیرد. مفهوم کاربردی این موضوع آن است که افراد به عنوان مثال هنگام سرمایه گذاری به دنبال بهینه کردن پرتفوی سرمایه گذاری خود نیستند بلکه سهام را به صورت جداگانه و بدون در نظر گرفتن ارتباط آنها با یکدیگر خریداری می کنند.
همچنین انسانها تمایل به نگهداری حوادث خاصی در ذهن خود بصورت تصورات هستند و این تصورات ذهنی در بعضی از مواقع اثرات بیشتری از خود حوادث بر رفتار ما دارند.

مراقبت از خود
عوامل موقعیتی
نقص
نیازهای مراقبت از خود
عوامل موقعیتی
توان مراقبت از خود
توان پرستاری
شکل ۲-۲ ) چهارچوب پنداشتی اورم (۵۸)
تئوری پرستاری اورم، صریحاً در ارتباط با مفهوم مراقبت از خود می باشد (۲۲). این تئوری یکی از پرکاربردترین تئوریهای پرستاری در محیط های بالینی می باشد (۶۷). اورم در تدوین تئوری خود از تئوری عمومی سیستم ها و تئوری نیازهای هندرسون^[۴۱] استفاده نمود . در تئوری اورم از ارتباط منطقی جزء به کل استفاده شده، به همین دلیل دارای توانایی بالایی جهت توصیف مفاهیم متفاوت و پیچیده مراقبت از خود می باشد (۲۲).
تئوری پرستاری اورم که خود آن را تئوری پرستاری کمبود مراقبت از خود پرستاری نامیده، دارای سه بخش اساسی است : ۱) کمبود مراقبت از خود: در مورد افرادی که مراقبت دریافت می نمایند و دارای مشکل در سلامتی شان می باشند . ۲) نظریه مراقبت از خود: در مورد سنجش اعمال مراقبت از خود و توسعه این رفتار در افراد . ۳) تئوری سیستمهای پرستاری: در مورد ارائه دهندگان مراقبت از خود درمانی و سیستمهای مربوط به آن می باشد (۶۷). در طرح برنامه مراقبتی، سه سیستم پرستاری متفاوت وجود دارد که براساس این که چه کسی انجام دهنده مراقبت از خود است (بیمار، پرستار، بیمار و پرستار)، به سیستم پرستاری جبرانی کامل، جبرانی نسبی و حمایتی-آموزشی تقسیم بندی شده است . در سیستم های پرستاری کمبود مراقبت از خود در بیمار باید برطرف شود و نیروی مراقبت از خود وی تقویت شود (جدول ۲-۱) (۲۲).
جدول ۲-۱) سیستمهای مراقبتی اورم (۲۲)

 

سیستمهای مراقبتی اورم	عملکرد پرستار	عملکرد بیمار
۱٫ سیستم جبرانی کامل	فعالیتهای درمانی انجام دادن کارهایی که بیمار در مراقبت از خود قادر به انجام دادن آنها نیست. حمایت و مراقبت از بیمار
۲٫ سیستم جبرانی نسبی	انجام دادن بعضی از کارها در مراقبت از خود محدودیت های بیمار را جبران می کند. کمک به بیمار در مواقعی که لازم است. تنظیم فعالیتهای پرستاری (فعالیتهایی که بیمارانجام می دهد کنترل می گردد).	فعالیتهایی که بیمار برحسب توانایی خود باید انجام دهد. قبول مراقبت و کمکهایی که پرستار برای تغییر روش انجام می دهد.
۳٫ سیستم آموزشی حمایتی	تنظیم فعالیتها و گسترش مراقبت از خود	مراقبت از خود تنظیم فعالیتها و گسترش مراقبت از خود

اورم معتقد است که از نقطه نظر پرستاری، انسانها موجوداتی دائما نیازمند به مراقبت، حمایت و نگهداری از خود تلقی می شوند تا زنده مانده و فعالیتهای طبیعی داشته باشند. کلیه افراد بشر دارای نیاز مراقبت از خود عمومی می باشند و این نیاز در طول روند زندگی انسانها تداوم دارد (۶۸).
خود مراقبتی در نارسایی قلبی بر مواردی چون رژیم غذایی و دارویی، محدودیت سدیم و مایعات، میزان فعالیتهای مجاز، توزین روزانه، جستجو و تصمیم گیری جهت اقدامات مناسب درمانی، در هنگام بروز شدید بیماری دلالت دارد و اصل مهم در خود مراقبتی، مشارکت و قبول مسئولیت از طرف خود بیمار است (۴, ۲۱) تا با انجام صحیح رفتارهای مربوط به آن، بسیاری از عوارض بیماری قابل کنترل شود .
در نتیجه، یکی از بخش های مهم برنامه های کنترل نارسایی قلبی آموزش و کمک به بیماران برای سازگاری با شرایط مزمن بیماری و انجام رفتارهای خود مراقبتی مناسب است . این روش های حمایتی باید در برنامه ریزی های تدوین شده برای ترخیص بیماران انجام شود . با توجه به نقش مهم پرستاران در ارتقاء سطح سلامت و آموزش رفتارهای خود مراقبتی، می توان با شناسایی این رفتارها مداخلات برنامه ریزی شده ای برای ارتقاء سطح رفتارهای خود مراقبتی و در نتیجه، بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی تدوین نمود (۲۱).
وضعیت خود مراقبتی در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی با توجه به پرسشنامه شاخص مراقبت از خود نارسایی قلبی (SCHFI) ریگل و همکاران بررسی می شود . این پرسشنامه خود مراقبتی را در ۳ زیر مقیاس : ۱) حفظ خود مراقبتی، ۲) مدیریت خود مراقبتی، و ۳) اعتماد به خود در زمینه خود مراقبتی مورد بررسی قرار می دهد (۵۳). مدل مراقبت از خود نارسایی قلبی ریگل بصورت یک فرایند تصمیم گیری طبیعی تعریف می شود که شامل : ۱٫ رفتارهای حیاتی که به حفظ تعادل فیزیولوژیکی و جلوگیری از تشدید نارسایی قلبی حاد کمک می کند (حفظ خود مراقبتی)، ۲٫ اقدامات صورت گرفته به منظور ارزیابی و به طور موثر کاهش علائم، زمانی که آنها رخ می دهند (مدیریت خود مراقبتی)، و ۳٫ اعتماد به نفس در توانایی انجام مراقبت از خود (اعتماد به خود در زمینه خود مراقبتی) مهم، می باشد (۵۰).
تصور بر این است که با تعیین عوامل پیش بینی کننده خودمراقبتی نیز تا حد زیادی می توان وضعیت خود مراقبتی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی را بهبود بخشید (۳). پیش بینی کننده های محتمل خود مراقبتی در مبتلایان به نارسایی قلبی در مطالعات انجام شده، ویژگیهای فردی بیمار، وضعیت روانی، عملکرد شناختی و بیماریهای همراه در نظر گرفته شده اند (۱۸)، در حالیکه در مطالعه ای دیگر، حمایت اجتماعی، شدت علایم، بیماری های همراه، درآمد ماهانه، جنس و سن در نظر گرفته شده اند (۳)، همچنین در مطالعات بسیاری فقط به بررسی یک عامل (به طور مثال افسردگی) به عنوان عامل پیش بینی کننده و مرتبط با خود مراقبتی پرداخته شده است (۲۶).
یکی از عواملی که منجر به پیامدهای ضعیف تر در بیماران مبتلا به نارسایی فلبی می شود، افسردگی است (۶۹). اختلال افسردگی در سطح جامعه و درمانگاههای بیمارستانهای عمومی شایع بوده و یکی از شایعترین انواع ناراحتیهای روانی است که باعث مراجعه به روانپزشکان، روانشناسان و دیگر متخصصان بهداشت روان می گردد ولی اغلب تشخیص داده نمی شود بویژه زمانی که علائم جسمی حضور دارند . اختلال افسردگی تشخیص داده نشده ممکن است بهبود بیماری جسمی را به تعویق انداخته و پیش آگهی آن را بدتر کند (۷۰). افسردگی یک بیماری شایع عاطفی و روانی است که موجب عدم لذت بردن از زندگی شده، بر روابط اجتماعی، خواب و اشتهای بیمار اثر نموده و آدمی را دچار اختلال خلق و عاطفه می نماید (۱). مکانیسم های روانی فیزیولوژیک^[۴۲] احتمالی برای ایجاد افسردگی در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی شامل : افزایش تون سمپاتیک (کاهش تغییرپذیری ضربان قلب و افزایش سطح کاتکول آمین ها)، فعال سازی پلاکت (سیگنال های ناکارآمد سروتونین و افزایش سطوح فاکتور ۴ پلاکت و بتاترومبوگلوبولین^[۴۳])، افزایش سطوح کورتیزول (افزایش اسیدهای چرب آزاد) و التهاب (افزایش تولید سایتوکائین های التهابی) می شود . داروهای مصرفی بویژه بتابلوکرها نیز در توسعه و تشدید افسردگی در این بیماران نقش دارند (۶۹).
علائم افسردگی یک مشکل فیزیولوژیک شایع در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی است که تقریبا ۳/۲ تا ۴/۳ از این بیماران درجه ای از این علائم را دارند . در میان بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، بیماران با علائم افسردگی ۳-۲ برابر بیشتر از بیماران بدون علائم افسردگی در خطر مرگ و بستری مجدد هستند (۲۷)؛ همچنین این بیماران به طور قابل توجهی علائم شدیدتر، عملکرد اجتماعی و فیزیکی ضعیف تر، و کیفیت زندگی پایین تری را گزارش می کنند (۹). نتایج پژوهشها نشان داده است که شناخت و درمان مناسب افسردگی باعث ارتقاء کیفیت زندگی و کاهش ناتوانی بیمار می گردد (۱).

AGFI

 

GFI

 

RMSEA

 

X²/df

 

DF

 

X²

 

 

 

۰٫۹۵

 

۰٫۹۶

 

۰۸۷

 

۰٫۹۴

 

۰٫۱۰۷

 

۳٫۲۴

 

۱۳

 

۴۲٫۲۱

 

 

 

نتایج اجرای مدل مکنون ترفیع نشان­دهنده تایید تناسب مدل است. با توجه به نتایج تخمین غیراستاندارد مدل، نسبت کای­اسکوئر بر درجه آزادی با اندکی اختلاف از بازه ۲ و ۳ می­باشد و قابل قبول است. مقدار RMSEA مدل برابر ۰٫۱۰۷ و مناسب است، مقدار GFI و AGFI به ترتیب ۹۴ و ۸۷ درصد و همچنین دو شاخص NFI و ANFI به ترتیب برابر ۹۶ و ۹۵ درصد می­باشند که همگی نشان­دهنده مناسب بودن مدل اندازه ­گیری متغیر مکنون ترفیع می­باشند.
شکل ۴-۵ مدل اندازه ­گیری ترفیع در حالت تخمین استاندارد
در بین متغیرهای مشاهده­گر مربوط به متغیر مکنون تبلیغات(کیفیت ادراکی)(AD)، متغیرهای مشاهده­گر مربوط به سوالات ۱و ۲و ۳ دارای بیشترین درصد همبستگی و متغیر مربوط به سوال ۴ دارای پایین­ترین همبستگی می­باشد. در بین متغیرهای مشاهده­گر مربوط به متغیر مکنون تبلیغات(کمیت ادراکی)(AT)، متغیرهای مشاهده­گر مربوط به سوال ۱ دارای بالاترین میزان همبستگی و سوال ۲ دارای کمترین درصد همبستگی با متغیر مکنون کمیت ادراکی می­باشند.
شکل ۴-۶ مدل اندازه ­گیری ترفیع در حالت معناداری
محاسبه اعداد معنادارای نشان می­دهد که روابط میان تمامی متغیرهای مشاهده­گر با متغیرهای مکنون مربوطه، معنادار می­باشند و همگی دارای عدد معناداری بالاتر از ۲ هستند.
۴-۴-۲-۳ سنجش مدل اندازه ­گیری تصمیم ­گیری خرید مصرف ­کننده
در این تحقیق، تصمیم ­گیری خرید مصرف ­کننده متغیری وابسته می­باشد. به منظور اندازه ­گیری میزان تصمیم ­گیری خرید مصرف ­کننده از چهار عامل اعتماد، رضایت، وفاداری و قصد خرید استفاده شد. بر این اساس به منظور سنجش تصمیم ­گیری خرید مصرف ­کننده ، ۱۲ سوال در مقیاس لیکرت با پنج گزینه (۱=کاملا مخالف تا ۵=کاکلا موافق) طراحی گردید. نتایج تحلیل عاملی انجام شده برای تعیین صحت مدل سنجش پیشنهادی دارای شاخص­ های متعددی می­باشد. نتایج حاصل از سنجش مدل اندازه ­گیری متغیر پنهان مسئولیت­اجتماعی شرکت در شکل­ ۴-۷ نشان داده­ شده است.

شکل ۴-۷ مدل اندازه ­گیری تصمیم خرید در حالت تخمین غیراستاندارد
برای تعیین میزان تناسب مدل اندازه ­گیری متغیر تصمیم خرید، معیارهای مناسب بودن ابرازش مدل بررسی و شاخص­ های زیر محاسبه شدند.
جدول ۴-۶ شاخص­ های برازندگی مدل اندازه ­گیری متغیر تصمیم خرید

 

 

NNFI

 

NFI

 

AGFI

 

GFI

 

RMSEA

 

X²/df

 

DF

 

X²

 

 

 

۰٫۹۸

 

۰٫۹۷

 

۰۸۸

 

۰٫۹۲

 

۰٫۰۷۲

 

۲٫۰۱

 

۴۸

 

۹۶٫۶۴

 

 

مثال قرینه غیر لفظی: چنانچه اشاره شد، قرائن مذکور چه به صورت متصل و چه منفصل، لفظی است و در کلام ذکر می شوند؛ اما گاهی این قرائن در کلام دیده نمیشوند، ولی از حال و سیاق کلام متکلم و نشانههایی که در گفتار او وجود دارد، پی میبریم که مراد گوینده اطلاق نبوده است. در برخی موارد نیز یک دلیل لبّی (عقلی) مانع اطلاق میشود. مانند اجماع و یا مثل اینکه علم داشته باشیم که در «اکرم العالم» گوینده، رضایت ندارد که زید عالم مورد اکرام واقع شود؛ که در اینجا اطلاق به وسیله دلیل لبّی مقید میشود.
۳ـ۲ـ۲ـ۲. برخی اقوال در مقدمه عدم نصب قرینه
همانگونه که گفته شد، در اینکه منظور از نبودن قرینه بر تقیید، آیا قرینه متصله است یا منفصله، بین علما اختلاف نظر وجود دارد. گروهی قائلاند که مراد از آن اعم از قرینه متصل و منفصل است؛ چرا که با وجود هر قرینهای، اطلاقی باقی نمیماند. در قبال آن گروهی دیگر میگویند مراد از عدم قرینه، قرینه متصله است و بودن قرینه منفصله مانع اطلاق محسوب نمیشود. اینک به بیان برخی از بزرگان، در این زمینه میپردازیم:
۳ـ۲ـ۲ـ۳. بیان شهید صدر
شهید صدر در مورد مقدمه دوم میگوید: این مقدمه به دو صورت وجود دارد. صورت اول آن چیزی است که آخوند اختیار کرده که عبارت است از: «عدم نصب قرینه متصله بر تقیید». و صورت دوم چیزی است که نائینی بیان کرده و عبارت است از: «عدم نصب قرینه متصله یا منفصله بر تقیید». و این دو صورت، در اشتراط عدم نصب قرینه متصله بر تقیید مشترک میباشند و در اشتراط عدم نصب قرینه منفصله بر تقیید متمایز هستند.
در صورت دوم، دو فرض متصور است که عبارتند از:
فرض اول: اینکه گفته شود مراد از اشتراط آن، به صورت «شرط متأخر» است؛ یعنی تمامیت اطلاق کلام از اول امر مشروط بر این است که قرینه منفصلهای بعد از آن نیاید، به طوری که اگر قرینه منفصلهای بعد از آن آمد کشف میشود که کلام متکلم از اول امر مطلق نبوده. [نه اینکه از اول امر دلالت بر اطلاق داشته و زمانی که قید به وجود آمده، این اطلاق برداشته شده است. در واقع وقتی این مقدمه به صورت شرط متأخر فرض شود، نتیجه این میشود که کلام، از اول امر مطلق نبوده است] و این فرض باطل میباشد؛ زیرا نقص آن آشکار است؛ هر چند ممکن است راه حلهایی ارائه شود ولی باز هم بر خلاف عقل است؛ زیرا عقل قضاوت میکند که ظهور فعلی کلام متکلم التزاماً از اول امر دلالت بر اطلاق دارد و عقلا به این ظهور عمل میکنند و به سبب احتمال آمدن قرینه منفصل در آینده منتظر نمیشوند. اما نقصی که به شرطیت این مقدمه وارد میشود، این است که این فرض مستلزم آن است که تا زمانی که احتمال حدوث قرینه منفصل را در آینده میدهیم نمیتوانیم به اطلاق تمسک کنیم؛ علاوه بر صورتی که قرینه منفصله را در زمان حال احتمال میدهیم. و جریان اصالت عدم قرینه در این مورد جاری نمیشود و از این اصل عقلایی استفاده نمیشود؛ زیرا عقلا فقط در مواقعی احتمال وجود قرینه را نفی میکنند که وجود ظهور فعلی، منجز باشد یا به عبارتی ظهور کلام متکلم، ثابت الاطلاق باشد. همچنین از استصحاب شرعی نیز نمیتوان استفاده کرد؛ زیرا اثبات ظهور کلام به کمک استصحاب شرعی، اخذ به لوازم اصول میباشد نه خود اصول.
فرض دوم: اینکه گفته شود مراد از اشتراط آن، به صورت «شرط مقارن» است نه شرط متأخر؛ به معنی اینکه مطلق بودن کلام متکلم در هر زمان متوقف بر عدم حدوث قرینه منفصله از متکلم تا زمان حال میباشد؛ به طوریکه اگر قرنیه منفصلهای آمد کشف نمیشود که کلام متکلم از اول امر مطلق نبوده و لفظ او دلالت بر اطلاق ندارد، بلکه این دلالت یعنی مطلق بودن کلام متکلم از اول امر تا زمانی که قید نیامده است ثابت است و زمانی که قید آمد، این دلالت ساقط میشود. و این فرضیه دوم بر گمان اینکه نقص مذکور در فرضیه اول درست شود، بنا شده است، ولی همچنین، نقایص بر آن وارد میباشد و قابل اصلاح نیستند.
و نقص این فرضیه آن است که هر چند تمسک به اطلاق در این هنگام قبل از آمدن قید منفصل، حتی با وجود احتمال آمدن قید منفصل در آینده، ممکن است، ولی تمسک به اطلاق تا زمانی صحیح است که احتمال آمدن قید منفصل، تا زمان حال باشد و این قید به دست ما نرسیده باشد؛ و با احتمال آمدن قید منفصل در آینده، نمی توانیم بر ظهور اطلاق تأکید کنیم و مطمئن باشیم.
و اما اگر راه حلی برای این نقص پیشنهاد شود، در جواب میگوییم: این فرضیه هر چند حکمی که در فرضیه اول ادعا کردیم، بر آن وارد نشده است، - چرا که عمل عقلا منافی این ظهور فعلی کلام، از اول امر، بدون انتظار به خاطر احتمال آمدن قید منفصل، نیست - ولی این فرضیه در مقام ثبوت غیر معقول است؛ زیرا فرض کردن ظاهر حال متکلم به دو شکل متصور میباشد:

شکل اول: اینکه گفته شود ظاهر حال متکلم مقتضی، بودن او در صدد بیان تمام مقصودش به این کلامی است که فعلاً آن را بیان میکند.
شکل دوم: اینکه بگوییم ظاهر حال متکلم مقتضی، بودن او در صدد بیان تمام مقصودش نه به خصوص کلامش، بلکه به مجموع آن چیزی است که از کلام او بیان شده و آنچه که در آینده بیان میشود.
اگر معتقد به شکل اول باشیم، نتیجهای که میدهد این است که مقتضای ظهور فعلی مذکور، مستلزم اراده اطلاق، هنگام نبودن قرینه متصله است، خواه قرینه منفصلهای موجود باشد یا نباشد؛ زیرا در این شکل، از مقتضای ظهور فعلی مذکور در فرض اراده تقیید، قرینه منفصله برداشت نمیشود. پس مطلق بودن کلام متکلم مشروط به عدم نصب قرینه منفصله بر تقیید نیست.
اگر معتقد به شکل دوم باشیم و بگوییم که ظاهر حال متکلم این است که در صدد بیان تمام مقصودش به مجموع آنچه از او در حال و آینده صادر میشود، میباشد، پس نتیجهای که به دست میآید این است که ظهور فعلی، مستلزم اراده اطلاق، هنگام نبودن قید متصل و منفصل با هم میباشد، و در این مورد نیز نمیتوانیم به اطلاق تمسک کنیم؛ و این یعنی اینکه، دلالت کلام بر اطلاق مشروط بر نبودن قرینه منفصله به صورت شرط متأخر است. همچنان که اشاره شد این شکل دوم با عقل سازگار نیست؛ چرا که عقلاً میتوان اخذ به ظهور کلام مذکور کرد و این اخذ به ظهور از اول امر بدون انتظار از احتمال آمدن قرینه منفصله میباشد.
اما فرضیه دلالت کلام متکلم بر اطلاق که مشروط بر عدم نصب قرینه منفصله و به صورت شرط مقارن است، این فرضیه خواهان فرض کردن شکل سوم برای ظهور فعلی مذکور است و آن اینکه گفته شود ظاهر حال متکلم در مقام بیان تمام مقصودش در هر زمانی به مجموع آنچه از او تا زمان حال صادر میشود، میباشد. درحالیکه، ظهور فعلی مذکور به این شکل از لحاظ مقام ثبوت غیرمعقول است؛ زیرا مستلزم منقلب شدن نفس ظهور فعلی و عدم وجود اساس برای اوست بلکه ظهور فعلی مذکور در کلام متکلم مقتضی مطلق بودن، تا زمان صدور قرینه منفصله خواهد بود و برای تقیید تا آن زمان اراده شده است. پس این فرض نیز باطل می باشد.
این چنین روشن میشود که دلالت کلام بر اطلاق، مشروط به عدم نصب قرینه منفصله بر تقیید، چه به صورت شرط متأخر و چه به صورت شرط مقارن، نیست. پس اگر قرینه منفصله موجود بود، فقط حجیت اطلاق را رفع میکند؛ ولی اصل دلالت آن را از بین نمیبرد. بنابراین نظر صحیح در مقدمه دوم از مقدمات حکمت آن است که محقق خراسانی انتخاب کرده بود؛ یعنی عدم نصب قرینه متصله بر تقیید. و از خلال آنچه ذکر کردیم ظاهر میشود که مقدمه دوم از مقدمات حکمت، در اصل تکوین دلالت اطلاقیه سهم دارد و نقش آن فقط رفع مانع نیست و به تعبیر دیگر، با وجود قرینه متصله، مقتضایی برای اطلاق نیست؛ نه اینکه مقتضی موجود باشد اما قرینه متصله مانع از تأثیر اطلاق شود. پس، نبودن قرینه متصله شرط در تکوین اصل مقتضی اطلاق میباشد.^[۱۴۰]
توضیحاتی که ذکر شد، بیان شهید صدر، در مورد مقدمه دوم بود. ولی آیت الله بروجردی به خلاف دیگر علما، قائل به زائده بودن این مقدمه است و میگوید: بحث مقدمات حکمت فقط در صورت وجود شک جاری میشود و با وجود قرینه، شکی در میان نیست.^[۱۴۱]
امام خمینی نیز مقدمیت این مقدمه را رد میکند و میگوید: این مقدمه محل بحث است؛ زیرا تمسک به اطلاق و مقدمات حکمت هنگامی است که شک در بین باشد. و با وجود آنچه موجب تعیین میشود، شک برطرف میشود. پس اگر در جایی انصراف یا قرینه لفظی یا غیر آن، وجود داشته باشد، اطلاق نیز از بین میرود. و در مجموع، این مقدمه برای موضوع اطلاق واقع میشود و از مقدمات و شرایط اطلاق محسوب نمیشود.^[۱۴۲]
۳ـ۲ـ۲ـ۴. شک در احتمال وجود قرینه و قرینیت موجود
سؤال بعدی این است که، آیا «ما یصلح للقرینیه» مانع از اطلاق میباشد یا نه؟ یعنی اگر عبارتی، صلاحیت قرینیت داشت و ما، در قرینه بودن آن برای اطلاق شک کردیم، آیا مانع از تحقق اطلاق میشود یا خیر؟
در پاسخ به این پرسش به طور کلی میتوان گفت، در مواردی ما یقین داریم که لفظ مطلق شامل همه مصادیق میشود و قیدی برای آن وجود ندارد، در اینجا اصالۀ الاطلاق جاری است و به آن عمل میکنیم و گاهی یقین داریم که قیدی برای اطلاق وجود دارد و مدلول قید هم واضح است، در اینجا اصالۀ الاطلاق جاری نمیشود و به مقید عمل میشود. در این موارد اشکالی نیست. اما گاهی نسبت به وضع موجود یقین نداریم و در این حالت میتوان سه صورت را تصور کرد:

 

1. 1. گاهی در اصل وجود قرینه شک میکنیم. مثلاً لفظ مطلقی از مولا صادر شده است؛ مبنی بر اینکه: «اکرم العالم». و ما شک داریم که آیا قید متصل یا منفصلی دارد یا خیر؛ در اینجا به اصالۀ عدم القید تمسک میکنیم و احتمال وجود قرینه نفی میشود.^[۱۴۳]

 

1. 1. گاهی در قرینیت یک امر موجود منفصل شک میکنیم؛ یعنی کلامی از مولا، جدای از مطلق صادر شده که آن کلام مجمل است و احتمال میدهیم، مقیدِ اطلاق بوده، و به این امر منفصل اعتماد کرده، ولی یقین نداریم. در اینجا احدی از علما توقف نکرده و به احتمال اینکه شاید خطاب منفصل مجمل، قرینه بر خلاف ظاهر لفظ مطلق باشد، اعتنا نکردهاند. بلکه به عکس، ظهور مطلق را مبیّن اجمال گرفته و به اصاله الاطلاق عمل کردهاند. برای مثال، اگر مولا فرموده باشد: «اکرم العالم» سپس فرموده باشد: «لاتکرم زیداً» و مراد از «زید» برای ما مجمل است؛ یعنی نمیدانیم زید عالم مراد است یا زید جاهل، در اینجا اصاله الاطلاق را جاری کرده و «لاتکرم زیداً» را بر زید جاهل حمل میکنیم.^[۱۴۴]

 

1. 1. گاهی کلام مقرون و متصل است به امری که صلاحیت قرینیت دارد ولی یقین به آن هم نداریم؛ اعم از اینکه آن امر، قرینه حالیه یا مقالیه باشد. در این صورت «ما یصلح للقرینیه» مانع از تحقق اطلاق میشود و نمیتوان به اطلاق عمل کرد؛ زیرا عرفاً کلام، اجمال پیدا میکند و قابل تمسک نمیباشد. برای مثال، در استثنایی که عقیب جمل متعدد وارد شده و صلاحیت عود به همه را دارد، مانند: «اکرم العالم و جالس الحاکم و اطعم الفقیر الاّ الفاسق». در اینجا برخی میگویند کلام مجمل میشود و نمیتوان به همه عمل کرد؛ بلکه باید قدر متیقن را گرفت.^[۱۴۵]

 

۳ـ۲ـ۲ـ۵. تحقیق مطلب
چنانکه در مقدمه نخست اشاره شد، مقدمات حکمت در جایی مطرح میشود که مراد گوینده مردّد بین مطلق و مقید باشد. و اگر خود گوینده به وسیله قرینه، اعم از متصله یا منفصله تصریح کند که مطلق و یا مقید را اراده کرده است، دیگر مجرایی برای مقدمات حکمت وجود نخواهد داشت؛ چرا که در صورت وجود قرائن خاصه، نوبت به قرائن عامه یا مقدمات حکمت نمیرسد و این موضوع خارج از محل بحث میباشد. و در غیر این صورت، یعنی تردید در مراد متکلم و عدم صراحت کلام وی، این مقدمات جاری میشوند و حکمتی که نتیجه آن اطلاق است، فهمیده خواهد شد.
از این رو اگر قرینهای مبنی بر تقیید مطلق وجود داشته باشد، این مقدمات ناتمام خواهند بود. لذا در مورد مقدمیت مقدمه دوم میتوان گفت، تمامیت دلالت اطلاقیه موقوف بر این است که هیچ قرینهای اعم از متصله یا منفصله نیامده باشد؛ چرا که با وجود قرینه متصل، از اول ظهوری برای کلام در اطلاق منعقد نمیشود. و این مسئله روشن و بدیهی است. اما در قرینه منفصل بعد از آنکه متکلم قرینه منفصل را ذکر میکند، کاشف از این نیست که از اول امر، اطلاقی وجود نداشته است؛ بلکه این قرینه با اطلاق از اول امر منافاتی ندارد و با حضور آن، حجیّت اطلاق ساقط میشود. بدین لحاظ اشکالات وارده قابل قبول نیستند؛ زیرا:
اولاً؛ قائل به این نیستیم که با وجود قرینه منفصل، اطلاق از اول امر وجود نخواهد داشت. بر این اساس، این اشکال منتفی است که، در باب حمل مطلق بر مقید نمیتوانیم مطلق را بر مقید حمل کنیم؛ - چون معنای حمل مطلق بر مقید، حمل مطلق ثابت الاطلاق است و اگر مطلق از قبل ثابت نباشد، دیگر حمل مطلق بر مقید معنایی نخواهد داشت.^[۱۴۶]- چراکه در توجیه آن میگوییم، قرینه منفصل در اراده استعمالی گوینده هیچ تصرفی نمیکند و فقط کشف از مراد جدی گوینده میکند، در نتیجه منافاتی با اطلاق کلام، از اول امر ندارد؛ ولی حجیت آن را ساقط میکند؛ اما اطلاق نسبت به غیر مورد قرینه، به حال خود باقی است. بنابراین اطلاق ثابت میباشد و میتوان آن را حمل بر مقید نمود.
دوماً؛ ادعای ما مبنی بر، اشتراط عدم نصب قرینه متصله یا منفصله، مستلزم آن نیست که، تا زمانی که احتمال حدوث قرینه منفصله را در آینده میدهیم، نمیتوانیم به اطلاق تمسک کنیم؛ زیرا، احتمال حدوث قرینه منفصل مانع از جریان اصاله الاطلاق و اصاله عدم القرینه نمیشود و عقلا به اطلاق کلام عمل میکنند و تأخیر بیان و احتمال آمدن قید را مانع از تمسک به اطلاق نمیدانند؛ چرا که به حجت بالفعل عمل میکنند. و دلیل بر این مدعا نیز اخذ به مطلقات زمان تشریع است، که بعد از آمدن قید، حجیت قبلی ساقط و به دومی عمل میشود.
۳ـ۲ـ۳. احراز در مقام بیان بودن متکلم
سومین مقدمه از مقدمات حکمت آن است که متکلم در مقام بیان باشد؛ یعنی باید احراز شود که گوینده در صدد بیان تمام منظور و مقصود خویش (از جهتی که اطلاق آن مورد بحث است)، برای شنونده هست تا شنونده با دریافت تمامی مقصود او از مراد وی آگاه شود. بنابراین در مواردی که گوینده به دلایلی نمیخواهد جزئیات و فروعات مختلف موضوع مورد نظر را مطرح کند و تنها هدفش آن است که مطلب را به اهمال و اختصار بگوید، نیز در مواردی که گوینده در مقام بیان مطلب دیگری غیر از حکم مورد نظر است، نمیتوان به اطلاق کلامش تمسک کرد؛ چون در این موارد برای کلام ظهوری در اطلاق منعقد نمیشود.^[۱۴۷]
حال اگر ثابت شود که گوینده در موقعیت و جایگاهی بوده که میخواسته تمام مقصود خود را به شنوده بفهماند، و به اصطلاح اصولی در مقام بیان تمام مراد خود بوده است و در چنین وضعیتی لفظ مطلقی را بکار گرفته، داوری خواهیم کرد که هیچ قیدی را در نظر نداشته است؛ زیرا هر گاه ثابت شود که گوینده خردمند در مقام اجمال گویی نبوده، در چنین وضعی لازم است که تمام مقصود خود را با آوردن تمام قیود مورد نظر در گفتار، به شنوده بفهماند. بنابراین از نبودن قید در کلام، مورد نظر نبودن آن را نتیجه میگیریم؛ زیرا «در مقام بیان بودن» و «کتمان قیود» با هم منافات داشته و قابل جمع نیستند.
اجمالگویی و اهمال در گفتار و کردار شارع، میتواند دلایل گوناگونی داشته باشد:^[۱۴۸]
گاهی گوینده در مقام بیان اصل تشریع و قانون است. به عبارت دیگر، پیش از فرا رسیدن زمان اجرای حکمی، قانونگذار در نظر دارد، اجمالاً مکلفین را از ثبوت آن حکم، با خبر کند؛ خواه برای کسب آمادگی ایشان، یا به دلیلی دیگر، و به هیچ وجه در صدد بیان جزئیات و خصوصیات مرتبط با آن مسأله نیست. به عنوان مثال، میخواهد پیش از آنکه ماه رمضان فرا رسد، اجمالاً اطلاع دهد که از این پس، گرفتن روزهای بر مکلفین واجب است و آنان را برای قیود و شرایط، در فرصت مناسب آماده کند. در این حال به هیچ عنوان اطلاق گویی دلالت بر اطلاق خواهی ندارد؛ چرا که در چنین مواردی گوینده اصطلاحاً در مقام «اهمال و اجمال» است و نمیتوان بر اطلاق کلامش استناد کرد. همچنین مانند اینکه شارع در مقام اصل تشریع حکم بگوید: «یا ایها الذین امنوا اقیمو الصلاه». و یا در مقام اصل تشریع حکم یک معامله میفرماید: «احل الله البیع و حرّم الرّبا»؛^[۱۴۹] که در اینجا نمیتوان به اطلاق این آیات تمسک کرد تا هر جا در مورد اعتبار و عدم اعتبار قید و یا شرطی شک کردیم، با این اطلاق آن را برداریم. بنابراین اگر شک کردیم که در نماز، جزئی و یا شرطی معتبر است یا نه، نمیتوان گفت که باید به اطلاق آن تمسک کرد و آن مشکوک الجزئیه و یا مشکوک الشرطیه را برداشت.^[۱۵۰]
گاهی دیگر ممکن است اهمال و اجمال ناشی از تقیه باشد. مثلاً امام معصوم به رغم خاص خود و از روی تقیه به گونهای وضو ساخته یا سخنی گفته است که هیچگاه مکلفین نباید به اطلاقهای این مقام توجه کنند.^[۱۵۱]
گاهی هم امکان دارد قانونگذار در ضمن بیان یک حکم، به حکم دیگر برخورد کند، ولی فعلاً در مقام بیان حکم اول است نه حکم یا احکام دیگری که بر سر راه ممکن است با آن برخورد کند. در این حال هر چند گوینده در مقام بیان مراد خویش است، ولی کلام او ناظر به یک یا چند حکم خاص است و در مقام بیان سایر جهات و احکام نیست؛ در چنین صورتی نمیتوان در مورد احکام، خصوصیات وآثاری که مورد نظر گوینده نیست، به اطلاق کلامش تمسک کرد. بنابراین همواره باید مراد اصلی گوینده را به دست آورد و تنها در قلمرو بیان وی به اطلاق کلامش تمسک جست .^[۱۵۲] مثلاً شارع در نظر داشته حکم حیواناتی را بیان کند که به وسیله سگان شکاری صید میشوند؛ لذا فرموده است: «فَکُلُوا مِمّا اَمسَکنَ علیکُم وَ اذکُروا اسمَ اللهِ عَلیها؛^[۱۵۳] از آنچه سگان شکاری برایتان میگیرند، بخورید و نام خدا را نیز (هنگام صید) بر آنها یاد کنید». این گفتار از چند جهت مطلق است؛ ولی در بین این اطلاقها فقط عبارتی میتواند دلالت بر خواست و اراده مطلق شارع داشته باشد که با قرینه حکمت، یعنی مقام بیان جمع شود. در اینجا مقام بیان، مربوط به حلیت صید سگان شکاری است. مثلاً سگ شکاری ممکن است در عملیات صید، شکار خود را به دو صورت مرده یا زنده به دست صیاد برساند؛ حال با وجود اینکه شارع در مقام بیان است به طور مطلق اجازه داده است که صید خورده شود. جمع این اطلاق (قرینه حالیه) با مقام بیان دلالت بر آن دارد که قید زنده بودن در مراد و مقصود شارع نبوده است؛ زیرا همانگونه که قید بسمله را در نظر داشته و بیان کرده است، اگر قیود دیگری نیز در نظر او بود، بیان میشد. در همین حال اطلاقهای دیگری نیز در گفتار دیده میشودکه بر خلاف اطلاق فوق، نمیتوان به آنها توجهی کرد؛ از آن جهت که جای بیان احکام آنها نیست. مثلاً با توجه به نجاست سگ، آیا لازم نیست موضع گاز گرفتن آن را بشویند و طهارت دهند؟ آیا حلال گوشت بودن حیوان صید شده، شرط جواز خوردن آن نیست؟ گفتار شارع در این زمینه ها نیز مطلق است، ولی چون شارع در مقام بیان مسائل طهارت و نجاست یا در مقام توضیح، درباره حیوانات حلال گوشت و حرام گوشت نیست، این اطلاقها را از قرینه حکمت مددی نمیرسد؛ لذا این کلام مطلق دلالتی ندارد بر اینکه شارع، خوردن صید را بدون قید تطهیر یا بدون توجه به حلیت و حرمت ذاتی گوشت آن اجازه داده است.
مثال حقوقی: ماده ۱۰۷۱ ق. م. مقرر میدارد: «هر یک از مرد و زن میتواند برای عقد نکاح وکالت به غیر دهد». این ماده در صدد بیان جواز توکیل در عقد نکاح است و در مورد شرایط وکیل ساکت است. بنابراین نمیتوان برای حکم وکالت صغار، به اطلاق آن تمسک کرد؛ یعنی نمیتوان گفت لفظ «غیر» در ماده فوق اطلاق دارد و شامل صغیر هم میشود، پس وکالت صغار در عقد نکاح جایز است.
مثال دیگر: ماده ۱۴۴ق. م. میگوید: «احیاء اطراف زمین موجب تملک وسط آن نیز میباشد». ماده مزبور در صدد بیان ملزومات احیای اطراف زمین است ولی در مقام بیان کیفیت احیا، شرایط احیا کننده و امثال آن نیست.
۳ـ۲ـ۳ـ۱. منظور از بیان مراد
کلمه یا کلامی را میتوان دارای اطلاق دانست که گوینده آن، در صدد بیان تمام مرادش، از جهتی که اطلاق آن مورد بحث است، باشد. حال سؤالی که در اینجا مطرح میشود این است که آیا منظور از «مراد» در عبارت بالا، بیان مراد جدی و واقعی متکلم است یا مراد استعمالی او؟
در پاسخ به این پرسش، بین اصولیان اختلاف نظر وجود دارد. برخی میگویند منظور از آن، خصوص بیان مراد واقعی است؛ همان بیانی که در بحث «تأخیر بیان از وقت حاجت» مطرح است. لذا، وقتی متکلم در مقام بیان مراد واقعی است، که هیچ قرینه و بیانی اعم از متصله یا منفصله برخلاف نیاید و آمدن قرینه خلاف، کاشف از این است که متکلم از اول، در مقام بیان نبوده، و چنین مطلقی، قابل تمسک نیست و فاقد این مقدمه از مقدمات حکمت میباشد.^[۱۵۴]
برخی دیگر از علما^[۱۵۵] قائلاند که، منظور از بیان، اعم از بیان مراد واقعی و مراد استعمالی است و به تعبیر دیگر مقصود از آن، مجرد بیان و به زبان آوردن تمام مراد و اظهار و افهام تمام مرادش به مخاطب است، هر چند واقعاً این امر، مراد جدی او نباشد و این اظهار و افهام و به زبان آوردن اینکه در مقام بیان تمام مراد است، به خاطر جعل قاعده و قانون کلی میباشد تا در مواقع شک، وقتی حجتی اقوی و اظهر بر خلاف آن قانون نبود (یعنی در جایی که مقید نبود) بتوان به آن مطلق استناد کرد. لذا مقصود از بیان، بیان در قاعده «قبح تأخیر بیان از وقت حاجت» نمیباشد؛ (زیرا «بیان» در آن قاعده، بیان مراد جدی است، ولی بیان در اینجا بیان مراد استعمالی میباشد). بنابراین اگر بعد از مدتی که به مطلق عمل شد، مقیدی پیدا شد، وجود این مقید کشف نمیکند که متکلم در مقام بیان نبوده است، و به خاطر همین است که به واسطه دست یافتن بر مقید، اطلاق منثلم نمیشود و میتوان در موارد مشکوک، به اطلاق آن تمسک کرد. و فقط مطلق در آن قسمت که مقید دلالت میکند، از حجیت ساقط میشود، ولی مطلق در هر دو صورت، ظهور اطلاقیاش را حفظ میکند و در سایر موارد که کشف خلاف نشده و مقیدی پیدا نشده است، حجت خواهد بود. به بیان روشنتر مطلق هم در نتیجه، حکم عام را دارد. اگر قید، متصل به خطاب باشد، جلوی اصل ظهور را میگیرد ولی اگر منفصل باشد خطاب، ظهور در اطلاق پیدا میکند، حال اگر بعداً مقید منفصلی آمد، مانع از اصل ظهور منعقده مطلق نیست، بلکه ظهور مقید با ظهور مطلق معارض بوده، و ظهور قویتر مقدم میشود. بنابراین اگر مقید منفصل، موافق با مطلق باشد، به هر دو عمل میشود و اگر مخالف باشد جای تقیید است. اما کاشف از این نیست که متکلم در خطاب اولی در مقام بیان نبوده است؛ بلکه مانع از حجیت آن میشود. و این اطلاق نسبت به خصوصیات دیگر کماکان به قوت خود باقی است.^[۱۵۶]
۳ـ۲ـ۳ـ۲. بیان آیت الله حائری
وی معتقد است که، برای اثبات اطلاق نیازی به این مقدمه نیست و در این زمینه میگوید: فرض این است که آنچه از مولا صادر شده، چیزی جز یک «عتق رقبه» نیست و ما تردید داریم که آیا مطلق رقبه - خواه مؤمن باشد یا کافر- را اراده کرده یا خصوص رقبه مؤمنه را؟ اگر مولا مطلق رقبه را اراده کرده باشد، در این جا مولا مراد خود را در قالب لفظ بیان کرده و بین لفظ و مراد مولا هیچ گونه مغایرتی وجود ندارد. لذا در مورد بیان مولا، سؤالی مطرح نیست که نیاز به پاسخ و توجیه از ناحیه مولا داشته باشد. اما اگر مولا «اعتق رقبه» را گفته و خصوص رقبه مؤمنه را اراده کرده است، این سؤال مطرح میشود که چرا با وجود اینکه عتق رقبه مؤمنه را اراده کرده، در لفظ خود اشارهای به آن نکرده است؟ مولا در پاسخ خواهد گفت: اگر اراده کسی به یک مقید تعلق گرفت، میتواند - به تبعیت از مقید - اراده خود را به مطلق اضافه کند؛ یعنی در اینجا مراد اصلی و تبعی با هم مغایرت پیدا میکند. مثلاً اگر اراده مولا به این تعلق گرفته باشد که عبد، یک «رجل عالم» را حضور مولا بیاورد، میتوان به تبعیت از آن گفت، اراده مولا به این تعلق گرفته که عبد، یک «رجل» را به حضور مولا بیاورد.
آیت الله حائری سپس میگوید: زمانی که امر دایر شود بین اینکه کلام مولا را حمل کنیم بر چیزی که سؤال و توجیه در آن مطرح نیست و بین جایی که سؤال و توجیه در آن مطرح است، ظاهر این است که ما همان صورت اول را اخذ کرده و کلام مولا را به چیزی حمل میکنیم که سؤال بر انگیز نبوده و نیاز به توجیه نداشته باشد. پس ما احتیاجی به این مقدمه نداریم. به عبارت دیگر امر در کلام مولا دایر بین دو مطلب است: یک مطلب، موافق با ظاهر کلام مولا و دیگری خلاف ظاهر کلام اوست. و ما ـ همانند موارد دیگر ـ ظاهر را اخذ کرده و خلاف ظاهر را کنار میزنیم و مقدمهای به این عنوان که «مولا در مقام بیان تمام مراد خود باشد»، نیاز نیست .^[۱۵۷]
در مقابل، مشهور اصولیان به ایشان اشکال گرفته و گفتهاند: این کلام دارای استبعاد است؛ زیرا معنای کلام ایشان این است که در حمل کلام مولا بر اطلاق، فرقی بین مقام بیان با مقام اجمال و ابهام وجود ندارد. در این صورت از مرحوم حائری سؤال میکنیم، اگر قرینهای قائم شود که مولا در مقام اجمال است، چگونه میتوان کلام او را بر اطلاق حمل کرد؟ مثلاً اگر فرض کنیم مولا با مطرح کردن «اقیموالصلاه» در مقام تشریع اصل وجوب نماز - در مقابل عدم وجوب نماز در اسلام - بوده باشد، آیا میتوانیم بگوییم، امر مولا دایر است بین اینکه مطلق صلاه را اراده کرده باشد - خواه همه اجزاء و شرایط را دارا باشد یا نه ـ و بین اینکه خصوص صلاه واجد اجزاء و شرایط را اراده کرده باشد، به همین جهت، کلام مولا بر اطلاقش حمل میکنیم؟ روشن است که ما نمیتوانیم چنین چیزی را مطرح کنیم. مولا خودش میگوید، من در مقام اجمال هستم و فعلاً میخواهم اصل حکم را بیان کنم، اما اینکه نماز چیست و چه خصوصیاتی دارد، فعلا در مقام بیان آن نیستم. در این صورت چگونه میتوان کلام مولا را حمل بر مطلق کرد و جزئیت مشکوک الجزئیه و شرطیت مشکوک الشرطیه را نفی کنیم؟ بنابراین مقدمه سوم را نمیتوان انکار کرد.^[۱۵۸]
۳ـ۲ـ۳ـ۳. اصل عقلایی و تردید در مقام بیان بودن
گفته شد که برای تمسک به اطلاق میبایست احراز شود که متکلم در مقام بیان است. البته گاهی از خارج، یقین و اطمینان حاصل میشود که متکلم در مقام بیان یا در مقام اجمال و اهمال است در این صورت، تکلیف روشن است. حال سؤال قابل طرح در اینجا این است که اگر قرینه خاصه برای نفی یا اثبات در مقام بیان بودن، نباشد و شک شود که متکلم در مقام بیان است یا خیر، آیا راهی برای احراز یک طرف وجود دارد؟
اصولیان راههایی را برای احراز این معنا بیان نمودهاند. مشهور میگویند: از اصاله البیان که از اصول عقلایی است، استفاده میشود و بنا را، در مقام بیان بودن میگذارند؛ زیرا اولاً، بنای عملی و سیره فعلی قطعی عقلایی عالم بر این است که در چنین مواردی متکلم را، در مقام بیان میدانند؛ بر همین اساس مثلاً ظاهر وصیت یا اقرار و غیره را اخذ کرده و در مقام احتجاج به سخن خصم، استناد میکنند. ثانیاً، مشهور فقیهان در برخورد با اطلاقات به آنها تمسک میکنند، با وجود اینکه دلیلی ندارند که خطابات مزبور در مقام بیان باشد. و این عمل فقیهان هیچ توجیهی غیر از بنا گذاری آنها بر سیره عقلایی و استفاده از اصاله البیان ندارد.^[۱۵۹]
در قبال این قول برخی دیگر از علما میگویند: همین اندازه که احراز شود متکلم در مقام بیان این حکم است نه در مقام بیان حکم دیگر، برای تحقق مقدمه حکمت کافی است. و در اینجا اصل عقلایی وجود ندارد که مشخص کند، متکلم در مقام بیان این حکم است یا در مقام بیان حکم دیگر.^[۱۶۰]
۳ـ۲ـ۳ـ۴. تحقیق مطلب
بر اساس قول مشهور، برای تمسک به اطلاق لفظ یا کلام متکلم باید احراز شود که متکلم در مقام بیان است و در مواقع شک نیز، احراز آن را به وسیله اصاله الاطلاق دانستهاند. ولی به نظر میرسد کلام مشهور تام نیست؛ زیرا در مورد این مقدمه، همین مقدار که احتمال دهیم متکلم در مقام بیان است، کفایت میکند و دیگر احراز لازم نیست؛ چرا که در مقام اجمال بودن، قرینه میخواهد و همینکه قرینهای وجود نداشته باشد که متکلم در مقام اجمال یا اهمال است، کفایت میکند. همچنین آنچه که مانعیت دارد، در مقام اجمال و اهمال بودن است، نه عدم احراز. بنابراین اگر بدانیم که قرینهای بر این مانع وجود ندارد، کفایت میکند و دیگر نیازی نداریم که احراز کنیم متکلم به طور حتمی در مقام بیان است.

 

 

جمعیت شماره ۴

 

 

 

…

 

..

 

…

 

…

 

…

 

…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جمعیت شماره n

 

 

 

شکل شماتیک یک مثال از مساله انتخاب نوع بهینه تقاطع غیرهمسطح
همانطور که در شکل فوق مشاهده می­ شود، پنج نوع تقاطع غیرهمسطح وجود دارد که هر یک می­بایست عددی مشخص را دریافت نمایند. حل این مساله در حالتی که تعداد حمل و نقل مشخص است تبدیل به یک معادله می­گردد که کافی است کاربر عدد حجم ترافیک را در معادله مربوط به زمان، میزان آلایندگی و مصرف سوخت قرار دهد تا مشخص گردد که در حجم ترافیکی مورد نظر، کدامین نوع تقاطع غیرهمسطح باید انتخاب شود.
لیکن از آنجا که حجم دقیق استفاده­کنندگان از تقاطع­های غیرهمسطح را نمی­ توان همواره با قطعیت مشخص نمود لذا در این تحقیق از مفهوم بازه قابل قبول برای تخمین حجم ترافیکی ورودی به تقاطع،استفاده شده است. بدین منظور در ابتدای اجرای نرم­افزار از کاربر خواسته می­ شود تا حد بالا و حد پایین را مشخص نمایند به عبارت دیگر اگر قرار است V معرف مقدار حجم ترافیکی باشد آنگاه با در اختیار داشتن حد بالا و حد پایین^[۴۷] می­توان به تخمین بازه حجم ترافیکی اقدام نمود.

بنابراین مفهوم، هر یک از سطرها معادل با یکی از اعضاء جمعیت است. از این رو هر آرایه نمایشگر میزان وضعیت جمعیت تخصیص یافته به هر یک از انواع تقاطع­های غیرهمسطح خواهد بود.
روند­نمای الگوریتم انبوه ذرات
برای آشنایی بهتر با الگوریتم فراابتکاری انبوه ذرات روند­نمای آن در شکل ۲-۱۰ آورده شده است.
روندنمای الگوریتم انبوه ذرات
الگوریتم بهینه­سازی انبوه ذرات ابتدا با یک گروه از ذرات ( جواب­ها ) به صورت تصادفی آغاز می­ شود ، و در هر مرحله از این الگوریتم ، موقعیت ذرات به هنگام شده و الگوریتم به دنبال جواب بهینه می گردد.ذرات با توجه به سرعت بهترین موقعیتی که هر ذره^[۴۸] داشته و بهترین موقعیتی که همسایگی هر ذره ^[۴۹]داشته است به ­هنگام می­شوند .در صورتی که تمام ذرات گروه به عنوان همسایگی در نظر گرفته شود ، موقعیت بهترین ذره نقطه­ی بهینه­ کلی^[۵۰] است . در اکثر تحقیقات تمام ذرات به عنوان همسایگی در نظر گرفته می­شوند . در این پژوهش نیز به همین صورت در نظر گرفته شده است . قسمت اصلی الگوریتم بهینه­سازی انبوه ذرات به هنگام­سازی سرعت و موقعیت ذرات با توجه به معادلات زیر است : ]۲۶[

 

 

( ۲-۶)

 

 

 

 

 

( ۲-۷ )

 

 

 

 

 

از معادلۀ (۲-۶) بردار سرعت هر ذره با توجه به سرعت ذره در مرحلۀ قبلی ( ) به هنگام می­ شود ، در این معادله نشان دهنده شماره­ ذره، نیز نشان­دهنده سلول­های هر ذره است، بهترین موقعیتی است که ذره تا به حال به دست آورده است و بهترین موقعیتی است که کل ذرات به دست آورده اند ، و و دو عدد تصادفی با توزیع یکنواخت بین ( ۱ ، ۰ ) هستند که مستقل از یکدیگر تولید می­شوند . مقادیر و ضرایب یادگیری هستند و تأثیر و را بر فرایند جستجو کنترل می­ کنند . پس از به­هنگام شدن سرعت ذرات ، موقعیت ذره با بهره گرفتن از معادله ی (۲-۷) به­هنگام می­ شود . ]۲۶ و ۲۰[
محاسبه ی مقدار برازندگی
در الگوریتم بهینه­سازی گروه ذرات، هر ذره ( جواب ) با توجه به معیار­های مشخصی ارزیابی می­ شود، که با توجه به آنها تابع شایستگی تعریف می­ شود، و برای هر ذره مقدار شایستگی بدست می ­آید. معمولاً بهترین تابع برازندگی، تابع هدف آن مسأله است. در الگوریتم انبوه ذرات ،در مسائل بیشینه­سازی تابع برازندگی همان تابع هدف می­باشد و در مسائل کمینه­سازی ،تابع برازندگی بصورت (یک بر تابع هدف) در نظر گرفته می­ شود. ]۶[

حمایت اجتماعی
تعریف نظری:مکانیسمی تز ارتباطات میان فردی است که افراد را از تاثیرات تنیدگی منفی محافظت می کند. به عبارت دیگر حمایت اجتماعی را به هر گونه محرکی که به پیشرفت اهداف فرد حمایت شده کمک کند دانست(کلدی و ساحشوری،۱۳:۱۳۹۱). دارا ی سه بعد است ۱- حمایت اجتماعی عاطفی: به معنی در دسترس داشتن فردی برای تکیه کردن و اعتماد داشتن به وی به هنگام نیاز می باشد(ریاحی و همکاران،بی تا:۸۹). ۲- حمایت اجتماعی ابزاری: به کمکهای مادی،عینی و واقعی دریافت شده توسط یک فرد از سوی دیگران اطلاق میشود. ۳-حمایت اجتماعی اطلاعاتی: به دست آوردن اطلاعات ضروری از طریق تعامل های اجتماعی با دیگران را حمایت اطلاعاتی تعریف کرده اند. (ریاحی وهمکاران، بی تا:۸۹)

تعریف عملیاتی: با توجه به ماهیت موضوع مورد نظر و تعریف حمایت عاطفی و اطلاعاتی در پژوهش حاضر تنها از حمایت اجتماعی ابزاری استفاده شد.که از طریق میزان کمکی که فرد در زمینه ی پختن غذا از همسر، اعضای خانواده(خواهر،مادر و فرزندان ) دریافت میکند سنجیده شد.
طبقه­ی اجتماعی:
تعریف نظری:بخشی از جامعه اطلاق می­ شود که به لحاظ داشتن ارزشهای مشترک،منزلت اجتماعی معین، فعایتهای دسته جمعی،میزان ثروت و دیگر دارایی های شخصی و نیز آداب معاشرت، با دیگر بخش های همان جامعه متفاوت باشد(کوئن،۲۹۶:۱۳۸۷).
تعریف عملیاتی: از ترکیب میزان درآمد، میزان تحصیلات و شغل فرد سنجیده شده است.
۳-۱۰-۲-متغیرهای زمینه ای:
بعد خانوار:تعداد اعضای یک خانواده که با هم زندگی می کنند شامل: پدر، مادر و فرزندان
می باشد.
سن:تعداد سالهای کاملی است که از زمان تولد فرد می گذرد.
میزان تحصیلات: به معنی توانایی خواندن و نوشتن به یکی از زبان ها و لهجه های موجود در دنیا، این فرایند طی دوره ی زمانی در یک محیط آموزشی انجام می گیرد (بیرو،۲۰۲:۱۳۷۵) .
میزان درآمد:عبارت است از پولی که شخصی از طریق کار، سرمایه و یا دولت (تامین اجتماعی) دریافت می کند. به سخن دیگر درآمد پرداختهایی هستند که معمولا ناشی از دستمزد، حقوق یا سرمایه گذاری است (گیدنز،۸۰۱:۱۳۷۸). این متغیر در سطح ترتیبی سنجیده می شود، که چند دسته گروه درآمدی وجود دارد و افراد متناسب با درآمد خود، آن را انتخاب می کنند.
۳-۱۱-۳-متغیر وابسته
الگوی غذایی
تعریف نظری:الگوی غذایی یعنی چه غذایی،چگونه و چه وقت خورده شود(قنادی اصل و ایران پرور،۲۵۷:۱۳۸۸).
تعریف عملیاتی: برای سنجش الگوهای غذایی از پرسشنامه ی استاندارد FFQ (پرسشنامه ی بسامد خوراک) استفاده شده است. این پرسشنامه نیمه کمی و در فرمت پرسش نامه ی willet که شامل ۱۶۸ اقلام غذایی است. بسامد مصرف هر ماده ی غذایی در روز- هفته یا ماه در آن مشخص میشود. در پژوهش حاضر پس از مشاوره با کارشناسان مجرب تغذیه مهمترین اقلام غذایی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت.
فصل چهارم
یافته های تحقیق
۴-۱-مقدمه:
در پژوهش حاضر برای تجزیه و تحلیل داده ­ها از دو روش آماری (توصیفی و استنباطی) استفاده شده است. در بحث آمار توصیفی، ویژگی­های پاسخگویان بر حسب سن، سطح تحصیلات، میزان درآمد زنان شاغل، میزان درآمد همسران زنان شاغل، میزان درآمد خانواده زنان خانه­دار و متغیرهای وابسته و مستقل به صورت کلی و جزئی( ابعاد و زیرشاخص­های هر متغیر) مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل متغیرهای فوق­الذکر در درجه­ اول به صورت جداول یک بعدی و با بهره گرفتن از آماره­ های توزیع فراوانی، درصد فراوانی، فراوانی معتبر و در نهایت جداول دوبعدی و تقاطعی رسم گردید.
در بحث آمار استنباطی متغیر وابسته با هر یک از متغیرهای مستقل جداگانه مورد ارزیابی قرار گرفت و آزمون­ متناسب با هر یک از متغیرها (که به صورت اسمی، ترتیبی و فاصله­ای بودند) جهت تبیین سطح معنی­داری رابطه­ها انتخاب گردید.
۴-۲-جداول توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب پاسخ به گویه ­های متغیرهای تحقیق
الف:جداول توزیع فراوانی زنان خانه­دار بر حسب پاسخ به گویه ­های متغیرها
۴-۲-۱-جدول توزیع فراوانی زنان خانه­دار بر حسب پاسخ به گویه های الگوی غذایی

 

گویه	هر روز	هفته­ای چند بار	به ندرت	هرگز
	درصد فراوانی	درصد فراوانی	درصد فراوانی	درصد فراوانی
۱-میزان مصرف برنج	۰/۲۸	۰/۷۰	۰/۲	۰/۰

• ایجاد مراکز مشاوره و توسعه کارآفرینی.

 

• • ایجاد شهرک های صنعتی همراه با کلیه امکانات فیزیکی، تسهیلاتی، ارتباطی و تحقیقاتی برای استقرار خود اشتغالان فعال.

 

ج) بلند مدت:

 

• تداوم ایجاد و تکثیر شهرک های خوشه پذیر.

 

• سالم‌سازی، شفا‌سازی و افزایش کارآمدی بازار و عناصر آن.

 

• توسعه علمی ـ فنی در زمینه صنایع با ارزش افزوده بالا نظیر فنّاوری اطّلاعات و زیستفنّاوری.

 

• ترویج و توسعه کارآفرینی به عنوان راهکار اصلی استفاده تجاری از دستاوردهای علمی و فنی در افزایش رقابت‌پذیری بازار و نظام اقتصادی.

 

• تداوم آموزش‌ها .

 

• تداوم تاسیس کسب و کارهای جدید.

 

شایان ذکر است دولت ها برای توسعه کارآفرینی اقداماتی انجام می‌دهندکه این اقدامات بر اساس شرایط خاص هر جامعه و کشور انتخاب می‌شوند. برخی از اقدامات مهم توسعه کارآفرینی عبارتند از:
نوآوری و تحقیق و توسعه: منظور از نوآوری، کاربرد و بکارگیری یک ایده جدید در فعالیت‌ها یا محصولات شرکت است. نوآوری مرهون وجود افراد خلاق، مبتکر و خطر پذیر است و تا حد زیادی به ظرفیت جامعه هم بستگی دارد. از سوی دیگر تحقیق و توسعه (R&D) نیز یکی از عواملی است که نقش مهمی را در فرایند نوآوری و ارتقاء سطح کمی و کیفی موسسات ایفاء می‌کند و خود یک شاخص و معیار برای فعالیت نوآورانه به شمار می‌رود.
طرح‌های دولت در رابطه با افزایش نوآوری معطوف به پذیرش فنّاوری جدید، بهبود طراحی و تحقیق و افزایش سطح نوآوری بهینه در سازمان می‌باشد.

 

• معرفی الگوهای موفق کارآفرینی به جامعه.

 

• ایجاد تسهیلات لازم برای توسعه قابلیت‌های حرفه‌ای و کارآفرینی.

 

• افزایش دسترسی کارآفرینان به منابع، بخصوص منابع مالی.

 

• شناسایی فرصت‌های پایدار کارآفرینی در بخش‌های مختلف اقتصادی – اجتماعی و انجام خدمات حمایتی در این مورد.

 

• ایجاد پایگاه شناسایی و اطلاع‌رسانی در امور بازاریابی.

 

• عرضه خدمات مشاوره‌ای، فنی و مدیریتی.

 

• چاپ سالانه کتاب «وضعیت کسب و کارهای کوچک و متوسط در ایران».

 

• تمهید وام‌های ترجیحی برای ایجاد محل‌های کاری جدید (این وام‌ها به بیکاران جهت خود اشتغالی و افزایش فرصت‌های شغلی در دفاتر کار (در شهرها) داده ‌شود.)

 

• معافیت کامل عوارض گمرکی و سود بازرگانی برای واردات ماشین‌آلات مدرن، فنّاوری جدید، تجهیزات تحقیق و توسعه، مواد اولیه منحصر به فرد برای تولید و ساخت کالاهایی که ۱۰۰ درصد قابل صادرات هستند.

 

• ایجاد شبکه اطّلاعات کسب و کار. این شبکه با تاسیس مراکز انتشار ناحیه‌ای، گزارشات اطّلاعاتی، سازمان‌های حامی SME ها و تعاونی ها، مشاوره و… را در اختیار تشکل های مذکور قرار می‌دهند.

 

• ایجاد مدل‌های همکاری صنایع کوچک با صنایع بزرگ از طریق:

 

 

 

• پیمانکاری شبکه‌ای (همکاری بین صنایع کوچک و متوسط و بزرگ )

 

دولت با امکانات مناسبی از جمله راه‌اندازی یا تعیین صندوق ویژه اعتبارات تضمینی مبادرت به قانونمند کردن وظایف هر یک از طرفین قرارداد نسبت به یکدیگر مینماید.

 

• همکاری تولیدی ـ صنعتی مشترک

 

طبق این مدل کارخانه بزرگ به همراه تعداد مشخصی از واحدهای صنعتی کوچک، شرکت مستقل تولیدی تاسیس خواهند کرد که با بهره گرفتن از امکانات فنی ـ فنّاورانه، نیروی انسانی و نوآوری‌های صنعتی هر دو طرف نسبت به تولید یک کالا یا محصول خاصی تحت یک نام جدید اقدام خواهند کرد. سرمایه‌گذاری در شرکت جدید به صورت ۴۰ درصد از طرف صنایع کوچک و ۶۰ درصد از طرف کارخانه بزرگ تامین را دریافت می‌نمایند. دولت تخفیف‌های ویژه مالیاتی، آموزش نیروی انسانی،‌ حمایت از بازاریابی،…. را به عنوان مشوق‌های لازم در این زمینه انجام ‌دهد.

 

• شرکت‌های سهامی متشکل از صنایع کوچک

 

براساس این مدل واحدهای کوچک صنعتی مبادرت به ایجاد شرکت تولیدی با مالکیت سهامی می‌کنند که ۴۰ درصد از سرمایه لازم توسط عرضه سهام و فروش به افراد حقیقی تامین خواهد شد و ۶۰ درصد مابقی توسط واحدهای کوچک صنعتی تامین خواهد شد.

 

• توسعه صنایع کوچک خرد (خود اشتغال)

 

عمده برنامه‌ حمایتی دولتی در این بخش عبارتند از:

 

• تامین سرمایه اولیه برای راه‌اندازی پروژه تولیدی و نیمه تولیدی تا ۷۵ درصد کل هزینه پروژه.

 

• آموزش نیروی انسانی در مراکز‌ آموزش‌ فنی و حرفه‌ای .

 

• آموزش مدیریتی برای کارآفرینان واحدهای صنعتی کوچک خود اشتغال.

 

• تامین ماشین‌آلات از طریق اجاره بلندمدت یا فروش ماشین‌آلات دولتی دست دوم به این واحدها.

 

• ایجاد بانک اطّلاعاتی و انجام مشاوره‌های مختلف.

نگاه اجمالی به ادبیات موجود در رابطه با این متغیرها نشان دهنده این است که ارتباط مثبتی بین نحوه ارائه اجناس و فروش واحد وجود دارد. این ارتباط البته بسته به جنس (اجناس) و موقعیت های مختلف درون فروشگاه یکسان و همیشگی نیست و متقاوت است (کورهان ۵۶: ۱۹۷۳). هم چنین در رابطه با نحوه ی ارائه اجناس بر این نکته تأکید می شود که عموماً زمانی که جنس قابل رویت باشد، مهم تلقی می شودو میزان فروش را افزایش می دهد (اورها، ۱۹۷۴؛ ویلکسنیون، ماسسون و پاکسوی، ۱۹۸۲).
قفسه و ردیف های فروش برحسب ارتفاع و سایر خصوصیات در میزان فروش مؤثر می باشند. طبقاتی از قفسه اجناس که با چشم در یک سطح قرار دارند بیشتر مورد نظر واقع شده و در نتیجه فروش بیشتری خواهند داشت. به طور کلی می توان گفت که قفسه ها و طبقاتی که کارایی آنها بیشتر بوده و اجناس پر فروش در آنها قرار دارند باید به طوری مستقر شوند که خریدار برای رسیدن به آنها فاصله بیشتر بپیماید.

دلیل این موضوع این است که مشتری برای خرید آنچه می خواهد در کنار ردیف ها و قفسه های مختلف گذشته و سایر کالاهایی که به نمایش گذارده شده مشاهده نمایند. بدین ترتیب ممکن است تقاضای جدید در او تحریک شده و بیش از آنکه قبلا تصمیم گرفته بود، خرید کند. هرگاه بیش از یک نوع جنس در قفسه یا طبقه ای قرار دارد. باید ترتیبی داده شود که از مخفی شدن هر یک از آنها جلوگیزی به عمل آید.
هنگام چیدن احساس مختلف در ردیف های هر قفسه توجه به این نکته لازم است که حرکت چشم از چپ به راست راحت انجام می گیرد تا از بالا به پایین یا از راست به چپ.
شکل۴-۲: نحوه ی چیدن کالا در قفسه
حرکت چشم
حرکت چشم
قوطی کنسرو
قوطی کنسرو
بسته سوپ
بسته سوپ
قوطی کنسرو
بسته سوپ
به طور کلی می توان بیان کرد چیدمان محصولات از فروشندگان، رابطه مستقیمی با داشتن فروش دارد. آن دسته از محصولاتی که در محل های اولیه خود مشتری به فروشگاه قرار می گیرند. فرصت بهتری برای فروش داخلی دارند. به نسبت آن محصولاتی که در سایر محل ها قرار می گیرند. عموماً خرده فروشان مناطقی در فروشگاه تعیین می کنند که بر پژوهشات فروش در آنجا صورت می گیرد، این مناطق به نسبت فروش بیشتری را از فروشندگان دارند.
به طوری که محل این مناطق نزدیک صندوق یا مکان هایی که در نزد مشتریان بیشتر است، قرار دارند. (کرونسل و نوکلر، ۲۰۰۶).
مدیریت قفسه بندی فروشگاه وظیفه ای سنگین است که همواره، دو هدف کلی را دنبال می کند:
- اول این که خرده فروشان می خواهند به سطح بهینه در سوددهی نسبت به هزینه ی صرف شده برسند.
- دوم این که خرده فروشان مایل اند چیدمان صمیمی و راحتی را برای مشتریان فراهم کنند تا مشتریان به آسانی کالای مورد نظر خود را بیابند.
انواع مختلفی از قفسه بندی در فروشگاه می تواند مورد استفاده قرار گیرد، ارتفاع قفسه، به اندازه کمی افراد بهترین ارتفاع برای همه نوع محصول شناخته شده است. قفسه هایی با ارتفاع بیشتر و کمتر ایده آب نیستند. و وضوح و جلب نظر آنها به اندازه ی قفسه با ارتفاع متوسط است(دکاسترو، ۲۰۰۴).
والر و همکاران(۲۰۰۹) ، می گوید اگر محصول خاصی در قفسه ای وجود نداشته باشد. این موضوع بر رفتار خرید مشتری به دو صورت اثر می گذارد، اول این که ممکن است مشتری برند دیگری را انتخاب کند که در این حالت تولید کننده ی محصولی که در قفسه وجود نداشت متضرر می شود ولی در حالت دوم که مشتری به آن برند وفادار است او از فروشگاه دیگری خریداری می کند که در این صورت صاحب فروشگاه متضرر می شود.
۲-۹-۳- نورپردازی محیط فروشگاه
محرابیان (۱۹۷۶) معتقد است که نورپردازی یک فاکتور بسیار مهم محیطی و موثر بر افراد است، واضح است که مکان های روشن نسبت به شکل های تاریک انرژی بخش ترند .
آرنی و کیم (۱۹۹۴) یافتند که مشتریان در فضای روشن تر، اقلام بیشتری را بررسی می کنند و به دست می گیرند. کتاب راهنمای انجمن مهندسی نورپردازی آمریکای شمالی بیان می کند که هدف اصلی نورپردازی در مکان های تجاری، جلب مشتری، تحریک برای خرید و اتمام فرایند فروش است. (ره آ ، ۱۹۹۳). این انجمن پیشنهاد می کند که هنگام نورپردازی فضای فروشگاهی، طراحان باید محیط خوشایند امنی را برای کسب و کار فراهم کند.
طبق نظر سامرز و هربت (۱۹۹۹) فروشگاه هایی که به خوبی نورپردازی شده اند خریداران بیشتری را به خود جلب می کنند تا فروشگاه را ببینند و خریداری کنند. هم چنین یافته های آن ها حاکی از آن است که خرده فروشان با پیشنهاد نورپردازی داخل فروشگاهی می توانند به افزایش قابل توجهی در جذب و حفظ مشتریان دست یابند.
خریداران نسبت به این که چگونه فضای فروشگاهی نورپردازی شده است، بسیار حساس هستند تا جایی که آنها به نورپردازی بیشتر ار نحوه قفسه بندی اثاثیه ثابت موجود در فروشگاه اهمیت می دهد.
متأسفانه بسیار از خرده فروشگان کاربرد قابل توجه نورپردازی در فضای فروشگاهی، آگاه نیستند و هم چنین بیشترین هزینه را صرف آراستگی ظاهری محیط فروشگاه می کنند.
منابع نور مختلف، نتایج متفاوتی به همراه دارند. برای انتخاب منبع نور مخالف، تنها بودجه ی طرح نوپردازی نباید معیار انتخاب قرار گیرد. یک سیستم نورپردازی مناسب، علاوه بر این نباید نورپردازی، اثرات هیجانی در افراد به وجود آورد.
۲-۹-۴ درجه حرارت رایحه محیط فروشگاه
هدف از تهویه هوا، به وجود آوردن راحتی و آسایش، سلامتی و شرایط ثابت دمایی است کنترل بیش از حد برای محیط داخلی فروشگاه از طرفی می تواند مشکلاتی را به وجود آورد. به وضوح مشخص است که رابطه مستقیمی بین شرایط دمایی و واکنش افراد وجود دارد.
نتیجه پژوهشات انجام شده در کشور ژاپن حاکی از آن است که دمای هوای فروشگاه های بزرگ که ساختمان های بزرگ و مجهزی دارند در تمام طول سال و ساعات مختلف، از ثبات خوبی برخوردار است و برعکس آن فروشگاه های زیرزمینی مانند فروشگاه هایی که گذر ایستگاه های مترو درون شهری واقع شده اند چون ورودی و خروجی آنها درب تعبیه نشده است ثبات دمایی ندارند و در زمستان ها دمای کمتری در مقایسه با نمایشگاه های دیگر دارند.
از سوی دیگر رایحه موجود در محیط فروشگاه یکی از ابزار قدرتمند و موثر بر احساسات مشتری هنگام خرید است، یک رایحه ی مطلوب و خوشایند، کنجکاوی مشتریان را تحریک می کند (اورث و بورین، ۲۰۰۵).
هم چنین رایحه موجود در محیط می تواند بر نگرش و رفتار افراد اثر بگذارد (ارت ، هلند و ویلز، ۲۰۰۵). به طور مثال رایحه شکلات باعث ایجاد نشاط و هیجان در بیشتر مشتریان می شود و باعث می شود مدت زمان بیشتری را در فروشگاه بگذارنند (ناسکو، ۱۹۹۵).
به طور کلی می توان اظهار داشت فضای فروشگاهی، یک ابزار برجسته ای است که خرده فروشان می توانند از آن برای جهت دهی رفتار خرید مشتری به سمت اخذ تصمیم خرید در فروشگاه استفاده کنند.
۲-۹-۵- موسیقی
به عقیده ی میلیمن (۱۹۸۲)، موسیقی بر رفتار خریدار اثر به سزایی دارد، به عقیده کلاریس و کنت (۱۹۹۴)، موسیقی بر واکنش های احساسی افراد اثر می گذارد .پاین گیلمور(۱۹۹۸) ، معتقد است، عوامل محیط فروشگاه، نظیر موسیقی صدا، نور، رنگ و رایحه به خلق تصاویر احساسی از محیط فروشگاه کمک می کند.
کاتلر نیز بیان می کند موسیقی در حال پخش در فضای فروشگاهی در رفتار مشتری اثر گذار است پژوهشات در مورد شرایط و فضای فروشگاهی به دهه ی ۱۹۶۰ میلادی بر می گردد. به عقیده ی برونر(۱۹۹۵) و دولو مورین (۲۰۰۱) موسیقی به عنوان یک ابزار اثر بخش محیطی برای تحریک حالت و مزاج در محیط های خرده فروشی، در نظر گرفته می شود (۱۹۷۳) کاتلر نیز هم چنین بیان می دارد که در برخی از شرایط خرید، شرایط محیطی، نقش قوی تری نسبت به خرید محصول، بر فرایند خرید دارند و عقیده ی بالکور (۱۹۹۲) موسیقی ممکن است تأثیر مستقیمی بر رفتار مصرف کننده داشته باشد.
اگر چه پژوهشات انجام شده و رابطه با این موضوع محود است، اما پر واضح است که موسیقی که در فضای فروشگاه پخش می شود، فاکتوری محیطی است که براحساسات و رفتار مشتری اثر می گذارد .
میلیمن (۱۹۸۳-۱۹۸۶) می گوید که موسیقی زمینه فضایی خویشاوندی و آرامش بخش را به وجود می آورد.
به عقیده برونر(۱۹۹۱)، هرترکیب موسیقیایی حداقل از ۳ بعد تشکیل شده است :
۱) بعد فیزیکی (درجه بلندی صدا، ضرب، گام، وزن یا آهنگ)
۲) بعد احساسی
۳) بعد ترجیحی (یعنی اینکه که تا چه حد خریدار موسیقی در حال پخش را می پسندد)
میلیمن (۱۹۸۳-۱۹۸۶) در آزمایش جداگانه را با تغییر دادن گام های موسیقی انجام داد که یکی در سوپرمارکت و دیگری در رستوران انجام شد. در مطالعه اول، در سال ۱۹۸۲ خریداران زمان بیشتر و پول بیشتری را در محیطی که موسیقی با گام های آهسته تری پخش می شد، صرف می کردند. در آزمایش دوم، درسال ۱۹۸۶، مشریان در محیطی که موسیقی با گام آهسته پخش می شد، زمان بیشتری را صرف خوردن وعده غذایی شان در مقایسه با آنهایی که در محیط با موسیقی با گام های سریع قرار دارند. می کردند. در نتیجه برای فضای رستوران پخش موسیقی، گام های سریع باید مورد توجه مدیریت قرار بگیرد.
اسمیت کورنو (۱۹۶۰)، نیز در رابطه با دیگر موسیقی بر سرعت خرید افراد پژوهشاتی انجام داد به عقیده او مشتریان سوپر مارکت ها ۳ موقعیت را از لحاظ پخش موسیقی تجربه می کنند. بدون موسیقی، پخش موسیقی با گام های آهسته، پخش موسیقی با گام های سریعطبق مطالعات وی خریداران براساس گام های موسیقی آرام یا سریع حرکت می کنند. وقتی که موسیقی ملایمی پخش می شود آنها %۳۸ بیشتر از مقدار پایه ی روزانه خرید می کنند.
میلیمن (۱۹۸۶) نیز همان طور که گفته شد در پژوهش دوم خود به نتایج مشابهی دست پیدا کرد. موسیقی زمینه ای با گام های آرام و سریع برای ۸ هفته متوالی در یک رستوران با سطح متوسط در والاس پخش شد، این فضا، باعث شد مشتریان وقت بیشتری را در رستوران بگذارنند. در مرحله پخش موسیقی با گام های آرام، مشتریان پخش موسیقی با گام های سریع، آنها ۴۵ دقیقه را صرف خوردن غذای خود کردند. تفاوت زمانی این دو گروه در رستوران اثر قابل توجهی بر میزان روش غذا نداشت ولی سفارش نوشیدنی ها به طور قابل ملاحظه ای افزایش پیدا کرد.

۲٫ او باید زیردستان را از نتیجه کار آگاه کند و به حرف های آنان گوش بدهد.

 

۲٫او باید محیطی را خلق کند که در آن تمام اعضای سازمان توانایی هایشان را به کار اندازند.

 

 

 

۳٫ او باید روش انجام کار را بطور مشخص معین کند و اجرای آن را قاطعانه بخواهد.

 

۳٫مدیر باید به زیردستان اجازه دهد تا در امور روزمره، خودهدایتی و خودکنترلی را اعمال کنند.

 

۳٫ او باید در مورد موضوعات مهم اشتراک مساعی کارکنان را تشویق کند و بطور مستمر خودهدایتی و خودکنترلی زیردستان را گسترش دهد.

 

 

 

جدول ۲-۴ انتظارات

 

 

۱٫ انسان ها اگر دستمزد مناسب دریافت دارند کار را تحمل می کنند.

 

۱٫مبادله اطلاعات با زیردستان و درگیر ساختن آنها در تصمیمات روزمره، نیازهای اساسی آنها را به تعلق و مهم بودن ارضا می سازد.

 

۱٫توسعه نفوذ زیردستان، خود ـ هدایتی و خودکنترلی منجر به بهبود بازدهی می شود.

 

 

 

۲٫ اگر وظایف به حد کافی ساده باشد و افراد دقیقاً کنترل شوند آنها در سطح استاندارد تولید می کنند.

 

۲٫ارضاء چنین نیازهایی موجب بهبود روحیه و کاهش مقاومت در برابر اعمال اختیارات رسمی می شود و زیردستان با علاقه مندی همکاری میکنند.

 

۲٫ رضایت شغلی موجب می شود که زیردستان از حداکثر توانایی های خود در کار استفاده کنند.

 

 

 

۲-۱۲ تئوری های انگیزش
در سال ۱۹۷۰، ج. پ کمپل و همکارانش تئوری های انگیزش را در دو چهارچوب کلی تقسیم کردند:

 

 

• تئوری های محتوایی

 

 

 

• تئوری های فرآیندی

 

 

۲-۱۲-۱ تئوری های محتوایی
نظریه پردازان تئوری های محتوایی درصدد شناخت و مشخص ساختن عواملی هستند که موجب انگیزش انسان برای کار می گردد. به عبارت دیگر تئوری های محتوایی در جستجوی چیزهایی هستند، که رفتار فرد را برای انجام کار فعال می سازد. تئوری سلسله مراتب مازلو، دو عاملی هرزبرگ، مک کللند، ERG و نیازهای بالفعل مورای از جمله تئوری های محتوایی هستند که به شرح آنها خواهیم پرداخت.

۲-۱۲-۲ تئوری های فرایندی
این تئوری ها فرایندهای رفتار موجود زنده را مد نظر قرار می دهند. به عبارت دیگر، چگونگی آغاز و تداوم رفتار بررسی شده و دلیل توقف آن تبیین می گردد. همه الگوهای فرایندی سعی دارند متغیرهای عمده ای را که در انتخاب سطح فعالیت برای انجام کار، موثر هستند مشخص نمایند. معمولاً متغیرهایی چون، نیازها، انتظارها، پاداش ها و تقویت کننده ها مورد توجه قرار می گیرند. علاوه بر این الگوهای فرایندی در صدد یافتن کنش متقابل این متغیرها، با متغیرهای وابسته ای چون خشنودی شغلی کارکنان می باشند.
تئوری انتظار و برابری از جمله تئوری های فرایند هستند (هلر، ۱۳۸۳، ۶۲).
۲-۱۳ بهبود کیفی عامل کار
نیروی انسانی، مهم ترین عامل در بهبود بهره وری است. در این جا به نکاتی اشاره می شود که کارکنان با به کار گرفتن آنها می توانند بهره وری خود را بهبود بخشند.
ـ نگرش های مثبت کاری، همچون داشتن غرور در کار و میل و شوق برای پیشرفت مستمر
ـ ارتقای مهارت ها و کسب مهارت های جدید از طریق آموزش
ـ کمک به همکاران در مواقع لزوم و اجرای کارها به صورت گروهی
ـ مشارکت در برنامه های بهبود بهره وری همچون «گروه های کنترل کیفی» و طرح پیشنهادها
ـ اجرای درست کار از همان بار اول
ـ حفظ سلامت جسمانی
مدیریت می تواند با اجرای طرح های لازم و ایجاد انگیزش های مناسب در کارکنان از طریق اعطای پاداش های مادی، تفویض اختیارات، ایجاد فضایی دوستانه و پرمودت و روابطی مبتنی بر همکاری بین کارکنان و خود، در بهبود بهره وری موثر باشد. کلیه این تدابیر کارکنان را تشویق می کند تا وظیفه خود را با اطمینان و اعتماد به نفس انجام دهند و به کارکنانی مفید و موثر تبدیل شوند.
«فابریکانت» بر اهمیت بهبود کیفی عامل کار تأکید می گذارد و می نویسد: ” آموزش مستمر و مداوم نیروی کار و سایر کوشش هایی که در جهت بهبود کیفیت نیروی کار به عمل می آید، نوعی سرمایه گذاری در منابع انسانی است که دارای بازده می باشد. سرمایه گذاری در منابع انسانی همانند سرمایه گذاری در ماشین آلات و تجهیزات منشأ بهره وری بالا است. (ابطحی، ۱۳۸۳، ۷۰)
۲-۱۴ نظریه مکتب انگیزشی شخصیت
۲-۱۴-۱ نظریه هنری ماری
هنری ماری تصریح می نماید که نظریه ی شخصیت شناسی او، نظریه ای موقتی و آزمایشی است. او برای برپا کردن نظام نظریه ی شخصیت شناسی، وجود اصول پایه ای معینی را ضروری می دانست.
الف. در تمامی کارهای او، اصل اساسی اول، اعتقاد محکم وی به این اندیشه مشهور است که فرایندهای روانشناختی بستگی تام به فرایند فیزیولوژیکی دارند. عبارت مفید و مختصر او، که اگر مغزی نباشد، شخصیتی هم نیست، این دیدگاه را به خوبی خلاصه می کند. شخصیت ریشه در مغز دارد، زیرا این فیزیولوژی مغزی فرد است که شخصیت او را اداره و هدایت می کند. به طور کلی هر چیزی که شخصیت بر آن مبتنی باشد در مغز وجود دارد.
ماری این فرایندهای کنترل کننده ی مغزی را آن چنان مهم تلقی می کرد که آنها را فرایندهای حاکم و اداره کننده می نامید.

منبع بار باقیمانده از تجمع بارها در درخت رطوبتی با اعمال ولتاژ DC در زمانی که این بار در حال حرکت و یا ناپدید شود می باشد که با اعمال ولتاژ ac بار باقیمانده آشکار می­ شود.
با اعمال ولتاژ ac به بارباقیمانده درحالت تنزل درخت رطوبتی، زمان آسودگی سریعتر می­ شود. این ویژگی وابسته به مشخصه غیرخطی (V-I) درخت رطوبتی دارد.
اگرچه بارباقیمانده­ از بخش غیر مرتبط با فرسودگی بوجود می ­آید ولی زمان آسودگی بار باقیمانده با ac اعمالی دیگر منابع، متفاوت است. چون زمان آسودگی درخت رطوبتی سرعت قابل ملاحظه ای دارد ، برای رسیدن به جداسازی سیگنال فرسودگی از سیگنال خطا باید زمان آسودگی بار باقیمانده سریع استخراج شود[۲۱].

استفاده از اعوجاج هارمونیکی (THD)^[32]جریان تلفات
درخت های رطوبتی طویل، از طرف دیگر، می توانند تاثیر زیادتری روی THD جریان مقاومتی داشته باشند و بنابراین با اندازه ­گیری THD می توان جریان مقاومتی را بهتر آشکارسازی کرد، زیرا هم بستگی بین THD و طول متوسط درخت رطوبتی بهتر از هم بستگی بین tanδ و درخت رطوبتی است. علاوه بر این وقتی خرابی زیاد می شود، مقاومت عایق معمولا کم می شود و خازن شنت زیاد می شود که می توان از آن برای نشان دادن خرابی عایقی استفاده کرد[۲۶].
استفاده از مولفه DC جریان نشتی عایق
می دانیم که جریان DC کوچکی در جریان عایق کابل­هایی که قدری خرابی دارند وجود دارد. با آشکارسازی این جز DC می توان به درجه تنزل عایقی پی برد اندازه ­گیری جریان نشتی DC که برای تشخیص تنزل درخت رطوبتی درعایق کابل انجام شده، اغلب جریان نشتی متغیر و ناپایدار مشاهده شده است. این پدیده را “ضربه زدن^[۳۳]” نامیدند که برای رابطه تخلیه جزئی همراه با درخت رطوبتی درنظر گرفته شده است[۲۶].
اندازه گیری ولتاژبازگشتی^[۳۴]
روش ولتاژ بازگشتی، از رایج ترین روش ها برای تشخیص تنزل عایقی و وجود درخت رطوبتی در داخل عایق کابل هاست. ازآنجائی که درخت رطوبتی و یا عوامل دیگر تنزل عایقی خاصیت غیر خطی دارند بهتراست درحوزه زمان مورد بررسی قرار گیرند تا حوزه فرکانس [۲۷].
با روش ولتاژ بازگشتی (RVM) می توان سطح تنزل عایقی را تشخیص داد. وقوع ولتاژ بازگشتی ناشی از پدیده قطبش ناپذیری^[۳۵]عایق است که در سه مرحله می­باشد[۲۷]:
با اعمال ولتاژ پله DC ، خازن های ذاتی ( ناشی از شکل هندسی کابل) شارژ شده و عایق قطبش پذیر خواهد شد. در این زمان باری که در عایق وجود دارد ، شامل بارهای آزاد خازن ها و مقید ناشی ازقطبی شدن است.
اتصال کوتاه کردن کابل برای مدت کوتاه، باعث خارج شدن بارهای آزاد خازنی و شروع قطبش ناپذیری در عایق است.
پس از حذف بارهای آزاد، اتصال کوتاه باز شده و با ادامه قطبش ناپذیری بارهای مقید نیز بصورت بارهای آزادخواهد شد. ولتاژی که با آزاد شدن بارها ایجاد می شود، ولتاژ بازگشتی نام دارد[۲۷].
این سه مرحله در شکل (‏۳‑۳) نشان داده شده است:
شکل (‏۳‑۳). مراحل اندازه گیری ولتاژ باز گشتی[۲۷]
در شکل (‏۳‑۳) ولتاژ بازگشتی، سه پارامتر مهم وجود دارد که عبارتند از[۲۷]:
شیب اولیه پس ازقطع اتصال کوتاه
اندازه بیشینه ولتاژ بازگشتی
زمان وقوع بیشینه ولتاژ بازگشتی
تشخیص میزان تنزل عایقی کابل، ناشی از حضور حفره و یا درخت رطوبتی با بهره گرفتن از یک طیف قطبشی، حتی درصورتی­که یک اندازه ­گیری مرجع برای کابل سالم دردسترس باشد، کاربسیار دشواری است. جهت تشخیص حفره و درخت رطوبتی بدون نیاز به اندازه ­گیری مرجع، نیاز به دوطیف قطبشی با نسبت  متفاوت می­باشد که با بهره گرفتن از آن می­توان طیف قطبشی تقسیم شده را بدست آورد. برای محاسبه طیف تقسیم انجام شده است. به کمک این طیف می­توان بوجود حفره و درخت رطوبتی درعایق پی برد. بطور مثال طیف قطبشی در کابل های غیر درخت رطوبتی و کابل های درخت رطوبتی در شکل (‏۳‑۴) وشکل (‏۳‑۵) بدست آمد[۲۶].
شکل (‏۳‑۴). طیف قطبشی کابل PE سالم[۲۶]
شکل (‏۳‑۵). طیف قطبشی کابل PE درخت رطوبتی[۲۶]
حال به بررسی تاثیر طول درخت رطوبتی در طیف تقسیم^[۳۶] پرداخته می­ شود. در بررسی­های صورت گرفته نسبت طول درخت رطوبتی به ضخامت عایق (crossing) به میزان ۱۰ ، ۲۰ ، ۴۰ ، ۶۰ و ۸۰ درصد محاسبه شده و عرض درخت رطوبتی بطور ثابت ۱/۰ طول درخت رطوبتی است . در شکل (‏۳‑۶) طیف تقسیم این حالت رسم شده است. پیک طیف تقسیم به مقدار بزرگتر T_c شیفت پیدا کرده و دامنه پیک با افزایش درخت رطوبتی افزایش پیدا کرده است[۲۶].
شکل (‏۳‑۶). طیف تقسیم شبیه سازی شده کابل های XLPE با طول درخت رطوبتی در محدوده ۱۰ الی ۸۰ درصد ضخامت عایق[۲۷]
تاثیر عرض درخت رطوبتی نیز مورد مطالعه قرار گرفت و برای محاسبه ۱/۰ الی ۵ درصد طول عایق (covering) و طول درخت رطوبتی بطور ثابت ۴۰ درصد ضخامت عایق در نظر گرفته شده است. درشکل (‏۳‑۷) طیف تقسیم درعرض درخت رطوبتی رسم شده است. دامنه پیک طیف تقسیم با افزایش عرض درخت رطوبتی افزایش یافته است. مکان پیک، وابستگی جزئی به عرض درخت رطوبتی دارد[۲۷].
شکل (‏۳‑۷). طیف تقسیم شبیه سازی شده کابل های XLPE با عرض درخت رطوبتی در محدوده ۰.۱ الی ۵ درصد طول عایق[۲۷]
جمع بندی آشکار سازی درخت رطوبتی اندازه ­گیری ولتاژبازگشتی :
طیف تقسیم بخوبی می تواند کابل های سالم و درخت رطوبتی شده چه در آزمایشگاه و چه در میدان را از هم تشخیص دهد.
شبیه سازی طیف تقسیم کابل های XLPE برای مقادیر مختلف نشان می دهد که طول درخت رطوبتی به مکان پیک طیف تقسیم بسیار حساس و به عرض درخت رطوبتی غیر حساس است[۲۷].
روش اندازه­ گیری جریان آسودگی هم­دما^[۳۷]
این روش، روشی بسیار قدرتمند در ارزیابی شرایط عایقی می­باشد که از دسته روش­های غیرمخرب است. تئوری روش به این صورت است که عایق، دارای سطوح تله­هایی^[۳۸] است که به صورت غیر پیوسته در تمامی باند انرژی پخش شده ­اند. ثابت زمانی و اندازه این سطوح تله­ها در شرایط مختلف عایقی متفاوت خواهد بود. وقتی که این تله­ها با یک منبع تحریک می­شوند و بعد از آن در دمای ثابت تحریک حذف می­ شود، جریان غیرقطبی شدن، به صورت یکنواخت با زمان کاهش خواهد یافت. جریان آسودگی هم­دما را می­توان به صورت زیر محاسبه کرد[۲۸]:

q: بار
L: ضخامت عایق
f₀(E): مکان اولیه تله­های پر شده از الکترون
N(E): چگالی تله­ها
E: انرژی تله­ها
حاصلضرب جریان و زمان به صورت خطی با چگالی تله­ها، N(E)، متناسب است. بنابراین نمودار I(t).t-logt، به صورت مستقیم توزیع انرژی تله­های اشغال شده در عایق را نشان می­دهد. در ضمن می­توان جریان آسودگی هم­دمای اندازه ­گیری شده را به صورت زیر با سه مولفه وابسته به زمان تقریب زد[۲۸]:

که پارامترهای a_i و  از برازش اطلاعات عایق محاسبه می­شوند. با مقادیر محاسبه شده جریان آسودگی هم­دما، به صورت زیر پارامتری با عنوان ضریب A تعریف می­ شود که برحسب اندازه­ای که برای آن محاسبه می­ شود، سطح تنزل عایقی مشخص می­ شود[۲۸]:

 ≈

جدول (‏۳‑۱) سطح تنزل عایقی با ضریب A را نشان می دهد[۲۸].
جدول (‏۳‑۱). میزان سطح فرسودگی عایقی با درنظر گرفتن ضریب A[28]

 

سطح فرسودگی	سالم	نیمه عمر	فرسوده	بحرانی
ضریب A	۷۵/۱<	۷۵/۱-۹۰/۱

۳- سازمان های اداری و اجتماعی

بدیهی است که اداره سرزمین پهناور اسلامی به ویژه پس از عصر فتوحات، نیازمند دستگاه‌های اداری دقیق و گسترده ایی بود . لذا مسلمین با درک این مطلب برای اداره حکومت و مملکت اسلامی نهاد های گوناگونی برپا کردند من جمله:

۱) دیوان

حفظ و حراست و سامان امور سرزمین‏های فتح شده، دانش و درک ویژه‏ای طلب می‏کرد که مسلمانان در آغاز حرکت فتوح از آن بی‏بهره بودند، اما در پی تداوم پیوستن سرزمین‏های تازه فتح شده و لزوم درک این فنون در آیین ملک‏داری و تدبیر سیاسی، بسیاری از مسلمانان به سوی کسب این مهارت‏ها گام برداشتند. از همین دوران است که اندک اندک سازمان‏های دیوانی برای انتظام ارکان سیاسی ظهور کرد؛ سازمان‏هایی که شاید با بیت‏المال مدینه آغاز شد و در دوران اموی و عباسی به ایجاد دیوان‏های متعدد انجامید.^[۱۵۳]
این دستگاه اداری باید با دقت بر درآمد سرزمین نظارت می کرد، میان آن را به دست می آورد و با اعزام نیرو به اطراف سرزمنیهای اسلامی نظارت میکرد.و بر دستگاه های نظارتی درون حکومت نظارت داشت^[۱۵۴]
در سرزمین اسلامی وظیفه سرپرستی بخش بزرگی از اموال عمومی به دست «دیوان خراج» قرار داده شد. در این دیوان فهرستی وجود داشت که اموال و داراییهای سرزمین های اسلامی در آن نوشته می شد ^[۱۵۵]
« دیوان برید» را مسلمین برای خبر رسانی ، انتقال فرمان‌ها و اخبار از اطراف و اکناف سرزمین به مرکز خلافت و اعمالی از این دست بود و به مروز زمان وظایف این دیوان شکل امنیتی هم پیدا کرد^[۱۵۶]
دیوان دیگری که ر حیطه سرزمین اسلامی به فعالیت مشغول بود، دیوان جیش، در زمان خلیفه دوم به وجود آمد و ناظر به احتیاجات جیش قرار داده شد؛ دیوان بیت المال که محلی بود برای نگه دارای اموال منقول که از راه خراج، جزیه یا در آمد های یگر به دست می آمد

۲) نهاد حسبه

حسبه یکى از تشکیلات ادارى, مذهبى مسلمانان در دوره خلافت اسلامى بوده که وظیفه آن نظارت بر اداره امور شهرى و رفتار شهروندان و بازاریان بر پایه احکام دینى و عرفى جامعه اسلامى بوده است.
وظیفه حسبه را نیز می‌توان به طور خلاصه در موار ذیل دسته بندی کرد: ۱- نظارت بر بازار و حرفه ها ۲- نظارت بر اخلاق عمومی جامعه ۲- نظارت بر راه ها و ساختمان ها ۳- مبارزه با گران فروشی و موارد متفرقه^[۱۵۷]

۳) تشکل های بین المللی جهان اسلام

امروزه تشکل‌هایی که در جهان اسلام مشفول کارند عبارتند از کنفرانس عدم تعهد؛ که نمادی است از جستجوی بشر برای صلح و امنیت ملتها و تلاش برای یک نظام سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جدید در جهان. این سازمان نیرویی حیاتی است برای نبرد علیه استعمار در همه صور و مظاهر آن.
سازمان کنفرانس اسلامی،: سازمانی است بین منطقه‌ای که از ۶۰ کشور مسلمان تشکیل شده است. این سازمان با شعارهایی همچون ایجاد همکاری، تفاهم اسلامی و کوشش در راه همبستگی است و برای اهداف مشترکی مانند تکیه بر حفظ ارزشهای معنوی، اخلاقی، اجتماعی، و استحکام پیوندهای برادری ودولتی میان کشورهای مسلمن تشکیل گردیده است.
اتحادیه عرب، نیز سازمانی است متشکل از اعراب‌که برای رسیدگی به امور عربی- اسلامی، تشکیل شده است.
سازمان بعدی، مجمع دارالتقریب بین المذاهب الاسلامیه که برای اصلاح ساختار اجتماعی بین مسلمین و ایجاد وفاق بین ملت های مسلمانان به وجود آمده^[۱۵۸]

ج- اقتصادی

درقرون متوالی در اثر امنیت موجود و اهتمام مسلمین، کار و کسب و تجارت در سرزمین‌های اسلامی رو به گسترش گذاشت و جهان شاهد اقتصاد پر رونق اسلامی، نه تنها در میان مسلمان بلکه در سرزمین‌هایی که به نوعی با مسلمین مراوده داشتند؛ گشت. وسعت امپراتوری اسلامی و ضمیمه شدن کشورهای حاصلخیز و ثروتمند همچون ایران، روم و هندوستان سبب شد تا اقتصاد در کشورهای اسلامی رونق بگیرد.
اقتدار موجود در مملکت اسلامی باعث از بین رفتن محدودیتهای تجاری و امنیتی گردید و لذا مسلمین با بهره گرفتن از این مواهب که قلمرو متعدد آسیای غربی، همگی قلمرو یک دولت شده بودند وضع امتیازات مهم اقتصادی داشت که در نتیجۀ آن در داخل این حوزه مقررات گمرکی و موانع تجارتی از میان رفته بود، وحتی دین و زبان نیز حمل کالا را آسان کرده بود. به علاوه،اعراب چون اشراف اروپا تاجران را تحقیر و تمسخر نمی‌کردند. و‌آن ها نیز در کار انتقال کالا با سود ناچیز از تولید کننده به مصرف کننده، با مسیحیان و یهودیان و ایرانیان همدست شدند، و حول و نقل و معامله در شهرها فراوان شد. تا دوران جنگ‌های صلیبی، بازرگانی اسلام بر مدیترانه تسلط داشت. از یک سوی دریا ، یعنی از شام و مصر، به یک سوی دیگر، یعنی تونس و سیسیل و مراکش و اسپانیا، می‌رسید و در راه از یونان و ایتالیا و سرزمین گل می‌گذشت. اعراب ار اتیوپی دریای سرخ را تحت سلطه خود گرفتند؛ واز دریای خزر تا مغولستان تجارت خود را گسترش دادند. همچنین فعالیت بازرگانی مسلمین تا رود ولگا، حاجی طرخان و فلان و اسکاندیناوی و آلمان را زیر تسلط خود در آوردند.^[۱۵۹]
در واقع زیر سایۀ همین رونق اقتصادی بود که حاکمیت و اقتدار در کشورهای اسلامی، ثبات پیدا کردو هزینه‌های لازم برای فعالیت‌های علمی و ساخت‌وساز کتابخانه‌ها، رصدخانه‌هاو…فراهم گشت و امنیت سیاسی و فراوانی برای دانشمندان به وجود آمد؛ با وجود راه های امن، سرمایه‌گذاری رونق گرفت وامکان سفرهای علمی به وجود ‌آمد. در نتیجه رونق اقتصادی شهرهای اسلامی، شهرنشینی گسترش یافت و نهادهای شهری نیز توسعه پیدا کردندبه حدی که، بغداد در قرن دهم میلادی بزرگترین شهر جهان به شمار می‌رفت.^[۱۶۰]

۱- تجارت

جدیت اعراب و مسلمین در پیشرفت امور اقتصادی و تجارتی کمتر از جدیتی نبود که در علوم و فنون از خود بروز دادند. زماانی که اروپا از نقاط دور دست مشرق بکلی بیخبر و نیز آفریقا غیر از سواحل چندی باقی قطعات آن از نطرها مخفی بودده است؛ روابط تجارتی آنان در آن زمان با چین و هند و آفریقای مریکزی و نیز با ممالک غیرر معروف اروپا مثل روسیه و سوئد و دانمارک نیز برقرار بوده است.^[۱۶۱]
تجارت اعراب با چین گرچه پیش از پیامبر نیز بوده است ولی تجارت مستقیم با آنان بعد از تشکیلل حکومت اسلامی برقرار شد. و در آفریقا نیز سیاحان و تجر فراوانی از مسلمین مشاهده می شود و در رابطه با اروپا ارتباط مسلمیین تا مددت های طولانی دوام داشته است، اول از راه پیرنه، دوم از طریق دریای مدیترانه، سوم ز راه روسیه که از راه رودخانه ولگا داخل شمال اروپا می‌شدند.^[۱۶۲]
از همان ابتدای شکل‌گیری جهان اسلام، تجارت، افزون بر گسترش دادن اسلام، در رفاه و بهروزی مسلمین سهم بسزایی داشت. در کشورهای فتح شده، طبقه جدیدی از زمین‌داران عرب سر برآورده؛ همین که این زمین داران پول اندوختند، آن را درروش های جدید کشاورزی سرمایه‌گذاری کردند وشهرهای رو به رشد امپراتوری، بازار جدید وسیعی برای اقلام تجملی و با کالاهای تجاری غیربومی که با کشتی های اقیانوس پیما حمل می شد فراهم آوردند. تاریخ دان( آلبرت حورانی) به شرح تجارت پر رونقی می‌پردازد که در امپراتوری شکل گرفت:
«فلفل و اویه جات، سنگ های گران بها، پارچه ای ظریف و گران بها از هند و چین، پوست و خزاز کشورهای شمالی می آمد و در عوض عاج و منسسوجات فرستاده می شد. شهرهای خاورمیانه نه تنا مصرف کننده بلکه همچنین تولید کننده کالاهای تولیدی برای صادرات و نیز مصرف خودشان بودند. برخی از محصولات- تسلیحات جنگی منسوجات فاخر برای کاخ نشینان، شکر و کاغذ- در مقیاس وسیع اما اکثرا در کارگاه های کوچک تولید می شد.عباسیان به مقادیر زیادی طلا دسترسی داشتند …و ضرب سکه برایشان امکان پذیر شد….به همراه نظام پولی ، تظام مالی نیز به وجود آمد».^[۱۶۳]

۲- منابع طبیعی

سرزمین‌های اسلامی در منطقه‌ای قراردارند که عموما در ناحیۀ گرم و خشک هستند و از منابع سرشار معدنی برخوردارند، اما امروزه به لحاظ جغرافیای اقتصادی، اهمیت جهان اسلام ازآنجا ناشی می شود که کشورهای مزبور حدود ۳۵ درصد منابع اقتصادی و بخش عمده نفت و گاز جهان را در اختیار دارند. گول سرشار نفت و جمیعت دایم التزاید این کشورها، بازار وسیعی را به وجود آورده است که در کنار تولیدات مواد خام کشاورزی و معدنی، زمینه‌های لازم برای رشد و توسعه اقتصادی وحضور فعال دربازارهای جهانی را فراهم آورد.^[۱۶۴]

۳- کشاورزی

با پدید آمدن حکومت اسلامی تغییرات و نوآوری‌های گوناگون در عرصه کشاورزی مسلمانان صورت گرفت. در ایام خلفا، اراضی را تقسیم کردند، و دولت در دفاتر منظم آن را نگاه داشت، راه های بسیاری پدید آورد، به مراقبت آن پرداخت ، و در اطراف رودها برای جلوگیری از طغیان آب، بندها پدید آورد. پیش از فتح اسلام نیمی از خاک عراق صحرای بایری بود و پس از آن بهشتی سرسبز شد. بسیاری از زمین‌های فلسطین که پیش از پیروزی مسلمین سنگ‌وشن بود حاصلخیز، ثروتمند و پرجمعیت شد. خلفا مردم را از زندگی حصل کارشان به نسبت زیاد ایمن ساختند و به مردم صاحب استعداد فرصت کوشش دادند و مدت شش قرن مناطق را از چنان رفاهی بهره ور ساختند که هرگز پس از ایشان نظیرش را ندیدند^[۱۶۵]
دانش مسلمین نه تنها در متن سرزمین‌های اسلامی باعث رونق کشاورزی شد، بلکه بی‌شک فتح اسپانیا توسط مسلمانان و سرازیر شدن علم و دانش به این سرزمین پس از سده دهم میلادی (سوم هجرت) از اهمیت ویژه‏ای در تاریخ این سرزمین برخوردار است؛ زیرا زندگی مردم این کشور با پذیرش فرهنگ و تمدن اسلامی بسرعت با تحولی عظیم روبرو گردید، و شهرهای قرطبه، طلیطله و غرناطه به مراکز شکوفایی اقتصادی مبدل گردید و شهرها رو به رشد و توسعه نهاد؛ زیرا مسلمانان با به کارگیری شیوه‏های نوین کشاورزی، در بخش آبیاری در اسپانیا حتی زندگی روستایی را با بردن انواع بذرها و نباتات از قبیل هلو، زردالو، انار، پرتقال، برنج، زعفران، پنبه و نیشکر رونق و دگرگونی خاصی بخشیدند، به گونه‏ای که با تحول در بخش کشاورزی، بازرگانی نیز توسعه و رونق پیدا کرد، و بندرهای مالقه، والمریه به مراکز پررونق تجاری تبدیل شد.^[۱۶۶]
گفتار دوم: حیطه های انحطاط
گرچه پس از دوران پرشکوه تمدن اسلام، یادآوری ناکامیهای گذشته ذهن هر مسلمانی را مشوش می کند، ولی چنانچه هدف از شناخت ناکامی‌ها، جلوگیری از افتادن مجدد در چاه انحطاط و شناخت راه های برون رفت از مهلکه باشد، مطمئنا از تلخی یاداوری انحطاط‌های صورت گرفته در تمدن اسلامی خواهد کاست؛ بخصوص در عصر فعلی، که مسلمین بیداری تازه‌ای را در شناخت راه های پیشرفت، تجربه می کنند.

الف- فرهنگی- علمی

از قرن‌ ۶ هجری‌ (دوازدهم‌ میلادی‌)، نوعی‌ زوال‌ علمی‌ در جهان‌ اسلامی‌ آن‌ روز پدیدار گشت‌. مشخصه‌ این‌ افول‌ کاهش‌ تعداد دانشمندان‌ و اندیشمندان‌، کاهش‌ تعداد کتب‌ و رساله‌های‌ جدید حاوی‌ نوآوری‌ و نیز ابداع‌ و یکسان‌شدن‌ اندیشه‌ها است‌. وبه تدریج با خشک مغزی ها و حملات صورت گرفته از بیرون تمدن اسلامی به مراکز علم و فرهنگی، علم در میان مسلمین به انحطاط گراییدو به تبع آن در باقی امور به سوی انحطاط یا رکود رفتند.

۱- از بین رفتن مراکز علمی و کتابخانه‌ها

در دوره دویست سالۀ حاکمیت مغولان ( سده هفتم و هشتم هجری) بر اثر اعمال وحشیانۀ مغولان زیان های جبران ناپذیری بر پیکرفرهنگ و تمدن اسلامی وارد آمد. یکی از جبران ناپذیرترین خرابی‌های مغولان در سقوط بغداد، نابودی کتابخانه و از دست رفتن چند هزار جلد کتاب بود. در طی کشتار عمومی هزاران دانشور، عالم، و شاعر تلف شدند، کتابخانه ها و گنجینه هایی که طی این قرنها فراهم شده بود ددر یک هفته ویران شد، صدها هزار جلد کتاب به سوختن رفت. و به گفته دورانت: هیچ یک از تمدن های تتاریخ چون تاریخ اسلام دچار چنین ویرانی ناگهانی نگشت.^[۱۶۷]
در سال ۱۰۵۹م، ترکمانان، ۱۰۴۰۰ جلد کتاب خطى یکى از کتاب خانه هاى معتزله و شیعه را در شهر «شاپور» فارس به آتش کشیدند. سرانجام، در سال ۱۲۵۴م پس از تسخیر بغداد، به گفته ابن بطوطه، قوم خونخوار مغول ۲۴ هزار تن از روشن فکران را از دم تیغ گذرانیدند و از کتاب خانه ها، توده هاى عظیم کتاب هاى خطى را بیرون کشیدند و به دجله افکندند و آن قدر این کار را تکرار کردند که از کثرت کتاب، در رودخانه سدّى ایجاد شد. سرانجام، مغولان از بیم طغیان آب، بقیه کتاب ها را آتش زدند.^[۱۶۸]
پس از سال ۱۱۵۰م، همین که ثروت و فراغ بال افزایش یافت و به تدریج، جریان ترجمه کتاب ها از جهان اسلامى آغاز شد، ذهن اروپاى باخترى از آن خواب دیرینه بیدار شد^[۱۶۹] و در مقابل، مسلمانان به تدریج، در آستانه خواب تاریخى قرار گرفتند. کتاب خانه ها توسط دشمنان خارجى متجاوز سوخته شدند، دانشمندان هلاک گردیدند، مدارس ویران گشتند، ثروت ها به غارت رفت و آنچه باقى ماند ویرانى بود و فقر و جنگ هاى داخلى و بى کفایتى حاکمان. از سوى دیگر، به تعبیر حنا الفاخورى، علماى غرب دانش را از اسلاف خود، که شاگردان مکتب مسلمانان بودند، فرا گرفتند; ولى شاگردان را بلند نام ساختند و استادان را از یاد بردند.^[۱۷۰]

۲- تحجر

بروز تحجر در میان مسلمین یکی از عوامل انحطاط مسلمین بوده است. تحجر» سنگ‌شدن، سخت‌ شدن‌ و به‌ صورت‌ سنگ‌ درآمدن‌ است،^[۱۷۱] ولی‌ در اصطلاح‌ به‌ معنی‌ ایستائی، جمود، سختی‌نشان‌ دادن‌ و مقاومت‌ در برابر هر نوع‌ تحول‌ و هر امر تازه‌ای‌ است^[۱۷۲]تحجر در حوزه اندیشه و تفکر رخ می دهد واگر در زمینه گرایش و رفتار ظاهر شود جمود نام دارد^[۱۷۳]
استاد مطهری سه جریان کلی را در تاریخ اسلام شناسایی می کند که به شدت دچار جمود اندیشی بوده اند و در ترویج تحجر نقش داشتند.
۱- جریانی که نظریه« حسبنا کتاب‌الله» را در رسیدن به مقاصد حکومتی و سیاسی‌اش مطرح کرده است. اقدامات این گروه در ایجاد انحراف فکری و مهجور ماندن عترت و انزوی سنت و سیره نبوی موثر بود.
۲-جریانی که « حسبنا احادیثنا و اخبارنا» راطرح کردندو به مهجور ساختن قرآن اهتمام ورزیدند.
۳- جریانی که در قالب تقدس، مساله معرفت ناپذیری و دست نایافتنی بودن آموزه های قرآنی را مطرح کردند و شعار« این التراب و رب الارباب» آنان به تعطیلی فکری انجامید^[۱۷۴]
اگر در تاریخ اندیشه اسلامی و جریان های فکری و فرهنگی دوره‌های مختلف جوامع اسلامی به تحقیق بپردازیم، میی بینیم که بر این اساس سه دسته جریان هایی مانند، اخباری گری و ظاهرگرایی، در برابر جریان باطنی گرایی و تاویل گرایی، یعنی دو تظام فکر معیوب و آسیب دیده حنبلیان و اسماعیلیان از یک طرف و جریان اخباریگری در حوزه اندیشه شیعی از طرف دیگر، ضربات سخت و سهمگینی را بر پیکر فرهنگ و تمدن اسلامی وارد کرد که به تعبیر استاد مطهری، ضربه ای که اسلام از دست اخباری گری شیعی خورد، از هیچ گروه و جریانی نخورد^[۱۷۵]
جمود گرایی در عصر حاضر هم وجود دارد. و به اعتقاد برخی پژوهشگران، این تجمد، در اصرار بر شکل ساختار علوم اسلامی در عصر حاضر صورت گرفته است که با جود پدید آمدن سوالهای فراوان در حوزه فقه و کلام، پایبندی بیش از حد شخصیت های آشنا به این فنون ، باعث شده سوالهای بی جواب زیادی در عصر حاضر باقی بماند.^[۱۷۶]

۳- جریان های عقل گریز

بی شک یکی از مهلک‌ترین حوادث برای تمدن اسلامی، شیوع عقل ستیزی و ظاهرگرایی بود که نه تنها بر پیکره افکار آزاداندیش مسلمین، تابوت یأس را زد؛ بلکه با ایجاد فرقه‌های گوناگون اسباب تفرقه را در میان امت فراهم کرد. برخی اندیشمندان دلایل و ریشه‌های افول فرهنگ و تفکر اسلامی را به دوره خلافت متوکل عباسی( ۲۴۷- ۲۳۲) نسبت داده اند.خلیفه‌ نهم‌ عباسی‌، متوکل‌، نخستین‌ حامی‌ متعصبین‌ حدیث‌، سنت‌ و فقه‌ بود. «او جهل‌ و مناظره‌ در آراء را ممنوع‌ ساخت‌ و هر که‌ را بدین‌ کار دست‌ زد مجازات‌ نمود و امر به‌ تقلید داد و روایت‌ و حدیث‌ را آشکار کرد»^[۱۷۷] از آنجا که متوکل عباسی بعد از تسلط خود بر حکومت، معتزله و کلیت عقلانیت را تعطیل کرد، و به ظاهرگرائی و حدیث گرائی، (و به زعم خود سنت) را احیاء نمود . تحول انحطاط دهنده‌ای در تمدن اسلامی ایجاد شد؛ در این زمینه ، مسعودی در مروج الذهب می نویسد: «وقتی که خلافت به متوکل عباسی رسید، دستور داد که هرگونه اندیشه و نظر و بحث و بررسی در مجادلات، تعطیل شود و آنچه از عقلانیت در دوره معتصم، واثق، مامون عباسی رواج داشت، ترک شود و مردم باید روش تقلید و تسلیم را پیشه گیرند و هرگونه اندیشیدن و عقلانیت را ترک گویند و دستور داد که شیوخ محدثان، حدیث گویند و سنت را اظهار کرده و «جماعه » را احیاء نمایند»^[۱۷۸]
تحت سیطرۀ این طرز تفکر گروهی در اسلام متولد شد که به حنابله معروفند. این عده عقل گرایان را متهم به کفر می کردند. البته این طرز تفکر دامن عده ای از شیعه اثنی عشری و اسماعیلی را هم گرفت.
علاوه بر این رشد گروه تصوف در قرن ۶و ۷ هجری نیز افت بسیار بزرگی برای ترویج علم و به خصوص علوم عقلی، به حساب می آید. که این عده عقل را برای وصول به حقیقت کافی ندانسته و اشراق و شهود را وسیله درک حقایق می دانند^[۱۷۹]
جریان‌ مبارزه‌ با خردگرایی‌ با روی‌ کار آمدن‌ غزنویان‌ و سپس‌ سلجوقیان‌ که‌ از خوی‌ بیابانگردی‌ سادگی‌ ذهن‌ و تعصب‌ نسبت‌ به‌ اهل‌ سنت‌ و حدیث‌ برخوردار بودند از قرن‌ پنجم‌ هجری‌ قمری‌ به‌ بعد شکل‌ رسمی‌ و حکومتی‌ گرفت‌ به‌ طوری‌ که‌ هرگونه‌ بحث‌ راجع‌ به‌ علوم‌ طبیعی‌ ممنوع‌ شد؛ و باچیرگی ترکان و توجه صرف آنان به دیانت قشری ،منزلت دانشوران عقلی کاهش یافت و شریعتمداران اهل سنت و جماعت به سلاطین ترک تقرب جستند تاحدی که برخی ازخلفا قبلی که به علوم عقلی توجه کرده بودند مورد لعن ونفرین وطعن واقع شدند وحتی به مأمون که قبل از این دوره توجه‌ای خاص به اندیشه عقلی داشت نسبت زندقه داده شد و متوکل پس از او پرداختن به جدل را نفی کرد وهزل گویی جانشین بحث علمی شد.تعطیلی مناظره علمی در دارالخلافه متوکل درایران پیامدهای مهمی برای تعطیلی علوم عقلی دربرداشت.^[۱۸۰]

۱) تکفیر

متاسفانه بروز تحجر باعث شد در برهه ای از تاریخ اسلامی با پدیده های علمی به مبارزه پرداخته شود واساساً متعصبین‌ دینی هر کس‌ را که‌ به‌ علوم‌ اوایل‌ (طبیعی‌) توجهی‌ داشت‌ زندیق‌ و ملحد می‌دانستند چنان‌ که‌ مأمون‌ را زندیق‌ و حتی‌ امیرالکافرین‌ می‌خواندند. به طوری که «ایشان‌ لفظ‌ علم‌ را جز بر علم‌ موروث‌ از نبی‌ اطلاق‌ نمی‌کردند و یا جز آن‌ را علم‌ نافع‌ نمی‌شمردند و علمی‌ را که‌ نفع‌ آن‌ برای‌ اعمال‌ دینی‌ ظاهر و آشکار نبود عدیم‌ الفایده‌ می‌پنداشتند و می‌گفتند که‌ به‌ تجربه‌ دریافته‌ شده‌ که‌ چنین‌ علمی‌ به‌ خروج‌ از صراط‌ مستقیم‌ منتهی‌ خواهد شد. علوم‌ اوایل‌ را «علوم‌ مهجوره‌» یا «حکمه‌ مشوبه‌ به کفر» می‌شمردند.»^[۱۸۱]

۲) بی فایده خواندن علوم طبیعی

فرآوری مس از منابع مهم آلاینده هوا به شمار می‌رود.گزارش‌شده است که در یک حوضچه کارخانه ذوب مس(با ظرفیت تولید سال / تن ۱۰۰۰۰۰) ۲۵% از کل انرژی الکتریکی و غیر الکتریکی نظیر مصرف انواع سوخت‌های فسیلی را برای تولید کنسانتره مس در مرحله ذوب مصرف می‌کند این درصد بالای مصرف انرژی در مرحله ذوب مس خود منبع مهم انتشار گاز آلاینده Co₂ می‌باشد درحالی‌که ازنظر زیست‌محیطی میزان گاز آلاینده Co₂ منتشرشده حاصل از ۲۵% مصرف انرژی الکتریکی و غیر الکتریکی در مرحله ذوب مس مقداری کنترل‌شده می‌باشد. بنابراین مصرف انرژی و نگرانی‌های زیست‌محیطی بایستی در فرآوری مس در نظر گرفته شود. چراکه بخش انرژی در سراسر جهان منبع برجسته انتشار گاز Co₂ است که مهم‌ترین گاز گلخانه‌ای ناشی از فعالیت انسانی می‌باشد (آلواردو، مالدونادو و ژاکس ۱۹۹۹)^[۴].

۱-۳ سؤالات اصلی تحقیق
۱) میزان انتشار مستقیم گاز So₂ ناشی از فرآوری سنگ معدنی مس چه قدر می‌باشد؟
۲) میزان انتشار مستقیم گاز Co₂ ناشی از احتراق سوخت‌های فسیلی چه قدر می‌باشد؟
۳) میزان انتشار غیرمستقیم گاز Co₂ ناشی از برق مصرفی مجتمع سرچشمه چه قدر می‌باشد؟
۴) میزان هزینه‌های خارجی آلایندگی در فرآوری مس چه مقدار است؟
۱-۴ فرضیه‌های تحقیق
در این مطالعه فرضیه مطرح نشده است.
۱-۵ اهداف اساسی تحقیق

 

• • تعیین میزان انتشار مستقیم گازSo₂ناشی از فرآوری سنگ معدن مس.

 

• • تعیین میزان انتشار مستقیم گازCo₂ناشی از احتراق سوخت فسیلی.

 

• • تعیین میزان انتشار غیرمستقیم گازCo₂ناشی از برق مصرفی مجتمع صنعتی سرچشمه.

 

• • تعیین میزان هزینه‌های خارجی گازهای آلاینده Co₂و So₂ در فرآوری مس.

 

۱-۶ استفاده‌ کنندگان از نتایج پایان‌نامه
سازمان محیط‌زیست استان کرمان، امور تحقیقات و توسعه مجتمع صنعتی مس سرچشمه و پژوهشگرانی که بررسی مسائل مربوط به شاخص‌های آلودگی علاقه‌مندند.
۱-۷ جنبه جدید بودن و نوآوری طرح
در این مطالعه برای اولین بار با بهره گرفتن از شاخص‌های شناخته‌شده در زمینه برآورد آلودگی هوا میزان آلایندگی ناشی از فرآوری مس از طریق ذوب و پالایش مس در مجتمع صنعتی مس سرچشمه برآورد می‌شود.
۱-۸ روش تحقیق
روش تحقیق در این مطالعه بر اساس هدف از نوع کاربردی است و بر اساس ماهیت یا روش از نوع توصیفی است. بر این اساس این مطالعه به دنبال استفاده از شاخص‌های آلودگی از طریق روش موازنه جرم و ضریب انتشار؛ برای دستیابی به میزان آلایندگی گازهای So₂و Co₂ناشی از فرآوری ذوب و پالایش آندی مس و احتراق سوخت‌های فسیلی و مصرف برق می‌باشد.
۱-۸-۱ قلمرو تحقیق
قلمرو مکانی: مجتمع صنعتی مس سرچشمه – استان کرمان.
قلمرو موضوعی: تعیین میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از مصرف انرژی و فرآوری سنگ معدن مس و هزینه‌های خارجی ناشی از آن.
قلمرو زمانی: از سال ۱۳۸۸ تا سال ۱۳۹۲٫
۱-۸-۲ جامعه آماری و نمونه آماری
جامعه آماری این پژوهش مجتمع صنعتی مس سرچشمه است.
در انجام این تحقیق نمونه‌گیری صورت نمی‌گیرد.
۱-۸-۳ روش و ابزار گردآوری اطلاعات
در بخش نظری، این تحقیق به‌صورت کتابخانه‌ای صورت می‌گیرد و در بخش عملی نیز، داده‌های مربوطه از امور ذوب،کنترل کیفی، امور ایمنی بهداشت و محیط‌زیست (HSE) آن مجتمع جمع‌ آوری‌شده است.
۱-۸-۴ روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها
در این تحقیق پس از جمع‌ آوری داده‌های مناسب برای تخمین میزان آلودگی گازهای گلخانه‌ای So₂ و Co₂ با بهره گرفتن از نرم‌افزار EXEL، به تحلیل تجربی و نتیجه‌گیری از میزان آلایندگی ناشی از مصرف انرژی و فرآوری ذوب و پالایش آندی مس پرداخته می‌شود.
۱-۹ تعاریف مفاهیم و واژه‌ها:
اصل تعادل مواد ( موازنه جرم ):
اصل تعادل مواد به چیزهایی مربوط می‌شود که باید در جریان فیزیکی هر سیستم بسته باوجود قوانین ترمودینامیک برقرار باشد(پرمن و همکاران،۱۳۸۲).
قانون اول ترمودینامیک
بر اساس قانون اول ترمودینامیک نه ماده و انرژی جدید خلق می‌شود و نه ماده و انرژی موجود در جهان از بین می‌رود. این قانون اساس الگوهای تعادل مواد در فعالیت‌های اقتصادی است. مواد و انرژی مورداستفاده انسان در فعالیت‌های تولیدی و مصرفی سرانجام به‌صورت جریانی از مواد زائد و پسماندها به درون سیستم‌های زیست‌محیطی تخلیه می‌شود. بخشی از این جریان دارای آثار خسارت‌بار و تخریبی است. بنابراین برون نهاده‌ها یا اثرات جانبی ناشی از فعالیت‌های تولیدی و مصرفی ( نظیر آلودگی محیط‌زیست ) نتایج غیرمنتظره ناشی از بی‌فکری یا خودخواهی انسان نیستند، بلکه کاملاً فراگیر و غیرقابل‌اجتناب هستند(پرمن و همکاران، ۱۳۸۲).
قانون دوم ترمودینامیک
بر اساس قانون دوم ترمودینامیک مقدار کل ماده و انرژی متراکم مفید که در یک سیستم بسته وجود دارد، در طول زمان باید کاهش یابد و یا به‌عبارت‌دیگر آنتروپی سیستم به‌طور غیرقابل‌اجتناب افزایش می‌یابد (پرمن و همکاران، ۱۳۸۲)^[۵].
فصل دوم
ادبیات موضوع
۲-۱ مق
دمه
در این فصل، ابتدا به تعریف فلز مس و انواع منابع آن پرداخته خواهد شد. در ادامه، توضیحاتی در مورد فرایند تولید مس در مجتمع صنعتی مس سرچشمه ذکر خواهد شد. تاکنون مطالعات زیادی در زمینه برآورد آلایندگی و عوارض جانبی آن صورت گرفته است. در ادامه، مروری بر کارهای انجام‌گرفته داخلی و خارجی در حیطه آلایندگی، که مطالعات خارجی از سال ۲۰۰۷ گزارش‌شده است، بیان خواهد گردید. این موضوع باعث بررسی کلی‌تر تحقیق‌های سال ۲۰۰۷ به بعد خواهد شد. هدف از این کار، مروری بر گزارش‌ها و بیان خلاصه‌ای از پیشرفت‌های اصلی در دهه‌ های اخیر با تمرکز بر روی نوع روش می‌باشد. همچنین سایر تحقیق‌های انجام‌گرفته در این حیطه نیز برای وضوح هر چه بیشتر موضوع، آورده می‌شود؛ که در ادامه به بررسی آن پرداخته خواهد شد.
۲-۲ تعریف فلز مس
فلزی است قرمزرنگ که در ۱۰۸۱۱ درجه ذوب می‌شود و وزن مخصوصش ۹/۸ می‌باشد و پس از نقره بهتر از دیگر فلزات هادی گرما و الکتریسیته است. کاملاً چکش‌خوار و قابل تورق و مفتول شدن است (معین، ۱۳۷۶).
مس را در زبان فرانسه Cuivre در زبان اسپانیولی Cobve، در زبان آلمانی Kupfer و در زبان انگلیسی Copper می‌نامند و تمام این لغات از ریشه لاتین مس یعنی Cuprum مشتق گردیده است.
مس کالایی یک‌جور و مشابه نیست انجمن آزمون مواد ایالات‌متحده در حدود چهل نوع مس تصفیه‌شده به لحاظ محتوی فلز مس نوع و شکل و … طبقه‌بندی نموده است.
۲-۳ انواع مس و منابع آن
در طبیعت مس به‌صورت سه نوع کانی یافت می‌شود: سولفید، کربنات و سیلیکات که عمده‌ترین آن کانی سولفیدی می‌باشد. در ایران مس به‌صورت کالکوپیریت (سولفید آهن – مس) است. استخراج ذخایر مس تا مرحله خاصی ممکن است مقرون‌به‌صرفه باشد و با کاهش عیار مس و افزایش هزینه استخراج و کاهش قیمت، استخراج هم متوقف می‌گردد. گاهی حضور ترکیبات فلزی دیگری چون مولیبدن، طلا و نقره استخراج آن را باصرفه می کند. شیلی، آمریکا و شوروی سابق به ترتیب با ۷۹، ۵۷ و ۵۷ میلیون تن صاحبان بزرگ‌ترین منابع مس جهان هستند. برآوردی که در سال ۱۹۹۱ انجام‌شده است. نشان می‌دهد که ذخیره احتمالی مس ۲۴۰۰ میلیون تن (مس محتوی) است، اما منابع شناخته‌شده جهان ۵۰۰ میلیون تن (مس محتوی) هم تخمین زده می‌شود، ایران ازلحاظ ذخائر معدنی بر روی کمربند جهانی مس قرارگرفته است که از جنوب شرقی ایران شروع و تا شمال غربی و نواحی آذربایجان ادامه دارد. از ۳۳۰ کانسار مس در ایران تنها از دو تا کانسار (سرچشمه و قلعه زری) بهره‌برداری می‌شود. ناحیه مس کرمان را می‌توان قسمتی از کمربند فلز زایی ایران مرکزی به‌حساب آورد، و از مهم‌ترین ذخائر مس این ناحیه که بهره‌برداری از آن‌ها فراهم‌شده است، می‌توان از توده‌های مس سرچشمه و میدوک نام برد. مهم‌ترین معادن مس ایران و ذخایر مس برآورد شده در جدول ۲-۱ صفحه‌ی بعد نشان داده‌شده است (میر محمدصادقی، ۱۳۷۵).

شکل ۴-۱۱ تاثیر مقدار نانو سلولز بر فاکتور WI*فیلمهای ساخته شده ۶۵
شکل ۴-۱۲ تصاویر میکروسکوپ الکترونی گسیل میدان ،نانو فیبرسلولز ۶۷
چکیده :
در این پژوهش، خواص فیزیکی و مکانیکی نانوکامپوزیتهای حاصل از نانوفیبر سلولز وپلیمر پلی­وینیل­الکل مورد بررسی قرارگرفت. نانوکامپوزیت­ها از اختلاط پلیمر پلی­وینیل­الکل به عنوان ماتریس تجزیه شونده و سوسپانسیون نانوفیبرسلولز به­عنوان فاز تقویت­کننده طبیعی تجزیه شونده تهیه شدند. نانوفیبرهای سلولز با روش سوپر آسیاب از مخلوط سوزنی برگان تهیه گردید. فیبرهای سلولزی با بهره گرفتن از میکرسکوپ نیروی اتمی AFM مورد ارزیابی قرار گرفتند و قطر آنها ۱۰±۳۲ نانومتر اندازه ­گیری شد. پلیمرهای پلی­وینیل­الکل به منظور تهیه محلول پلیمر در آب­ مقطر حل گردیدند. نانوکامپوزیت­ها پس از اختلاط محلول پلیمر با سوسپانسیون حاوی نانوفیبر سلولز، با روش قالب­گیری محلول تهیه شدند. خواص مکانیکی در رطوبت ۵۵% اندازه گیری شد و افزایش معنی داری با افزایش درصد نانو در مقاومت مکانیکی مشاهده گردید. نتایج خواص مکانیکی نشان داد، مدول یانگ و استحکام کششی را به ترتیب ۹۷ و ۸۰ درصد افزایش داده است. بررسی ریخت شناسی فیلم­های ساخته شده، به وسیله میکروسکوپ الکترونی گسیل میدانیFE-SEM نشان داد سازگاری و سطح مشترک مناسب بین پلیمر و نانوفیبرهای سلولزی حاصل شده است. همچنین پراکنش مناسب نانوساختارهای سلولزی درپلیمر وجود داشت. در بررسی خواص زاویه تماس فیلم­های ساخته شده افزایش چشم­گیری مشاهده نشد و بر اساس گروه بندی دانکن تفاوت معنی داری رویت نشد.
واژه­ های کلیدی: نانوکامپوزیت، نانوفیبر سلولز، پلی­ونیل­الکل ، خواص مکانیکی
فصل اول
مقدمه و کلیات
۱-مقدمه
آلودگی محیط زیست و راه­های مقابله با آن یکی از مسائلی است که توجه بسیاری از محققان را به خود جلب نموده است و گرایش به سمت طبیعت امروزه در اکثر کشورهای پیشرفته و صنعتی به چشم می­خورد. اگر چه طبیعت توانایی خودپالایی آب و هوا را دارد ولی با افزایش جمعیت، بالا رفتن سطح زندگی و رشد صنایع، سرعت آلوده سازی اغلب بیشتر از خودپالایی طبیعت می­باشد. (نوشیروانی ۱۳۸۹)
تا قبل سال ۱۹۶۰ در کشورهای صنعتی توجه زیادی به آلودگی محیط زیست به عمل نمی­آمد. در سال ۱۹۶۰ اولین زنگ خطر آلودگی هوا در لس­آنجلس آمریکا زده شد. مه دود فتوشیمیایی در این مناطق باعث آبریزش چشم، سوزش گلو و خفگی گردید. از آن زمان به بعد با بررسی تغییرات به وقوع پیوسته در ترکیب اتمسفر و مسائلی همچون؛ نابودی لایه ازن، بارانهای اسید،محلول فتوشیمیایی و اثر گلخانه­ای تلاشهای فراوانی برای درک بهتر شیمی محیط زیست صورت گرفت و کم­کم نیاز مبرم به کنترل آلودگی محیط زیست برای حفظ یک توسعه پایدار در جهان احساس گردید. (الماسی ۱۳۸۸)

پلاستیک­های مورد استفاده یکی از عوامل آلاینده محیط­زیست یه شمار می­آیند. این ترکیبات به دلیل دارا بودن ماهیت غیر زیست تخریب پذیر در محیط زیست باقی مانده و آلودگی­های زیست محیطی را موجب می­شوند.
از سال ۱۹۷۰ و با وخیم شدن مشکل دفن زباله در سطح جهان استفاده از پلیمرهای زیست تخریب پذیر مطرح گردید که اولین موضوع در خصوص کیسه­های زباله و مواد یکبار مصرف بود طوری که ۳۰% از پلاستیک­های تولیدی برای مصارف یکبار مصرف می­باشد و تنها ۲% از آن بازیابی می­گردد لذا پلیمرهای زیست تخریب پذیر بعنوان جایگزین مناسب پلاستیک­های رایج مطرح گردید. (نوشیروانی ۱۳۸۹)
برای حل این مشکل، پژوهشگران به فکر استفاده از ترکییبات زیست تخریب پذیر افتاده­اند. ترکیباتی که به سادگی در محیط­زیست تخریب شده و به چرخه کربن وارد شوند. بایوپلیمرها جایگزین مناسبی برای ترکیبات سنتزی به شمار می­روند، آنها از منابع تجدید پذیر بدست می­آیند و به وفور در طبیعت یافت می­شوند.
۱-۱ پلیمرها و انواع آن
پلیمرها بزرگ مولکول­هایی هستند که از تعداد زیادی واحدهای همسان تکراری به نام مونومر تشکیل شده ­اند. پلیمرها به طور کلی دارای وزن مولکولی بیشتر از ۵۰۰۰ هستند. از دیر باز پلیمرها کارایی زیادی در زندگی انسان ها داشتند و امروزبه مهم ترین موضوع تحقیقات تبدیل گشتند.
پلیمرها را می­توان از نظر منشا تولید آن به دو دسته مصنوعی و طبیعی تقسیم کرد. پلیمر­های مصنوعی به طور عمده از منابع نفتی تهیه می­شوند. تولید و مصرف پلیمر­های نفتی به طور تقریبی از اواسط قرن بیستم شروع شده و به طور فزاینده­ای پیشرفت کرده است. در شکل ۱-۱ روند افزایش مصرف این نوع پلیمرها طی دهه­های مختلف نشان داده شده است(David teegarden، ۲۰۰۴).
شکل۱-۱-نمودار مصرف پلیمرهای پتروشیمیایی از سال ۱۹۵۰ تا ۲۰۱۰ (David teegarden، ۲۰۰۴).
این افزایش مصرف پلیمرهای مصنوعی (بر پایه نفت) به دلیل محدود بودن منابع نفتی ، تخریب پذیر نبودن در محیط زیست و آلودگی آن نگرانی های زیادی را بوجود آورده و باعث جلب نظر دانشمندان به سمت بررسی پلیمرهای طبیعی ( زیست تخریب پذیر) شده است.
پلیمرهای طبیعی در طبیعت توسط فعالیت طیف وسیعی از موجودات زنده مثل گیاهان ، جانوران و باکتری ها تولید می شوند. این مواد به سادگی توسط فعالیت موجودات زنده به ریز واحد های سازنده خود تجزیه شده و در محیط زیست باقی نمی­مانند. تولید و استفاده این پلیمرها در صنعت برای این منظور و با هدف داشتن صنعتی در خدمت توسعه پایدار و حفظ زیست بوم های طبیعی در دستور کار بسیاری از کشورهای پیشرفته قرار گرفته است. چند نوع عمده از پلیمر های طبیعی را در جدول زیر می توانید ملاحظه کنید(David teegarden، ۲۰۰۴).
پلیمرهای زیست تخریب پذیر براساس اجزای تشکیل دهنده آن از نظر خاستگاه به دو دسته طبیعی و غیر طبیعی تقسیم می­گردد.
۱-۱-۱-پلیمرهای زیست تخریب پذیر با خاستگاه طبیعی
پلیمرهای زیست تخریب پذیر با خاستگاه طبیعی به شش گروه تقسیم می­شوند؛ پلی­ساکاریدها، مانند: نشاسته سلولز و پروتئینها، پلی­اترهای تولید شده از میکروارگانیسمها یا گیاهان، مانند: پلی­هیدروکسی­الکانوآتها یا
پلی­هیدروکسی­بوتیرات، پلی­استرهای ساخته شده بر پایه منومر طبیعی نظیر پلی­لاکتیک­اسید.
۱-۱-۲-پلیمرهای زیست تخریب پذیر سنتزی
پلیمرهای زیست تخریب پذیر زیادی وجود دارد که از مواد اولیه پتروشیمی تولید می­شوند که میتوان از جمله آنها به پلی­استرهای آلیفاتیک زیر را نام برد:
پلی­گلایکولیک­اسید
پلی­استرهای­آروماتیک یا ترکیب با پلی­استرهای­آلیفاتیک
پلی­وینیل­الکلها
پلی­الفین­های اصلاح شده

 

جدول ۱- ۱-لیست چند نوع عمده پلیمرهای طبیعی(DAVID TEEGARDEN، ۲۰۰۴).
نوع	مثال	منشا
پلی ساکارید	سلولز ، آمیلوز، نشاسته	گیاهی

مقیاس

آلفای کرونباخ

تنصیف

سوال کلی

معنی داری

 

تعارض مبتنی بر زمان

۸۰/۰

۶۷/۰

۶۵/۰

۰۰۱/۰P<

 

تعارض مبتنی بر توان فرسایی

۸۹/۰

۷۵/۰

۶۰/۰

۰۰۱/۰P<

 

تعارض مبتنی بر رفتار

۶۵/۰

۶۰/۰

۶۸/۰

۰۰۱/۰P<

 

تعارض کار-خانواده (نمره کل)

۸۷/۰

۸۲/۰

۷۴/۰

۰۰۱/۰P<

 

 

همانگونه که مندرجات جدول ۳-۶ نشان می دهد، پرسشنامه تعارض کار-خانواده در پژوهش حاضر از پایایی و روایی خوبی برخوردار است.
علاوه بر این، یکی از مهم ترین روش های تعیین روایی سازه، تحلیل عاملی^[۶۹] است. از این رو به بررسی ساختار عاملی مقیاس تعارض کار-خانواده با بهره گرفتن از تحلیل عامل تاییدی^[۷۰] (CFA) پرداخته شده است.
در این پژوهش تحلیل عامل تاییدی به شیوه تخمین حداکثر درست نمایی^[۷۱] و تحلیل ماتریسهای کوواریانس، بررسی و اصلاح مدلهای مفروض با بهره گرفتن از نرم افزار AMOS(آربوکل^[۷۲]، ۲۰۰۹) ویرایش۱۸ انجام شده است.مدل های محتمل قرارگیری ماده ها آزمون بر روی عامل ها با توجه به صحت آماری، توسط مهمترین شاخص های برازش مورد آزمون و بررسی قرار گرفته است. مدل سه عاملی بر اساس مقیاس اصلی پرسشنامه است.
آمارههای برازش مربوط به این تحلیل در جدول ۳-۷ نشان داده شدهاند. مجذورخی شاخص برازندگی مطلق مدل است و میزان انطباق کوواریانس هایی که ساختار عاملی دلالت ضمنی بر آن ها دارد را با کوواریانس های مشاهده شده نشان می دهد. هر چه مقدار مجذور خی از صفر بزرگتر باشد، برازندگی مدل کمتر میشود. مجذورخی معنیدار، تفاوت معنیدار بین کوواریانسهای مفروض و مشاهده شده را نشان میدهد. با وجود این، چون فرمول مجذور خی، حجم نمونه را دربر دارد، مقدار آن در مورد نمونه های بزرگ متورم میشود و معمولاً به لحاظ آماری معنی دار می شود. به این دلیل بسیاری از پژوهشگران مجذورخی را نسبت به درجه آزادی آن (مجذورخی نسبی^[۷۳]) مورد بررسی قرار میدهند و معمولاً نسبت ۲ (مقدار عددی ۲) را به عنوان یک شاخص سرانگشتی نیکویی برازش استفاده میکنند (آربوکل، ۱۹۹۷؛ به نقل از کالکوئیت^[۷۴]، ۲۰۰۱). در جدول ۲ شاخص برازش افزایشی^[۷۵] (IFI) و شاخص برازش تطبیقی^[۷۶] (CFI) نیز درج شدهاند. اینها دو شاخص برازندگی هستند که برازش یک مدل معین را با مدل پایه که قایل به وجود کوواریانس میان متغیرها نیست،‌ مقایسه میکنند (بنتلر^[۷۷]، ۱۹۹۰)، همچنین از شاخص شاخص نیکویی برازش (GFI) نیز استفاده شده است. در این شاخص ها برازش ۹/۰ به بالا قابل قبول قلمداد می شوند. شاخص مناسب دیگر، شاخص میانگین مربعات خطای برآورد است که مقدار کمتر از ۰۸/۰ قابل قبول است و برای مدل های بسیارخوب ۰۵/۰ و کمتر در نظر گرفته می شود (کادک وبرون^[۷۸]، ۱۹۹۳؛ نقل از برسو و سالانوا و شائوفلی^[۷۹]، ۲۰۰۷).

جدول ۳-۷ :شاخص های برازش ساختار عاملی مقیاس تعارض کار-خانواده

 

شاخص برازش ساختار

مقدار مجذور خی دو

Df

مجذور خی دو نسبی

IFI

CFI

« آیا بازار سهام ملی لیتوانی در سطح ضعیف کارا می باشد ؟»
کویشیوس برای پاسخ دادن به پرسش مطرح شده، اهمیت بازده تصمیمات اتخاذ شده مبتنی بر پیش بینی شبکه های عصبی از دو شاخص LITIN (شامل سهام های با ویژگی نقد شوندگی بالا) و شاخص LITIN-G ( شامل کل سهام های موجود در بازار) را بعد از مد نظر قرار دادن هزینه معاملات، مورد بررسی آماری قرارداده است . در اینجا، او هریک از شاخص های فوق را به عنوان یک دارایی مدنظر قرار داده است .

محدوده داده های مورد استفاده در این تحقیق شامل اعداد شاخص های فوق برای دوره ژانویه ۱۹۹۹ الی پایان اکتبر ۲۰۰۲ بوده است که حدود ۷۰۰ داده (۷۰%) به عنوان داده های آموزش شبکه و۲۵۳ عدد بعدی (۳۰%) برای آزمون شبکه مورد استفاده قرار گرفته است . در تحقیق مذکور از سه ساختار شبکه عصبی متفاوت به شرح زیر استفاده شده است :
مدل ۱-۵-۴(چهار ورودی ، پنج میانی و یک خروجی )
مدل ۱-۲-۳ ( سه ورودی ، دو لایه میانی و یک خروجی )
مدل ۱-۱-۳( سه ورودی ، یک لایه میانی و یک خروجی)

همچنین جهت آموزش شبکه از الگوریتم یادگیریLeven-Marquerdt استفاده شده و ابزار پیاده سازی شبکه نرم افزار Matlab6.5 محصول Math Work Inc (2002) شرکت بوده است . تابع فعالیت استفاده شده در شبکه تابع سیگمویید یا تانژایت هایپر بولیک می باشد .
محقق در این تحقیق بازده تصمیمات اتخاذ شده مبتنی بر شبکه های عصبی را (با فرض در اختیار داشتن یک سرمایه ثابت ) با بازده استراتژی خرید ونگهداری مقایسه نموده است . در خصوص تصمیم گیری مبتنی بر پیش بینی شبکه عصبی وی چهار آستانه تصمیم گیری ۱%، ۳%،۵%و۱۰% را همراه با چهار سطح از هزینه معاملات ۰%۱% ، ۲۵% و۵% تعریف نموده است . تعداد دفعات پیش بینی برای هر شاخص ، هر شبکه ، هر سطح از آستانه وهر سطح از هزینه معاملات ۱۰ بار تکرار گردیده است . لذا کل داده های پیش بینی شده برابر ۹۶۰(۱۰*۴*۴*۳*۲) بوده است . با توجه به اینکه تعداد دفعات پیش بینی کوچک تر از ۳۰ بوده است از آزمونt استیودنت جهت آزمون فرضیه استفاده نموده است .
نتیجه تحقیق : نتایج تحقیق فوق نشان می دهد که بازده تصمیم گیری مبتنی بر شبکه های عصبی در همه موارد به جز یک مورد ( پیش بینی شاخصLITTIN-G با بهره گرفتن از شبکه ۱-۲-۳ وآستانه تصمیم ۱% با سطح هزینه معاملات ۲۵./% ) به طور معنی داری بالاتر از بازده استراتژی خرید ونگهداری بوده است .
یون واسویلز از اساتید دانشگاه میسوری برای پیش بینی قیمت سهام از یک شبکه عصبی چهار لایه با روش یادگیری پس انتشار خطا استفاده نمودند که نتیجه آن به میزان قابل توجهی بهتر از روش سنتی بود . در این تحقیق داده های به دو گروه تقسیم شده بود و نتایج حاصل از آن نشان می داد که در مرحله یادگیری در حالیکه دقت روش سنتی ۷۴% بوده است ، دقت شبکه عصبی ۹۱% می باشد . همچنین در مرحله آزمون یا تست نیز دقت این دو روش به ترتیب ۶۵% و۵/۷۷% می باشد .
جینگ تایو یایو وهین لی پوه از دانشگاه ملی سنگاپور با بهره گرفتن از یک شبکه عصبی پس انتشار پیش بینی شاخص کل بورس کوالالامپور را مورد مطالعه قراردادند. ونشان دادند که با بهره گرفتن از شبکه های عصبی می توان به پیش بینی هایی با دقت ملاحظه دست یافت .
پژوهش دیگری در خصوص کاربرد شبکه های عصبی در پیش بینی شاخص سهام ، توسط چن ، لیونگ و دایوک(۲۰۰۲) درخصوص بازار نوظهور تایوان انجام گردیده است . هدف آنها در حقیقت پیش بینی جهت حرکت شاخص بازار بورس تایوان بود. همچنین آنها به جای استفاده از سری زمانی خود شاخص ، از عوامل اقتصادی مانند نرخ بهره کوتاه مدت ، نرخ بهره اوراق قرضه دولتی ، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی وشاخص قیمت سبد مصرف کننده به عنوان داده های ورودی به مدل ، استفاده کردند. در تحقیق فوق از سه مدل شبکه عصبی احتمالی مدل GMM همراه با کالمن فیلتر ومدل گام تصادفی ، به منظور پیش بینی استفاده گردیده است ونتایج آنها با یکدیگر مورد مقایسه قرار گرفته است . نتایج این تحقیق نیز حکایت از کارایی بیشتر شبکه های عصبی در پیش بینی شاخص بورس تایوان نسبت به دو مدل دیگر، دارد .
این نویسندگان در سال ۲۰۰۰ نیز پژوهش دیگری با هدف مقایسه مدل های پیش بینی سطح ومدل های پیش بینی جهت حرکت شاخص ، انجام داده بودند . هر چند آنها نتیجه گرفته اند که مدل استفاده شده به منظور پیش بینی جهت حرکت شاخص بازده بیشتری را به دست داده اند نکته قابل توجه در نتایج ارائه شده آنها این است که در هر دو گروه مدل ، بازده شبکه های عصبی نسبت به سایر تکنیک ها بهتر بوده است.
مطالعه دیگری توسط خان هوانگ ولین در سال ۲۰۰۲ با عنوان «آیا مدل نروفازی می تواند شاخص های سهام را بهتر از روش های پیشین، پیش بینی کند ؟» انجام شده است در این تحقیق بازده شاخص های KD، مبتنی بر استراتژی خرید ونگهداری و تصمیم گیری مبتنی بر پیش بینی حاصل از مدل های GARCH-M، شبکه های عصبی وسیستم های عصبی فازی مورد مقایسه قرار گرفته است . نتایج این تحقیق نشان می دهد که نرخ بازده حاصل از تصمیم گیری مبتنی بر پیش بینی شبکه های عصبی وسیستم های عصبی فازی به طور معنی داری بزرگتر از نرخ های بازده حاصل از سایر روشها می باشد و آنها پیشنهاد کرده اند در شرایطی که بازار از کارایی به دور است می توان برای کسب بازدهی بیشتر از این مدل ها سود جست .
به دلیل تشابه مطلب از ذکر سایر تحقیقات انجام شده خودداری می کنیم وتوجه خود را به دو نکته معطوف می داریم نخست آنکه در اکثر پژوهش های انجام شده در زمینه پیش بینی بازار سرمایه با شبکه های عصبی ، از شبکه پس انتشار که قابلیت بالایی در تحلیل سیستم های پویا دارد استفاده شده است واین خود دلیلی بر این امر بوده است که در این تحقیق نیز از این شبکه استفاده نماییم . نکته دوم آنکه در همه مقالات فوق ، تلاش پژوهشگران بر آن بوده است تا تنها با در دست داشتن اطلاعات مربوط به ویژگی مورد مطالعه در گذشته ، وضعیت آینده متغیر مربوط را پیش بینی کنند که این خود حکایت از تازگی موضوع تحقیق می نماید .
ب ) تحقیقات انجام شده در ایران
در زمینه استفاده از شبکه های عصبی در مسایل بازار سهام وبورس در ایران تحقیقاتی انجام شده است که به عنوان نمونه موارد زیر ذکر می گردد :

 

1. 1. مدلسازی غیرخطی و پیش‌بینی رفتار قیمت سهام در بازار بورس تهران،حمید خالوزاده؛ به راهنمایی: علی خاکی‌صدیق.

 

رساله حاضر تحت عنوان ”مدلسازی غیرخطی و پیش‌بینی رفتار قیمت سهام در بازار بورس تهران” به دو قسمت قابلیت پیش‌بینی (یا پیش‌بینی‌پذیری) و پیش‌بینی تفکیک شده است.
الف-پیش‌بینی‌پذیری (قابلیت پیش‌بینی): سه روش عمده به عنوان روش های آزمون پیش‌بینی‌پذیری قیمتها (بازده) معرفی و اعمال شده است .
الف - ۱: تحلیل، تغییر مبنای حوزه تغییرات سری زمانی (R/S) بر پایه تحلیل R/S، تشخیص یک سری زمانی تصادفی از یک سری غیرتصادفی، بدون درنظر گرفتن توزیع آن (اعم از گوسی و یا غیرگوسی) امکان‌پذیر می‌گردد. تحلیل R/S یک روش آماری مقاوم است که به کمک آن می‌توان طول متوسط دوره‌های گردش را در سری زمانی مربوطه اندازه‌گیری کرد.
الف - ۲: تحلیل، تخمین بعد همبستگی: یکی از مهمترین روش های آزمون پیش‌بینی‌پذیری قیمتها، تحلیل غیرخطی تخمین بعد همبستگی فرایند مولد آنهاست، روش تخمین بعد همبستگی معیاری برای آزمون نظریه آشوب در یک فرایند سری زمانی است . با این روش ، بعد همبستگی فرایند مولد قیمت (بازده) سهام شرکت شهد ایران محاسبه می‌گردد، مقدار بدست آمده پدیده آشوب را در فرایند مولد قیمت (بازده) نشان می‌دهد و همچنین فرایند سری زمانی مربوط را از یک فرایند تصادفی و اتفاقی متمایز می‌کند.
الف - ۳: تحلیل، تخمین بزرگترین نمای لیاپانوف : در این روش، سعی بر بازسازی ساختار دینامیکی فرایند مولد سری زمانی با بهره گرفتن از داده‌های تاخیر یافته می‌گردد. سپس میزان انقباض و یا انبساط جهت های مختلف در فضای بازسازی شده اندازه‌گیری می‌گردد. نمای مثبت نشانگر آن است که مسیرهای حالت نزدیک به هم با گذشت زمان از یکدیگر واگرا و دور می‌شوند و تفاوت کوچکی در شرایط اولیه، اختلاف زیادی را در طول زمان بوجود می‌آورد، بنابراین وجود شرایط نادقیق اولیه، پیش‌بینی‌های بلند مدت نادرستی را به همراه خواهد داشت .
ب - پیش‌بینی: روش های پیش‌بینی مورد استفاده در رساله به سه دسته زیر تقسیم شده‌اند:
ب - ۱: روش های پیش‌بینی براساس مدلهای خطی: از ساختار (ARIMA (p, d, q برای مدلسازی خطی استفاده شده است ، و پیش‌بینی قیمت و بازده سهم صورت گرفته است . علیرغم عملکرد خوب مدلهای خطی بدست آمده در پیش‌بینی قیمت (بازده) روز بعد و خطای کوچک این مدلها، حساسیت مدلها نسبت به حالتهای اولیه بسیار بالا بوده، و این امر موجب عملکرد ضعیف و عدم کارایی مدلهای خطی ARIMA در فرایند پیش‌بینی دراز مدت است .
ب - ۲: روش های پیش‌بینی براساس مدلهای غیرخطی (شبکه‌های عصبی غیرخطی): استفاده از شبکه‌های عصبی برای انجام نگاشت و تقریب توابع و نهایتا مدلسازی فرآیندهای دینامیکی در واقع تعمیمی بر تحلیل رگرسیون و آمار کلاسیک است . از تکنیکهای مدلسازی براساس شبکه‌های عصبی برای مدلسازی رفتار قیمت سهام به صورتهای مختلف استفاده شده است . در نهایت ساختاری برای پیش‌بینی دراز مدت ارائه گردیده است .
ب - ۳: روش های پیش‌بینی براساس مدل معادلات دیفرانسیل تصادفی: مدل تصادفی مورد استفاده برای بیان فرایند قیمت ، دارای دو جمله می‌باشد، جمله‌ای دال بر متوسط تغییرات بازده در هر لحظه و جمله دیگر مبین نوسانات لحظه‌ای فرایند مولد قیمت ، با بهره گرفتن از ریاضیات مخصوص به حل معادلات دیفرانسیل اتفاقی (انتگرال Ito)، قیمت سهم پیش‌بینی می‌شود. هدف از این قسمت معرفی روش های معادلات دیفرانسیل و کاربرد آن در مقوله پیش‌بینی سریهای زمانی قیمت است .
۲- کاربرد شبکه های عصبی در پیش بینی شاخص صنعت تحت تاثیر متغیرهای کلان اقتصادی،حسین تیموری؛ به راهنمایی: عزیزا… معماریانی؛ استاد مشاور: محمدرضا امین ناصری.
استفاده از شبکه های عصبی در مسایل پیش بینی و تصمیم به ویژه در عرصه اقتصاد، در طی دو دهه اخیر گسترش قابل ملاحظه ای یافته است. آنچه که در این پروژه بدان پرداخته می شود، تلاشی است در جهت برقراری یک رابطه منطقی بین چند متغیرکلان اقتصادی و شاخص صنعت خودروسازی در بازار بورس با بهره گرفتن از شبکه عصبی و تبیین میزان همبستگی شاخص با این متغیرها.شبکه پیشنهادی یک شبکه پس انتشار است که دارای یک لایه پنهان با پنج گره است. ابتدا به تعریف شاخص و مبانی شبکه های عصبی پرداخته ، سپس مروری بر ساختار داده ها و حل مسأله با بهره گرفتن از روش رگرسیون پرداخته می شود. روش رگرسیون در مرحله یادگیری پاسخ مناسبی ارائه می کند اما در مرحله آزمون بدلیل تغییر شرایط حاکم بر روند تغییرات شاخص، پاسخهای این روش دارای خطای بسیار زیادی است. اما شبکه عصبی پیشنهادی که دامنه پیش بینی آن تا سه هفته است ، تا حدود زیادی این مشکل را برطرف کرده است. بطوریکه میانگین نسبت خطای کل از ۳۰ درصد در رگرسیون به هفت درصد در شبکه عصبی کاهش یافته است. اما جالبترین نتیجه در مرحله آزمون به دست آمده است. در حالیکه میانگین نسبت خطای داده های مرحله آزمون ، در روش رگرسیون بیش از ۷۳ درصد است، این رقم در شبکه عصبی کمتر از هفت درصد است. در انتهای تحقیق پس از بررسی تاثیر نوسانات پارامترهای شبکه در جواب حاصل از شبکه ، به نتیجه گیری پرداخته می شود.
۳-پیش بینی قیمت سهام شرکت ایران خودرو با شبکه عصبی،محمدرضا عباس پور؛ به راهنمایی: محمد رضا امین ناصری ؛ استاد مشاور: ذگردی.
دراین تحقیق ابتدا به وسیله آزمون گردش امکان پیش بینی قیمت سهام شرکت ایران خودرو بررسی گردید . سپس از شبکه های عصبی برای پیش بینی یک دو و هفت روز بعد قیمت سهام استفاده شد . به علت نوسانات شدید موجود در داده های قیمت سهام شرکت ایران خودرو روش خاصی برای انتخاب مجموعه تست و آموزش به کار گرفته شد و در نتیجه قدرت برازش مدل شبکه به مراتب بهبود یافت .
همجنین تاثیر انواع توابع تبدیل برای لایه مخفی وخروجی انواع الگوریتم های یادگیری انواع ساختارشبکه از لحاظ تعداد گره های ورودی و مخفی و چهار متغیر بنیادی و فنی ، نرخ ارز ، قمیت نفت ، ‏‎p/e‎‏ وحجم مبادلات سهام برعملکرد شبکه مورد بررسی قرارگرفت و آنها که در بهبود مدل شبکه موثر بودند در مدل نهایی لحاظ گردیدند و درنهایت بهترین مدل شبکه برای پیش بینی حالات مختلف ارائه گردید . در خاتمه به مدل سازی خطی قیمت سهام شرکت به وسیله دو روش هموارسازی نمایی و باکس جنکینز پرداخته شد. نتایج بدست آمده نشان داد که پیش بینی به وسیله شبکه عصبی به مراتب بهتر از روش های خطی عمل می نماید.

 

 

روش تحقیق

 

مقدمه

پژوهش علمی تلاشی است نظامدار برای پاسخ دادن به پرسشهای خاصی که حل شدنی باشد، اما جواب دادن به آنها به سرعت و فوری امکان پذیر نیست(هومن،۱۳۷۴) . با آنکه همه شاخه های علوم ، متفاوت از یکدیگرند و فنون پژوهش علمی نیز ممکن است از یک علم به علم دیگر ، به گونۀ قابل ملاحظه ای متفاوت باشد، اما ساختار همه آنها متکی به یک نظام منطقی است و در همه آنها یک فسلفه مشترک به نام «روش علمی» وجود دارد . در این فصل روش انجام تحقیق تشریح خواهد شد. بعد از این مقدمه نحوه جمع آوری و آماده سازی داده ها و به دنبال آن نحوه مدل سازی شبکه عصبی و روشARIMA و رگرسیون چند متغیره جهت انجام پیش بینی شاخص پنجاه شرکت برتر بورس تهران تشریح خواهد شد و در پایان نحوه آزمون نتایج و معیار ارزیابی مدل های فوق جهت پذیرش یا رد فرضیه بیان می گردد. همانگونه که در فصل اول ذکر شد موضوع پژوهش حاضر عبارتست از :
« پیش ­بینی شاخص پنجاه شرکت برتر بورس اوراق بهادار تهران با بهره گرفتن از شبکه های عصبی»

لذا سوال اصلی تحقیق این است که آیا می توان شاخص پنجاه شرکت برتر را با بهره گرفتن از شبکه های عصبی پیش بینی نمود یا خیر ؟ همانطور که در پیشینه تحقیق ذکر گردید در اکثر تحقیقات مشابه نتایج مدل شبکه های عصبی با یک یا چند مدل پذیرفته شده دیگر مقایسه می گردد. در این تحقیق از مدل رگرسیون و خصوصاً مدل ARIMA برای ارزیابی مدل شبکه عصبی استفاده می گردد . علت استفاده از این مدل جهت مقایسه و ارزیابی نتایج مدل شبکه عصبی این است که این مدل یکی از مدلهای پذیرفته شده در خصوص مسایل پیش بینی متغیرهای اقتصادی و مالی می باشد و همانطور که در فصل دوم عنوان گردید تنها مدلی می باشد که متغیر مورد نظر را با بهره گرفتن از سری زمانی خود متغیر پیش بینی می نماید و ما نیز در این تحقیق شاخص پنجاه شرکت برتر را با بهره گرفتن از سری زمانی تاریخی آن پیش بینی می کنیم . با توجه به مطالب فوق فرضیه تحقیق به شرح زیر تدوین گردیده است:
خطای پیش بینی حاصل از مدل شبکه های عصبی کمتر از خطای پیش بینی حاصل از مدل ARIMA و رگرسیون چند متغیره می باشد.
مقصود از خطای پیش بینی، ریشه دوم میانگین مربعات خطای پیش بینی ^[۲۹]( RMSE) در هر مدل می باشد .

نحوه جمع آوری وآماده سازی داده ها

داده های مورد استفاده در این تحقیق ارقام شاخص پنجاه شرکت برتر بورس اوراق بهادار تهران از تاریخ ۰۸/۰۴/۱۳۷۱ الی ۰۹/۰۳/۱۳۸۶ می باشد که با بهره گرفتن از نرم افزار ره آورد نوین تهیه گردید . تعداد کل ارقام شاخص برای این دوره ۳۶۱۳ عدد بوده است . علت استفاده از این دوره زمانی در وهله اول به خاطر در دسترس بودن و جدید بودن داده ها می باشد و همچنین مقدار داده ها به اندازه کافی زیاد باشد که بتوان با آنها هم شبکه عصبی را آموزش داد و هم آزمایش نمود. نمودار روند شاخص پنجاه شرکت برتر بورس تهران را دوره مذکور نشان می دهد .

 

۳-۶-۱-۸٫ آسیب شناسی نقش زنان در جامعه
تعریف نظری: در این پژوهش با سنجش مزاحمت های اجتماعی، کاهش باورهای دینی و سنتی، مصرف گرایی، چندگانگی نقش، تعارضات نقشی، فشارهای روحی و روانی، احساس بدنامی و تن آرایی ازجمله آسیب هایی انتخاب شده اند که ناشی از حضور زنان و انواع نقش ها می باشد و ممکن است بر عملکرد خانواده تاثیر بگذارد.
گویه های مربوط به مزاحمت های خیابانی (احساس نا امنی)
تعریف نظری: از مفهوم امنیت، تفاسیر و تعابیر گوناگونی صورت گرفته است. تعاریف لغوی امنیت در فرهنگ لغت عبارتند از: در امان بودن، آرامش و آسودگی، حفاظت در مقابل خطر،احساس آزادی از ترس، احساس ایمنی و رهایی از تهدید است (میرعرب،۱۳۷۹: ۱۳۳).
آزار خیابانی به عنوان مصداقی از خشونت علیه زنان، آسیب های متعددی را بر فرد، خانواده و جامعه به بار می آورد. با افزایش مزاحمت های خیابانی، مشارکت اجتماعی و فرهنگی زنان، خصوصاً زنان محجبه کاهش می یابد. زیرا طبیعی است که هر گاه خروج از منزل و موقعیت مطمئن، مقارن با آزارهای خیابانی باشد، ترس از عواقب و خطرات آن دامنه فعالیت آنها را کاهش می دهد یا هزینه چنین مشارکتی را افزایش می دهد. گاه مزاحمت های خیابانی باعث جدال و تنش در روابط گرم و صمیمی اعضای خانواده میشود. شوهر، همسرش را و پدر، دخترش را… توبیخ می کند، این تنش ها سبب پیامدهای دیگری از قبیل شک و بدبینی، ممانعت خروج از منزل یا عدم اجازه جهت کار و تحصیل …. می گردد.
تعریف عملیاتی: گویه های مزاحمت های اجتماعی در این پژوهش با استفاده گویه های محقق ساخته مورد سنجش قرار گرفته است. به منظور سنجش این متغیر از پاسخگو پرسیده می شود: لطفا نظرات خود را درمورد موارد زیر بیان کنید؟
هنگامی که در شب به تنهایی در این شهر قدم می زنم احساس ناامنی می کنم.
از راه رفتن و نشستن در پارک ها اصلا احساس امنیت نمی کنم.
برایم پیش آمده که در خیابان مردی خواسته باشد به من شماره دهد.

تا بحال برایم اتفاق افتاده که مردی در خیابان به من تنه بزند.
برایم اتفاق افتاده که مردی با ماشین تعقیبم کند یا بخواهد که سوار ماشینش شوم.
برایم اتفاق افتاده که در خیابان مردی با متلک گویی برایم مزاحمت ایجاد کند.
برایم پیش آمده در خیابان مردی اصواتی مثل سوت زدن یا فریاد کشیدن برایم در آورد.
به منظور سنجش این سازه، ۷ سوال و در سه بعد احساس نا امنی، مزاحمت رفتاری و مزاحمت گفتاری، در غالب یک طیف لیکرت ۵ قسمتی (کاملا موافقم، موافقم، بی نظر، مخالفم،کاملا مخالفم) ارزش گذاری شده است که از ۱ تا ۵ امتیاز به آن اختصاص داده شده است، کمترین امتیاز ۷ و بیشترین امتیاز ۳۵ می باشد و مجموع امتیازات پاسخگو، میزان مزاحمت های اجتماعی را مشخص می کند.
گویه های مربوط به کاهش باورهای دینی و سنتی
سنت به معنای انتقال میراث فرهنگی، خاص گروهی ویژه در طی نسل هاست و معمولا عنصرهای سنتی، ارزشمند تلقی می شوند (سامپسون، ۱۳۷۶: ۵۲۰-۵۱۹)، دینی بودن، عنوان عامی است که به هر فرد یا پدیده ای که ارزش ها و نشانه های دینی در آن متجلی باشد، اطلاق می شود. تجلی ارزش ها و نشانه های دینی بودن فرد را در نگرش، گرایش و کنش های آشکار و پنهان او می توان جستجو کرد. فرد دیندار خود را مقید به رعایت دستورات و توصیه های دینی می داند (شجاعی زند،۱۳۸۴ :۳۴-۶۶) دینداری یکی از مقوله های اجتماعی است که دستخوش تغییر و تحولات گسترده می شود (دورکیم،۱۳۸۱: ۱۵۶). امروزه با پیشرفت های اقتصادی ـ اجتماعی، گسترش رسانه ها و آموزش بیشتر، و حضور زنان در جامعه، زنان از فرهنگ سنتی و باورهای دینی فاصله گرفته اند و این امر باعث شده است تا آنها کمتر نقش­های سنتی را بپذیرند و یا در صورت پذیرش آنها ارزیابی منفی نسبت به نقش خود داشته باشند و این باعث نارضایتی از زندگی می شود (بابایی، ۱۳۸۰: ۱۶۳).
تعریف عملیاتی: برای سنجش باورهای دینی و سنتی، از مدل گلارک و استارک برای سنجش باورهای مذهبی استفاده شد که این دو وجوه مشترک همه ادیان را، ابعاد اعتقادی، مناسکی، پیامدی، عاطفی و شناختی می دانند. و برای سنجش گویه های باورهای سنتی از گویه های محقق ساخته استفاده شده است. به منظور سنجش این متغیر از پاسخگو پرسیده می شود : لطفا نظرات خود را درمورد عبارت های زیر بیان کنید؟
گویه های باورهای سنتی
اساسی ترین کارهای هر زنی خانه داری اوست و خانه دار بودن اوست که زن را می سازد.
تحصیلات دانشگاهی برای یک پسر مهمتر است تا برای یک دختر.
ترجیح می دهم در مکان هایی که مردان بیشتر حضور دارند، نروم.
سعی می کنم با مردان نامحرم، کمتر ارتباط داشته باشم.
در تربیت فرزندانم از شیوه های سنتی استفاده می کنم.
معتقدم فرزندانم باید به شیوه سنتی ازدواج کنند.
زن نباید بدون اجازه شوهرش کاری انجام دهد.
زن وظیفه دارد برای خارج شدن از خانه از همسرش اجازه بگیرد.
چادر، حجاب برتر است باید با افراد بدحجاب برخورد شود.
گویه های باورهای مذهبی
در روز قیامت به اعمال و رفتار ما دقیقا رسیدگی می شود.
احساس می کنم زندگی ام بدون اعتقاد به خدا پوچ و بی هدف است.
به نظر من باید به غسل های واجب اهمیت دهیم.
حجاب ظاهری اهمیتی ندارد، مهم حجاب باطنی است.
به منظور سنجش این سازه،۱۳ سوال در یک طیف لیکرت ۵ قسمتی (کاملا موافقم، موافقم، بی نظر، مخالفم،کاملا مخالفم) ارزش گذاری شده است که از ۱ تا ۵ امتیاز به آن اختصاص داده شده است کمترین امتیاز ۱۳ و بیشترین امتیاز ۶۵ می باشد و مجموع امتیازات پاسخگو، میزان کاهش بورهای سنتی و مذهبی را مشخص می کند.
گویه های مربوط به مصرف گرایی
تعریف نظری: مصرف گرایی عبارت است از؛ اصالت دادن به مصرف و هدف قرار دادن رفاه و دارایی های مادی. برخی مصرف گرایی را به معنای برابر دانستن خوشبختی شخصب با خرید دارایی های مادی و مصرف گرفته اند (سیدی نیا،۱۳۸۸: ۱۵۳). از نگاه مایلس^[۹۳] هیچ تعریف آماده و حاضری از مصرف گرایی در دست نیست. او بیان می کند مصرف گرایی وجوه فرهنگی عمل شایع مصرف است در واقع مصرف یک عمل و محدود به سطح رفتار و کنش است و مصرف گرایی روش زندگی است (مایلس، ۱۹۹۸: ۴).
تعریف عملیاتی: در این پژوهش مصرف گرایی را به دو بعد: بعد ذهنی یا ارزش مصرف و بعد عینی تقسیم کرده ایم.
بعد ذهنی: مطالعه از ارزش مصرف و نظریه انتخاب بازار توسط شس، نیومن و گراس پیشنهاد شده که انتخاب در بازار و خرید را یک پدیده چند بعدی می دانند که شامل چندین ارزش است. مصرف کنندگان ارزش های متفاوتی را به گروه های محصولات می دهند که به توجه خود، انگیزه هایشان را برای مصرف تحت تاثیر قرار می دهد. شس و همکارانش پنج ارزش را معرفی کرده اند که ان ارزش ها عبارتند از: ارزش کارکردی، ارزش اجتماعی، ارزش عاطفی، ارزش شناختی، ارزش مشروط (او. کی. کیم،۲۰۰۵: ۲۰).
گویه های مربوط به ارزش کارکردی
مطابق با کار شس و همکارانش (۱۹۹۱) ارزش عملکردی ناشی از مطلوبیت و سودمندی اداراک از اشیا در موقعیت انتخاب است و به طور کلی مربوط به ویژگی هایی از قبیل: کارایی، قابلیت اطمینان، دوام و قیمت است.
هنگام خرید به قیمت کالا توجهی ندارم، مهم این است که شیک و جدید باشد.
استفاده از کالاهای مارک دار برایم لذت بخش است.
گویه های مربوط به ارزش اجتماعی
این ارزش ها از طریق ارتباط با گروه های اجتماعی به محصول متصل و ضمیمه آن می شوند. نسبت دادن ارزش های اجتماعی اغلب برای اقلام قابل مشاهده مصرف رخ می دهد. مواردی مانند نوع محصول، انتخاب نام تجاری و تصمیمات خرید متاثر از ارزش های اجتماعی است. مصرف کنندگان بوسیله این ارزش ها کلاس هایی مختلف محصول یا همخوان یا ناهمخوان بودن آن با هنجارهای گروه های مرجعی که به آن تعلق دارند یا آرزوی تعلق داشتن به آن را دارند را درک می کنند.
معمولا هرچه مصرف فرد بیشتر باشد، وجهه اجتماعی اش بالاتر می رود.
کالاهای گران قیمت و لوکس برای کسی ارزش نمی آورد.
خوبی وسایل و لباس های جدید این است که از دیگران متمایز میشوی.
گویه های مربوط به بعد ارزش عاطفی

 

1. 1. احساس لذت و نشاط از پرداختن به یک رشته معیین و جذب شدن به آن

 

1. 1. 1. علاقه والدین برای هدایت جوان به سمت یک ورزش ویژه

   

 

1. 1. سنت خانوادگی درباره رواج یک ورزش معیین در فامیل

 

1. 1. مهیا بودن شرایط و لوازمی که تسهیلات لازم را برای پرداختن جوان به یک ورزش معیین فراهم می ­آورد.

 

1. 1. تشویق جامعه و دوستان برای هدایت جوان به سمت یک ورزش معیین

 

1. 1. ارزش و مزایای اجتماعی– اقتصادی که رسیدن به قلّه افتخار در یک ورزش معین در بر دارد.

 

1. 1. درخشش استثنایی جوان در یک مسابقه ورزشی

 

1. 1. تشخیص معلم تربیت بدنی مدرسه (بلوم فیلد، ۱۹۹۵)

 

گزینش علمی: گزینش علمی رویکردی است که در آن مربی آن دسته از کودکانی را انتخاب
می­ کند که دارای توانایی­های ثابت شده در ورزش خاص اند. بنابراین، در مقایسه با افراد شناسایی شده از طریق گزینش طبیعی، زمان مورد نظر دستیابی به اوج عملکرد ورزشی، در افرادی که به روش علمی اننتخاب شده اند، بسیار کوتاه­تر است. پیامد گزینش علمی، انتخاب افراد با استعدادتر وهدایت آنها به ورزشی مناسب است (خسرو ابراهیم و محسن حلاجی، ۱۳۸۶).
روش­های استعدادیابی علمی، عمدتاً موارد زیر را در بر دارد:

 

1. 1. استفاده از آزمون­های معتبر برای جنس، سن و سطح ورزشی افراد

 

1. 1. اندازه گیری­های دقیق آزمایشگاهی

 

1. 1. استفاده از افراد مختلف با تخصص­های متفاوت برای فرایند استعدادیابی

 

1. 1. استفاده از مجموعه متنوع و متعدّدی از متغییرها برای تأمین جامعیت فرایند استعدادیابی

 

1. 1. برنامه ریزی استعدادیابی در قالب یک طرح بزرگتر پرورش استعدادهای ورزشی

 

1. 1. تدوین برنامه ­های پیگیری بعد از مرحله استعدادیابی اولیه (بلوم فیلد، ۱۹۹۵)

 

۶٫۱٫۲٫ مراحل استعدادیابی
اکثر نویسندگان از جمله براون (۲۰۰۱)، بلوم فیلد (۱۹۹۵)، آقا علی نژاد (۱۳۷۹) و رنیه و همکاران (۱۹۸۲) استعدادیابی ورزشی را امری پیچیده و نتایج آن را هم با قدرت پیشگویی ناکافی ارزشیابی می­ کنند. با وجود این، همگان عقیده بر این دارند که کار باید از سنین خردسالی و در چهارچوب فعالیت­های ورزشی دوران زندگی آموزشگاهی در آموزش و پرورش شروع شود.
تعیین سن دقیق برای آغاز کار در ورزش­های مختلف نیز از نظر نویسندگان و متخصصین امری مشکل و تقریبی است، ولی اگثراً سنین بین ۳ تا ۱۰ سال را پیشنهاد می­ کنند. تحقیقاتی نیز در این زمینه صورت گرفته است که یک نمونه جامع آن را آقا علی نژاد در سال ۱۳۷۹ در مقاله خود برای ۳۹ ورزش مختلف از نظر سن شروع، سن آغاز تمرینات ویژه و تخصصی و سن رسیدن به اوج را ارائه می­دهد (آقا علی نژاد، ۱۳۷۹).
با وجود اینکه نظراتی درباره سن آغاز برای ورزش داده شده است، براون در فصل ششم کتاب خود پیشنهاد می­ کند برای آغاز ورزش در نوجوانان باید ابتدا به سؤلات زیر پاسخ داده شود
(براون، ۲۰۰۱):

 

1. 1. آیا فرد خردسال علاقه مند به شرکت در تمرینات منظم می­باشد؟

 

1. 1. آیا نوجوان، آمادگی لازم را برای هماهنگی با اهداف گروهی به جای خواسته­ های فردی، پیدا کرده است؟

 

1. 1. آیا فرد مورد نظر، آمادگی لازم را برای اجرای نظام و ضوابط، مربیگری شخص دیگری به جز والدینش به دست آورده است؟

 

1. 1. آیا فرد مورد نظر، رشد و رشد و بلوغ فکری لازم را برای درک مقرراتبازی و عمل به آن به دست آورده است؟

 

1. 1. آیا نوجوان مورد نظر می ­تواند هم در تمرینات منظم ورزشی شرکت کند و هم به وظایف تحصیلی اش برسد؟

 

در صورتی که همه شرایط آماده باشد، خلاصه نظرات متخصصین درباره مراحل استعدادیابی ورزشی را می­توان در سه مرحله مقدماتی، میانی و پیشرفته به شرح زیر طبقه بندی کرد:
الف- مرحله مقدماتی: بر حسب نوع ورزش، مرحله مقدماتی را سنین بین ٣ تا١٠ سالگی تشکیل می­دهد. در این مرحله، سلامت عمومی، رشد پیکری عمومی و توانایی­های جسمانی– حرکتی نوجوان مورد ارزیابی قرار می­گیرند.
در مرحله مقدماتی استعدادیابی، تمرینات تخصصی ورزشی وجود ندارند و حضور افراد در برنامه ­های معمولی تربیت بدنی مدارس به صورت عمومی توصیه می­شوند.
ب- مرحله میانی: مرحله میانی استعدادیابی، بین سنین ٩ تا ١۵ سالگی برای دختران و ١٠ تا ١٧ سالگی برای پسران قرار دارد. در این مرحله، عوامل پیکری، فیزیولوژیکی، پزشکی، روانی و اجتماعی مورد توجّه و ارزشیابی واقع می­شوند. تمرینات ورزشی در سطح آموزشگاهی و یا باشگاهی انجام می­شوند و هنوز از تمرینات پیشرفته تخصصی به صورت شدید استفاده نمی­ شود.
ج- مرحله پیشرفته: مرحله پیشرفته استعدادیابی، بین سنین ١۶ سالگی به بعد قرار دارد. در این مرحله، عواملی از قیل سلامتی کامل، سازگاری فیزیولوژیکی، ظرفیت برای پیشرفت، توانایی غلبه بر فشارهای بدنی و روانی، بلوغ ذهنی و اجتماعی و آستانه­های خستگی جسمی و روانی مورد ارزشیابی قرار می­گیرند. تمرینات در این مرحله در حد تیم­های استانی و ملی صورت می­گیرد.
از نظر دیدن تنوعی که در این طبقه بندی­ها وجود دارد، قابل ذکر است که در رساله یهادویدر سال ۱۳۷۸، مرحله مقدماتی بین سنین ۶ تا ١٠ سالگی و مرحله میانی بین سنین ١١ تا ١۶ سالگی و مرحله پیشرفته (پایانی) بین سنین ١۶ سال و بیشتر تعیین شده است (امیر تاش (۱۳۷۶)، به نقل از هادوی، ١۳٧۸). از سوی دیگر، در مقاله ایآقا علی نژاد در سال ۱۳۷۹این مراحل را از نقطه نظر کشورهای بلوک شرق به ویژه شوروی سابق به ترتیب ۸ تا ١٠سال، ١٠ تا ١٢ سال و در مرحله آخر، بین ١١تا ١٣ سال برای دختران و ١٢ تا ١۴ سال برای پسران معرفی می­ کند و مراحل استعدادیابی در کشور چین را به ترتیب زیر ارائه می­دهد:
استعدادیابی در کشور چین از سن ١١ سالگی شروع می­ شود و دارای چهار مرحله شامل
آزمون­های غیر تخصصی بین سنین ١١ تا ١٣سالگی، فعالیت­های عمومی ورزشی با در نظر گرفتن عوامل وراثتی، اندازه­ های بدنی و رشد استخوانی بین سنین ١۵ تا ١۶ سالگی، آزمون­های تخصصی ورزشی بین سنین١٧ تا ١۸سالگی و آزمون­های ویژه برای گزینش ورزشکاران برجسته که بعد از سنینن ١۸ سالگی انجام می­ شود (شان (۱۹۹۲)، به نقل ازآقا علی نژاد، ١۳٧٩).
جاش شروع فرایند استعدادیابی ورزشی را از سن ٧ سالگی به بعد توصیه می­ کند و معتقد است که در این مراحل، آمادگی­ها و استعدادهای زیر باید در مدتهای تعیین شده در افراد تقویت شود:
- توسعه توانایی­های عمومی و هماهنگی عصبی– عضلانی در مدت ٢ تا ٣ سال
- تمرینات عمومی برای توسعه توانایی­های حرکتی در رابطه با ورزش مورد نظر در مدت ٢ سال
- تمرینات عمومی مهارتی در مدت ٢ تا ٣سال
- تمرینات ویژه قهرمانی تخصصی در مدت ٢ تا ٣ سال

پاسخ برند^[۱۴]

پاسخ های عاطفی(موثر) است که مشتریان براساس تجربیات مصرفی خود یا تداعی غیرمستقیمی نسبت به برند خاصی از خود نشان می دهند. (Keller, 2003)

 

طنین برند

رابطه و وابستگی بسیار قوی بین مشتری و برند است و بیانگر سطحی از تلاش ها و هزینه هایی که مشتری حاضر است از جانب خود برای مصرف برند مورد نظرش انجام دهد و نوعی احساس همگامی برند با یک برند خاص است. (Keller, 2003)

 

 

: تعریف واژگان کلیدی تحقیق
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
: مبانی نظری تحقیق
مقدمه:
در این فصل پیشینه و ادبیات مربوط به موضوع تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد. ادبیات نظری مربوط به برند ، ارزش ویژه برند ، ابعاد ارزش ویژه برند و همچنین فرایند مدیریت استراتژیک طنین برند در از نظر خواهد گذشت در قسمت پایانی نیز پس از بررسی برندسازی در حوزه موسسات آموزش عالی به بیان خلاصه ای از پژوهشهای داخلی و خارجی می پرداخته ایم.
یکی از با ارزش ترین داراییهای هر شرکت نام و نشان تجاری آن شرکت می باشد . هر چه ارزش نام و نشان تجاری در ذهن مصرف کنندگان بیشتر باشد ، شرکت میتواند در سایه آن منافع بیشتری را از مصرف کنندگان کسب کند . نظارت و کنترل مداوم این مفهوم به عنوان یک گام ضروری در مدیریت اثر بخش آن می باشد . در دهه های اخیر بررسی و تحقیق در خصوص نام و نشان تجاری جایگاه ویژه ای را در حوزه های مختلف اعم از دانشگاهی و بازار کسب و کار به خود اختصاص داده است
امروزه مفهوم نام تجاری همه چیزهایی را که محصول یا خدمت ارائه می کند، از جمله اینکه یک محصول چگونه احساس و فکر مصرف کنندگان را شکل می دهد را شامل می شود . یک نام تجاری تعهد ی بر ای ارائه ارزش به مصرف کنندگان است. یکی از قابلیت ها یا شایستگی های لازم برا ی موفقیت در عرصه های رقابت، برخورداری از دانش و مهارت بازاریابی در بنگا ه های اقتصادی است . به وضوح می توان دریافت که یکی از عوامل تاثیرگذار بر کم فروغ بودن بنگاه های کشور از لحاظ رقابت پذیری در عرص ه ه ای بین المللی، وجود مشکلات از لحاظ توسعه علمی و عملی بازاریابی در بنگاه های اقتصادی است. ارزش ویژه یک برند ناشی از ادراکی است که مصرف کنندگان از آن برند دارند که این ادراک به وسیله بسیاری از عوامل دستخوش تغییر قرار می گیرد. ارزش ویژه برند را نمی توان بدون در نظر گرفتن منابع آن یعنی عوام لی که در ایجاد و شکل گیری ارزش ویژه برند در ذهن مصرف کنندگان موثرند، درک کرده و شناخت از نقطه نظر رفتاری، ارزش ویژه برند در ایجاد نقاط تمایزی که منجر به مزایای رقابتی در رقابت غیر قیمتی می گردد، بسیار حایز اهمیت است (Aaker,1991, p.30).(به نقل از کرباسیور و یاردل، ۱۳۹۰)
اکثر سازمان ها در حال درک این موضوع هستند که یکی از با اهمیت ترین دارائی ها، برند ارائه شده همراه محصول و خدمت است(شمس ۱۳۸۶ ,). موسسه علوم بازاریابی و برند و فرایند ایجاد آن را بسیار مهم دانسته و به آن از نظر اهمیت و ضرورت مطالعه، اولویت دوم را داده است
برند چیزی بیشتر از محصول است. آنچه که یک محصول برند شده را از یک محصول بدون برند متمایز م یسازد و به آن ارزش م یبخشد، مجموع ادراکات و احساسات مشتری در مورد ویژگ یها، چگونگی عملکرد، نام برند، دلیل وجودی آن و ویژگ یهای درک شده از شرکت مرتبط با برند است (Keller, 2008). به طور کلی می توان بیان داشت که ایجاد برند یکی از روش های قدرتمند تمایز برای سازمان ها محسوب می شود و تمایزبخشی، یکی از کلیدی ترین استراتژی های موضع یابی رقابتی است. از نقطه نظر رفتاری، ارزش ویژه برند در ایجاد نقاط تمایزی که منجر به کسب مزیت رقابتی می گردد، بسیار حائز اهمیت است (شمس، ۱۳۸۶). برند، نتیجه مستقیم استراتژی تقسیم بازار و تمایز محصول است. (Kapferer, 2008)
از طرفی در برند ینگ داشتن اطلاعات کافی و استفاده از پیچیده ترین و مدرن ترین تحقیقات و پژو هش ه ا و همچن ین داشتن مدیریت، از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است. در واقع پس از اینکه تصویر ذهنی از آرم یا لوگو ایجاد شد، پژوهش و مطالعات آغاز میگردد . ای ن یعن ی انجام ی ک فرایند ساده و در عین حال عملی به طور مثال آقای لانس آرم استرانگ که بار قهرمان پیکاره ای ورزش ی توردو فرانس شده، از نوارهای زرد بر لباس خود استفاده می کرده است. این نوارها میلیون دلار در آمریکا فروش داشت، به طوری که خود لانس گفته بود از ای ن برند احساس خشنودی می کند . برند ی که به ی ک سازمان خیریه و تولید کننده لباس و پوشاک اختصاص داشت(کرباسیور و همکاران، ۱۳۹۰)
در حوزه ی دانشگاهی این امر با توجه به اینکه تصویر ذهنی مثبت از برند تاثیر بسزایی در تصمیم گیری برای ورود به، یک دانشکده یا دارد دانشگاه دارد و در عصر کسری بودجه و افزایش رقابت برخوردار ی از تصویر متمایز برای دانشگاه ها به منظور ماندن در عرصه رقابت برای جذب دانشجویان ، اساتید و نیروهای پژوهشی و دستیابی به منابع خارجی جدید برای سرمایه گذاری در دانشگاه ضروری به نظر می رسداما تحقیقات کمی درزمینه تصویر ذهنی از دانشگاه ها در دنیا انجام شده است(Duarte et al 2010) (به نقل از حسینی و همکاران، ۱۳۹۱).
براساس تعریف کلر(۲۰۰۰) برند اساسا تعهد فروشنده در به انجام رساندن مجموعه ای از وعده های داده شده در خصوص مزایا، ویژگی و خدمات به خریداران است و دارای ۶ بعد و معنی مختلف را در بر می گیرد:

 

 

• ویژگی ها: هر علامت، مشخصه خاصی را در ذهن می برد. مثلا مرسدس بنز، اتومبیل گران قیمت، خوب ساخته شده، خوب طراحی شده، بادوام و با پرستیژ بالا را القا میکند.

 

 

 

• مزایا: خواص هر محصول به مزایای کارکردی و احساسی تبدیل گردیده است و در شناسه متجلی میگردد.

 

 

 

• ارزش ها: شناسه چیزهایی را درباره ی ارزش های تولید کننده القاء میکند

 

 

 

• شخصیت: هر علامت می تواند شخصیت خاصی را به خود بگیرد که با شخصیت استفاده کننده آن متناسب باشد.

 

 

 

• فرهنگ: شناسه نشان دهنده فرهنگ های خاصی هستند.

 

 

استفاده کننده: برند می تواند استفاده کننده خود را از دیگران متمایز سازد.
برخی از تعاریف ارائه شده براساس تمرکز آنها بر مزایای برند برای مصرف کننده و یا فروشنده در جدول(۲-۱) ارائه شده است.
تعاریف ارائه شده از برند بر مبنای مزایای آن برای مصرف کننده و فروشنده، (شجاعی،۱۳۹۰)

 

تاکید برمزایای برند به شرکت دارنده

تاکید بر مزایای برند به مصرف کننده

 

Aaker (1991)

Aaker (1996)

 

A.M.A (1960)

Alt& Griggs (1998)

 

Bennatt (1988)

Boulding (1956)

در واقع دانشمندان دینی در طول تاریخ تشیع، در همه جای جهان اسلام به خصوص در جغرافیای ایران، نقش بسزایی را در تقویت و گسترش فرهنگ شیعی ایفاء نمودند، به خصوص ظهور آنان در قرون سوم و چهارم هجری فصل جدیدی بود که توانست روح در کالبد تشیع بدمد و آن را بارور و پرثمرتر گرداند و مردم را به سوی سرچشمه‌ی زلال این مذهب سوق دهد و جامعه‌ی شیعی را از مظلومیت اعتقادی نجات بخشدو مجوعه‌ی ایدئولوژیکی تشیع را که حتی برای خود شیعیان هم‌مشخص نبود، روشن گرداند. هر چند در این قرن(چهارم هجری‌) علماء و دانشمندان بزرگی مانند نجاشی و کلینی(متوفی ۳۲۹ هـ.ق) و شیخ مفید (متوفی ۴۱۳ هـ.ق) که هر یک وزنه ای برای قدرت اسلام و تشیع به شمار می‌آمدند، توانستند با تلاشهای فرهنگی خود، خدمات ارزشمندی را در جهت نشر و گسترش فرهنگ شیعی بر انجام رسانیده و عامل‌مهمی در توسعه‌ی پایدار تشیع گردند. با این وجود نقش‌شیخ صدوق از تمامی ‌آنان پر رنگ‌تر می کند.

ابن بابویه ملقب به رئیس المحدثین و شیخ صدوق ؛ بعد از سال (۳۰۵ هـ.ق) با دعای حضرت ولی عصر (عج) در شهر مقدس قم دیده به جهان گشود و پس از فراگیری علوم مقدماتی، علم حدیث و فقه را از بزرگان قم مانند پدرش علی بن بابویه و محمد بن حسن بن ولید، پیشوای فقهای قم و دیگران آموخت و به منظور دیدار با بزرگان تشیع و فراگیری علوم اسلامی و احادیث ائمه‌ی معصوم (ع) به ممالک اسلامی از ری تا بلخ و بخارا و از آنجا تا بغداد و کوفه و مکه و مدینه و دیگر مناطق مسافرت نمود و از مشایخ بزرگ جهان اسلام استماع حدیث کرد و توانست کوله بار علمی خود را پر بارتر گرداند و در شمار محدثین بزرگ شیعه در آید.
فصل اول :
کلیات
۱-۱- دلایل انتخاب موضوع:
بعد از رحلت پیامبر (ص) حدیث به وضع اسفباری گرفتار شد. از یک سو روی کار آمدن خلفا و منع کردن آنها از کتابت حدیث و از طرف دیگر افراط و تفریط‌گری‌های صحابه و تابعین در ترویج حدیث، مشکلات بسیاری را رقم زد و از اعتبار حدیث کاست. در نتیجه‌گروهی از دانشمندان اسلامی به‌فکر افتادند تا احادیث درست را از نادرست تفکیک کنند، که در این میان بسیار زیاد است، وی به عنوان یکی از سه نویسنده‌ی کتاب‌های‌مرجع در رابطه با حدیث، تمامی اخبار و احادیث را با سلسله سند آن ضبط کرده است. هم چنین نقش بسیار والایی در حفظ و گسترش معارف شیعی داشته و متخصص شناخت حدیث بود و تا اطمینان نمی کرد که حدیثی معتبر است، هرگز آن را نقل نمی‌کرد و به همین دلیل است که به رئیس المحدثین، شهرت دارد. وی در شناخت احادیث آگاه و در حفظ منابع و جمع آوری آنها بسیار کوشا بود تا جایی‌که با گذشت بیش از هزار سال هنوز تالیفات شیخ اعتبار و ازرش‌های خود را حفظ کرده است.
۲-۱- سوال اصلی:
شیخ‌صدوق تا چه‌میزان در حفظ، استمرار و گسترش معارف شیعی نقش داشته و تا چه اندازه در این ارتباط موفق بوده است؟
۳-۱- فرضیه‌ی اصلی:
شیخ صدوق که در محضر اساتید و علمای شیعه‌ی زمان خویش تلمذ نموده بود، به عنوان یکی از محدثین بنام عالم تشیع و به واسطه‌ی مسافرت های مکرر در مناطق علمی عصر خود توانست دستاوردهای خویش را در عرصه‌‌ی علم حدیث با موشکافی و ریز بینی‌های عالمانه، سره را از ناسره تمیز دهد و نام خود را به عنوان یکی از صاحبان کتب اربعه‌ی شیعه به ثبت برساند.
بعلاوه تالیف حدود سیصد عنوان‌کتاب در باب موضوعات مرتبط با تشیع و تلاش جهت‌پرورش شاگردانش زبده و کوشش در برگزاری مناظرات‌کلامی در واکنش به تشیع‌ستیزی عصر وی می‌تواند، سهم قابل توجهی از موفقیت‌های تشیع را در این عرصه به وی اختصاص داد.
۴-۱- سوالات فرعی:
۱-۴-۱- با توجه به عامل جغرافیای فرهنگی، رئیس المحدثین شیخ صدوق در چه بستری رشد و نمو پیدا کرد که توانست به چنین مقام شامخ علمی نائل گشته و در زمره‌ی برجسته ترین عالمان مذهب و مکتب تشیع ظاهر گردد؟
۲-۴-۱- با توجه به حضور حکومت‌های متعدد سیاسی با نگرش‌های متفاوت فرهنگی و مذهبی، عصر شیخ صدوق را چگونه می‌توان تحلیل کرد و واکنش شیخ صدوق در مواجهه با آن‌ها چه بوده است؟
۳-۴-۱- نقش و تأثیر عملکرد شیخ صدوق به عنوان یکی از برجسته ترین علمای عالم تشیع چه در زمان حیاط خود و چه پس از ایشان را بر گسترش مفاهیم شیعی در قالب یک کارنامه علمی- فرهنگی چگونه می‌توان ارزیابی کرد؟
۵-۱- فرضیه های فرعی:
۱-۵-۱- اشتهار قم به عنوان‌مرکزی قوی برای تشیع و وجود محدثان و دانشمندانی زبردست در فن حدیث و فقه و دیگر علوم اسلامی در این حوزه‌ی بزرگ حدیثی موجب آن شده بود که محدثان و دانشمندان دیگر شیعی جایگاه علمی قم را که از دیر باز به عنوان یک کانون منسجم شیعی جهت نشر و گسترش معارف تشیع بود را از اهمیت بالایی برخوردار دانند. در نتیجه تولد شیخ صدوق در این بستر مناسب از یک سو و برخورداری از خانواده‌ای فقیه و عالم و بهره مندی از اساتید معتبر زمان از سوی دیگر به انضمام عطش علمی وی سبب شد تا به مسافرت‌های گوناگون برود و کوله بار علمی خود را پربارتر نماید که همگی در نوع خود در به ظهور رسیدن این شخصیت علمی و ربانی مؤثر بود.
۲-۵-۱- واضح است که به دنبال خلافت عباسیان در بغداد و قدرت گیری مذهب سنی حنفی و پیدایش و تشکیل‌حکومت‌های متقارن در سرزمین‌های‌خلافت شرقی، مذهب تسنن، فرهنگ و مذهب اکثر بلاد اسلامی را به خود اختصاص داده بود و در پی آن حفاظت و تبلغ برای مذهب تشیع، چندان آسان و بی مخاطره نبود، اما حضور حکومت آل بویه، با توجه به تسامح و تساهلی که نسبت به مذهب تشیع از خود نشان داد، خود زمینه ساز مهمی برای جذب علمای شیعی از جمله شیخ صدوق به درون دربار آنها شد و روزنه‌ای را برای گسترش مفاهیم شیعی باز نمود.
۳-۵-۱- هرچند شیخ‌صدوق به عنوان‌یکی از چهره‌های معتبر عالم کتابت‌حدیث شناخته می‌شود اما نگارش بیش از سیصد عنوان کتاب در راستای حفظ، پاسداری و نشر مفاهیم شیعی، تنها دستاورد وی نبود.
وی با برگزاری مناظرات کلامی در مقابله با گسترش فرق انحرافی به دفاع از مذهب مظلوم تشیع پرداخت و اذهان عمومی را نسبت به این مذهب ترقیب کرد. هم چنین تلاش نمود تا زنگارهایی را که از سوی حکام جابر و دشمنان ستیزه جوی اهل بیت بر صورت امامان معصوم کشیده شده بود، بزداید و چهره‌ی حقیقی و وارسته‌ی معصومین را به مردم به نیکی نشان دهد. بعلاوه اعتقادات تشیع را که تا آن زمان در میان خود شیعیان از چهارچوب قانونمندی برخوردار نبود، به نظم بکشد.
۶-۱- اهداف پژوهش
۱-۶-۱- آشنایی با ابعاد گوناگون زندگانی رئیس المحدثین ابن بابویه قمی از زمان تولد تا مرگ ایشان.
۲-۶-۱- موشکافی و شناسایی دقیق‌تر از ابعاد شخصیتی و فرهنگی و علمی شیخ‌صدوق بر گسترش فرهنگ مفاهیم شیعی و تأثیرات عمیق ایشان در حفظ و پاسداری از شئونات میراث تشیع و انتقال آن به نسل آینده.
۳-۶-۱- بررسی جامع‌تر روابط شیخ صدوق با حکومت آل‌بویه از یک سو سبب می‌شد فضای مناسبی برای نشر افکار شیعی برپا گردد و از سوی دیگر حمایت‌های مادی و معنوی آن‌ها از شیخ صدوق و عالمان شیعه که خود تشویقی برای به ثمر رسیدن کتب و آثار ارزشمندی با نگرش‌های علوی و شیعی بود.
۴-۶-۱- نگاهی پیرامون عملکرد شیخ صدوق و شناخت هرچه دقیق‌تر از کارنمای علمی، فرهنگی و مذهبی وی.
۷-۱- روش پژوهش:
برای انجام مطالعات مربوط به جایگاه و نقش شیخ صدوق در حفظ و گسترش معارف شیعه، اولین کار بایسته، مراجعه به منابع اصلی و سپس منابع متاخرتر بود که پی و اساس تحلیل ها و مباحث این پژوهش را تشکیل می‌دهد.
شیوه‌ی‌پژوهش به صورت‌نظری و کتابخانه‌ای و بهره‌گیری از منابع‌معتبر زمان در ارتباط با عصر شیخ صدوق می‌باشد که بر اساس فیش برداری داده‌ها و اطلاعات تاریخی تدوین این تحقیق میسر شد.
۸-۱- دشواری های پژوهش:
دانسته است که بررسی‌های‌تاریخی نیازمند ژرف‌نگری در اسناد و مدارک و منابع اصلی و دست اول است.
در نتیجه این‌مهم،در مورد شیخ صدوق که بیشتر آثار به‌جای مانده از وی و آثاری که بر شرح‌زندگانی ایشان پرداخته‌اند به زبان عربی به یادگار مانده است از یک سو و آن دسته از منابع فارسی زبان هم که به زندگانی ایشان اشاراتی چند داشته‌اند، تنها چند خط اطلاعات تکراری در اختیار را قم سطور نهادند.
۹-۱- سازماندهی پژوهش:
این پژوهش در پنج فصل ذیل تدوین شده تا به سوالهای مطروحه پاسخ داده شود:
۱-۹-۱- کلیات.
۲-۹-۱- نگاهی به خاندان و زندگانی شیخ صدوق از جمله مشایخ بزرگ و بنام شیعه در شهر قم که از دیرباز مهد ارزشهای اسلامی و شیعی محسوب می‌گشت، می‌توان به خاندان بابویه اشاره نمود که همگی از دانش پژوهان، حدیث شناسان و فقهای سرشناس محسوب می‌شوند.
۳-۹-۱- تالیفات و شرح مختصری از آثار علمی شیخ صدوق: شیخ صدوق با نگارش بیش از سیصد جلد کتاب و رساله در رشته‌های مختلف فقهی در وسعت معلومات و کثرت کتب و آثار علمی کم نظیر بوده و کمتر کسی را می‌توان با وی در مقام قیاس قرار داد.
۴-۹-۱- بررسی اوضاع سیاسی– مذهبی، در دوران شیخ صدوق: عصر شیخ صدوق در واقع مقارن بود با دوران حکومت‌های متقارن در ایران، فشارهای سیاسی، خلفای عباسی و بر شیعیان از یک سو و حمایت حکومت‌های وقت از اهل تسنن از سوی دیگر سبب می‌شد تا تنها روزنه‌ی امید برای کاستن از فشارهای شیعیان، حکومت آل بویه که گرایش‌هایی نسبت به علویان داشت محسوب گردد.
۵-۹-۱- کارنمای شیخ صدوق در دوران حیات و تاثیرات آن پس از فوت ایشان: علاوه بر نگارش کتب و رسائل متعدد، شیخ توانست با برگزاری مناظرات کلامی به مقابله با تشیع ستیزی بپردازد و با این کار تلاشی را برای رونمایی از چهره‌ی حقیقی اهل بیت آغاز نمود که میراث آن به نسل‌های بعدی نیز منتقل گشت.
۱۰-۱- پیشینه‌ تحقیق:
با توجه به آن‌که شناخت ابعاد علمی شیخ صدوق در تشیع شناسی و علم فقاهت شیعی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، لذا اکثر منابع و پژوهش‌هایی که پیرامون اسلام شناسی، تشیع شناسی و فقه شناسی نگاشته شده نظری چند به زندگانی و تأثیرات علمی این عالم بزرگوار انداخته‌اند اما در این‌جا از میان انبوه آن‌ها می‌توان به برخی رسالات مهم‌تر اشاره نمود.
۱-۱۰- ۱- روابط علمای شیعه در دوران آل بویه: نگارش رجبعلی یحیایی، استاد راهنما: دکتر سید هاشم آقاجاری، دانشگاه تربیت مدرس، ۱۳۷۷. این پایان نامه با نگاهی به پیدایش تشیع آغاز گشته و سپس آن را در عصر خلفای سه گانه بررسی نموده است و تا شروع غیبت صغری در (۱۴۸- ۲۶۰ هـق) ادامه می‌یابد و سپس به گستره‌ی جغرافیای تشیع پرداخته و آن را تا ظهور آل بویه بررسی می کند و همچنین عمده‌ترین مراکز آموزشی تشیع را در قرن چهارم هجری مانند شهرهای مدینه، بصره، کوفه، سامرا، بغداد، توس و قم معرفی می کند. همچنین اوضاع سیاسی ایران و عراق را مقارن پیدایش آل بویه متمرکز شده و پس از بررسی ظهور آل بویه سیاست مذهبی این حکومت را در نوع نگاه به تشیع و کمک به احیای شعائر مذهبی شیعیان و توجه ویژه به علویان و آبادسازی مشاهد ائمه علوی و همچنین نقش دولت‌مردان بویی در تدوین معارف شیعه را بازگو می کند.
۲-۱۰-۱- زمینه‌ها و سرچشمه‌های شیخ صدوق: نگارش سید محسن موسوی، استاد راهنما: حجه الاسلام و المسلمین دکتر رضا برنجکار، رساله‌ی دکتری دانشگاه علوم حدیث قم، ۱۳۹۰. این رساله به شکلی ویژه ابعاد مختلف حیات علمی شیخ صدوق را مورد بررسی قرار داده و علاوه بر استفاده از منابع اولیه و کتب شیخ صدوق به کتب مستشرقان و کتب تاریخی و جغرافیایی نیز نظری داشته است. سرگذشت شیخ صدوق و بررسی آثار وی و تلاش او در جهت شناساندن حقایق زندگانی ائمه(ع) و مبارزه با غلو و تفویض و نگارش دائمی در سفر و تأثیر شرایط علمی شیخ صدوق در رابطه با پرورش شاگردان و تعامل و تقابل با شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را بیان می‌دارد.
۳-۱۰-۱- زمینه ها، رشد و نضج شیعه در قرن چهارم تا ششم هجری قمری: نگارش عباس مصلایی پور یزدی، استاد راهنما دکتر محمد جواد مشکور، دانشگاه امام صادق، دانشکده تبلیغ و معارف اسلامی، ۱۳۷۴. در این رساله علاوه بر بحث پیرامون تشیع و فرق مختلف آن به تشکیل حکومت آل بویه و روابط آن با شیعیان و برخی مشایخ بزرگ زمان همچون شیخ کلینی، شیخ صدوق، صاحب ابن عباد و همچنین سید رضی شیخ مفید، سید مرتضی، شیخ طوسی و تشکیل حکومت‌های دیگر شیعی چون فاطمیان در مصر و اسماعیلیان در ایران و حمدانیان اشلره شده است.
۴-۱۰-۱- تحقیقی پیرامون کتاب من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق (ره)، نگارش محمود نظری، استاد راهنما حاج شیخ علی اکبر غفاری صفت، دانشگاه امام صادق، دانشکده معارف اسلامی و الهیات، ۱۳۷۵. این رساله به شکل کاملاً تخصصی، کتاب مهم و ارزشمند من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق را مورد موشکافی قرار داده و درباره‌ی انگیزه‌های شیخ در تألیف این کتاب تعداد ابواب و احادیث، شروح ترجمه‌ها و نسخ کتاب، شرح و حواشی اثر، نظر دیگر علما در رابطه با اثر مذکور و روش شناسی شیخ در تنظیم محتوای کتاب، مقایسه اثر با کتاب کافی و بررسی اشکالات متأخرین بر کتاب مذکور بر آن اشاره شده است.
۱۱-۱- معرفی و نقد منابع و ماخذ:
۱- فقیه ری (زندگی‌نامه و آثار شیخ صدوق)، سید حسن موسوی خرسان، ترجمه و تعلیق، دکتر علی رضا میرزا محمد، تهران، اطلاعات، ۱۳۷۷.
این کتاب ترجمه‌ای است از رساله‌ای جامع با نام (حیاه الشیخ الصدوق) به قلم سید حسن موسوی خرسان که به عنوان مقدمه‌ای بر کتاب ((من لا یحضره الفقیه)) صدوق نگاشته شده است.
مولف در این کتاب با نگرشی‌دقیق به بررسی همه‌ی ابعاد پر خیر و برکت شیخ صدوق پرداخته و شخصیت ممتاز و آثار او را موردمطالعه قرار داده است و در این راستا از سفرهای‌علمی و اساتید و مشایخ و شاگردان آن بزرگوار نام برده است و حتی در شرح حال بزرگان و دانشورانی که از این خاندان پاکدین و دانش پرور بر خاسته‌اند سخن گفته و حق مطلب را نیک ادا کرده است. در اهمیت این رساله‌‌ی ارزشمند همین پس که آقای علی اکبر غفاری که برخی از آثار شیخ صدوق را تدوین و ترجمه و تصحیح‌کرده است، تالیف موجود را از بهترین آثار تحقیقی مکتب و مدون در بیان احوال و خصایص صدوق می‌داند و نویسنده اش را پژوهشگری ژرف اندیش و سختکوش و توانا می‌خواند.^[۱]
این کتاب در عین اختصار و ایجاز مشتمل بر نام بسیاری از بزرگان علم و دین و کتابهای ایشان است که به صورت فهرست وار آورده شده است.
۲- قدرت، دانش و مشرعیت در اسلام (در دوره ی میانه)، داوود فرحی، تهران، مانی، ۱۳۷۸.

• صندوقهای مشترک سرمایه گذاری : نوعی شرکت سرمایه گذاری اند که در اوراق بهادار با سرری=سید کمتر از یک سال و ریسک کم سرمایه گذتذی می کنند.شرکتها با خرید سهام این صندوقها در آنها سرمایه گذاری نموده و به وسیله سود سهام بازده دریافت می کنند(نه بهره)سود سهام روزانه محاسبه می شود وماهانه پرداخت می گردد.صندوق اماده است در هر روز سهام خود را باز خرید کند.

 

مدیریت حسابهای دریافتنی:
فروش نسیه کالا همراه است با تشکیل حسابهای دریافتنی به دو صورت عمده اند:

 

• اعتبارات خرده فروشی

 

• اعتبارات تجاری(شرکتی به شرکت دیگر اعتبار می دهد)

 

مدیریت موجودی ها:
موجودی کالا عبارتست از مواد اولیه،کالای در جریا ساخت و کالای ساخته شده .مدیریت موجوی کالا بستگی به عوامل زیر دارد:

 

• شناخت انواع کالای مورد نیاز

 

• درصد یا نسبت موجودی کالا از کل داراییهای شرکت

 

عوامل تعیین کننده اصلی سطح موجودیها عبارتند از:میزان فروش،مدت زمان،ماهیت تکنیکی جریان تولید و دوام کالای درجریان ساخت به مدت زمان تولید بستگی دارد وهرچه تکنیکهای تولید بگونه ای باشد که مدت تولید را کاهش دهد موجودی کالای در جریان ساخت کاهش خواهد یافت.میزان کالای ساخته شده به بادوام بودن کالا و سیاستهای فروش مربوط است.
میزان موجودی کالا
در میزان موجودی کالا باید از سیاستها و روشهایی استفاده کرد که از یک سومواجه با کمبود مواد اولیه وکالای ساخته شده نشویم و از سوی دیگرمواجه با مازاد موجودی وکالای راکد در انبار نگردیمدر نتیجه در نگهداری کالا دو نوع ریسک وجو دارد:
۱-ریسک کمبود کالا:درمورد مواد اولیه منجر به اختلال در فرایند تولید و در مورد کالای ساخته شده موجب از دست دادن مشتری می شود.
۲-ریسک مازاد کالا،یعنی شرایطی که شرکت مواجه با افزایش بیش از حد موجودی کالا می شودو موجب افزابش هزینه های نگهداری(هرینه های انبار داری،هزینه راکد شدن سرمایه و هزینه از مد افتادگی و فاسد شدن کالا است)
درمورد ریسک اول می توان با ایجاد ذخیره احتیاطی این ریسک را کاهش داد.
مدل تصمیم گیری موجودی کالا
در مدیریت موجودی کالا با دونوع هرینه روبه رو هستیم:
۱-هزینه های نگهداری
۲-هزینه سفارش
هزینه نگهداری:هزینه هایی است که بخاطرنگهداری کالا در شرکت ایجاد می شود این هزینه ها شامل هزینه های انبارداری ،هزینه های راکد شدن منابع مالی و هزینه فاسد شدن کالاست.بدیهی است که هرچه زمان نگهداری کالا در انبار افزایش یابد هزینه نگهداری نیز افزابش خواهد یافت.
هزینه سفارش:هزینه هایی است که برای هربار سفارش مجبور به پرداخت آن می باشیم.هرچه دفعات سفارش افزایش یابد این هزینه ها نیز افزایش می یابند. ( تهرانی،۱۳۸۵)

مدیریت نقدینگی :
مدیریت نقدینگی معیار مهمی در تعیین سیاست های سرمایه در گردش است و توانایی شرکت در ایجاد وجه نقد مورد نیاز را بیان میکند نسبتهای جاری و آنی و نسبتهای نقدینگی ،مفید و سنتی نقدینگی هستند .اما ناکافی و تنها مبتنی بر ارقام ترازنامه اند و نمی توانند جزئیات را به خولی فراهم کنند و اطلاعات صحیحی درباره کارایی مدیریت سرمایه در گردش بدهند . روابط ریاضی مورد استفاده برای محاسبه این شاخص ها ، وجه نقد و داراییها عملیاتی را در بر میگیرند ،اما در نظر گرفتن داراییهای عملیاتی نظیر حسابهای دریافتنی و موجودی مواد و کالا با وجه نقد و شبه نقد از نظر مبانی اساسی مدیریت و موجودی مواد و کالا با وجه نقد و شبه نقد از نظر مبانی اساسی مدیریت وجه نقد غیر منطقی است . با توجه به محدودیت های نسبتهای سنتی نقدینگی در تحقیقات به عمل امده پیشنهاد شده است که از مقیاس نقدینگی مستمر برای مدیریت سرمایه در گردش استفاده شود .مقیاس نقدینگی مستمر به جریان های نقدی ورودی و خروجی ایجاد شده در شرکت اشاره دارد که ناشی از تحصیل مواد خام ،تولید ،فروش ،پرداخت ها و فرایند گرداوری مطالبات است . همان گونه که مقیاس نقدینگی مستمر نقدینگی تابعی از چرخه تبدیل وجه نقد میباشد صحیح تر است که به جای سنتی ، از مقیاس چرخه چرخه تبدیل وجه نقد برای ارزیابی اثر بخشی ودیریت سرمایه در گردش استفاده شود . (کاکاسرایی،۱۳۹۰)
سرمایه در گردش یکی از منابع تامین مالی به ویژه برای شرکت های کوچک ، متوسط، و در حال رشد است از نگرانیهای مدیریت ،میزان سرمایه گذاری در دارایی های جاری و مدیریت سرمایه در گردش است به گونه ای که از یک طرف سهم بازار و اعتبار تجاری کسب شده بین مشتریان و عرضه کنندگان خود را حفظ کند و از طرف دیگر سود اوری خود را افزایش دهد لذا مدیریت این داراییها و بدهیها کوتاه مدت به این دلیل نیازمند توجه خاص است که مدیریت سرمایه در گردش نقش مهمی در سود اوری و نقدینگی شرکتها و همچنین ریسک و بازده ان بازی میکند
می توان گفت مدیریت سرمایه در گردش در واقع از مدیریت یک سبد تشکیل شده است که شامل مدیریت وجه نقد ،مدیریت موجودی کالا و مدیریت سیاست اعتباری شرکت میشود .
) (Samilogu and demirgunes,2008
۱-مدیریت وجه نقد :
وجه نقد به عنوان یک عامل مهم از نقدینگی شرکت ها مطرح است . مدیریت وجه نقد با سرعت بخشیدن به جریان های نقدی ورودی و کند کردن جریان های نقدی خروجی در ارتباط است . به عنوان مثال میتوان با گنجاندن شروط مبتنی بر پرداخت در مدت زمان کوتاه تر در قراردادهای فروش اعتباری به مشتریان به جریان های نقدی ورودی سرعت بخشید .همچنین کند کردن جریان های نقدی خروجی از طریق گفتگ
و و مذاکره با عرضه کنندگان در خصوص طولانی تر کردن مدت اعتباری خرید های نسیه ، امکان پذید میباشد .
نگهداری وجه نقد میتواند مزایا و مضراتی برای شرکت به همراه داشته باشد نگهداری وجه نقد میتواند شرکت رت در مقابل ریسک کمبود وجه نقد در موارد ضروری مصون دارد . از طرفی نگهداری وجه نقد ریسک از دست رفتن فرصت های سرمایه گذاری در پروژهای سود اور را نیز به دنبال دارد .
کی اون معتقد است که مدیریت وجه نقد در واقع ایجاد نوعی تعادل بین ریسک و بازده است .نگهداری از وجه در شرکت اگرچه ریسک نقدینگی را به حداقل میرساند اما سود اوری واحد تجاری را کاهش میدهد . از طرفی کاهش سطح وجه نقد نگهداری شده در شرکت از طریق سرمایه گذاری وجوه اضافه ،سود و در نهایت ارزش سهام شرکت را افزایش میدهد اما افزایش احتمال تمام شدن وجه نقد را نیز به دنبال دارد .
۲-مدیریت موجودی :
شرکت ها به منظور به حد اقل رساندن ریسک کمبود موجودی ها و ار دست دادن فروش ، انگون که مشتریان انتظار دارند اقدام به نگهداری موجودی ها می کنند اما نگهداری موجودی ها هزینه هایی نیز به دنبال دارد . وجوهی که در قالب موجودی ها حبس شده اند نمی توانند در پروژه های دیگر سرمایه گذاری شده و برای شرکت ایجاد بازده نمایند .
هزینه های انبار داری و بیمه نیز باید پرداخت شوند . علاوه بر این ، سرقت شدن صدمه دیدن ضایع شدن و از مد افتادگینیز به نوبه خود هزینه هایی را به شرکت تحمیل می کنند . در سال های اخیر شرکت ها از روش های نوینی در نگهداری موجودی ها مانند سیستم برنامه ریزی نیازمندی های کالا ^[۲۲] ، موجودی به هنگام ^[۲۳] و برنامه ریزی منابع اسازمانی ^[۲۴] بهره مند شده اند و از این روش ها به گونه ای با اهمیت ، موفق به کاهش مقادیر موجودی کالای خود شده و وجه نقد حبس شده در قالب موجودی کالا را کاهش داده اند.
۳- سیاست مدیریت اعتباری :
شرکتها در مدیریت اعتبارات از روشهایی استفاده می کنندکه از نظر ریسک و بازده متناسب باشند بازده زمانی افزایش می یابد که مشتری شرایط اعتبار را رعایت نماید و ریسک در این مورد احتمال عدم وصول مطالبات و یا احتمال شرکت برای وصول مطالبات مجبور شود انجام دهدمی باشد.ارکان اصلی سیاست مدیریت اعتبارات عبارتنداز :

 

• معیارهای اعطای اعتباری به مشتریان

 

• گرفتن وثیقه از مشتریان

 

• روش وصول مطالبات

 

درمورد اعطای اعتبار به مشتریان در دو مورد تصمیم گیری می شود:
الف:شرکتهایی که برای بار اول خرید می کنند.

۶۷/۰

 

 

 

۵-۳-روش اجرا :
جهت بدست آوردن اطلاعات نظری ضمن مراجعه به کتابخانه های‌دانشگاهی نسبت به گردآوری وتدوین مطالب اقدام شد . جهت گردآوری داده‌های تحقیق ضمن مراجعه به دانشگاه علوم پزشکی و کسب مجوزهای مربوطه و با بهره گرفتن از نظر متخصصین، بیماران سرطانی شناسایی و نسبت به تکمیل پرسشنامه‌ها با رعایت اصول حرفه‌ای اقدام شد.
۶-۳- روش تجزیه وتحلیل اطلاعات
در این بررسی از دو سطح توصیفی و استنباطی جهت تحلیل داده‌ها استفاده شد. در سطح توصیفی از میانگین و انحراف استاندارد و در سطح استنباطی از روش‌های تحلیل واریانس چند متغیره وآزمون تی استفاده شده است که این تجزیه و تحلیل بر مبنای نرم‌افزار spss18 انجام گردید.
۷-۳-اصول اخلاقی پژوهش:
در این نوع تحقیقات رعایت اصول اخلاقی از اهمیت بسزایی برخوردار است به گونه ای که محقق تمام تلاش خود را معطوف به این موضوع می کند که نکته های زیر در نظر گرفته شود .
۱-در ابتدای ارتباط با بیمار ضمن برقراری ارتباط موثر و همدلانه و بدون توضیح در زمینه های طرح واره های ناسازگار نقش این چنین تحقیقاتی را در زمینه بهبود کیفیت زندگی ، آرامش و حتی تاثیرات آن در درمان بازگو شد .
۲- اصل رازداری است که در همان ابتدا توضیحات کاملی در آن زمینه ارائه شد .
۳- به بیماران گفته شد که نتایج تحقیق به آن ها ارائه خواهد شد و حتی در این راستا توصیه هایی نیز پس از ارائه نتایج به بیماران تحویل گردید و در صورت نیاز ایشان را به متخصصین روانشناسی معرفی کردیم .
۴- با توجه به اینکه حساسیت این بیماران به دلیل رنج های فراوانی که از بیماری خود داشتند زیاد بود در طول مدت فرایند تحقیق در صورت نیاز از روش درمان های حمایتی تحت متخصص مربوطه پزشکی استفاده شد .
۵- طبیعی است که هیچ نوع تغییری در فرایند درمان های پزشکی و روان شناختی ایشان تا وصول نتیجه نخواهد یافت .
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده‌ها
در این فصل یافته های پژوهش ارائه خواهند شد . ابتدا یافته های توصیفی یعنی میانگین ، انحراف استاندارد متغیرهای پژوهش ارائه می گردند . در ادامه یافته های مربوط به بررسی فرضیه های پژوهش ارائه شده است ،در این راستا ، آزمونتی تست و تحلیل واریانس چند متغیره جهت مقایسه دو گروه (سرطانی و عادی ) در رابطه با متغیرهای پژوهش ، انجام گرفته است .
۱-۴- یافته های توصیفی و استنباطی
در این قسمت ، به بررسی نتایح حاصل از محاسبات فرضیات تحقیق پرداخته می­ شود.
ابتدا به منظور پیشگیری از تأثیر دو عامل مداخله گر سن و جنس در این تحقیق دو گروه نمونه و شاهد (بیماران سرطانی و عادی)، با یکدیگر همتا سازی گردیدند. بدین ترتیب گروه های مورد بررسی در این تحقیق ، شامل ۲ گروه زنان که با فاصله های سنی ۵ ساله همتا سازی شده بودند گردید.
پس از آن به بررسی و مقایسه ابعاد طرحواره های ناسازگار در دو گروه افراد عادی و سرطانی پرداخته شد.
جدول ۱-۴) اطلاعات توصیفی از گروه ­های سرطانی و عادی در ابعاد مختلف طرحوارهای ناسازگارانه
همان گونه که از نتایج این جدول (۱-۴) مشاهده می­گردد ، نتیجه می گیریم که تفاوت میانگین داده ها در این بررسی، از تفاوت معنی­دار در سطح بالایی برخوردار است . بنابراین به مقایسه تفاوت میانگین دو گروه در ابعاد مختلف طرحواره های ناسازگارانه ،پرداخته شد.

جدول ۲-۴) اطلاعات توصیفی از گروه ­های سرطانی و عادی در ابعاد مختلف تحریف های شناختی
همان گونه که از نتایج این جدول (۲-۴) مشاهده می­گردد ، نتیجه می گیریم که تفاوت میانگین داده ها در این بررسی، از تفاوت معنی­دار در سطح بالایی برخوردار است بنابراین به مقایسه تفاوت میانگین دو گروه در ابعاد مختلف تحریف های شناختی ،پرداخته شد.
جدول ۳-۴) اطلاعات توصیفی از گروه ­های مختلف سنی در ابعاد مختلف طرحوارهای ناسازگارانه
جدول ۳-۴) اطلاعات توصیفی از گروه‌های مختلف سنی در ابعاد مختلف طرحوارهای ناسازگارانه
همانگونه که از یافته های جدول بالا ( ۳-۴) مشاهده می­گردد، تفاوت مشاهده شده در بین میانگین نمرات گروه های سنی مورد بررسی در این تحقیق، از سطح معنی­داری برخوردار نیست. بنابراین نمی توان انتظار داشت که در بین ابعاد مورد بررسی نیز به تفاوت میانگین نمرات معنی دار آماری ، دست یافت و ضرورت بررسی جزء به جزء این ابعاد ، وجود ندارد.

 

 

جدول ۴-۴) اطلاعات توصیفی از گروه ­های مختلف سنی در ابعاد مختلف تحریف های شناختی

 

 

 

ابعاد

 

گروه های سنی

 

تعداد نمونه

 

میانگین نمره

 

انحراف استاندارد

 

 

 

کمال گرایی

 

زیر ۳۷

 

۱۸

تمرکز بر مشتری: این بخش شامل شناسایی مشتریان کلیدی واکنش به مشتری و سفارشی کردن یا شخصی سازی خدمات است.
تمرکز بر مشتریان کلیدی شامل تمرکز روی مشتری محوری به صورت قاطع و عملی وارائه ارزش زیاد و فزاینده به مشتریان کلیدی برگزیده است، که از طریق قراردادهای اختصاصی و شخصی شده برای هرکدام میسر می شود.

مدیریت ارتباط با مشتری به شرکتها اجازه می دهد که داده های مشتریان را جمع آوری کنند، با ارزش ترین مشتریان را در طول زمان تشخیص دهند و وفاداری مشتریان را با ایجاد محصولات و خدمات ویژه شده افزایش دهند (ریچارد و جونز، ۲۰۰۶).
(Zhou,2001)،به کمک مدیریت ارتباط با مشتری شرکتها به اطلاعات مشتریان دست می یابند و مشتریان نیز اطلاعات مورد نیاز خود از شرکت را بدست می آورند . بنابراین شرکتها با درک رفتار مشتریان، خود را برای حفظ آنان آماده می کنند. با اجرای مدیریت ارتباط با مشتری، شرکت می تواند با بررسی اطلاعات مشتریان، سهم مشتریان مختلف در درآمد شرکت را شناسایی کند و بنابراین محصولات متناسب با هر دسته از مشتریان را به آنان ارائه دهد و با مشتریان از طریق کانالهای مناسب و در زمان مناسب داد و ستد نماید تا از این طریق رضایت آنان را کسب نماید(محمدی سلطان آبادی داود،۱۳۹۰)
مدیریت ارتباط با مشتری تحلیلی انواع راه های عجیب و غریب بازاریابی و فروش را می تواند برای دست اندر کاران شرکت مکشوف کند. مثلاً می توانیم به سیستم ماموریت دهیم ، تمام مشتریان را زیر نظر بگیرد و هر وقت میزان خرید های بعضی از آنها از حد معینی فراتر رفت، ما را مطلع سازد تا کار ویژه ای برای آن مشتریان انجام دهیم . این واکنش می تواند به صورت خودکار باشد(مثلاً ارسال خودکار یک نامه الکترونیکی به مشتری، حاوی مژده هایی درباره تخفیف ویژه به او) یا به صورت غیر خودکار (مثلاً تماس تلفنی یکی از پرسنل بخش پشتیبانی با مشتری و دعوت از او برای شرکت در مراسم خاصی و غیره) (Greenberg,2004).
ارزیابی و بهبود ecrm عملیاتی: مدیریت ارتباط با مشتری به عنوان تکنولوژی اطلاعات ، مدت زمان زیادی است که در طراحی مجدد فرآیندها، جهت دستیابی به بهبود درعملکرد سازمانی، به عنوان یک توانمند ساز مطرح شده است. تکنولوژی اطلاعات طراحی مجدد یک فرایند کسب و کار را ، با تسهیل در نحوه انجام کار و ایجاد روش های ابداعی جهت اتصال شرکت به مشتریان، تامین کنندگان و سهامداران داخلی، یاری می کند (Chen&Popvich ,2003).
بطور کلی از طریق مدیریت ارتباط با مشتری شرکتهای بیمه می توانند کارایی عملیاتی، سرعت پاسخگویی به بازار و موثر بودن خدمات و توزیع خود را افزایش دهند.
برای سازگاری هر چه بیشتر با مشتریان بایستی فعالیتهای عملیاتی سازمان که در اجرای مدیریت ارتباط با مشتری موثرند بازطراحی شوند. یکپارچه سازی و مهندسی مجدد فعالیتهای اساسی بیمه با استراتژی مدیریت ارتباط با مشتری حقیقت انکار ناپذیری است. بایستی نرم افزاری از مدیریت ارتباط با مشتری انتخاب شود که به بهترین نحو فرآیندها و جریان های کاری جدیدرا مورد پشتیبانی قرار دهد و بتواند اطلاعات صحیح را به صورت مناسب برای تصمیم گیری های استراتژیک جمع آوری نماید(محمدی سلطان آبادی داود،۱۳۹۰).
اگر چه یک بیمه نامه یک قول و تعهد نامحسوس در خصوص پرداخت خسارت در هنگام وقوع یک حادثه است اما در حقیقت شرکتهای بیمه با هر قرارداد بیمه در خصوص موارد زیر نیز نسبت به مشتریان خود تعهد دارند؛ قابلیت اعتبار(توانایی انجام خدمت تعهد شده)، اعتماد(کیفیت محصول)، تضمین (ارائه و انجام تعهد با کفایت و دقت)، صلاحیت و شایستگی (دانش محصول)، مسئولیت پذیری (تمایل به ارائه خدمات مطلوبتر) و محسوس بودن(نمایش امکانات). به عبارت دیگر شرکتهای بیمه بایستی نسبت به تمام تعهدات خود تمام تلاش خود را بکار گیرند تا با ایجاد اعتماد بین مشتریانشان به شهرت و اعتبار دست یابند(۲۰۰۹، Reddy و همکاران).

۳.۱.۶.۲انتخاب استراتژی بازاریابی در بیمه

تدوین و ارزیابی استراتژی ها و گزینش مناسب ترین آنها تا حد زیادی بر اساس تصمیمات و اطلاعات ذهنی مدیران ارشد سازمان قرار دارد. در بررسی استراتژی ها درباره شیوه انتخاب استراتژی هایی بحث می شود که می توان بدان وسیله به بهترین شکل ممکن به هدف های بلندمدت و مأموریت سازمان دست یافت. توجه همزمان به استراتژی ها، هدف های بلندمدت، مأموریت سازمان و بررسی اطلاعات داخلی و خارجی سازمان، مبنایی را به دست می دهد که می توان بر آن اساس استراتژی های قابل اجرا را شناسایی کرد و آنها را مورد ارزیابی قرار داد.
یک برنامه استراتژیک با گرایش بازار در شرکت بیمه اولاً نشان دهنده این است که تمرکز شرکت بر کدام یک از انواع محصولات بیمه ای  و بازارهای مختلف است؛ ثانیاً بیانگر سود مورد انتظار شرکت از تمرکز بر محصولات و بازارهای خاص است و ثالثاً راهبردهای بازاریابی مورد نیاز برای تحقق اهداف سودآوری و اهداف بلندمدت شرکت را نشان می دهد.
تجزیه و تحلیل مقدماتی محیط به شرکت های بیمه کمک می کند تا با تحلیل اطلاعات تاریخی و گذشته در مورد صنعت بیمه، انواع بیمه نامه های مختلف، مزیت های رقابتی و توانمندی های رقبایی که در بخش دولتی و خصوصی فعال هستند، بازار بیمه در ایران و میزان تقاضا، کانال های توزیع و همچنین تحلیل عناصر محیط کلان در حوزه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و تکنولوژیک، جایگاه خود در بازار بیمه را به درستی شناخته و با اطمینان کامل در راه کسب موفقیت در این صنعت قدم بردارند (رجوعی مرتضی ،۱۳۸۹).
استراتژیست ها هیچ گاه همه گزینه ها و راه های امکان پذیر را که به نفع سازمان هستند، مورد توجه قرار نخواهند داد، زیرا بی نهایت راه عملی وجود دارد و برای اجرای هر یک از آنها می توان از راه های بسیار زیادی استفاده کرد. بنابراین مجموعه ای از استراتژی های جذاب و قابل اجرا مورد توجه قرار می گیرند. باید مزایا، مضرات، داد و ستدها، هزینه ها و منافع این استراتژی ها را مشخص نمود. در گردهمایی ها یا جلسه هایی که پیاپی تشکیل می شود کارکنان و مدیران باید درباره استراتژی های گوناگون به بحث بپردازند، استراتژی های پیشنهادی را باید فهرست کرد. پس از اینکه مشارکت کنندگان در این فرایند همه استراتژی ها را درک نمودند، آنگاه باید هر یک از استراتژی های پیشنهادی را بر اساس معیارهای خاصی اولویت بندی نمود (فرد،آر. دیوید ،۱۳۸۶).
فن تحلیل قوت- ضعف، فرصت- تهدید یکی از مفیدترین ماتریس های تدوین استراتژی های بازاریابی برای شرکت های بیمه نیز هست؛ یعنی می توان نقاط قوت و ضعف بازاریابی شرکت و همچنین فرصت ها و تهدیدهای نهفته در محیط بیرونی را استخراج نمود و از تلاقی آنها یکی از استراتژی های پیش گفته را برگزید. البته ابزارهای مختلفی برای تدوین استراتژی وجود دارد ولی تنها ابزاری که به طور واقعی به تدوین استراتژی در سطح واحدهای وظیفه ای کمک می کند، ماتریس SWOT است (رجوعی مرتضی، ۱۳۸۹).
یک شرکت بیمه در برنامه بازاریابی خود ضمن تعیین قلمرو جغرافیایی فعالیت خود، تمرکز خود بر یک یا چند محصول بیمه ای خاص را بیان کرده و فروش و سود مورد انتظار خود را در یک بازه زمانی خاص تخمین می زند. علاوه بر این باید در مورد تعداد نمایندگی ها در بازارهای هدف به عنوان شبکه توزیع، تکنیک های افزایش فروش بیمه نامه های مختلف، ابزارهای روابط عمومی، سیاست های تبلیغی و استراتژی های عناصر آمیخته بازاریابی خدمات در بیمه که شامل محصول، قیمت، توزیع، پیشبرد، افراد، فرایندها و شواهد فیزیکی می شود، برنامه ریزی کنند (لاولاک، کریستوفر و لارن رایت، ۱۳۸۲).

۱.۳.۱.۶.۲استراتژی بازاریابی یکسان

شرکتی که از استراتژی بازاریابی یکسان استفاده می‌کند، احتمالاً تصمیم‌ می‌گیرد بخشهای مختلف بازار را نادیده گرفته و با یک نوع محصول (و نه یک محصول) وارد کل بازار شود. شرکت محصولی را که مورد نیاز عموم است به بازار عرضه کرده و تنها به بخش خاصی از بازار توجه نمی کند. این شرکت برنامه بازاریابی و محصول خود را به گونه‌ای طرح‌ریزی می‌کند که مورد توجه عده‌ زیادی از خریداران باشد و در تبلیغات و توزیع به صورت انبوه عمل کرده و می‌کوشد تصویر بهتری از محصول را در ذهن مردم ایجاد کند.
در بازاریابی یکسان در هزینه‌های صرفه‌جویی می‌شود. هر چقدر نوع محصول محدودتر باشد، شرکت می‌تواند در هزینه‌های تولید، انبارداری و همچنین حمل و نقل صرفه جویی بیشتری نماید. شرکتی که از نظر برنامه‌های تبلیغاتی به صورت یکنواخت عمل می‌کند، هزینه‌های کمتری را صرف کرده و همچنین در هزینه‌های برنامه‌ریزی، تحقیقات بازاریابی و مدیریت محصول نیز کاهش هزینه خواهد داشت.
امروزه بیشتر بازاریابها در مورد این استراتژی توافق نظر ندارند. به هنگام عرضه یک محصول که بتوان به وسیله آن نیازهای همه مشتریان را ارضا نمود، شرکت با مسائل زیادی روبرو خواهد شد. هنگامی که چندین شرکت به این گونه عمل نمایند، رقابت شدیدی به وجود خواهد آمد و در بازارهای کوچکتر رضایت کمتری حاصل خواهد شد. نتیجه نهایی این است که به دلیل هزینه بالای رقابت،‌ امکان دارد بخشهای بزرگتر بازار از سودآوری کمتری برخوردار باشند.

۲.۳.۱.۶.۲استراتژی بازاریابی تفکیکی

شرکتی که از بازاریابی تفکیکی و یا متمایز (چندگانه) استفاده می‌کند بازار را به بخش های مختلف تقسیم نموده و برای هر بخش از بازار محصول خاصی را طراحی و برنامه‌ای جداگانه جهت بازاریابی تدوین می‌کند. این شرکتها از طریق عرضه محصولات متفاوت و اجرای برنامه‌های بازاریابی گوناگون، در تلاشند تا در هر بازاری از یک پایگاه محکم برخوردار شوند و فروش محصولات و خدمات خود را افزایش دهند. آنها امیدوارند که در هر بازاری دارای شهرت نیکو شده و مشتریان نسبت به محصولات یا خدمات آنها وفادار گردند و مجموعه‌ای از محصولات مورد نظر گروه های مختلف را عرضه نمایند. آنها می‌کوشند در هر بازاری به عنوان رقیب قدرتمند در آیند.
اصولاً بازاریابی متمایز با چندگانه باعث می‌شود کل فروش در مقایسه با بازاریابی یکسان افزایش یابد و در زمان کنونی تعداد زیادی از شرکتها این استراتژی را در پیش گرفته‌اند. البته بازاریابی‌های متمایز یا چندگانه باعث افزایش هزینه‌های خواهد شد. ارائه محصول باب طبع مشتریان هر بخش از بازار مسلتزم تحقیقات بیشتر ، فعالیتهای مهندسی و کارهای هزینه‌بر است. ارائه برنامه‌های بازاریابی متفاوت برای بخشهای جداگانه مستلزم هزینه‌های اضافی است که باید برای تحقیقات بازاریابی، پیش‌بینی و تجزیه‌ و تحلیل فروش، برنامه‌ریزی جهت ترویج و گسترش و مدیریت توزیع به مصرف برسد. تلاش در تامین نیازهای بخشهای مختلف بازار و انجام دادن تحقیقات متفاوت باعث هزینه های اضافی می‌شود. بنابراین شرکت باید بتواند فروش خود را بالا ببرد تا هزینه‌های اضافی ناشی از استفاده از استراتژی بازاریابی چندگانه، جبران شود.

۳.۳.۱.۶.۲استراتژی بازاریابی متمرکز

بازاریابی متمرکز سومین نوع بازاریابی است و به ویژه مناسب شرکت هایی است که منابع محدود دارند. یک شرکت به جای اینکه به دنبال سهم بخش کوچکی از یک بازار بزرگ باشد می‌کوشد بخش بزرگی از یک یا چند بازار کوچک را به خود تخصیص دهد. در مورد فعالیتهای تجاری که تازه شروع می‌شود، شرکت برای تثبیت وضع خود و به دست آوردن جایگاهی در برابر شرکتهای رقیب، بهتر است از بازاریابی متمرکز استفاده کند.
شرکت از مجرای بازاریابی متمرکز می‌تواند در بخشهایی از بازار یا خرده ‌بازارها جایگاه و پایگاه خوبی بدست آورد. زیرا در مورد نیازهای مشتریان اطلاعات بیشتری بدست می‌آوردو در این زمینه کاری مشهور می‌گردد. چنین شرکتی می‌تواند صرفه‌جویی نماید، زیرا در تولید یک محصول، توزیع و تبلیغ آن تخصص زیادی پیدا می‌کند. اگر بخش مورد نظر خوب انتخاب شود، شرکت می‌تواند از نرخ بازده سرمایه بالایی برخوردار شود. از سوی دیگر بازاریابی متمرکز مستلزم ریسک بیشتری است. امکان دارد شرکتهای رقیب و قدرتمند وارد همان بخش از بازار شوند. از این رو بهتر است شرکت هایی که قصد استفاده از بازاریابی متمرکز را دارند در چند بخش کوچک شروع بکار نمایند.
پیشرفتهای سریع در رایانه و فناوری اطلاعات و ارتباطات  باعث شده است تا بازاریابهای بزرگ که بصورت انبوه فعالیت می‌کردند با بازاریابهای متمرکز تبدیل شوند. این بازاریابهای با بهره گرفتن از پایگاه های اطلاعاتی مشتریان، بازارهای انبوه را به گروهی از بازارهای کوچک تقسیم نموده‌اند. در واقع آنها مشتریان بالفعل خود را به تعدادی بخش بازار متمایز تقسیم‌کرده و برای هر بخش برنامه بازاریابی متمایزی تدارک دیده‌اند.
فصل سوم
روش تحقیق

۱.۳مقدمه

تحقیق به عنوان یک جستجو یا بررسی سازمان یافته منظم، متکی به داده و نقادانه و عملی در زمینه یک شکل ویژه تعریف می شود که با هدف پاسخ یابی یا راه حل یابی صورت می گیرد. در حقیقت تحقیق اطلاعاتی رابرای مدیران فراهم می کند تا بتوانند بر پایه آن تصمیم بگیرند، مشکلات را برطرف کند. روش تحقیق به شیوه های طراحی مطالعات پژوهشی و رویه های تجزیه و تحلیل داده ها اشاره دارد(سکاران ، ۱۳۹۰، ۱۱۲).
اتخاذ روش علمی یکی از راه های دستیابی به دستاورد های قابل قبول علمی است(خاکی، ۱۳۹۰، ۲۰۱)در ضمن آمار علمی جدید محسوب می شود که شیوه هاو روش های آن در قرن اخیر تکوین و بسط یافته و با آن که مدت زیادی از پیدایش آن نمی گذرد، به سرعت توسعه یافته، به طوری که قلمرو مفاهیم مورد استفاده در آن از علوم ریاضی هم فراتر رفته و به کارگیری آن نیز در سایر علوم رواج یافته است. آمار به عنوان یک علم، امروزه شامل مفاهیم و روش هایی است که در مقام پژوهش هایی که تجزیه و تحلیل آن داده هستند اهمیت بسیار دارد(آذر و مومنی، ۱۳۹۲، ۱-۴).
در این فصل روش شناسی که بخش علمی تحقیق را در بر می گیرد مورد بررسی قرار گرفته است.

۲.۳فرآیند اجرای تحقیق

شروع کار تحقیق با مطرح کردن یک پرسش آغازین خواهد بود، بدین صورت که محقق باید سعی کند طرح تحقیقش را به صورت پرسش آغازی که پاسخگوی آنچه که او در طلب دانستن آشکار کردن و بهتر فهمیدن آن است شروع نماید.
در مرحله بعد محقق برای تکمیل اطلاعات خود از موضوع تحقیق و روشن شدن جوانب آن به مطالعات اولیه می پردازد که شامل مراحل خواندن متون است، خواندن متون، کیفیت پرسش ها را بالا می برد، در مرحله بعد موضوع تحقیق انتخاب و به تصویب می رسد.
مرحله چهارم روش علمی تدوین طرح نظری، کاری است تدریجی که معمولا” در سه فاز صورت می گیرد. در فاز اول، پس از تامل در متون خوانده شده جنبه های گوناگون مساله ای که در پرسش آغازین مطرح شده و نیز روابطی که میان آنها بر قرار است مشخص می گردد. به این معنی که یا باید از میان دیدگاه های موجود یکی را که از همه مناسب تر است برگزید یا باید دیدگاهی متفاوت از آنهایی که از پیش وجود داشته اند، ساخت این انتخاب فاز دوم تهیه طرح نظری مساله تحقیق را تشکیل می دهد. در فاز سوم، کار محقق عبارت است از بیان سازی طرح نظری تحقیق که با خصوصیات مساله تحقیق متناسب است همین طرح نظری است که شالوده مرحله بعدی، یعنی ساختن مدلی تحلیلی را تشکیل خواهد داد. کار آماده سازی چارچوب نظری مسئله تحقیق به انجام نمی رسد مگر با ساختن مدلی تحلیلی.
مدل تحلیلی دنباله طبیعی طرح نظری مساله تحقیق است که به صورت عملی نشانه ها و خط سیرهایی را که نهایتا” برای اجرای کار مشاهده وتحلیل در نظر گرفته خواهد شد روشن می کند. مدل تحلیلی از مفاهیم و فرضیه هایی تشکیل شده است که با هم ارتباط تنگاتنگ دارند و مجموعا” چارچوب تحلیلی منسجمی را تشکیل می دهند. مدل تحلیلی لولایی است که طرح نظری مساله تحلیلی تدوین شده محقق را به کار بعدیش که مشاهده تحلیل اطلاعات است به یکدیگر متصل می کند. مشاهده شامل مجموعه عملیاتی است که طی آن مدل تحلیلی با واقعیت های عینی باز بینی شده و با داده های قابل مشاهده مقابله داده می شود. بنابراین در جریان این مرحله اطلاعات زیادی رد و بدل می شود که این اطلاعات به دست آمده در مرحله بعدی به شیوه ای منظم تحلیل خواهد شد. لذا مشاهده، یک مرحله واسطه ای است میان ساختن مفاهیم و فرضیه ها و تحلیل اطلاعات گرد آوری شده برای آزمون آنها.
مرحله بعدی روش علمی، تحلیل اطلاعات است. این مرحله دو هدف را دنبال می کند نخستین هدف این مرحله تحلیل اطلاعات باز بینی تجربی است، بدین معنی که محقق باید ببیند اطلاعات گردآوری شده متناظرند، یانه؟
عبارت دیگر باید مشخص شود که تا چه اندازه نتایج مشاهده شده با نتایجی که فرضیه ها انتظار داشتند متناظراند .
هدف دوم این مرحله تفسیر پدیده های خارج از انتظارات، چنین تفسیری امکان تجدید نظر یا تصیح فرضیه ها را فراهم آورد. آخرین مرحله روش علمی نتیجه گیری است. نتیجه گیری عموما” از سه قسمت تشکیل می شود: نخست یادآوری خطوط اصلی روش علمی که دنبال شده است. سپس معرفی دستاورد های نوین که تحقیق منشأ آن بوده است، بالاخره ارائه پیشنهادات علمی.
به هر حال هر محقق انتظار دارد که تحقیقاتش به نتایج علمی روشن منتهی گردد که بتوان از آنها در تصمیم گیری و در کار های اجرایی به عنوان راهنماهای مطمئن استفاده کرد (ریمون کیون ،۱۳۷۵).

۳.۳ روش تحقیق

غالب فعالیت های تحقیق یک روش یا استراتژی را نشان می دهند که به سادگی قابل تشخیص است و شامل رویه ها مشترک خاصی مانند بیان مسئله جمع آوری اطلاعات و نتیجه گیری اند. جزئیات این رویه های خاص تا حدود زیادی باروش تحقیق معین می شود(حافظ نیا، ۱۳۹۱، ۲۱۸).
تحقیقات در علوم رفتاری با توجه به دو معیار هدف تحقیق و نحوه گرد آوری داده ها تقسیم بندی می شوند. در این راستا تحقیق حاضر از نظر هدف از نوع تحقیقات کاربردی است و از لحاظ روش و اجرا، توصیفی-تحلیلی است.
تحقیق توصیفی می تواند برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری باشد. تحقیق توصیفی شامل جمع آوری اطلاعات برای آزمون فرضیه یا پاسخ به سوالات مربوط به وضعیت فعلی موضوع مطالعه شود. یک مطالعه توصیفی چگونگی وضع موجود را تعیین و گزارش می کند(خاکی، ۱۳۹۰، ۱۰۴).

۴.۳جامعه و نمونه آماری

جامعه آماری عبارت است از: “تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند” صفت مشخصه، صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایز کننده آماری از سایر جوامع باشد.
عنصر، چیز یا فردی است که عمل اندازه گیری در مورد آن انجام می شود. به عبارت دیگر جامعه آماری به کل گروه، افراد، وقایع یا چیزهایی اشاره دارد که محقق می خواهد به تحقیق درباره آنها بپردازد(سکاران، ۱۳۹۰، ۲۹۴).
جامعه آماری این تحقیق مدیران و کارشناسان ستادی در بخش بازاریابی و فروش شرکتهای بیمه ای در ایران می باشند که شامل ۱ شرکت بیمه دولتی (شرکت بیمه ایران) ۲۱ شرکت بیمه ای خصوصی (شرکتهای بیمه آسیا، البرز، دانا، پارسیان، سامان، پاسارگاد، کارآفرین، نوین، سینا، ملت، میهن، کوثر، رازی، معلم، ما، توسعه، دی، آرمان، سرمد، تعاون و اتکایی ایرانیان) و ۷ شرکت بیمه مناطق آزاد (شرکتهای بیمه حافظ، امید، ایران معین، متقابل کیش، آسماری ، اتکایی امین و متقابل اطمینان متحد قشم) می باشند.

۱.۴.۳برآورد حجم نمونه و روش نمونه گیری

نمونه، عبارت است از مجموعه ای از نشانه ها که از یک قسمت، یک گروه یا جامعه ای بزرگتر انتخاب می شوند به طوری که این مجموعه معرف کیفیت و ویژگی های آن قسمت، گروه یا جامعه بزرگتر باشد که معمولاً آن را با n نشان می دهند(خاکی، ۱۳۹۰، ۲۵۰).
نمونه برداری فرایند انتخاب کردن تعداد کافی از میان اعضای جامعه آماری است به طوری که با مطالعه گروه نمونه و فهمیدن خصوصیات یا ویژگی آزمودنی های گروه نمونه بتوان این خصوصیات یا ویژگی ها را به اعضای جامعه آماری که جامعه بزرگ و محدود را تشکیل می دهند تعمیم داد.

^۴ Classification Techniques
^۵ Clustering Algorithms
^۶ Markov Random Fields (MRF)
^۷Binary
این روش را می توان با انتخاب چند مقدار آستانه^۱ توسعه داد. در این حالت با توجه به اینکه شدت روشنایی هر پیسکل یا وکسل در کدام بازه از مقادیر آستانه قرار گیرد نقاط به چندین ناحیه دسته بندی می شوند.
با وجود سادگی این روش, این تکنیک در تصاویر با کنتراست^۲ بالا بسیار خوب عمل می کند و به طور معمول به عنوان مرحله ابتدایی در عملیات قطعه بندی تصاویر دو و سه بعدی مورد استفاده قرار می گیرد.
مهمترین نقطه ضعف این روش, وابستگی بسیار نتیجه قطعه بندی به مقدار یا مقادیر آستانه می باشد و هر تغییری در مقدار آستانه می توان باعث تغییر در نواحی قطعه بندی شده شود.

شکل ۲-۴- قطعه بندی با بهره گرفتن از روش آستانه گذاری.(a) تصویر اصلی.(b) قطعه بندی بر مبنای ۳ کلاس.© قطعه بندی بر مبنای ۴ کلاس.[۱۰]
۲-۲-۲-۲-روش های طبقه بندی
روش های طبقه بندی تکنیک های شناسایی الگو^۳ هستند که در پی دسته بندی فضای ویژگی^۴ استخراج شده از تصویر با بهره گرفتن از داده های با برچسب مشخص می باشند. فضای ویژگی یک محدوده از بردار n بعدی
^۱Multiple Threshold
^۲Contrast
^۳ Pattern Recognition
^۴ Feature Space
ساخته شده از ویژگی های هر پیکسل یا وکسل می باشد. این ویژگی ها میتوانند شامل شدت روشنایی هر پیکسل یا وکسل, گرادیان در هر پیکسل یا وکسل, فاصله پیکسل یا وکسل از مرز ناحیه و موارد مشابه دیگر باشند.
ساده ترین نوع طبقه بند^۱ برمبنای طبقه بندی براساس نزدیک ترین همسایگی^۲ است که در آن هر پیکسل و یا وکسل به کلاس تعیین شده در مرحله یادگیری مربوط به نزدیکترین پیکسل و وکسل تعلق می گیرد. حالت تعمیم یافته این روش دسته بندی بر اساس k عدد از نزدیکترین همسایگی ها^۳ می باشد که در آن برای تعیین کلاس هر پیکسل و یا وکسل از کلاس تعیین شده در مرحله یادگیری مربوط به k پیکسل و یا وکسل مجاور استفاده می شود.از دیگر طبقه بندهای مورد استفاده در این روشها میتوان به روش بیشترین شباهت^۴ و بیز^۵ اشاره کرد.

روش های طبقه بندی به دلیل کارآمدی از نظر محسباتی به علت غیر تکراری بودن, بسیار مورد استفاده هستند. اما این روش ها به دلیل استفاده از داده های یادگیری یکسان برای تعداد زیادی از تصاویر باعث ایجاد نتایج جهت دار^۶ و بدون توجه به تغییرات فیزیولوژیکی و تشریحی می شوند.
۲-۲-۲-۳-الگوریتم های خوشه بندی
این روش ها برای خوشه بندی از ویژگی های هر پیکسل و یا وکسل و همسایه مجاورش استفاده می کنند. به طور ساده میتوان گفت که خشه بندی عملیات گروه بندی اجزاء می باشد که اعضای هر گروه داری خواص و ویژگی های مشابه می باشند که این اجزاء همان پیکسل ها و یا وکسل ها, گروه ها همان نواحی قطعه بندی شده می باشند و خواص همان ویژگی های پیکسل ها و یا وکسل ها از قبیل گرادیان,رنگ,چگالی می باشند.
اگرچه لگوریتم های خوشه بندی نیازی به داده های یادگیری ندارند اما به یک قطعه بندی اولیه و تنظیم پارامتر های اولیه نیاز دارند. این الگوریتم ها هم مانند روش های طبقه بندی نسبت به نویز و عدم یکنواختی شدت روشنایی حساس می باشند.
^۱Classifier
^۲Nearest Neighborhood
^۳K-Nearest Neighborhood (KNN)
^۴Maximum Likelihood
^۵ Bayes
^۶Biased Results
۲-۲-۲-۴-میدان های تصادفی مارکوف
مدلسازی میدان های تصادفی مارکوف (MRF) به تنهایی یک روش قطعه بندی نیست اما یک مدل آماری مناسب برای بکارگیری در روش های قطعه بندی می باشد. میدان های تصادفی مارکوف تعامل متقابل بین همسایگی و یا پیکسل ها و وکسل های مجاور را مدلسازی می کند. این ارتباط محلی یک مکانیسم مناسب را برای مدلسازی خواص و ویژگی های متفاوت تصاویر ایجاد می کند. در تصویر برداری پزشکی از این روشها برای در نظر گرفتن این اصل که پیکسل ها و یا وکسل ها متعلق به کلاس پیکسل ها و یا وکسل های مجاور خود می باشند, استفاده می شود. این موضوع را از نظر فیزیکی می توان اینگونه بیان کرد که با استفاده ازین روش ها در ساختارهای آناتومی, احتمال رخ دادن یک ناحیه با تنها یک پیکسل و یا وکسل بسیار ناچیز است.
یکی از مشکلات مدل های میدان های تصادفی مارکوف انتخاب پارامتر های کنترل کننده قدرت تعامل فضایی است به نحوی که انتخاب بالای این پارامترها منجر به قطعه بندی بسیار هموار و از بین رفتن اطلاعات ساختاری مهم می شود. از طرف دیگر روش های میدان های تصادفی مارکوف به طور معمول به الگوریتم هایی با حجم محاسباتی بالا نیاز دارند. با این وجود, میدان های تصادفی مارکوف بطور گسترده ای نه تنها در مدلسازی کلاس های قطعه بندی بلکه در مدلسازی عدم یکنواختی شدت روشنایی که در تصاویر MR وجود دارد و هم چنین مدلسازی خواص بافت مورد استفاده قرار میگیرد.
۲-۲-۳-روش های ترکیبی
روش های ترکیبی به طور عمده روش هایی هستند که نمی توان آنها را در دو دسته بندی قبلی قرار داد و دارای ویژگی هایی از هر دو دسته قبلی می باشند. در اینجا به چند الگوریتم از روش های ترکیبی اشاره می کنیم:
۱-رشد دادن ناحیه^۱
۲-شکستن و ادغام کردن^۲
۳-روش های نقشه راهنما^۳
۱Region Growing
^۲Split and Merge
^۳Atlas Guided Approach
۴-شبکه های عصبی مصنوعی^۱
۲-۲-۳-۱-رشد دادن ناحیه
این روش شاید ساده ترین الگوریتم در میان روش های ترکیبی می باشد. رشد دادن ناحیه روشی برای استخراج نواحی متصل در یک حجم سه بعدی یا تصویر دو بعدی براساس معیارهای اتصال از پیش تعریف شده می باشد. این معیار ها می توانند به سادگی شدت روشنایی پیکسل و یا وکسل و یا خروجی یک الگوریتم قطعه بندی باشد. در ساده ترین حالت, رشد دادن ناحیه به یک نقطه مرجع^۲ برای شروع نیاز دارد و از آن نقطع مرجع الگوریتم تا زمانی که معیار اتصال ارضا شود, رشد پیدا می کند.
همانند روش آستانه گذاری, روش رشد دادن ناحیه ساده می باشد ولی به طور عمده به تنهایی برای قطعه بندی استفاده نمی شود. به طور عمده این روش به عنوان بخشی از یک الگوریتم پیچیده قطعه بندی برای بدست آوردن یک مفهوم کلی از داده قبل از قطعه بندی پیچیده مورد استفاده قرار می گیرد.
مشکل اولیه این الگوریتم این است که انتخاب نقاط مرجع به صورت دستی انجام میگیرد. علاوه بر این این الگوریتم به نویز حساس بوده است و در حالت سه بعدی تاثیر حجم ناتمام باعث ایجاد گسستگی و حفره در ناحیه قطعبه بندی شده می شود.
۲-۲-۳-۲-شکستن و ادغام کردن
این الگوریتم مشابه الگوریتم رشد دادن ناحیه است. این الگوریتم نیاز به سازماندهی داده های ورودی به صورت یک ساختار شبکه ای هرمی از نواحی دارد که هر ناحیه به صورت ۸ تایی (برای حالت سه بعدی) سازماندهی شده است. هر ناحیه میتواند به ۸ زیر ناحیه شکست شود و نواحی ۸ تایی مناسب ادغام شده و یک ناحیه را تشکیل دهند. در این الگوریتم هم مانند روش رشد دادن ناحیه معیار ادغام نواحی میتواند هر شرطی, از قبیل شروطی ساده همانند شدت روشنایی پیکسل و یا وکسل ویا شروطی بر مبنای خروجی الگوریتم های قطعه بندی مراحل قبل, انتخاب شود.
مهمترین مزیت این روش نسبت به الگوریتم رشد دادن ناحیه عدم نیاز به انتخاب نقاط مرجع و در نتیجه عدم تداخل کاربر در آن می باشد.اما عیب این روش نیاز آن به ساختار شبکه ای هرمی اشت که با توجه به حجم زیاد
^۱Artificial Neural Network (ANN)
^۲Seed Point
داده ها روش مقرون به صرفه ای نیست.
۲-۲-۳-۳-روش های نقشه راهنما

در این رابطه   فاصله فاز تا بدنه برج و d فاصله هوائی از دیدگاه اضافه ولتاژ می‌باشد که در این حالت به دلیل صرفنظر نمودن از پیشروی هادی به سمت برج (در اثر وزش باد) این دو فاصله با هم برابر در نظر گرفته می شوند.
شکل (۵- ۲)- یک نمونه از خط انتقال با زنجیره مقره وی شکل
۵-۲-۳- مقره‌های ثابت
اگر از مقره‌های ثابت استفاده گردد، مقدار   می‌تواند بیشتر کاهش یابد اما بهرحال از مقدار d که از رابطه (۵-۵) بدست می‌آید کمتر نمی‌شود. دلیل این تقلیل فاصله عدم امکان نوسانات زنجیره مقره‌ها و در نتیجه هادیها در سر برج می‌باشد که در شکل (۵-۳) نیز این موضوع قابل تشخیص می باشد.
(۵-۵)
این رابطه تکرار حالت قبل می‌باشد و در نتیجه پارامترهای مورد استفاده مطابق تعاریف قبل می‌باشند.
شکل (۵-۳)- یک نمونه از خط انتقال با بهره گیری از مقره های ثابت
گرچه در این حالت امکان کاهش فاصله فازها تا بدنه برجها تا حد d میسر است اما در برخی موارد محدودیت‌های فواصل فازی در وسط اسپن مانع از نزدیک شدن فازها تا این حد گردد یا بعبارت دیگر اگر فاصله فازها تا این حد کاهش یابند امکان بروز اتصال کوتاه بین آنها در اثر نوسانات هادیها افزایش می‌یابد. لذا همانطور که قبلاً هم اشاره گردید، تنظیم نهائی‌ فواصل فازها باید با توجه به محدودیت‌های سربرجها و وسط پایه ها صورت گیرد.
۵-۳- فاصله افقی فاز تا فاز
در صورتیکه آرایش هادیها بصورت افقی باشد، فاصله دو فاز از یک مدار می‌توانند تا دو برابر مقدار   افزایش یابند. درصد افزایش فواصل فازی بستگی به شکل برجها، آرایش هادیها، آرایش مقره ها و طول اسپن دارد و ممکن است در برخی موارد لازم باشد فاصله دو فاز به بیش از دو برابر حداقل مقداری که برای فاز تا بدنه لازم باشد افزایش یابد.

اصولاً فاصله افقی دو فاز از یکدیگر بستگی به طراحی و درجه هماهنگی یا ناهماهنگی نوسانات آونگی هادیها در وسط پایه‌ها دارد. در حالت کلی نوسانات آونگی هادیها ممکن است با یکی از حالات شکل (۵-۴) تطابق داشته باشد.
اگر سه فاز مطابق شکل های (۱) یا (۲) بطور هماهنگ با هم نوسان نمایند یا به عبارت دیگر همواره فاصله آنها ثابت باقی بماند، حداقل فاصله افقی دو فاز مجاوز هم در وسط اسپن می تواند از رابطه زیر بدست آید:
(۵-۶)
بر حسب اینکه دو فاز از یک مدار یا دو مدار مختلف باشند مقدار   می‌تواند تا بیش از یک نیز افزایش یابد. لذا لازم است با توجه به وقوع اضافه ولتاژ احتمالی بین دو فاز مجاور که بر اساس مطالعات انجام شده در مرجع ممکن است به حدود ۵/۱ افزایش یابد محاسبه گردد. اما در صورتیکه فازها در شرایط نوسان و مطابق شکل (۳) دارای اختلاف فاز باشند، حداقل فاصله دو فاز کناری در وسط اسپن بر حسب اینکه طول فلش چقدر باشد متفاوت می باشند اما در حالت کلی بصورت زیر محاسبه می شود:
(۵-۷)
شکل (۵-۴)- حالات مختلفی از نوسانات هادیها
اگر فاصله ای که از طریق محاسبه می شود کمتر از مقدار   باشد، حداقل فاصله فازی باید بر مبنای   تنظیم شود، اما اگر مقدار آن بیشتر باشد، فاصله هادیها در سر برجها باید تا حد  افزایش یابند یا اینکه از طریق انتخاب مناسب آرایش مقره‌ها مقدار آنرا کنترل نمود. گرچه احتمال وقوع نوسانات هادیها مطابق شکل (۴) بعید می‌باشد، اما ممکن است هنگام توقف وزش باد، هادیها تحت تأثیر نیروی اولیه دچار نوسان ناهماهنگ شوند. در چنین حالت که در طراحی‌ها مد نظر قرار نمی‌گیرد، فاصله فازها در وسط اسپن تا حد مقدار زیر افزایش یابد:
(۵- ۸) 
بندرت ممکن است وضعیت شکل (۴) ایجاد شود و عمدتاً طراحی بر مبنای شکل (۳) انجام می‌شود. بنابراین در چنین شرایطی لازم است فواصل فازی از طریق روابط (۵-۷) و (۵-۹) محاسبه شوند و هر کدام که بزرگترند ملاک طراحی برجها قرار گیرند. در رابطه زیر عامل CHt مقداری است مشخص که بستگی به پهنای قسمت فلزی برج در حد فاصل دو فاز مجاور دارد و برای تیرهای فولادی لوله ای شکل مقدار آن برابر قطر خارجی لوله است.
(۵- ۹)
در خطوط انتقال کمپاکت که هدف نزدیک سازی فازها تا حد امکان می باشد تلاش در عدم استفاده از آرایش افقی هادیها است، چون این اقدام سبب افزایش بی رویه فواصل فازی می‌گردد. در صورتیکه از آرایش عمودی یا مثلثی هادیها استفاده شود، فواصل فازی می تواند کاهش یابد اما با انتخاب مناسب آرایش هادیها، شکل مناسب برجها و آرایش مناسب مقره ها، امکان کاهش فواصل افقی فازها تا حد بیشتری میسر می‌گردد. در چنین موارد یکی از محدودیت های نزدیک سازی فازها، احتمال برخورد فازها در وسط پایه‌ها می‌باشد که این اشکال نیز می تواند با کاهش فواصل پایه‌ها، کاهش فلش هادیها و بهره‌گیری از فاصله نگهدارهای فازی تا حدود زیادی کنترل گردد. بهرحال حداقل فازها از یکدیگر برحسب اینکه آرایش هادیها و شکل برجها چگونه باشند متفاوت می باشد که در ادامه بطور اختصار به آنها اشاره می گردد.
۵-۳-۱- فاصله افقی فاز تا فاز که در دو طرف برج قرار می گیرند
همانطور که در قسمت های قبلی اشاره گردید، فاصله دو فاز مجاور (   ) برحسب اینکه مقره ها آویزان یا ثابت باشند به کمک روابط (۵- ۱۰ و ۵- ۱۱) می توانند محاسبه شوند:
(۵-۱۰)
(۵-۱۱)
در این رابطه   حداقل فاصله فاز تا فاز و   عرض قسمت فلزی موجود در حد فاصل دو فاز می باشد. همانطور در شکل (۵-۵) زیر نشان داده می شود، مقدار   در پایه های نوع تلسکوپی به مراتب کمتر از نوع معمولی است (شکل سمت چپ). بهرحال حداقل فاصله دو فاز از یک مدار که از این طریق محاسبه می‌شوند ممکن است در وسط اسپن کافی نباشد، لازم است فاصله فازها در هر دو محل محاسبه و هر کدام که بزرگترند ملاک طراحی قرار گیرد. در این حالت نیز حداقل فاصله دو فاز در وسط اسپن مستقل از شکل برج می تواند از رابطه زیر بدست آید:
(۵- ۱۲)
طبیعی است مقدار   بستگی به فلش هادیها دارد و ممکن است در برخی موارد بیشتر و در بعضی مواقع کمتر از مقدار   بدست آید که برحسب مورد باید عدد بزرگتر به عنوان حداقل فاصله دو فاز انتخاب شود.

شکل (۵-۵)- دو نمونه از خطوط انتقال نیرو که هادیهای آن در دو طرف برجها قرار دارند.
۵-۳-۲- فاصله افقی فاز با فاز که در یک طرف برج قرار می گیرند
در صورتیکه دو فاز از یک مدار بدون مانعی در کنار هم نصب شوند و به عبارت دیگر هادیها همانند شکل های زیر در یک طرف برج جایگذاری شوند. معیار محاسبه فاصله فازها همان حالت قبل نمی باشد، چون در حالت قبل فاصله دو فاز از یک مدار هیچوقت نمی تواند از دو برابر فاصله هر فاز تا بدنه کمتر باشد، حال آنکه در این حالت چنین احتمالی وجود دارد.
لذا اگر طول اسپن و در نتیجه فلش هادیها زیاد نباشند، می‌توان حداقل فاصله فازها را از رابطه زیر بدست می‌آورد:
(۵-۱۳)
اما در هر حال فاصله ای که از این طریق محاسبه می شود باید با رقمی که از رابطه (۵-۱۲) محاسبه می‌شود مقایسه و هر کدام بزرگترند ملاک طراحی قرار گیرند
شکل (۵-۶)- یک نمونه از خطوط انتقال نیرو که دو فاز آن در یکطرف برجها قرار دارند
۵-۳-۳- فاصله فاز تا فاز در صورت استفاده از مقره‌های غیر آویزان
گرچه بکارگیری مقره های ثابت یا انتخاب آرایش وی برای زنجیره مقره‌ها می‌تواند باعث کاهش فواصل فازها در سربرجها گردد، اما این اقدام نمی تواند کاهش فواصل فازها در وسط اسپن را نیز به همراه داشته باشد. در خطوط انتقال نیرو کمپاکت که هدف نزدیک سازی فازها تا حد امکان می باشد، لازم است بطور همزمان با تدابیر ویژه ای فواصل فازها در سربرجها و وسط اسپن کنترل شوند.
در شکل‌های زیر با بهره گرفتن از مقره‌های ثابت و آرایش وی شکل برای زنجیره مقره ها پهنای برج و در نیجه فواصل افقی فازها کناری می‌توانند تا حد رابطه زیر کاهش یابند:
(۵- ۱۴)
در این حالت نیز لازم است فاصله فازها در وسط اسپن محاسبه و با ارقامی که به کمک روابط بالا محاسبه می‌شوند مقایسه و هر کدام بزرگترند ملاک طراحی قرار گیرند. در عمل وقتی از مقره های ثابت استفاده می‌شود، هدف نزدیک سازی فازها تا حد امکان می باشد لذا برای اینکه نوسانات هادیها در وسط اسپن مانع نزدیک سازی فازها نگردد، تلاش بر این است که از طریق نصب فاصله نگهدارهای فازی نوسانات هادیها در وسط اسپن کنترل و در نتیجه فاصله دو فاز کناری در حد رابطه (۵- ۱۴) محدود گردد.
البته مقدار CTh نیز بستگی به نوع و شکل برجها دارد که با انتخاب نوع مناسب آن امکان کاهش این پارامتر نیز می تواند میسر می باشد.
شکل (۵- ۷)- خط انتقال با بهره گرفتن از مقره های ثابت و آرایش وی شکل برای زنجیره مقره‌ها
۵-۴- محاسبه فواصل عمودی فازها
در بسیاری موارد به خصوص در حالاتی که چند مدار در روی برجها نصب شوند، آرایش هادیها بصورت عمودی است، لذا لازم است حداقل فاصله مجاز از این دیدگاه نیز محاسبه شود. برای محاسبه حداقل فاصله عمودی فازها تا بازو یا بدنه برج ها همانند حالت قبل می توان از روابط (۳-۲ و ۳-۴ و۳-۶) استفاده نمود. اما تعیین مقدار فاصله عمودی بستگی به آرایش هادیها در روی پایه ها دارد. در مناطق غیر آلوده معمولاً این فاصله به اضافه ولتاژها تعیین می گردد اما در مناطق آلوده که لازم است تعداد بیشتری از مقره ها استفاده شود، طول زنجیره مقره ها نیز تعیین کننده فاصله عمودی فازها تا بازوی برج می باشند.
حداقل فاصله عمودی فازها بستگی به آرایش هادیها و طول زنجیره مقره ها دارد. شکل (۵- ۸) دو نمونه از خطوط انتقال نیرو با آرایش مختلفی از هادیها را نشان می دهد. گرچه در هر دو حالت فاصله عمودی بازوها می تواند یکسان باشد، اما فواصل فازها متفاوت می باشد.
شکل (۵- ۸)- دو نمونه از آرایش هادیها در خطوط انتقال نیرو
همانطور که در شکل بالا نشان می‌دهد در صورتیکه هادیها روی هم قرار گیرند، حداقل فاصله عمودی فازها نباید از حاصل جمع طول زنجیره مقره‌ها و حداقل فاصله هوائی هادیها با بدنه کمتر باشد. در این حالت حداقل فاصله عمودی فازها نباید از رقم   که از رابطه زیر بدست می آید کمتر باشد:
(۵- ۱۵)
در این رابطه  حداقل فاصله عمودی فازها و   طول زنجیره مقره ها و d حداقل فاصله فاز با بدنه برج و ctv ارتفاع قسمت فلزی برج در حد فاصل دو فاز می باشد که مقدار آن از روابط (۳-۲ و ۳-۴ و۳-۶) قابل محاسبه می‌باشد. ضمناً با تغییر آرایش هادیها از حالت جایگذاری عمودی (شکل (۵- ۸) سمت چپ)، به جایگذاری مثلثی (شکل(۵- ۸) سمت راست)، حداقل فاصله عمودی می تواند دو فاز پائینی کاهش یابد. البته در عمل لازم است فاصله عمودی مناسب با توجه به اضافه ولتاژها و نوسانات هادیها محاسبه گردد که در ادامه بطور اختصار نقش آرایش هادیها در فواصل عمودی فازها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۵-۴-۱- فاصله عمودی فازها در سربرج با جایگذاری عمودی هادیها
در سربرجها ضمن اینکه فاصله افقی هادیها نباید از رقم مشخصی کمتر باشد، لازم است با معیارهای علمی در تنظیم فواصل عمودی فازها نیز مد نظر قرار گیرد. در صورتیکه از زنجیره مقره های آویزان استفاده شود، حداقل فاصله عمودی هادیها برای خط انتقال نشان داده شده در شکل (۵- ۹) از رابطه زیر بدست می‌آید:
(۵- ۱۶)
همانطور که شکل زیر نشان می دهد، پارامتر CTv از مجموع ارتفاع قسمت فلزی برج در حد فاصل دو فاز و قسمت های غیر متحرک مقره ها بدست می‌آید. البته فاصله ای که از این طریق محاسبه می شود باید با فاصله ای که در وسط اسپن تعیین می شود، مقایسه و عدد بزرگتر در طراحی مد نظر قرار گیرد.
شکل (۵- ۹)- نمائی از یک خط انتقال دو مداره با آرایش عمودی هادیها
۵-۴-۲- فاصله عمودی فازها در سربرج با جایگذاری مثلثی هادیها

۰٫۱<1

 

برقرار

 

 

 

خاک ۲

 

۰٫۰۶۲۵

 

۰٫۰۵۲

 

۰٫۰۰۳<1

 

برقرار

 

 

 

خاک ۳

 

۰٫۱۰۴

 

۰٫۰۴۶

 

۰٫۰۰۴<1

 

برقرار

 

 

 

قانون دارسی در بعضی موارد دیگر از جمله وجود مواد بسیار ریزدانه مانند کلوییدی در آبخوان، اشباع نبودن کامل آبخوان، وجود خاک­های رسی زمانی که گرادیان پایین است نیز اعتبار خود را از دست می­دهد که در تحقیق حاضر هیچکدام از شرایط فوق برقرار نیست.
۳-۳-۲- ضریب انتقال
ضریب انتقال یا قابلیت انتقال یک لایه عبارت است از مقدار آبی که از یک واحد سطح مقطع لایه آبدار تحت شیب هیدرولیکی واحد عبور می­ کند. چنانچه ضریب هدایت هیدرولیکی مواد تشکیل­دهنده آبخوان K و ضخامت لایه b باشد، ضریب انتقال (T) عبارت است از:
(۳-۱۵)
و در مورد آبخوان های لایه ای که از چند لایه مجزا تشکیل شده باشند، خواهیم داشت:
(۳-۱۶)
که نشان دهنده هر یک از لایه هاست. معادله ابعادی ضریب انتقال و واحد آن متر مربع در روز (متر در روز در هر متر ضخامت لایه) است. باید توجه داشت که در مفهوم ضریب انتقال فرض می شود که حرکت آب در آبخوان همیشه به صورت افقی باشد. این فرض در اکثر شرایط صادق است ولی در پاره ای از موارد نیز صادق نمی ­باشد(علیزاده، ۱۳۸۶).
در این تحقیق با توجه به اینکه آبخوان از نوع آزاد می­باشد با در نظر گرفتن b=15 cm عنوان ضخامت متوسط لایه اشباع و استفاده از ضرایب نفوذپذیری حاصل از آزمایش، مقادیر ۵۲٫۱ و ۴۱٫۷ ۱۲٫۵ بر حسب متر مربع در روز به ترتیب برای خاک های ۳،۲،۱بدست می ­آید.

۳-۴- روش انجام آزمایش
این پژوهش با بهره گرفتن از دستگاه هیدرولوژی و آزمایش­ها روی سه نوع خاک مختلف انجام شده است. لذا هربار دستگاه با یک نوع خاک پرشده و آزمایش موردنظر صورت گرفته است.
در بسیاری از حالات طبیعی جریان دائمی هرگز برقرار نمی‏شود ولی مطالعه آن برای درک حالت­های واقعی موقت^[۴۷] سودمند است. به طور مثال در چاه­های آب حالت­های جریان موقت به وسیله تکنیک­های متفاوت بررسی می­ شود، ولی حالت های مطالعه دارای ویژگی های شبیه به جریان دائمی است. چندین اصل سودمند از راه حل­های مربوط به مطالعه جریان دائمی بدست آمده­است. علاوه بر آن بعضی از روش­های حل مربوط به جریان دائمی است. سرانجام در مهندسی شرایط وسیعی که وقوع آن­ها در عمل مورد انتظار نیستند برای معیارهای ایمنی در نظر گرفته می شوند و این با بهره گرفتن از راه حل جریان دائمی در تطابق است(کاشف، ۱۳۸۸)
با توجه به این مطالب و اینکه هدف، انجام آزمایش­ها در حالت پایدار می­باشد برای تعیین زمان لازم جهت برقراری حالت پایدار، ابتدا برای هرکدام از خاک ها سطح ایستابی افقی در دستگاه ایجاد شد، سپس با بازکردن شیر تخلیه چاه در زمان های مختلف مقدار افت در پیزومترها تا زمانی که این افت ثابت شود اندازه گیری شد. برای هر خاک یک زمان دستگاه به حالت پایداری رسیده است که این زمانها با توجه به زمان های لازم مطرح شده در منابع مختلف برای انجام آزمون پمپاژ، در نظر گرفته شده است. نتایج در جدول۴-۱ در فصل ۴ آورده شده است( صفوی، ۱۳۹۰ و محمودیان شوشتری، ۱۳۸۹).
۳-۴-۱- آزمایش های مربوط به پمپاژ
در آزمایش سری اول برای اندازه گیری میزان نفوذپذیری خاک­های موجود، هر خاک در دستگاه قرار گرفته و به اشباع رسانده می شود. دستگاه در حالت کاملا افقی قرار گرفته و میزان دبی ورودی و خروجی از دستگاه کاملا ثابت شده تا سفره آزاد ساخته شود. برای هر خاک در دستگاه به مدت ۲۴ ساعت عمل پمپاژ از چاه به طور مداوم انجام شد تا جایی که میزان افت در پیزومترها ثابت شود. با برداشت داده های افت در زمان های مختلف، زمان رسیدن به تعادل برای سه نوع خاک مختلف با نفوذپذیری های مختلف مقایسه شدند و با توجه به معادلات دوپوئی- فرشهیمر مربوط به حالت جریان ماندگار، میزان افت در زمان پایداری جهت سایر محاسبات به کار برده شد. برای برداشت مخروط افت در اطراف چاه، داده های مربوط به پیزومترهای ۱۵ تا ۲۰ استفاده شد زیرا چاه دوم که تخلیه از آن صورت گرفته به دلیل نزدیکی به انتهای دستگاه و وجود مانع چون از سرتاسر مرز جریان عبور نمی کند، بنابراین هیچ گونه آبی از سازند غیرقابل نفوذ در آبدهی چاه مشارکت ندارد. فروکش یا افت سطح آب زیرزمینی در نزدیکی مرز مانع به هنگام پمپاژ آب، بزرگتر از افت در حالت نبود مرز و محدود نبودن آبخوان است. در این حالت مشابه وقتی که چاه نزدیک رودخانه قرار دارد از یک سامانه فرضی نامحدود استفاده می شود(محمودیان شوشتری، ۱۳۸۹) ولی در این آزمایش از پیزومترهای ۲ تا ۱۴ که مخروط افت را بخوبی نشان می دهند استفاده شد. به نظر می رسد تعبیه یک چاه تخلیه در وسط دستگاه هیدرولوژی و همچنین تعدادی پیزومتر در عرض دستگاه می توانست نتایج دستگاه را دقیق تر و در ابعاد مختلف گسترش دهد.
۳-۴-۲- آزمایش مربوط به ردیاب
در این آزمایش ها نیز طبق روال قبل هرسه نوع خاک را در دستگاه قرار داده و از نمک طعام به عنوان ردیاب و دستگاه EC متر برای اندازه گیری میزان شوری در خروجی دستگاه استفاده شد. دبی در حالت ماکزیمم قرار داده شد تا سطح آب در دو طرف دستگاه برابر شود (با بهره گرفتن از پیزومترها). زمان رسیدن ردیاب به خروجی برای ۳ خاک برداشت شد.
۳-۴-۳- آزمایش بار ثابت
برای انجام این آزمایش نمونه موردنظر را در یک استوانه قرار داده و جریان آبی را از آن عبور می دهند. آب از زیر وارد استوانه شده و پس از عبور از نمونه در بالای آن جمع شده و مازاد آن به داخل یک ظرف می ریزد. با این کار ارتفاع سطح آب ورودی و خروجی ثابت نگداشته می شود. پس از برقراری جریان مقدار حجم (V) آب خروجی را در فاصله زمانی t اندازه گیری کنند(صداقت، ۱۳۸۷). طبق مطلب بالا شرایط در آزمایشگاه برقرار شد و برای هر نمونه خاک به طور جداگانه آزمایش انجام شد. زمان های ۴۶ و ۳۲ و ۲۸ ثانیه برای خاک های مختلف بدست آمد تا بتوان ضریب نفوذپذیری بدست آمده از این آزمایش را با نتایج بدست آمده از دستگاه هیدرولوژی مقایسه کرد.
فصل چهارم
بررسی وتحلیل نتایج
۴-۱-آزمایش های تعیین ضریب نفوذپذیری(هدایت هیدرولیکی)
با توجه به مطالب بخش ۳-۴ برای محاسبات مربوط به جریان ماندگار در آبخوان باید در مدل به حالت پایداری برسیم. برای این هدف با شروع پمپاژ از چاه اندازه ­گیری افت در زمان­های مختلف انجام شد تا جایی که ارتفاع آب در پیزومترها ثابت شد. جدول (۴-۱ ) مربوط به زمان بندی استفاده شده در آزمایش های پمپاژ می­باشد.
جدول۴-۱: جدول زمان بندی برداشت داده های آزمون پمپاژ در آزمایشگاه

 

 

زمان از شروع پمپاژ

 

فاصله زمانی

۱۹۳۵۸

 

۱۲

 

خطا

 

 

 

 

 

 

 

 

 

۷۵۶۸۸

 

۲۳

 

کل

 

 

 

* درسطح۰۵/۰ معنی دار است.
مقایسه میانگین ها برای مقدار حجم شربت ساقه سورگوم شیرین تحت اثر دو کیفیت آب آبیاری درجدول ۳-۱۰ ارائه شده است. با اینکه مقدار حجم شربت ساقه گیاهان آبیاری شده با فاضلاب خام (۸۳/۱۹۵ میلیگرم بر کیلوگرم) بیشتر از فاضلاب تصفیه شده (۴۱/۱۶۵میلیگرم بر کیلوگرم) بود ولی اختلاف معنی داری نداشته است (جدول۳-۱۰).

جدول۳- ۱۰ مقایسه حجم شربت ساقه سورگوم شیرین تحت اثردو کیفیت آب آبیاری

 

 

تیمار کیفیت آبیاری

 

مقدار حجم شربت(میلی گرم بر کیلو گرم)

 

 

 

فاضلاب خام

 

^*a83/195

 

 

 

فاضلاب تصفیه شده

 

۴۱/۱۶۵a

 

 

 

* میانگین ها دارای حروف مشترک در هر ردیف، بر اساس آزمون چند دامنهای دانکن
در سطح احتمال۰۵/۰اختلاف معنی داری ندارند.
مقایسه میانگین برای حجم شربت ساقه تحت تأثیر مقدار کود اوره در شکل۳-۹ مشاهده میشود. مقدار حجم شربت در بین مقادیر کم کود اوره (۰ تا۱۵۰ کیلوگرم در هکتار) از نظر آماری اختلاف معنی داری وجود نداشت این در حالی است که حداکثر مقدار حجم شربت در بیشترین مقدار کود اوره (۲۰۰ کیلوگرم در هکتار) برابر با ۶۶/۲۱۶ میلی گرم در کیلوگرم بدست آمد.
شکل ۳-۹ اثر کود اوره بر حجم شربت ساقه سورگوم شیرین. میانگین ها دارای حروف مشترک بر اساس آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال۰۵/۰اختلاف معنی داری ندارند.
اثر متقابل کیفیت آب آبیاری و مقدار کود روی حجم شربت در شکل ۳-۱۰ ارائه شده است. همانطوریکه نشان داده شده است مقادیر کم کود اوره همراه با فاضلاب خام و تصفیه شده اثر معنی داری روی حجم شربت سورگوم شیرین نداشتند اما در مقدار ۲۰۰ کیلو گرم در هکتارکود اوره همراه با فاضلاب تصفیه شده بیشترین مقدار حجم شربت بدست آمد.
ف.خ: فاضلاب خام؛ ف.ت: فاضلاب تصفیه شده.
شکل۳- ۱۰ اثر متقابل کود اوره و کیفیت آب آبیاری بر حجم شربت ساقه سورگوم شیرین. میانگین ها دارای حروف مشترک بر اساس آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح احتمال۰۵/۰اختلاف معنی داری ندارند.
۳-۱-۶ اتانول
تأثیر دو کیفیت آب آبیاری و چهار سطح کود اوره روی اتانول در جدول۳-۱۱ ارائه شده است. بر اساس این نتایج مشاهده شد بین سطوح عامل اصلی(فاضلاب خام و تصفیه شده) و اثر متقابل فاضلاب و کود اختلاف معنی داری وجود نداشت اما بین سطوح عامل فرعی(۰، ۱۰۰، ۱۵۰، ۲۰۰ کیلوگرم در هکتار) در سطح احتمال ۱% تفاوت معنی داری وجود داشت.
جدول۳-۱۱ تجزیه واریانس اتانول گیاه

تعریف عملیاتی: چنانچه یک رهبر ، تحول آفرین باشد، حس احترام، تحسین و وفاداری را در میان پیروان خود ایجاد نموده و بر داشتن تعهد قوی برای تحقق رسالت های سازمان تأکید خواهد نمود . (زاهدی و همکاران ؛ ۱۳۸۸ ،ص ۱۴) نفوذ آرمانی در تحقیق حاضر توسط پرسشنامه از طریق شش سؤال و توسط سؤالهای ۸، ۹، ۱۰، ۱۱، ۱۲و ۱۳ تحت طیف پنج نقطه ای لیکرت موردسنجش قرار می گیرد .

ترغیب ذهنی^[۸]
تعریف نظری: ترغیب ذهنی ، برانگیختن پیروان به وسیله رهبر به منظور کشف راه حل های جدید و تفکر مجدد در مورد حل مشکلات سازمانی توسط پیروان می باشد . درواقع رفتار رهبر ، جالشی را برای پیروان ایجاد می کند که دوباره در مورد کاری که انجام می دهند ، کوشش و تلاش نمایند و در مورد چیزی که می تواند انجام یابد ، دوباره تفکر کنند. ( سنجقی و همکاران ؛ ۱۳۹۰ ، ص ۱۱۵)
تعریف عملیاتی: تحریک ذهنی به میزان تحریک و تشویق خلاقیت رهبر در زیردستان خود با پرورش و توسعه افکار مستقل و نوآور اشاره دارد. رهبران تحول آفرین ، پیروان خود را تشویق می کنند تا سوال بپرسند ، عمیقاﱢ در مورد شغل خود فکر کنند و بهترین روش اجرای وظایف مربوط خود را پیدا کنند. برای چنین رهبرانی ، یادگیری بسیار ارزشمند است و مشکلات همانند فرصتهایی برای یادگیری تلقی می شوند و کارکنان به عنوان منابع راه حل و ایده های جدید محسوب می شوند. (weichun et al, 2013, p:95) ترغیب ذهنی در تحقیق حاضر توسط پرسشنامه از طریق پنج سؤال و توسط سؤالهای ۱۴، ۱۵ ، ۱۶ ، ۱۷ و ۱۸ تحت طیف پنج نقطه ای لیکرت مورد سنجش قرار می گیرد.
رفتار شهروندی سازمانی رهبرمدار^[۹]
تعریف نظری: رفتار شهروندی سازمانی مجموعه رفتارهایی است که خارج از محدوده رفتارهای الزامی افراد در محیط محسوب می شود ، ولی در ایجاد فضای روانی و اجتماعی مطلوب در محیط کار نقش اساسی و محوری بازی می کنند . حمایت سرپرست اشاره ای است به درجه حمایت و توجه دریافتی کارکنان از طرف سرپرستان خود. در سازمان ها و صنایع یک مدیر یا سرپرست حمایت گر دارای درجه بالایی از شایستگی است ، با کارکنان با انصاف و عدالت برخورد و رفتار می نماید، روابط دو سویه را بین خود و کارکنان ترغیب می کند و از سهم مشارکت تک تک کارکنان قدردانی می کنند . در مقابل کارکنانی هم که دارای مدیران و سرپرستان حمایت گر هستند بیشتر احتمال می رود که به مدیران سازمان اعتمد کنند بصورت موثرتر و کارامدتری در کارهای تیمی شرکت کنند و علایق خود را معطوف به دستیابی اهداف سازمان نمایند . (گل پرور و همکاران ؛ ۱۳۸۸ ، ص ۳۲ ) تعربف عملیاتی: تاکید بر رفتارهای شهروندی زیر دستان مستقیما بر رهبری متمرکز است که با او کار می کند. درنتیجه ، احتمالا زیر دست تلاش بیشتری می کند تا رفتارهای همکاری خود را برای منافع رهبر نشان دهد . (jeewon cho et al 2010, p: 411)
نمونه های این نوع رفتارها را می توان در یاری رسانی به همکاری که غایب است ، داوطلب شدن برای کار اضافی تر در زمان نیاز ، معرفی کردن سازمان با شور و حرارت در میان عموم ، عمل کردن به شیوه ای که موجب تقویت روحیه و نشاط خود و همکاران می شود و حل تعارضات بین فردی مشاهده کرد. (گل پرور و همکاران؛ ۱۳۸۸: ۲۹) رفتار شهروندی رهبرمدار در تحقیق حاضر توسط پرسشنامه از طریق چهار سؤال و توسط سؤالهای ۱۹، ۲۰، ۲۱ و ۲۲ تحت طیف پنج نقطه ای لیکرت موردسنجش قرار می گیرد.
عدالت بین فردی^[۱۰]
تعریف نظری: عدالت بین فردی به تعامل اجتماعی بین هر فرد با دیگران که در سازمان رخ می دهد اشاره دارد . ( , ۲۰۰۹, p: 326 Noormala) عدالت میان فردی به عنوان درک فرد از کیفیت رفتار میان فردی است . برحسب اینکه چگونه افراد توسط مسئولان سازمانی خود رفتار می شوند. al, 2010, p: 409 ) et jeewon Cho (
تعریف عملیاتی: عدالت بین فردی مربوط میشود به میزان رفتاری که سرپرست با مردم با احترام و صداقت انجام میدهد؛ عدالت بین فردی بر رفتار خوب، احترام، صداقت و… که در رویه ها مشهود است، مربوط می شود. (قلی پور و همکاران، ۱۳۸۶، ص ۳۶۱ ) عدالت بین فردی در تحقیق حاضر توسط پرسشنامه از طریق چهار سؤال و توسط سؤال های ۲۳، ۲۴، ۲۵ و ۲۶ تحت طیف پنج نقطه ای لیکرت موردسنجش قرار می گیرد.
۱-۸ قلمرو تحقیق
۱-۸-۱ قلمرو موضوعی:
این تحقیق به رابطه رهبری تجول آفرین و رفتار شهروندی سازمانی از طریق درک عدالت اشاره دارد که در حوزه رفتار سازمانی قرار میگیرد.
۱-۸-۲ قلمرو زمانی :
قلمرو زمانی این تحقیق به نیمه اول سال ۱۳۹۲ محدود می شود .
۱-۸-۳ قلمرو مکانی :
این پژوهش در دانشگاه علوم پزشکی گیلان انجام می گیرد .
فصل دوم
مبانی نظری تحقیق
۲-۱ بخش اول: رهبری
۲-۱ -۱ مقدمه
رهبری موضوعی است که از دیرباز نظر محققان و عموم مردم را به خود جلب کرده است. شاید علت جذابیت گسترده رهبری این باشد که رهبری، فرآیندی بسیار اسرارآمیز است که در زندگی همه افراد وجود دارد. در اکثر موارد، دانشمندان علوم رفتاری کوشیده اند تا بدانند بر اساس چه ویژگی ها، تواناییها، رفتارها، منابع قدرت یا با تکیه بر چه جنبه هایی از موقعیت، توان رهبر در تأثیر بر پیروان و تحقق اهداف گروهی را می توان تعیین کرد. ( امیرکبیری و همکاران ، ۱۳۸۵ : ۱۱۸ )
سازمان های امروزی نمی توانند روند و سرعت تغییرات را متوقف سازند، بلکه تنها می توانند تردیدها، نوسانات و بی ثباتی ها را به فرصتها یی برای آموختن، تطابق و هم خوانی مطلوب تبدیل کنند. جهت مقابله با این محیط نامطمئن و تغییرات مستمر، نیاز به افرادی در نقش رهبر به شدت احساس می شود. بدیهی است که رهبری سنتی در هزاره سوم ادامه حیات نخواهد یافت و جهان نیازمند رهبرانی تحول گرا خواهد بود. رهبری تحول گرا به عنوان یکی از پارادایم های رهبری در روان شناسی سازمانی است که مورد تحقیق گسترده ای رضایت زیردستان قرار گرفته است.( ضیایی و همکاران ؛ ۱۳۸۹ : ۱۵-۱۴)
یکی از دغدغه های سازمان و پژوهشگران در چهار دهه پیشین ، رهبری بوده است و تلاش بر آن بوده که این پدیده را با یک سری از معیارهای دانشگاهی، عملی کنند. یکی از جدیدترین رویکردهای شخصی که برای مطالعه رهبری پدید آمده است، بر اساس مدل رهبری تحول آفرین- مراوده ای خلق شده از سوی بس (۱۹۸۵ ) و عملیاتی شده از سوی بس و آوولیو^[۱۱] (۱۹۹۵ ) می باشد: ((Dulewicz et al ,2005, p :406 در این بخش ابتدا به تعریف رهبری رهبری تحول آفرین و سبک رهبری پرداخته و سپس ابعاد رهبری تحول آفرین را برشمرده و در نهایت رابطه بین رهبری تحول آفرین و رفتار شهروندی سازمانی عنوان می شود.

 

• •  

 

 

 

• • • •  

     

     

 

 

 

1. 1. سبک رهبری

 

نحوه استفاده رهبر از قدرت و نفوذ خود را، سبک رهبری می گویند که با عنایت به نوع و ماهیت تئوری های ارائه شده سبک های متعدد و متفاوتی در رهبری ارائه و به وجود آمده است، مهمترین آنها عبارتند از: سبک مشارکتی، سبک دستوری، سبک تفویض کننده اختیار، سبک حمایتی، سبک وظیفه گرا، سبک توفیق گرا، سبک معنوی، سبک خدمتگزار، سبک تحول آفرین. (ناظریانی، ۱۳۸۹ ، ص ۲۱ )
سبک رهبری تحول آفرین
سبک رهبری تحو ل گرا در نظریات جدید به عنوان یکی از سبک های رهبری اثربخش شناخته شده است. (نورشاهی ؛۳۸۸ ، ص ۱۶۴ ) برنز رهبری تحول آفرین را به عنوان فرایندی که در آن رهبران و پیروان یکدیگر را به سطوح بالاتری از اخلاق و انگیزش سوق می دهند، تعریف می نماید ( حسینی و همکاران ؛ ۱۳۸۹ ، ص ۵۸ ) سبک رهبری تحول آفرین برنز توسط بسیاری از محققان و تحت عناوین مختلف مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است به طور کلی این تحقیقات، رفتارها و ویژگی های رهبران تحول آفرین را بدین صورت بیان کرده اند: خونگرمی و همدلی، نیاز به قدرت، بلاغت و مهارت بیان خوب، هوش و توجه به دیگران. این رهبران قادرند پیروان را برانگیزانند، توانایی الهام بخشی دارند، تعهد پیروان را کسب می‌کنند، و می‌توانند باورها، نگرشها و اهداف افراد و هنجارهای سازمان را تغییر دهند. رهبران تحول آفرین این احساس را در زیردستان ایجاد می‌کنند که به آنان به عنوان انسان نگریسته می‌شود و به افراد کمک می‌کنند که مسایل را به روشی جدید ببینند. (Landrum et al, 2000, p: 152)
بر اساس نظریه رهبری تحول آفرین، یک رهبر، نیازمند استفاده از بازیگران داخلی جهت انجام وظایف لازم برای سازمان است تا به اهداف مطلوبش دست یابد. در این راستا، هدف رهبری تحول آفرین آن است که اطمینان یابد مسیر رسیدن به هدف، به وضوح از سوی بازیگران داخلی درک شده است، موانع بالقوه درون سیستم را برطرف می‌کند و بازیگران را در رسیدن به اهداف ازپیش تعیین شده ترغیب می کند. (Boenke, 2003, p: 5-6)
همان طور که بیان گردید، برنز ایده اولیه رهبری مبادلهای و رهبری تحول آفرین را ارائه نمود. اما وی ابتدا این ایده را در عرصه سیاست مطرح کرد و سپس باس آن را وارد سطح سازمان نمود. پیرو تحقیقات برنز، در سال ۱۹۸۵، بَس مدلی از رهبری را ارائه داد که برای موقعیت‌های ثبات و تحول سازمانی، به ترتیب رهبری مبادله ای و تحول‌آفرین را تجویز می‌کرد. (Higgs, 2003, p: 276)
برای اولین بار برنز^[۱۲] در سال ۱۹۷۸ میان دو سبک زهبری تبادلی و تحول آفرین تمایز قائل شد وی رهبران تبادیل را به عنوان افرادی معرفی کرد که با بهره گرفتن از پاداش دادن به پیروان به نوعی مبادله با پیروان پرداخته و موجب عملکرد بهتر آنان خواهند شد . او دو سبک رهبری تبادلی و تحول آفرین را در مقابل هم قرار داد و بیان داشت که رهبران تحول آفرین نیازهای اساسی پیروان ( همانند نیاز به خود شکوفایی از دید مازلو) را مخاطب قرار داده و آنان را به سطح بالاتری از انگیزش سوق می دهند . (et al, 2003, p: 280 pearce (
رهبران تحول آفرین توجه پیروان را به اهداف جمعی هدایت کرده و برای تحریک انگیزه های سطح بالای کارکنان، آنان را در تعقیب اهداف سازمانی ترغیب می کنند باس و آولیو^[۱۳] معتقدند که رهبری تحول آفرین زمانی شکل می گیرد که رهبر علایق کارکنانش را توسعه بخشد، آنها را برای پذیرش ماموریت گروه آگاه کند و کارکنان را به دیدن فراسوی منافع خویش، برای منافع گروه، برانگیزاند. ( مرادی و همکاران ، ۱۳۸۸، ص ۷۵ )
بس در تالیفات خود جوهره مفهومی رهبری تحولآفرین را رهبری تحول آفرین به عملکرد: «چنین توصیف می کند رهبری اطلاق می شود که درصد د است از طریق نفوذ آرمانی، الهام بخش، ترغیب ذهنی و حمایت های توسعه گرانه پیروان را حد داری فراتر از منافع زودگذر در این راستا ، دو عامل نفوذ». شخصی به حرکت وادارد آرمانی و الهام بخش زمانی فرصت ظهور خواهند یافت که رهبر بتواند چشم انداز نوید بخشی را از آینده ترسیم کند . روش رسیدن به این چشم انداز آرمانی را مشخص کند ، الگوی هدایت گری را به دیگران ارائه دهد ، استانداردهای بالایی را برای دیگران تعریف کند وسرانجام عزم جزم و اطمینان راسخ خود را به نمایش گذارد . ( بیک زاده و همکاران ، ۱۳۹۰ ، ص ۴۶ )
۲-۱-۴ تعریف رهبری تحول آفرین
براساس پژوهش های انجام شده و تعاریف صورت گرفته و با عنایت به متون علمی موجود، مفاهیم ذیل در خصوص سبک رهبری تحول آفرین قابل استخراج و دریافت می باشد:

شکل ۳٫۲۶٫ محیط کمان پا ۶۰
شکل ۳٫۲۷٫ پهنای سر ۶۰
شکل ۳٫۲۸٫ قطر سر ۶۱
شکل ۳٫۲۹٫ پهنای تنه از ارتفاع نوک سینه‌ها ۶۱
شکل ۳٫۳۰٫ پهنای تنه از سطح ناف ۶۱
شکل ۳٫۳۱٫ پهنای تنه در سطح لگن ۶۲
شکل ۳٫۳۲٫ پهنای آرنج (پهنای استخوان بازو) ۶۲
شکل ۳٫۳۳٫ پهنای مچ دست ۶۲
شکل ۳٫۳۴٫ پهنای لگن در حالت نشسته ۶۳
شکل ۳٫۳۵٫ پهنای زانو- استخوان ران ۶۳
شکل ۳٫۳۶٫ قطر قوزکها ۶۳
شکل ۳٫۳۷٫ چربی زیرپوستی تحت کتفی ۶۴
شکل ۳٫۳۸٫ چربی زیرپوستی فوق خاصرهای ۶۴
شکل ۳٫۳۹٫ چربی زیرپوستی شکمی ۶۵
شکل ۳٫۴۰٫ چربی زیرپوستی سینه ای ۶۵
شکل ۳٫۴۱٫ چربی زیرپوستی زیر بغل ۶۶
شکل ۳٫۴۲٫ چربی زیرپوستی عضله سه سر ۶۶
شکل ۳٫۴۳٫ چربی زیرپوستی عضله دو سر ۶۶
شکل ۳٫۴۴٫ چربی زیرپوستی ساق پا ۶۷
شکل ۳٫۴۵٫ چربی زیرپوستی ران ۶۷
شکل ۳٫۴۶٫ نحوه انجام آزمون خمش بدن به جلو ۶۸
شکل ۳٫۴۷٫ نحوه انجام آزمون شنای سوئدی اصلاح شده ۶۹
شکل ۳٫۴۸٫ نحوه انجام آزمون دراز و نشست یک دقیقه ای ۷۰
شکل ۳٫۴۹٫ دینامومتر برای اندازه گیری قدرت مچ دست ۷۰

شکل ۳٫۵۰٫ مسیر ایلینویز ۷۱
شکل ۳٫۵۱٫ نحوه اجرای پرش عمودی ۷۲
شکل ۳٫۵۲٫ نحوه اجرای تست لک لک ۷۳
شکل ۳٫۵۳٫ نحوه اجرای تست زمان نشستن و بخاستن ۷۴
شکل ۳٫۵۴٫ حالت‌های عارضه انحراف جانبی ستون مهره‌ها در فرم ریدکو ۷۶
شکل ۳٫۵۵٫ حالت‌های صافی کف پا به ترتیب از راست: سالم، درجه یک، درجه دو و درجه ۳ ۷۶
شکل ۳٫۵۶٫ نقش گودی کف پا به ترتیب از راست با درجه شدت شدید، متوسط و نرمال ۷۷
شکل ۳٫۵۷٫ حالت‌های عارضه انحراف مچ پا به خارج در فرم ریدکو ۷۷
شکل ۳٫۵۸٫ به ترتیب از بالا پای چرخیده به داخل، نرمال و پای چرخیده به خارج ۷۷
شکل ۳٫۵۹٫ عارضه‌های مربوط به زانو به ترتیب از سمت چپ: نرمال، زانوی پرانتزی، زانوی ضربدری ۷۸
شکل ۴٫۱٫ نمودار میانگین جامعه مورد بررسی در شاخص های اصلی ویژگی های آنتروپومتریکی ۹۹
شکل ۴٫۲٫ نمودار میانگین جامعه مورد بررسی در شاخص های اصلی ویژگی های بیو مکانیکی ۱۰۱
شکل ۴٫۳٫ نمودار میانگین جامعه مورد بررسی در شاخص های اصلی ویژگی های فیزیولوژیکی ۱۰۲
شکل ۴٫۴٫ نمودار میانگین جامعه مورد بررسی در شاخص های اصلی ویژگی های سلامت عمومی ۱۰۳
شکل ۴٫۵٫ نمودار میانگین جامعه مورد بررسی در شاخص های اصلی ویژگی های تیپ شخصیتی ۱۰۴
شکل ۴٫۶٫ نمودار میانگین جامعه مورد بررسی در شاخص های اصلی ناهنجاری های اسکلتی - عضلانی ۱۰۶
چکیده پایان نامه (شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده):
هدف از پژوهش حاضر مقایسه شاخص­ های اصلی آنتروپومتریکی، بیومکانیکی، فیزیولوژیکی، روانی و وضعیت قامتی، اسکلتی- عضلانی دختران ۱۵ تا ۱۷ سال شهرستان میاندوآب بود. آزمودنی­های این تحقیق را ۱۰۵ نفر از دختران مقطع متوسطه (میانگین قد ۸۶/۵±۱۳/۱۶۳ سانتی­متر و میانگین وزن ۱۰/۸±۷۱/۵۳ کیلوگرم) شهرستان میاندوآب تشکیل می­دادند که بصورت تصادفی در دسترس انتخاب شدند. در این تحقیق پارامتر­های آنتروپومریکی شامل قد و وزن، طول اندام­ها، پهنای اندام­ها، محیط اندام­ها و چربی زیر پوستی، پارامترهای بیومکانیکی از جمله انعطاف­پذیری، استقامت عضلانی، قدرت، سرعت، چابکی، توان و تعادل، ویژگی­های روانی مانند سلامت عمومی و تیپ شخصیتی، شاخص­ های فیزیولوژیک شامل سلامت فیزیولوژیک و استقامت قلبی – تنفسی و وضعیت قامتی، اسکلتی- عضلانی مورد ارزیابی قرار گرفتند. با بهره گرفتن از آزمون کلموگروف اسمیرنوف نرمال بودن توزیع داده ­ها مورد بررسی قرار گرفت. از میانگین، انحراف استاندارد و رتبه درصدی برای توصیف اطلاعات، ضریب همبستگی چندگانه برای کاهش اطلاعات همپوشان و آنالیز اجزای اصلی برای تعیین شاخص­ های اصلی ویژگی­های فوق، سپس در آمار استنباطی از آزمون کروسکال والیس برای مقایسه شاخص­ های اصلی متناظر در گروه ­های سنی مختلف استفاده شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد فقط بین ارتفاع زانو تا زمین، پهنای سر و چربی زیر پوستی عضله ران از پارامترهای آنتروپومتریکی، چابکی و تعادل پویا از پارامترهای بیومکانیکی، عملکرد جسمانی و افسردگی، برون گرایی و توافقی بودن از شاخص­ های روانی و نبض حالت عادی از شاخص­ های فیزیولوژیکی در بین گروه ­های سنی ۱۵ تا ۱۷ سال تفاوت معنادار وجود دارد. در شاخص آنتروپومتریکی قد، ارتفاع از زائده آخرومی تا زمین و فاصله دو بال، در شاخص فیزیولوژیکی شاخص نبض بعد از فعالیت، در شاخص روانی در پرسشنامه سلامت عمومی عملکرد جسمانی و در پرسشنامه تیپ شخصیتی نئو برون گرایی و در وضعیت قامتی، اسکلتی – عضلانی شکم افتاده و زانوی ضربدری شاخص های اصلی مشترک بین سه گروه سنی شدند ولی در شاخص های بیومکانیکی هیچ شاخص اصلی مشترکی بین سه گروه سنی وجود نداشت.
فصل اول
طرح تحقیق
۱٫۱٫ مقدمه
هر تعریفی که برای تعلیم و تربیت ارائه دهیم خواه تغییر و اصلاح در فرد، یا رشد و شکوفایی استعدادها، یا انتقال دانش و فرهنگ و هنجارها به نسل بعد و یا هر تعریف دیگر، تربیت­ بدنی نیز جزیی از آن محسوب می­ شود، بنابراین با گذشت قرون و اعصار نه تنها از اهمیت فعالیت­های بدنی کاسته نشده بلکه با پیشرفت فزاینده تکنولوژی ارزش حیاتی آن بیش از پیش روشن گردیده است (آذربایجانی، ۱۳۸۵، ۲۶).
تربیت­بدنی و ورزش به عنوان پدیده اجتماعی مؤثر در ابعاد مختلف جامعه و زندگی افراد نفوذ کرده و به بخش جدایی ­ناپذیری از زندگی تبدیل شده است. توجه جدی دولت­ها و سیاستمداران به بخش تربیت ­بدنی و ورزش نیز اهمیت آن را بیشتر کرده است. بنابراین تربیت بدنی با هدف سالم­ سازی و تربیت انسان سالم می ­تواند مهم­ترین شاخص جهت توسعه پایدار کشور باشد.
انسان­ها به عنوان اعضای یک گونه، مراحل و فرآیندهای مشترکی را در رشد جسمانی تجربه می­ کنند. عوامل ژنتیکی، این الگوی متوالی و بسیار منظم نمو را تعیین می­ کند. از طرف دیگر، انسان­ها در رشد جسمانی، دارای پتانسیل و زمان­بندی منحصر به فردی هستند که تحت تأثیر ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. بنابراین آگاهی از الگوی عمومی و همچنین دامنه تغییرات رشدی انسان­ها، به منظور درک بهتر تغییرات زیستی، ارزیابی وضعیت جسمی افراد و شناسایی ناهنجاری­ها و راهنمایی و هدایت بهتر افراد از طریق تعیین اهداف منطقی و تعدیل انتظارات و همچنین طراحی و اجرای برنامه ­های کوتاه یا بلند مدت برای پیشگیری یا درمان این اختلالات، تغییر و اصلاح برنامه ­های تربیت بدنی در سطح مدارس، دانشگاه­ها و کل جامعه مطابق با وضعیت رشدی افراد آن جامعه اهمیت دارد (Haywood, 2001).
یکی از ارکان پیشرفت و توسعه اجتماعی و اقتصادی هر کشور، داشتن نیروی کارآمد و سالم است. آموزش و پرورش نیروهای انسانی و به ویژه کودکان و نوجوانان و جوانان در هر کشور از اولویت و اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا کودکان و نوجوانان مهم ترین موضوع تفکر، تلاش و مفهوم واقعی امید به آینده به شمار می روند و حفظ سلامت آنان، حفظ سلامت کسانی است که در مرحله رشد و تکامل قرار دارند (بخشایش، ۱۳۸۸، صص ۴۸-۵۱).

کولایی، الهه، روسیه و آسیای مرکزی، امکانات و محدودیت‌ها در بهره برداری از منابع منطقه، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره ۲۹، بهار ۱۳۷۹
کولایی، الهه، ریشه‌های اقتصادی ـ سیاسی بحران دریاچه آرال، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال سوم، دوره دوم، شماره ۸، زمستان ۱۳۷۳
کولایی، الهه، موانع همگرایی در اکو، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال پنجم، دوره دوم، شماره ۱۶، زمستان ۱۳۷۵
کولایی، الهه، نیروهای پاسدار صلح روسیه و، بیم و امیدها، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال پنجم، دوره دوم، شماره ۱۵، پائیز۱۳۷۵
کولایی، الهه، هم تکمیلی فرهنگی در دو سوی جیحون، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره ۳۶، زمستان ۱۳۸۰
کومسا، ازما، جهانی شدن و منطقه‌گرایی و تأثیر آن بر کشورهای در حال توسعه، ترجمه: اسماعیل مردان گیوی، اطلاعات سیاسی و اقتصادی، سال ۱۴، شماره ۱۴۷-۱۴۸
کی لان مردوخی، سرمایه اجتماعی و توسعه اقتصادی، مطالعات دین و اقتصاد، شماره ۱۰، زمستان ۱۳۸۵
کیانی، معصومه، ضرورت شناخت و حمایت از صنایع کوچک، مجموعه مقالات سمینار نقش و جایگاه واحدهای کوچک صنعتی در توسعه صنعتی، تهران، مؤسسه مطالعات و برنامه‌ریزی آموزشی سازمان گسترش، ۱۳۷۳
کیومرثی مسعود و موحدی فاطمه، تحولات بخش صنعت و معدن کشور در سال ۱۳۸۱، تهران، روند، سال سیزدهم، شماره‌های ۳۸و ۳۹ دی ماه ۱۳۸۲
کاریانی ماریکا، توافق‌های دوجانبه، رهیافت سیاسی جدید برای بهره‌برداری نفتی در دریای خزر، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال چهاردهم دوره چهارم، شماره ۵۲، زمستان، ۱۳۸۴، ۱۹۶

کازرونی، علی‌رضا، ایران و سازمان جهانی بازرگانی، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، شماره ۱۴۷-۱۴۸، ۱۳۸۱
کاظمی نژاد مرضیه سادات و عباسی منصوره و شجری‌زاده علی، ارزیابی اقتصاد ایران با رویکرد شاخص آزادی اقتصادی هریتج، تهران مؤسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد، ۱۳۸۲کاوه، افراسیابی، ایران و طرح خاورمیانه بزرگ، ترجمه: کاوه افراسیابی، سیاست خارجی ،سال نوزدهم ،تابستان ۱۳۸۴
کریمی، صمد، ساختار، استراتژی و سیاست‌های توسعه بازار مالی ایران، روند، شماره ۴۸، بهار ۱۳۸۵
کریمی، غلام‌رضا، جمهوری اسلامی ایران و سازمان‌های بین‌المللی، علوم سیاسی، قم، دانشگاه باقر العلوم، سال نهم، شماره سی ششم، زمستان ۱۳۸۵
کمیجانی، اکبر، طرح خصوصی‌سازی در کشور (اهداف – فرایند قانونی)، تهران وزارت امور اقتصاد و دارایی، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال پنجم، شماره ۱، بهار۱۳۷۶
کمیجانی، اکبر، نگاهی به اقتصاد، تهران، روند، سال سیزدهم شماره ۳۸ و ۳۹٫ دی ماه ۱۳۸۲
کمیجانی، اکبر، نگاهی به اقتصاد، روند، سال شانزدهم، شماره ۴۸، بهار۱۳۸۵
کیومرثی مسعود و کریمی صمد، تحولات بخش مسکن کشور در سال ۱۳۷۹، روند، سال یازدهم، شماره ۳۲و۳۳، بهار و تابستان ۱۳۸۰
گفتگو با هاشمی رفسنجانی در مورد سیاست خارجی، مطالعات خاورمیانه، سال هشتم، شماره ۲۷، ۱۳۸۰، ص۱۲
لاری‌سمنانی، بهروز، بررسی عوامل مؤثر بر جذب اوراق بهادار در بازار بورس تهران، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، تهران، وزارت امور اقتصاد و دارایی، سال دوازدهم شماره ۳۲، زمستان ۱۳۸۳
لامعی بهزاد و استادحسین رضا، بررسی قابلیت صنایع معدنی در تحقق اهداف اقتصاد بدون نفت، تهران، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال نهم، شماره بیست، زمستان ۱۳۸۰
لانتیس کاربو ج و بیلس ریان، تحلیل سیاست خارجی ایران از فرادید تطبیقی، راهبرد، شماره سی و یکم، بهار ۱۳۸۳
لطیف، غلام‌رضا، فرایند مدیریت شهری تهران پس از جنگ تحمیلی، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، سال بیستم، شماره اول و دوم، مهر و آبان ۱۳۸۴
مؤمنی، فرشاد، توسعه روستایی ایران نگاهی از بلند‌ای تاریخ، مطالعات دین و اقتصاد، شماره ۱۰، زمستان ۱۳۸۵
مالجو، محمد، اقتصاد سیاسی دولت نهم، گفتگو، شماره ۴۹، مرداد۱۳۸۶
مالجو، محمد، کوچک سازی دولت در اقتصاد ایران منطق حقیقت یا خطابه قدرت، گفتگو، شماره ۴۵، بهمن ۱۳۸۵،
مالونی، سوزان، بنیادها و خصوصی‌سازی در ایران، گفتگو، شماره ۲۸، تابستان۱۳۷۹
مالونی، سوزان، بنیادهای موازی دولت و چالش توسعه در ایران، گفتگو، شماره ۳۹
متقی ابراهیم و کاظمی حجت، سازه انگاری هویت زبان و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، سیاست، دوره ۳۷، شماره ۴
متقی ابراهیم و همت‌خواه مریم، جایگاه ایران در بازار انرژی آسیای مرکزی، اوراسیای مرکزی، سال اول، شماره ۱، زمستان و بهار ۱۳۸۶-۱۳۸۷
متقی، ابراهیم، تأثیر تحریم‌ها اقتصادی آمریکا بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، علوم سیاسی، سال ۳، شماره۹، ۱۳۷۹
محرابیان، آزاده، حساسیت بازار سهام نسبت به نوسانات پولی و مالی، تهران، پژوهش‌های اقتصادی، سال چهارم، شماره اول، بهار ۱۳۸۳
محلوجی، غلام رضا، تبدیل اقتصاد انحصار گونه ایران به یک اقتصاد رقابتی به کمک مدریت اطلاعات، اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، سال دوازدهم شماره هفتم و هشتم، فروردین و اردیبهشت ۱۳۷۷،
محمدرحیم، احمدوند، نقش صنعت بیمه در اقتصاد ملی بازار سرمایه (بررسی تجربی عملکرد برخی از کشورها و عملکرد ایران)، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال دهم، شماره ۲، بهار۱۳۸۱
محمدصادقیان حسن، و امامی داریوش، خصوصی‌سازی و اثر آن بر بازار کار، اطلاعات سیاسی–اقتصادی، سال نوزدهم، شماره نهم ودهم، خرداد و تیر۱۳۸۴
محمدی، فرهاد، منابع گاز خلیج فارس و آینده آن،مطالعات خاورمیانه، سال هفتم، شماره ۱، بهار۱۳۷۹
محمودی، وحید، زمانی تجزیه فقر بر حسب خصوصیات اقتصادی –اجتماعی خانوار و مناطق جغرافیایی ایران، پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال یازدهم، شماره ۲۵، بهار ۱۳۸۲
مدنی، سعید، سمفونی آشفته حمایت‌های اجتماعی در ایران. گفتگو. شماره ۳۵ آذر ۱۳۸۲
مدنی، سعید، فقر در ایران، بخش دوم، راهبردی چشم‌انداز ایران، شماره ۴۰، آذر و آبان ۱۳۸۵
مدنی، سعید، گفتگو با پرویز پیران، جنبش اجتماعی در ایران، چشم‌انداز ایران، شماره ۳۲تیر و مرداد ۱۳۸۴
مرادی، بهنام، ابعاد خصوصی‌سازی و آثار آن بر سرمایه‌گذاری خصوصی ایران، اطلاعات سیاسی اقتصادی، سال نوزدهم، شماره نهم و دهم، خرداد و تیر ۱۳۸۴
مرادی‌فر، علی‌اصغر، گفتمان عدالت و همسوئی سیاست خارجی اسلامی ایران (دولت نهم) با کشورهای آمریکای لاتین، سیاست خارجی، سال بیست دوم، شماره ۲، تابستان، تابستان ۱۳۸۷
مردانه، سمیه، موانع خصوصی‌سازی و توسعه اقتصادی، ماهنامه مناطق ویژه اقتصادی، سال سوم، شماره۲۱، شهریور ۱۳۸۳
مزارعی، عدنان، اقتصاد ایران تغییرات ساختاری برای ترغییب سرمایه‌گذاری خصوصی و رشد، گفتگو، شماره ۱۶، تابستان ۱۳۷۶
مشایخی، علینقی، بیکاری و راهبردهای اشتغال، ایران فردا، سال سوم، شماره شانزدهم، مهر و آبان ۱۳۷۳
مشیر‌زاده، حمیرا، سازه‌انگاری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، مصفا، نسرین، نوروزی، حسین، نگاهی به سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، دانشگاه تهران، تابستان ۱۳۸۴

۲-طبقه بندی کننده مبتنی بر هر نمونه s_i ساخته می شود. این کار به ما k طبقه بندی کننده می دهد. همه ی طبقه بندی کننده ها با بهره گرفتن از الگوریتم یادگیری مشابه ساخته می شوند.
تست:
طبقه بندی کردن هر نمونه تست، با رای گیری K طبقه بندی کننده می باشد. کلاس اکثریت به عنوان کلاس نمونه اختصاص می یابد. bagging می تواند دقت را برای الگوریتم های یادگیری ناپایدار بهبود دهد.درخت تصمیم نمونه ای از روش های یادگیری ناپایدار هستند. روش های k-nearest وNaΪve Bayes نمونه ای از روش های پایدار هستند. برای طبقه بندی کننده پایدار، bagging می تواند گاهی دقت را کاهش دهد ]۳۸[.

۲-۶-۲- Boosting:
Boosting نیز مشابه bagging است، نمونه های یادگیری را دستکاری کرده و طبقه بندی کننده های چندگانه پایدار به منظور بهبود دقت تولید می کند ]۳۹٫[ در اینجا ما الگوریتم مشهور Adaboost را شرح داده ایم.برخلاف bagging، Adaboost یک وزن را به هر نمونه آموزشی اختصاص میدهد ]۴۰[.
یادگیری :
Adaboost، دنباله ای از طبقه بندی کننده ها را تولید می کند( با بهره گرفتن از طبقه بندی کننده پایه). هر طبقه بندی کننده به قبلی وابسته است و ما روی خطاهای قبلی تمرکز می کنیم.
نمونه های آموزشی که به وسیله ی طبقه بندی کننده های قبلی به طور ناصحیح طبقه بندی شدند، وزن های بالاتری به آنها نسبت داده شده است.
مجموعه داده D را در نظر بگیرید{{(,), (,),…… (, که x_i بردار ورودی می باشد و y_i برچسب کلاس وY y_i ، یک وزن به هر نمونه اختصاص داده شده است، ما داریم {(,), (,),…… (,)} و=۱ . الگوریتم در طرح زیر داده شده است.

شکل۲-۶: الگوریتم Adaboost ]40[
الگوریتم با بهره گرفتن از یادگیر پایه دنباله ای از k طبقه بندی کننده می سازد(k به وسیله کاربر تعیین میشود)، در خط ۳ که base learner فراخوانی شده، در ابتدا وزن برای هر نمونه داده ۱/n هست. در هر تکرار، مجموعه آموزشی D2 می شود که مشابه با D است اما با وزن های متفاوت. هر تکرار یک طبقه بندی کننده جدید f_t را در خط ۳ می سازد. خطای f_t در خط ۴ محاسبه می شود. اگر خطا خیلی بزرگ باشد، تکرار پاک می شود و خارج می شود (خطوط ۷-۵). خطوط ۱۱-۹ بروزرسانی و نرمال سازی وزن ها برای ساختن طبقه بندی کننده های بعدی می باشد.
تست:
برای هر نمونه تست، نتایج دسته طبقه بندی کننده ها برای تعیین کلاس نهایی نمونه تست ترکیب می شوند که در خط ۱۴ نشان داده شده است( رای گیری وزن دار).
Boosting در اغلب موارد بهتر از bagging کار می کند و تمایل به بهبود کارایی دارد ]۴۱[.
۲-۷- روش های ارزیابی:
در این قسمت ما اندازه های استاندارد بازیابی اطلاعات را شرح می دهیم.
۲-۷-۱-ارزیابی متقاطع^[۳۴]:
وقتی که مجموعه داده کوچک باشد، ارزیابی متقاطع n-foldاستفاده می شود، در این روش داده های موجود به n زیرمجموعه با اندازه مساوی تقسیم می شود. هر زیرمجموعه به عنوان مجموعه تست استفاده می شود و n-1 زیرمجموعه دیگر باقی می ماند که به عنوان مجموعه آموزشی برای یادگیری طبقه بندی کننده ترکیب می شوند. این روند n بار تکرار می شود و n دقت بدست می دهد. دقت نهایی تخمین زده شده از مجموعه داده، میانگین n دقت می باشد. اغلب از “۱۰-fold” و “۵-fold” استفاده می شود.
یک نوع خاص از ارزیابی متقاطع ، ارزیابی متقاطع leave-one-out است. در این روش هر fold فقط یک نمونه تست واحد دارد و همه ی بقیه داده ها به عنوان داده ی آموزشی استفاده می شوند. اگر داده اصلی m نمونه دارد، آن “m-fold” است. این روش زمانی استفاده می شود که داده موجود بسیار کوچک باشد و برای داده های زیاد کارا نیست ]۴۲[.
۲-۷-۲- دقت و فراخوانی:
فرض کنید که ما یک طبقه بندی کننده C و یک مجموعه اسناد D را داریم. طبقه بندی کننده C یک برچسب برای هر PD محاسبه می کند.C(P)=1 اگر P به عنوان هرزنامه طبقه بندی شده باشد و در بقیه موارد C(P)=0، الگوریتم هر سند در D به عنوان هرزنامه یا صفحه ی نرمال طبقه بندی می کند.
فرض کنید که ما متریک های زیر را تعریف کرده ایم:
مثبت درست(TP): اسناد هرزنامه ای که به عنوان هرزنامه تشخیص داده شده اند.
منفی درست(TN): اسناد نرمال که به عنوان نرمال تشخیص داده شده اند.
مثبت غلط(FP): اسناد نرمال که به صورت نادرست به عنوان هرزنامه طبقه بندی شده اند.
منفی غلط(FN): اسناد هرزنامه ای که به صورت نادرست به عنوان نرمال طبقه بندی شده اند.

 

منفی پیش بینی شده	مثبت پیش بینی شده
منفی درست	مثبت درست	مثبت
منفی غلط	مثبت غلط	منفی

دقت :
کسری از اسناد به درستی تشخیص داده شده در مجموعه ای از اسناد که به عنوان هرزنامه تشخیص داده شده اند.
(۲-۱۳)

معایب تمرکز

 

 

 

۱.      چون تصمیم گیری توسط عده معدودی انجام می گردد تصمیم ها سریع تر گرفته می شوند.
۲.      چون تصمیم های اتخاذ شده درباره تهیه و تنظیم برنامه و مواد آموزشی بعد از تصویب قابل اجرا در تمام مدارس کشور می باشد مشکلات و مسائل اجرائی مشابه ومعدودی وجود خواهد داشت.
۳.      بخاطر همگون و هماهنگ بودن محتوای برنامه های آموزشی.
۴.      چون همه استانها و مناطق کشور از نظر مالی وابسته به مراکز هستند از بودجه و امکانات مالی نسبتأ یکسانی بهره مند می گردند.

 

۱.      چون تصمیم گیری ها غالبأ توسط کسانی انجام می گیرد که عملاً از محیط آموزشی بدورند و با نیازها و شرایط و امکانات موجود در محیط آموزشی آشنایی ندارند بیشتر تصمیم هایشان با نیازها شرایط و امکانات موجود محلی و منطقه ای مطابقت نمی کند.
۲.      چون برنامه های آموزشی بطور یکسان برای تمام مناطق کشور تهیه و تنظیم می گردند نیازها شرایط و امکانات محلی نادیده گرفته می شود.

۳.      چون امکان تبادل نظر و ارئه نظرات اصلاحی و راه حل ها و پیشنهاد ها جهت رفع مشکلات و کمبودها و نقائص برنامه های آموزشی از سطوح پائین تر به سطوح بالاتر وجود ندارد برنامه های آموزشی و درسی از لحاظ کمی و کیفی تغییر چندانی نمی کنند و از فرصت و فوائد بهره مند شدن از نظرات مجریان برنامه های آموزشی ، بخصوص مدیران ، معلمان ، و دانش آموزان و سایر مجریان و صاحبنظران محروم می مانند.
۴.      در صورت وجود هر گونه نقص یا نقائصی در برنامه آموزشی یا محتوایی و یا ماهیت مواد آموزشی ضرر و زیان حاصله متوجه تمام افراد می شود.
۵.      برنامه های آموزشی ، محتوای کتب درسی و ماهیت مواد و وسائل کمک آموزشی قبل از تصویب نهائی و ابلاغ بتمام مراکز در یک محیط آموزشی آزمایشی اجرا و بررسی و آزمایش نمی شوند.

 

 

 

منبع: (پروند، ۱۳۸۵)
۲-۴-۱۱- محاسن و معایب عدم تمرکز
در این بخش به بررسی محاسن و معایب عدم تمرکز می‌پردازیم:
جدول۲-۴- محاسن و معایب عدم تمرکز

 

 

محاسن عدم تمرکز

 

معایب عدم تمرکز

 

 

 

۱.      از تعداد تصمیمات متعدد و متنوعی که مدیران سطوح بالا در هر لحظه باید اتخاذ کنند می کاهد و به آنان فراغت بال می بخشد.
۲.      توان تصمیم گیری و روحیه قبول مسئولیت را در سطوح پایین مدیریت تقویت می کند.
۳.      برای تصمیم گیری به مدیران آزادی عمل و استقلال بیشتری می دهد.
۴.      امکان استفاده از سیستمهای کنترلی راکه می توانند ایجاد انگیزه کند به وجود می آورد.
۵.      امکان مقایسه عملکرد واحدهای مختلف سازمان را به وجود می آورد.
۶.       دایر ساختن رشته های جدید کاری را تسهیل می نماید.
۷.      زمینه پرورش و رشد مدیرانی را برای اشتغال مسئولیتهای بالاتر فراهم می سازد.
۸.      قابلیت تطبیق با محیط و پاسخگویی به نیازهای اجتماعی را افزایش می دهد.

 

۱.      اعمال هماهنگ مشی ها را مشکل می سازد.
۲.      ایجاد کردن هماهنگی در سازمان غیر متمرکز بسیار پیچیده و دشوار می شود.
۳.      ممکن است تسلط و کنترل مدیران رده بالا را بکاهد.
۴.      ممکن است عدم تمرکز به دلیل اعمال شدن کنترلهای خاص دچار محدودیت شود.
۵.      ممکن است در اثر اجرای برخی طرحها و برنامه‌ها کم اثر شود.
۶.       ممکن است در اثر نداشتن مدیران قابل در سطوح پایین بی خاصیت گردد.

 

 

 

منبع: (پروند، ۱۳۸۵)
۲-۴-۸- پیشینه پژوهش
۲-۴-۸-۱- عوامل مؤثر بر تمرکز
صاحب‌نظران معتقدند با کاهش حیطه نظارت(تعداد کارکنانی که به صورت مستقیم به یک مدیر گزارش می‌دهند) تعداد سطوح سازمانی و ارتفاع هرم سازمان افزایش می یابد و سازمان متمرکزتر می شود. اگر حیطه نظارت گسترده باشد، مدیر قادر به اتخاذ همه تصمیم‌ها نخواهد بود و مجبور می شود که بخشی از اختیارات تصمیم‌گیری خود را واگذار کند؛ ولی اگر حیطه نظارت کوچک و محدود باشد، امکان تصمیم‌گیری متمرکز به وجود می‌آید. به این ترتیب سلسله مراتب طولانی تر شده و فاصله مدیران عالی از رده عملیاتی افزایش می یابد. در سازمان‌های پویا، مدیران برای افزایش سرعت فراگرد تصمیم‌گیری مجبور می‌شوند، که تمرکز را کاهش دهند. همچنین هرچه سبک رهبری مستبدانه تر و کنترل شدیدتر باشد، حیطه نظارت محدودتر و میزان تمرکز بیشتر خواهد شد (اقتداری، ۱۳۷۹).
۲-۴-۸-۲- پیامدهای تمرکز
آلن (۱۳۷۴)، پژوهشی با عنوان تمرکز و عدم تمرکز در سازمانهای اقتصادی انجام داد. وی در این پژوهش به این نتیجه رسید که ایجاد عدم تمرکز می‌تواند موجب توسعه سازمان، نوآوری در تولید محصول جدید، پیشرفتهای فنی، افزایش تعداد مدیران، حل مشکلاتی مانند رکود و کسادی بازار فروش و حل اختلافات، تفویض اختیار، تسهیل رهبری شخصی، انعطاف‌پذیری، سرعت تصمیم گیری، مزایای رقابتی شود.

شخصی که مسئول فعالیت مخاطره آمیز است هنوز هم به رئیسی که دارای اختیار عزل اوست و می تواند تصمیمات را لغو کند، گزارش می دهد.

شخصی که مسئول شرکت است فاقد مدیر بالادست می باشد، هر چند که تابع تمایلات و خواسته های مشتریان، سرمایه گذاران و احتمالاً همکاران است.

 

همه مخاطره مالی را شرکت مادر، تحمل می کند.

مخاطره مالی بین کارآفرین مسئول، سهامداران، عرضه کنندگان و وام دهندگان تقسیم می شود.

 

ظرفیت مالی را شرکت مادر تعیین می کند. منابع خارجی بدون رضایت شرکت ما در مورد استفاده قرار نمی گیرد.

ظرفیت مالی را خود فعالیت تعیین می کند. همه منابع می توانند مورد استفاده قرار گیرند.

 

تشریفات اداری در بخش هایی نظیر حسابداری، پرسنلی، قراردادها، روابط عمومی، تبلیغات و خدمات به مشتری به وسیله شرکت مادر تعیین می شود.

تشریفات اداری در حیطه اختیارات مدیر و بسیار کم است.

 

موفقیت، پول زیادی را برای کسانی که در فعالیت مخاطره آمیز جدید کار می کنند به دنبال نخواهد داشت. موفقیت می تواند به معنای ارتقاء باشد. شکست موجب برکنار شدن مدیران آن از شغل های خود نخواهد شد. آنها می توانند به شرکت مادر بازگردند.

کارآفرین و سرمایه گذاران ممکن است میلیون ها دلار پول بدست آورند. موفقیت می تواند به معنای استقلال مالی باشد. شکست بدان معناست که هر کسی در فعالیت منسجم است، از جمله مدیر شرکت نیز مجبور خواهد بود کارفرمای جدیدی را پیدا کند.

 

اداره کردن یک فعالیت مخاطره آمیز در صورتی موجب افزایش پیشرفت شغلی می شود که به موفقیت دست یافته و در صورتی پیشرفت شغلی را به تاخیر می اندازد که با شکست مواجه شده باشد.

اداره کردن یک شرکت مستقل احتمالاً پیشرفت شغلی را افزایش خواهد داد. خواه آن شرکت به موفقیت دست یابد خواه نه.

 

 

(منبع: وسپر (۱۹۸۰) به نقل از علیمردانی، ۱۳۸۸)
موانع و محدودیت ها برای کارآفرینی سازمانی
موانع و محدودیت های متعددی برای حرکت به سوی کارآفرینی در شرکت ها وجود دارد. البته بسیاری از این موانع ناخواسته می باشد و آنها را پیامد و بازخورد حاصل از بکارگیری فنون مدیریتی سنتی می دانند. در برخی از موارد اینگونه موانع به قدری مخرب می باشد که افراد ترجیح می دهند از رفتار کارآفرینانه در شرکت اجتناب نمایند. در ادامه به برخی از مهمترین ابعاد از جمله موانع کارآفرینی از دیدگاه «فرای» پرداخته می شود(حسینی فر و آهنگرپور، ۱۳۸۷).
ماهیت سازمان های بزرگ
شرکت های بزرگ برای انجام فعالیت های کارآفرینانه مشکلاتیت دارند که به وسعت و ماهیت خاص آنها ارتباط می یابد. اولین مساله این است که «اندازه» اینگونه شرکت ها ایجاب می کند که مدیران برای اعمال کنترل، ساختار مشخصی را به وجود آورند. مساله دوم زمانی بوجود می آید که اینگونه شرکت ها بزرگتر می شوند و رده های بیشتری به مدیریت اضافه می گردد. «افزایش رده های مدیریتی» به معنای افزایش فاصله عمودی بین مدیر عامل و سطوح پایین تر کارکنان می باشد. سستی ارتباط مدیر عامل با کارگران و یا مدیران سطوح پایین، روابط شخصی را مشکل می ساز. زمانی که مدیر کارآفرین ارتباط خود را با کارگران از دست بدهد به سختی می توان وجود سطح لازم از کارآفرینی را در سازمان تضمین نمود. مساله سوم در سازمان های بزرگ «نیاز به کنترل» است. زمانی که شرکتی بزرگ می شود، نیاز به کنترل در آن بیشتر می شود. در نتیجه مدیریت شرکت مجبور است تا استانداردهای اجرایی ثابت و کمیت پذیری را ایجاد نماید. از این رو دیوان سالاری و گزارش ها، نسبت به برنامه ریزی ها برتری یافته و گزارش های کاری بیشتر از نتایج آن، نظرات را جلب می نماید و قوانین و استانداردها نسبت به رفتار کارآفرینانه مهم تر می شود. (فِرای، ۱۹۹۳ ، به نقل از حسینی فر و آهنگرپور، ۱۳۸۷).
مساله چهارم «فرهنگ شرکت» است. فرهنگ شرکت از جَوّ نظام تشویقی برخوردار است که از محافظه کاری در تصمیم گیری ها حمایت می کند. اصول راهنما در فرهنگ سنتی شرکت ها به معنای تابعیت از ساختار شرکت، گریز از اشتباهات، دوری از شکست، پرهیز از ابتکار و انتظار دریافت دستورات، حفظ اصالت ها و حمایت از گذشته می باشد. این محیط مانع کارآفرینی شرکتی بوده و مشوق خلاقیت، انعطاف پذیری، استقلال، مخاطره پذیری نمی باشد. اختلاف دیگری که بین سازمان های بزرگ و سازمان های کارآفرین وجود دارد، بُعد زمان می باشد. گزارش های ماهانه و فصلی باعث می گردد تا مدیران رده میانی شرکت فعالیت های کوتاه مدت را مد نظر داشته باشند. برای مثال گردش بودجه، مدیران را وامی دارد تا در خصوص تخصیص منابع و سازوکارهای کاهش هزینه ها اهداف کوتاه مدتی را برای هماهنگی با بودجه مورد نظر برنامه ریزی نمایند(حسینی فر و آهنگرپور، ۱۳۸۷).
نیاز به سودهای کوتاه مدت
جدا از ویزگی هایی که در مورد اول ذکر گردید، توقع عمومی این است که کارآفرینی شرکتی، سودهای کوتاه مدتی را ایجاد کند. شرکت ها دستیابی به سودهای کوتاه مدت را که معیار موفقیت در سازمان ها است، هدف قرار می دهند. لذا همواره فشار مداومی از سوی مدیریت عالی برای تنظیم استراتژی هایی که اقدامات کوتاه مدتی را در پیش می گیرند، وجود داشته است(عبدالهی، ۱۳۹۱)
فقدان استعداد کارآفرینانه
تنها تعداد معدودی کارآفرین واقعی، در سازمان های بزرگ وجود دارد. چرا که آنها در وهله اول جذب سازمان های بزرگ نمی شوند و زندگی کارآفرینانه مستقل را به یک زندگی با امنیت بیشتر در شرکت ترجیح می دهند. آنها افرادی هستند که ابتدا در شرکت ها مشغول به کار شده، اما پس از چند سال آنجا را ترک می کنند. مساله بعدی که سبب می شود کارآفرینان واقعی به ندرت در سازمان های بزرگ یافت شوند، این است که سازمان ها به تشویق آنها نمی پردازند. سازمان ها، کارآفرینان را افرادی تنها می یابند نه عضوی از یک گروه کاری، چرا که علاقه بیشتری به پروژه های خاص دارند تا فعالیت در امور روزمره شرکت. کارآفرینان اغلب افرادی عیب جو، شورشی و با روحیه آزاد به نظر می رسند که اغلب در کار خود تاخیر داشته، نامنظم بوده و خود را با معیارهای تعیین شده از سوی شرکت، وفق نمی دهند(عبدالهی، ۱۳۹۱).
شیوه های نادرست پاداش
اکثر سازمان ها روش های گوناگونی را برای پاداش دادن به کارکنان خلاق دارند. شرکت ها از برنامه های مختلف پرداخت پاداش برای سطوح متفاوت کارکنان استفاده می کنند. کارگران غیر مدیریتی بدون توجه به بهره وری شان و بر پایه ساعات کاری خود، مزد دریافت می کنند. مدیران و کارکنان متخصصی حقوق بگیر هستند. ارتقاء اینگونه افراد تا حدی به بهره وری آنها ارتباط دارد. از آنجا که معیار بهره وری داده- ستاده می باشد تا نوآوری محصولات و فرایندهای جدید، بسیاری از مشاغل مدیریتی وکارمندی تعریف خاصی برای بهره وری ندارند، جز اینکه کاری را پیگیری نمایند(حسینی فر و آهنگرپور، ۱۳۸۷). هر نوع برنامه حقوق و دستمزد که بر پایه ساعت کار و یا حقوق ماهانه باشد، انگیزه ای را برای کارآفرینان بوجود نمی آورد، گرچه پاداش های مالی برای کارآفرینان اهمیت خاصی ندارد، اما برای تداوم نوآوری، برخی از سازوکارهای پاداش بایستی ایجاد گردد. پاداش های غیر مالی برای نوآوری نیز نمی تواند مشوق نوآوری در شرکت باشد. ترفیع و شیوه های سنتی پاداش، به ندرت می تواند برای کارآفرینان کارساز باشد. این مساله به دو دلیل است. نخست این که ارتقاء‌عادی در این است که افراد با استعداد به مدیریت برسند، لیکن این شیوه اینگونه افراد را از نوآوری دور نموده و وارد محیط مدیریتی می نماید. دوم اینکه آنها خُلق و خوی لازم برای مدیریت را ندارند و ممکن است مسائلی را ایجاد کنند که پیش از این وجود نداشته است. لذا نه پاداش های مادی و نه پاداش های غیر مادی، هیچ یک در سازمان های سنتی، کارآفرینان سازمانی را تشویق نمی کنند (فرای، ۱۹۹۳،به نقل از عبدالهی، ۱۳۹۱). در جدول ۲-۳ برخی از موانع و راه حل های پیشنهادی از دیدگاه «سایکس^[۳۲]» و «بلاک^[۳۳]» آمده است.
جدول ۲-۳: موانع و راه حل های پیشنهادی برای کارآفرینی سازمانی

 

شیوه مدیریت سنتی

تاثیرات منفی

اقدامات پیشنهادی

 

تقویت روش های استاندارد برای جلوگیری از اشتباه

محدود شدن راه حل های خلاق و هدر رفتن سرمایه

تنظیم قوانین متناسب با هر وضعیت

 

مدیریت منابع برای کارآیی

استفاده کاربردی از تئوری مجموعه های فازی در کنترل سازه های انعطاف پذیر نیز روز به روز علاقمندان بیشتری پیدا می کند. کنترل کنندههای فازی، بستری ساده و مقاوم^[۷] برای ایجاد قوانین کنترلی غیرخطی می باشند که توانایی اصلاح نامعینی و بی دقتی را هم دارند. چنانچه توصیف زبانی^[۸] از کنترل موجود باشد یا بتوان ایجاد کرد، کنترل کننده های فازی می توانند بدون مدل ریاضی سیستم طراحی شوند و پیاده سازی براساس توصیف زبانی هم به صورت تئوری و هم به صورت عملی ممکن است. بنابراین منطق فازی می تواند ابزار مناسبی برای کنترل سیستم هایی مانند بازوی انعطاف پذیر باشد که مدل ریاضی دقیقی ندارند ]۸[.

در کنار این ها کنترل فازی تطبیقی یا کنترل عصبی- فازی نیز مطرح می شود که بنای کار در این پایان نامه می باشد. کنترل عصبی- فازی علاوه بر داشتن مزایای کنترل فازی به عنوان یک کنترل قانونمند و مقاوم، از مزیت تطبیقی بودن شبکه های عصبی هم بهره می برد و می تواند به صورت بهنگام خود را با نا معینی ها و تغییرات نقطه کار سیستم بازوی انعطاف پذیر Quanser تطبیق دهد. علاوه بر این میزان حساسیت به شرایط اولیه نیز کاهش می یابد که این امر در پیاده سازی کنترل کننده روی سیستم Quanser بیشتر خود را نشان می دهد.
۱-۴- کاربردها
بازوی انعطاف پذیر کاربرد های بسیاری در صنعت دارد، چرا که آنچه در صنعت اهمیت زیادی دارد، صرفه اقتصادی است. این بازوها اگرچه ممکن است هزینه بیشتری در مرحله طراحی و کنترل داشته باشند، اما میزان انرژی مصرفی آنها در دراز مدت بسیار کمتر است. نمونه این تجهیزات را می توان در ربات هایی که برای مونتاژ قطعات استفاده می شوند، در معدن ها و در مناطق قابل انفجار ]۸[ دید.
کاربرد مهم دیگر این بازوها در تجهیزات فضایی با ابعاد بسیار بزرگ است. آنچه در تجهیزات فضایی مورد توجه است، این است که ابزار بتواند با ذخیره انرژی مشخصی مدت زمان بیشتری به کار خود ادامه دهد، بنابراین سعی بر استفاده از تجهیزاتی است که سبکتر باشند. نمونه بارز آن Canadarm است که یک بازوی انعطاف پذیر ۱۵.۲ متری با قطر ۰.۳۸ متر و وزن ۴۱۰ کیلوگرم در جاذبه زمین است.
علاوه براینها کاربرد هایی هم در تجهیزات عمرانی از جمله درطراحی و ساخت سیستم کنترل پل های متحرک و جرثقیل های بلند^[۹] ]۸[ دارد.
۱-۵- مروری بر کارهای انجام شده در زمینه کنترل هوشمند بازوی انعطاف پذیر
در این قسمت سعی داریم به مروری کلی بر کارهای انجام شده در طراحی کنترل کننده های هوشمند برای بازوی انعطاف پذیر بپردازیم. با توجه به گستردگی و تنوع کارهای انجام شده در این زمینه، قصد داریم کنترل کننده های طراحی شده را به دو قسمت عمده کنترل کننده های عصبی و فازی دسته بندی نمائیم.
در زمینه کنترل کننده های عصبی، دو طرح کنترلی در سال های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲ مطرح شد. یکی بر اساس بازتعریف خروجی^[۱۰] و دیگری بر اساس مدل دینامیک معکوس^[۱۱] می باشد. تنها در این دو تحقیق کنترل کننده های پیشنهادی به صورت عملی پیاده سازی شده اند.
در زمینه کنترل فازی، عمده کارها در سال های ۲۰۰۱ و سال های بعد از آن به کنترل کننده های فازی توزیع یافته^[۱۲] پرداخته اند. در سال های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶، توجه بیشتری به مقایسه ساختارهای مختلف کنترل کننده های فازی توزیع یافته شد. کارهای انجام شده در این زمینه، به صورت شبیه سازی بوده و به صورت عملی پیاده سازی نشده اند.
۱-۵-۱- کنترل کننده عصبی بر اساس بازتعریف خروجی ]۴[
در این تحقیق، دو ساختار کنترلی بر پایه شبکه عصبی با روش آموزش خطای پسخور^[۱۳] برای کنترل بازوی انعطاف پذیر، که پیش از آن مطرح شده بودند، به صورت اولیه و اصلاح شده، ارائه شده اند. در ساختارهای کنترلی در این مرجع فرض می شود که اطلاعات اولیه درباره دینامیک سیستم وجود ندارد.
در هر دو روش، سیگنال خطای شبکه عصبی ، خروجی کنترل کننده بازگشتی می باشد. سودمندی این روش آموزش در این نکته نهفته است که سیگنال هدف یا سیگنال خروجی مطلوب برای شبکه عصبی احتیاج نمی شود. علاوه بر این، سیگنال پس انتشار خطا^[۱۴] در سیستم کنترل شده یا مدل سیستم کنترل شده نیاز نمی گردد. از آنجائیکه گشتاور بازگشتی به عنوان سیگنال خطای این استراتژی آموزش انتخاب می شود، انتظار می رود که گشتاور بازگشتی با آموزش کاهش یابد. در واقع با تکامل آموزش، خطای بین مسیر پیمایش مطلوب و واقعی به سمت صفر میل کند. استراتژی آموزش به صورت آموزش خطای پسخور طراحی می شود تا اینکه بر اهمیت استفاده از گشتاور بازگشتی به عنوان سیگنال خطا تأکید شود.
ایده آموزش خطای پسخور در کنترل یک بازوی صلب که صفرناپایدار ندارد و همه متغیرهای حالت موجود هستند ، بکار برده می شود ولی در مورد بازوی انعطاف پذیر، دینامیک های صفر مربوط به سیستم، ناپایدار هستند و فیدبک حالت کامل موجود نمی باشد. راه حلی که در اینجا ارائه می شود، تعریف یک خروجی ویژه است تا دینامیک های صفر نظیر خروجی جدید پایدار گردند. این خروجی می تواند به عنوان متغیری از مفصل تعریف شود ولی جواب قابل قبولی برای یک روبات انعطاف پذیر بدست نخواهد آمد. نشان داده می شود که با بهره گرفتن از یک خروجی جدید که در این تحقیق بررسی می شود، امکان استفاده از مفهوم آموزش خطای پسخور در کنترل مکان بازوی انعطاف پذیر بوجود می آید.
شکل (۱-۱): ساختار روش JBC اصلاح شده ]۴[
در روش JBC^[15] اصلاح شده که در شکل (۱-۱) نشان داده می شود، یک کنترل کننده مفصل PD و یک کنترل کننده عصبی پسخور بکار برده می شوند. تابع هدف برای آموزش کنترل کننده عصبی طبق رابطه (۱-۱) در نظر گرفته می شود:
(۱-۱)
به منظور میرایی و کاهش انحراف ناشی از انعطاف پذیری در انتهای بازو در تابع هدف قرار می گیرد. بهره  بیان کننده وزنی است که برای مینیمم کردن ارتعاشات الاستیک قرار داده شده است و توانایی پیمایش خطا متأثر از انتخاب بهره های  و  می باشد.  ،  و  ورودیهای کنترل کننده عصبی هستند و خروجی شبکه  است. قانون تنظیم وزن شبکه عصبی بر اساس (۱-۲) می باشد:
(۱-۲)
که  بردار وزن شبکه و  نرخ آموزش می باشند.  در (۱-۳) آمده است.
(۱-۳)
که  و  تابعی غیر خطی است که توسط کنترل کننده عصبی محاسبه می شود. ترم  توسط روش پس انتشار محاسبه شود و روابط  ،  و  نیز با بهره گرفتن از علامت گرادیان بجای مقدار واقعی آن برای آموزش کنترل کننده عصبی ، محاسبه می شوند.
شکل (۱-۲): ساختار ORTOL اصلاح شده
در روش ^[۱۶]ORTOL اصلاح شده که در شکل (۱-۲) آورده شده است، همانند ساختار قبلی یک کنترل کنندهمفصل PD به کار می رود. در این ساختار، دو شبکه عصبی استفاده می شود. کنترل کننده شبکه عصبی اول برای تولید یک قانون کنترل آموزش می بیند بگونه ای که خطای پیمایش بین مسیر پیمایش مرجع مطلوب  و خروجی بازسازی شده ،  ، که بوسیله خروجی شبکه دوم تعیین می شود ، مینیمم گردد. تابع هدفی که برای آموزش شبکه اول استفاده می شود، طبق رابطه (۱-۱) و قانون تنظیم وزن هم بر اساس رابطه (۱-۲) می باشد.  نیز به همان روش بخش قبل محاسبه می شود.
هدف شبکه عصبی دوم، آموزش تطبیقی برای ساخت یک خروجی بازسازی شده مناسب به فرم (۱-۴) می باشد.
(۱-۴)
که  ها، محدود بین ۱ و -۱، وزن های تنظیم شونده شبکه عصبی هستند.
نتایج ارائه شده نشان می دهد که بازوی انعطاف پذیر در زمانی حدود ۵ ثانیه به حالت ماندگار می رسد. فراجهش هم صورت نمی گیرد.
در ]۱۴[ نیز از ساختاری مشابه ساختار مطرح شده در بالا برای شبیه سازی کنترل بازوی انعطاف پذیر استفاده شده است. به این ترتیب که فید بک به روش بازتعریف خروجی طراحی شده است و از کنترل کننده شبکه عصبی بر پایه تابع شعاعی در کنار کنترل کننده PD استفاده شده است. تابع هدف و روش آموزش طبق (۱-۱) و (۱-۲) می باشد.
۱-۵-۲- کنترل کننده عصبی بر اساس مدل دینامیک معکوس ]۳[
درمیان استراتژی های کنترلی متعددی که برای کنترل مسیربازوی صلب ارائه شده است، روش کنترل دینامیک معکوس تاکنون رایج ترین روش غیر خطی بوده است. به هر حال، شاخصه غیر مینیمم فاز بودن بازوی انعطاف پذیر، توانایی این روش را در کنترل مسیر تضعیف می کند، مگر آنکه از روش بازتعریف خروجی^[۱۷] برای پایدارسازی صفر ناپایدار ناشی از نگاشت ورودی خروجی استفاده شود. مشکلات اصلی در پیاده سازی کنترل دینامیک معکوس، وابستگی شدید آنها به دقت مدل معین استفاده شده در طراحی کنترل کننده، وجود اغتشاش، غیر خطی های مدل نشده و نا معینی ها است. فواید شبکه های عصبی در ایجاد یک راهکار حیاتی برای کاهش وابستگی کنترل کننده به محدودیت های بالا در سیستم ها و کاربردهای بسیاری نشان داده شده است.
در این مرجع، به جای اینکه با مدل دینامیک معکوس به طور کامل به عنوان یک جعبه سیاه برخورد شود، از یک سری اطلاعات قبلی در مورد ساختار مدل دینامیک معکوس در طراحی کنترل کننده عصبی استفاده می شود. با بهره گیری از دو شبکه عصبی که غیر خطی های مدل بازوی انعطاف پذیر توسط آنها جبران سازی می شوند، به همراه یک کنترل کننده خطی رایج، به طورعملی نشان داده شده که کارایی بهتری نسبت به نوع عصبی یا کنترل کلاسیک دارد. این ساختار کنترلی در شکل (۱-۳) نشان داده شده است. هر دو شبکه عصبی که در شکل (۱-۳) نشان داده شده اند، دارای ساختار چند لایه پیشخور هستند.
با به کارگیری تکنیک خطی سازی ورودی – خروجی برای مدل غیر خطی پیوسته در زمان که تنها یک مود انعطاف پذیر دارد (N=1) برای بیان کنترل کننده دینامیک معکوس خواهیم داشت:
(۱-۵)

شکل (۱-۳): ساختار کنترل کننده عصبی بر اساس مدل
دینامیک معکوس ]۳[
با فرض اینکه در مورد F(.) و G(.) از پیش اطلاعی نداریم ، در طول فاز یادگیری، شبکه های عصبی از طریق سیگنال خطای آموزش^[۱۸]، برای یادگیری این غیر خطی های سیستم آموزش می یابند، یعنی می توان چنین بیان کرد:
(۱-۶)
از کنترل کننده خطی V هم برای حفظ پایداری خطای سیستم در طول پروسه یادگیری استفاده می شود. یکی از اهداف اصلی این کنترل کننده پایدار کردن خمش های بازوی انعطاف پذیر می باشد. انتخاب تابع هدف شبکه های عصبی و قانون تنظیم وزن مانند روش قبل است.
در این روش نیز در زمان حدود ۵ ثانیه ولی با میزان فراجهش ۱۰% بازوی انعطاف پذیر به حالت ماندگار رسیده است.
۱-۵-۳- کنترل فازی توزیع یافته
در ]۶[، به کنترل فازی بازوی انعطاف پذیر و روش انحراف تکین^[۱۹] می پردازد. از روش انحراف تکین برای تولید زیر سیستم های کند و تند استفاده شده است. کنترل کننده زیر سیستم سریع، نوسانات بازوی انعطاف پذیر را توسط یک روش کنترلی بهینه میرا می کند و کنترل کننده فازی زیر سیستم کند، هم تعقیب مسیر مطلوب را رهبری می کند. برای تضمین پایداری دینامیک داخلی نیز از افزودن اصلاح لایه مرزی^[۲۰] براساس انحراف تکین استفاده می شود. تحقیق انجام شده، پاسخ خروجی بسیار مطلوبی را نسبت به روش معمول حلقه کنترلی خارجی PD و پایدارساز لایه مرزی، نشان می دهد و مقاوم هم می باشد ]۶[.
با این روش بازوی انعطاف پذیر در زمانی حدود ۲ ثانیه و با میزان فراجهش ۶% به حالت ماندگار می رسد.
در ]۱۰[، برای اینکه نشان دهد، نیازمند طراحی های خاصی از کنترل کننده های فازی هستیم، ابتدا یک روش کنترلی فازی یکپارچه را بررسی می کند که ورودی های آن عبارتند از:
(۱-۷)
(۱-۸)
و دارای یک خروجی، که همان گشتاور اعمالی است، می باشد.
اما این ساختار، زمانی که انعطاف پذیری بازو افزایش یابد، نمی تواند پاسخ مناسبی ارائه دهد و خطای جابجایی بسیار زیاد می شود. به طور کلی ویژگی های زیر در عملکرد این سیستم مشاهده شده است:
- این کنترل کننده تنها برای کار با یک بازوی انعطاف پذیر خاص طراحی شده است و به دلیل عدم وجود جزییات چگونگی تنظیم آن برای بازوهای انعطاف پذیر دیگر، کارایی آن به شدت محدود می شود.
- استفاده از توابع عضویت مشابه و میزان هم پوشانی یکسان میان آنها برای تمام متغیرها، جستجو برای یک رو بهینه را محدود می کند.
- وقتی جابجایی های زاویه ای و انعطاف پذیری را یه صورت یک متغیر ترکیب (جمع) می کنیم، ممکن است به ناپایداری منجر شود. چون این دو می توانند در شرایطی اثر یکدیگر را خنثی کنند و ورودی های کنترل کننده متعلق به تابع عضویت صفر شوند که در نتیجه گشتاور خروجی هم صفر می شود، در حالیکه خطای هر دو جابجایی زاویه ای و انعطاف پذیری بسیار زیاد است ]۱۰[.

۵ – ۳ – ۲ نتایج استنباطی تحقیق:
با توجه به یافته های تحقیق از آزمون فرضیه ها در فصل چهارم، نتایج زیر بدست آمده است:
با بهبود کیفیت زندگی کاری کارکنان بانک ملت استان اردبیل، رفتارهای ضد بهره ور در آن سازمان کاهش می یابد.
با افزایش یکپارچگی و انسجام اجتماعی در بین کارکنان بانک ملت استان اردبیل، رفتارهای
ضد بهره ور در آن سازمان کاهش می یابد.
با بهبود شرایط محیط کاری ایمن و بهداشتی برای کارکنان بانک ملت استان اردبیل، رفتارهای

ضد بهره ور در آن سازمان کاهش می یابد.
با افزایش تامین فرصت رشد و امنیت مداوم برای کارکنان بانک ملت استان اردبیل، رفتارهای
ضد بهره ور در آن سازمان کاهش می یابد.
با افزایش قانون گرایی در بانک ملت استان اردبیل، رفتارهای ضد بهره ور در آن سازمان کاهش می‎یابد.
با افزایش توسعه قابلیت‌های انسانی در بین کارکنان بانک ملت استان اردبیل، رفتارهای ضد بهره ور در آن سازمان کاهش می یابد.
با افزایش وابستگی اجتماعی زندگی کاری در بین کارکنان بانک ملت استان اردبیل، رفتارهای
ضد بهره ور در آن سازمان کاهش می یابد.
مولفه های کیفیت زندگی کاری از دید کارکنان بانک ملت استان اردبیل از اولویت و اهمیت یکسانی برخوردار نیستند. و کارکنان بانک ملت استان اردبیل از میان آنها، بیشترین اهمیت و اولویت را به وابستگی اجتماعی زندگی کاری و کمترین اهمیت را نیز به فضای کلی زندگی داده اند.
– ۳ – ۳ مقایسه نتایج تحقیق حاضر با سایر تحقیقات
نتایج به دست آمده در این تحقیق با مطالعاتی که در این راستا صورت گرفته است، همخوانی دارد لذا در ذیل به تعدادی از این موارد اشاره می شود:
- در تحقیق حاضر مشاهده گردید که با بهبود کیفیت زندگی کاری کارکنان بانک ملت استان اردبیل، رفتارهای ضد بهره ور در آن سازمان کاهش می یابد. همانطوریکه نتایج و یافته های پرداختچی و همکاران (۱۳۸۸) نشان می دهد که بین کیفیت زندگی کاری و فرسودگی شغلی معلمان و مدیران مدارس شهرستان تاکستان رابطه معنادار و معکوسی وجود دارد یعنی با بهبود کیفیت زندگی کاری معلمان و مدیران مدارس شهرستان تاکستان، فرسودگی شغلی کاهش می یابد. و همچنین در تحقیقی که توسط مهدی زاده اشرفی و ایلکا (۱۳۸۹) صورت گرفته مشاهده می گردد که بین کیفیت زندگی کاری و عملکرد کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد یعنی با بهبود کیفیت زندگی کاری کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه، عملکرد شغلی نیز افزایش می یابد.
- در تحقیق حاضر مشاهده گردید که با افزایش یکپارچگی و انسجام اجتماعی، محیط کاری ایمن و بهداشتی، فرصت رشد و امنیت مداوم، قانون گرایی در سازمان، توسعه قابلیت های انسانی، وابستگی اجتماعی زندگی کاری در بانک ملت استان اردبیل، رفتارهای ضد بهره ور کارکنان کاهش می یابد. همانطوریکه نتایج و یافته های پرداختچی و همکاران (۱۳۸۸) نشان می دهد که بین محیط کاری ایمن و بهداشتی و تامین فرصت رشد مداوم و تناسب اجتماعی و قانون گرایی در سازمان و توسعه قابلیت های فردی با فرسودگی شغلی معلمان و مدیران رابطه معنادار و معکوس وجود دارد یعنی با افزایش شرایط محیط کاری ایمن و بهداشتی و تامین فرصت رشد مداوم و تناسب اجتماعی و قانون گرایی در سازمان و توسعه قابلیت های فردی در مدارس شهرستان تاکستان، فرسودگی شغلی در بین معلمان و مدیران کاهش می یابد. همچنین در تحقیقی دیگر که توسط گل پرور و همکاران (۱۳۸۹) صورت پذیرفته مشاهده می گردد که حمایت مدیریت عالی سازمان از رفتارهای اخلاقی (به عنوان سیستم بیرونی محاط بر مدیران و سرپرستان میانی و کارکنان) از یک طرف به تقویت رهبری اخلاق مدار و ارزشهای اخلاقی صنفی و از طرف دیگر به بازدارندگی کارکنان از ارتکاب رفتارهای انحرافی سازمانی منجر می شود. نتایج تحقیق دیگری که توسط گل پرور و نادی (۱۳۹۰) انجام پذیرفته نشان می دهد که اخلاق کاری اسلامی با وفاداری سازمانی دارای رابطه معنادار و مستقیم و وفاداری سازمانی نیز با رفتارهای انحرافی دارای رابطه معکوس و معنادار می باشد یعنی اخلاق کاری اسلامی ابتدا باعث تقویت وفاداری سازمانی می شود و سپس وفاداری سازمانی موجبات تضعیف رفتارهای انحرافی در محیط کار را فراهم می کند (وفاداری سازمانی نقش میانجی را در رابطه اخلاق کاری اسلامی با رفتارهای انحرافی در محیط کاری ایفاد می کند)
یافته های پژوهش صباحی و همکاران (۱۳۸۸) نیز به نحوی با یافته های تحقیق حاضر همسو می باشد بدین صورت که در یافته های تحقیق فوق مشاهده گردید که بین مولفه های رضایت شغلی، عدالت تعاملی، عدالت رویه ای و عدالت توزیعی را رفتار ضد تولید رابطه معنادار و معکوس وجود دارد یعنی با افزایش رضایت شغلی، عدالت تعاملی، عدالت رویه ای و عدالت توزیعی، رفتار ضد تولید کاهش می یابد.
در ادبیات تحقیق، تعهد سازمانی و عملکرد شغلی و بهره وری در نقطه مقابل رفتارهای ضد بهره ور در نظر گرفته می شوند. با این تحلیل نتایج تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته با یافته های تحقیق حاضر همخوانی دارد که به شرح ذیل می باشد:
نتایج تحقیق فرنیا و شجاعی (۱۳۸۸) این بود که: ۱- بین فرصت های مستمر یادگیری و بهره وری مدیران رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد ۲- بین مشارکت در تصمیم گیری و بهره وری رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد یعنی با افزایش فرصت های مستمر یادگیری در بین مدیران و همچنین افزایش مشارکت در تصمیم گیری، بهره وری آنان نیز افزایش می یابد.
همچنین در تحقیق دیگری که توسط مهدی زاده اشرفی و ایلکا (۱۳۸۹) انجام گرفته مشاهده گردید که بین یکپارچگی و انسجام اجتماعی، محیط کاری ایمن و بهداشتی، تامین فرصت رشد و امنیت مداوم،
قانون گرایی در سازمان، توسعه قابلیت های انسانی، و وابستگی اجتماعی زندگی کاری با عملکرد کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد فیروزکوه رابطه معنادار و مسقتیم وجود دارد. و تحقیق مهداد و همکاران (۱۳۹۰) نیز نشان داد که بین توسعه قابلیت های انسانی و تعهد سازمانی رابطه معنادار و مستقیم وجود دارد.
۵ – ۴ پیشنهادهای تحقیق بر اساس آزمون فرضیه ها
با توجه به نتایج تحقیق، مشاهده گردید که بین کیفیت زندگی کاری با رفتار ضد بهره ور کارکنان بانک ملت استان اردبیل رابطه معنا دار و معکوس وجود دارد. لذا در راستای بهبود کیفیت زندگی کاری و در نتیجه کاهش رفتارهای ضد بهره ور پیشنهاداتی به شرح ذیل ارائه می گردد:
پیشنهادها بر اساس فرضیه هایی است که طی آزمون مورد تایید واقع شده اند.
مدیران بانک ملت استان اردبیل بهتر است از برقراری تبعیض بین کارکنان خودداری نمایند چون باعث ایجاد نارضایتی می گردد.
مدیران بانک ملت استان اردبیل بهتر است در محل کار با کلیه کارکنان خود ارتباط داشته باشند.
مدیران بانک ملت استان اردبیل بهتر است در محیط کار، شرایطی را فراهم نمایند تا کلیه کارکنان با هم همکاری داشته و در کارهای گروهی و تیمی شرکت نمایند.
مدیران بانک ملت استان اردبیل بهتر است به ایده ها و ابتکارات کارکنان خود ارزش بگذارند.
مدیران بانک ملت استان اردبیل بهتر است حجم کار موجود در سازمان را مدیریت نمایند (مثل بکارگیری نیروهای جدید و یا تقسیم کار مناسب) تا باعث ایجاد نارضایتی کارکنان از حجم کار نگردد.
بانک ملت استان اردبیل نیز مثل هر سازمانی تمایل دارد خود را به تکنولوژی روز مجهز نماید لذا جهت جلوگیری از مقاومت و نارضایتی کارکنان از تکنولوژی جدید بهتر است آموزشهای لازم در این خصوص به کارکنان داده شده و اطلاع رسانی کافی از مزایای آن از جمله تسهیل در کار و راحتی انجام پذیرد.
بانک ملت استان اردبیل بهتر است امکانات ایمنی و حفاظت های فردی و جمعی را برای کارکنان فراهم سازد.
مدیران بانک ملت استان اردبیل بهتر است از لحاظ شرایط کاری و سطح سازگاری، محیطی مناسب برای کارکنان فراهم آورد تا میزان خستگی کاری در کارمند به حداقل برسد.
مدیران بانک ملت استان اردبیل بهتر است برای کارکنان خود مسیر پیشرفت شغلی تعریف نمایند و امکان رشد شغلی برایشان فراهم آورند.
- ایجاد پویایی در کارکنان از طریق برگزاری و تداوم دوره های آموزشی و ایجاد انگیزش لازم در کارکنان جهت مشارکت در آموزشها.
- ایجاد انگیزش و تشویق کارکنان برای مطالعه از طریق برگزاری مسابقات کتابخوانی همراه با جوایز و همچنین فراهم نمودن امکان ادامه تحصیل در کارمند.
- بانک ملت استان اردبیل بهتر است به حقوق کارمندی کارکنان (حقوقی که قانون مشخص نموده است) احترام بگذارد.
- مدیران بانک ملت استان اردبیل بهتر است در محیط کاری، به کارکنان ابراز فرصت عقیده بدهند یا به عبارتی کارکنان آزادی بیان داشته باشند.
- بانک ملت استان اردبیل بهتر است به ویژگیهای شخصی و مشخصه های فردی کارکنان خود احترام بگذارد.
- مدیران بانک ملت استان اردبیل بهتر است به کارکنان خود استقلال کاری بدهند یعنی در انجام وظایف کاری خود فرصت تصمیم گیری و ابتکار داشته باشد.
- مدیران بانک ملت استان اردبیل بهتر است کارکنان را در خصوص اهمیت وظایف محوله به ایشان توجیه نمایند.
- تقسیم مسئولیت های کاری توسط مدیران بانک ملت استان اردبیل به نحوی باشد که کارکنان نه احساس فشار مسئولیت داشته باشند و نه احساس بی مسئولیتی کنند.
- ارزیابی عملکرد کارکنان بر پایه اصول و قواعدی مناسب صورت پذیرد که باعث ایجاد نارضایتی در کارمند نگردد.
- هر چقدر انجام کار در بانک ملت استان اردبیل برای کارمند غرورآفرین و افتخار آفرین باشد باعث ایجاد رضایت بیشتر می شود.

Kaht-mayān [Paz. Kaht-miyān]
(منازل قمر)
* کهت میان: منزل ۲۶م ماه. از ۳ درجه و ۲۰ دقیقه برج ماهی تا ۱۶ درجه و ۴۰ دقیقه همان برج.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بسامد و خوانش: این واژه بعنوان منزل قمری تنها یک بار در بندهشن (۲: ۲) بکار رفته است. املاهای مختلف این واژه در نسخ مختلف بندهشن عبارتند از: در TD1, TD2, DH با املای پازند (kahtmyān)؛ در K20, M51 با املای پازند (vahtmiyān)؛ و در K20b با املای پازند (vahtmieān) (پاکزاد، ۲۰۰۵: ۳۶پ۵۵). املای vaht به وضوح اشتباه است برای kaht . بهزادی (۱۳۶۸: ۶) و بهار (۱۳۷۵: ۶۱)، به تبعیت از هنینگ (۱۹۴۲: ۲۴۳) این منزل قمری را Kaht-mayān خوانده‌اند. خوانش سایر پژوهشگران به شرح زیر است: یوستی (۱۸۶۸: ۱۲۷)، این منزل را vaht خوانده و جزء mayān را به ابتدای نام منزل بعدی متصل کرده است و در نتیجه، منزل آخر را به صورت miyankaht ثبت کرده است؛ یوستی همچنین، احتمال داده است که نام سه منزل آخر، همانند نام سه منزلی که برج شیر را تشکیل می‌دهند، به ترتیب، kaht-sar ، kaht-mayān ، و kaht-avdəm بوده‌اند؛ انکلساریا (۱۹۵۶: ۳۱) نیز همچون یوستی به اشتباه، نام این منزل را Vaht گرفته و در نتیجه، علاوه بر اینکه نام منزل بعدی را به اشتباه Mayân نوشته است، تعداد منازل قمر را نیز به اشتباه ۲۸ محسوب کرده است.

توضیحات: منزل Kaht ، بیست و ششمین منزل قمر است و در هندی Uttara-Bhādrapadā نام دارد. همانگونه که از شکل (۹) مشخص است، این منزل در عربی «فرغ المؤخّر» نام دارد. اما بهار (۱۳۷۵: ۶۱) آنرا با «فرغِ مقدّم» که حاوی ستارگان (β و α فرس اعظم) است، یکی گرفته است. هنینگ (۱۹۴۲: ۲۴۳) معتقد است، این منزل قمری بعلاوۀ دو منزل مجاور (Kaht, Kaht-sar)، به احتمال زیاد، همگی ابتدا، میان، و پایان یکی از صور فلکی بنام قیطس (Cetus) یا نهنگ را تشکیل می‌دهند که در یونانی (κητος) و در سریانی (qˀṭˀ وqyṭˀ) نامیده می‌شود.

 

• • §§

 

Kaht-sar [Paz. kaht-sar]
(منازل قمر)
* کهت سر: خانه بیست و پنجم ماه. از ۲۰ درجه برج دلو تا ۳ درجه و ۲۰ دقیقه برج ماهی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
بسامد و خوانش: این واژه بعنوان منزل قمری تنها یک بار در بندهشن (۲: ۲) بکار رفته است. املاهای مختلف این واژه در نسخ مختلف بندهشن عبارتند از: در TD1, TD2, DH, K20 با املای پازند (kahtsr)؛ در K20b, M51 با املای پازند (kahtsar) (پاکزاد، ۲۰۰۵: ۳۶پ۵۴). کلیه پژوهشگران، از جمله یوستی (۱۸۶۸: ۱۲۷)، انکلساریا (۱۹۵۶: ۳۱)، بهزادی (۱۳۶۸: ۶)، هنینگ (۱۹۴۲: ۲۴۳)، و بهار (۱۳۷۵: ۶۱)، این منزل قمری را به صورت Kaht-sar خوانده‌اند.
توضیحات: منزل Kaht-sar ، بیست و پنجمین منزل قمر است و در هندی Pū́rva-Bhādrapadā نام دارد. همانگونه که از شکل (۹) مشخص است، این منزل در عربی «فرغ المقدّم» نام دارد. بهار (۱۳۷۵: ۶۱) آنرا با «سعدالاخبیه» که حاوی ستارگان (η و ξ و π و γ دلو) است، یکی گرفته است. هنینگ (۱۹۴۲: ۲۴۳) معتقد است، این منزل قمری بعلاوۀ دو منزل مجاور (Kaht, Kaht-mayān)، به احتمال زیاد، همگی ابتدا، میان، و پایان یکی از صور فلکی بنام قیطس (Cetus) یا نهنگ را تشکیل می‌دهند که در یونانی (κητος) و در سریانی (qˀṭˀ وqyṭˀ) نامیده می‌شود.

 

• • §§

 

Kārdāgān [kˀldˀkˀn’ | Paz. kārdahag]
(احکام بروج: اوتاد)
* کارداگان: بَیتُ‌السَفَرِ وَ الدّین، بَیتُ النَصر، وتد نهم
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات: در احکام نجوم سنتی، وتد تاسع، که خانه نهم است، «بَیتُ‌السَفَرِ وَ الدّین» و یا «بَیتُ النَصر» نام دارد (دهخدا؛ بهار، ۱۳۷۵: ۱۰۵). نام تنجیمیِ و دلالت این خانه در پهلوی Kārdāgān «کارداگان» به معنی «مسافران» است. در تنجیم سنتی، میخ نهم، خانه دین، یاری، سفر (Travels) و کار (Duty) است که معادل آنها به ترتیب در لاتین Peregrinatio و Pietas نام دارد (مکنزی، ۱۹۶۴: ۵۲۶؛ اسنودگراس، ۱۹۹۷: ۹-۱۰). در بندهشن، از آنجا که بحث اوتاد، در تشریح زایچه کیهان مطرح شده است و در این زایچه، برج سرطان، در وتد طالع (وتد اول) واقع است، برج ماهی نیز در «میخ کارداگان» یعنی بیت السفر جای دارد. بنا بر التفهیم (بیرونی، ۱۳۵۲: ۴۲۹)، دلالتهای ویژه مولودان برای این وتد عبارتند از: «سفر و غریبی و دین و عبادت و حکم و وفا و پیشی دانستن از نجوم و کاهنی و فلسفه و مساحت و راستی فراست و ایمان و خواب گزاردن و خواب دیدن». (برای توضیحات بیشتر رک. Mēx)
ریشه شناسی: واژه kārdāg-(ān) مشتق از دو واژه kār- «کار» (از ریشه ایرانی *kar-) و dā- «داد (و ستد)» (از ریشه ایرانی *dā-) بعلاوۀ پسوند اسم ساز -ag و پسوند نسبت -ān می‌باشد؛ سانسکریت: مرتبط با kār- در kāryin- «تاجر» (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۲۷۶) و da- در kreya-da- «خریدار و فروشنده» (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۳۲۱)؛ فارسی میانه: Kārdāgān «مسافران» (بهار، ۱۳۴۵: ۲۲۹؛ بهار، ۱۳۷۵: ۱۰۶؛ مکنزی، ۱۹۶۴: ۵۲۶)؛ kār-dāk [kˀldˀk]، kār-dahak [kˀldhk’] «تاجر، پیله ور، دستفروش، مهاجر، مسافر» مرتبط با واژه لاتین χάρδαχες (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۱۱۲)؛ کرَدَکان یعنی «مسافران» (تقی زاده، ۱۳۱۶: ۳۲۹)؛ فارسی میانه ترفانی: [kˀrdˀg] «مهاجر، ولگرد» (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۱۱۲)؛ پازند: kārdahag (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۱۱۲)؛ فارسی نو: کارداگان؛ معادل انگلیسی: Duty «کار، وظیفه» از لاتین Pietas (اسنودگراس، ۱۹۹۷: ۹-۱۰)؛ معادل عربی: بیت النصر (بهار، ۱۳۷۵: ۱۰۵)؛ بَیتُ‌السَفَرِ وَ الدّین (دهخدا).

 

• • §§

 

Karzang 
(اسامی بروج)
* خرچنگ: چهارمین برج فلکی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات: نام این برج به عربی «سرطان»، به لاتین «Cancer»، و نشانۀ اختصاری آن «♋» می‌باشد. این برج فلکی، به صورت خرچنگی تصور شده است. صورت فلکی خرچنگ برج چهارم از دایرهالبروج است و مابین جوزا (دو پیکر) و اسد (شیر) قرار دارد. در نجوم سنتی، ورود خورشید به این برج، برابر با آغاز ماه تیر است.
ریشه شناسی: واژه karzang مرکب است از: kar- (سانسکریت: kará- «چنگال خرچنگ») + zang- (سانسکریت: śraṅga «خزنده») که رویهم رفته لفظاً به معنی «خزندۀ چنگال دار» است: سانسکریت: kará- «چنگال خرچنگ» (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۲۵۳) + śraṅk-, śraṅg- «خزیدن، حرکت کردن» (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۱۰۹۵)؛ karkaṭa-ṡriṅga- «خرچنگ» (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۲۵۶)؛ فارسی میانه: karzang, karčang (بهار، ۱۳۴۵: ۲۳۵)؛ karzang (مکنزی، ۱۳۷۳: ۹۹؛ هوبشمان، ۱۸۹۵: ۵۴)؛ فارسی میانه اشکانی ترفانی: karčang, karžang (دورکین-مایسترارنست، ۲۰۰۴: ۲۰۸-۲۲۱)؛ فارسی نو: خرچنگ؛ معادل انگلیسی: Cancer از لاتین؛ معادل عربی: سرطان.

 

• • §§

 

keh
۱) (نجوم: قدر ستارگان) «[ستارۀ] کِه»: قدر سوم، بزرگی سوم
۲) (گاه‌شماری) «[روز] کِه»: کوتاهترین
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
توضیحات: در بندهشن (۵ب: ۸)، ترکیب rōz ī keh و rōz ī kahist به جای هم و به معنی «کوتاهترین روز سال» بکار رفته اند؛ در نتیجه، این واژه در رابطه با روز به معنی «کوتاهترین» و در رابطه با ستارگان (بندهشن، ۲: ۷) به معنی «کوچک و قدر سوم» است (رک. wuzurgīh).
ریشه شناسی: سانسکریت: صفت kṛdhú-, kṛṡá- «کوچک؛ کاسته»، و حالت عالی آن kradhiṣṭha-, kṛṡiṣṭa- (مونیرویلیامز، ۱۹۶۰: ۳۰۵)؛ اوستایی: kasu- «کوچک» و صفت عالی آنkasišta- «کوچکترین» (رایشلت، ۱۹۱۱: ۲۲۶)؛ فارسی میانه: keh [ks] (مکنزی، ۱۹۷۱: ۵۱)؛ kas (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۱۱۵)؛ فارسی میانه ترفانی: [kyh] (مکنزی، ۱۹۷۱: ۵۱)؛ [qyh] (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۱۱۵)؛ پازند: keh (نیبرگ، ۱۹۷۴: ۱۱۵)؛ فارسی نو: کِه، کهتر؛ معادل عربی: اصغر، صغیر.
ترکیبات:
rōz ī keh «کوتاهترین روز، روز انقلاب زمستانی»
stārag ī keh «ستاره قدر سوم، ستاره کوچک».

 

• • §§

 

Kēwān [kywˀn’ | Ar. kaywān]

زاویه بین خط واصل انتهای انگشت شصت و انتهای انگشت کوچک پا با خط عمودی در گام سوم(شکل ۳-۱۰)
شکل ۳-۱۰ زاویه بین خط واصل انتهای انگشت شصت و انتهای انگشت کوچک پا با خط عمودی در گام سوم
زاویه بین خط واصل انتهای انگشت شصت و انتهای انگشت کوچک پا با خط عمودی در گام دوم(شکل ۳-۱۱)
شکل ۳-۱۱ زاویه بین خط واصل انتهای انگشت شصت و انتهای انگشت کوچک پا با خط عمودی در گام دوم
زاویه بین خط واصل انتهای انگشت شصت و انتهای انگشت کوچک پا با خط عمودی در گام اول (شکل ۳-۱۲)
شکل ۳-۱۲ زاویه بین خط واصل انتهای انگشت شصت و انتهای انگشت کوچک پا با خط عمودی در گام اول
اندازه بین نوک انگشت شصت و انتهای پاشنه همان پا در گام سوم (شکل ۳-۱۳)
شکل ۳-۱۳ اندازه بین نوک انگشت شصت و انتهای پاشنه همان پا در گام سوم
اندازه بین نوک انگشت کوچک و انتهای پاشنه همان پا در گام سوم (شکل ۳-۱۴)
شکل ۳-۱۴ اندازه بین نوک انگشت کوچک و انتهای پاشنه درگام سوم
اندازه بین انتهای انگشت کوچک وانتهای انگشت شصت همان پا درگام سوم (شکل ۳-۱۵)
شکل ۳-۱۵ اندازه بین انتهای انگشت کوچک و انتهای انگشت شصت درگام سوم
اندازه میانه پاشنه پا در گام سوم (شکل ۳-۱۶)
شکل ۳-۱۶ اندازه میانه پاشنه درگام سوم
اندازه بین نوک انگشت شصت و انتهای پاشنه همان پا در گام دوم (شکل ۳-۱۷)
شکل ۳-۱۷ اندازه بین نوک انگشت شصت و انتهای پاشنه همان پا درگام دوم
اندازه بین نوک انگشت کوچک و انتهای پاشنه همان پا در گام دوم (شکل ۳-۱۸)
شکل ۳-۱۸ اندازه بین نوک انگشت کوچک و انتهای پاشنه همان پا درگام دوم
اندازه بین انتهای انگشت کوچک و انتهای انگشت شصت همان پا درگام دوم (شکل ۳-۱۹)
شکل ۳-۱۹ اندازه بین انتهای انگشت کوچک و انتهای انگشت شصت همان پا درگام دوم
اندازه میانه پاشنه پا در گام دوم (شکل ۳-۲۰)
شکل ۳-۲۰ اندازه میانه پاشنه درگام دوم
اندازه بین نوک انگشت شصت و انتهای پاشنه همان پا در گام اول (شکل ۳-۲۱)
شکل ۳-۲۱ اندازه بین نوک انگشت شصت و انتهای پاشنه همان پا درگام اول
اندازه بین نوک انگشت کوچک و انتهای پاشنه همان پا در گام اول (شکل ۳-۲۲)
شکل ۳-۲۲ اندازه بین نوک انگشت کوچک و انتهای پاشنه همان پا درگام اول
اندازه بین انتهای انگشت کوچک وانتهای انگشت شصت همان پا درگام اول شکل( ۳-۲۳)
شکل ۳-۲۳ اندازه بین انتهای انگشت کوچک و انتهای انگشت شصت همان پا درگام اول
اندازه میانه پاشنه پا در گام اول (شکل ۳-۲۴)
شکل ۳-۲۴ اندازه میانه پاشنه درگام اول
همانگونه که گفته شد، از بین ویژگی های مورد نظر بهترین ویژگی باید انتخاب شود. با بررسی های انجام شده، و با توجه به برخی ویژگی ها، ویژگی های پای سوم در نظر گرفته شد که عبارتند از ویژگی های شماره ۱,۳,۵,۷,۱۰,۱۱,۱۲,۱۳که از شماره ۱۰ الی۱۳ دو اندازه دارند که به این ترتیب ویژگی های مورد نظر به ۱۲ ویژگی کاهش یافت. در بررسی های بعدی از این ۱۲ ویژگی استفاده خواهد شد.
۳-۲-۳ جامعه آماری
برای ایجاد پایگاه داده از ۱۱ نفر نمونه برداری نموده ایم. پایگاه داده ای در نظر گرفته ایم که تمام این افراد و متغیر های آنها را می توانیم در جدول ۳-۱ مشاهده نماییم. در این پایگاه داده برای هر نفر دو تست انجام شده است. در جدول ۳-۱ داده های بدست آمده برای افراد نشان داده می شوند.

جدول ۳-۱ داده های بدست آمده A.

 

متغیر

ورودی۱ ویژگی شکل ۳-۴

ورودی ۲ ویژگی شکل ۳-۶

ورودی ۳ ویژگی شکل ۳-۸

ورودی ۴ ویژگی شکل ۳-۱۰

ورودی ۵ ویژگی شکل ۳-۱۳ طول

ورودی ۶ ویژگی شکل ۳-۱۳ عرض

ورودی ۷ ویژگی شکل ۳-۱۴ طول

ورودی ۸:ویژگی شکل ۳-۱۴ عرض

ورودی ۹ : ویژگی شکل ۳-۱۵ طول

ورودی ۱۰ ویژگی شکل ۳-۱۵ عرض

ورودی ۱۱ ویژگی شکل ۳-۱۶ طول

شناسایی نیاز مشتری اهمیت دارد چون اگر اشتباه برآورد شود کار با نتیجه همراه نخواهد بود.

در نظر گرفتن ذائقهء مصرف کنندگان

 

توجه به مقوله قیمت گذاری با توجه به کیفیت و جنس و موقعیت محصول باید صورت بگیرد.

وجود تناسب بین محصول و مقوله قیمت گذاری

 

دلیل شکستتولیدی های پوشاک ورزشی همین رقابت نادرست است که تولید کالای بی کیفیت است. چون محصول ثابت بوده ولی رقیب زیاد شده برای همین قیمت ها شکسته شده. در این شرایط تولیدی ها به جای آن که کنار هم باشند رو به روی هم هستند.

نبودن رقبای غالب به بازار

 

این عامل هم اهمیت خود را دارد. هرچه بازار بزرگتر باشد پرسود تر بوده و رقابت در آن ساده تر است. البته ایران بازار نسبت بزرگی نیست در این زمینه مشکلاتی هست.

بازار از رشد برخوردارباشد و بزرگ باشد

 

توجه به ویژگی های عمومی و ظاهری محصول بسیار اهمیت دارد اما محتوا و معقوله کیفیت مهمتر است در این صنعت

تحقیقات بازار در مورد ویژگی های ظاهری محصول صورت بگیرد

 

توجه به کیفیت و نحوه بسته بندی باعث مزیت رقابتی در این صنعت میشود مخصوصا در زمان خرده فروشی باعث جذب مشتری می شود

توجه به کیفیت و جذابیت بسته بندی محصول (اطلاعات جنس، شکل، گرافیک)

 

تولید محصولی جدید یا توسعه محصول موجود در شرکت اگر با نگاه جهانی تولید شود و برنامه صادرات وجود داشته باشد و بتوان برای گشورهای مختلف بومی سازی انجام دا، می تواند از عوامل موفقیت در این صنعت باشد که بازار محدودی در ایران دارد.

در نظر گرفتن نگاه جهانی به محصول

 

مواد اولیه باید اولا درست انتخاب شوند برای مثال نخ این که چه نوعی باشد چه جنسی باشد و از کجا تهیه شود اهمیت دارد. بعضی وقتها تولیدات پوشاک بدون توجه به این موضوع هزینه مواد اولیه برایشان خیلی بالا درمی آید در نتیجه خیلی از سفارشات رو نمی توانند بگیرند چون قیمت بالایی تقاضا می کنند از طرف دیگر اگر برای یک محصول پرتیراژ از تکنولوژی استفاده شود که هزینه بر است و قیمت تمام شده بالا خواهد بود و رقابت پذیری خود را از دست می دهد. همیشه نمی توان هزینه های تولید را پایین آورد. بعضی چیزها ارزان است مثل نیروی انسانی و انرژی ولی بعضی وقت ها چون از تکنولوژی نامناسب استفاده می شود نمی توان هزینه را کاهش داد. بعضی از تولیدی ها سیستم مدیریت هزینه ندارند

تولید محصول با هزینه پاینتر صورت پذیرد

عوامل مرتبط باطراحی و تولید

 

امکان تولید در زمان کمتر بسیار سخت است اما اگر بتوان این کار را با مدیریت زمان و در نظر گرفتن متغیر های مختلف انجام داد میتوان از عوامل موفقیت محسوب شود زیرا فاصله ایده با تولید و تجاری سازی کمتر می شود و مزایای خوبی در پی دارد.

تولید محصول در زمان کم تر انجام شود

 

شرکتی که بتواند ایده خود را به دیگران معرفی کند و بطور سفارشی محصول خود را تولید کند میتواند به راحتی در بازار مشخص شده نفوذ کند.

توانایی در تولید سفارشی محصول توسعه یافته

 

بااستفاده از سبک تولید کشورهای دیگر و بومی سازی آن

الگو برداری از روش تولید کشورهای دیگر

 

تولید محصول جدیدی که دارای دوام بیشتری باشد می تواند از مزیت های رقابتی و موفقیت محصول محسوب بشود

تولید محصول با ماندگاری بیشتر

 

در ایران با مشکل حمایت از تولیدات داخلی مواجه این و باز گذاشتن درهای واردات محصولات با کیفیت های مختلف با قیمت های متفاوت که بازار را گرفته اند اگر سیاست ها در راستای توجه به تولیدات داخلی باشد در عمل بسیار در موفقیت توسعه محصولات جدید شرکت های تولیدی پوشاک ورزشی موثر است.

حمایت قوانین و سیاست های کلان از تولیدات داخلی

 

 

مگر میل حنابندی ز خون کوه کن دارد

 

 

 

آب و رنگ ما به عالم عاقبت گل می کند

 

 

 

بر زمین هر چند چون برگ حنا افتاده ایم

 

 

 

معنی مصرع اول : من در قید زینت و آرایش نیستم ؛ هدف من زینت نیست چراکه زینت علامت خود آرایی است.
۴۹- نگاه تیز: نگاهی که از روی محبّت و دلگرمی به دیگری باشد. (شارح)
غزال: آهو . کنایه از معشوق . زیبا رو. ( فرهنگ فارسی معین)
تیر مژگان: اضافه تشبیهی، مجازاً وجود معشوق.
معنی بیت: آهوها به او(معشوق) نگاهی عمیق می کنند ، مبادا از نگاهشان گزندی به وجود او برسد.خداوندا او را از چشم بد محافظت کن.
۵۰- طرف بستن: کنایه از سود بردن. ( فرهنگ فارسی معین)
نال: نی باریک. قلم نویسندگی.
۵۱- ماه کنعان: استعاره مصرّحه از یوسف نبی.
معنی بیت : گویا معشوق ( ذات مقدس رسول اکرم (ص))شهر زیبایی و نیکویی را به تصرف خود درآورده و شاه بی منازع ملک حسن شده، چراکه یوسف با همه زیبایی اش مملوک و بنده او شده است و داغ غلامی او را بر جبین دارد.
۵۲- موی بینی: کنایه از مزاحم. ( فرهنگ فارسی معین)
بی دماغان: کنایه از عاشقان.
معنی بیت: همان طور که نزد عاشقان بوی خوش نافه آهو حکم موی بینی را دارد و من هم کنار موهای عطرآگین سر تو قصد بوییدن مشک نمی کنم . واژه «سر» : دارای آرایه جناس تام است.
۵۳- گوی گریبان: تکمه یقه که دایره ای شکل است و به نوک سینه ی زنان شیرده شباهت دارد.(شارح)
۵۵- معنی بیت : دندان مدام لب را می گزد و لحظه ای از آزار رساندن به آن دست نمی کشد همچون همسایه بد که جز رنج و عذاب رساندن عملی از او سر نمی زند.
۵۷- دست انداز: تعّدی و تجاوز.کنایه از مشکل ، گرفتاری. ( فرهنگ فارسی معین)
شکــــوه ٔ زلــف از زبان ما نمی آید برون زیر دست انداز او چون شانه پا افشرده ایم
(صائب)
معنی بیت : از آنجایی که چراغ را از آستین خاموش می کنند، می گوید: همانطور که چراغ زیر دامن محفوظ است و ترسی از آستین ندارد ، معتکفِ عزلت نشین نیز از تعّدی دشمن و آسیبش ترس و خوفی ندارد.
۵۸- خواب پریشان: خواب ترسناک،خواب آشفته.
معنی بیت : چشم من از بس که شب ها خواب های آشفته و پریشان می بیند ، این آشفتگی و پریشانی بسیار را چون زلف زیبارویان تصّور می کند ،به همین جهت شب را به بیداری سپری می کند و در اندیشه زلف سیاه و پریشان خوبرویان به سر می برد.
۵۹- هم جنسان: متعلق به یک جنس.از یک قوم یا نژاد. متجانس. ( فرهنگ فارسی معین)
۶۰- سیه تاب : رنگی باشد بنفسجی که آهن صیقل دیده را به آب لیموو گرمی آتش رنگ کنند. (غیاث اللغات ). آهن صیقل کرده را با آب لیمو تر کرده به وضعی بر آتش میگذارند که بنفسجی میشود و آنرا سیه تاب میگویند. (آنندراج ).نوعی از رنگ سیاه که بر تیغ و قرصهای سپر ومانند آن کنند و با لفظ کردن و زدن مستعمل است . (آنندراج ). به سیاهی زده . سیاه گون . به نقل از ( دهخدا، ۱۳۷۳: ۱۲۲۶۵)
ای بسا زر که سیه تابش کنند تا شود ایمن ز تاراج و گزند
(مولوی)
معنی بیت : چشم خونریز تو اول تیغ مژگان را بر آهو می آزماید تا بتواند از مشک او سیه تابی تدارک ببیند جهت جراحت زدن و تازه نگه داشتن زخم من .
مفهوم بیت: مبالغه در بی رحمی معشوق.
۶۱- معنی بیت : از دوازده برج فلکی که آبی، خاکی ، بادی و آتشی هستند، خورشید زیبایی تو در جهان آتشی به پا کرده، یوسف نیز در آتش حسد و حسرت ِنداشتن چنین زیبایی می سوزد، برای دست یافتن به آب جهت خاموش کردن این آتش و در امان ماندن از تب و تاب آن در چاه منزل کرده است .

۶۲- خط: کنایه از سبیلی که تازه در آمده است و موی تازه رسته صورت. ( فرهنگ فارسی معین)
۶۳- معنی بیت: سنگ آستانه ما از عزّت او و شرف یاب شدن به قدم بوسی او به مقام و منزلت کعبه بودن نایل می شود.
مفهوم بیت: ستایش معشوق و مقدّس دانستن او.
۶۴- همسایگی به مور کردن به اعتبار پستی و کوتاه نظری .(شارح)
۶۵- معنی بیت: در این فصل بهار که از کثرت بالندگی و قوّت نشو و نما ،دام با وجود این که استعداد روییدن ندارد سبز شده است؛ دانه من که مستعد روییدن و بالیدن است از نحوست طالع مانند تخم مرغ سبز نشد ؛ به عبارتی، در این وقت از فیضان تقدیر چیزی که قابلیّت حصول فیض نداشت بهره مند گردید و من با وجود استحقاق و استعداد از قبول فیض محروم ماندم.
۶۶- خزانه: استعاره از دل.
تشبیه مضمر: زلف یار به مار.
۶۷- معنی بیت : ای غنی ،اگر خانه من از آهن هم باشد از بد یمنی و شومی قدم من خانه آهنینم ویران می شود؛ همان طور که کلید که خانه اش قفل آهنین است هرگاه که وارد قفل شود ، موجب از هم گسیختگی اش می شود.
۶۸- معنی بیت : تحمّل زخم های بسیار در میدان جنگ برایم آسان است اما طاقت داغ سپر که جهت محافظت بر روی بدنم باشد را ندارم.
مفهوم بیت: اظهار جوانمردی.
۶۹- کندی دندان طمع: کنایه از طمع کار و حریص نبودن.عدم سؤال و طلب کمک کردن.
معنی بیت : تا از ترشرویی و بدخویی سفلگان ممسک متأثّر نشدیم ،از طمع باز نماندیم.

مهدی‌های غیر واقعی در طول تاریخ

موضوعی که می‌توان به وسیله آن ثابت کرد که اصل مهدویت ریشه دار و در صدر اسلام امر مسلمی بوده است داستان مهدوی‌های غیر واقعی است که در گذشته پیدا شده و اسامی آنان در تواریخ ثبت است. برای نمونه:

۱-گروهی از مسلمین محمد بن حنفیه امام و مهدی پنداشته‌اند و می‌گویند نَمرده است و در کوه «رضوی» غائب می‌باشد، بعد از این ظاهر می‌شود و دنیا را پر از عدل و داد می‌کند.^[۱۶۲]
۲- گروهی از جارودیه محمدبن عبدالله بن حسن را مهدی غائب می‌پندارند و در انتظار ظهورش به سر می‌برند.^[۱۶۳]
۳- ناو وسیه حضرت صادق را مهدی و زنده و غایب می‌دانند.^[۱۶۴]
۴- واقفیه موسی بن جعفر را امام زنده غائب می‌پندازند و عقیده دارند که آن جناب بعداً ظاهر می‌شود و دنیا را پر از عدل و داد می‌کند.^[۱۶۵]
۵- گروهی از اسماعیلیه عقیده دارند که اسماعیل فوت نشده بلکه از باب تقیه نسبت به مرگ به وی داده شده است.^[۱۶۶]
۶- فرقه باقریه حضرت باقر را زنده و مهدی موعود می‌دانند.
۷- جوازیه می‌گوید: حجت بن الحسن را فرزندی بوده است و او مهدی موعود است.
۸- فرقه‌ای از هاشمیه عبدالله بن حرب کندی را امام زنده غائب می‌پندارند و در انتظار ظهورش به سر می‌برند.^[۱۶۷]
۹-گروهی از مبارکیه محمد بن اسماعیل را امام زنده غائب می‌پندارند.^[۱۶۸]
۱۰-گروه دیگری می‌گویند: مهدی مرده است ولی بعداً زنده می‌شود و قیام می‌کند زیرا معنی قائم قیام بعد از مرگ است.^[۱۶۹]
۱۱-قرامطه محمد بن اسماعیل را مهدی موعود می‌دانند و عقیده دارند که زنده است و در بلاد روم زندگی می‌کند.^[۱۷۰]
۱۲-فره ابی مسلمیه، ابومسلم خراسانی را امام زنده غائب می‌پندارند.^[۱۷۱]
۱۳-گروه دیگری می‌گویند: مرده است ولی بعداً زنده می‌شود و قیام می‌کند زیرا معنی قائم قیام بعد از مرگ است.
۱۴-قرامطه محمد بن اسماعیل را مهدی موعود می‌دانند و عقیده دارند که زنده است و در بلاد روم زندگی می‌کند.
۱۵-فرقه ابی مسلمیه، ابو مسلم خراسانی را امام زنده غائب می‌پندارند.
۱۶-گروهی امام حسن عسگری را مهدی می‌دانند، می‌گویند: بعد از مردن زنده شده و اکنون در حال غیبت زندگی می‌کنند. بعداً ظاهر می‌شود و دنیا را پر از عدل و داد می‌کند.
اینها اسامی افرادی است که در صدر اسلام و اعصار و ازمنه نزدیک به زمان پیغمبر اکرم e گروهی از جهان آنان را مهدی پنداشته‌اند لیکن اکثر آن طوایف منقرض شده جز در صفحات تاریخ، اثری از آنان باقی نمانده است. از آن زمان تا به حال افراد کثیری در بین بنی هاشم و غیر بنی هاشم از بلاد و کشورهای مختلف پیدا شدند و خود را به عنوان مهدی موعود معرفی نمودند. چه جنگها و خونریزی‌ها و محنت‌هایی که بدین عنوان صورت گرفت و چه حوادث ناگواری که در تاریخ رخ داد.
از مجموع این وقایع و حوادث استنباط می‌شود که داستان مهدویت و ظهور مصلح غیبی از موضوعات مسلمی بوده که مسلمین بدان اعتراف داشته‌اند و در انتظار ظهورش روز شماری می‌کرده‌اند. و نصرت و غلبه از لوازم حتمی او می‌دانسته‌اند همین موضوع سبب شده که بعض افراد زیرک و سود‌جو در صدد برآمدند از عقیده بی‌آلایش مردم که از مصدر روحی سرچشمه می‌گرفت بهره برداری نمایند و خودشان را به عنوان مهدی موعود قالب کنند، شاید بعضی از آنها هم قصد سوئی نداشته بلکه خواسته‌اند به این وسیله از ستمکاران انتقام گیرند و اوضاع ملت خویش را اصلاح نمایند. بعضی از آنان هم گر چه خودشان ادعائی نداشته‌اند، لیکن، گروهی از عوام از روی نادانی و شدت گرفتاری و عجله‌ای که در ظهور مهدی داشته‌اند و بعض علل دیگر آنها را مهدی موعود اسلام می‌پنداشتند.^[۱۷۲]

شروع فعالیت مدعیان دروغین

شروع تفّکر ادّعای نیابت خاصّه، به دوران نایب دوّم محمّد بن عثمان بر می گردد.
در زمان نایب اوّل، عثمان بن سعید، به خاطر علل مختلفی، منحرفین نتوانستند فعالیت کنند و لذا در دوران نایب اوّل خبری از ادّعای دروغین نیابت نیست و اگر هم باشد به صورت خیلی کم رنگ مطرح بوده که مشهود و ملموس نبوده است. همان طور که احتمال دارد «اسحاق احمر» و «باقطانی» در آن دوره بوده، ولیکن قطعی نیست؛ و احتمال هم دارد مربوط به دوره دوّم باشد.

علل عدم ظهور مدعیان در دوره نایب اول

علل عدم وجود این دروغ گویان در دوره نایب اول، عبارتند از:

۱-شهرت عثمان بن سعید

عثمان بن سعید از اشخاص مشهور و مورد اطمینان در میان شیعیان بود. همان طوری که گفته شد در زمان های قبل از غیبت صغری از طرف امام هادی و امام حسن عسکری علیهم‌‌السلام و به نظر بعضی ها حتی از طرف امام جواد u نیز وکالت داشته است. سوابق طولانی او با ائمه علیهم‌‌السلام باعث شده بود که شهرت و منزلت خاصی در میان شیعیان داشته باشد و لذا این منحرفین در دوره نیابت وی، نتوانستند ابراز وجود کنند.

۲-مساعد نبودن شرایط سیاسی و اجتماعی

شرایط سیاسی و اجتماعی مساعد نبود که کسی ادّعای دروغین بکند. در اوایل غیبت صغری، دولت مردان عباسی شدیداً مراقب اوضاع بوده، با تمام قوا تلاش می کردند رد پایی از مهدی (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف) و یاران او پیدا کنند و آنها را نابود سازند؛ و کسی غیر از «عثمان بن سعید» جرأت نمی‌کرد خود را به چنگال مرگ گرفتار کند؛ لذا فعالیت و نیابت او در آن دوره یک جهاد بزرگ به شمار می رفت.

۳-عدم عادت مردم

عدم عادت مردم. هنوز برای مردم به روشنی ارتباط با امام (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف) از طریق «نوّاب» جا نیفتاده بود. لذا عادت مردم احتیاج به زمان داشت و این کار در دوره اوّل صورت گرفت. وقتی منحرفین دیدند مردم به چنین کارهایی عادت کرده‌اند، خواستند با ادّعای دروغین خود را نایب خاصّ امام زمان (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف) معرفی نمایند.
کسانی که در دوره محمّد بن عثمان، نایب دوّم امام زمان (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف) به دروغ ادّعای نیابت امام (عجل‌الله تعالی فرجه الشریف) را داشتند، عبارتند از:
۱-ابومحمّد حسن شریعی ۲-محمّد بن نصیر نمیری ۳-احمد بن هلال عبرتائی ۴-ابوطاهر محمّد بن علی بن بلال ۵-ابوبکر محمّد بن احمد بن عثمان، معروف به ابوبکر بغدادی، برادر زادۀ محمّد بن عثمان ۶و۷-اسحاق احمد و باقطانی ۸-حسین بن منصور حلاج که به حسن بن منصور نسبت داده شد و مدعی دروغین نیابت بوده است و لیکن مذهب ایشان معرف به صوفیگری می‌باشد ۹-یکی دیگر از مدعیان دروغین نیابت شلمغانی که از زمان نیابت سوم حسین بن روح بود ۱۰-ابودلف کاتب که بعد از وفات چهارمین نایب ادعای نیابت نموده است.^[۱۷۳]

احادیث جعلی

متأسفانه این حوادث سبب شد که احادیث مجهولی در تعریف و توصیف مهدی و علائم ظهور، در بین مردم شایع گردد و بدون بررسی و دقت در کتب اخبار درج شود، هر کس با دقت و کنجکاوی به کتب تاریخ و احوال مدعیان مهدویت مراجعه نماید سپس کتب اخبار را مورد بررسی قرار دهد اخبار مجعولی را در بین آنها خواهد یافت. از باب نمونه پاره‌ای از آنها را ذکر می‌کنیم: در کتاب فصول المهمه، ص ۲۷۴ آمده است: «قال رسول الله e لا تذهب الدنیا حتی بیعث الله رجلاً من اهل بیتی یُواطئ اسمهُ اسمی و اسم ابیه اسم ابی یملأ الارض قسطاً و عدلاً کما ملئت ظلماً و جوراً»
در این حدیث پدر مهدی همنام پدر رسول خدا (عبدالله) معرفی شده است و این موضوع با احادیث بسیاری که نام پدر آن حضرت را حسن معرفی نموده‌اند منافات دارد، بنابراین درباره این حدیث می‌توان گفت: کسانی که به مهدویت محمدبن عبدالله بن حسن عقیده داشتند جمله – اسم ابیه اسم ابی- را به حدیث مذکور اضافه نمودند. گروهی عمربن عبدالعزیز را مهدی می‌پنداشتند و احادیثی را درباره‌اش جعل نموده‌اند از جمله: «قال العزرمی سمعت محمدبن علی یقول: النبی منا و المهدی من بنی عبدشمس و لا نعلمه الا عمربن عبدالعزیز.» روی الفضل عن موسی بن سعدان عن عبدالله بن القاسم الحضرمی عن ابی سعید الخراسانی قال قلتُ لابی عبدالله u : لای شئ سُمّی القائم؟ فقال لِانّه یقوم بعد مایموت، انه یقوم با مرعظیم یقوم بامر الله سبحانه.
بعید نیست حدیث فوق از مجعولات واقفیه یا کسانی باشد که می‌گفته‌اند: امام حسن عسگری مرده است لکن بعداً زنده می‌شود و برای اصلاح عالم قیام می‌کند، حدیث از حیث سند هم ضعیف است زیرا مامقانی درباره موسی بن سعدان می‌نویسد: احادیث او ضعیف و او از غلات بوده است و درباره عبدالله بن قاسم نوشته: او دروغگو و از غلات و واقفیهاست و روایاتش مقبول نیست.^[۱۷۴]

تاریخچه کوتاه مدعیان مهدویت و نیابت در دو قرن اخیر

اینک به تاریخچه مختصر و کوتاهی در مورد مدعیان مهدویت و نیابت در دو قرن اخیر می‌پردازیم:

۱٫ایران

 

شیخیه، بابیه، بهاییه

شیخ احمد احسایی (۱۶۶۱-۱۲۴۱ ق) در احسا متولد شد، به طیّ تحصیلات اولیه، در سال ۱۱۸۶ به کربلا رفت و از دروس بزرگانی همچون صاحب ریاض و سید بحرالعلوم بهره گرفت. او از برخی علوم طبیعی و تجربی نیز آگاهی داشت. در ۱۲۰۹ به زادگاهش بازگشت. در ۱۲۲۱، به خراسان و سپس یزد رفت و شهرت فراوانی کسب کرد. پس از آن به دربار فتحعلی شاه قاجار دعوت شد و مورد احترام فراوان قرار گرفت. پس از مدتی به قزوین رفت و محبوب مردم و علما بود، تا آن که با طرح عقاید خاصّ خود در زمینه معاد و انجام مناظره علمی، توسط ملا محمد تقی برغانی (شهید ثالث) و عده‌ای دیگر تکفیر شد. شیخ احمد سرانجام در ۲۱ ذی قعده ۱۲۴۱ درگذشت و در بقیع دفن شد.
پس از او شاگردش سید کاظم رشتی (۱۲۰۳-۱۲۵۶ق) به عنوان شیعه کامل و واسطه فیض، جانشین وی شد و حوزه درسی‌اش را ادامه داد. وی آثار و کتاب‌های شیخ احمد را احیا کرد و در برخی از آنها به غلوّ در مورد ائمه پرداخت. پس از مرگ او حاج محمد کریم خان کرمانی (۱۲۲۵-۱۲۸۸ق) فرزند ظهیر الدوله: داماد فتحعلی شاه، از مدعیان جانشینی او بود و در نشر عقاید احسایی و ترویج شیخی‌گری کوشید و آثاری ارائه کرد. رقیب او علی محمد شیرازی [معروف به باب] است که با کمک برخی از یارانش و نقشه‌ای خاص، ابتدا مدعی جانشینی سید کاظم و سپس مدعی بابیت و مهدویت شد، ولی حاج محمد کریم خان در ردّ او کتاب نوشت. پس از مرگ حاج محمد کریم خان، طبق وصیت او، پسرش حاج محمد خان بیشتر مورد توجه واقع شد. از آن پس بر اثر نارضایتی گروهی از شیخیه در نوع جانشینی و ریاست و بر اثر اختلافات دیگر، انشعاب‌هایی انجام شد که از ذکر آن صرف نظر می‌کنیم. مهم این نکته است که بر اساس عقاید پیروان شیخی مسلک، شیخ احمد و دیگر رهبران شیخی، دارای مقام شیعه کامل، یا رکن رابع، یا حتّی به عبارتی: نیابت خاصّ هستند؛ مانند دیگر غالیان در مورد پیشوایان دینی، غلوّ کرده‌اند. و نیز همچون: صوفیه در کلمات رمز گونه با استناد قرار دادن خواب و رؤیا و به اصطلاح کشف و شهود عقاید نادرستی را ابداع کرده‌اند.
علی محمد باب که از شاگردان درس شیخیه بود، اندکی از تحصیلات ابتدایی را در شیراز گذراند و سالیانی در بوشهر اقامت داشت. از همان آغاز، به کارهای غیر متعارف، همچون: ریاضت‌های غیر شرعی، و ذکر اوراد و طلسمات می‌پرداخت. سپس رهسپار عراق و حجاز شد و در کربلا از شاگردان سید کاظم رشتی و مریدان خاصّ او شد. پس از مرگ سید کاظم رشتی، طبق برخی اسناد، مانند خاطرات کینیازدالگورکی (سفیر روس)، تحت تأثیر تطمیع بیگانگان، ادعای نیابت را مطرح کرد. وی و یارانش در ایران آشوب‌های فراوانی راه انداختند. پس از مدتی ادعای مهدویت و حتّی نبوت و الوهیت و خدا آفرینی کرد؛ اما بر اثر فشار علماء و مردم متدین بازداشت و زندانی شد. یک بار نیز توبه کرد ولی به دلیل ادامه ادعاها و پافشاری بر آنها در جلسات مناظره علما، به دستور امیرکبیر در تبریز اعدام شد. وی کتاب‌هایی به عنوان وحی نوشته است که بیان فارسی و بیان عربی از آن جمله هستند. پس از اعدام، بر اساس وصایایش، میرزا یحیی صبح ازل، جانشین او شد، اما میرزا حسنعلی (۱۲۳۳-۱۳۱۰ ق) برادر بزرگتر وی پس از چندین سال تبعیت از صبح ازل او را منزوی، و خود را جانشین(و مظهر الهی وعده داده شده توسط باب) معرفی و مسلک جدید بهاییت را تأسیس کرد. وی با آن که متهم به شرکت در ترور نافرجام ناصرالدین شاه و آشوبهای بابیه بود، با حمایت استعمارگران به آسانی از ایران خارج شد و بعدها بر اثر بدرفتاری متقابل او و برادرش، وی را به عکاء تبعید کردند؛ لذا فلسطین اشغالی مأوا و مرکز بهاییان تاکنون است. پس از مرگ وی عباس افندی برادر بزرگترش بر اساس وصیت جانشین او شد و لقب عبدالبهاء گرفت. وی سفرهایی به اروپا و آمریکا داشت و فرقه بهاییت را از لحاظ محتوایی و سیاسی گسترش داد، از طرف انگلستان به دلیل خدماتش در اشغال فلسطین، لقب «سِر» گرفت (۱۹۱۴م). پس از او شوقی افندی (نوه دختری حسینعلی بهاء) تا ۱۹۵۷ ریاست کرد و بر خلاف وعده عبدالبها به آمدن ۲۴ ولیّ امر و وصیّ الهی در به اصطلاح «دین بهایی»، رهبری به یک شورای ۹ نفره به نام بیت العدل در اسرائیل محول شد. حسینعلی بها نیز با ادعای موعود بودن و نیز نبوت و الوهیت، کتاب‌های به اصطلاح وحیانی به نام اقدس و ایقان دارد و احکام و عقاید خاصّ خود را که ناسخ اسلام است، در آنها آورده است. اکنون نیز این فرقه ضاله در ایران و برخی مناطق دیگر فعالیت دارد.
در دهه‌ های اخیر نیز مدعیان و گروه‌هایی خاص بروز کردند، از جمله گروه‌های مهم آن، جریان ع.ی. است که به نوعی ادعای مستجاب الدعوه بودن و وساطت فیض در زمان غیبت را دارد و با شیوه تفسیر قرآن و نیز به اصطلاح عارف پروری کار کرده است. جریان معروف به حسن. الف. نیز تقریباً با همان جریان به اصطلاح عارف پروری، ادعای ارتباط خاصّ با امام زمان در زمان غیبت را عنوان کرده است. نمونه دیگر: جریان کاظمینی بروجردی است که مدعی زمینه سازی خاصّ ظهور، تطبیق علائم ظهور با حوادث مربوط به خانواده خود و به نوعی نیابت از امام یا ائمه بوده است.

۲- هند و پاکستان

غلام احمد قادیانی (۱۲۵۵-۱۳۲۶ق) در قادیان (ایالت پنجاب هند) متولد شد. وی نیز علایق صوفیانه داشته؛ اهل ریاضت کشی‌های غیر شرعی و از ابتدا به تشنجات عصبی مبتلا بود. او در پنجاه سالگی ادعای خواب‌نما شدن و مورد الهام قرار گرفتن کرد و بر اثر سابقه نیکویش در مناظره‌های علمی با مسیحیان و دیگر افراد غیر مسلمان، مورد توجه مردم قرار گرفت. وی طیّ چند مرحله، ادعای مهدویت و رجعت مسیح، مورد وحی قرار گرفتن، مظهر پیامبر اسلام بودن و سرانجام نبوت و آوردن شریعت جدید را مطرح و به نوعی خود را مظهر مسیح و حضرت محمد و نیز جلوه‌ای از کریشنای هندوان معرفی کرد. او تألیفات متعددی اعم از کتاب و مجله داشت. پس از مرگ غلام احمد نیز انشعاب‌هایی واقع شد. البته گروهی از پیروان قادیانیه غلام احمد را فقط، مجدّد دین اسلام و نه نبی مستقل، می‌دانند. پس از این ادعاها، وی مورد حمایت استعمارگران قرار گرفت و مانند برخی مدعیان دیگر، جهاد اسلامی را منسوخ اعلان کرده، به حمایت از استعمار پرداخت.

۳- سودان

محمد احمد سودانی در جزیره، نبت در ۱۸۴۸م. متولد شد. وی پس از طیّ دوران مدرسه و طرد شدن توسط اقوام خود،مانند سایر مدعیان، وارد جریان‌های صوفی مسلک شد که در سودان شهرت داشتند. او بازیرکی و قدرت بیان، پس از مدتی مردم را به بازگشت به اسلام اصیل و مبارزه با ظلم فراخواند.
سپس بر اساس آمادگی مردم سودان برای ظهور مهدی موعود، تدریجاً خود را مهدی موعود خواند و با فراهم ساختن ارتشی از پیروان و یاران خود به تدریج خارطوم را تصرف کرد و حکومتی مقتدر تشکیل داد. وی نیز مورد بهره، برداری سیاسی استعمار انگلستان در تفرقه افکنی بین مسلمانان و تخریب آموزه مهدویت واقع شد. پس از مرگش در سال ۱۸۸۵٫م بر اساس وصیت او خلیفه‌هایش حکومت کردند و مدتی حکومت مهدیون در آنجا برقرار بود.^[۱۷۵]

بیان مسأله
امروزه سازمان های بسیاری در کشورما در فرایند جهانی شدن با چالش های بی شماری مواجه هستند. حضور در بازارهای جهانی و باقی ماندن در آن مستلزم رقابت با رقبای قدرتمند است و رقابت پذیری سازمان ها نیازمند برنامه ریزی صحیح و همه جانبه برای استقرار سیستم های مدیریتی به منظور ارتقا بهره وری و کیفیت محصولات و خدمات متعالی است . برخی از این سیستم ها در ابعاد سازمانی مطرح می گردند و با تلاش مدیران و کارکنان بنگاه قابل برنامه ریزی و استقرار هستند، اما برخی دیگر ابعاد مالی دارند و باید برنامه ریزان و مدیران بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور بدان بپردازد(EFQM،۲۰۱۰).

استفاده از روش های علمی برای تعیین استراتژی های سازمان و نیز استفاده از مدل های شناخته شده ای همچون مدل تعالی سازمانی EFQM برای اجرای موفقیت آمیز استراتژی ها چند سالی است که درکشور ما رایج شده است با اجرای این مدل می توان از طریق خودارزیابی که به صورت دوره ای به اجرا گذاشته می شود به نقاط قوت و زمینه های قابل بهبود سازمانی پی برد و در مسیر بهبود مستمر و تعالی سازمان گام های بلند برداشت( شرطان،۱۳۸۸).
آنچه در بحث EFQM مهم به نظر می آید تعیین میزان رابطه بین توانمندسازها و معیارهای نتایج، و همچنین شدت و ضعف این رابطه هاست، که کدام یک نقش مهمتری و کدام نقش کمتری در ایجاد نتایج ارزیابی در مدل تعالی EFQM دارند.
۱-۳- اهمیت و ضرورت تحقیق
همزمان با تغییرات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی ایجاد شده در جوامع، سطح مطالبات شهروندان از نهادهای بخش عمومی، از جمله شهرداری ها افزایش یافته است. در نتیجه مدیران و مقامات ذی صلاح این قبیل نهادها همواره به دنبال ابزارهایی برای ارتقای سطح مسئولیت پاسخگویی خود و جلب رضایت شهروندان بوده اند (اسلامی،۱۳۸۹). که در این میان می توان از ابزار قوی و مطمئن کیفیت مثل مدل تعالی EFQM برای بهبود مستمر فرآیندها و کمک به حصول بهترین عملکرد و نتایج بهره مند شد. لذا سازمان ها برای اجرای موفق خود ارزیابی پیش از به کار بردن مدل EFQM در جهت تعالی سازی لازم است از نوع روابط بین مولفه های توانمند ساز و نتایج و همچنین بین هر مجموعه مطلع شده تا بتواند عوامل اصلی ایجاد نتایج و تعالی در سازمان خود را شناسایی نموده و بهتر بتواند مدل تعالی EFQM را در سازمان خود پیاده نماید.
پس آنچه در این زمینه مهم می نماید بهبود عملکرد ها و فعالیت های درون شهرداری تهران جهت ارائه بهتر خدمات به شهروندان محترم می باشد که می بایست مورد توجه مسئولین امر قرار گیرد. حال سؤالی که در اینجا مطرح می گردد این است که چگونه می توان مسیری را برای پیشرفت و تعالی شهرداری تهران بوجود آورد تا بتواند در عرصه جهانی و ملی به رقابت بپردازد؟ کدام دانش و آگاهی می تواند زمینه ساز تحول سازمانی و به تبع آن تحول ملی گردد؟ مدل تعالی سازمانی می تواند پاسخ گوی مناسبی به این سؤالات باشد. با توجه به نکاتی که به آنها اشاره گردید که حاکی از اهمیت روز افزون بخش برنامه ریزی و مدیریت شهری کلان شهر تهران به عنوان بخشی از سازمان های خدماتی، اجتماعی و فرهنگی جامعه ضرورت حرکت مدیریت کلان شهر تهران به سمت استفاده هر چه بیشتر از استانداردها و مدل های علمی بین المللی بیشتر نمایان می باشد در این راستا از مدل EFQM برای رسیدن به این منظور در این پژوهش استفاده شده است. از آنجا که مدل تعالی سازمان EFQM انعطاف پذیر است و ابعاد و نوع سازمان در اعتبار آن تأثیر ندارد بنابراین می توان از روش تحقیق این پژوهش برای کلیه سازمان استفاده نمود. مزایایی که در اثر استفاده از این مدل (در نتیجه بررسی روابط بین شاخص های مدل حاصل می شود) می توان برای سازمان ها بوجود آید عبارتند از( شرطان،۱۳۸۷):
امکان ارزیابی کمی و تعیین وضعیت موجود آن.
امکان شناسایی فرصت های بهبود، نقاط قوت و ضعف سازمان و اولویت بندی برای اجرای پروژه های بهبود و همچنین نظارت بر روند و بهبود سرعت در مسیر تعالی سازمانی .
امکان مقایسه با سایر سازمان های پیشرو در مورد هر یک از معیارها و مشخص کردن جایگاه سازمان در سطوح مختلف صنعتی، تجاری، ملی و بین المللی.
امکان یادگیری از دیگر سازمان ها از طریق به اشتراک گذاشتن تجربیات برتر.
امکان شناخت معیارهایی که بتوانمندی سازمان ها منجر می شوند که از این طریق نتایج بهتری عاید سازمان می گردد.
امکان ایجاد تعادل وتوازن میان منافع کلیه ذینفعان از جمله مشتریان، جامعه، شرکای کاری، سهامداران، مالکان، قانونگذاران و….
امکان تشخیص رویکردهایی که برای راهبری سازمان می تواند مفید باشد.
اهداف تحقیق
این تحقیق درصدد بوده تا با بررسی روابط درونی بین مؤلفه های معیارهای توانمند ساز و معیارهای نتایج مدل تعالی سازمانی EFQM سعی در شناسایی مهمترین عوامل مؤثر بر ایجاد این روابط و ارائه مدلی جهت درک بهتر، و نشان دادن عنصرهای حیاتی در مدل تعالی EFQM می باشد، تا مدیران بعد از شناسایی عوامل مؤثر، به طریق بهتر و مؤثرتری بتوانند از مدل EFQM استفاده نموده و در جهت رفع نیازها و بهبود کیفیت خدمات خود، مدل تعالی EFQM را پیاده سازی نماید.
سؤال اصلی پژوهش که در این تحقیق بررسی می شود عبارت است از:
آیا رابطه معنی داری بین توانمندسازها و نتایج در مدل تعالی EFQM وجود دارد؟
البته سؤالات ذیل نیز در دل تحقیق نهفته است.
آیا هرگونه همبستگی بین معیارهای توانمندساز و نتایج وجود دارد؟
در مجموعه معیارهای توانمندساز کدامیک بیشترین اثر را در ایجاد یک رابطه قابل توجه بین توانمندسازها و نتایج دارد؟
در مجموعه معیارهای نتایج کدامیک بیشترین اثر را در ایجاد یک رابطه قابل توجه بین توانمندسازها و نتایج دارد؟
۱-۵- فرضیه های تحقیق
چون عملکرد شهرداری تهران از دیدگاه مدل تعالی سازمانی EFQM، شامل معیارهای توانمندساز: رهبری، خط مشی واستراتژی های کارکنان، منابع و مشارکت ها و فرایند ها می باشد و ما در پی بررسی وجود یا عدم وجود رابطه آنها با معیارهای نتایج: نتایج کلیدی عملکرد، نتایج جامعه، نتایج مشتری و نتایج کارکنان هستیم؛ لذا فرضیات فرعی زیر مطرح می گردد:
بین رهبری و کارکنان( افراد) رابطه مثبت وجود دارد.
بین رهبری و منابع- شراکت ها رابطه مثبت وجود دارد.
بین رهبری و فرآیندها رابطه مثبت وجود دارد.
بین فرآیندها و خط مشی- استراتژی رابطه مثبت وجود دارد.
بین فرآیندها و کارکنان رابطه مثبت وجود دارد.
بین فرآیندها و منابع- شراکت ها رابطه مثبت وجود دارد.
بین کارکنان و خط مشی- استراتژی رابطه مثبت وجود دارد.
بین کارکنان و نتایج کارکنان رابطه مثبت وجود دارد
بین خط مشی- استراتژی و منابع- شراکت ها رابطه مثبت وجود دارد.
بین خط مشی- استراتژی و نتایج مشتری رابطه مثبت وجود دارد.
بین منابع- شراکت ها و نتایج جامعه رابطه مثبت وجود دارد.
بین نتایج کارکنان و نتایج مشتری رابطه مثبت وجود دارد.
بین نتایج کارکنان و نتایج کلیدی عملکرد رابطه مثبت وجود دارد.
بین نتایج مشتری و نتایج جامعه رابطه مثبت وجود دارد.
بین نتایج مشتری و نتایج کلیدی عملکرد رابطه مثبت وجود دارد.
بین نتایج جامعه و نتایج کلیدی عملکرد رابطه مثبت وجود دارد.
۱-۶- تعریف مفهومی متغیرها
جایزه کیفیت اروپا (EFQM)، ۹ معیار به قرار زیر دارد که ۵ معیار اول آن تحت عنوان شاخص های توانمند ساز بوده و از ۴ معیار بعدی تحت عنوان شاخص های نتایج یاد شده است ( نجمی و حسینی، ۱۳۸۹):
رهبری، ۲- خط مشی و استراتژی، ۳- مدیریت کارکنان، ۴- منابع، ۵- فرآیندها، ۶- نتایج مشتری،
۷- نتایج کارکنان،۸- نتایج جامعه، ۹- نتایج کلیدی عملکرد.
حال به تعریف هر یک از این معیارها که متغیرهای اصلی تحقیق ما است پرداخته می شود.
رهبری^۱
رهبران متعالی چشم انداز و مأموریت سازمان را تدوین و زمینه دستیابی به آنها را تسهیل می کنند. آنها ارزش ها و سیستم هایی را که برای دستیابی به موفقیت های پایدار سازمان مورد نیازند ایجاد کرده و آنها را با اعمال و رفتارهای مناسب خود اجرا می کنند. در دوره های تغییر و تحول سازمان، آنها ثبات در مقاصد را حفظ می کنند، هرجا که لازم باشد، این رهبران قادر به تغییر جهت گیری سازمان و ترغیب کارکنان به پیروی از آنها هستند(نجمی و حسینی،۱۳۸۷).

برد.
۱-۴- اهداف تحقیق
۱-۴-۱- هدف کلی:
بررسی رابطه انگیزش و خودپنداره تحصیلی با اضطراب امتحان در دانش آموزان مقطع متوسطه بخش رودخانه
۱-۴-۲- اهداف جزیی:

 

• • بررسی رابطه انگیزش با اضطراب امتحان در دانش آموزان

 

• • بررسی رابطه خودپنداره تحصیلی با اضطراب امتحان در دانش آموزان

 

۱-۵- سؤالات تحقیق

 

1. 1. آیا بین انگیزش و خودپنداره تحصیلی با اضطراب امتحان در دانش آموزان رابطه وجود دارد؟

 

1. 1. آیا بین انگیزش با اضطراب امتحان در دانش آموزان رابطه وجود دارد؟

 

1. 1. آیا بین خودپنداره تحصیلی با اضطراب امتحان در دانش آموزان رابطه وجود دارد؟

 

۱-۶- فرضیه های تحقیق
فرضیه اول: بین انگیزش و خودپنداره تحصیلی با اضطراب امتحان در دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه دوم: بین انگیزش با اضطراب امتحان در دانش آموزان رابطه وجود دارد.
فرضیه سوم: بین خودپنداره تحصیلی با اضطراب امتحان در دانش آموزان رابطه وجود دارد.
۱-۷- تعاریف مفهومی و عملیاتی
۱-۷-۱- تعاریف مفهومی:
انگیزش: انگیزش، دلایل رفتار افراد را نشان می دهد و مشخص می کند که چرا آن‌ها به روشی خاص عمل می‌کنند. رفتار دارای انگیزه، رفتاری با انرژی، جهت دار و دنباله دار است (یوسفی و همکاران، ۱۳۸۸).
خودپنداره تحصیلی: خودپنداره تحصیلی فرایند شکل‌گیری ارزش‌یابی از خودپنداره متأثر از تجارب آموزشی دانش آموزان و تفسیر محیط آموزشی است (ناجی و همکاران، ۲۰۱۰ ).
اضطراب امتحان: اضطراب امتحان به عنوان احساس نامطلوب یا حالت هیجانی تلقی می شود که افراد در آزمون‌های رسمی یا سایر موقعیت‌های ارزش‌یابی تجربه می‌کنند (ارفع بلوچی و غفاری، ۱۳۹۱).
۱-۷-۲- تعاریف عملیاتی:
انگیزش: منظور نمره ای است که آزمودنی از پرسشنامه انگیزش پیشرفت هرمنس کسب می کند.
خودپنداره تحصیلی: منظور نمره ای است که آزمودنی از پرسشنامه خودپنداره بک و استیر کسب می کند.
اضطراب امتحان: منظور نمره ای است که آزمودنی از اضطراب امتحان ابولقاسمی و همکاران کسب می کند.
فصل دوم
پیشینه‌ تحقیق
۲-۱- مقدمه
این فصل در دو بخش مورد بررسی قرار می گیرد: بخش اول پیشینه‌ نظری مسئله مورد پژوهش، بخش دوم پیشینه پژوهشی.
در بخش نخست مطالبی پیرامون انگیزش، خودپنداره تحصیلی و اضطراب امتحان ارائه می گردد و این موضوعات از دیدگاه دانشمندان بیان می شود و در بخش دوم پیشینه ی پژوهشی تحقیق، مطالعات داخلی و خارجی انجام شده و مرتبط با موضوع تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد.
۲-۲- پیشینه‌ نظری
۲-۲-۱- انگیزش
ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺍﻧﮕﻴﺰﺵ، ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﺑﺸﺮﻱ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮﺍﻥ ﻭ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻥ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻭ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺩﺭ ﺩﻫﻪﻫﺎﻱ ﺍﺧﻴﺮ، ﺑﺴﻴﺎﺭﻱ ﺍﺯ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﭘﺮﺩﺍﺯﺍﻥ ﻭ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﺭﻭﺍﻧﺸﻨﺎﺳﻲ ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ، ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﻭ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻭﻳﮋﻩﺍﻱ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻟﮕﻮﻫﺎﻱ ﺍﻧﮕﻴﺰﺷﻲ ﻭ ﺭﻭﺍﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻲ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ. ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ، ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﺭﻭﺍﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻲ ﻓﺮﺍﮔﻴﺮﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﺛﺮﮔﺬﺍﺭﻱ ﺑﺮ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻱ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﻓﺮﺩ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎﻱ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺩﺍﺭﺩ. ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺯﻩ ﺑﺎ ﺣﺼﻮﻝ ﺁﮔﺎﻫﻲ ﺍﺯ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﺮﺍﻳﻨﺪﻫﺎﻱ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ- ﺍﻧﮕﻴﺰﺷﻲ ﺷﺨﺺ ﺭﻭﻱ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﻭﻱ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﺑﺮﺁﻭﺭﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ. ﺍﻧﮕﻴﺰﺵﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﺑﺎ ﻫﺪﻓﻬﺎﻱ ﻭﻳﮋﻩ، ﻧﮕﺮﺷﻬﺎ ﻭ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎﻱ ﺧﺎﺹ، ﺭﻭﺷﻬﺎﻱ ﻧﺎﺋﻞ ﺷﺪﻥ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻭ ﺗﻼﺵ ﻭ ﻛﻮﺷﺶ ﻓﺮﺩ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺍﺳﺖ. ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺍﻧﮕﻴﺰﺵ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻣﻌﺎﺻﺮ، ﺑﺮ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﺑﻮﺩﻥ ﺟﻬﺖﮔﻴﺮﻱ ﺍﻧﮕﻴﺰﺷﻲ ﺩﺍﻧﺶﺁﻣﻮﺯﺍﻥ ﺩﺭ ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻬﺎﻱ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺩﺍﺭﻧﺪ (ﺷﻬﻨﻲﻳﻴﻼﻕ، ﺑﻨﺎﺑﻲ ﻣﺒﺎﺭﻛﻲ و ﺷﻜﺮﻛﻦ، ۱۳۸۴).
ﭼﺮا ﺑﺮﺧﻲ از داﻧﺶآﻣﻮزان ﻣﺸﺘﺎﻗﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ آﻣﻮزﺷﮕﺎﻫﻲ روی ﻣﻲآورﻧﺪ و در اﻧﺠﺎم ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ آﻣﻮزﺷﮕﺎﻫﻲ از ﺧﻮد ﺗﻼش و ﺟﺪﻳﺖ ﺑﻲﺷﺎﺋﺒﻪای ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ از ﺗﻜﺎﻟﻴﻒ آﻣﻮزﺷﮕﺎﻫﻲ اﺟﺘﻨﺎب ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و ﻳﺎ از روی ﺑﻲﻋﻼﻗﮕﻲ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آﻧﻬﺎ، ﻣﺒﺎدرت ﻣﻲورزﻧﺪ؟ ﭼﺮا ﺑﻌﻀﻲ از داﻧﺶآﻣﻮزان از ﻳﺎدﮔﻴﺮی در ﻣﺪرﺳﻪ و ﺧﺎرج از ﻣﺪرﺳﻪ ﻟﺬت ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ و از ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﺸﺎن ﺧﺸﻨﻮد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﻴﺮی آﻣﻮزﺷﮕﺎﻫﻲ ﭼﻨﻴﻦ اﺣﺴﺎﺳﻲ را ﻧﺪارﻧﺪ؟ اﻳﻨﻬﺎ ﺳﺆاﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﮕﻴﺰش ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮای ﻳﺎدﮔﻴﺮی داﻧﺶآﻣﻮزان ﺗﻠﻮﻳﺤﺎت ﻣﻬﻤﻲ را درﺑﺮدارﻧﺪ. ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﮕﻴﺰش ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﻲ رﻓﺘﺎر اﺳﺖ و در ﺗﻤﺎم رﻓﺘﺎرﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﻳﺎدﮔﻴﺮی، ﻋﻤﻠﻜﺮد ادراک، دﻗﺖ، ﻳﺎدآوری، ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ، ﺗﻔﻜﺮ، ﺧﻼﻗﻴﺖ، و ﻫﻴﺠﺎن اﺛﺮ دارد (ﺧﺪﻳﻮی و وﻛﻴﻠﻲ ﻣﻔﺎﺧﺮی، ۱۳۹۰).
ﺑﻪ ﻃﻮرﻛﻠﻲ اﻧﮕﻴﺰش را ﺑﻪ ﻣﻮﺗﻮر و ﻓﺮﻣﺎن اﺗﻮﻣﺒﻴﻞ ﺗﺸﺒﻴﻪ ﻛﺮده‌اﻧﺪ و در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻴﺮو وﺟﻬﺖ، ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻋﻤﺪه اﻧﮕﻴﺰﺷﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻧﮕﻴﺰه ﻣﺤﺮک اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮای ﺗﻤﺎم اﻋﻤﺎل ﻣﺎ اﺳﺖ. اﻧﮕﻴﺰه اﺷﺎره ﺑﻪ ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ رﻓﺘﺎر ﻣﺎ دارد ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻴﺎزﻫﺎی ﻣﺎ، ﺗﻤﺎﻳﻼت و ﺟﺎهﻃﻠﺒﻲﻫﺎی ﻣﺎ در زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. اﻧﮕﻴﺰه ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﺳﺎس ﻣﺎ در رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ و رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﺗﻤﺎم آرزوﻫﺎی ﻣﺎ در زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ. اﻧﮕﻴﺰه ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮﻧﺤﻮه‌ای ﻛﻪ ﻳﻚ ﻓﺮد وﻇﻴﻔﻪای را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﺪ و ﻳﺎ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻧﺸﺎن دادن ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ را دارد، ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬار ﺑﺎﺷﺪ (ﻫﺎراﻛﻴﻴﻮﻳﭻ، ﺑﺎرون، ﻛﺎرﺗﺮ، لتو و اﻟﻴﻮت^[۵]، ۱۹۹۷).
رواﻧﺸﻨﺎﺳﺎن درﺑﺎره اﻫﻤﻴﺖ اﻧﮕﻴﺰش در ﻳﺎدﮔﻴﺮی ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺠﻲ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮای ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﻳﺎدآوری ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﻬﺎ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ:

 

1. 1. اﻧﮕﻴﺰش ﺷﺮط و ﻋﺎﻣﻞ ﻋﻤﺪه ﻳﺎدﮔﻴﺮی اﺳﺖ.

 

1. 1. ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻧﮕﻴﺰش ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺮﻛﺰی رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ و روش ﻛﻼس‌داری اﺳﺖ (ﺷﻌﺎری ﻧﮋاد، ۱۳۶۸).

 

در نظریه های آموزشی انگیزه یک مفهوم اساسی به شمار می رود که به تعبیرهای مختلفی از جمله، انگیزش دانش آموز، انگیزش یادگیری، انگیزش تحصیلی به کار رفته است. هر چند متخصصان همواره در متمایز نمودن این اصطلاحات فعالیت هایی انجام داده اند. از جمله این که انگیزش یادگیری را به معنای معنا دار بودن، ارزشمندبودن کارهای آموزشی برای یادگیرنده تعریف نموده اند. ایمز (۱۹۹۰) انگیزش یادگیری را با درگیری طولانی مدت و کیفی با یادگیری و تعهد نسبت به فرایند یادگیری مشخص نموده است. بروفی (۱۹۸۷) انگیزش یادگیری را شایستگی تعریف می کند. به اعتقاد وی درک شایستگی از طریق تجارب عمومی آموخته می شود اما بیشتر توسط مدل سازی، تباین انتظارات و آموزش مستقیم یا اجتماعی شدن از سوی افراد مهم بر انگیخته می شود (صمدی، ۱۳۸۸).

پیشرفت تحصیلی
لوین^[۶] (۱۹۶۷)، پیشرفت تحصیلی را تجلی جایگاه تحصیلی یک دانش آموز می داند. این جایگاه ممکن است به نمره ای برای یک درس یا معدل مجموعه ای از دروس در یک گروه یا معدل در تمامی دروس اطلاق می‌گردد. بالسون^[۷] (۱۹۹۴)، پیشرفت تحصیلی را اصطلاحی می داند که به جلوه ای از جایگاه تحصیلی دانش آموزان اشاره دارد و این جایگاه می تواند نمرات دوره های مختلف یا میانگین نمرات در دوره خاص یا نمره ای برای یک دوره باشد. پورشافعی (۱۳۷۰)، پیشرفت تحصیلی را انجام تکالیف و موفقیت دانش آموزان در گذراندن دروس یک پایه تحصیلی مشخص و یا موفقیت دانش آموزان در امر یادگیری مطالب درسی می داند. در تحقیقات مختلف عملکرد تحصیلی با موفقیت تحصیلی بصورت مترادف بکار برده شده است که البته متفاوت از یکدیگرند. موفقیت تحصیلی فرآیندی از توانایی های گوناگون افراد شامل توانایی های جسمی، ذهنی، عاطفی و اجتماعی آنان از یک سو و عوامل برانگیزنده مانند علاقه، پشتکار و پاداش از سوی دیگر می باشد (ذکایی، ۱۳۷۸).
مطالعه در زمینه پیشرفت یا افت تحصیلی با یادگیری ارتباط مستقیم دارد. به‌طوری‌که هرگهان- بی^[۸] یادگیری را تغییر رفتار ناشی از کسب تجربه تعریف کرده است. وی اعتقاد دارد که یادگیری از دو طریق به دست خواهد آمد. طریقه نخست شرطی سازی کلاسیک است که اورگانیسم هیچگونه کنترلی بر روی تقویت کننده ندارد و از طریق آن می آموزیم که چه چیزهایی برای ما سودمند و کدام مضر است و طریقه دوّم: شرطی سازی وسیله است که تقویت کننده به رفتار اورگانیسم ارتباط دارد. رفتار وسیله ای جهت دریافت خواسته ها است (شریفیان، ۱۳۷۴).
عوامل موثر در پیشرفت تحصیلی
۱- هدف: اگر بخواهیم بازده و نتایج هدفهای تربیتی به طور دلخواه و رضایت بخش حاصل شوند هدفها باید کاملا گویا و روشن باشند.

کارآفرینی سازمانی
(سازمان کارآفرین)
شکل(۲-۲۰-) انواع کارآفرینی (کرباسی و دیگران، ۱۳۸۳)
۲-۲-۴-۴-کارآفرینی شرکتی: فرایندی است که یک شرکت طی می کند تا همه افراد آن به کارآفرینی تشویق شده و تمام فعالیت های کارآفرینانه فردی و گروهی(سازمانی)به طور مستمر، سریع و راحت در شرکت انجام پذیرد. در این فرایند هریک از کارکنان در نقش کارآفرین انجام وظیفه می کنند( دشمن زیاری و دیگران،۱۳۹۰). بعلاوه تعهد شرکت به ایجاد و معرفی محصولات و خدمات جدید و نطام های سازمانی نوین است و یک مفهوم چند بعدی است که فعالیت های شرکت را متوجه نوآوری در محصول، نوآوری در فناوری، مخاطره پذیری و پیشگامی است(احمد پورداریانی،ملکی،۱۳۹۰). امروزه شرکت ها سعی می کنند خود نیز کارآفرین باشند تا بتوانند نسبت به تغییر و تحولات، انعطاف داشته باشند و فرصت های موجود را در بازار از دست ندهند. تحقیقات اخیر به سه مفهوم در تعریف کارآفرینی شرکتی اشاره دارد.
تجدید استراتژی(نوسازی راهبردی و تجدید ساختار سازمانی)
نوآوری(ارائه محصول یا خدمات جدید به بازار)
کسب و کار درون شرکت(فعالیت های کارآفرینی شرکتی که منجر به ایجاد یک سازمان جدید، درون شرکت مادر می شود(فیض،بقی یاری،۱۳۸۳)
۲-۲-۴-۵-کارآفرینی اداری: در این نوع کارآفرینی توسعه تولیدات، فرایندها و شیوه های جدید یا توسعه موارد موجود، اولویت بالایی دارد و به عنوان سرمایه گذاری جدید کارکنان فنی، علمی و مدیران و مجریان محسوب می شوند. مدیرت باید منابع و امکانات را حفظ کند و کارگران ماهر باید برای عقاید جدید تلاش کنند. فرهنگ برای نوآوری، ارزشی به مراتب بالاتر از شرایط بروکراسی قائل است(احمد پور داریانی،ملکی،۱۳۹۰)

۲-۲-۴-۶-کارآفرینی از راه دور: فرایندی است که فرد کارآفرین بدون حضور فیزیکی خود در محل و صرفا از راه دور به کارآفرینی مشغول است. مثلا فردی را در نظر بگیرید که کتابی را در آمریکا تالیف می کند آن را در سنگاپور چاپ می کند و سپس از طریق کانال های توزیع آن را در اروپا توزیع می کند بدون اینکه در هیچ یک از این مکان ها حضور داشته باشد (کووین و سلیون ،۱۹۹۱،به نقل از فرهنگی و صفرزاده،۱۳۸۴).
۲-۲-۴-۷-کارآفرینی فرصت گرایانه: این رویکرد به ارزیابی و گسترش توسعه نوآوری های مبتنی بر فناوری داخلی و خارجی تاکید می کند. وجود یک محصول برتر، نشانه رویکرد فرصت گرایانه در قبال کارآفرینی درون سازمانی است(احمد پورداریانی،ملکی،۱۳۹۰).
۲-۲-۴-۸-کارآفرینی اطلاعاتی: فرایندی است که در آن فرد کارآفرین در صنعت اطلاعات مشغول به کار است و در عرصه اطلاعات اقدام به نوآوری می کند به این افراد محتواساز نیز گفته می شود. آنچه در سازمان های مجازی کشف و بهره برداری از فرصت ها گفته می شود توسط همین کارآفرینان صورت می گیرد(فرهنگی و صفرزاده،۱۳۸۴).
۲-۲-۴-۹-کارآفرینی دولتی: کارآفرینان دولتی در موسسات دولتی یا سازمان های بزرگ فعالیت می کند و تمایل زیادی به دورزدن و حذف بروکراسی های اداری دارند، زیرا توان تحمل قوانین و مقررات و کنترل هایی را که بروکراسی های بزرگ به اعضای خود تحمیل می کنند ندارند و در بخش های مختلف از جمله قانونگذاری موج جدیدی ایجاد می کنند(فرهنگی و صفرزاده،۱۳۸۴).
۲-۲-۴-۱۰-کارآفرینی اکتسابی: در این مورد کارآفرینی از طریق اکتساب توانایی های فنی سایر شرکت ها و از طریق همکاری مشاوره یا انعقاد قرارداد با آنها صورت می گیرد تا به دستاوردهای تکنولوژیکی آنها دست یابند(احمد پورداریانی،ملکی،۱۳۹۰).
۲-۲-۵- تعریف کارآفرینی سازمانی
واژه‌هایی از قبیل کارآفرینی درون سازمانی، کارآفرینی سازمانی، کسب و کار شرکتی و امثال آن برای توصیف پدیده‌ی کارآفرینی درون‌سازمانی به کار برده شده است. سرانجام کارآفرینی درون ‌سازمانی، به عنوان فرایند خلق فرصت‌ها با هدف ایجاد ارزش‌های نوآورانه، بدون ملاحظه‌ی دیگر منابع (انسانی و سرمایه) یا موقعیت کارآفرینانه در سازمان‌های موجود یا جدید، تعریف شد، مفهوم کارآفرینی درون‌سازمانی در یک بعد وسیع دربرگیرنده‌ی کارآفرینی درون سازمان‌های موجود است (استینر، ۲۰۰۱به نقل از یداللهی فارسی و همکاران ،۱۳۸۷).
تعاریف مختلفی از کارآفرینی سازمانی شده است  که به بعضی از آنها اشاره می شود: کارآفرینی سازمانی فرآیندی است که در آن ، محصولات یا فرآیندهای نوآوری شده از طریق القا و ایجاد فرهنگ کارآفرینانه در یک سازمان از قبل تأسیس شده به ظهور می‌رسد یا به عبارت دیگر مجموعه فعالیت‌هایی است که از منابع و حمایت سازمانی به منظور دست یابی به نتایج نوآوران برخوردار است (صمد آقایی ، ۱۳۷۸).
کارآفرینی سازمانی، یعنی کارآفرینی بدون رها کردن سازمان؛ کارآفرینان سازمانی در مرزهای موجود یک سازمان معین فعالیت می کنند. پینکات(۱۹۸۵) معتقد است که واژه کارآفرینی سازمانی ابداع شده تا فعالیت‌های نوآورانه را در یک بافت سازمانی توصیف کند ؛ بنابراین این واژه کوششهایی را منعکس می‌کند که توسط افراد سازمان انجام می‌شود تا کسب و کار موجود را بهبود بخشند(راسخ،۱۳۸۶). شومپیتر بر این باور است که کارآفرینی سازمانی واژه ای است که از درون دنیای کسب و کار برخواسته و توانایی استفاده از منایع با روش های جدید است که منجر به خلق محصولات و خدمات جدید در محیط سازمانی می‌شود(اوال و اینبار، ۲۰۰۳).
در تعریفی دیگر کارآفرینی سازمانی به عنوان گرایشی تعریف شده که سازمان را درگیر فعالیت‌هایی می‌کند تا بتواند به طور موفقیت آمیز ، فرصتها را شناسایی و بر روی آنها سرمایه‌گذاری کند. کارآفرین سازمانی فردی است که هنگام کار در یک سازمان، از مهارتهای کارآفرینانه خود استفاده کرده و منابع را سازماندهی می‌کند تا فعالیت جدیدی را ایجاد و مدیریت کند؛ کارآفرینان سازمانی تولیدات ، خدمات و فرآیندهای جدیدی را معرفی می‌کنند تا شرکت را قادر سازند به رشد و سود بالایی دست یابد، کارآفرینی سازمانی همچنین می‌تواند بهبود یک فرایند را در درون شرکت در برگیرد(احمدپور،۱۳۸۱).
زاهرا کارآفرینی سازمانی را فرایند ایجاد تجارب جدید می داند که از سوی سازمان‌هایی که سود، وضعیت رقابتی و راهبرد تجارب فعلی را بهبود می‌بخشد، تولید می‌شود. در همین زمینه، بورگلمن معتقد بود کارآفرینی سازمانی به عنوان توسعه حدود سازمان از لحاظ صلاحیت و تطبیق فرصت برای تولیدات داخلی از ترکیبات منابع جدید می‌باشد و در نتیجه کارآفرینان ارز شها را تغییر می‌دهند و ماهیت آن را دچار تحول می‌کنند.  کارآفرینان مسئول نوآوری و خلاقیت در داخل سازمان هستند و می‌کوشند یک ایده را به یک واقعیت سودآور تبدیل کنند. همچنین می‌توان ادعا کرد کارآفرینی سازمانی فرآیندی است که از راه القای فرهنگ کارآفرینانه در یک سازمان به ارائه نوآوری در محصول و فرایندها می‌ انجامد.  شاید بتوان کارآفرینی سازمانی را این‌گونه نیز تعریف کرد: کارآفرینی سازمانی فرآیندی است که فعالیت‌های سازمانی را به سمت خلاقیت، نوآوری ، مخاطره پذیری و پیشتازی سوق می‌دهد. فرد کارآفرین سازمانی با بر هم زدن تعادل موجود سازمان و با عملیاتی کردن ایده‌های خود و دیگران در ایجاد فرایند و بهبود روش، در جهت پیشبرد امور سازمان گام برمی‌دارد(ناهید،۱۳۸۸).
مکنزی و دیکامبو معتقدند که فعالیت کارآفرینانه سازمانی می‌تواند شامل توسعه یک محصول  جدید تا ایجاد یک فرایند اثربخش باشد؛ جنیگ و یانگ کارآفرینی سازمانی را به عنوان فرایند توسعه محصولات یا بازارهای جدید تعریف می‌کنند. کوارتکو، منتاگنو و هورنسبای کارآفرینی سازمانی را به عنوان ایجاد کسب و کارهای جدید در درون چهارچوب شرکت‌های مادر توصیف می نمایند.آریلا معتقد است که کارآفرینی سازمانی دارای سه بعد است که عبارتند از: نوآوری، توسعه محصولات، خدمات یا فرآیندهای جدید و ریسک پذیری(هادیزاده مقدم و رحیمی فیل آبادی،۱۳۸۴). همچنین در این تعاریف برخی از ویژگیهایی که برای سازمان کارآفرین در نظرگرفته شده است عبارتند از توفیق طلبی، خلاقیت، نوآوری، ریسک پذیری و اعتماد به نفس بالا(تقی زاده و همکاران،۱۳۸۶: ۱۶۰). کارآفرینی سازمانی فرایندی است که سازمانها به وسیله آن متوجه فرصت ها می شوند و برای سازماندهی خلاقانه مبادلات بین عوامل تولید عمل می کنند تا ارزش افزوده ایجاد نمایند(ساندرا و دوبنسکی،۲۰۰۰)).
شاپرو کارآفرینی سازمانی را مفهومی چند بعدی می داند که فعالیت های سازمان را متوجه نوآوری محصول، نوآوری در فناوری، مخاطره پذیری و پیشگامی می سازد(احمد پورداریانی،۱۳۷۸).
کارآفرینی منحصر به سازمانهایی با اندازه خاصی نیست و نیز مربوط به دوره خاصی از حیات سازمان نمی‌گردد؛ بلکه در یک محیط رقابتی، کارآفرینی یک جزء بسیار مهم برای موفقیت سازمان است.
تفاوت کارآفرینی سازمانی و کارآفرینی درون سازمانی در این است که کارآفرینی سازمانی شرایط و بستری را در سازمان فراهم می‌کند که اولاً همواره هر شخص یا گروهی که بخواهد فرایند کارآفرینی درون سازمانی را طی کند بتواند آن را سریع، راحت و اثربخش به اجرا در آورد و ثانیاً، محرک، مشوق و آموزش دهنده افراد برای اجرای فعالیت‌های کارآفرینانه باشد(صمدآقایی،۱۳۷۸ به نقل از مدهوشی و بخشی، ۱۳۸۲). امروزه کارآفرینی سازمانی و کارآفرینی درون سازمانی به عنوان دو راهبرد متفاوت برای ایجاد تحول در سازمانها مطرح‌اند. در کارآفرینی درون سازمانی، فرد آغازگر فعالیت‌های مخاطره‌آمیز در سازمان است که به او کارآفرین سازمانی می‌گویند؛ ولی در کارآفرینی درون سازمانی، کل کارکنان و سازمان دارای روحیه کارآفرینی هستند. به عبارت دیگر در کارآفرینی درون سازمانی، کلیه مراحل فرایند کارآفرینی از کارآفرین سازمانی نشأت می‌گیرد و نهایتاً به تکمیل و اجرای یک تفکر در درون سازمان منجر می‌شوند؛ ولی در کارآفرینی سازمانی، ساختارها و فرهنگ سازمان تغییر می‌کند؛ گروه‌های کارآفرین تشکیل می‌شوند و در نهایت، یک بینش و فهم مشترک در بین مدیران و کارکنان ایجاد می‌گردد(احمد پور داریانی،۱۳۷۸ به نقل از مدهوشی و بخشی، ۱۳۸۲).
۲-۲-۵-۱-ویژگیهای کارآفرینان سازمانی
پینکات کارآفرین سازمانی را فردی می‌داند که همچون یک کارآفرین در سازمانهای بزرگ فعالیت می‌کند. کینزبرگ و گاث کارآفرین سازمانی را فردی می‌دانند که در زیر چتر یک شرکت محصولات، فعالیت‌ها و فنآوری جدید را کشف می‌کند و به بهره برداری می‌رساند(مدهوشی و بخشی، ۱۳۸۲). یکی از فرق‌های اساسی کارآفرینان سازمانی با کارآفرینان مستقل در این است که کارآفرینان سازمانی کمتر می‌توانند از ابتدای فرایند نوآوری(خلق ایده) تا انتهای آن(بخش تجاری)بر امور نظارت داشته یا مجری آن باشند. همچنین کارآفرینان مستقل وقت و سرمایه خود را در معرض خطر قرار می‌دهند ولی در کارآفرینی سازمانی غالباً سرمایه اعتبار و سهم بازار شرکت و موقعیت کارآفرینان سازمانی در معرض خطر قرار می‌گیرد(مدهوشی و بخشی، ۱۳۸۲).
کارآفرینان سازمانی فاصله بین نوآوران و مدیران را از بین می‌برند، ایده‌های جدیدی را مطرح و آن را به واقعیتهای پرسودی تبدیل می‌کنند، از یک دورنمای قوی برخوردار هستند و شهامت تحقق بخشیدن به آن را نیز دارند. می‌توانند تصور کنند که چه کسب و کاری و چه تولیداتی مورد نظر مشتریان می‌باشد، بالاخره اینکه آنها قادر به ترسیم فرایند کارآفرینی از ایده تا عمل هستند. کارآفرینان سازمانی معمولاً از طریق پول برانگیخته نمی‌شوند بلکه انگیزه اصلی آنها نیاز به موفقیت است، از طرف دیگر کارآفرینان سازمانی عمل گرا هستند و منتظر اجازه برای انجام کار نمی‌مانند؛ آنها اهدافی را دنبال می کنند که خود آنها را تنظیم کرده‌اند، کارآفرینان سازمانی موفق یاد می‌گیرند که بر اشتباهات غلبه کنند و ریسک ناشی از کار را مدیریت کنند( راسخ ،۱۳۸۶).
بنابراین کارآفرینان سازمانی :
از طریق اهدافشان برانگیخته می شوند نه از طریق پول و ثروت.
سعی می کنند که ریسک را به خاطر تحقق اهدافشان به حداقل برسانند.
به تجزیه و تحلیل دقیق و بینش شهودی خود ایمان دارند.
با خود و با دیگران صادق هستند.
نیاز به قدرت احساس نمی کنند( پرداختچی،۱۳۸۵).
پینکات ویژگیهای کارآفرینان سازمانی را به صورت زیر بیان کرده است:
۱) میانه روی در ریسک: کارآفرینان سازمانی ریسک‌های کاری را قبل از شروع محاسبه می‌کنند کارآفرینان سازمانی موفق معمولاً ریسک‌های بالا را قبول نمی کنند و هر کاری را که امکان پذیر باشد انجام می‌دهند تا ریسک را کاهش دهند.
۲) خلاقیت: در سیستم بروکراسی ، اعتقاد بر این بود که فقط یک راه درست برای پیشرفت و حرکت به جلو وجود دارد و فقط نیز یک امکان بر ای کمک یا تخصیص منابع موجود می باشد. به همین دلیل در چنین سیستم‌هایی همیشه نسبت به تخصیص منابع بدبینی وجود دارد، اما در سازمان‌های کارآفرین، امکان‌های زیادی برای ارائه کمک و تخصیص منابع وجود دارد. بنابراین باید به شکل خلاقانه‌ای میزان انتخاب خود را افزایش دهند، اگر یک کارآفرین سازمانی واقعاً به ایده خود ایمان داشته باشد باید با روحیه خلاق خود، راهی را پیدا کند تا ایده خود را محقق سازئد.
۳) ایجاد تیمی از داوطلبان علاقمند: نوآوری برخلاف اختراع هرگز یک کار فردی نیست. بلکه باید تیمی از افراد علاقمند به کار گرفته شوند ، نکته مهم اینکه تمام افراد گروه باید از استراتژیهای کار ، آگاه باشند و تعهد قلبی نسبت به آن داشته باشند.
۴) صرفه جویی: بهترین تیم‌های کارآفرینی در سازمان، تیم‌هایی هستند که هزینه ها را به حداقل برسانند.
۵) ایجاد شبکه ای از حامیان سازمانی: هر نوآوری به شبکه‌ای از حامیان پر قدرت نیاز دارد تا بتواند ائتلافی برای تحقق اهداف ایجاد کند. به همین منظور کارآفرینان سازمانی باید به دنبال مدیرانی باشند که توصیه‌های آنان دارای ارزش و اعتبار بالایی باشد(حقایق، ۱۳۷۹).
۲-۲-۵-۲- عوامل مؤثر  بر کارآفرینی سازمانی
کارآفرینی سازمانی یک نوع رفتار سازمانی است. رفتار سازمانی تابعی از عوامل زمینه ای و ساختاری است. برای اینکه رفتار سازمانی کارافرینانه باشد و سازمان با رویکرد کارآفرینی به هدفهای خود دست یابد، عوامل ساختاری و زمینه ای باید مدیریت شوند.
۲-۲-۵-۲-۱-عوامل زمینه‌ای مؤثر  بر رفتار کارآفرینی سازمانی
۱٫فرهنگ و ارزشهای سازمان: فرهنگ سازمانی شامل ارزشها و باورهای اعضای یک سازمان است و رفتار اعضای سازمان را شکل می‌دهد. فرهنگ سازمانی می‌تواند در یک طیف از حامی آرمان و هدفهای سازمانی تا تقابل با هدفهای سازمانی قرار گیرد. فرهنگ حامی کارآفرینی، فرهنگی است که در آن ارزشهایی مانند تغییر، نوآوری، مخاطره پذیری، یادگیری، کارگروهی، رقابت پذیری، و فرصت جویی ترویج می‌شود. در فرهنگ سازمانی کارآفرینی، هدف جویی و آرمان مشترک در کارکنان درونی شده است، ارتباطات سازمانی در این فرهنگ روان و اثربخش است. و کارکنان با احساس با معنی بودن کار، از شغل خود راضی هستند؛ کار گروهی امری عادی است و افراد قادر هستند تا با اعضای تیم که هر یک خصوصیات خاص خود را دارد، کار کنند(موریس، ۲۰۰۲به نقل از یداللهی فارسی،۱۳۸۴).

 

2. 2. محیط کسب و کار: محیط کسب و کار شامل محیط اقتصادی، اجتماعی، فناوری و سیاسی ملی و بین المللی است. محیط کسب و کار می‌تواند حامی یا مانع کارآفرینی سازمانی باشد .به طور کلی سازمانها برای فعال کردن رفتار کارآفرینی، می‌توانند فشارهای رقابتی را به داخل سازمان منتقل کنند و بخشها و افراد سازمانی در مواجهه با خواسته‌های محیط قرار گیرند(چون هو و همکاران، ۲۰۰۴به نقل از یداللهی فارسی،۱۳۸۴).

 

۲-۲-۵-۲-۲- عوامل ساختاری مؤثر  بر رفتار کارآفرینی سازمانی

 

1. هدف گذاری صحیح و روشن: وقتی هدفها روشن باشد، اعضای سازمان می‌دانند که برای رسیدن به چه چیز باید تلاش کنند.

2-2-1 دين و مفاهیم دینی
تعاريف متعددي از منظرهاي گوناگون درون ديني و برون ديني، براي دين ارائه شده و به ندرت مي‏توان تعريفي يافت كه بر همه آنچه تحت نام «دين» در جوامع انساني از آن سخن مي‏رود، قابل انطباق باشد. با توجه به موضوع این پژوهش که بررسی ارتباط گرایش دینی و استفاده از شبکه های اجتماعی است در اين پژوهش تلاش می شود به تبیین برخی مفاهیم دینی و واژگان مرتبط با آن پرداخته شودبنابراین تعريف برساخته ذيل، به دليل سنخيت زياد با موضوع موردمطالعه، مبناي مناسبي براي اين گفت‏وگوخواهد بود؛دين مجموعه‏اي از معارف نظري و عملي شامل عقايد و باورها، اخلاقيات، رهنمودهاي معطوف به سلوك عبادي و عرفاني و احكام ناظر به رفتارهاي فردي و اجتماعي است كه در راستاي نيل به اهداف متعالي تدوين و تنظيم شده است. بازرترين ويژگي و وجه تمايز اين‏مجموعه‏معارف‏ازسايرمعارف،«قدسي بودن» آنهاست.گليفورد گيرتز (C. Geertz)، مردم‏شناس معاصر، با رويكردي فرهنگي بر آن است كه دين همواره هم جهان‏بيني است و هم خلقيات (رفتارها، ارزش‏ها، نگرش‏ها و عواطف). دين تركيبي است از ايده‏ها و باورهاي مربوط به جهان و گرايش به احساس و رفتار بر طبق اين ايده‏ها.4

ايان باربور^[21] نيز با عطف توجه به آثار عيني و تحققي دين، از جمله آثار فرهنگي آن، مي‏نويسد:
عقايد ديني در درجه اول با مسائل وجودي اهتداي انسان در چارچوب جست‏وجوي معنا، و خصلت يا سرشت اساسي انسان و جهان و شناخت خويشتن و سرنوشت و زمان و تاريخ سروكار دارد. زندگي عرف اهل دين بر محور «هجرت‏ها»ی بزرگ دور مي‏زند (تولد، ازدواج، مرگ) و خدمت به بشر و جامعه (شفقت و عدالت)، تذكر و بزرگداشت رويدادهاي تاريخي عمده (آيين‏ها و شعائر مقدس و اعياد) و فراتر از همه عبادت و طاعت خداوند.5
بيشتر كساني كه از نسبت ميان دين و رسانه سخن گفته‏اند، صراحتا يا تلويحا به تعاريفي استناد جسته‏اند كه دين را از منظر جامعه‏شناختي و مردم‏شناختي به مثابه بخشي از يك نظام فرهنگي تلقّی كرده است. آراء گيرتز در اين‏باره بيش از سايرين مورد توجه و استناد قرار گرفته است. وي در مقاله‏اي تحت عنوان «دين به مثابه يك نظام فرهنگي» بر آثار و كاركردهاي فرهنگي دين تأكيد كرده است. از نظر وي، فرهنگ «الگويي از معاني است كه در راستاي تاريخ انتقال مي‏يابد و از طريق نمادها تجسم پيدا مي‏كند و يا نظامي از مفاهيم است كه به انسان‏ها به ارث رسيده و به صورت‏هاي نمادين بيان مي‏شود.» دين نيز از نظر گيرتز، بخشي از يك فرهنگ است كه با نمادهاي مقدس و كاركردهاي آنها سروكار دارد «تا روحيات آدم‏ها، يعني آهنگ، خصلت و كيفيت زندگي، سبك اخلاقي و زيباشناختي و حالت زندگي آنها، را با جهان‏بيني‏شان، يعني همان تصويري كه از واقعيت و عملكرد اشيا دارند و فراگيرترين انديشه‏هاي آنها درباره نظم، تركيب كند.»6 اين نقش را البته ادياني همچون اسلام و مسيحيت كه متضمن سه نظام ايماني و اعتقادي، نظام ديني و نظام اخلاقي به صورت متداخل هستند، مي‏توانند ايفا كنند.
بي‏ترديد دين به عنوان مجموعه‏اي از معارف قدسي با فرهنگ به عنوان ميراث مادي و غير مادي بشر در فرايند زيست اجتماعي در گستره‏اي بي‏حد و حصر و در بستري به درازي تاريخ همواره با هم روابط دوسويه و متقابل داشته و دارند. شدت اين ارتباط در برخي قلمروها به حدي است كه اساسا تفكيك ميان آنها غيرممكن و گاه محال به نظر مي‏رسد. به همين دليل، در ميان انبوه تعاريف ارائه شده از فرهنگ، كمتر تعريفي مي‏توان يافت كه از توجه به آميزه‏هاي ديني و قدسي عناصر اعتقادي غفلت كرده باشد.
به بيان (هوور)^[22]:آنچه در تجدّد متأخر در غرب روي داده، تأكيد بيشتر بر روي مذهبي است كه زندگي و عمل مي‏شود، اين مذاهب زيسته و تمرين شده به طور زاينده‏اي در درون قلمرو رسانه‏ها ادغام شده و به سرعت رسانه‏اي مي‏شوند.
بديهي است كه دين عينيت‏يافته و فرهنگي‏شده، به عنوان يك واقعيت اجتماعي، كليت جامعه و حتي غيرمؤمنان به خود را نيز متأثر مي‏سازد. از اين‏رو، در حوزه تعامل دين و رسانه چنين به نظر مي‏رسد كه فرهنگ از يك‏سو، بستر و عرصه داد و ستد دين و رسانه و از سوي ديگر، خود در سطحي گسترده محصول و معلول اين تعامل است. به بيان ديگر، دين با واسطه يا در ضمن فرهنگ به رسانه راه يافته و پس از پردازش رسانه‏اي مجددا به صورت فرهنگي شده در گستره اجتماع انعكاس مي‏يابد. چرخه سه ضلعي دين، رسانه و فرهنگ در يك ارتباط ديالكتيكي پيچيده به مرور زمان به درهم آميختگي هرچه بيشتر دين و فرهنگ منجر مي‏شود. «رسانه ديني» نيز از نگاه قايلان آن، رسانه‏اي است كه به انعكاس فرهنگ ديني توليد يافته در جامعه مؤمنان و در سطحي ديگر به فرهنگي شدن تدريجي دين با هدف انتقال و نفوذ آن به ساحت‏هاي گوناگون رواني و اجتماعي جامعه و افزايش سطوح تماس توده‏ها با آن كمك مي‏كند.
نكته پاياني اينكه، رسانه‏اي شدن روزافزون پديده‏ها و روابط اجتماعي ـ فرهنگي و كالايي شدن فرهنگ كه خود محصول و معلول فعاليت گسترده و نفوذ و غلبه رسانه‏هاي جمعي و فناوري‏هاي ارتباطي و اقتصاد فرهنگ است، ضرورت توجه به نقش و اهميت رسانه و نسبت آن با فرهنگ و مصنوعات فرهنگي، به ويژه دين و فرهنگ ديني را مسجل ساخته است.
شواهد عيني نشان مي‏دهد كه در دهه‏هاي اخير توجه به رسانه‏ها در ميان اديان، به ويژه شاخه‏هاي گوناگون مسيحيت عموميت و رشد قابل توجهي يافته است. واتيكان به عنوان مركز مسيحيت كاتوليك، با اتخاذ موضعي كاملاً مثبت و مشوّقانه، رسانه‏ها را هداياي الهي خطاب كرده و ضمن تأكيد بر مسئوليت اجتماعي وسايل ارتباط جمعي، دست‏اندركاران كليساي كاتوليك را به استفاده صحيح از فناوري‏هاي ارتباطي و رسانه‏ها توصيه كرده است.متقابلاً اصحاب رسانه نيزبه دلايلي همچون حضور دين در هسته مركزي فرهنگ و جامعه، جذابيت‏هاي ذاتي پيام‏هاي ديني، انگيزه‏هاي تبليغي، رهايي از سلطه فرهنگ سكولار، تقاضاي مخاطبان، ضرورت‏هاي برنامه‏اي، نيازهاي انسان نوين و… خود را ناگزير به مراجعه و بهره‏گيري مستقيم و غيرمستقيم از ذخاير فرهنگ ديني و انعكاس آن در قالب‏هاي گوناگون برنامه‏اي يافته‏اند.
بر طبق برخی نظریه ها نظريه، از آنجا كه ماهيت فناوري و از جمله رسانه‏ها با تسخير طبيعت و فرهنگ، به جهان‏بيني انسان شكل مي‏دهد و اين تسخير و اقتدار به دليل ماهيت مستقل، با هيچ واقعيت ديگري قابل جهت‏دهي و جهت‏يابي نيست، تلاش براي ديني ساختن رسانه، بي‏فايده يا بي‏معنا خواهد بود. از اين‏رو، بر طبق اين نظريه ما نه «رسانه ديني» كه «دين رسانه‏اي» خواهيم داشت. جمله كليدي مك لوهان «رسانه همان پيام است» بيان گويا و خلاصه‏اي از نظريه فوق است كه به نقش تعيّن‏بخش رسانه به پيام اشاره دارد.ارتباط دين و رسانه با توجه به تنوع پيام‏ها و آموزه‏هاي دين و متقابلاً تنوع رسانه‏ها و ظرفيت‏هاي متفاوت آنها، متفاوت خواهد بود. رسانه‏هاي گوناگون نوشتاري، گفتاري، صوتي و تصويري هر يك به تناسب ظرفيت‏ها و محدوديت‏هاي ذاتي، راهبردهاي فرهنگي، سياست‏هاي برنامه‏سازي، نوع و قالب برنامه، ميزان تقاضا، نقش‏ها، كاركردها، اهداف و انتظارات، نسبت‏هاي متفاوتي با دين دارند. علاوه بر اينكه اقتضائات و ظرفيت‏هاي زمينه‏اي و بافت فرهنگي ـ اجتماعي محل فعاليت رسانه، ويژگي مخاطبان، سطح و نوع تقاضا، امكانات بهره‏وري از توانش‏هاي بالفعل و بالقوّه رسانه، درجه و توان حرفه‏اي گردانندگان رسانه، مديريت رسانه، امكانات جانبي فعاليت‏هاي رسانه‏اي و… نيز در اين نسبت‏سنجي مؤثر خواهند بود. پيام‏هاي ديني نيز في‏نفسه تنوع درخور توجهي دارند. گاه اين تنوع در مقام ابلاغ و ارائه، پيچيدگي بيشتري مي‏يابد. براي مثال، يك پيام گاه در قالب سخنراني يا ميزگرد به راحتي قابل ارائه و انتقال است، در حالي كه تبديل آن به قالب‏هاي تصويري مستلزم بهره‏گيري از تخصص‏هاي ويژه و اعمال‏تصرفات متناسب خواهد بود؛ روشن است كه تبديل پيام‏هاي دين به قالب‏هاي متناسب رسانه‏اي و برنامه‏سازي بر اساس سوژه‏هاي ديني، نيازمند اعمال تصرفات فني و حذف و اضافات كارشناسانه خواهد بود. واقعيتي كاملاً طبيعي كه گاه موجب بي‏مهري برخي دين‏باوران به رسانه و كارگزاران آن مي‏شود.
امروزه كمتر كسي در اين گزاره شك مي‏كند كه جهان وارد عصر تازه‏اي شده که نماد آن اهميت يافتن اطلاعات است. بسياري از دانشمندان و صاحب‌نظران علوم اجتماعي بر اين باورند كه تركيب و همگرايي فن‌آوري‏هاي ارتباطي و تجديد ساختار نظام سرمايه‏داري در دهه‏هاي اخير ما را وارد عصر و جامعه‌ی تازه‏اي كرده است.
اقتصاد جهاني مبتني بر اطلاعات، توسعه‌ی فن‌آوري‏هاي ديجيتالي و فشردگي زمان و مكان از ويژگي‏هاي اين عصر است. موتور محركه‌ی اين تحولات، انقلاب و انفجار اطلاعات و تحولات پرشتاب علمي و فن‌آورانه بوده‌است. در اين فرآيند، ابتدا رايانه‏ها به جامعه راه می‌‏يابند و سپس رايانه‏هاي شخصي به منازل و حوزه‏هاي خصوصي افراد و خانواده‏ها وارد مي‌شوند و بزرگراه اطلاعات را از وسط منازل عبور مي‏دهند. وصل شدن رايانه‏ها به خطوط تلفن و دسترسي آسان و نسبتاً كم‏هزينه به اينترنت، افراد را به اطلاعات انبوه و جهاني متصل ساخته و اين همه، جنبه‏هاي مختلف زندگي ما را تحت تأثير قرار مي‏دهد. يكي از جنبه‏هاي مهمي كه از فن‌آوري‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي جامعه‌ی اطلاعاتی تأثير مي‏پذيرد، دین و هويت دینی است.
در جوامع سنتي، دین بيشتر متأثر از عوامل انتسابي، از پيش مشخص شده و ثابت است. انسان‏ها شبيه يكديگرند و انسجام بيشتري در ابعاد مختلف هويتی و دینی وجود دارد. لذا افراد جامعه به لحاظ دینی چندان دچار تغيير و دگرگوني نمي‏شوند و اساساً كمتر مسئله‏اي به نام بحران هويت در عرصه دین به وجود مي‏آيد. اما در جوامع جديد منابع هويت‏يابي متعدد و بيشتر اکتسابي است، زيرا انسان‏ها در گروه‏ها و قشرهاي اجتماعي متعددي عضو هستند. لذا هويت انسان‏ها در معرض تغيير است. اين‏جاست كه مسئله‌ی چالش در عرصه دینی و چالش‏هاي دینی و هويتي بروز مي‏كند.
جامعه‌ی اطلاعاتی باعث تحولات گسترده از جمله تحول در مفهوم زمان و مكان شده است.  فراهم آمدن منابع و مراجع جديد، ذهنيت و هويت افراد و همچنین گرایش ها و اعتقادات دینی آنها را دچار دگرگوني كرده‌است و اين مسئله به منطقه يا كشور خاصي محدود نمي‏شود بلكه تمام جوامع را كم‏وبيش دربرگرفته است. جامعه‌ی ما نيز چون ديگر جوامع، در معرض تغيير و دگرگوني قرار گرفته‏ است و آثار و پیامدهاي آن را نيز تجربه مي‏كند. جوانان، و مخصوصاً قشر دانشجو که به دلیل شرایط خود بیشترین زمینه و کاربرد استفاده از اینترنت را دارند، مستعدترين گروهي هستند که تحت تأثير اين تحولات قرار گرفته‏اند.
به همین منظور ضمن بررسی مفاهیم و مبانی نظری دین و شبکه‌های اجتماعی از دیدگاه صاحب‌نظران حوزه‌های علوم اجتماعی و ارتباطات سعی خواهد شد که رابطه این دو مورد توجه و مداقه قرار گیرد.
2-3 مفاهيم نظري
گروهي از نظريه‌پردازان جديد مدعي ظهور و شكل گيري نوعي جديدي از جامعه‌اند كه با گذشته كاملاً متفاوت است. اين عده معتقدند ما اكنون در حال پشت سر گذاشتن ” عصر اول رسانه‌ها ” و شاهد ” عصر دوم رسانه‌ها ” هستيم (پاستر، 1377: 74-75).
كارکرد رسانه‌ها هرچند كه به لحاظ ماهيت ممكن است تفاوت معناداري با يكديگر نداشته باشند ولي به لحاظ شكل و ميزان اثربخشي و كارايي با هم متفاوت هستند و همين تفاوت در شكل و كاركرد است كه مي‌تواند ضمن تغيير در ميزان و سطح اثر بخشي، اعصار متفاوتي را در اين حوزه به ذهن متبادر سازد.
“در عصر اول رسانه‌ها، بعد از جريان تلفن كه يك نفر با يك نفر ارتباط برقرار مي‌كرد، گروه كوچكي از توليدكنندگان مي‌توانستند اطلاعات، آگاهي‌ها و اخبار را براي اقشار وسيعي از مخاطبان بفرستند. به اين معني كه با انتشار دسته اول اخبار و اطلاعات، ارتباط برتر و يك جانبه برقرار مي‌شد و به خصوص آنكه نشر در انحصار توليد‌كنندگان محدود و مصرف‌كنندگان بي‌شمار پيام‌ها بود. اين شكل از ارتباط چالش‌ها و پيامدهاي خاص خود را داشت و دانشمندان زيادي از جمله متفكران مكتب وابستگي، منتقدان جدي آن به شمار مي‌رفتند. وابستگي فرهنگي، سلطه‌ی فرهنگي غرب در جهان سوم، سلطه‌ی شركت‌هاي بزرگ ارتباطي (اجتماعي‐ فرهنگي) و توليد‌كنندگان فيلم‌هاي تلويزيوني و سينمايي آمريكا بر جهان سوم و غربي شدن، مهم‌ترين پيامدهاي عصر اول رسانه‌ها از منظر نظريه‌پردازان مكتب وابستگي و منتقدان جدي رسانه‌ها است” (بهرام‌پور، 1382: 7).
عصر دوم رسانه‌ها كه از ديدگاه نظريه‌پردازان با ظهور و شكل‌گيري نوع جديدي از جامعه همراه شده است، از طريق ادغام تكنولوژي‌هاي جديد ارتباطي ماهواره‌اي، با رايانه، تلويزيون و تلفن ظاهر شده است. در اثر چنين ادغامي، جانشين‌هاي تازه‌اي براي سيستم قبلي كه محدوديت‌هاي فني جدي داشت بوجود آمده و اين احتمال بسيار قوت مي‌گيرد كه نظامي مشترك از توليد‌كنندگان، توزيع‌كنندگان و مصرف‌كنندگان بوجود آيد. از اين رو در اين رسانه‌هاي الكترونيكي عامل تازه‌اي باعث شده است كه وضع كاملاً متفاوتي در روابط قبلي و مرزهايي كه هريك از اين گروه‌ها (توليدكنندگان، توزيع‌كنندگان و مصرف‌كنندگان) وجود داشت، پديدار شود. وضعيتي كه حتي قادر است سيستم گذشته را به طور كامل ساقط كند و از اعتبار بياندازد. مارك پاستر از نظريه‌پردازان پست مدرنيسم در تشريح عصر دوم رسانه‌ها چنين مي‌نويسد: ” تكنولوژي‌هاي جديد ارتباطي در حال از بين بردن عقيده‌ی ارتباط عده‌اي معدود با افراد بي‌شمار است. برخي از مرتبطان همواره قدرتمندتر از ديگران خواهند بود. اما فكر بزرگي كه در پشت قصه‌هاي… (اين رسانه‌هاي الكتريكي جديد) نهفته، آن است كه براي نخستين بار عده‌اي بسيار با عده‌اي بسيار وارد صحبت مي‌شوند. هر روز اشخاصي كه استطاعت تهيه لوازم رايانه و پرداخت صورت‌حساب تلفن خود را دارند مي‌توانند تهيه‌كننده، مجري، سردبير و شنونده‌ی خود باشند. هر روز كه مي‌گذرد داستان‌هاي آن‌ها بيشتر و بيشتر و داراي سبكي خاص، تحت تأثير كنش متقابل و توأم با فردگرايي مي‌شود. داستان‌هايي كه در ميدان‌هاي مختلف، براي شنوندگان گوناگون و به روش‌هاي متفاوت بيان مي‌شود"(پاستر،1377: 75). وي همچنين در ادامه مي‌نويسد : ” اين انفجار متكي به نوعي فن‌آوري است كه با چاپ و رسانه‌هاي نخستين عصر رسانه‌ها تفاوت دارد؛ ارزان، انعطاف پذير، در دسترسي فوري و آسان است “(پاستر،1377: 75).
تعاملي بودن^[23]، جمع‌زدايي^[24]، ناهمزماني^[25]، تمركززدايي^[26]، ظرفيت بيشتر^[27] و انعطاف‌پذيري^[28] از جمله مهم‌ترين ويژگي‌هاي وسايل ارتباطي همگاني در دوره‌ی كنوني به شمار مي‌آيند (شكر خواه، ۱۳۸۲). اين ويژگي‌ها باعث شده‌اند كه افراد استفاده كننده از ابزارهاي نوين، توانايي بالايي در تحول و ايجاد اطلاعات داشته باشند و بدين‌ترتيب ابزارهاي ارتباطي از حالت يكسويه بودن خارج شده و بيشتر جنبه‌ی تعاملي به خود بگيرند. بنابراين مي‌توان گفت صرف‌نظر از تأثيرات منفي تكنولوژي بر زندگي افراد كه نمي‌توان از آن غافل ماند، نبايد موافق با منتقدان تكنولوژي از جمله متفكران مكتب فرانكفورت بود كه بيشتر بر جنبه‌هاي منفي تكنولوژي اصرار داشتند و از آن تحت عنوان ” صنعت فرهنگ ” ياد مي‌كردند. زيرا در عصر دوم رسانه‌ها ظاهراً تضاد انحصاري ميان توليد كنندگان و مصرف كنندگان پيام‌ها از بين مي‌رود و توليد نه تنها ديگر يك طرفه نخواهد بود، بلكه در انحصار گروهي خاص قرار نخواهد گرفت. آن هم به اين دليل است كه ساخت و ويژگي‌هاي وسايل نوين ارتباطي از بيشتر جوانب با ساخت وسايل ارتباطي پيشين متفاوت مي‌باشد. هرچند كه از اين نكته نيز نبايد غافل شد كه تكنولوژي ارتباطي هم‌چنان در اختيار عده‌ی معدودي است كه از اين طريق مي‌توانند بر جريان اطلاع‌رساني تأثيرگذار باشند.
2-3-1 اینترنت
براي تعريف شبكه‌هاي اجتماعي كه در اينجا منظور شبكه‌هاي اجتماعي مجازي است؛ ابتدا بايد به تعريف مفاهيم شبكه، و اينترنت پرداخت، چون از يك‌سو شبكه، نقش بنيادي در توصيف جامعه در عصر اطلاعات ايفا مي‌كند و از سوي ديگر، شبكه‌هاي اجتماعي مجازي، صورت‌هاي تكامل يافته‌ی اينترنت است كه از درون آن پديدار شده‌است. ” شبكه مجموعه‌اي از نقاط اتصال يا گره‌هاي به هم پيوسته است. نقطه اتصال يا گره، نقطه‌اي است كه در آن يك منحني خود را قطع مي‌كند. اين كه نقطه اتصال چه چيزي است مشخصاً به نوع شبكه‌هاي مورد نظر بستگي دارد. ” براي مثال سيستم‌هاي تلويزيوني، استوديوهاي توليد سرگرمي، مراكز گرافيك رايانه‌اي، گروه‌هاي خبري و دستگاه‌هاي متحرك توليد، ارسال و دريافت علايم شبكه‌ی جهاني رسانه‌هاي جديد هستند كه كانون بيان فرهنگي و افكارعمومي در عصر اطلاعات مي‌باشند (كاستلز، 1380: 544).
با توجه به تعاريف ارائه شده، اينترنت در بستر شبكه معنا و مفهوم مي‌يابد و نمي‌توان اين دو را به صورت مستقل و جداي از هم فرض و يا تصور كرد، چرا كه ارتباط بين مجموعه‌اي از كاربران را فراهم مي‌سازد و همين ويژگي جمع‌گرايي مي‌تواند نقطه آغاز ورود به بكه‌هاي اجتماعي و تفكر در اين حوزه باشد.
شايد اينترنت بارزترين مثال از مفهوم دهكده جهاني باشد زيرا آن به كمك سه عنصر اساسي يعني اطلاعات، ارتباطات و فن‌آوري به ابزار اطلاعاتي، ارتباطي و فرا مليتي تبديل شده است كه به زمان، مكان و گروه خاصي تعلق ندارد و هركسي در هر نقطه‌اي از جهان و در هر زماني مي‌تواند از اطلاعات آن بهره‌مند شود (خواجوي، 1384: 59)
هر چند كه با رشد تكنولوژي دستيابي كامل و مطلق نيز به تمامي اطلاعات براي همگان و به طور مطلق امكان‌پذير نيست، اما سطح و ميزان دسترسي به اطلاعات در اين فضا آن‌قدر زياد و وسيع است كه باز هم نمي‌توان از مفهوم دهكده جهاني براي براي اينترنت چشم‌پوشي كرد.
ارتباطات رايانه‌اي قوانين خاص خود را دارد و نتايج متفاوتی هم از اين طريق به دست مي‌آيند . اما نكته‌ی قابل توجه در ارتباط اينترنتی اين است كه خصوصياتی از قبيل سن، جنسيت، نژاد، لهجه، طبقه‌ی اجتماعی، جذابيت چهره، سبك لباس پوشيدن، جذابيت فيزيكی، هوش، تيپ و نظاير آن، كه معيار قضاوت ما درباره‌ی افراد در دنيای غيرمجازی قرار می‌گيرد، در دنيای مجازی اينترنت وجود ندارند. پس مشخصه‌ی اصلی ارتباطات اينترنتي فقدان رابطه‌ی ” رو در رو ” و نبود حضور فيزيكی است كه فريب‌كاری و جعل هويت واقعی را ممكن می‌سازد (صديق بناي؛ 1385). با اين حال بعضي معتقدند كه اينترنت با آزاد كردن مردم از محدوديت جغرافيايي و موانعي مانند بيماري، ناتواني‌ها و نظاير آن به روابط اجتماعي بهتر انجاميده است. بر طبق نظر آن‌ها اينترنت به مردم اجازه مي‌دهد كه به گروه‌هايي با علايق مشترك كه پيش از اين ارتباط با آن‌ها آسان نبود، بپيوندند (اميداوار و صارمي، ١٣٨١: 58). برخي ديگر از مطالعات اخير نيز نشان مي‌دهد كه استفاده افراطي از اينترنت فرد را از جهان بيروني منزوي مي‌سازد و باعث مي‌شود كه زمان كم‌تري را صرف گذراندن با دوستان و خانواده بكند. همچنين استفاده افراطي از اينترنت ممكن است به افسردگي فرد منجر شود (:Kumari Rajani and chandio 2004).
به طور كلي اتصال به اينترنت به‌ويژه در كشورهاي در حال رشد، همواره با بحث‌هايي پيرامون تهاجم فرهنگي از طريق اين رسانه همراه بوده‌است. عده‌اي عقيده دارند كه اتصال به اينترنت و در دسترس قرار دادن آن براي عموم مردم، مي‌تواند بر فرهنگ و ارزش‌هاي هر كشوري تأثيرات منفي داشته باشد، بسياري از كشورها بنا بر ارزش‌هاي ملي، مذهبي و فرهنگي، اينترنت را به صورت محتاطانه مورد استفاده قرار داده‌اند، زيرا از طريق اين رسانه تصاوير و اطلاعات غيراخلاقي و نظاير آن كه معيارهاي فرهنگي و سنتي را تضعيف مي‌كند، نيز قابل دسترسي است. در نقطه‌ی مقابل عده‌ی ديگري عقيده دارند كه اطلاعات با ارزشي از طريق اين رسانه‌ی جهاني قابل دسترسي است كه ناديده گرفتن آن‌ها به ضرر كشورهاست (كوشا، 1380: 55).
به طور خلاصه مي‌توان مهم‌ترين آثار مثبت و منفي اينترنت در رابطه با مسائل اجتماعي و فرهنگي را اين گونه برشمرد:
الف. مزايا و آثار مثبت اينترنت
١. تبادل فرهنگي: اينترنت محيطي را فراهم مي‌آورد كه افراد در آن مي‌توانند به تبادل اطلاعات و افكار با يكديگر بپردازند. در صورت تبادل افكار ميان ساكنين يك منطقه با ساكنين مناطق ديگر (افراد غير بومي) به شرطي كه قصد تهاجم وجود نداشته باشد، فرهنگ بومي غني‌تر و پربارتر مي‌شود (علي احمدي و شمس عراقي،١٣٨٢:كوشا١٣٨٠).
٢. دسترسي آسان به منابع اطلاعاتي: اينترنت امكان دستيابي به اطلاعات را براي عموم مردم با حداقل هزينه و كوتاه‌ترين زمان ممكن فراهم آورده است (عبادي،١٣٨۴ : علي احمدي و شمس عراقي: ١٣٨٢ ؛ كميته سواد فناوري اطلاعاتي شوراي ملي پژوهش ايالات متحده: ١٣٨١).
٣. خارج شدن از انزوا: اينترنت اين فرصت براي افراد معلول يا منزوي (نظير برخي گروه‌هاي نژادي از جمله سياه پوستان در كشورهاي غربي) بوجود مي‌آورد تا بتوانند صداي خود را به سراسر جهان برسانند (علي احمدي و شمس عراقي: 1382؛ Lester and Koehler : 2003 ).
۴. تفريحات سالم: اطلاعات سرگرم‌كننده موجود در اينترنت اگر از ساير رسانه‌ها بيشتر نباشد لااقل كمتر هم نيست. بنابراين با بهره گرفتن از سرگرمي‌ها و بازي‌هاي گوناگون موجود در آن مي‌توان اوقات فراغت را به خوبي پر كرد (علي احمدي و شمس عراقي: 1382؛ Lester and Koehler :2003).
ب. معايب و آثار منفي اينترنت
١. تهاجم فرهنگي: كشورهاي غربي به ويژه آمريكا بر بيشتر فن‌آوري‌هاي روز، اطلاعات و جريان آن تسلط دارند. بنابراين همواره براي كشورهاي جهان سوم خطر تهاجم و يا استعمار فرهنگي كشورهاي غربي از طريق اينترنت وجود داشته است (علي احمدي و شمس عراقي، 1382: 45)
٢. افزايش شكاف طبقاتي: با توجه به اين که دسترسی به اينترنت نيازمند پشتوانه‌ی مالی افراد و کشورها، و برخوردار بودن از زيرساخت‌های فنی و مخابراتی می‌باشد، در نتيجه افراد، نهادها و کشورهايی به اين فن‌آوري نوين دسترسی پيدا خواهندکرد که از چنين پشتوانه‌ی مالی و فنی برخوردار باشند و کشورها، نهادها و افراد کم‌توان به لحاظ مادی و يا کشورهای توسعه نيافته به علت نداشتن پشتوانه‌های فنی و مخابراتی همچنان بر محروميتشان افزوده مي‌شود و بالعکس کشورها و افراد برخوردار از توانايی‌ها و دارايی‌ها بر دانايی آنان افزوده مي‌شود (عبادي،١٣٨۴ : 80)
٣. دسترسي آسان به منابع ممنوعه و بي تفاوتي نسبت به ارزش‌ها، هنجارها و ناهنجاري‌ها: استفاده ابزاری از امکانات اينترنت در جهت تأمين منافع اقتصادی، عدم امکان مديريت بر بسياری از سايت‌های اينترنتی و تواتمندی بالقوه‌ اينترنت برای ارائه و تبليغ ناهنجاري‌های اخلاقی، موجب نگرانی جدی بسياری از دست‌اندرکاران آموزش و پرورش، خانواده‌ها و نهادهای فرهنگی شده‌است. اين امر نگراني‌هايي را در مورد هرزه نگاري كودكان نيز به دنبال داشته است (محسني، ١٣٨٠: 85).
۴. سيطره‌ی زبان انگليسي: در محيط اينترنت سيطره‌ی زبان انگليسي امري واضح و روشن است . يك فرد براي كسب بيشترين اطلاعات از اينترنت، بايد دست‌كم درك متوسطي از زبان انگليسي داشته باشد . در حالي كه اين زبان، زبان بسياري از كشورهاي درحال توسعه نيست (كميته سواد فناوري اطلاعاتي شوراي ملي پژوهش ايالات متحده: ١٣٨١ ؛ علي احمدي و شمس عراقي: ١٣٨٢).
۵. نقض حقوق اوليه‌ی افراد: در اينترنت ممكن است اطلاعاتي مربوط به زندگي شخصي و خصوصي افراد منتشر شود كه اين اطلاعات توسط شبكه‌هاي بيمه، مالي و تجاري مورد خريد و فروش قرار گيرد (علي احمدي و شمس عراقي: ١٣٨٢).
2-3-2 شبكه اجتماعي^[29]
رسانه‎های اجتماعی بنا بر يک تعريف، رسانه‎هايی برای برقراری تعامل اجتماعی مبتنی بر وب هستند و راهی ارزان و قابل دسترس برای انتشار اطلاعات از سوی عموم کاربران‌. اين تعريف عام، بسياری از وب‌سايت‎های با کارکرد ارتباطی را در زمره‌ی رسانه‌هاي اجتماعی قرار داده است؛ فروم‎های اينترنتی، وبلاگ‎ها، شبکه‎های اجتماعی، ويكي‎ها و پادکست از اين قبيل هستند. اما يكي از پرکاربرترين انواع رسانه‎های اجتماعی را شبکه‎های اجتماعی تشکيل می‎دهند.
” از سال 1979 اولين فضای شبکه‎ای را تام تراسکات و جيم اليس از دانشگاه داک ايجاد كردند.” (کاپلان و هنلين^[30]،2010: 60). البته شبکه‎ای که آن‌ها ايجاد کردند با مفهومی که ما امروزه از رسانه‌ی اجتماعی درک می‌کنيم تفاوت‎هايی عمده دارد. رسانه‌ی اجتماعی در نزديكي هزاره‌ی جديد پا به عرصه وجود گذاشت (کاپلان و هنلين ،2010). نويسندگان اين شبکه‌ی اجتماعی اوليه به صورت آنلاين اقدام به نوشتن مطالب خود در آن می‎کردند. اين دفتر خاطرات گروهي را تشکيل می‎داد. اصطلاح “وبلاگ” اولين بار در همان زمان و به صورت مختصرشده يعنی “بلاگ"، يک سال بعدتر استفاده شد، زماني كه يک بلاگر به شوخی اسم “وبلاگ را” به “وی بلاگ^[31]” تغيير داد. افزايش دسترسی به اينترنت پرسرعت محبوبيت اين مفهوم را در جهت ايجاد سايت‎های شبکه‌ی اجتماعی همچون مای اسپيس (2003) و فيس بوک (2004) اضافه کرد. اين رشد قدم به قدم اصطلاح رسانه‌ی اجتماعی را ابداع کرد و آن را به برجستگی امروزي‌اش رساند.” (کاپلان و هنلين، 2010: 60).
“آندرياس کاپلان” دكتراي مديريت بازرگاني از انگلستان و “مايكل هنلين” داراي دكتراي علم مديريت از انگلستان به عنوان متخصصين بازاريابي و رسانه‌هاي اجتماعي، برای ارائه‌ تعريفی از رسانه‌ی اجتماعی سعی می‎کنند عمده‎ترين مفاهيم مشابه آن را شرح داده و نکات تمايز آن‌ها را برجسته كنند. دو مفهومی که تا حدودی مشابه مفهوم رسانه‎های اجتماعياند، مفاهيم وب2^[32] و محتوای عمومی‌شده کاربری (يو. جی. سی)^[33] هستند. وب 2 اصطلاحی است که اولين بار در سال 2004 استفاده شد تا راه جديدی برای انتشار محتوا و کاربردهای کوتاه از سوی اشخاص باشد. اين محتوا با همكاري و به روشی مشارکتی به طور مستمر به وسيله همه‌ی کاربران تغيير می‎يابد. محتوای عمومی‌شده کاربری نيز اصطلاحی است که در 2005 عموميت يافت و به طور معمول برای توصيف‌كردن اشکال مختلف محتوای رسانه‎ای به کار می‎رود که به طور عمومی قابل دسترس باشد و به وسيله کاربران نهايی توليد شده باشد. محتواهای عمومی‌شده کاربری بايد سه نياز اساسی را برآورده کند: 1. بايد روی وب‎سايت مورد دسترس عموم يا روی سايت شبکه‎های اجتماعی قابل دسترس گروه منتخب مردم منتشر شود، 2. بايد حجم خاصی از تلاش‎های ايجادکننده را نشان دهد؛ 3. در نهايت بايد خارج از روزمرگی و تمرينات حرفه‎ای خلق شده باشد (کاپلان و هنلين،2010: 61). کاپلان و هنلين با توضيح اين دو مفهوم مشابه و با بهره گرفتن از آن‌ها اظهار می‌کنند که رسانه اجتماعی يک گروه از کاربردهای مبتنی بر وب است که بر پايه‎های تکنولوژيكي و ايدئولوژيكي وب 2 ساخته شده و خلق و تبادل محتوای عمومی‌شده کاربران را فراهم می‎کند (کاپلان و هنلين ،2010: 70).
کاپلان و هنلين يک طرح برای طبقه‎بندی انواع رسانه‎های اجتماعی براساس تئوری حضور اجتماعی، ثروت رسانه‎ای، بيان خود و افشاي خود ارائه کرده‌اند که بر اساس آن شش نوع متفاوت از رسانه اجتماعی يعنی پروژه‎هاي مبتنی بر همکاری، وبلاگ‎ها و ميکروبلاگ‎ها، جماعت‎های محتوايی، سايت‎های شبکه اجتماعی، جهان بازی مجازی و جماعت‎های مجازی قابل شناسايی است (ويكي پديا, 1390).
شبکه‌های اجتماعی مجازی تنها ابزارهای تکنولوژيكي جديدی نيستند که امکانات جالب توجهی را در اختيار کاربران اينترنتی قرار داده باشند. شبکه‌های اجتماعی را فراتر از گونه‌ای وب‌سايت می‌توان به‌عنوان رسانه‌های جديدی در نظر گرفت که در ساختارهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سياسی تغييراتی ايجاد کرده‌اند. چالش‌هايی که شبکه‌های اجتماعی در سال‌های اخير با آن‌ها مواجه بوده‌اند، حوزه‌هايی فراتر از فضای مجازی را تحت تأثير قرار داده است. شبکه‌های اجتماعی از سويی به عنوان يكي از گونه‌های رسانه‌های اجتماعی، امکانات تعاملی قابل توجهی برای کاربران اينترنتی فراهم کرده‌اند و در افزايش مشارکت شهروندان در برخی فرايندها مؤثر بوده‌اند؛ از سويی اين شبکه‌ها با آسيب‌های گسترده‌ای در حوزه‌هايی از قبيل حريم خصوصی، کپی‌رايت، اعتياد مجازی، سوء استفاده از کودکان، دزدی اطلاعات و هويت و مواردی اين‌چنينی مواجه بوده‌اند. اين شبکه‌ها هم‌چنين عرصه‌‌ی ارتباطات سياسی را نيز متحول کرده‌اند. رويدادهای سياسی سال‌های اخير از انتخاب باراک اوباما به رياست‌جمهوری امريکا گرفته تا… همگی متأثر از فعاليت‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی بودند. در حوزه‌‌ی ارتباطات بين‌الملل نيز شبکه‌های اجتماعی محل توجه هستند و برخی کشورهای شرقی مانند چين و روسيه که دغدغه‌ی‌ حفظ فرهنگ ملی برايشان اهميت دارد با تقويت شبکه‌های اجتماعی بومی تلاش کرده‌اند کاربرانشان را از شبکه‌های اجتماعی بين‌المللی که در مالكيت شرکت‌های امريكايي هستند، دور کنند. شبکه‌های اجتماعی هم‌چنين بر شکل‌های سرمايه‌ اجتماعی و اقتصادی و نحوه‌ی تبديل آن‌ها به يکديگر نيز مؤثر بوده‌اند و عرصه‌ی اقتصاد را نيز بي‌نصيب نگذاشته‌اند (جعفري، 1389: 60)
حميدرضا ضيائی‌پرور، پژوهشگر و مدرس دانشگاه در مقاله‌اي كه در نشست “شبكه‌های اجتماعی، فرصت‌ها و تهديدها” با عنوان “۳۰ ويژگی شبكه‌های اجتماعی” در سال 89 ارائه كرد؛ اين 30 ويژگي را به شرح زير برشمرد:

کارآفرینی دوره‌ای(نوبتی): این موضوع به تغییر و تعویض نوبتی کارآفرینان در سازمان اشاره دارد.در این حالت کارآفرین سازمانی، از یک فرصت(پروژه)بهره برداری شده به یک فرصت در حال شکل گیری(بالقوه) منتقل می‌گردد.این انتقال غالباً با پاداش‌های مهم و قابل توجه همراه است.
۲-۹-۴مدل کارآفرینی سازمانی آنتونیک و هیسریچ^[۲۴]
مدل کارآفرینی سازمانی آنتونیک و هیسریچ
این مدل در سال ۲۰۰۲ توسط بوستجان آنتونیک و رابرت هیسریج ، اساتید دانشگاه اسلوونی وکلیوند آمریکل طرح ریزی شده است. به زعم پژوهشگران این مدل ،کارآفرینی سازمانی منشاء سر زندگی و عملکرد مثبت سازمان ها می باشد. ویژگی اصلی این مدل توجه طراحان در بکارگیری الگوی کارآفرینی سازمانی و نقش مولفه های سازمانی درآن از دیدگاه جهانی است.
مولفه ی محیطی
پویایی ارتباطات محیطی
فرصت فنآوری
تقاضا برای محصولات جدید

وضوح رقابتی
کارآفرینی سازمانی
نتایج
سرمایه گذاری مخاطره آمیز
فعالیت مبتکرانه
ارتباطات فعال
رشد و توسعه
سودآوری
بقاء
مولفه های سازمانی
ارتباطات سازمانی
کنترل رسمی
نظارت محیطی
ارزش های مبتنی بر رقابت
ارزش های مبتنی بر افراد
شکل (۲-۴) مدل کارآفرینی آنتونیک و هیسریج(علی اکبر فرهنگی ،۵۱۳،۱۳۸۶)
طراحان این مدل مبانی نظری مدل خود را در چهار بعد متمایز به شرح زیر بیان نموده اند:
بعد اول:سرمایه گذاری مخاطره آمیز شرکت در جست و جوی ورود به کسب و کارهای جدید مرتبط با محصولات فعلی شرکت.
بعد دوم: بعد نو آورانه که به خلق محصولات، خدمات و فن آوری جدید اشاره دارد.
بعد سوم: باز اندیشی و نو سازی سازمان که مبتنی بر تدوین مجدد استراتژی، ساختار دهی مجدد و تغییر سازی می باشد.
بعد چهارم: ارتباط سازمانی تعاملی که منعکس کننده ی جهت گیری مدیریت عالی سازمان در تعقیب مزایای رقابتی، خطر پذیری و نحو ه تعامل با محیط است.
نتیجه گیری حاصل از تحلیل داده ها نشان می دهد که کارآفرینی سازمانی یک پیش بینی بسیار مهم در دستیابی به رشد سازمان است. در وافع این مدل نشان می دهد که سازمان هایی که از ارتباطات سازمانی فعالانه در مواجه با محیط استفاده می کنند،از قابلیت های بالاتری در رشد،سودآوری و کارآفرینی سازمانی بر خوردار هستند(علی اکبر فرهنگی،۵۱۳،۱۳۸۶)
۲-۹-۵مدل کارآفرینی سازمانی کوراتکو و دیگران
کوراتکو و همکارانش ^[۲۵] در سال ۱۹۹۳ مدل تعاملی کارآفرینی را، که بر اساس سه عامل مشخصات سازمانی، مشخصات فردی، و حادثه ناکهانی، ارائه کردند که در زیر به آنها اشاره می شود:
ویژگی های سازمانی: عبارت است از حمایت مدیریت ارشد سازمان، استقلال و آزادی در انجام کار، پاداش های مناسب، آماده بودن سازمان برای انجام فعالیت کارآفرینانه و وجود حد و مرزهای سازمانی.
ویژگی های فردی: تمایل به مخاطره پذیری، تمایل به آزادی عمل و استقلال کاری، نیاز به توفیق، هدف گرایی و داشتن آرمان و نیز مرکز کنترل داخلی.
وقایع تسریع کننده/حادثه ناگهانی: تصمیم به انجام فعالیت کارآفرینانه در سازمان در نتیجه تعامل بین سه عامل ویژگی های سازمانی، ویژگی های فردی، نوع حادثه ناگهانی، که موجب ایجاد انگیزه در کارآفرینی می شود، صورت می پذیرد. ترکیبات گوناگونی از این سه عامل می تواند منجر به بروز رفتارهای کارآفرینانه شود، که به ۳ حالت آن اشاره می گردد:
شرایط نوع A: حالتی که سازمان به تکنولوژی های مدرن نیاز دارد و از طرفی مدیریت ارشد از نوآوری به شدت حمایت می کند. در این حالت، افرادی که توانایی انجام رفتارهای خلاقانه و کارآفرینانه دارند، شرایط را برای شروع فعالیت، مناسب می بینند.
شرایط نوع B: حالتی که در آن سازمان دچار تغییرات اساسی (در ساختار و محتوا) شده و در آن، نوآوری و خلاقیت تشویق و ترغیب می گردد. در این شرایط، کارکنانی که نیاز به توفیق زاید دارند، پس از یک دوره تصلب و انجماد سازمانی و گرفتار بودن در زنجیره مقررات و قوانین خشک اداری، شرایط را برای بروز رفتارهای کارآفرینانه، مناسب می سازد.
شرایط نوع C: حالتی که در آن ، سازمان از طرفی به واسطه برخی محدودیت های درون و برون سازمانی مجبور به کاهش هزینه ها شده است و از طرفی، بصیرت و دور اندیشی مدیریت ارشد، زمینه را برای ظهور ایده های خلاقانه و نوآورانه در سطح وسیعی فارهم کرده است. در این شرایط ، افرادی که نیاز به استقلال و آزادی عمل بیشتری دارند، به فعالیت های کارآفرینانه ترغیب خواهند داشت.
از جمله شرایط دیگری که می تواند موجب بروز رخدادهای تسریع کننده کارآفرینی شود، عبارت است از وجود فضای رقابتی-حیثیتی ، بی ثباتی بازار یک شرکت به واسطه تغییرات ، ایجاد تقاضاهای جدید برای کالاها و خدمات.
ویژگی های سازمانی
۱-حمایت مدیریت
۲-اختیار کاری
۳-تشویق و پاداش
۴-آماده بودن سازمان
۵-موانع سازمانی

شکل ۱۴- طراحی مدل پیش بینی با روش MLP…………………………………………………………..110
شکل ۱۵- طراحی مدل MLP برای بازه های زمانی مختلف …………………………………………۱۱۱

شکل ۱۶- طراحی مدل پیش بینی با روش KNN……………………………………………………….113
شکل ۱۷- طراحی مدل KNN برای بازه های زمانی مختلف ………………………………………۱۱۴
فهرست نشانه های اختصاری
CBM= Condition Based Maintenance
CMMS=Computerized maintenance management system
CRISP-DM= CRoss-Industry Standard Process for DataMining
DT=Decision Tree
FA= Factor Analysis
FP=False Positive
H= Hidden Layer
ISF= Independence Significance Feature
KNN= K Nearest Neighbor
LR= Learning Rate
M= Momentum
MLP= Multilayer Perceptron
PCA= Principal Component Analysis
PDM= Predictive Maintenance
PM=Preventive Maintenance
TP=True Positive
WMS= Weighted Mean Slop
فصل اول
۱-مقدمه و طرح مسئله
۱-۱-مقدمه
در عصر حاضر و در حالی که کارخانجات صنعتی بزرگ به دنبال ایجاد تغییرات در درون خود هستند تا بتوانند در رقابت با سایر رقبای خود در تحولات جهانی شدن موفق گردند این بحث نگهداری و تعمیرات است که بطور جدی و موثر مسیر استراتژی تولید را در کارخانه های صنعتی مشخص می نماید.امروزه ،کارخانه های صنعتی به شدت درگیر مباحثی همچون کاهش هزینه ها ،توان رقابت بالا ، بهبود مستمر،بحران انرژی و افزایش کیفیت و کمیت محصولات هستند که در این راستا اندیشیدن پیرامون نگهداری و تعمیرات به عنوان یک امر استراتژیک جهت رسیدن به اهداف فوق بسیار مهم و انکارناپذیر جلوه می کند.همواره رقابت ، عامل فشار بر کارخانجات تولیدی بوده است. به منظور کنترل و مدیریت این فشار، کارخانجات تولیدی می بایست ضمن کاهش هزینه ها، کیفیت و راندمان محصولات خود را افزایش داده و انعطاف پذیر نیز باشند[۱, ۲] .با توسعه فناوری اطلاعات میزان و سرعت دسترسی به اطلاعات بطور فوق العاده ای افزایش یافته است.از طرفی پیشرفت تکنولوژی نیز منجر به افزایش دستیابی موسسات و سازمانها به منابع وسیع اطلاعاتی شده وامکان تحقیق وبررسی موضوعات مختلف را برای سازمانها فراهم نموده است[۳]. بنابراین نکته قابل توجه در سناریو جدید پیرامون مدیریت نگهداری و تعمیرات، آماده و در دسترس نگهداشتن تجهیرات در زمان نیاز است.یک کارخانه بسیار بزرگ با چندین هزار دستگاه متنوع از پیچیدگی بالایی در فعالیت نگهداری و تعمیرات(نت) برخوردار است. تصمیم گیری پیرامون استراتژی نت نیازمند دانشی است که منطبق بر واقعیت سازمان باشد.از طرف دیگر کسب دانش مفید نیازمند استفاده و تحلیل صحیح از داده ها می باشد.لذا استفاده از داده ها و اطلاعات و چگونگی کار با آنها در طول مراحل پیاده سازی استراتژی نگهداری و تعمیرات از جایگاه ویژه ای برخوردار است [۴, ۵].
۱-۲- تشریح و بیان مساله
آنچه در سالهای اخیر توجه مدیران صنایع مختلف را در دنیای رقابتی امروز به خود جلب کرده است ، کاهش هزینه های تولید و در نتیجه کاهش قیمت نهایی محصولات است. در این میان هزینه های تعمیراتی ، مهمترین هزینه قابل کنترل در صنایع است و طبیعی است که کاهش آن در دستور کار مدیران صنعت قرار گیرد . یکی از مهمترین ابزارهایی که برای نیل به این هدف در اختیار مسئولین قرار دارد استفاده از روش های نوین نگهداری و تعمیرات بر اساس پایش وضعیت دستگاه ها است که بخصوص در صنایع تولید مداوم ، نظیر نفت ،گاز و پتروشیمی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. فلسفه وجودی روش های تعمیراتی از قبیل نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه^۱ و نگهداری و تعمیرات پیشگویانه^۲ ارائه راهکارهایی جهت کاهش هزینه های تعمیراتی و در نتیجه افزایش بهره وری واحد های تولیدی است[۶].
عموما نگهداری و تعمیرات یا در زمان های مشخص و از قبل تعیین شده انجام می شود یا اینکه هر وقت خرابی رخ داد بسته به نوع خرابی تعمیر مرود نظر انجام می شود.اگرچه انجام تعمیرات پیشگیرانه می تواند تعمیرات ناگهانی و غیرمترقبه را کاهش دهد اما همچنان باعث کاهش دردسترس بودن و افزایش هرینه های تعمیرات می گردد. گاهی تعمیرات پیشگیرانه روی تجهیز انجام می شود درحالیکه تجهیز به خوبی کار می کند و نیازی به تعمیر و توقف ندارد
^۱Preventive Maintenance(PM)
^۲Predictive Maintenance(PDM)
اما چون نگهداری از قبل در بازه زمانی خاصی برنامه ریزی شده است بایستی طبق روال خود انجام شود.یک سیاست مناسب در نگهداری و تعمیرات می گوید تعمیر زمانی باید انجام شود که نیاز باشد[۶].
پیشرفت تکنولوژی باعث افزایش پیچیدگی در هر دوصنعت ماشین آلات و سیستمهای تولید شده است.صنایع مدرن دایما به کار کردن با قابلیت اطمینان بالا ، ریسک محیطی پایین و امنیت افراد که در حال انجام فرایندهای خود با بیشترین بازدهی هستند وابسته است.بنابراین پیشگیری از شکست و تشخیص سریع و ابتدایی مشکلات سیستمها و ماشین ها عمر کارکرد ماشین آلات صنعتی را افزایش می دهد[۷].
کارخانجات صنعتی نباید دیگر تصور کنند که خرابی های تجهیزات تنها پس از مدت زمان ثابتی که در حال کار هستند اتفاق می افتد.آنها باید استراتژی های نگهداری آنلاین و پیشگویانه را گسترش دهند که بتوانند تصور کنند که هر خرابی در هر زمانی ممکن است بطور تصادفی رخ دهد.آغاز خرابی و شکست تجهیزات ممکن است خود را در داده های بوجود آمده از روش های مختلف آشکار سازد.تجهیزات علایم و نشانه هایی از خود بروز می دهند که می گویند این تجهیزات باید تعمیر یا جایگزین شوند و یا رها شوند تا به کار خود ادامه دهند[۸].
تشخیص اشتباه و عیب در مراحل اولیه آسیب برای جلوگیری از نقص و عیب فنی در طول کارکرد و عملیات لازم است.این مساله سود قابل توجهی را در رسیدن به استفاده از تکنیکهای بهینه سازی در عملیات واحد صنعتی با بهبود استفاده از منابع در سطوح مختلف از فرایند تصمیم گیری بر می گرداند.فرضیه نگهداری شرطی یک مشاهده منظم از شرایط واقعی از تجهیزات بر اساس ویژگی های مهم و برجسته و موثر آنها و کارایی عملکرد از سیستمهای فرایندی است که باعث اطمینان از حداکثر کردن فاصله بین تعمیرها ، کاهش هزینه تعمیرات برنامه ریزی نشده ناشی ازخرابی ماشین آلات و بهبود دسترسی جامع از عملکرد واحد های صنعتی خواهد بود.یکی از مهمترین و به صرفه ترین تکنیکهای موثر نگهداری ، نگهداری مبتنی بر شرایط(CBM)¹ است[۸].
^۱Condition Based Maintenance
استفاده از نگهداری و تعمیرات پیشگویانه یا همان نگهداری مبتنی بر شرایط باعث رسیدن به پیشرفتهای بزرگی در هزینه های نگهداری و تعمیرات ، کاهش خرابیهای برنامه ریزی نشده ماشین آلات^۱ ، کاهش زمان ازکارافتادگی(بیکاری) ناشی از تعمیر^۲ تجهیزات و بهبود موجودی قطعات یدکی می شود[۷].
نگهداری پیشگویانه  یکی از استراتژی‌های نگهداری و تعمیرات است که بر مبنای آن در بازه‌های زمانی معین و یا بصورت مستمر تعدادی از پارامترهای تجهیرات اندازه‌گیری می‌شود و بر اساس این داده‌ها برای تعمیر و یا تعویض قطعات و تجهیزات تصمیم‌گیری می‌شود.
۱-۳- هدف از انتخاب موضوع
هدف از اجرای برنامه نگهداری و تعمیرات پیشگویانه شناسایی و تشخیص عیوب تجهیزات از بدو پیدایش و برنامه ریزی به موقع جهت انجام اقدامات اصلاحی است.
روش نگهداری و تعمیر پیشگویانه بر این اصل استوار است که دستگاهی را که با شرایط مطلوب در حال کارکرد است نباید برای تعمیر باز کرد. در این روش تلاش می شود با بهره گرفتن از تکنیکهای مناسب هر دستگاه نظیر لرزه نگاری^۳ ، ترموگرافی^۴ ، صوت سنجی^۵ ، آنالیز روغن^۶ و
سایر تکنیکها ضمن رسیدن به حد اکثر بهره وری ، دستگاه فقط هنگام نیاز به تعمیر باز شود و همچنین با اعمال تعمیرات کوچک و به موقع ، نظیر هم محوری و بالانس ، از نتایج زیانبار خرابی های ثانویه که معلول مشکلات کوچک هستند پیشگیری شود.[۹]
_______________________________________________________
^۱ Unscheduled Machine Failures
^۲ Repair Downtime
^۳Vibration Monitoring
^۴ Thermography
^۵ Sound or acoustic Monitoring

نمودار ۳۲-۴ اثر تیمار مزرعه بر وزن خشک برگ هویج
بررسی نتایج اثر مزرعه (نمودار ۳۲-۴) بر وزن خشک برگ هویج نشان داد بیشترین وزن خشک برگ هویج در مزرعه­ آلوده­ی شماره ۱ وجود داشت (۱۳/۲ گرم). وزن خشک برگ هویج مزرعه آلوده­ی شماره ۱ با مزرعه آلوده­ی شماره ۲ و مزرعه شاهد تفاوت معنی­داری داشت (به ترتیب ۱۳/۲، ۰۱/۲ و ۷/۱ گرم).
نمودار ۳۳-۴ اثر تیمار­های مکان در مزرعه بر وزن خشک برگ هویج
بررسی نتایج اثر متقابل مکان­های مختلف کاشت و مزارع آلوده و شاهد (نمودار ۳۳-۴) بر وزن خشک برگ هویج نشان داد بیشترین وزن خشک برگ هویج در منطقه­ شوش و دزفول به ترتیب در مزرعه­ آلوده­ی شماره ۲ و ۱ وجود داشت (به ترتیب ۳۵/۲ و ۳۵/۲ گرم) وزن خشک برگ هویج مزرعه آلوده­ی شماره ۱ در منطقه دزفول با مزرعه آلوده­ی شماره ۲ تفاوت معنی­داری نداشت (به ترتیب ۳۵/۲ و ۱۸/۲ گرم) ولی با مزرعه شاهد دارای اختلاف معنی­داری بود (۲ گرم). همچنین در منطقه­ شوش وزن خشک برگ هویج در مزرعه آلوده­ی شماره ۲ با وزن خشک برگ هویج در مزرعه آلوده­ی شماره ۱ تفاوت معنی­داری نداشت ( به ترتیب ۳۵/۲ و ۲۶/۲ گرم). ولی با وزن خشک برگ هویج در مزرعه شاهد دارای تفاوت معنی­دار بود(۶۴/۱ گرم).

۴-۴-۴ وزن خشک ریشه هویج

نتایج تجزیه واریانس تیمار وزن خشک ریشه هویج در جدول (۴-۴) آورده شده است. اثر تیمارهای مکان و مزرعه در سطح آماری ۱ درصد بر وزن خشک ریشه هویج معنی­دار گردید، اما اثر متقابل مکان در مزرعه بر وزن خشک ریشه هویج در سطح آماری ۵ در­صد معنی­دار شد. همچنین اثر تیمار تکرار مکان بر وزن خشک ریشه هویج معنی­دار نبود
نمودار ۳۴-۴ اثر تیمار مکان بر وزن خشک ریشه هویج
بررسی نتایج اثر مکان (نمودار ۳۴-۴) بر وزن خشک ریشه هویج نشان داد که در منطقه شوش و دزفول به ترتیب دارای بالاترین وزن خشک ریشه هویج بود (به ترتیب ۸۱/۷، ۸۴/۷ گرم). همچنین وزن خشک ریشه هویج در منطقه­ شوش و دزفول با منطقه باوی تفاوت معنی­داری داشت (به ترتیب ۸۱/۷، ۸۴/۷ و ۹۶/۵ گرم).
نمودار ۳۵-۴ اثر تیمار مزرعه بر وزن خشک ریشه هویج
بررسی نتایج اثر مزرعه (نمودار ۳۵-۴) بر وزن خشک ریشه هویج نشان داد بیشترین وزن خشک ریشه هویج در مزرعه­ آلوده­ی شماره ۱ وجود داشت (۶۸/۷ گرم). وزن خشک ریشه هویج مزرعه آلوده شماره ی ۱ با مزرعه آلوده­ی شماره ۲ و مزرعه شاهد تفاوت معنی­داری داشت (به ترتیب ۶۸/۷، ۳۵/۷۲ و ۵۷/۶ گرم).
نمودار ۳۶-۴ اثر تیمار­های مکان در مزرعه بر وزن خشک ریشه هویج
بررسی نتایج اثر متقابل مکان­های مختلف کاشت و مزارع آلوده و شاهد (نمودار ۳۶-۴) بر وزن خشک ریشه هویج نشان داد بیشترین وزن خشک ریشه هویج در منطقه­ شوش در مزرعه­ آلوده­ی شماره ۱ وجود داشت (۰۱/۹ گرم) وزن خشک ریشه هویج مزرعه آلوده­ی شماره ۱ در منطقه شوش با مزرعه آلوده­ی شماره ۲ و مزرعه شاهد تفاوت معنی­داری داشت (به ترتیب ۰۱/۹، ۵۷/۷ و ۸۶/۶ گرم).
بررسی تاثیر آلودگی نفت سفید بر مزارع سبزی نشان داد که وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه و درمزارع آلوده به نفت سفید افزایش یافت. از افزایش وزن تر و خشک در سایر گونه­ ها در هر دو بخش هوایی و ریشه نتیجه گیری شد، احتمالا به این دلیل می­باشد که گیاهان به آلودگی حساس نیستند و ناشی از افزایش فتوسنتز و ماده­سازی در این گیاه است. به طور کلی بیان شده نیازهایی که گیاه باید از خاک تامین نماید شامل آب، عناصر غذایی، اکسیژن برای تنفس ریشه و فراهم نمودن زیستگاه مناسب برای رشد ریشه­ها می­باشد و هر گونه اختلال در موارد فوق می ­تواند سبب کاهش یا توقف رشد گیاه شود که اثرات آن در بخش­های هوایی دیده می­ شود. ترکیبات هیدرو کربنی می­توانند با مواد آلی خاک ترکیب شوند در نتیجه باروری و حاصلخیزی خاک کاهش و باعث نا­مناسب شدن تهویه خاک گردند. کاهش بیشتر وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه در منطقه باوی در اثر شوری خاک باشد.

افزایش وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه در مزارع آلوده به نفت سفید موجود در هر منطقه و هم چنین مزارع آلوده هر سه منطقه نسبت به هم یکسان نبود. که می­توان نتیجه گرفت که این تفاوت موجود در بین مزارع آلوده به نفت سفید به غلظت نفت سفید استفاده شده برای از بین بردن علف­های هرز می­باشد در صورتی که از غلظت بیشتری برای ازبین بردن علف هرز استفاده شده باشد کاهش وزن خشک اندام هوایی و ریشه بیشتر است. چاقری و همکاران، (۱۳۸۵) درپژوهشی تأثیرات آلودگی خاک در غلظت ^۱- g.kg 45 گازوئیل بر میزان جوانه زنی، وزن تر، خشک و رشد طولی اندام­های هوایی و ریشه گونه­ های شبدر (Trifolium repens L)، ذرت (Zea mays L)، جو (Hordeum vulgaris L)، گندم Triticum.lontherium.L))، یونجه ( (MedicagosativaLگلرنگ Carthamu tintorius L)) مورد بررسی قرار دادند .که کاهش وزن­تر ریشه و ساقه در گیاهان گندم، جو و یونجه مشاهده شد که دلیل این کاهش را ناشی از تشکیل غشای روغنی هیدروکربنی در اطراف ریشه دانستند که مانع از رسیدن آب به ریشه ها می­ شود
بینت و پورتال^[۱۰۷] (۲۰۰۰)، بررسی وزن خشک ریشه و اندام هوایی گیاه علف چاودار در خاکی حاوی یک گرم بر کیلو گرم ترکیبات PAHs پس از گذشت ۴۰ روز دریافتند که وجود این ترکیبات در خاک باعث کاهش وزن خشک ریشه و اندام هوایی می­گرددتحقیقاتی که توسط پالمروث و پیچل^[۱۰۸] (۲۰۰۲)، در زمینه گیاه پالایی انجام گرفت نشان داد، کل وزن خشک تولیدی مجموعه لگوم­ها و گراس­های به کار رفته تحت تاثیر گازوئیل، مقادیر کمتری را نسبت به تیمار شاهد(غیر آلوده) نشان داد و گیاهان تحت این شرایط آلودگی نسبت به تیمار شاهد از بلندی کمتری برخوردار بودند. سمیت گیاهی می ­تواند عامل مشاهده این چنین کاهش­هایی در وزن خشک گیاهان باشد. ویلتس و همکاران^[۱۰۹]، (۱۹۹۸)،دریافتند تمام فاکتورهای گیاهی یونجه در خاک آلوده به ۲۰۰۰۰ میلی­گرم بر کیلو­گرم نفت خام دچار کاهش شدند.

۵-۴ رنگیزه­های برگی

(جدول) ۵-۴ تجزیه واریانس اثر آلودگی نفت سفید بر رنگیزه­های برگی

 

		میانگین مربعات
منابع تغییر	درجه آزادی	کلروفیلa	کلروفیلb	کلروفیل کل
مکان	۲	**۵۱/۳۱۳	**۰۹/۲۹	**۳۱/۵۳۳
تکرار مکان	۶	**۲۲/۳۵	ns37/0	**۷۳/۴۰
گیاه

موضوعی تحت عنوان بررسی تغییرات سبک زندگی در جامعه روستایی ایران در سال ۱۳۸۸ توسط مصطفی ازکیا و دیگران اجرا شده است، در این مطالعه تغییرات سبک زندگی در روستای مورد مطالعه از اصلاحات ارضی تا به امروز بررسی شده است. برای این منظور و براساس چارچوب نظری به‌کار گرفته در این تحقیق با تأکید بر دیدگاه بوردیو و اینگلهارت به تبیین تغییرات سبک زندگی در جامعه روستایی با تأکید بر نسل پرداخته شده است. در این پژوهش از روش‌های کیفی و کمی در علوم اجتماعی و با بهره‌گیری از رویکردهای جدید در مطالعات توسعه روستایی، از جمله، روش ارزیابی سریع روستایی (درجهت شناخت اجمالی روستا) و از روش ارزیابی مشارکتی روستایی (برای بهره‌گیری از توانایی، درک و شناخت روستاییان نسبت به تحولات تاریخی روستا و پتانسیل‌های جامعه روستایی، تدوین نقشه، جدول و…) استفاده شده است. در روش کمی با بهره گرفتن از رگرسیون لجستیک به آزمون مدل نظری پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که سن و سرمایه فرهنگی ۸۶/۱ از تغییرات سبک زندگی را در جامعه روستایی تبیین می‌کند. در مجموع می‌توان گفت متغیر نسل نقش مهمی در تغییرات ایجاد شده در سبک زندگی روستایی دارد. جایگزینی نسلی در روستا و افزایش تحصیلات نسل سوم جامعه روستایی را با تغییرات گسترده رو‌به‌رو کرده است.

تأثیر اصلاحات ارضی بر شکل روستاهای ایران عنوان تحقیق دیگری است که توسط عیسی حجت در سال ۱۳۸۳ انجام یافته است و در نتایج این تحقیق چنین اشاره شده است که اصلاحات ارضی در ایران ازسویی بخش کثیری از دهقانان را از ستم ارباب رهانید و از سویی دیگر، با حذف مدیریت تولید زراعی و کشاندن سرمایه‌ها از روستا به شهر، افول تولید کشاورزی و مهاجرت به شهرها را باعث گردید. روستای پس از اصلاحات ارضی تحت تأثیر این پی‌آمدها، به شهر وابسته گشت، الگوی گسترش و معماری/ شهری را پذیرفت و خزشی تدریجی از موقعیت پیشین به سمت جاده ـ به مثابه شریان دسترسی و بهره‌مندی از خدمات شهر ـ را آغاز کرد. حصارهای درهم تنیده پیشین شکسته شد، فضاهای سکونتی شبه شهری وسعت یافت و ورود و استفاده از مصالح و شیوه‌های غیر بومی ساخت و ساز چهره روستا را تغییر داد.
علیرضا اسماعیلی در سال ۱۳۵۴ تحقیقی تحت عنوان روند، ساختار و کارکرد توسعه سیاسی ـ اقتصادی از اصلاحات ارضی تا انقلاب اسلامی (۱۳۴۲ـ ۱۳۵۷) انجام داده‌اند که در این تحقیق به ۲ عامل افزایش قیمت نفت و اجرای اصلاحات ارضی بیشتر تأکید شده مطابق نتایج این پژوهش علیرغم افزایش قدرت اقتصادی مردم توسعه‌ی پایدار شکل نگرفت. که ویژگی‌ها، ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های جامعه ایران به جوامع غربی و شرقی و توسعه یافته سازگار نیست، لذا نظریه‌های توسعه (نوسازی) و (توسعه‌نیافتگی) (وابستگی) با جامعه ما هماهنگ نیستند، لذا نمی‌توان برای توسعه به‌راحتی الگوی کشورهای توسعه‌یافته را انتخاب و متناسب با آن به جلو حرکت کرد، زیرا کشور را با چالش روبه‌رو می‌کند که در جامعه‌ی ما چنین شد و نتیجه‌ی آن انقلاب اسلامی گردید. لذا رویکرد و چارچوب نظری برای توسعه باید داخلی و متناسب با ظرفیت و پتانسیل‌های جامعه باشد. لذا به نظر می‌رسد الگوی توسعه دکتر سیف ا… سیف‌الهی با توسعه اقتصادی ـ اجتماعی کشور ایران هماهنگ‌تر باشد. مطابق با این نظریه ضعف عوامل داخلی و دخالت عوامل خارجی سبب شکل‌گیری نظام اجتماعی ناموزون در ایران گردید و این نیز به نوبه خود روابط اجتماعی ناعادلانه در جامعه را دامن زد و باعث ایجاد نابرابری‌های اجتماعی و مشکلات و مسایل اجتماعی و عدم توسعه‌ی سیاسی ـ اقتصادی گردید. به‌عبارت دیگر عناصر ناهمگون تشکیل دهنده جامعه ایران از یک طرف و عوامل بیرونی از طرف دیگر باعث نظام اجتماعی ناموزون و ناهماهنگ گردید و این نظام ناموزون همراه با نفوذ و گسترش سرمایه‌داری اروپائی قرن ۱۹ و اقتصاد جهان قرن ۲۰ باعث توسعه اقتصادی ـ اجتماعی ناپایدار و ناموزون در ایران گردید.
به نظر طالب (۱۳۶۶) مدیریت اربابی و نظام بزرگ مالکی در چهارچوب سازماندهی بنه‌ها در ایران به علل مختلف از جمله کاهش تعلق خاطر زارع به زمین، خود موجب پراکنش اراضی کشاورزی بوده است.
براساس تحقیقات هوشنگ بافکر و همکاران (۱۳۶۶) در گزآباد بجنورد، نظام ارباب رعیتی، قوانین ارثی و رشد جمعیت از عوامل تشدید کننده پراکنش در این مناطق به‌شمار می‌روند.
بر پایه مطالعات شهبازی (۱۳۶۷) در کرمانشاه و نهاوند، منشأ تطور، مقدار نسق، کاهش مساحت، تعدد پراکندگی قطعات، ناشی از نحوه رفتار مالکان و روابط کشاورزان و مالکان بوده است.
مطالعات انجام شده در فلاورجان اصفهان نشان می‌دهد که مساحت اراضی با سازماندهی بنه قبل از اصلاحات ارضی، ارث، جمعیت، جهیزیه و اصلاحات ارضی ناقص از مهم‌ترین عوامل مؤثر اجتماعی و فرهنگی پراکنش اراضی به‌شمار می‌روند.
۲ـ۳ـ۲ـ پیشینه مطالعاتی در خارج از کشور
براساس مطالعات لامبرت (۱۹۶۳) در ناحیه‌ی آلپ، تیواری (۱۹۷۰) در هند، کینگ (۱۹۷۴) در جنوب ایتالیا، راندهاوا (۱۹۷۴و ۱۹۷۲) در کشورهای اروپایی و راسل کینگ (۱۹۸۱)، قوانین ارثی (اسلامی، ناپلئونی) هدیه، جهیزیه، وقف، افزایش جمعیت و فروپاشی خانواده گسترده و وجهه اجتماعی از عوامل مؤثر در تقطیع اراضی کشاورزی به‌شمار می‌روند.
براساس تحقیقات «اسکوجاریل» (۱۹۵۲) در دانمارک و «سوم» (۱۹۶۰) در سوئد و «تامسون» در یونان، توزیع مجدد زمین، از عوامل مهم در پراکنش اراضی کشاورزی به‌شمار می‌رود.
مطالعات «فاندیرپول» (۱۹۶۳) در جنوبی‌ترین بخش هند نشان می‌دهد که پراکنش اراضی کشاورزی در این مناطق، از نظر حاکمیت پیروان مذهب کاتولیک و نیز وجود خانواده‌های گسترده، بیش از سایر مناطق هلند بوده است.
در مطالعه‌ای که در اتیوپی به‌منظور ارزیابی اراضی برای آبیاری توسط فائو انجام گرفت، بعد از بازدیدهای صحرایی، تشریح پروفیل و آنالیز نمونه‌های خاک مشخص شد که نه تنها خاک منطقه برای کشاورزی حاصلخیز نیست، بلکه مشکلاتی از قبیل توزیع آب، زهکشی و مدیریت، مانع از آن می‌شد که پروژه آبیاری به‌طور مناسب در منطقه انجام گیرد.
در مطالعه‌ای، قابلیت اراضی برای کشاورزی در جزیره ماریتیوس در جنوب غربی اقیانوس هند تعیین گردید و براساس راهنمای فائو اقدامات اصلاحی برای استفاده بهینه از اراضی مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه برای هر نوع کاربری، قابلیت اراضی براساس پنج کیفیت فراهمی آب، اقلیم، فراهمی عناصر غذایی، قابلیت زمین برای کشت و مقاومت به فرسایش ارزیابی شد.
در بررسی که توسط بنما و همکاران (۱۹۸۵) در برزیل انجام گرفت، تناسب اراضی برای انواع بهره‌وری زراعی و باغی مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که در کاربری باغی محدودیت‌ها بیشتر از کاربری زراعی می‌باشد. بدین ترتیب کاربری زراعی تناسب بهتری در این اراضی دارد.
۲ـ۴ـ فرضیات تحقیق
۱ـ بین تغییر در نوع مالکیت روستاییان و اصلاحات ارضی رابطه وجود دارد.
۲ـ بین تغییر در پایگاه اجتماعی و اقتصادی روستاییان و اصلاحات ارضی تفاوت معناداری وجود دارد.
۳ـ بین میزان اعتماد اجتماعی و اصلاحات ارضی روستاییان رابطه وجود دارد.
۴ـ بین تغییر در میزان دسترسی به امکانات رفاهی و اصلاحات ارضی روستاییان رابطه وجود دارد.
۵ـ بین مشارکت اجتماعی و اصلاحات ارضی روستاییان رابطه وجود دارد.
۲ـ۵ـ مدل تحلیلی تحقیق
اصلاحات اراضی
نوع مالکیت روستائیان
رفاه اجتماعی
نظام تولیدی اقتصادی
سبک زندگی
مشارکت اجتماعی
اعتماد اجتماعی
۲ـ۶ـ متغیرهای تحقیق و تعریف عملیاتی آن‌ها

 

متغیر	شاخص‌ها و «معرف‌ها»	مقیاس سنجش
نوع مالیکت	نحوه مالکیت زمین زراعی قبلی و فعلی	اسمی
رفاه اجتماعی	نوع مسکن از لحاظ مالکیت و مصالح، دسترسی به آموزش رایگان، دسترسی به بهداشت و درمان، راه‌های ارتباطی، آب آشامیدنی و…	اسمی
مشارکت اجتماعی	شرکت در مراسم و جشن‌های ملی و مذهبی و مراسمات، شرکت در کارهای عام‌المنفعه، شرکت در فعالیت‌های محله‌ای، شرکت در انتخابات احترام به دیگران، ‌گرایش به یکدیگر و…	رتبه‌ای
سبک زندگی

۵-۴) آزمون معنادار بودن رگرسیون

با توجه به آماره F در تمامی جداول مربوط به رگرسیون، چون سطح معناداری آنها کمتر از ۰۵/۰ می‌باشد بنابراین مدل رگرسیونی در همه آزمون فرضیات معنادار میباشد.

۶-۴) آزمون همخطی

آزمون همخطی متغیرهای تحقیق به شرح جدول زیر میباشد:
جدول (۸-۴): آزمون همخطی

 

متغیرها	مقدار وی‍ژه	شاخص وضعیت
D	۱٫۳۸۵	۱٫۰۰۰
ND	۹۸۳٫	۲٫۱۴۸
NEI	۹۷۳٫	۲٫۴۶۳
NRE	۹۱۶٫	۲٫۴۸۲
SIZE	۸۹۲٫	۲٫۶۶۹

همان گونه که مشاهده مینمایید مقادیر وی‍ژه نشاندهندهی احتمال همبستگی داخلی بین متغیرها میباشد. از طرفی تمامی شاخصهای وضعیت کوچکتر از ۱۵ میباشند که نشاندهندهی عدم وجود همخطی بین متغیرهای مستقل است.

۷-۴) آزمون عدم خود همبستگی

آماره دوربین- واتسون در هریک از آزمون فرضیات نشان دهنده آزمون خودهمبستگی بین متغیرهای پژوهش میباشد. از آنجایی که این آماره در هریک از جداول آزمون رگرسیون بین ۱٫۵ تا ۲٫۵ میباشد، بنابراین بین متغیرهای تحقیق مشکل خود همبستگی وجود ندارد.

۸-۴) آزمون فرضیه‌ها و نتایج آن

سؤالی که اغلب در مطالعات کاربردی مطرح می شود، این است که آیا شواهدی دال بر قابلیت ادغام شدن داده ها وجود دارد یا اینکه مدل برای تمام واحدهای مقطعی متفاوت است. لذا باید ابتدا بررسی شود که آیا بین مقاطع، ناهمگنی یا تفاوت های فردی وجود دارد یا خیر؟ در صورت وجود ناهمگنی از روش داده های تابلویی و در غیر این صورت، از روش داده های تلفیقی با رویکرد حداقل مربعات برای تخمین مدل استفاده می گردد. برای این منظور آزمون F لیمر انجام می گیرد. در این آزمون، فرضیه H₀ یکسان بودن عرض از مبدأها (داده های تلفیقی) در مقابل فرضیه مخالف H₁ناهمسانی عرض از مبدأها (روش داده های تابلویی) قرار می گیرد. اگر مشخص شد که مقاطع مورد بررسی ناهمگن و دارای تفاوت های فردی بوده ، رو شهای تابلویی مناسبتر هستند، به منظور انتخاب بین اثرات ثابت و تصادفی از آزمون هاسمن استفاده شده است. آماره آزمون هاسمن که برای تشخیص ثابت یا تصادفی بودن تفاوت های واحدهای مقطعی محاسبه میشود، دارای توزیع کای- دو با درجه آزادی برابر با تعداد متغیرهای مستقل است.
نتایج آزمون F لیمر در جدول زیر آمده است:
جدول (۹-۴): آزمون F لیمر (همسانی عرض از مبدأ مقاطع)

فرضیه صفر

(۱۴)
تحت این تصریح نرخ مخاطره توسط رابطه (۱۵) محاسبه می­ شود:
(۱۵)
در نتیجه تابع درستنمایی تنها به بردار ضرایب وابسته خواهد بود و نیازی نیست شکل تبعی نرخ مخاطره تصریح شود. بنابراین تابع لگاریتم درستنمایی کاکس به‌صورترابطه (۱۶) خواهد بود:

(۱۶)
و داریم:
(۱۷)
اگر بخواهیم این حالت کلی را به زبان چارچوب الگوی بقای خود بیان نماییم باید گفت،پایداریثبات نرخ ارز و نرخ سود بانکی،یعنی زمان شروع یک دوره با ثبات نرخ ارز و سود بانکیتا زمان خروج از این دوره به عنوان بقا برایثبات نرخ ارز و سود بانکی تفسیر شده است.
در روش پارامتریک برای نرخ خطر( یا نرخ بقا) تابع توزیع مشخصی در نظر می­گیرند. در برخی از این توابع توزیع( در همه توابع به جز تابع نمایی)، پارامترهای کمکی وجود دارد. توابع توزیع عمده­ای که در روش پارامتریک مورد استفاده قرار می‌گیرندعبارت‌اند از توزیع نمایی^[۳۲]، ویبول^[۳۳]، گومپرتز^[۳۴]، لگ­ نرمال^[۳۵]، لگ لوجستیک^[۳۶] و گامایتعمیم‌یافته^[۳۷].
توزیع ویبول برای مدل­سازی داده­هایی مناسب است که نرخ خطر به صورت یکنواخت و نمایی در حال افزایش یا کاهش باشد. توجه کنید که توزیع نمایی حالت خاصی از توزیع ویبول است. نرخ خطر در تابع توزیع ویبول بر اساس رابطه(۱۸) محاسبه می­ شود:
(۱۸)
در رابطه­ (۱۸) اگر p=1 باشد تابع توزیع ویبول به توزیع نمایی تبدیل می­ شود. توجه کنید که در توزیع نمایی نرخ خطر ثابت است.
در توزیع گمپرتز نرخ خطر حالت تناسبی دارد. این توزیع به طور وسیعی در تحقیقات پزشکی و زیست­شناسی برای مدل­سازی مرگ­ و میر و حیات بکار می­رود. در توزیع­های لگ نرمال و لگ لجستیک نرخ خطر حالت تناسبی نداشته و نرخ خطر طی زمان شتاب می­گیرد. به همین دلیل این توزیع­ها را توزیع­های شتاب گیرنده در نظر می­گیرند. در توزیع لگ لجستیک و لگ نرمال به ترتیب لگاریتم طبیعی زمان رخداد حادثه، توزیع لجستیک و نرمال دارند. برخلاف توزیع­های نمایی، ویبول و گمپرتز در توزیع­های لگ نرمال و لگ لجستیک نرخ خطر حالت یکنواختی نداشته و غیریکنواخت است. بنابراین نتایج توزیع لگ نرمال و لگ لجستیک با سایر توزیع­ها قابل مقایسه نخواهد بود.
توزیع گامایتعمیم‌یافته نسبت به سایر توزیع­ها انعطاف­پذیری بیشتری دارد. در این توزیع نرخ خطر حالت شتاب گیرنده دارد. این توزیع بیشتر توزیع­ها را در بر می­گیرد و تمام توزیع­ها حالت خاصی از توزیع گامایتعمیم‌یافته می­باشند. در پیوست ۱ فرمول و نمودار برخی از توزیع­های رایج در تحلیل بقا آمده است.

۳-۸-خوبی برازش در مدل­های بقا

در تحلیل بقا می­توان با بدست آوردن باقیمانده­های کاکس-اسنل، مارتینگل و اسچونفلد خوبی برازش رگرسیون را بررسی نمود.
در صورتی که مدل رگرسیون کاکس به خوبی داده ­ها را برازش نماید، باقیمانده­های کاکس-اسنل توزیع نمایی استاندارد با نرخ خطر یک خواهد داشت. بنابراین می­توان با مقایسه برازش رگرسیون با توزیع نمایی استاندارد، خوبی برازش را مشخص نمود. باقیمانده­های مارتینگل برای تشخیص شکل تبعی مدل رگرسیون و تعیین نقاط پرت مفید هستند و باقیمانده­های اسچونفلد برای آزمون فرض تناسبی نرخ خطر استفاده می­شوند.

۳-۹-نتیجه ­گیری

هدف از ارائه این فصل آشنایی دانشجویان با دامنه کاربرد و روش تحلیل بقا بود. همان طور که ذکر شد دامنه کاربرد تحلیل بقا بسیار وسیع است. هرچند که این روش در تحقیقات پزشکی و زیستی رواج فراوان دارد اما پژوهشگران با تسلط بر مفاهیم و اصول این روش می­توانند تحلیل بقا را در سایر علوم از جمله اقتصاد نیز به نحوه شایسته­ای مورد استفاده قرار دهند. در تحلیل بقا توزیع­های مختلفی را می­توان برای نرخ خطر در نظر گرفت که در برخی موارد نتایج آن‌ها با یکدیگر متناقض است. علت این امر این است که هر یک از این توزیع­ها فروضی دارند و محقق باید برحسب تشخیص و استدلال خود توزیع مناسب را انتخاب نماید. البته برای تعیین توزیع مناسب برایتابع خطر (و یا تابع بقا) می­توان از آماره­ های نسبت درستنمایی، آماره آکایک و شوارتز- بیزین استفاده نمود.

فصل چهارم:

 

تجزیه و تحلیل داده ­ها

 

۴-۱-مقدمه

تجزیه و تحلیل داده‌ها به معنای استخراج اطلاعات و نتایج صحیح از داده‌هایموجود،به‌منظور کسب نتایجی معقول جهت استفاده از آن‌ها در فرایند تصمیم‌گیریاست. وجود هرگونه خطا و اشتباهی در این بخش می‌تواند به نتایج نادرستی منجر گردد. انتخاب روش تحقیق مناسبتا حد زیادی محقق را در جلوگیری از بروز اشتباهات در ‌امر پژوهش ‌یاری می‌رساند. به‌کارگیری آزمون‌های‌ آماری متناسب با روش اتخاذ شده، به دقت و صحت نتایج به دست‌ آمده کمک می کند. استفاده از آزمون‌های‌ آماری مناسب، نیازمند شناسایی ساختار الگوی تحقیق و توجه کافی به مبانی نظری است. از ‌این‌رو باید هنگام اجرای آزمون‌های‌ آماری، به ماهیت داده‌های مورد بررسی، نحوه جمع‌ آوری و چگونگی به‌کارگیریآن‌ها در آزمون فرضیات، توجه خاصی نمود.پس از ‌این که اطلاعات لازم برای بررسی فرضیات تحقیق جمع‌ آوری شد، محقق باید به تجزیه و تحلیل اطلاعات بپردازد. زیرا تجزیه و تحلیل به عنوان فرآیندی از روش علمی ‌پژوهش، از پایه‌های اساسی هر تحقیق است که از طریق آن کلیه فعالیت‌های پژوهشی تا دسترسی به‌ یک نتیجه، کنترل و هدایت می‌شود. بنابراین در ‌این قسمت براساس روش پژوهش بیان شده در فصل قبل به بررسی و آزمون فرضیه‌ها می­پردازیم.

۴-۲- متغیرهای مدل و نحوه­ ارتباط آنها با متغیرهای وابسته

نرخ ارز رسمی: نرخ ارز رسمی نرخی است که دولت بر اساس آن درآمدهای خود را تعدیل می­نماید. این نرخ حدوداً از سال ۱۳۳۹ تا سال ۱۳۷۰ تقریباً ثابت بوده و در سال ۱۳۷۰ با یک جهش نسبتاً زیاد به یک‌بارهافزایش‌یافته و این موضوع برای سال ۱۳۸۰ نیز تکرار شد. بعد از سیاست آزادسازی نرخ ارز در سال ۱۳۸۱ این نرخ با شیب فزاینده در حال افزایش بوده است. همان­طور که ذکر گردیدیکی از متغیرهای وابسته­ی این پژوهش طول دوره ثبات نرخ ارز رسمی در کشور است. منظور از طول دوره­ ثبات نرخ ارز رسمی تعداد ماه­های است که نرخ ارز ثابت بوده است.
کسری بودجه دولت: کسری بودجه تفاوت بین درآمدهای دولت و هزینه­ های دولت است. کسری بودجه دولت به عنوان یک متغیر جانشین^[۳۸]برای استقلال بانک مرکزی در نظر گرفته شدهاست. به دلیل اینکه شاخص استقلال بانک مرکزی در کشور به صورت سری­زمانی در دسترس نیست لذا با تکیه بر مطالعات تجربی از این متغیر استفاده شده است.
استقلال بانک مرکزی عبارت است از واگذاری مسئولیت بخش پولی و بانکی اقتصاد کشور به بانک مرکزی و داشتن اختیار تام این نهاد جهت دستیابی به اهداف معین پولی و به طور خاص، تعیین حجم تولید پول جدید به منظور کنترل نرخ تورم. مراد از اهداف پولی نیز اغلب کنترل تورم و ارزش پول ملی است. در بیشتر کشورهای در حال گذار کسری بودجه دولت از طریق بانک مرکزی و چاپ پول تأمین مالی می­ شود. در کشورهایی که دولت به‌آسانی بودجه خود از طریق چاپ پول(seignorage) تأمین مالی می­نماید کسری بودجه می ­تواند شاخص مناسبی برای وابستگی بانک­مرکزی قلمداد نمود. بنابراین می­توان استنباط نمود هر چه کسری بودجه دولت در کشور بیشتر باشد استقلال بانک مرکزی کمتر است.

نمودار۲: رابطه بین کسری بودجه و نرخ ارز استاندارد شده

منبع: بانک مرکزی و محاسبات محقق
طول دوره­ مانده تا انتخابات:منظور از طول دوره مانده به انتخابات تعداد ماه­هایی است که تا برگزاری انتخابات در کشور فاصله داریم. نکته­ای که باید توجه شود این است که از آنجا که حزب حاکم برای پیروزی در انتخابات نهایت تلاش خود را می­نماید، بنابراین روسای جمهور در تلاش هستند در ۴ سال اول سکان‌داری کشور به مسئله ثبات اقتصادی توجه بیشتریداشته باشند، اما از آنجا که در ۴ سال دوم به علت قوانین انتخاباتی شانسی برای پیروزی انتخابات بعدی ندارند از این رو ممکن است توجه کمتری به مسئله تثبیت اقتصادی داشته باشند. بنابراین برای مدل­سازی این ناقرینگی،در دوره­ های که یک رئیس‌جمهور به صورت دو دوره متوالی انتخاب شده است تنها ماه­های مانده به انتخابات در دوره اول در نظر گرفته شده است. توجه کنید که این متغیر از کانال­های زیادی می ­تواند روی ثبات نرخ ارز اثرگذار باشد. از یک طرف ممکن است سکان‌داران کشور به این نتیجه رسیده باشند که مسئله ثبات نرخ ارز برای مردم مهم است و در تلاش باشند تا این هدف را جامه عمل بپوشانند و یا ممکن است با کاهش نرخ ارز و تقویت پول ملی زمینه بی­ثباتی نرخ ارز را فراهم آورند. همچنین هر چه به دوره انتخابات نزدیک می­شویم پیش ­بینی­هایی که کشورهای مختلف از حزب و گرایش­های سیاسی پیروز در انتخابات و روابط خارجی آن دارند می ­تواند نمود و بازخور خود را روی نرخ ارز کشور نمایان سازد.
قیمت نفت خام:از آنجا که در کشورهای صادر کننده نفت، صادرات نفت خام و ارزهای بدست آمده از آن تأثیر فراوانی در تعیین نرخ ارز دارد، بنابراین این متغیر را به عنوان یک از عوامل تعیین کننده در ثبات نرخ ارز معرفی می­نماییم. منظور از قیمت نفت خام، قیمت جهانی نفت خام است که برحسب دلار در هر بشکه اندازه‌گیری می­ شود. قیمت جهانی نفت خام از ۱٫۶۳ دلار در هر بشکه در ژانویه ۱۹۶۳ به ۸۶٫۰۸ دلار در اکتبر ۲۰۱۴ رسید. حداقل قیمت نفت طی این دوره ۱٫۲۱ دلار در ژانویه ۱۹۷۰ و حداکثر آن ۱۳۲٫۸۳ دلار در جولای ۲۰۰۷ بود. ثبات نرخ ارز و حفظ ارزش پول ملییکی از اهداف همه دولت­ها است که با افزایش قیمت نفت و دلارهای حاصل از آن این امر سهولت بیشتری خواهد داشت. بنابراین افزایش قیمت نفت می ­تواند طول دوره ثبات نرخ ارز را افزایش دهد.

نمودار۳: رابطه بین قیمت نفت خام و نرخ ارز استاندارد شده

منبع: بانک مرکزی و محاسبات محقق
محور عمودی: آماره z
محور افقی: بر حسب ماه
نرخ سود علی‌الحساب سپرده‌هایکوتاه­مدت(نرخ سود بانکی):نرخ­های سودعلی‌الحساب سپرده‌هایکمتر از یک سال نزد بانک‌های دولتی است­.­شایان‌ذکر است در قبل از انقلاب اسلامی سپرده­های مدت‌دار شامل سپرده­های کوتاه­مدت و یک‌ساله بود و پس از انقلاب اسلامی و اجرایی شدن قانون عملیات بانکی بدون ربا (مصوب ۱۰/۶/۱۳۶۲­) از سال ۱۳۶۹ علاوه بر سپرده­های یک‌ساله، سپرده­های دوساله، سه‌سالهو پنج‌ساله و در سال ۱۳۷۸سپرده‌های چهارساله در چارچوب قانون عملیات بانکی بدون ربا ارائه شدند­.همان‌طور که در مقدمه توضیح داده شد در این پژوهش نرخ سود بانکی متغیر وابسته می­باشد. نکته­ای که باید ذکر شود این است که در برخی از سال­ها، آمارهای این متغیر با عبارتی همچون حداکثر یا بین دو مقدار بیان شده است. برای مثال در سال ۱۳۸۷ نرخ سود بانکی کوتاه­مدت با عبارت حداکثر ۹ در آمارهای بانک مرکزی آمده است. اما به دلیل اینکه در تحلیل بقا مقدار متغیر اهمیت خاصی ندارد و تنها تغییر یا عدم تغییر آن مهم است مقدار ۹برای آن در نظر گرفته­ شده است.

نمودار ۴: تغییرات نرخ سود بانکی کوتاه­مدت طی دوره ۱۳۵۲ تا ۱۳۹۱

محور عمودی:بر حسب درصد
محور افقی: بر حسب سال
منبع: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
نمودار ۴ به وضوح نشان می­دهد که نرخ سود بانکی کوتاه­مدت در چند دوره ثبات داشته است، اما طول دوره­ های ثبات با یکدیگر اختلاف دارند.
نرخ ارز غیررسمی: برابر با نرخ برابری دلار با ریال در بازار غیررسمی (آزاد) ارزاست که بر اساس نمونه‌گیری اداره آمار اقتصادی از بازار غیررسمی در ساعات ۱۱ هرروز محاسبه می‌شود. ارتباط بین نرخ ارز و نرخ سود بانکی را می­توان از طریق اثر فیشر بین‌المللی توضیح داد. بر اساس این نظریه، چنانچه نرخ برابری ارز در کشور افزایش یابد مقامات پولی باید اجازه دهند نرخ بهره کاهش یابد. بنابراین افزایش نرخ ارز می ­تواند موجبات تغییر نرخ سود بانکی را فراهم آورد.
نمودار ۵٫ روند تغییرات نرخ ارز غیررسمی و نرخ سود بانکی استاندارد شده ^[۳۹]
منبع: بانک مرکزی و محاسبات محقق
محور عمودی: آماره Z
محور افقی: بر حسب سال
از نمودار ۵ نکته­ی جالبی استنباط می­ شود و آن این است که علی­رغم انتظار نرخ سود بانکی بسیار تحت تأثیر نرخ ارز غیررسمی است. هماهنگی بین نرخ سود بانکی و نرخ ارز غیررسمی نشان می­دهد که اثر فیشر بین ­المللی در اقتصاد ایران قابل‌توجه است. همچنین بر اساس مقدار آماره Z برای متغیر نرخ ارز غیررسمی می­توان گفت که این متغیر در سال ۱۳۸۸ دچار شوک و نوسان شدیدی شده است.
حجم پول: به مجموع اسکناس و مسکوکات در دست مردم و سپرده­های دیداری نزد بانک­هایتجاری حجم پول گفته می­ شود. تغییرات حجم پول با بر هم زدن تعادل بازار پول روی طول دوره ثبات نرخ سود بانکیاثرگذار است. دریکنظاماقتصادیسالمکه شرایطبازاررقابتیبرآنحاکماست،بهدلیلافزایشحجمپول،بایدنرخبهرهبازارپول کاهشیابد. افزایش حجم پول با فرض ثبات تقاضای پول منجر به اضافه عرضه در بازار پول می­ شود از این رو بر طبق قانون تقاضا قیمت پول( نرخ بهره) باید کاهش یابد.

نمودار ۶٫ روند تغییرات حجم پول و نرخ سود بانکی استاندارد شده

محور عمودی: آماره Z
محور افقی: بر حسب سال
منبع: بانک مرکزی و محاسبات محقق

«وَ نادى‏ نُوحٌ رَبَّهُ فَقالَ رَبِّ إِنَّ ابْنی‏ مِنْ أَهْلی‏ وَ إِنَّ وَعْدَکَ الْحَقُّ وَ أَنْتَ أَحْکَمُ الْحاکِمینَ قالَ یا نُوحُ إِنَّهُ لَیْسَ مِنْ أَهْلِکَ إِنَّهُ عَمَلٌ غَیْرُ صالِحٍ فَلا تَسْئَلْنِ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنِّی أَعِظُکَ أَنْ تَکُونَ مِنَ الْجاهِلینَ قالَ رَبِّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ أَنْ أَسْئَلَکَ ما لَیْسَ لی‏ بِهِ عِلْمٌ وَ إِلاَّ تَغْفِرْ لی‏ وَ تَرْحَمْنی‏ أَکُنْ مِنَ الْخاسِرینَ» هود/ ۴۵-۴۷ ↑
«و شفاعت شفاعتگران آنها را سود نبخشد!» مدثر/ ۴۸ ↑
«پس وقتى ترس ابراهیم زایل شد و مژده [فرزنددار شدن‏] به او رسید، در باره قوم لوط با ما [به قصد شفاعت‏] چون و چرا مى‏کرد. زیرا ابراهیم، بردبار و نرمدل و بازگشت‏کننده [به سوى خدا] بود. اى ابراهیم! از این [چون و چرا] روى برتاب، که فرمان پروردگارت آمده و براى آنان عذابى که بى‏بازگشت است خواهد آمد.» هود/ ۷۴-۷۶ ↑
« پدرجان، شیطان را مپرست… [ابراهیم‏] گفت: «درود بر تو باد، به زودى از پروردگارم براى تو آمرزش مى‏خواهم، زیرا او همواره نسبت به من پرمهر بوده است» مریم/ ۴۴-۴۷ ↑
«و بر پدرم ببخشاى که او از گمراهان بود» شعراء/ ۸۶ ↑
«بر پیامبر و کسانى که ایمان آورده‏اند سزاوار نیست که براى مشرکان- پس از آنکه برایشان آشکار گردید که آنان اهل دوزخند- طلب آمرزش کنند، هر چند خویشاوند [آنان‏] باشند. و طلب آمرزش ابراهیم براى پدرش جز براى وعده‏اى که به او داده بود، نبود. و [لى‏] هنگامى که براى او روشن شد که وى دشمن خداست، از او بیزارى جست. راستى، ابراهیم، دلسوزى بردبار بود» توبه/ ۱۱۳-۱۱۴ ↑

«پروردگارا، روزى که حساب برپا مى‏شود، بر من و پدر و مادرم و بر مؤمنان ببخشاى» ابراهیم/۴۱ ↑
«آیا وقتى که یعقوب را مرگ فرا رسید، حاضر بودید؟ هنگامى که به پسران خود گفت: «پس از من، چه را خواهید پرستید؟» گفتند: «معبود تو، و معبود پدرانت، ابراهیم و اسماعیل و اسحاق- معبودى یگانه- را مى‏پرستیم و در برابر او تسلیم هستیم»» بقره/ ۱۳۳ ↑
«و آیین پدرانم، ابراهیم و اسحاق و یعقوب را پیروى نموده‏ام..» یوسف/ ۳۸ ↑
رک: طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۷، ص۱۶۱-۱۶۵ ↑
«پروردگارا، بر من و پدر و مادرم و هر مؤمنى که در سرایم درآید، و بر مردان و زنان باایمان ببخشاى، و جز بر هلاکت ستمگران میفزاى» نوح/ ۲۸ ↑
«پروردگارا، روزى که حساب برپا مى‏شود، بر من و پدر و مادرم و بر مؤمنان ببخشاى» ابراهیم/ ۴۱ ↑
«[موسى‏] گفت: «پروردگارا، من و برادرم را بیامرز و ما را در [پناه‏] رحمت خود درآور، و تو مهربانترین مهربانانى» أعراف/ ۱۵۱ ↑
رک: مفید، الفصول العشره، ص۵۳-۶۰؛ طوسی، الغیبه، ص۱۰۵-۱۰۶؛ طبرسی، إعلام‏الورى، ص۴۶۷-۴۶۸ ↑
رک: مفید، الفصول العشره، ص۶۱-۶۲؛ طوسی، الغیبه، ص۱۰۶-۱۰۷ ↑
ابن‏‏حجر، الصواعق المحرقه، ص ۱۶۶ ↑
آل عمران/ ۴۶ ↑
↑
مفید، الفصول المختاره، ص۳۱۸-۳۱۹ ↑
مفید، الإرشاد، ج‏۲، ص۳۳۹ ↑
مریم/ ۳۰ ↑
مفید، أوائل المقالات، ص۱۲۵ ↑
مریم/ ۲۹-۳۰ ↑
مریم/ ۱۲ ↑
مفید، الفصول المختاره، ص۳۱۵-۳۱۶ ↑
«..و شاهدى از خانواده آن زن شهادت داد: «اگر پیراهن او از جلو چاک خورده، زن راست گفته و او از دروغگویان است» یوسف/ ۲۶ ↑
رک: طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ج‏۶، ص۱۲۶؛ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‏۵، ص۳۴۷؛ بیضاوی، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، ج‏۳، ص۱۶۱؛ نظام نیشابوری، تفسیر غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج‏۴، ص۸۰؛ ابوحیان اندلسی، البحر المحیط فی التفسیر، ج‏۶، ص۲۶۱؛ ابن‌‏‌کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ج‏۴، ص۳۲۸-۳۲۹؛ حقی بروسوی، تفسیر روح البیان، ج‏۴، ص۲۴۰-۲۴۱ ↑
رک: ‏مفید، الفصول المختاره، ص۲۷۱-۲۸۲؛ همو، الإرشاد، ج‏۱، ص۳۰۵-۳۰۷ ↑
بقره/ ۳۰ ↑
نک: علی بن‏ولید، تاج العقائد، ص۶۹-۷۰ ↑
ابن‏بابویه، کمال الدین، ج۱، ص۲۰۷؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج۲۳، ص۶ ↑
کلینی، الکافی، ج۱، ص۱۷۹ ↑
ابن‏بابویه، کمال الدین، ج۲، ص۴۸۴؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج۲، ص۸۸ ↑
« پس چون سختى [عذاب‏] ما را دیدند گفتند: «فقط به خدا ایمان آوردیم و بدانچه با او شریک مى‏گردانیدیم کافریم.» و [لى‏] هنگامى که عذاب ما را مشاهده کردند، دیگر ایمانشان براى آنها سودى نداد.» غافر/ ۸۴-۸۵ ↑
رک: ابن‏بابویه، کمال الدین، ج‏۱، ص۱۱-۱۲ ↑
همان، ج‏۱، ص۱۲-۱۳ ↑
برای مشاهده مشروح استلالهای دیگر وی: مفید، الفصول العشره، ص۵۳-۶۰ ↑
مفید، الفصول العشره، ص۷۷-۸۹ ↑
طوسی، الغیبه، ص۱۰۹-۱۱۲ ↑
ابن‏‏بابویه، کمال الدین، ج‏۱، ص۳۱۵-۳۱۶؛ طبرسی، إعلام‏الورى، ص۴۲۶-۴۲۷؛ طبرسی، الاحتجاج، ج۲، ص۲۸۹-۲۹۰؛ اربلی، کشف‏الغمه، ج۲، ص۵۲۱-۵۲۲؛ مجلسی، بحارالأنوار، ج۴۴، ص۱۹ ↑
ابن‏‏بابویه، علل الشرائع، ج‏۱، ص۲۱۱ ↑
همان، ج‏۱، ص۲۴۵-۲۴۶؛ ابن‏‏بابویه، کمال الدین، ج‏۲، ص۴۸۱-۴۸۲ ↑
کراجکی، کنزالفوائد، ج۱ ص۳۶۸-۳۷۰ ↑
سید مرتضی، تنزیه‏الأنبیاء(ع)، ص۱۸۴؛ کراجکی، کنزالفوائد، ج۱، ص۳۷۰؛ طوسی، الغیبه، ص۹۷؛ طبرسی، إعلام‏الورى، ص۴۶۷؛ قطب راوندی، الخرائج‏والجرائح، ج۲، ص۹۵۲؛ اربلی، کشف‏الغمه، ج۲، ص۵۳۶ ↑
«و از دورافتاده‏ترین [نقطه‏] شهر، مردى دوان دوان آمد [و] گفت: «اى موسى، سران قوم در باره تو مشورت مى‏کنند تا تو را بکشند. پس [از شهر] خارج شو. من جدّا از خیرخواهان توام.» موسى ترسان و نگران از آنجا بیرون رفت [در حالى که مى‏] گفت: «پروردگارا، مرا از گروه ستمکاران نجات بخش» قصص/ ۲۰-۲۱ ↑
«و [سرانجام‏] کار خود را کردى، و تو از ناسپاسانى.» گفت: «آن را هنگامى مرتکب شدم که از گمراهان بودم، و چون از شما ترسیدم، از شما گریختم، تا پروردگارم به من دانش بخشید و مرا از پیامبران قرار داد.» شعراء/ ۱۹-۲۱ ↑
مفید، الإرشاد، ج۲ ص۳۵-۳۶؛ امین، أعیان الشیعه، ج۱، ص۵۸۸؛ همو، لواعج الأشجان، ۳۱-۳۲ ↑
نعمانی، الغیبه، ص۱۷۴ ↑
نعمانی، الغیبه، ص۱۷۴؛ ابن‏‏بابویه، کمال الدین، ج‏۱، ص۳۲۸ ↑
نعمانی، الغیبه، ص۱۷۵ ↑
«گوینده‏اى از میان آنان گفت: «یوسف را مکشید. اگر کارى مى‏کنید، او را در نهانخانه چاه بیفکنید، تا برخى از مسافران او را برگیرند»» یوسف‏/ ۱۰ ↑
«پس وقتى او را بردند و همداستان شدند تا او را در نهانخانه چاه بگذارند [چنین کردند]. و به او وحى کردیم که قطعاً آنان را از این کارشان- در حالى که نمى‏دانند- با خبر خواهى کرد» یوسف‏/ ۱۵ ↑
افزون بر اینکه در دوران معاصر با توجه وقایع ناگواری چون تخریب قبور ائمه بقیع(ع) و دو مرتبه انفجار حرم مطهر امامین عسکریین(ع) که منزل و مولد امام عصر(ع) نیز بوده است به خوبی مؤید این مطلب است که هنوز مسلمانان در حفظ قبور مطهر ایشان از قوت لازم برخوردار نیستند چه برسد به حفظ امام عصر(ع) که با توجه به انگیزه‏های و کینه‏های بیشتر دشمنان سخت تر از حفظ قبور مطهر ایشان است. ↑

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تأییدیه‌ی صحت و اصالت نتایج
باسمه تعالی
اینجانب ………………………………………….. به شماره دانشجویی ……………………………….. دانشجوی رشته ……………………………. مقطع تحصیلی……………………. تأیید می‌نمایم که کلیه‌ی نتایج این پایان‌نامه/رساله حاصل کار اینجانب و بدون هرگونه دخل و تصرف است و موارد نسخه‌برداری‌شده از آثار دیگران را با ذکر کامل مشخصات منبع ذکر کرده‌ام. درصورت اثبات خلاف مندرجات فوق، به تشخیص دانشگاه مطابق با ضوابط و مقررات حاکم (قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی، ضوابط و مقررات آموزشی، پژوهشی و انضباطی …) با اینجانب رفتار خواهد شد و حق هرگونه اعتراض درخصوص احقاق حقوق مکتسب و تشخیص و تعیین تخلف و مجازات را از خویش سلب می‌نمایم. در ضمن، مسؤولیت هرگونه پاسخگویی به اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی و مراجع ذی‌صلاح (اعم از اداری و قضایی) به عهده‌ی اینجانب خواهد بود و دانشگاه هیچ‌گونه مسؤولیتی در این خصوص نخواهد داشت.
نام و نام خانوادگی:
امضا و تاریخ:
مجوز بهره‌برداری از پایان‌نامه
بهره‌برداری از این پایان‌نامه در چهارچوب مقررات کتابخانه و با توجه به محدودیتی که توسط استاد راهنما به شرح زیر تعیین می‌شود، بلامانع است:
? بهره‌برداری از این پایان‌نامه/ رساله برای همگان بلامانع است.

? بهره‌برداری از این پایان‌نامه/ رساله با اخذ مجوز از استاد راهنما، بلامانع است.
? بهره‌برداری از این پایان‌نامه/ رساله تا تاریخ ……………………………… ممنوع است.
نام استاد یا اساتید راهنما:
تاریخ:
امضا:
تقدیم به: (اختیاری)
…………………………………………..
تشکر و قدردانی: (اختیاری)
…………………………………………………………………………………………….
چکیده
برای اندازه‌گیری وضعیت دسترسی و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات یا همان آمادگی الکترونیکی کشورها، تاکنون طیف وسیعی از ابزارهای ارزیابی توسعه یافته‌اند. این ابزارها از تعاریف و روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری آمادگی الکترونیکی استفاده کرده اند و از نظر نتایج حاصله بطور قابل ملاحظه‌ای با یکدیگر متفاوت می‌باشند. بیشر مدل های ارائه شده در سطح ملی بوده و به اندازه کافی متغیرهای ارزیابی آمادگی الکترونیکی، در سطح سازمانی را مورد بررسی قرار نداده اند. آن تحقیقاتی هم که در سطح سازمانی انجام شده بیشتر، آمادگی شرکت ها و سازمان ها را برای تجارت الکترونیک مورد ارزیابی قرار داده اند و بیشتر کلی بوده. اما تاکنون مدلی بومی برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی در سطح سازمان خدماتی طراحی نشده است.
در این تحقیق با بهره گرفتن از روش رویش نظریه ها، با بهره گرفتن از نمونه برداری تئوریک و با بکارگیری نرم افزار Atlas ti، شاخص ها و مدل ارزیابی آمادگی الکترونیکی سازمان خدماتی (مورد مطالعاتی سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح) مناسب و متناسب با شرایط اقتصادی، اجتماعی و فناوری کشور طراحی شده است. سپس با بهره گرفتن از نظرسنجی ۱۰ نفر از خبرگان و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) وزن معیار های مدل مشخص شده است. در نهایت آمادگی الکترونیکی سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح بر اساس مدل بدست آمده و اوزان حاصله مورد ارزیابی قرار گرفته است.
نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان می دهد که سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح در بعد آمادگی الکترونیکی سازمان ارائه دهنده خدمت در حوزه های «استراتژی ها و سیاست های فناوری اطلاعات» و «زیر ساخت شبکه فناوری اطلاعات » بیشتر از حد متوسط بوده و در حوزه های «شبکه ارائه خدمت » و « فرهنگ، رشد و یادگیری منابع انسانی » کمتر از حد متوسط بوده. در بعد آمادگی الکترونیکی جامعه هدف در حوزه های «پذیرش خدمات الکترونیک سازمان توسط جامعه هدف » و « رضایت جامعه هدف از خدمات الکترونیکی » بیشتر از حد متوسط بوده و در حوزه «دسترسی جامعه هدف به خدمات الکترونیکی » نزدیک حد متوسط می باشد.
واژه‌های کلیدی: فناوری اطلاعات و ارتباطات، آمادگی الکترونیکی، رویش نظریه، سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح
فهرست مطالب
فصل اول ۱
۱-۱- مقدمه ۲
۱-۲- تعریف مساله ۲
۱-۳- اهمیت موضوع ۳
۱-۴- سوالات تحقیق ۴
۱-۵- هدف تحقیق ۵
۱-۶- روش تحقیق ۶
۱-۶-۱- روش و ابزار گر آوری اطلاعات ۶
۱-۶-۲- روش تجزیه و تحلیل داده ها ۶
۱-۷- مراحل تحقیق ۷
۱-۸- چارچوب کلی پایان نامه ۸
۱-۹- کلیدواژه‌های مورد استفاده در تحقیق ۹
فصل دوم ۱۱
مقدمه ۱۲
۲-۱- بخش اول- تعریف و اهداف «آمادگی الکترونیکی» ۱۲
۲-۱-۱- ضرورت توجه به آمادگی الکترونیکی ۱۲
۲-۱-۲- تعاریف آمادگی الکترونیکی ۱۳
۲-۱-۳- اهداف آمادگی الکترونیکی ۱۷

جدول ۲-۱ انواع مختلف تبدیلات دانش [۵۱ و ۵۵]

 

به دانش آشکار		به دانش ضمنی
۲- برونی سازی	۱- اجتماعی­سازی		از دانش ضمنی
۳- ترکیب­سازی	۴- درونی­سازی		از دانش آشکار

۲-۲-۵-۱- استراتژی اجتماعی سازی (تبدیل دانش پنهان به پنهان)
در این استراتژی دانش پنهان انتقال می­یابد و مجدداً به دانش پنهان تبدیل می­گردد. در استراتژی اجتماعی­سازی، افراد تجارب و مدل­های ذهنی خود را جهت بهبود دانش، با دیگران به اشتراک می­گذارند. این فرایند شامل دستیابی افراد به درک متقابل از طریق  تعاملات اجتماعی چهره به چهره، تسهیم دیدگاه ­ها، هم­اندیشی، تعاملات حمایت­گری و غیره می­باشد. برای مثال می­توان به روابط پیشرفته همکاران، آموزش ضمن کار، روش آزمون و خطا، تقلید از دیگران، جلسات طوفان مغزی، تمرین و آموزش، تبادل عقاید، گفتگوی بسیار، اقدامات تشویقی و… اشاره نمود.

۲-۲-۵- ۲- استراتژی برونی سازی (پنهان به آشکار)
در این نوع استراتژی، دانش پنهان از طریق فرایند برونی سازی به دانش آشکار تبدیل می­گردد. این فرایند به افراد اجازه می‌دهد که به صورت انفرادی مفاهیم دانش ضمنی را تدوین نموده و با دیگران به اشتراک بگذارند و دانش جدید به وجود آورند. به عبارت دیگر، دانش شخصی یا ضمنی، به صورت استعاره­ها، تشبیه­ها، فرضیات و مدل­ها به دانش صریح تبدیل می­ شود. شخص، زمانی که از تبادلات و توجهات جمعی جهت این فرایند طراحی استفاده می­ کند، اغلب به برونی کردن اقدام می­ کند. در این استراتژی اصول مدیریت محتوا به منظور آرشیو کردن، به­روزآوری و بازیابی دانش آشکار شده مورد نیاز خواهند بود. نوناکا و تاکاشی از برونی کردن به عنوان فرایندی کلیدی در تبدیل دانش یاد می­ کنند. زیرا در اینجاست که دانش ضمنی تجدید می­ شود و طراحی­های آشکار ظهور می­ کند.
۲-۲-۵- ۳- استراتژی ترکیب­سازی (آشکار به آشکار)
در استراتژی ترکیب­سازی دانش تجزیه شده موجود، به اشتراک گذاشته شده و ترکیب و تفسیر می­گردد. در این حالت دانش صریح به دانش صریح پیچیده­تری تبدیل می­ شود، به عبارت دیگر، عقاید در این مرحله با یک سیستم دانش (مانند پایگاه داده) ترکیب می­شوند. افراد به تبادل دانش می­پردازند و این دانش از طریق مستندات، جلسات، مکالمات تلفنی و تبادل اطلاعات از طریق فناوری­ها و ابزارهایی مانند شبکه‌های کامپیوتری ترکیب می­شوند. دانش جدید نیز می ­تواند از طریق ساختاردهی مجدد اطلاعات کنونی به وسیله ذخیره­سازی، افزودن، ترکیب و طبقه ­بندی دانش صریح ایجاد می­ شود. ترکیب، نوعی از ایجاد دانش است که در مقوله آموزش و تحصیلات گنجانده می­ شود. نمونه­هایی از استراتژی ترکیب­سازی، سیستم­های دانش و اطلاعات، تهیه گزارشات مروری، تحلیل روند و خلاصه مدیریتی می­باشند.
۲-۲-۵- ۴- استراتژی درونی­سازی (آشکار به پنهان)
استراتژی درونی­سازی شیوه­ای است که دانش آشکار از طریق تفسیر دانش، درونی می­ شود و به دانش ضمنی تبدیل می­گردد. این امر می ­تواند از طریق یادگیری حین عمل صورت گیرد و دانش مستندسازی شده، نقش حیاتی را در این فرایند بازی می­ کند. درونی­سازی زمانی رخ می‌دهد که کارگران جدید دانش، یک پروژه را با مطالعه بایگانی­های آن، احیاء کنند. همچنین درونی­سازی را زمانی می­توان مشاهده کرد که مدیران یا خبرگان با تجربه سخنرانی کنند و یا نویسندگان تصمیم به نوشتن بیوگرافی از یک کار آفرین یا مؤسسه داشته باشند. به محض درونی شدن، دانش­های جدید مورد استفاده کارکنانی قرار می­گیرد که آن را در پایگاه دانش پنهان موجود خود توسعه داده و سازماندهی مجدد کرده ­اند [۵۱].
۲-۲-۶-معایب عدم بهره­ گیری از دانش در سازمان
برخی از مشکلات نبود مدیریت دانش را می­توان به صورت زیر نام برد:

 

• • عدم اولویت‌بندی و استفاده از انواع دانش

 

• • ایجاد شکاف دانشی در صورت جدا شدن کارشناسان از سازمان

 

• • احتکار دانش به جای ازدیاد آن

 

• • استفاده محدود از دانش­های موجود

 

• • نبود مستندات در خصوص تجربیات به دست آمده از پروژه‌ها و کارها

 

• • نبود ساختار مناسب برای تسهیم سریع دانش.

 

۲-۲-۷- اهداف مدیریت دانش
از اهداف مدیریت دانش می­توان به موارد زیر اشاره نمود:

 

• • ایجاد ساختار راهبری مدیریت دانش؛

 

• مدیریت دانش به عنوان یک فعالیت اصلی؛

مبحث نخست: شرایط اقامه دعوا و انواع آن
اقامه دعوا که خود یک عمل حقوقی محسوب می شود مستلزم وجود شرایطی است که در صورت فقدان آنها دادگاه به دعوای مطروحه رسیدگی نمی کند.این شرایط عبارتند از :
۱- نفع .۲- سمت .۳- اهلیت.
بنابراین شخصی که اقامه دعوا می نماید باید دارای نفع (ذینفع) باشد و اگر از جانب شخص دیگری طرح دعوا نموده باید سمت وی محرز باشد و همچنین اهلیت مورد نظر قانونگذار را در زمان طرح دعوا دارا باشد.

همانطور که در بخش دوم ذکر شد دعاوی را می توان به عینی و شخصی،منقول و غیرمنقول،مالی و غیرمالی تقسیم نمود.
با بررسی دعوای ابطال با توجه به اینکه ماهیت حقی که خواهان دعوای مزبور نسبت به خوانده دارد شخصی است،و اینکه خواسته در این دعوا اجرای تعهد است،و نتیجه حاصل از این دعوا عدم پرداخت وجه مندرج در چک به دارنده می باشد،در تقسیم بندی دعاوی در زمره ی دعاوی شخصی،منقول و مالی قرار می گیرد.
مبحث دوم: دادگاه صالح
شخص دارای نفعی که برای احقاق حق خود مایل به مراجعه به دادگاه و طرح دعواست باید مقررات قانونی را رعایت نماید.یکی از مهمترین این مقررات قواعد مربوط به صلاحیت دادگاه هاست.بنابراین ذینفع دعوای ابطال دادخواست خود را باید به دادگاه صالح تسلیم نماید.
از منظر قواعد مربوط به صلاحیت ذاتی دعوای ابطال در صلاحیت مراجع قضایی عمومی بدوی است.
از منظر قواعد مربوط به صلاحیت محلی به توجه به ماده ۱۱ ق.آ.د.م. دادگاه محل اقامت خوانده به عنوان اصل و قاعده عام صلاحیت قابل پذیرش است.
ماده ۱۱ ق.آ.د.م. بیان می دارد : «دعوا باید در دادگاهی اقامه شود که خوانده،در حوزه ی قضایی آن اقامتگاه دارد و اگر خوانده در ایران اقامتگاه نداشته باشد،در صورتی که در ایران محل سکونت موقت داشته باشد،در دادگاه همان محل باید اقامه گردد…».
ضمناً با توجه به اینکه دعوای ابطال را مالی دانستیم شورای حل اختلاف حقوقی محل اقامت خوانده صلاحیت رسیدگی به دعوای مزبور را تا خواسته‌ی حداکثر ۲۰ میلیون ریال در روستا و ۵۰ میلیون ریال در شهر دارا می‌باشد (بند ۱ ماده ۱۱ شورا) بنابراین با توجه به بند ۱ ماده ۱۱ قانون شورای حل اختلاف دعوای حقوقی ابطال با مبلغ بیش از ۵۰ میلیون ریال در صلاحیت دادگاه عمومی محل اقامت خوانده می‌باشد.
مبحث سوم: دادخواست و شرایط آن
یکی از شرایطی که مدعی ابطال برای احقاق حق خود و طرح دعوا علیه مسئولین باید انجام دهد دادن دادخواست است.در واقع رسیدگی دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست است.دادخواست باید شرایط مورد نظر قانونگذار را دارا باشد.این شرایط که در ماده ۵۱ ق.آ.د.م. پیش بینی شده عبارتند از :
۱- تنظیم بر برگ چاپی مخصوص. ۲- تنظیم به زبان فارسی. ۳- امضای دادخواست. ۴- نام و مشخصات خواهان. ۵- نام و مشخصات خوانده. ۶- تعیین خواسته و بهای آن. ۷- تعهدات یا جهات دیگر استحقاق خواهان. ۸- آنچه را مدعی از دادگاه درخواست دارد. ۹- ادلّه و وسایل اثبات دعوا.
در رابطه با این شرایط و ضمانت اجرای فقدان آنها در دادخواست در بخش دوم توضیح کاملی داده ایم و برای جلوگیری از اطاله ی کلام فقط به شرح برخی از آنها خواهیم پرداخت.
گفتار نخست: نام و مشخّصات خواهان
خواهان شخصی است که حق ادعایی متعلق به اوست و بنابراین نتیجه دادرسی هرچه باشد بر او بار می گردد.^[۲۳۷]
بنابراین در دعوای ابطال چک،خواهان صادرکننده چک و در دعوای ابطال ظهرنویس،خواهان ظهرنویس و در دعوای ابطال ضمانت،خواهان ضامن می باشد.
به موجب بند ۱ ماده ۵۱ ق.آ.د.م. خواهان در دادخواست باید نام، نام‌خانوادگی، نام پدر، سن، اقامتگاه، و حتّی‌الامکان شغل خود را در دادخواست ذکر کند.در صورتی که دادخواست توسط وکیل تقدیم شود مشخصّات وکیل نیز باید درج گردد.
گفتار دوم: نام و مشخّصات خوانده
خوانده شخصی است که دعوا علیه او اقامه شده و حقّ ادعایی علیه اوست و بنابراین نتیجه دادرسی هرچه باشد بر او بار می گردد.
بنابراین در دعوای ابطال چک و ابطال ظهرنویسی و ضمانت،دارنده چک به عنوان خوانده محسوب می شود و دعوا باید به طرفیت او اقامه شود.
به موجب بند ۲ مادّه ۵۱ ق.آ.د.م. خواهان باید نام و نام خانوادگی،نام پدر،سن،اقامتگاه و شغل خوانده را در دادخواست ذکر کند.
گفتار سوم: تعیین خواسته و بهای آن
از دیگر شرایط دادخواست،تعیین خواسته و بهای آن است.خواهان باید خواسته خود را در قسمت مربوط آن در دادخواست مشخّص نماید. همچنین با توجه به اینکه دعوای ابطال را از دعاوی مالی دانستیم خواهان باید علاوه بر خواسته، بهای آنرا در دادخواست تصریح کند.تعیین بهای خواسته به مفهوم مشخّص کردن ارزش ریالی یا تقویم آن به ریال،وجه رایج کشور می باشد. در تمام مواردی که خواسته وجه رایج ایران است تقویم آن موضوعاً منتفی بوده و نوشتن مبلغ مورد تقاضا کفایت می کند.برای مثال اگر خواسته خواهان ابطال یک فقره چک یا ابطال ظهرنویسی یا ضمانت چکی است که وجه مندرج در آن بیست میلیون ریال است،بهای خواسته همان بیست میلیون ریال محسوب می شود که مبنای تعیین هزینه دادرسی، تجدید نظر خواهی،صلاحیت دادگاه و … قرار می گیرد. اگر وجه مندرج در چک وجه رایج نبوده باشد(چکهای ارزی) بحث بهای خواسته مطرح می شود و خواهان مکلف است بر اساس نرخ رسمی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در تاریخ تقدیم دادخواست آنرا مورد ارزیابی قرار داده و بهای آن را در دادخواست قید نماید.
بنابراین در دعوای حقوقی ابطال چک که از سوی صادرکننده طرح می شود خواسته عبارت است از :
ابطال چک به مبلغ … ریال و همچنین بدواً توقیف عملیات اجرایی بانضمام کلیه خسارات قانونی اعم از هزینه دادرسی،حق الوکاله و… .
همچنین در دعوای ابطال ظهرنویسی که از سوی ظهرنویس اقامه می شود خواسته عبارت است از :
ابطال ظهرنویسی چک به مبلغ … ریال و همچنین بدواً توقیف عملیات اجرایی بانضمام کلیه خسارات قانونی اعم از هزینه دادرسی،حق الوکاله و… .
دعوای ابطال ضمانت که از سوی ضامن اقامه می شود خواسته عبارت است از :
ابطال ضمانت چک به مبلغ … ریال و همچنین بدواً توقیف عملیات اجرایی بانضمام کلیه خسارات قانونی اعم از هزینه دادرسی،حق الوکاله و… .
در ذیل هریک از خواسته های مذکور بررسی می شود.قابل ذکر اینکه در رابطه با خسارتهای قابل مطالبه در بخش دوم توضیحات کاملی داده شده است و از تکرار آنها خودداری می نماییم.
بند نخست : ابطال چک و ابطال ظهرنویسی و ضمانت
یکی از خواسته های خواهان که در واقع خواسته ی اصلی شمرده می شود خواسته ابطال چک از سوی صادر کننده و یا ابطال ظهرنویسی از سوی ظهرنویس و یا ابطال ضمانت از سوی ضامن است.همانطور که قبلاً ذکر شد دعوای ابطال چک و ابطال ظهرنویسی و ابطال ضمانت سه دعوای حقوقی کاملاً مستقل محسوب می شود. اما با توجه به اینکه تمامی قواعدی که در دعوای ابطال چک وجود دارد در دعوای ابطال ظهر نویسی و ضمانت هم بکار می رود و همچنین خواسته اصلی در هر سه ابطال یک عمل حقوقی است و از این لحاظ با هم شباهت کامل دارد برای جلوگیری از تکراری بودن مباحث به این سه دعوا در ضمن یک فصل پرداخته شده است.
در عمل حقوقی «قابل ابطال»، طرفی که حق ابطال دارد می تواند از آن صرفنظر کند و بطور صریح یا ضمنی آن را تنفیذ سازد. ولی، مفهوم «قابل ابطال» در حقوق ما اصطلاحی است بیگانه که جنبه استثنایی دارد.در واقع عمل حقوقی قابل ابطال عملی است که از آغاز بوسیله اشخاص مورد حمایت قانونگذار قابل حذف است و به همین جهت نیز آن را در شمار اعمال حقوقی باطل آورده اند، جز اینکه بطلان آن نسبی است. در واقع قابلیت ابطال، ضمانت اجرای بطلان نسبی عمل حقوقی است: بدین معنی که، هرگاه مبنای بطلان حمایت از حقوق اشخاص معین باشد،قانونگذار سرنوشت عمل حقوقی را بدست آنها می سپارد تا بتوانند ابطال آنرا از دادگاه بخواهند و نهاد مزاحم و زیانبار را از سر راه خود بردارند.
مفهوم قابلیت ابطال در حقوق ما بیگانه یا دست کم نادر است. در حقوق ما یا عقد باطل است و هیچ اثر حقوقی ندارد یا غیر نافذ و قابل فسخ.بنابراین باید منظور از عمل حقوقی قابل ابطال را همان عمل حقوقی باطل دانست.^[۲۳۸]
«باطل» حالتی است که در آن عمل حقوقی وجود حقوقی پیدا نمی کند، خواه در نتیجه واقع نشدن عمل یا بدون موضوع بودن آن و خواه بدلیل منع قانون از نفوذ عمل حقوقی نامشروع (الممنوع شرعاً کالممنوع عقلاً).
در عدم نفوذ هم عمل اثر حقوقی ندارد و بی اعتبار است. منتها چون ارکان اساسی عمل حقوقی وجود دارد و نقصی را که سبب بی اعتباری آن شده است می توان جبران کرد، این عنوان با «باطل» تفاوت فاحش پیدا می کند. بدین ترتیب عدم نفوذ به معنی عام کلمه بر هر عمل که دارای اثر حقوقی نباشد گفته می شود. ولی به معنی خاص، عدم نفوذ ویژه عمل حقوقی ناقصی است که قابلیت کمال را دارد و با ضمیمه شدن رضایت بعدی حیات حقوقی می یابد.^[۲۳۹]
عمل صدور چک نیز مستقل از منشأ صدور یک عمل حقوقی است که طرفین آن صادرکننده چک و دارنده هستند و علی الاصول از همه ی شرایط اعمال حقوقی از جمله اهلیت، قصد و رضا، موضوع معین و مشروعیت جهت پیروی می کند.
همچنین نظر به اینکه ظهرنویسی و ضمانت یک عمل حقوقی و ارادی است بنابراین رعایت شرایط اساسی صحت در معاملات موضوع ماده ۱۹۰ ق.م. ضروری است. وجود، اعلام، انطباق و سلامت اراده ظهرنویس و ضامن، فقدان اجبار، اکراه، اشتباه در ظهرنویسی و ضمانت و تسلیم ارادی سند مزبور را می‌توان از شرایط ماهوی در ظهرنویسی و ضمانت چک شناخت.
به عنوان مثال شخص بدهکار اعم از اینکه منشأ بدهی وی عمل حقوقی باشد یا واقعه حقوقی،برای تأدیه دین خود چک را به طلبکار پیشنهاد می کند (البته ممکن است پیشنهاد از ناحیه طلبکار صورت پذیرد) و با پذیرش وی مواجه شود.در این صورت بدهکار (صادرکننده یا ظهرنویس) مبادرت به تنظیم (یا ظهرنویسی) چک مورد نظر نموده و آنگاه آنرا به طرف مقابل تسلیم می نماید. در این مرحله است که تسلیم کننده چک را صادرکننده (یا ظهرنویس)،گیرنده را دارنده و عمل انجام یافته را عمل صدور چک (یا ظهرنویسی) می نامیم.
بنابراین صدور چک توسط صادرکننده (و همچنین ظهرنویسی توسط ظهرنویس)، مستلزم تحقق دو عمل حقوقی جداگانه است :
۱- تنظیم. ۲- تسلیم.
تنظیم یا تحریر عبارت است از عمل حقوقی قبول تعهد از طریق الحاق امضاء صادرکننده به ذیل فرم قانونی چک (و همچنین الحاق امضاء ظهرنویس در ظهر چک) قبل از واگذاری آن.^[۲۴۰]
تسلیم که مرحله بعد از تنظیم چک است عبارت است از عمل حقوقی قبول تعهد از طریق در اختیار و تصرف دادن چک به دارنده و انتقال کلیه حقوق مندرج در چک به دارنده.
با توجه به مطالب فوق شرایط مندرج در ماده ۱۹۰ ق.م. باید هم در زمان تنظیم چک توسط صادرکننده
(و همچنین زمان تنظیم ظهرنویسی توسط ظهرنویس) و هم در زمان تسلیم چک به دارنده وجود داشته باشد.
«در معاملات با سند عادی فقط امضای سند کافی برای تحقق دین نیست،بلکه تسلیم آن از طرف مدیون به داین یا قائم مقام او لازم است،زیرا برحسب عرف و عادت غالباً مدیون قبل از گرفتن وجه،نوشته را تنظیم و امضاء می کند و پس از گرفتن وجه،آن را به داین می دهد و اگر بعد از امضاء و قبل از اخذ به وسیله خدعه یا سرقت سند به دست داین افتد و این امر محرز گردد، مجرد بودن سند امضاء شده در دست مدعی کافی برای اعتبار و صحت آن نیست و داین مکلف است که تحویل وجه و یا اشتغال ذمه را ثابت کند.» (حکم تمیزی ش ۹۰۵ مورخ ۱۰/۴ ۱۳۱۷ شعبه اول دیوان عالی کشور)
نکته ای که در اینجا قابل ذکر است اینکه دعوای ابطال چک فقط از طرف صادرکننده و علیه دارنده اول قابل طرح است.در واقع این دعوا در صورتی قابلیت طرح را دارد که چک ظهرنویسی نشده و دست به دست نگشته باشد و روابط بی واسطه باشد.زیرا در موردی که چک ظهرنویسی شده باشد اصل استقلال امضائات و اصل تجریدی بودن مانع از پذیرش دعوای ابطال چک است و صادرکننده تنها می تواند فقدان شرایط مندرج در ماده ۱۹۰ق.م. و باطل بودن عمل حقوقی صدور را به عنوان یک ایراد و دفاع در دعوایی که احتمالاً دارنده (با واسطه) علیه او طرح میکند بیان نماید و در صورت اثبات از مسئولیت خارج شود.
همچنین به استناد اصل استقلال امضائات این تنها صادرکننده است که می تواند ابطال چک را خواستار شود و به عنوان مثال ضامن صادرکننده نمی تواند به استناد اینکه صادرکننده در زمان صدور شرایط لازم برای انجام یک عمل حقوقی را نداشته از مسئولیت خارج شود. یا خود خواهان دعوای ابطال قرار گیرد.

اطلاعات مورد نیاز سازمان شامل مقررات، روش­ها و خط­مشی­های سازمانی و سایر موارد می­باشد و در اغلب سازمان­ها بویژه سازمان­هایی که تمایل به اجرای دقیق مقررات و روش­ها دارند، آگاهی گسترده و دسترسی سریعتر به چنین اطلاعاتی دارای اهمیت حیاتی است و فناوری اطلاعات در این رابطه نقش حیاتی ایفا می­ کند. نمونه ­ای از این سازمان­ها، سازمان­های بروکراتیک می­باشد، که مایل به اداره متمرکز سازمان از طریق مقررات و روش­های می­باشد(لویت و ویسلر^[۱۵۹]،۱۹۹۸،۳)
از این دیدگاه، فناوری مزبور وظیفه ایجاد هماهنگی در سازمان را انجام می­دهد و هماهنگی بین واحدهای اصلی و فرعی را در جهت نیل به اهداف سازمانی افزایش می­دهد. رسیدن به این هماهنگی از طریق دسترسی سریع و آسان به اطلاعات موجود در سطح بالاتر سازمان میسر می­گردد. شبکه ­های گسترده رایانه­ای حتی در بعضی موارد هماهنگی بین سازمان متعدد و یا شعبات یک سازمان بزرگ (مانند شرکت­های چند ملیتی)را به خوبی ایجاد می­نماید.
فرایند تصمیم ­گیری در سازمان وابسته به در دسترس بودن اطلاعات مربوط و بهنگام می­باشد. استفاده از فناوری اطلاعات تصمیم ­گیری را از طریق فراهم کردن اطلاعات مزبور آسان­تر می­سازد. این اطلاعات از مشکل مورد نظر شناخت بیشتری به دست داده و امکان تحلیل سیستماتیک و امکان انتخاب گزینه­ های بهتر را می­دهد.
۲٫۳٫۸٫۳٫ کاربردهای استراتژیک
بهبود کیفیت کسب و کار : فناوری اطلاعات می ­تواند به طور استراتژیک، برای بهبود کیفیت عملکرد کسب و کار مورد استفاده قرار گیرد. در نگرش مدیریت کیفیت جامع، فناوری اطلاعات می ­تواند، از برنامه ­های بهبود مستمر در برآوردن نیازمندی­ها و انتظارات مشتریان از لحاظ کیفیت، خدمات بعد از فروش، هزینه و… حمایت کند.

بهبود کارایی و هزینه : بهبود کارایی و پایین آوردن هزینه­ها از طریق کاربرد اینترنت به عنوان راهی سریع و کم هزینه برای ارتباط با مشتریان و عرضه کنندگان و شرکای تجاری خواهد بود.
بهبود عملکرد و اثربخشی تجاری: استفاده وسیع از فناوری­های مبتنی بر اینترنت در درون شرکت مثل اینترنت، می­­تواند همکاری در تجارت را بهبود ببخشد.
۲٫۴٫ بخش چهارم:پیشینه تحقیق
۲٫۴٫۱٫ پیشینه تحقیق داخلی
بررسی سوابق و پیشینه تحقیق متغییر مدیریت استعداد، جانشین­پروری و مدیریت فناوری اطلاعات که در داخل و خارج از کشور انجام پذیرفته را در زیر به آنها اشاره می­کنیم.
پایان نامه
بررسی عوامل موفقیت در مدیریت استعدادها و چالش­ها و موانع پیاده­سازی مدیریت استعداد در گروه سایپا- این پژوهش با روش نظریه­ برخاسته از داده ­ها (گراند تئوری) به بررسی مولفه­های تعریف مدیریت استعداد، چالش­ها و موانع مدیریت استعداد، عوامل موفقیت مدیریت استعداد و ارائه­ راهکارهای به حداقل رساندن موانع و چالش­ها می ­پردازد. برای مشخص کردن افراد مستعد و با عملکرد بالا از مدل شایستگی­ها استفاده می­ کند، که در آن به اهداف و برنامه ­های استراتژیک و هم چنین نظر مدیران توجه دارد. مولفه­های اصلی در تعریف استعداد در گروه سایپا عبارتند از: استعدادیابی (ارزیابی و شناسایی افراد مستعد با بکارگیری رویکرد کانون ارزیابی)، توسعه استعدادها (برنامه ­های پرورشی جهت تغییر رفتارها)و سیستم نگهداشت. تعداد ۳۶ چالش مدیریت استعداد شامل، حاکمیت روابط در انتصاب دیدگاه استراتژیک به منابع انسانی، باور و تعهد و حمایت مدیران ارشد در فرایند، عوامل فرهنگی ،یکپارچگی سیستم­های منابع انسانی، برنامه ­های پرورشی و…. می­ شود. هم چنین ۳۱ عامل موفقیت شامل بکارگیری فرآیندها و ابزارهای استاندارد، فرهنگ­سازی، ثبات در مدیریت، محفوظ ماندن سازمان از فشارهای سیاسی در مورد انتصاب و استخدام، شفاف بودن استراتژی و اهداف استراتژیک سازمان، مدیریت عملکرد، نظام­های انگیزشی،….است(معالی،تفتی،۱۳۸۹).
الگوی برنامه­ ریزی جانشین­پروری، بررسی موضوع در شرکت­های زیر مجموعه وزارت دفاع جمهوری اسلامی- در این رساله، ارتباط مدیریت جانشین­پروری بر گرایش­های کارراهه کارکنان سازمان مورد بررسی قرار گرفته است. نظام مدیریت جانشین­پروری از دو دیدگاه استراتژیک و عملیاتی مورد بررسی قرار گرفته است. دیدگاه استراتژیک تناسب فرایند جانشین­پروری را با استراتژی سازمان، ساختار سازمانی و علائق کارراهه کارکنان مورد بررسی قرار می­دهد و دیدگاه عملیاتی گستردگی و جامع بودن فعالیت­های مدیریت جانشین­پروری در سازمان را مد نظر دارد. این رساله با مستندسازی عملیات جانشین­پروری در نمونه ­ای از سازمان­های ایرانی، توسعه شاخص اندازه ­گیری بلوغ جانشین­پروری در سازمان­های بزرگ، توضیح نحوه تناسب استراتژی سازمان و مدیریت جانشین­پروری و در نهایت توسعه مدل جانشین­پروری که جنبه­ های استراتژیک و عملیاتی نظام مدیریت جانشین­پروری را توامان در نظر گرفته است، به توسعه علم مدیریت منابع انسانی و مدیریت بطور عام کمک نموده است(علی دهقانپور فراشاه،۱۳۹۰).
مقاله
بررسی رابطه مدیریت استعداد با رضایت­مندی- این پایان نامه به بررسی تمایل به ترک و موفقیت در مسیر شغلی و همچنین نتایجی که پاداش­های درونی در سازمان به بار می­آورند می ­پردازد و مدلی که در این تحقیق بررسی شد به نقش پاداش­های درونی به عنوان عامل تسهیل کننده در مدیریت استعداد اشاره دارد. همچنین نقش عوامل بهداشتی به عنوان عامل تعدیل کننده و مکمل پاداش­های درونی تایید شد و نتایج بررسی به نقش فراموش شده پاداش­های درونی در مدیریت استعداد اشاره دارد(نادر علی، معصومه،۱۳۹۱)
ارزیابی و انتخاب استعدادهای مدیریتی در شرکت برق تهران- این تحقیق نخست با بهره گرفتن از مصاحبه و پرسشنامه به تعیین خصوصیات لازم برای احراز مشاغل مدیریتی در شرکت برق پرداخته است. پس از آزمون­های هوش، تست شخصیت ادواردز و مهارت­ های مدیریتی برای سنجش ویژگی­های فوق استفاده نموده است. نتیجه نهایی انتخاب افراد مستعد برای احراز مشاغل مدیریتی می­باشد. در این مقاله هم بیشتر رویکرد جانشین­پروری مد نظر محقق بوده است(سعید جعفری،۱۳۸۷)
تأملی بر استقرار نظام جانشین­پروری مدیریت در دانشگاه، مدلی برآمده از نظریه­ داده بنیاد- این پژوهش فرایند استقرار نظام جانشین­پروری مدیریت در دانشگاه را با بهره گرفتن از طرح نظام­دار نظریه­ داده بنیاد کاوش کرده است . بدین منظور از ۱۷ نفر از سیاست­گذاران در عرصه­ آموزش عالی، مدیران فعلی و سابق دانشگاه در سطوح مختلف علمی و اجرایی، صاحبان اثر در موضوع مذکور، متخصصان در حوزه­ منابع انسانی و اعضای هیئت علمی مطلع در زمینه­ تحقیق مصاحبه به عمل آمد و داده ­ها از مصاحبه­ ها استخراج شد. نتایج تحلیل داده ­ها طی سه مرحله، کدگذاری باز، محوری و انتخابی حاکی از دوازده مقوله کلی بود که در قالب مدل پارادایمی شامل: شرایط علّی(گفتمان سازی، بینش­مندی علمی، بلوغ و نظام پاسخگویی)؛ مقوله­ی کانونی(شایسته­گرایی)؛ راهبردهای استقرار (توانمندسازی و مدیریت استعداد)، زمینه (جو و محیط حمایتی، مشارکت ذینفعان و ثبات)؛ شرایط مداخله­گر(استقلال دانشگاهی)و پیامدها (توانمندسازی)، فرایند استقرار نظام جانشین­پروری مدیریت در دانشگاه و روابط بین ابعاد مختلف آن را منعکس می­ کنند(سعید غیاثی ندوشن، محمدحسن پرداختچی، بهروز دری، مقصود فراستخواه،۱۳۹۱)
شناسایی معیارها و شاخص های آسیب شناسی مدیریت استعداد در شرکت ملی پخش فرآورده ­های نفتی(منطقه همدان) و طبقه بندی آسیب­های مزبور در سه شاخه ساختاری، رفتاری و زمینه­ای- نتایج تحقیق نشان می­دهد که دلایلی مبنی بر رد فرضیه ­های تحقیق یافت نشد و مدیریت استعدادها در شرکت ملی پخش فرآورده ­های نفتی در هر سه شاخه ساختاری، رفتاری و زمینه­ای دارای آسیب می­باشد. البته بین این عوامل تفاوت معنی­داری وجود دارد، به طوری که بیشترین آسیب مربوط به شاخه ساختاری است(بخشایی،۱۳۹۰)
توسعه مدلی برای مدیریت استراتژیک استعداد به منظور بهبود عملکرد سازمانی- “ این مقاله به دنبال بررسی همه جانبه مدیریت استعداد و ارائه مفهومی روشن­تر از آن می­باشد؛ تا بر اساس آن مدل مدیریت استراتژیک استعداد ارائه شود، نتایج حاصل از این بررسی نشان می­دهد که استفاده از مدیریت استراتژیک استعداد می ­تواند تاثیر مهمی در بهبود عملکرد یک سازمان داشته باشد(علی دهقانپور فراشاه،۱۳۹۰)
تبیین مؤلفه­ های پیاده­سازی مدیریت جانشین­پروری در سازمان- هدف این مقاله، بررسی میزان به کارگیری و اهمیت ادراک شده چهار عامل مؤثر برای استقرار موفق نظام مدیریت جانشین­پروری(تعیین خط مشی، ارزیابی کاندیداها، توسعه کاندیداها، و ارزیابی سیستم مدیریت جانشین­پروری)در صنعت نفت است. بدین منظور، پرسشنامه ­های پیمایشی در جامعه­ای شامل۱۷۴ نفر از مدیران و کارشناسان منابع انسانی در حوزه ­های ستادی شرکت ملی نفت ایران و شرکت­های تابعه مستقر در تهران با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ­بندی شده توزیع شد.۶۲ نفر از آنها بر اساس فرمول نمونه گیری، به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش، به منظور بررسی روایی، از روایی سازه و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است. داده ­ها به وسیله شاخص ­ها و آمار پارامتریک تجزیه و تحلیل شدند. برای آزمودن فرضیات، از آزمون مقایسه زوجی استفاده شد و سپس، مؤلفه­ ها بر اساس میانگین و انحراف معیار، رتبه ­بندی شدند. در پایان، با توجه به یافته­های پژوهش، مؤلفه ­هایی برای پیاده­سازی مطلوب این نظام، در قالب مدل مفهومی، و پیشنهادها و راهکارهایی برای بهبود آن ارائه شده است (اکرم هادیزاده مقدم، فرزانه سلطانی،۱۳۹۰)
تحلیل میدان نیرو برنامه­ ریزی جاشین­پروری در صنایع ملی پتروشیمی- در این پژوهش که به صورت کیفی انجام شده است. ضمن تحلیل شیوه ­های تسهیل­گر و بازدارنده در اجرای برنامه جانشین­پروری در صنایع ملی پتروشیمی، تلاش شده است، تا تجارب مدیران عالی این شرکت مستند شود. حاصل پژوهش، تاکید بر عوامل جدیدی است که به لحاظ فرهنگ سازمانی و رایج در سازمان­های ایرانی، به ویژه از طریق عدم صداقت در ارائه اطلاعات، عدم اعتماد به یکدیگر و حسادت نسبت به همکاران، در کنار عوامل جهان شمولی چون عدم حمایت مدیران عالی، محاسبه هزینه و منفعت و فقدان انگیزه عمومی در میان کارکنان، در برابر توسعه برنامه جانشین­پروری مانع ایجاد می­ کنند، هر چند نیروهای تسهیل­گر قابل ملاحظه­ای نیز در روند بهبود سطح دانش مدیران و توسعه کارکنان ملاحظه می­ شود، که فرصت ارزنده­ای برای جانشین­پروری ایجاد می­ کنند(مهدی سبک­رو،۱۳۸۸)
ارزیابی سرمایه ­گذاری در فناوری اطلاعات- همان‌گونه که رقابت در سطح بین المللی رو به افزایش است ، تعداد زیادی از سازمان­ها، حجم عظیمی از منابع خود را در فناوری اطلاعات و ارتباطات سرمایه ­گذاری می­ کنند، تا بدین وسیله بتوانند مزیت رقابتی کسب کنند. اجرای پروژه­ های فناوری اطلاعات، نیازمند یک فرایند حساب شده است، تا در نتیجه با شکست مواجه نشوند، این امر مستلزم ارزیابی درست و استفاده از روشها و تکنیک‌های متناسب با این پروژه‌ها است. در فرایند ارزیابی عملکرد، پرداختن به تمامی جنبه­ های پروژه با در نظر گرفتن هدف­ها و استراتژی­ های کلان سازمان، ضرورت دارد. کارت امتیازی متوازن، تکنیکی است که توسط آن می­توان به ارزیابی عملکرد پروژه­ های فناوری اطلاعات پرداخت. در این مقاله ضمن بیان یک چارچوب از چرخه زندگی پروژه­ های فناوری اطلاعات، به فاز ارزیابی پروژه‌ها در این چرخه بیشتر پرداخته می­ شود. از آنجایی که پروژه­ های فناوری اطلاعات دارای ویژگی‌های منحصر به فردی می­باشند، بنابراین ابتدا رویکردهای ارزیابی سنتی و نوین را مطرح کرده، با توجه به کاستی­های موجود در این روش­ها، بهره­ گیری از کارت امتیازی متوازن به عنوان یک چارچوب مناسب پیشنهاد می­گردد(محمد خان بابایی و احمد نادعلی،۱۳۸۸)
راهبری فناوری اطلاعات در سازمان- مدیران ارشد سازمان تأثیر قابل توجهی را که فناوری اطلاعات می‌تواند روی موفقیت سازمان داشته باشد، درک کرده‌اند. مدیران امیدوارند، که درک و شناخت خود را از روش­های مبتنی بر فناوری اطلاعات که به کار برده شده است و نیز احتمال به کار بردن موفقیت‌آمیز آن را برای کسب مزیت رقابتی افزایش دهند. بنابراین هیئت مدیره و مدیران اجرایی نیاز دارند که مدیریت و نظارت روی IT را افزایش دهند، برای اینکه اطمینان یابند که IT سازمان، استراتژیها و هدف­های سازمان را دنبال می‌کند و برآورده می‌سازد. از اینرو فناوری اطلاعات (IT Governance = ITG) به عنوان بخش جدایی­ناپذیر مدیریت سازمان در نظر گرفته می‌شود. این مقاله با هدف معرفی فناوری اطلاعات و دلایل اهمیت آن و آشنایی با چگونگی پیاده‌سازی آن تهیه شده است، تا مدیران را در جهت به کارگیری فناوری اطلاعات در سازمان­ها یاری کند. فناوری اطلاعات عبارتی است که برای توصیف اینکه چطور افراد برای مدیریت یک نهاد، فناوری اطلاعات را درسرپرستی، نظارت، کنترل و رهبری مورد توجه قرار می‌دهند، به کار برده می‌شود(آیدا حقیقی،۱۳۸۷)
۲٫۴٫۲پیشینه تحقیق خارجی
پایان نامه
قالب معیار استعداد برای مدیریت استعداد اثر بخش(تجدید نظر علمی) این پایان نامه، قابلیت اجرای مدل و قالب معیارهای استعداد برای مدیریت اثربخش استعداد را در صنایع اتومبیل و بخش فناوری اطلاعات در هند را بررسی می­ کند چند عامل مهم به عنوان عوامل تشکیل­دهنده استعداد بدست آمده است که عبارتند از، خلاقیت و نوآوری، رهبری، کارگروهی، حساسیت بین شخصی، انگیزه­ فرد، همکاری و مشارکت و روحیه­ی کار تیمی، با بررسی این عوامل در افراد و تقویت آن­ها، سازمان قادر است افراد مستعد را در سازمان حفظ کند و مانع از ترک آن­ها از سازمان گردد(کومار و سکارف،۲۰۱۲)
مقاله
این پژوهش با عنوان “مدیریت استعداد برای سبز فایل“، به بررسی این که چه چیزی از رکود اقتصادی یاد گرفته­ایم و بعد از آن باید بر چه تاکید کنیم و اکنون برای تاکید بر مدیریت استعداد به چه چیزی نیاز داریم می ­پردازد. تمام موارد نشان می­ دهند که باید در رویه­های مدیریت استعداد خود سخت­تر کار کنیم. اگر رویه­های ما و دانش نیروی کار ما در معرض رویدادهای اخیر بوده است، در آن صورت رهبران کسب و کار نیاز به ترغیب چندانی ندارند(چیز،۲۰۱۰)
بررسی رابطه تعهد سازمانی و مدیریت استعداد از طریق ارزیابی عملکرد کارکنان- نمونه گیری این بررسی بر روی ۱۲۳ مدیر رده­ی دوم و ارشد اجرا شد. داده ­های بدست آمده از پرسشنامه ­ها از طریق نرم­افزار بسته­بندی آماریspss تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تجزیه و تحلیل نشان دادند که مدیریت استعداد با روش­های منابع انسانی ادغام می­ شود و سیستم­های مدیریت بر تعهد کارکنان تاثیر مثبتی دارند(ورال و همکاران،۲۰۱۲)
پروژه و طرح­ها
مدیریت استعداد و جانشین­پروری برای کاهش فرسایش کارکنان، اجرای طرح مدیریت استعداد و طراحی سیستم جانشین­پروری می ­تواند به مدیریت مطلوب افراد در دوره­ های بازنشستگی و نزدیک به آن کمک نماید. همچنین شناسایی، ارزیابی و توسعه کارکنان با پتانسیل بالا، برنامه­ی چرخش شغلی، برنامه رسمی مربیگری، استفاده از ابزار بازخور۳۶۰درجه و دریافت پاداش متناسب با عملکرد و تدوین معیارهای موفقیت از مواردی است، که می­توان به نگهداشت کارکنان کمک نموده و سازمان را در برابر خروج یکباره نیروها حفظ نماید(کروس،۲۰۰۸)
۲٫۵٫ نتیجه گیری و ارائه مدل مفهومی
در حقیقت هدف اصلی تحقیق حاضر در فصل دوم تحت عنوان” ادبیات و پیشینه تحقیق” دستیابی به یک مدل مفهومی است که بتوان بر پایه آن متغییرهای عملیاتی مورد نظر و روابط میان آنها را مشخص نمود. مدل مفهومی را می­توان با ترسیم نمودار متغیرهای گوناگون تحقیق و روابط بین آنها را مشخص کرد. در این فصل پس از ارائه توضیحات مقدماتی پیرامون مدیریت استعداد به ضرورت و نیاز سازمان و محیط­های کاری امروز در رابطه با این مقوله پرداخته شد. در ادامه تلاش شد، که ضمن ارائه تعاریف متعدد از مفهوم مدیریت استعداد به یک تعریف قابل قبول دست یافت. همانطور که در طول فصل نیز اشاره شد، با انجام بررسی­های لازم به نظر می­رسد که تعریف ارائه شده توسط فیلیپس و راپر یک تعریف نسبتا جامع است که ابعاد تعریف شده را پوشش می­دهد. براساس تعریف فلیپس و راپر که برای مدیریت استعداد پنج فاکتور در نظر گرفته است(جذب، انتخاب، درگیر کردن، توسعه و بهسازی، حفظ و نگهداشت کارکنان)که به اداره کارکنان با­استعداد کمک می­ کند. که در تحقیق حاضر، با کمک استاد راهنما و مشاور تصمیم گرفته شد که، از مدل فلیپس و راپر استفاده شود ولی با اندکی تغییر، برای مدیریت استعداد چهار فاکتور (انتخاب، مشارکت، آموزش، حفظ و نگهداشت کارکنان) در نظر گرفته شد. مدیریت فناوری اطلاعات، به عنوان متغیر مستقل دیگر تحقیق مورد مطالعه می­باشد، که در تحقیق حاضر برای مدیریت فناوری اطلاعات سه فاکتور (سخت­افزار، نرم­افزار­، اینترنت) در نظر گرفته شد، که با مطالعه ادبیات تحقیق استخراج شد و بخشی از ادبیات این فصل را به خود اختصاص داده است. از طرف دیگر برای جانشین­پروری به عنوان متغیر وابسته مورد مطالعه در این تحقیق دو فاکتور(انتخاب جانشین، توسعه جانشین) در نظر گرفته شد، که بخشی از ادبیات این فصل را به خود اختصاص داده است. همانطور که در بحث ادبیات مربوط به مدیریت استعداد اشاره شد، در واقع اغلب تحقیقات انجام شده در این زمینه شاخص ­ها و تبعات تقریبا مشابهی را برای مفهوم مذکور ارائه نمودند.
سخت افزار
نرم افزار
اینترنت
انتخاب کارکنان مستعد
مشارکت کارکنان مستعد
انتخاب جانشین
توسعه جانشین
آموزش کارکنان مستعد
حفظ و نگهداشت کارکنان مستعد
۲٫۶٫ خلاصه فصل دوم
این فصل تحقیق دارای چهار بخش می­باشد. که در بخش اول مبانی نظری و ادبیات مربوط به متغیر مدیریت استعداد، بخش دوم ادبیات و مبانی نظری مربوط به متغیر جانشین­پروری، بخش سوم ادبیات و مبانی نظری مربوط به متغیر مدیریت فناوری اطلاعات به طور کامل مورد بررسی قرار گرفت. بخش چهارم پیشینه تحقیق را مورد بررسی قرار می­دهد، که به دو قسمت تقسیم می­ شود قسمت اول پیشینه تحقیق در داخل و قسمت دوم پیشینه تحقیق در خارج می­باشد.
فصل سوم

ج) عنوان مرکب بر تک تک اجزا ی صدق کند.
د) اجزاء مالیت داشته باشند.
ـ مستندات قاعده:
اجماع:
تمسّک جمیع علما ی به این قاعده در معاملات (بدون وجود حتی یک منکر) کاشف از اتفاق ایشان بر صحت این قاعده است و اتفاق ایشان کاشف قطعی است از تلقی ایشان در خصوص محرز بودن و مسلم بودن و در نتیجه تأیید معصوم در صحت این قاعده به گونه‌ای که گویا معصوم نیز خود جزو مجمعین می‌باشد.
ولی از آنجا که احتمال دارد، مدرک این اجماع، یکی دیگر از مستندات این قاعده باشد (که خواهد آمد) نمی‌توان این اجماع را، اجماع مصطلح اصولی دانست که سبب قطع و یقین می‌شود.
چرا که با وجود احتمال، راه رسیدن به اینکه قطعاً معصوم نیز در میان مجمعین است مسدود شده و اجماع حاصل، از درجه ی اعتبار ساقط است.
از طرفی، با توجه به بیان صاحب عناوین اگر اجماع را یکی از مستندات این قاعده بدانیم، ایقاعات از تحت این قاعده خارج می‌شوند و حال آنکه این خلاف مضمون قاعده و سایر ادله می‌باشد.
استقرا:
در ابواب فقهی و حقوقی، موارد متعددی وجود دارد که غالباً با استناد به نص یا اجماع و یا دلائل دیگر، عقد به عقود صحیح و باطل، منحل می‌شود این دلیل را نیز نمی‌توان پذیرفت چرا که دست یافتن به استقرا ی تام، بسیار سخت و غیرممکن می کند و استقرا ی ناقص هم معتبر نبوده و حجت نیست.
ج) بنا ی عقلاء: بنا ی عقلاء ( بما هم عقلا ی )، در کلیه ی معاملاتشان اعم از عقود و ایقاعات، این است که چنانچه بعضی از مورد عقد یا ایقاع، صلاحیت پذیرش آن را داشته باشد، معامله را نسبت به آن بعض، صحیح و نسبت به بعض دیگر اگر فاقد شرایط صحت معامله موردنظر باشد یا مانعی از صحت و پذیرش اثر آن معامله را داشته باشد، فاسد می‌دانند؛ و شارع مقدس هم بواسطه ی عمومات و اطلاقات وارده در ابواب معاملات اعم از عقود و ایقاعات، ان را امضا ی نموده است.
د) عرف:
در نزد عرف مردم در معاملات، معاوضه ی مجموع به مجموع، اقتضاء می‌کند که اجزا ی نیز در مقابل هم قرار بگیرند، بنابراین معاوضه ی واحده که تعلق به مجموع دارد در حکم (قوه) معاوضات حقیقیه است و شارع هم این طریقه ی عرف را امضاء کرده (مگر در موارد خاصی که دلیلی برخلاف آن داشته باشیم).

یک نکته:
در القواعد الفقهیه مرحوم بجنوردی، دلیل عرف در کنار بنای عقلاء، مورد بررسی قرار گرفته شده.
صاحب العناوین (ره): هم آن دو را یکی می‌دانند ولی در قواعد فقه دکتر محمدی، آن دو از یکدیگر بصورت جداگانه مورد بحث وارزیابی قرار گرفته‌اند و ظاهراً این تفارق صحیح نیست.
چرا که در خصوص حداقل معاملات، نمی‌توان میان بنای عقلا ی و عُرف، تفاوتی قائل شد چنانچه در القواعد الفقهیه مرحوم بجنوردی نیز این معنا دیده می‌شود.
از طرفی لازمه ی بنای عقلا ی بر صحت انحلال یک عقد به عقود متعدده (صحیح و فاسد)، این است که آنها معاوضه ی مجموع را در مقابل مجموع و در نتیجه، مقابله اجزا ی عوض و معوض را، قبول داشته باشند که نتیجه ی آن، خیار مشتری است در قبول معامله صحیح یا فسخ آن. پس عملاً میان بنا ی عقلا ی و عرف(حداقل در باب معاملات) فرقی وجود ندارد.
استدلال عقلی:
تمام اسباب شرعیه (معاملات)، اسبابی هستند برای انشاء مفاد و مضمونشان که نقل یا فک ملکیت و حبس عین است؛ مثلاً زمانی که مالک غیرمحجور بگوید: « بِعْتک هذا الکتاب بدینار »، در واقع مفاد عقد بیع را انشا ی کرده که همان تملیک مشتری نسبت به آن مبیع (کتاب) است یا به بیان دیگر، انشا ی عقد بیع، سبب انتقال مبیع می‌شود به مشتری و این اثر به مجموعه‌ای از اجزا ی تعلق می‌گیرد که هر کدام از آنها، قابلیّت تأثیرپذیری از اثر را دارند؛ بنابراین چنانچه، بعضی از این اجزا ی، بواسطه ی تلف شدن یا فقدان شرط تأثیر، قابلیت تأثیرپذیری را از دست بدهند؛ اثر عقد و یا ایقاع، در آن بعض، ظاهر نشده و این مسأله، به تأثیر اثر مذکور بر بعض دیگر، ضرری وارد نمی‌کند. بنابراین، اسباب شرعیّه، مانند اسباب عقلیه هستند که هر جا موردی برای تأثیر بیابند، مؤثر واقع می‌شوند؛ واگر چنانچه، موردی، قابلیت تأثیرپذیری را به هر دلیل (فقدان شرط یا وجود مانع) نداشته باشد؛ آن اسباب در خصوص آن مورد، مؤثر واقع نمی‌شوند. و بدیهی است که عدم تأثیرپذیری مواردی که فاقد شروط لازم برای تأثیرپذیری هستند؛ ضرری به تأثیرپذیری مواردی که قابلیت آن را دارند؛ وارد نمی‌سازند.
در نتیجه، اطلاقاتی نظیر « احل الله البیع » و « الصلح خیر » و « اوفوابالعقود »، « والطلاق بید مَنْ اخذ بالساق » و امثال این موارد، شامل عقد منحل صحیح می‌شوند؛پس واجب است وفا ی به آن، مثل عقد مستقل منفرد.
آثار قاعده ی انحلال :
۱ـ چنانچه ذکر شد، در نتیجه انحلال، یکی از دو عقد، صحیح و مؤثر و دیگری، باطل و بی‌اثر خواهد بود، اثر این انحلال این است که ثمن و عوض معامله به نسبت مورد صحیح و باطل تسهیم شده؛ سهمی به ملکیت « منتقل الیه »، باقی می‌ماند و سهمی به مالک اول باید برگردانده شود به بیان دیگر چنین معامله‌ای، موجب بوجود آمدن خیار تبعیض صفقه برای طرف معامله است چرا که این تبعّض و تجزیه در ضمن این معامله، در مورد معامله هم بوجود ‌آمده است.
قبل از توضیحات پیرامون خیار تبعّض صفقه و طریقه ی اعمال آن، به اِشکالی که بر اصل بوجود آمدن این خیار وارد شده و جواب از آن می‌پردازیم.
بیان اشکال:
اثر اجرای قاعده انحلال این است که، معوضتین تبعّض پیدا کرده، بعض آنها باطل شده ودو طرف معامله، آنها را به طور کامل دریافت نمی‌کنند، و این در صورتی‌است که رضایت آنها به معامله، منوط به دریافت کامل معوضتین بوده است. به بیان دیگر به فرض تبعّض صفقه، آنها ملزمند به گرفتن بعض، غیر بعض دیگر، که خلاف التزام و رضایت اولیه آنها در عقد است.
از طرفی، لازمهی انحلال، عدم تبعّض صفقه است چرا که انحلال برمی‌‌گردد به دو عقد صحیح و فاسد که در عقد صحیح، تبعّض صفقه نیست تا قائل به خیار آن شویم؛
به عبارت دیگر، موضوعی برای تبعّض صفقه باقی نمی‌ ماند و این یعنی تناقض.
وجه اشتباه در این است که متشکل در معنای انحلال دچار اشتباه شده است به این بیان که خیال کرده معنای انحلال این است که عقد واحد، از همان ابتدا، مرکب از ۲ عقد مستقل است که هیچ رابطه‌ای بین آنها نبوده ودر نهایت، در اثر انحلال، یکی از آن دو باطل و دیگری صحیح می‌شود (هر کدام از دیگری کامل‌ بیگانه می‌باشد)، بنابراین در هیچ‌کدام از این ۲ عقد مستقل و اجنبی از هم، تبعّض صفقه روی نمی‌دهد. وا ین توهمی بیش نیست؛ چرا که عقد در مجموع، واحد است با انشائی واحد. و عقل و فهم عرفی آنها را منحل به دو عقد صحیح و باطل می‌کند و از آنجا که رضایت دو طرف به معاوضه مجموع به مجموع بوده با روی دادن انحلال، تبعض صفقه هم بوجود می‌آید.
توضیحاتی پیرامون خیار تبعض صفقه:
تبعض یعنی بهره بهره کردن و بخش بخش گردیدن و صفقه در لغت عرب به معنای دست به هم زدن است در گذشته، معمول بود که طرفین معامله، وقتی می‌خواستند رضایت خود را اعلام و عقد را منعقد سازند؛ دست راست یکدیگر را می‌گرفتند و به هم دست می‌دادند و بدین جهت مجازاً به بیع، صفقه می‌گویند و چون خیار مزبور در اثر تبعض معامله بوجود آمده، آن را خیار تبعض صفقه می‌نامند.
خیار تبعض، حقی است که قانون شرع به مشتری می‌دهد تا در صورتی که قسمتی از بیع، باطل درآید، بتواند قسمت دیگر را که صحیح واقع شده است، فسخ نماید.
بررسی قانون مدنی در خصوص خیار تبعض صفقه:
قانون مدنی در این را بطه در مادّهی « ۴۴۱ » می‌گوید: « خیار تبعض صفقه وقتی حاصل می‌شود که عقد بیع، نسبت به بعض مبیع، به جهتی از جهات، باطل باشد. در این صورت مشتری حق خواهد داشت، بیع را فسخ کند یا بیع را به نسبت قسمتی که واقع شده است قبول کند و نسبت به قسمتی که بیع، باطل بوده است، ثمن را استرداد کند. »
به موجب قانون، بطلان قسمتی از بیع، به هرسببی باشد ؛ موجب خیار تبعض صفقه است، و بطلان قسمتی از بیع، از جهات مختلف تحقق پیدا می‌کند؛ از قبیل مستحق للغیر درآوردن مورد بیع، منفعت عقلایی نداشتن، نامشروع بودن یا مالیت نداشتن مبیع، چنانکه ذیل ماده ۴۳۴ قانون مدنی آمده است، «… و اگر بعض مبیع، قیمت نداشته باشد، بیع نسبت به آن بعض باطل است و مشتری نسبت به باقی از جهت تبعض صفقه، اختیار فسخ دارد. » ذکر این نکته لازم است که این خیار زمانی برای مشتری حاصل می‌شود که او در همین معامله، عالم به تبعیض نباشد، چنانکه در مادهی ۴۴۳ قانون مدنی آمده است، « تبعض صفقه وقتی موجب خیار است که مشتری در حین معامله عالم به آن نباشد ولی در هر حال ثمن تسقیط می‌شود. » طبق قانون مدنی، در صورت علم به بطلان، نسبت به قسمت صحیح، حق فسخ نخواهد داشت بلکه تنها می‌تواند ثمن را تسقیط کند و به نسبت از قسمت باطل مسترد دارد.
نحوه محاسبه تسقیط ثمن:
قانونگذار در ماده ۴۴۲، در رابطه با تسقیط ثمن نسبت به قسمت صحیح و باطل، در بیع واحد می‌گوید: « در مورد تبعض صفقه، قسمتی از ثمن که باید به مشتری برگردد به طریق ذیل حساب می‌شود: آن قسمت از مبیع، که به ملکیت مشتری قرار گرفته منفرداً قیمت می‌شود و[در قدم بعدی]هر نسبتی که بین قیمت مزبور و قیمتی که مجموع مبیع در حال اجتماع دارد؛ پیدا شود، به همان نسبت، از ثمن را بایع نگاه داشته، وبقیه را باید به مشتری رد نماید. » به عنوان مثال، اگر زمینی به مساحت ۱۰۰۰ متر به صدهزار تومان خریداری کرده و پس از عقد معلوم شود که نصف یا ثلث این زمین، متعلق به دیگری بوده است و صاحب زمین راضی به این معامله نیست؛ در اینصورت آن قسمت را که ملک بایع بوده و با عقد به مشتری منتقل شده را منفرداً قیمت می‌کنند و آن قیمت را با مجموع قیمت اصلی یعنی صدهزارتومان مقایسه می‌کنند. بایع باید به همان نسبت (نصف، ثلث، ربع و… ) از ثمن را به مشتری بر‌گرداند.
دومین اثر انحلال:
۲ـ اثر بعدی انحلال یک عقد به صحیح و باطل، این است که پس از انحلال، تمام آثار عقد کامل باقی می‌ماند مثلاً اگر مورد معامله، دو حیوان بوده و خیار حیوان بوجود آمده، پس از انحلالِ عقد به دو عقد(یکی صحیح و دیگری فاسد)، در عقد صحیح، همان خیار حیوان باقی می‌ماند همین‌طور اقاله که از آثار عقد اول است، نسبت به عقد صحیح هم پس از انحلال باقی می‌ماند.
سومین اثر انحلال:
۳ـ در مسأله انحلال، غالباً عقد منحل می‌شود به عقد صحیح و عقد باطل. ولی ممکن است گاهی در اثر انحلالِ عقد، عقدی صحیح و لازم شود و عقدی دیگر صحیح و قابل فسخ ونیز ممکن است در اثر انحلال، عقد نسبت به موردی دارای حق شفعه و نسبت به موردی دیگر بدون حق شفعه باشد؛ مثلاً هر گاه کسی دو کالا را با هم در یک عقد بیع، به دیگری بفروشد که در یکی از آن دو، حق شفعه پیدا شود و در دیگری نشود؛ شریک او می‌تواند نسبت به یک کالا، اخذ به شفعه کند مثلاً هر گاه خواهر و برادری ملک و ماشینی را از پدر به ارث دریافت کرده باشند و خواهر سهم خود را از هر دو به دیگری بفروشد؛ برای برادرش حق شفعه به وجود می‌آید (تنها در ملک غیرمنقول نه در ماشین که منقول است)؛ در این موارد، خریدار حق تبعض صفقه، پیدا نمی‌کند زیرا در تحقق خیار تبعض صفقه، شرط این است که سبب تبعض در زمان بیع وجود داشته باشد؛ در حالی که در این مورد چنین نیست، زیرا در زمان بیع، هر دو جز ی مبیع به خریدار منتقل می‌شود و پس از آن با اخذ به شفعه، شریک جزئی از آن را از خریدار می‌گیرد.
اشکالات وارده بر قاعده انحلال
مهم‌ترین اشکال بر قاعدهی انحلال، تعارض و منافات معنای این قاعده است با قاعده ی « العقود تابعه للقصود ». به این معنا که قصد مقابله مجموع با مجموع که قصد بایع ومشتری است با قصد مقابله جز ی با جز ی که زبان قاعده ی انحلال است متفاوت است.
و اکثر مردم به معامله جز ی به جز ی راضی نمی‌شوند؛ بلکه رضایت می‌دهند به معامله ی کل با کل به طور مثال؛ کسی که می‌خواهد خانه و باغش را بفروشد، قصد فروش مجموعه را دارد و مشتری هم قصد خرید این مجموعه را، و اگر بواسطه ی وجود مانعی برای یک جز ی از این مجموعه، حکم بر انحلال عقد داده شود برخلاف قصد آنهاست و « العقود تابعه القصود »، در نتیجه عقدی باقی نمی‌ماند تا انحلال پیدا کند.
قبل از پاسخ به این شبهه ذکر مواردی لازم به نظر می‌رسد:
ممکن است این شبهه بوجود آید که قصد ارتباط اجزا ی متعلق عقد از جانب دو طرف، مانع از انحلال آن عقد یا ایقاع خواهد شد. در جواب باید گفت: اولاً اصل، عدم ارتباط اجزا ی با یکدیگر است؛ از طرفی اجازهی شارع در اجرا ی یک صیغه بر مجموع وامکان اجرا ی صیغه‌های متعدد بر اجزائی که قابلیت انفراد دارند؛ دلالت می‌کند بر عدم ارتباط این اجزا ی با یکدیگر.
در نتیجه، قصد ارتباط یا استغراق در هنگام انجام معامله به هیچ وجه مانع از انحلال عقد نیست. به بیان دیگر در صحت بیع اجزا ی، نیازی به قصد استغراق یا قصد ارتباط نداریم. چرا که در انجام معامله آنچه معتبر است، قصد انجام آن معامله است حال با قصد استغراق باشد یا نباشد، تفاوتی در اصل بیع نمی‌کند.
با روشن شدن مسائل مذکور به اصل جواب پیرامون شبهه ی منافات قاعده « العقود تابعه القصور، با قاعده ی انحلال می‌پردازیم:
این مسأله قابل قبول نیست که قصد از معامله و معاوضه، مجموع مرکب باشد؛ بلکه ظاهر معاوضه ی کل با کل، معاوضه ی اجزا ی با یکدیگر است و به طور کلی ظاهر مقابله در معاملات، قصد معاوضه است به هر شکلی که باشد ودر مواردی هم که قصد به مجموعه (نه به اجزا ی ) تعلق گرفته بسیار نادر است.
از طرفی تعلق قصد به مجموع، منافاتی با تعلق قصد به بعضی که در ضمن مجموع قرار گرفته است ندارد و حال اینکه قصد به مجموع، معنایی جز تعلق قصد به جز ی جز ی از آن مجموعه ندارد. بنابراین هر کدام از اجزا ی که منتقل شوند در ضمن نقل کل منتقل می‌شوند و منتقل نشدن بعض اجزا ی در اثر انحلال عقد، ضربه‌ای به انتقال دیگر اجزا ی وارد نمی‌کند.

• • • 1. 1. مدل گیولی و هین(گیولی و هین۲۰۰۷،۸۲).

       

       

   

   

 

 

 

• 1. 1. دیدگاه های محافظه کاری

   

   

 

پرسش اساسی در رابطه با محافظه کاری این است که علت بکارگیری محافظه کاری چیست وچه مزایایی برای شرکتها دارد؟ در پاسخ به این سؤالات محققان حسابداری چند دیدگاه را به شرح زیر بیان کرده اند.

واتز ریشه محافظه کاری حسابداری درگزارشگری مالی را دلایل اقتصادی می داند و چهار عامل را در شکل گیری آن ذکر می کند(واتس۲۰۰۳):
۱ - قرارداد بین شرکت و اشخاص که در استخدام آن هستند (مانند مدیران) و همچنین قرارداد هایی که بین شرکت و طرفهای خارج از شرکت وجود دارد (دیدگاه قراردادی محافظه کاری) ؛
-۲ افزایش در هزینه های دعاوی قضایی (دیدگاه دعاوی قضایی محافظه کاری) ؛
۳- ارتباط بین سود گزارش شده و هزینه های سیاسی (دیدگاه سیاسی محافظه کاری) ؛
۴- ارتباط بین سود گزارش شده و مالیات(دیدگاه مالیاتی محافظه کاری) ؛
در این میان، قدمت تفسیر قراردادی بیش از سه تفسیر دیگر است، به طوری که به اعتقاد واتز قرنها است که قراردادها در حسابداری مورد استفاده قرار میگیرند. بنابراین کسی نمیتواند زمانی را در تاریخ اخیر معرفی کند که از آن هنگام نفوذ قراردادها شروع شده باشد. در مقابل، سه تفسیر دیگر محافظه کاری بر پدیده های جدیدتری متکی بوده و قادر به تشریح محافظه کاری هستند. با این حال، نتایج بررسیها از اهمیت هر چهار تفسیر حکایت دارند. نقاط مشترک بین این چهار تفسیر بیانگر آن است که ممکن است آنها تجلی یک تفسیر واحد از محافظه کاری باشند

 

• • • 1. 1. دیدگاه قراردادی

       

       

   

   

 

محافظه کاری از رفتارفرصت طلبانه مدیران) برای مدیریت سود شرکت(جلوگیری می کند و خطر اخلاقی را کاهش می دهد. رویه های حسابداری محافظه کارانه، مدیران را از خوش بینی بیش از حد در ارائه سود باز می دارد و طبعاً از پرداخت های اضافی)پاداش های اضافی( به مدیران جلوگیری می کند. (واتس۲۰۰۳)
این نقش محافظه کاری، همانند نقشی است که در محدود نمودن و جلوگیری از پرداخت اضافی سود سهام به سهامداران ایفا می کند. بنابراین، انگیزه ای را برای مدیران ایجاد مینماید که از پذیرش پروژه هایی با خالص ارزش فعلی منفی بپرهیزند و درنتیجه، تضاد منافع و هزینه های نمایندگی بین افراد داخلی و خارجی شرکت کاهش می یابد.

 

• • • 1. 1. دیدگاه حقوقی

       

       

   

   

 

در سال های اخیر دعاوی سهامداران، توجیهی برای محافظه کاری شده است .در مواردی که با بیش از واقع نشان دادن سود و خالص داراییها، مدیران پاداش های بیشتری دریافت می دارند، احتمال اقامه دعوای حقوقی زیاد است .محافظه کاری با جلوگیری از بیش از واقع نشان دادن خالص داراییها از هزینه های اقامه دعوی توسط سهامداران جلوگیری می کند. (اسکینر۱۹۹۴، ( ۳۲نشان داد که مدیران انگیزه هایی برای محافظه کاری در پیش بینی های خود دارند. دلیل این امر آن است که پیش بینی خوشبینانه مدیران ریسک اقامه دعوی را افزایش می دهد.

چکیده:
این تحقیق به بررسی رابطه بین حجم مبادلات غیر عادی و ارزش سهام بر عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت های پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران می پردازد. در راستای این هدف کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که صورت های مالی (تراز نامه صورت حساب سود و زیان) و اطلاعات مورد نیاز که در سال های ۸۶ تا ۹۰ اراده داده بودند مورد بررسی قرار گرفته در مجموع تعداد ۱۱۵ شرکت از صنایع مختلف انتخاب شدند به منظور آزمون فرضیه از رگرسیون چند متغیر استفاده کنند و معنی دار بودن آنها با بهره گرفتن از آماره T و F صورت گرفت. همچنین برای آزمون خود هبستگی مدل از آزمون دوربین – واتسون استفاده شده باشد. نتیجه تحقیق نشان می دهد که رابطه معناداری بین حجم مبادلات غیر عادی و ارزش معاملات سهام بر عدم تقارن اطلاعاتی وجود دارد.

کلید واژه: حجم مبادلات غیر عادی، ارزش معاملات سهام و عدم تقارن اطلاعات
فصـل اول:
کلیـّات تحقیـق
۱-۱٫ مقدمه:
بعضی از سرمایه گذاران شامل افراد درون سازمانی مانند مدیران، تحلیل گران آنها و موسسه هایی که از این افراد اطلاعات دریافت می کنند به اخبار محرمانه دسترسی دارند هرچند اطلاعات محرمانه بیشتر باشد، دامنه تفاوت قیمت های پیشنهادی خرید و فروش سهام بین سرمایه گذاران افزایش می یابد و در نتیجه بازده سرمایه گذارانی که به این گونه اطلاعات دسترسی ندارند کاهش می یابد. این قضیه با نتایج تحقیقات تجربی زیادی هماهنگ است. قائمی و وطن پرست ضمن اشاره به سابقه مفصل موضوع در سطح دنیا نشان داده اند در بورس اوراق بهادار تهران هم افزایش عدم تقارن اطلاعاتی بین معامله گران، دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را وسیع تر می کند.
اما قضیه تفاوت پیشنهادی خرید و فروش سهام ریشه در جریان عرضه و تقاضای غیرعادی دارد عرضه و تقاضای غیرعادی در نتیجه ی وجود اطلاعات محرمانه بوجود می آید؛ هنگام وجود اخبار محرمانه بد، عرضه سهام زیاد می شود و قیمت پیشنهادی فروش نیز کاهش می یابد. برعکس، هنگام وجود اخبار محرمانه خوب، تقاضا زیاد افزایش می یابد. چنانچه اطلاعات محرمانه وجود نداشته باشد، آثار اطلاعات عمومی موجود توسط بازارسازها در قیمت سهام منعکس می شود. یعنی بازارسازها در هنگام دریافت اطلاعات، قیمت را به سطح مناسبی هدایت می کند و در نتیجه خرید و فروش غیرعادی هم صورت نمی گیرد.
این تحقیق در جستجوی پاسخی برای این سوال است که آیا رابطه بین حجم مبادلات غیرعادی و ارزش معاملات سهام با عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دراد؟
۱-۲٫ بیان مسأله:
بازار سرمایه به عنوان یکی از مهمترین و حساس ترین بخش های اقتصادی و مالی کشورها بطور مستمر در حال تغییر، پویایی و توسعه است. گاه به دلیل بحران های مالی و اقتصادی و حتی بحران های سیاسی دچار چالش های عظیم می گردد و گاه در سایه کار و تلاش و رونق اقتصادی تعاملات اجتماعی و سیاسی و نگاه مثبت به سرمایه گذاری توسعه می یابد. به طور کلی می توان گفت بازار سرمایه در هر کشوری عبارت است از سرمایه گذاری در بخش های مختلف اقتصادی به ویژه بخش های اصلی آن یعنی صنعت، خدمات و تجارت است.
ارزش معاملات و حجم مبادلات غیر عادی بعنوان مؤلفه های اصلی ارزیابی و اندازه گیری فعالیت ها در بورس اوراق بهادار تهران است این مولفه، مدام در حال تغییر و دست خوش تحولات قابل ملاحظه ای می باشند.
یکی از مهمترین عوامل در تصمیمگیری صحیح، داشتن اطلاعات معنایی و مرتبط با موضوع تصمیم است که اگر درست فراهم و پردازش نشود، اثرات منفی را برای فرد تصمیمگیرنده در پی خواهد داشت. از سوی دیگر چگونگی دستیابی به اطلاعات نیز حائز اهمیت است: در صورتی که اطلاعات مورد نیاز به صورتی نامتقارن در بین افراد توزیع شود میتواند نتایج متفاوتی را نسبت به موضوع واحد سبب شود. بنابراین یکی از مهمترین صورتهای مالی اساسی که در ایران بر آگاه کردن بازار از عملکرد شرکت استفاده میکنند، صورت سود و زیان است(قائمی و وطنپرست، ۱۳۸۲).
هدف از افشای اطلاعات مالی شرکت ها کاهش توزیع نادرست اطلاعات موثر در تصمیمگیری استفادهکنندگان در بازار سرمایه است. در صورتی که اطلاعات نادرست توزیع شود گروهی دارای اطلاعات بیشتری خواهند بود که این امر باعث بوجود آمدن شرایطی خواهد شد که به تصمیمگیری نادرست گروه دارای اطلاعات کمتر میانجامد و به عبارت دیگر منجر به انتخاب نادرست آنها خواهد شد. انتخاب نادرست به وضعیتی اطلاق میشودکه در بازار یک شخص یا گروهی از اشخاص نسبت به سایر اشخاص یا گروه های بازار، در مبادلات دارای مزیت اطلاعاتی داشته باشند. یکی از کاربردهای بالقوه اطلاعاتی منتشر شد. از سوی شرکت با کاهش شکاف انتظارات سرمایهگذاران کاهش مزیت اطلاعاتی برخی از سرمایهگذاران و در نتیجه کاهش اثر عدم تقارن اطلاعاتی بر هزینه سرمایه است. این استدلال، بوسیله آکرلاف (۱۹۷۰) مطرح شده که عدم تقارن اطلاعاتی بدلیل گزینش نادرست هزینههایی در معاملات ایجاد میکنند. اگر اطلاعات نادرست توزیع شود گروهی دارای اطلاعات بیشتری خواهند بود که با آنها معاملهگران آگاه گفته میشود. این وضعیت باعث به وجود آمدن شرایطی خواهد شد که به تصمیمگیری نادرست گروهی که دارای اطلاعات کمتری هستند میانجامد: به عبارت دیگر منجر به گزینش نادرست آنها خواهد شد(آکرولاف، ۱۹۷۰).
زمانی که بازارسازان از وجود افراد آگاه در بازار مطلع شوند از تعدیلی قیمتهای پیشنهادی و درخواستی سهام برای جبران ریسک گزینش نادرست که حاصل داد و ستد با مبادله کنندگان آگاه است بهره میگیرند. این امر باعث گسترش شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش میشود. که بیانگر افزایش سطح عدم تقارن اطلاعاتی (توزیع نادرست اطلاعات) در بازار است(وارن وبیلی^[۱]، ۲۰۰۶).
برای جذب سرمایهگذاران بالقوه، شرکت با سهام خود را با کسر منتشر کنند و به همین دلیل هزینه سرمایه افزایش مییابد الزام به افشای هر چه بیشتر اطلاعات، احتمال عدم تقارن اطلاعاتی به وجود آمده در بازار سهام را کاهش و به کاهش هزینه فرصت فروش سهام و در نتیجه کاهش هزینه سرمایه شرکت میانجامد(بیامن و ورچیلا، ۱۹۹۶ و دیاموند و ورچیلا^[۲]، ۱۹۹۱).
به منظور کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین افراد درونسازمان و برونسازمانی افشای اطلاعات برای استفادهکنندگان خارجی به دلیل پیامدهی و کاهش احتمال گزینش نادرست که بر هزینه سرمایه شرکت موثر است، کاهش زیادی صورت گرفته است. از این رو، ادعا میشود که اطلاعات عمومی یک جایگزین مناسب برای اطلاعات ویژه و پرهزینه است در همین پیوند (ورچیلا، ۱۹۸۲) نشان میدهد که افزایش اطلاعات در دسترس، آشکارا میزان اطلاعات ویژه را کاهش میدهد (ورچیلا، ۱۹۸۲) و همچنین (دیاموند، ۱۹۸۵) در تحقیق خود به این نتیجه رسید که انتشار اطلاعات شرکتی انگیزه معاملهگران را برای ایجاد اطلاعات ویژه کاهش میدهد و در نتیجه باعث کاهش ریسک حاصل از وجود این اطلاعات و کاهش شدت وضعیت سفتهبازی حاصل از وجود معاملهگران آگاه میشود(دیاموند، ۱۹۸۲).
مسئله اصلی در این پژوهش این است که حجم مبادلات غیر عادی و ارزش معاملات سهام چه اثری بر عدم تقارن اطلاعاتی شرکت ها در بورس اوراق بهادار دارد و به دنبال این نتیجه است که در صورت کاهش عدم تقارن اطلاعاتی، تغیرات ارزش و حجم مبادلات غیر عادی سهام چگونه خواهد بود؟
۱- ۳ . اهمیت و ضرورت تحقیق
ارزش معاملات و حجم مبادلات غیر عادی سهام شرکت ها در بورس اوراق بهادار تهران مهم ترین ویژگی های تعیین کننده وضعیت بازار است. در یک بازار فعال و مناسب ارزش معاملات صورت پذیرفته و حجم مبادلات غیر عادی سهام قابل معامله و در جریان معامله نقش به سزایی ایفا می کند همان طور که گفته شده فعالیت مناسب بازار بورس به منزله رونق فعالیت های اقتصادی در بخش های تولیدی، خدماتی و تجاری است.
همچنین، از نظر محقق ارائه اطلاعات صحیح، قابل اتکا و به موقع توسط شرکت ها و نحوه اطلاع رسانی بورس اوراق بهادار در میزان و کیفیت معاملات و دستیابی متناسب سرمایه گذاران به بازده منطقی تاثیر قابل ملاحضه ای دارد.
گزینش نادرست با میزان تقارن اطلاعاتی در بازار رابطه مستقیمی دارد گزینش نادرست، بیانگر منافع حاصل از مبادله بازارساز با مبادله کنندگان ناآگاه است که برای جبران زیان های ناشی از مبادله ی او با مبادلهکنندگان اگاه دریافت میشود. بازار ساز با مشکل مبادله با معامله گران آگاه تر از خود مواجه است بنابراین، سرمایه گذاران آگاه تر از بازار ساز زمانی که قیمت های تعیین شده بوسیله بازارساز پایین است اقدام به خرید سهام و زمانی که قیمت تعیین شده از ارزش ذاتی بالاتر است، اقدام به فروش سهام میکند. بنابراین بازار سهام هنگام مبادله با سرمایهگذاران آگاه تراز خود با مسئله گزینش نادرست مواجه است. این مساله بازار ساز را به بالابردن قیمت پس از مبادله خرید و پایین آوردن قیمت پس از مبادله فروش تحریک مینماید. این اصلاح قیمت بازارساز را نسبت به آنچه که از بابت فروش سهام دریافت نموده است، بابت خرید به فروشندگان سهام پرداخت نخواهند کرد. بنابراین یک جزء شکاف قیمت که (گزینش نادرست) نامیده میشود حاصل تجدید نظر بازارساز در مورد قیمتها و بیشتر کردن شکاف قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش برای جبران زیان احتمالی معامله با معاملهگران آگاه است (گلوشن و میلگرام^[۳]، ۱۹۸۵ و گویلاند وگامی، ۱۹۸۳). از این رو در تحقیقات مربوط به عدم تقارن اطلاعاتی از شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش به عنوان معیار عدم تقارن اطلاعاتی استفاده میشود.
۱-۴٫ اهداف تحقیق
هر پزوهش برای دست یابی به اهداف خاص صورت می گیرد، این اهداف خود را در قالب مساله پژوهش نمودار می سازد و از طریق آن آشکار می شود که اهداف پژوهش می تواند به صورت کلی یا فرعی مطرح شود( خاکی، ۱۳۸۶).
۱-۴-۱٫ اهداف کلی
بر اساس مساله اصلی تحقیق هدف کلی این پژوهش بررسی اثر حجم مبادلات غیر عادی و ارزش معاملات سهام بر عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می پردازد .
۱-۴-۲٫ اهداف جزئی
بررسی اثر ارزش معاملات بر عدم تقارن اطلاعاتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.
بررسی اثر حجم مبادلات غیر عادی سهام بر عدم تقارن اطلاعاتی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.
۱-۵٫ سؤالات تحقیق
با توجه به آنچه در قسمت اهداف تحقیق بیان شده هدف اصلی ما از این تحقیق بررسی تاثیر حجم مبادلات غیر عادی و ارزش معاملات سهام بر عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است بنابراین سوالات اصلی در این تحقیق به شرح زیر است:
۱- ۵-۱٫ ارزش معاملات سهام چه اثری بر عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت های پذیرفته شده در اوراق بهادار تهران دارد؟
۱-۵-۲٫ حجم مبادلات غیر عادی سهام چه اثری بر عدم تقارن اطلاعتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران دارد ؟
۱-۶٫ فرضیه ‏های تحقیق
فرضیه عبارت است از، حدس و گمان اندیشمندانه درباره ماهیت و چگونگی روابط پدیده ها، اشیاء و متغیرهایی که محقق را در تشخیص نزدیک ترین و محتمل ترین را برای کشف مجهول کمک می نماید (حافظ نیا، ۱۳۸۱، ص ۱۰ ). با توجه به سوالات و اهداف مطرح شده فرضیه های تحقیق به شرح ذیل می باشد:
۱-۶-۱٫ ارزش معاملات سهام اثر معنا داری بر عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران دارد.
۱-۶-۲٫ حجم مبادلات غیر عادی اثر معنا داری بر عدم تقارن اطلاعاتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران دارد.
۱-۷٫ مدل و متغیر های تحقیق
الف: متغیر مستقل
متغیر مستقل این پژوهش شامل ارزش معاملات و حجم مبادلات غیر عادی سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است، لذا برای اینکه قادر باشیم آن را در قالب اعداد و ارقام بیان کنیم به مدلی نیاز داریم تا بتوانیم آن را کمی کنیم برای این کار از دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام استفاده شده است.
ب: متغیر وابسته
متغیر وابسته این تحقیق عدم تقارن اطلاعاتی است.
SB AS _it = _۰ + _۱ H _it + _۲ AA v_it + _۳ IN (MKVAL _it)+ _۴ LPRic E _it + E _it
که در آن
SB AS _it= معیار ارزیابی عدم تقارن اطلاعات شرکتی i در سال t
H _it = شاخص هر فیندال هیرشمن جهت تشخیص میزان مالکیت شرکت i در سال t
متغیرهای کنترلی مدل :
AA v_it = حجم معاملات غیر عادی (Abnormed volume) سهام
IN (MKVAL _it)= معیار سنجش اندازه شرکت برابر است با لگاریتم طبیعی ارزش بازار دارایی های شرکت i در سال t

حافظ و شوقی از دوستان پدرش، محمدبک ابوشادی، وکیل و مجاهد و همراه و یارسعد زغلول در مبارزات می، بودند و به همین خاطر آن دو به پسرش (احمدزکی) مهربانی و عطوفت و توجه زیادی نشان می دادند.
و حافظ براین جوان کوچک از جهاد فکری در سرودن شعر با رعایت صحت و درستی آن، نگران بود. و جوان کوچک از وطنیات حافظ که مملو از احساسات صادق بود، تعجب کرد. (شگفت زده شد) و همچنین از شعر مصطفی صادق الرافعی و احمد محرم تعجب کرد. و محرم در شعر ملی و اجتماعی او از منزلت و مقامی بلند برخوردار شد. و حافظ اولین دیوان ابوشادی که همان دیوان (انداء الفجز) که دارای بیت های بلیغی است، دیده است. و ابوشادی پیوسته در طول حیات و زندگی اش به این مکتب و مدرسه ی شعری معتقد بود.»^[۸۴] «و ابو شادی تعلیمات و توجیهات شایسته و درستی از شاعران مدرسه آپولو برای جوانان چه در تفکر، ادبیات، شعر و جامعه داشت و سخنان متنوع و گوناگونی در مورد قدیم و جدید و از جنبش تجدید و نوگرایی در شعر، آراء و روش ها نقدیش، در مورد ادبیات و اصول آن و همچنین زیبایی های فنی خلاقانه و ابتکاری در شعر و قصائد متنوعش، با آنان دارد. و او سرمشق و نمونه ای برای جوانان بود و می توانیم بگوئیم که دانش آموزان و دانش آموختگان مدرسه ی آپولو از دانش آموزان او بودند.»^[۸۵]

«ابوشادی، شاعر انقلابی، نویسنده ی آزاد، پزشکی ارزنده، نسل کاملی از عظمت و مجد و شکل آشکار و مشرف بر عقل و فکر آزاد مصر بود. و در تاریخ فکری معاصر (مصر) کسی با این آثار ادبی و فکری عالی وجود ندارد.»^[۸۶] «و در سال ۱۹۹۵ در در واشنگتن آمریکا، ستاره اش افول کرد (وفات یافت)، درحالی که از کشورش، که خدمات ارزنده و بزرگی برای آن (کشور) انجام داد، دوربود. مرد در حالی که در درونش حسرت و در قلبش غصه از موضع ی بعصی دشمنانش از او داشتند داشت.»^[۸۷]
شعر ابوشادی
شاید در عصر معاصر هیچ شاعری به اندازه ابوشادی شعر نداشته باشد چرا که شعر او بیانگر فرهنگ وسیع او از ادبیات غرب و زبان عربی است تا آنجائیکه او از انواع شعر چه قصصی چه غنایی و چه تمثیلی، اطلاع کامل داشت»
تمام گرایش های شعری در شعر ابوشادی از واقع گرایی گرفته تا رمزی دیده می شود، اگرچه خوی رومانتیک در شعر ابوشادی، فراوان است ولیکن تمام گرایشهای شعری در شعر ابوشادی موج می زند، اما به نظر می رسد که آنچه که بیشتر شاعر ما را به سوی رومانتیک سوق داده تسلط انگلیس بر مصر و ظلم و ستم آنان در حق مردمان این و دیار بوده است.
بدون شک ابوشادی با فرهنگ وسیعی که داشته است و نیز مواهب شعریش این آمادگی را داشته است که منزلتی بسیار رفیع در میان شاعران عصر خود به دست آورد. جز اینکه او شاعری بی قرار است و همانگونه که در یک مکان ثابت نمی ایستد و پیوسته در نقل و انتقال است در یک گرایش شعری هم ثبات ندارد. به هرحال، همانگونه که در شغل خود ثبات ندارد و گاهی در مورد زنبور عسل تحقیق می کند و گاهی انجمن پرورش مرغ را راه اندازی می کند در شعر هم همین گونه است، همانجائیکه شاعر تلاش می کند میان شعر قصصی و شعر دراماتیک و نیز رمانتیک هزین و شعر صوفی و وعظ و فلسفی را جمع کند. او حتی به شعر اکتفا نمی کند و به حرفه عکاسی و موسیقی هم علاقه ی فراوان نشان می دهد.
پس گرایشهای او فراوان شد به طوریکه که در یک دست او میکروسکوپ بود و در دست دیگرش قلم و ابزار آلات موسیقی. رب النوع شعر از میان سر و صدای کارگر و صدای نرم زنبورعسل به او الهام می کرد.
اولین دیوان شعر او «انداء الفجر» است که آن را در ۱۸ سالگی منتشر کرده است و در ان از گرایش رمانتیک خود پرده برداشته است. بعد از بازگشت از انگلیس شعر سرایی او بیشتر شد و اولین آنها دیوان او «زینب» می باشد که در سال ۱۹۲۴م آن را منتشر کرد. عشق و طبیعت محورهای این دیوان را تشکیل می دهند و در آن قالبهای موشح و دو بیتی و قصیده و غزل دیده می شود و از بهترین آن قصیده ی «الحلم الصادق» می باشد.
هاتِ لی العود و غنّی و أسمعی شَجوی و اَنی
عودم را بیاور و بخوان برای من و غم و اندوه مرا به گوش دیگران برسان.
تطرحی الأحزانَ عنّی فَأُءَدِّی صلواتی
غم و اندوه را از من دورکن تا نمازهایم را بجای آورم.
و در سال دوم دو دیوان در مورد آواز منتشر کرد که آنها «الأنین و الرنین» و «الوجدان» نام داشتند. در آنها احساسات صادق ملّی دیده می شود و درهمان سال دیوانش به نام «مصریات» را منتشر کرد که در آن آرزوهای ملّی اش را به تصویر کشید، در حالی که مصریان را برای خلاص از دست انگلیسیهای اشغالگر تشویق می کرد.
در سال ۱۹۲۶م دیوان شعرش به نام «وطن فراعنه» را منتشر می نماید و در آن از بزرگان و پیشینیان مصر و آثار و باستانی اش سخن به میان می آورد و در همان سال دیوان بزرگ شعری اش به نام «الشفق الباکی» را منتشر کرده وی در این دیوان برخی قصه ها را به نظم در آورده است و برخی از اشعار آن در واقع ترجمه از انگلیسی است هنوز از انتشار «الشفق الباکی» چیزی نگذشته بود که شروع به نثر دیوانش به نام «وحی العام» نمود و اعلام کرد که او هر ساله دیوانی با این عنوان به روش حولیات منتشر می نماید، تا اینکه در سال ۱۹۳۱م دیوان شعرش به نام «اشعه و ظلال» را منتشر کرد.
در سال ۱۹۳۳م، دو دیوان «الشعله و اطیاف الربیع» را منتشر ساخت و در آن عشق و طبیعت و افسانه های مصری و یونانی را محور اصلی خود قرار داد.
از قصاید خود او در دیوان «الشعله» می توان به «الناس» اشاره کرد و در دیوان اطیاف الربیع قصیده ی «الفنان» را می یابیم که در آن عشق فراوان به دیدار معشوقه اش را بیان می کند.
أماناً أیُّها الحُبُّ سلاماً أیُّها الآسی
دستم به دامانت ای عشق سلام ای طبیب
آتیتُ إلیک مشتفیاً فراراً من اذی الناس.
برای شفا پیش تو آمدم و از آزار و اذیت مردم گریخته‌ام
اَطِلّی یا حیاه الرو حِ فی عَینَیَّ تُحیینی
ای زندگی بخش بر چشم هایم پای نه و مرا جان ببخش تا مرا زنده کنی.
شرابی منک أضواءٌ و قوتی أتنا جینی
از رهگذر تو آشامیدنیها و خوراکیها به نور تبدیل می شوند آیا قول می دهی که مرا میزبان این خوان باشی!
در سال ۱۹۳۴م دیوانش «الینبوع» را در همین ماده و مضمون منتشر کرد و در سال ۱۹۳۵م دیوانش با عنوان «فوق العباب» را منتشر کرد و در سال ۱۹۴۳ دیوان «عوده الراعی» را به چاپ رساند او در این دیوان چون دیوانهای پیشین پیوسته تلاش می نمود تا ذهن مردم مصر را بیدار کند و نیز آنان را برای دست یابی به حقوقشان و نیز انقلاب علیه حاکمان فاسد آن مملکت برانگیزد به طوری که در قصیده اش به نام «حداد القطن» می بینیم که می سراید:
یا شعبُ قُم اَنشِد حقوقََکَ فالخنوعُ هُوَ المماتُ
ای قوم بپاخیز و حق خود را بخوان (طلب کن) پس سکوت همان مرگ است.
تشکو الغریب و علّه الشکوی الزعامات الموات
از بیگانه شکوه می کنی حال آنکه علت شکایت تو رهبران مرده هستند (نه بیگانگان)
سپس ابو شادی به آمریکا رفت و در آنجا دیوان «من السماء» را منتشر نمود و در آن از تصویر دریا و طبیعت و زندگی بسیار سخن گفته است.
«ابوشادی در شعر قصصی هم سرآمد است به طوری که استادش مطران به او آموخته بود در این مجال تلاش کند و اولین تلاش او در این زمینه، شعرش با عنوان «نکبه نافایِن» است که آن را در سال ۱۹۳۴م، منتشر کرده است و در آن خاطره های نیروی دریایی مصر را در زمان محمدعلی پاشا خدیوی در محلی به همین نام را بیان می کند و در سال ۱۹۳۵م یک قصه ی جدید به نام «مفخزه الرشید» را که در آن یاد نیروهای مصری را که جلوی تجاوز انگلیس را در آوریل سال ۱۸۰۷م گرفتند را گرامی داشته است و به دنبال آن دو قصه اجتماعی «عبده بک» و نیز «مهّا» که توفیق کمتری نسبت به قبل داشته اند را به نظم در آورده است»^[۸۸]
نمونه هایی از اشعار رمانتیک ابوشادی
فی سکون الظلماء و فی وحشهِ اللیل در سکوت تاریکی و در وحشت شب
و فی رهبه النُّهَی والمشاعِر و در عظمت رعب انگیزدرک و احساس
انا ظمآن للحقیقهِ وحدی خود را تشنه حقیقت احساس می کنم.
أفحص الکُون فی مناجاه شاعر در نجواهای خویش هستی را می کاوم
أسألُ الکون بینما الکون لا یُصغی از هستی سؤال می کنم در حالیکه که هستی
به من گوش نمی دهد
وکُلَّ یجری سریعاً سریعاً همه چیز به تندی و به سرعت جاری است.
و بنفسی اُحِسُّ کُلَّ الذی یمضی ولی من در درونم احساس می کنم هر چیزی را که
بطور نانی در حال گذر است
خفیاً کما أراهُ جمیعاً پنهان هستند همانگونه که همه آنها را می بینم
واقفاً فوق سطح منزلی العالی أر درحالیکه بالای بام منزل ایستاده ام
ی الأرض فی مدی الدوران دَوَران زمین را نظاره می کنم و خود را که
إنَّ أکُنْ کالأسیر أصحبها قَسراً چون اسیر به ناچار با آن همراه می‌بینم.
فروحی طلیقه الجولان اما روح من برای گشت وگذار جولان و پرسه زدن آزاد است.
ضَحَکت من غرور نفسی أیامی و روزگار از این زندگی من خندید.
لکن غرور نفسی وجودی ولی این فریفتگی وجود من است.
هِی بنتُ الآباء لا بنتُ أعوامی آن زاده پدران من ونه زاده سالهای عمر من است.
و فی طیَّها نُهَی معبودی و در لابلای آن خرد معبودم قرار دارد.

۳-۲-۱- تابش خورشیدی
به طور کلی پیش­گویی و انجام محاسبات درباره تابش خورشیدی بر اساس کاهش تابش برون جوی ناشی از جو، از آنجایی که اطلاعات جوی کافی، به ندرت در دسترسند، غیرعملی می­باشند. در عوض، برای پیشگویی یک فرایند خورشیدی در آینده از اندازه ­گیری­های انرژی تابشی در گذشته که در محل مورد درخواست و یا مکانی در نزدیک آن انجام گرفته استفاده می­کنیم.

دانسته ­های تابش خورشیدی در چندین گونه و برای اهداف گوناگون به کار می­روند. بیشتر اطلاعات مفصل در دسترس درباره تابش مستقیم و پخشی روی سطوح افقی، در طی ساعتها، می­باشند که در شبیه­سازی فرآیندهای خورشیدی بسیار سودمند. معمولاً اطلاعات به صورت روزانه هستند و تابش ساعتی از این داده ­های روزانه قابل برآورد است. تابش کل ماهانه خورشیدی روی یک سطح افقی در برخی روش­های طراحی فرایند قابل استفاده می­باشد.
ابزارهای اندازه ­گیری تابش کل ، پیرانومتر نامیده می­شوند و از روی این ابزارهاست که بیشتر داده ­های موجود درباره تابش خورشیدی بدست می­آیند. آشکارسازهای این ابزار باید دارای یک پاسخ مستقل از طول موج تابش سرتاسر طیف انرژی خورشیدی باشند. به علاوه آنها باید دارای یک پاسخ مستقل از زاویه برخوردی تابش خورشیدی باشند. آشکارسازهای بیشتر پیرانومترها با یک یا دو پوشش ها شیشه ­ای نیمکره­ای جهت محافظت در برابر باد و دیگر اثرات مزاحم دیگر، پوشیده شده ­اند.
۳-۲-۲- تعیین عملکرد کلکتور خورشیدی
در این تحقیق، داده های هواشناسی و جغرافیایی ۳۱ استان ایران در محاسبات استفاده شده است. ابتدا، تابش متوسط روزانه خورشید در یک ماه بر روی سطح افقی به تابش ساعتی خورشید بر روی سطح شیب دار تبدیل شد.
شاخص صافی متوسط ماهانه () نسبت تابش متوسط روزانه خورشید در یک ماه بر سطح افقی به تابش متوسط روزانه از بالای زمین در یک ماه بر سطح افقی () بوده که را می توان با بهره گرفتن از معادله زیر به دست آورد:
(۳-۱)
که در آنثابت خورشیدی (۱۳۶۷ Wm^-2)؛ f عامل تصحیح مختلف المرکزی، عرض، زاویه انحراف خورشید، و متوسط زاویه ساعت غروب خورشید برای ماه فرضی می باشد. بنابراین عامل تصحیح مختلف المرکزی، زاویه انحراف خورشید و ساعت غروب خورشید براورد می گردد:
(۳-۲)
(۳-۳)
(۳-۴)
که در آن n تعداد روزهای سال است که از اول ژانویه محاسبه می شود. به منظور تعیین متوسط تابش منتشر روزانه خورشید در طی ماه ، از رابطه استفاده شد .
نسبت کل تابش ساعتی به روزانه به عنوان تابع مدت تابش خورشید محاسبه شده و بنابراین:
(۳-۵)
بر اساس مدت تابش خورشید و تابش روزانه، تابش ساعتی قابل براورد بوده و در منحنی های نشان داده شده در نمودار ۳-۴ توسط لیو و جوردن، ساعات توسط زمان برای نقطه میانی ساعت تعیین گردیده و فرض می شود که روزها حول ظهر خورشیدی متقارن باشند
(۳-۶)
(۳-۷)
که در آن h زاویه ساعت است که در هر ساعت ۱۵ درجه تغییر کرده و صبح منفی و بعد از ظهر مثبت است، و حداکثر مدت تابش احتمالی خورشید به شیوه زیر محاسبه می گردد:
(۳-۸)
نمودار ۳-۴ :رابطه بین تابش کل روزانه و ساعت به ساعت روی یک سطح افقی به عنوان تابعی از طول روز. اقتباس شده از Liu و Jordan (1960)
نمودار ۳-۵ یک رشته منحنی­های بیان شده برای ، نسبت تابش پخشی ساعتی به تابش پخشی روزانه، به صورت تابعی از زمان و طول روز را نشان می­دهد.
نسبت انتشار ساعتی به تابش انتشار روزانه به شکل زیر براورد می گردد:
(۳-۹)
منحنی ها بر اساس فرض لیو و جوردن که بر اساس آن همان است به واسطه معادله زیر نشان داده می شوند:
(۳-۱۰)
نمودار ۳-۵: رابطه بین تابش کل روزانه و ساعت به ساعت روی یک سطح افقی به عنوان تابعی از طول روز اقتباس شده از Liu و Jordan (1960)
نمودار ۳-۵ به همراه نمودار ۳-۶ می ­تواند برای برآورد میانگین­های ساعتی تابش پخشی در صورت دانستن میانگین روزانه تابش کل، استفاده شود.
نمودار ۳-۶ :رابطه پیشنهادی سهم بخشی روزانه با ، از Erbs و همکاران ۱۹۸۲
تابش پرتو بعداً بر اساس معادله زیر محاسبه می شود:
(۳-۱۱)
کل تابش خورشید بر سطح شیب دار ظرف یک ساعت ضمن انعکاس مجموع انوار، انتشار ایزوتروپیک و تابش پراکنده خورشید از زمین به شکل زیر محاسبه می شود:
(۳-۱۲)
که در آن بازتابندگی زمینی و برابر با ۰٫۲ است. عامل هندسی () به شکل زیر محاسبه می شود:
(۳-۱۳)
دوم، بازده انرژی مفید کلکتور، تفاوت بین تابش خورشیدی جذب شده و اتلاف حرارتی به شکل زیر محاسبه می گردد:
(۳-۱۴)
که در آن سطح کلکتور، عامل دفع حرارت، ضریب انتشار- جذب انرژی، ضریب اتلاف حرارت کل، دمای ورودی سیال و دمای هوای محیط می باشند.
عامل دفع حرارت را می توان به شکل زیر محاسبه نمود:
(۳-۱۵)
که در آن G سرعت جریان سیال در سطح کلکتور واحد، حرارت مخصوص در فشار ثابت، عامل راندمان کلکتور بوده و به شرح ذیل محاسبه می گردد:
(۳-۱۶)
که در آن W فاصله بین لوله ها، D قطر لوله، F عامل راندمان fin، ضریب رسانایی پیوند و ضریب انتقال حرارت بین سیال و دیواره لوله هستند. در محاسبات فرض می شود عبارت با صفر برابر باشد زیرا حداقل مقدار برابر با ۰٫۱ یا کمتر از آن است.
عامل راندمان fin را می توان به شرح ذیل محاسبه نمود:
(۳-۱۷)
که در آن
(۳-۱۸)
و ضریب رسانایی و ضخامت ورق جاذب هستند.
ضریب انتقال حرارت بین سیال و دیواره لوله () به شرح ذیل قابل محاسبه خواهد بود:
(۳-۱۹)
که در آن عدد Nusselt از برای و برای محاسبه می گردد. در معادلات Re عدد رینولدز و Pr عدد Prandantl در نظر گرفته می شوند.

با وجود دگرگونی های ساختاری ، کالبدی و کارکردی، رشد شهرنشینی و شهرگرایی به دلیل ناپایداربودن حکومت ها به جز در مقاطع زمانی خاص از قبیل دوران صفویه، رونق چندانی نداشته است. لذا ضرورت دخالت کالبدی و نوسازی شهری چندان مطرح نبوده است . با این حال اولین دخالت های کالبدی در خصوص بهسازی شهرهایی مانند مشهد و اصفهان به دوره صفویه باز می گردد. در شهر مشهد دخالت کالبدی همران با کشیدن خیابان های معروف به بالا و پایین خیابان در زمان شاه عباس دوم (۸۰-۱۰۲۵ ه ش) به تبعیت از خیابان شانزالیزه پاریس بود . ولی با این حال روند شهرنشینی و شهرگرایی تدریجی و کند بود و تا پایان دوره قاجاریه در چارچوب نظام سیاسی- اداری پادشاهی و نظام اقتصادی و فئودالیسم ماقبل صنعتی و مبتنی بر تکنولوژی حمل و نقل متکی بر چرخ و نیروی حیوانات اهلی (اسب- شتر- قاطر) تکامل یافت . بنابراین رشد شهرها از نظر فیزیکی و جمعیتی بسیار کند و متناسب با شبکه حمل و نقل و ساختار اجتماعی- اقتصادی آن دوره بود . در نتیجه ضرورت مداخله در کالبد فیزیکی نیز چندان احساس نمی شد . به تدریج با پیروزی نهضت مشروطه خواهان و صدور فرمان مشروطیت در سال ۱۲۸۵ ه.ش توسط مظفرالدین شاه قاجار منجر به شروع اقدامات قانونی ولی نه چندان منسجم در خصوص مسائل ملی و به ویژه ساماندهی شهرها گردید . از جمله تاسیس مجلس شورای ملی و تصویب قوانین مربوط به احداث اولین شهرداری که از مصوبات اولین دوره مجلس شورای ملی بود منجربه تاسیس اولین بلدیه (شهرداری) قانونی در سال ۱۲۸۹ ه.ش گردید . تصویب قوانین مربوط به مسائل شهری و تاسیس شهرداری، اولین حرکت های سازمان یافته برای دخالت در سازماندهی ، نوسازی و بهسازی شهرها بود (گلکار،۱۱۴:۱۳۸۷).

کالبد فیزیکی شهرها در نتیجه رشد جمعیت ، ورود ماشین ، کارخانجات صنعتی ، بانکها ، راه آهن ، راه های ارتباطی ، خطوط تلگراف ، ساختمان های اداری ، وزارتخانه ها ، هتل ها ، سینماها ، پادگانها و مراکز درمانی دچار تغییرات اساسی گردید . سیمای کالبدی شهرهای ایرانی از ابتدا تا آخر دوره قاجاریه (۷۰۰ق.م تا ۱۳۰۰ ه.ش) تحت تاثیر دو شیوه فرهنگی بوده است .
۱– دوره فرهنگ سنتی : در این دوره محلات ، ارگ دولتی ، به همراه مورفولوژی آشفته شهری ، سیمای شهرهای ایران به ویژه شهرهایی مانند تهران را تشکیل می داده است .
۲- دوره فرهنگ اروپایی : چهره ی شهرها عمدتاً به صورت شهرهای اروپایی بر اثر اعزام دانشجویان و گسترش رابطه ای است که از اواخر دوره قاجاریه به وسیله فرهنگ اروپایی بر جامعه ایرانی حاکم می گردد . قوانین از اروپا وارد می شود و خیابان ها به سبک خیابان های اروپایی ساخته می شود (خیابان لاله زار به سبک شانزالیزه پاریس می باشد ) .
با این حال بافت جدیدی پیرامون بافت تاریخی که حاصل ادوار تاریخی گذشته است به تدریج شکل می گیرد و این روند با انقراض حکومت قاجار و روی کار آمدن سلسله پهلوی سرعت بیشتری به خود می گیرد (پوراحمد و کلانتری،۱۶۷:۱۳۸۴) .
۲-۱۹– سیاست ها و برنامه های بهسازی و نوسازی شهری در ایران در دوره های پهلوی اول ، پهلوی دوم و دوره پس از انقلاب اسلامی ایران :
۲-۱۹-۱- سیاست ها و برنامه های دوره پهلوی اول ( از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ ه ش )
با روی کار آمدن رضا شاه پهلوی ، فعالیت های جدیدی در تمام سطوح ملی به دلیل استقرار شکل جدید نهاد دولت، گسترش رابطه با کشورهای غربی ، ورود ماشین به شبکه حمل و نقل درون شهری و بین شهری و غیره به وجود آمد . به طوری که در سال ۱۲۸۹ فقط یک ماشین در ایران وجود داشت ولی از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۲ حدود ۱۰۰۰ وسیله نقلیه وارد ایران شد که نیمی در حوزه شرکت نفت مشغول به کار بودند و تا سال ۱۳۰۸ حدود ۱۸۰۰۰ اتومبیل و ۶۰۰۰ کامیون در ایران وجود داشت(رضایی،۷۷:۱۳۹۰).بافت تاریخی شهرها که تا این زمان در درون حصارها و باروها محبوس بود،پذیرای جمعیت اضافی نبود . به تدریج با فروریختن حصارها، جمعیت شهر به بیرون و در اراضی بکر و عمران نشده استقرار یافت. محدوده های تاریخی داخل حصار قدیمی نیز که بر اساس تکنولوژی و شبکه معابر ماقبل صنعتی شکل گرفته بود ، با شرایط زندگی ماشینی سازگاری نداشت ، لذا ضرورت اقدامات متعددی در جوانب مختلف را طلب می نمود.
فعالیت های دولت در این دوره در خصوص نوسازی و بهسازی مسائل شهری به شرح زیر می باشد : تصویب قانون ثبت املاک در سال ۱۳۰۷ ش و قانون جدید شهرداری ها در سال ۱۳۰۹ ش و به دنبال آن تصویب قانون توسعه معابر در سال ۱۳۱۲ ش از مهمترین اقدامات این دوره است. با شروع جنگ جهانی دوم و کشیده شدن آتش جنگ به ایران اقدامات مرمتی متوقف شد و ایران در مشکلات دوره پس از جنگ گرفتار آمد.
اقداماتی که در این دوره انجام شده است را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد :
-احداث خیابان ها و میدان ها با وسعت کافی و متناسب با نیازهای شهرسازی آن زمان در مراکز شهرها و مخصوصاً محله های قدیمی و نامتناسب با اصول شهرسازی و برنامه ریزی شهری و امتداد آنها تا انتهای شهر . این خیابان ها غالباً به صورت متوازی و متقاطع در جهت های مشخص شمالی- جنوبی یا شرقی- غربی و به حالت گذربندی شطرنجی (که روش رایج شهرسازی آن زمان در کشورهای پیشرفته بود ) احداث و موجب شد که عبور و مرور، ترافیک ودسترسی به نقاط مختلف شهر ، با وسایل نقلیه موتوری و تامین سرویس های عمومی را آسان کند .
- احداث خیابان های کمربندی در اطراف بسیاری از شهرهای بزرگ به عنوان خیابان دور شهر که اکثراً به حالت مستقیم شمالی- جنوبی یا شرقی- غربی و گاهاً به صورت قوس در بعضی از نقاط اطراف شهر بود و محدوده خدماتی شهر را همین خیابان ها تعیین می کرد .
- تخریب محله های غیرقابل اصلاح و همچنین گورستان هایی که در مرکز شهرها قرار گرفته بود و تبدیل آنها به پارک عمومی .
- تشویق و گاهی اجبار مردم شهر به زیباسازی ساختمان ها ، مخصوصاً ساختمان هایی که در مجاورت خیابان های احداث شده یا توسعه یافته قرار می گرفت .
- مشخص کردن نقشه ی گذربندی های مناسب در اراضی وسیع که مورد ساخت و ساز قرار نگرفته بود و در محدوده شهرها یا مجاور آنها قرار داشت و احتمال توسعه و احداث ساختمان در آنها در دوره های میان مدت آینده داده می شد .
توسعه و اصلاح بعضی از معابر در محله های قدیمی و موجود شهرها که قابلیت ادامه زندگی و کار در ساختمان های آنها وجود داشت، به منظور بهسازی و حفاظت این قبیل محله ها (نورایی،۴۹:۱۳۸۹).
لازم به یادآوری است که در این دوره قوانین ، مقررات ، آیین نامه ها و ضوابط چندان موثر و مفیدی برای تنظیم امور شهرسازی و نوسازی شهرها از تصویب نگذشت و معیارها و ضوایط سازمانی محکمی برای پیشبرد فعالیت های مذکور برقرار نشد ؛ بلکه تمام اقداماتی که عملی می شد بر قدرت اجرایی سازمان های دولتی و مخصوصاً دولت مرکزی تکیه داشت و شاید به همین علت بود که در دوره های بعد از سال ۱۳۲۰ برنامه های مذکور نتوانست ادامه پیدا کند.
۲-۱۹-۲- سیاست ها و برنامه های دوره پهلوی دوم (سال ۱۳۴۵-۱۳۲۰ ) :
دوره ۲۵ ساله از ۱۳۲۰ تا ۱۳۴۵ ش را از لحاظ مرمت بافت تاریخی شهرها و اصول و ضوابط شهری و شهرداری ، باید یک دوره توقف و رکود بنامیم . مشخصات عمده ی این دوره که بیانگر توقف و رکود می باشد به این قرار است :
با اینکه گسترش شهرها و ازدیاد جمعیت شهرنشین از دو برابر و نیم نسبت به ابتدای دوره ، فزونی یافت ولی هیچگونه نظارت و کنترلی در کیفیت گسترش شهرها ، نظارت شهرداری ها بر عملیات ساختمانی و صدور پروانه های ساختمانی صورت نگرفت و شهرداری ها برای نظارت بر عملیات ساختمانی اطراف شهر یا جلوگیری از احداث ساختمان در خارج از محدوده خدماتی هیچگونه اختیاری نداشتند . در نتیجه شهرها بدون نظارت ، عملاً گسترش پیدا کردند و هرچند سال یک بار شهرداری ها ناگزیر می شدند که محله های ناهماهنگ احداث شده و جدید را به محدوده خدماتی اضافه کنند . چه در داخل و چه در خارج از محدوده خدماتی ، تفکیک و قطعه بندی و منظور کردن گذربندی آن و ارتباط با گذربندی های موجود به میل و سلیقه مالک بود و نقشه تفکیکی قبلاً به تصویب شهرداری ها نمی رسید .
تعیین کیفیت استفاده از زمین از هر جهت در اختیار مالک بود . نوع ساختمان ، تعداد طبقات ، حجم ساختمان ، کیفیت بنا ، کیفیت نماسازی ، نوع استفاده از ساختمان و غیره را مالک تعیین می کرد و شهرداری ها مکلف بودند به میل مالک پروانه ساختمان صادر کنند . صدور پروانه فقط به عنوان وسیله ای بود که شهرداری ها بتوانند عوارض ملک و عوارض صدور پروانه را دریافت کنند .شهرداری ها توانایی و مجوز لازم در تصرف املاک ، اراضی موات و بلاصاحب ، مسیل های داخل محدوده و اطراف شهر را نداشتند ، در حالیکه افراد عادی آزاد بودند با درست کردن یک استشهاد محلی نسبت به هر زمینی ادعای مالکیت کرده و تقاضای ثبت و صدور سند مالکیت کنند. اداره ثبت مکلف بود مفاد اظهار متقاضیان را در روزنامه آگهی کند تا اگر کسی به اظهارات آنها اعتراضی دارد و آن را ملک خود می داند ، در ظرف مهلت معینی اعتراض کرده و اگر اعتراض نمی رسید مالکیت متقاضی مسلم می شد و سند مالکیت به نام او صادر می شد . شهرداری ها فقط در صورتی حق اعتراض داشتند که ثابت کنند آن ملک متعلق به شهرداری است و اثبات آن نیز خالی از اشکال نبود.در نتیجه اکثر قریب به اتفاق اراضی مسیل ها ، گورستان ها ، رودخانه ها و همچنین اراضی بایر و موات اطراف شهرها به مالکیت افراد درآمد و اگر شهرداری ها زمینی را برای احداث تاسیسات شهری یا حتی احداث خیابان لازم داشتند باید قیمت آن را به کسانی که سند مالکیت در دست داشتند بپردازند و پس از انجام یک تشریفات بسیار طولانی آن زمین را تصرف کنند(رضایی،۱۰۵:۱۳۹۰).
با در نظر گرفتن این توضیحات، محله های نوبنیاد اطراف و مجاور و حتی داخل شهرها به صورت زاغه نشین یا چیزی در حدود آن در آمد و شهرها با این کیفیت توسعه پیدا کردند . در این مدت نه فقط هیچ گونه اقدامی برای نوسازی ، بهسازی و حفاظت شهرها صورت نگرفت، بلکه حتی از احداث و توسعه زاغه ها نیز جلوگیری نشد . اگرچه در چند مورد محدود نیز اقدام هایی در بعضی از شهرها برای بازسازی زاغه ها انجام گرفت ولی به قدری ناچیز بود که نمی توان آنها را به حساب آورد .
۲-۱۹-۳- سیاست ها و برنامه های دوره پهلوی دوم(سال ۱۳۵۷-۱۳۴۵):
در اسفندماه سال ۱۳۴۵ ه. ش قانون اصلاح پاره ای از مواد و الحاق چند ماده به قانون شهرداری ها از تصویب گذشت و به موجب مواد ۹۷ ، ۹۸ ، ۹۹ ، ۱۰۰ و ۱۰۱ آن تشکیل شورای عالی شهرسازی به منظور نظارت بر فعالیت های شهرسازی ، تهیه و تصویب طرح های جامع شهری ، تعیین حریم برای هر شهر و برقراری مجوز برای نظارت بر فعالیت ها و عملیات ساختمانی و شهرسازی توسط شهرداری در حریم شهر ، الزام مالکان به دریافت پروانه ساختمان قبل از شروع به احداث بنا و الزام شهرداری ها برای جلوگیری از تخلفات ساختمانی در محدوده و حریم شهر و کنترل شهرداری بر تفکیک اراضی شهر و اطراف آن پیش بینی و تصویب شد .در سال ۱۳۴۷ ه.ش قانون نوسازی و عمران شهری از تصویب گذشت و ضمن الحاق مواد ۱۵ ، ۱۶ ، ۱۷ ، ۱۸ ، ۲۰ ، ۲۲ ، و ۲۸ در اسفند ماه ۱۳۵۱ قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و در سال ۱۳۵۳ .ش قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی تصویب شد و ضمن تصویب قوانین مذکور ، ترتیبات تازه ای در خصوص تهیه طرح جامع برای شهرهای بزرگ و تهیه طرح های هادی توسط وزارت کشور برای شهرهای کوچک برقرار شد .
خصوصیات عمده برنامه ریزی شهری این دوره را به این شرح می توان خلاصه کرد :
-تقریباً برای کلیه شهرهای بزرگ ، طرح های جامع و برای بسیاری از شهرهای متوسط و کوچک طرح های هادی تهیه شد ، بدون اینکه زمینه و ابزار کافی برای اجرای آنها چه از نظر حقوقی و چه مالی و سازمانی فراهم شود.
- نظر به اینکه مسیر حقوقی ، مالی و سازمانی اجرای طرح های جامع شهری معین نشده بود، اکثر طرح های جامع شهری با کیفیت های غیر واقع بینانه یا به عبارت دیگر بلند پروازانه تنظیم شد و از تصویب گذشت بدون اینکه بتواند اصلاحی در وضع شهرها به وجود آورد . در بسیاری از طرح های جامع قسمت عمده شهر به عنوان محله های فرسوده و غیرقابل اصلاح معرفی شده بود که باید تخریب و تجدید بنا می شد ولی معین نمی کرد که چه وسیله حقوقی ، مالی و سازمانی باید در نوسازی آنها به کار گرفته شود و اگر همچنین ترتیباتی در بعضی از طرح های جامع تشریح شده و مورد بحث و تحلیل قرار گرفته بود ، جنبه های عملی و ضمانت های اجرایی لازم را معرفی و پیشنهاد نمی کرد .
- برگزاری اولین سمینار در زمینه مرمت بافت تاریخی شهرها با عنوان «وجود آینده مراکز مسکونی تاریخی» در سال ۱۳۵۰٫ش و اولین سمپوزیوم بین المللی نگهداری بناهای خشتی در شهر یزد در سال ۱۳۵۲٫ش که تمامی آن ، اقداماتی تئوری بود و اقدامات عملی چندانی به وقوع نپیوست (کلانتری خلیل آباد،۶۶:۱۳۷۸-۶۱).
۲-۲۰- برنامه های توسعه اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی کشور
در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا پایان جنگ تحمیلی،ایران فاقد یک برنامه جامع و منسجم توسعه ملی بود. با پایان یافتن جنگ و شروع دوره سازندگی، توجه به مسائل و مشکلات شهرها از جمله ساماندهی و نوسازی بافت های فرسوده شهری در قالب برنامه های توسعه در دستور کار نظام برنامه ریزی کشور قرار گرفت. در اینجا به طور خلاصه به برنامه های دوم،سوم و چهارم توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور که به موضوع بافت های قدیمی و فرسوده در شهرها پرداخته است اشاره می شود.
۲-۲۰-۱-برنامه دوم توسعه اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی کشور(۱۳۷۷-۱۳۷۳)
برخورد قانونی و مدون با بافت قدیمی شهرها در برنامه دوم توسعه اقتصادی-اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران دارای چشم انداز روشن تری نسبت به گذشته است.مشکلات مسکن،فرسودگی و متروکه شدن بافت قدیمی شهرها و عدم بهره برداری مناسب در این نواحی،مسئولان و دست اندرکاران برنامه توسعه شهری را بر آن داشت که طرح های مرمت و احیای بافت قدیمی شهرها را در این برنامه لحاظ کنند.
اهداف عمده این برنامه عبارتند از:
- دستیابی به توسعه منظم و از پیش اندیشیده شده در شهرها
- بالا بردن توان مدیریتی،برنامه ریزی فنی و اجرایی شهرداری ها به سمت خودکفایی با ایجاد شوراهای اسلامی شهر در شهرهای کشور
- بهبود امور حمل و نقل و ترافیک درون شهری
- افزایش ایمنی و حفاظت شهرها و شهروندان در مقابل سوانح و حوادث طبیعی و بازسازی تاسیسات و تجهیزات شهرهای آسیب دیده
- بهسازی،نوسازی و بازسازی بافت های مساله دار شهری با حفظ هویت نواحی باارزش
- ارتقاء توان مراکز آموزشی و پژوهشی در امور شهری و گسترش تحقیقات شهری
- بهره مندی متناسب شهرها از تاسیسات،تجهیزات و تسهیلات شهری
- بهبود شرایط زیست محیطی در شهرها و جلوگیری از تخریب فضای سبز شهری
مهمترین مساله ای که در این برنامه در بخش مسکن و عمران شهری در زمینه مرمت بافت های تاریخی مطرح شد،تجمیع قطعات در مناطق شهری بود.همچنین احیاء و مرمت بافت های مساله دار شهری با حفظ هویت بافت های باارزش از خط مشی ها و سیاست های مورد توجه در این برنامه بود. به طور شفاف تر می توان به مهم ترین اقدامات این برنامه به شرح زیر اشاره کرد:
۱-استفاده بهینه از راه اصلاح بافت
۲- تجمیع قطعات و تنظیم سطح اشغال متناسب با شرایط منطقه ای
۳- اصلاح و نوسازی محله های قدیمی شهرها توسط شهرداری ها در چارچوب ضوابط شورای عالی شهرسازی

 

 

 

 

۱۷

 

۹۵

 

]۱۰۷[

 

 

 

بازده محصولات پس از جداسازی تعیین گردید.
با توجه به جدول ۳-۴ مشاهده می شود که ۲،۱- دی کتون ها با ۲،۱- فنیلن دی آمین ها در مجاورت کاتالیزگر MNPS@EDA-SO₃H درحلال اتانول واکنش داده و مشتقات کوئینوکسالین ها را در بازده خوب و زمان کوتاه ایجاد کنند.
۳-۳-تهیه مشتقات بنزوتیازول از ۲- آمینو تیو فنول و بنزآلدهیدها با بهره گرفتن از کاتالیزگر MNPS@EDA-SO₃H
همانطور که اشاره شد ترکیباتی با هسته ی تیازولی اهمیت فوق العاده ای در شیمی آلی و بیوشیمی دارند . از جمله این ترکیبات تیازولی، بنزوتیازول ها و مشتقاتش را می توان نام برد. بنزوتیازول ها ار اهمیت ویژه ای در خانواده ترکیبات هتروسیکل دارای گوگرد برخوردار هستند همچنین به عنوان ضدتومور، ضد مالاریا و ضدویروس می باشند. واکنش سنتز بنزوتیازول دارای دو محصول است، در روش سنتزی حاضر در ادامه ی روش های قبلی، روشی تک ظرف و ارزان جهت تهیه ی مشتقاتی از محصول تک استخلافی به صورت انتخابی ارائه می شود. به سبب اهمیت ترکیبات بنزوتیازول و مشتقات آن به دلیل خواص بیولوژیکی و دارویی شان، در این پروژه بر آن شدیم که بتوا­نیم با بهره گرفتن از کاتالیزگر مناسب تحت شرایط ساده تر، ترکیبات هتروسیکل مد نظر را تهیه کنیم. ما در این پروژه روش ساده برای سنتز مشتقات بنزوتیازول از واکنش ۲- آمینوتیوفنول با بنزآلدهید در مجاورت کاتالیزگر MNPS@EDA-SO₃H ارائه دادیم. شرایط ملایم واکنش همراه با جداسازی و راندمان خوب از مزایای حائز اهمیت این پروژه می باشد.

۳-۳-۱- بهینه سازی شرایط واکنش تهیه مشتقات بنزوتیازول از ۲- آمینو تیو فنول و بنزآلدهیدها با بهره گرفتن از کاتالیزگر MNPS@EDA-SO₃H
سنتز تک ظرف بنزوتیازول از تراکم بین ۲- آمینو تیوفنول (۱)، آلدهیدهای آروماتیک (۲) با بهره گرفتن از (۰۳۲/۰ گرم) از نانو کاتالیزگر اکسید آهن اسیدی در حلال آب/اتانول در شرایط رفلاکس گزارش شده است(شمای ۳-۳)

(شمای ۳-۳)سنتز مشتقات بنزوتیازول از ۲-آمینو تیوفنول(۱) آلدهیدهای آروماتیک(۲)
۳-۳-۱-۲- انتخاب حلال مناسب
برای تعیین بهترین حلال واکنش بین ۲- آمینو تیو فنول (mmol 1) وبنزآلدهید(mmol 1) را در حلال های قطبی و غیرقطبی در مجاورت کاتالیزگر MNPS@EDA-SO₃H مطابق روش کار بخش ۲-۶-۲ انجام شد و نتایج این بررسی ها در جدول ۳-۵ نشان داده شده است.
جدول ۳-۵-انتخاب حلال مناسب

 

 

ردیف

 

حلال

 

زمان(دقیقه)

 

بازده(%)

 

دما(C̊)

 

 

 

۱

 

دی اکسان

 

۶۰

 

۷۵

 

۱۰۰

 

 

 

۲

 

آب

 

۴۰

 

۷۰

 

۱۰۰

 

 

 

۳

 

آب/اتانول

 

۱۶

 

۹۶

 

۸۰

 

 

 

۴

امنیت اجتماعی خانواده عبارت است از حفظ حریم زندگی خانوادگی از خطرات و تهدیدات، همچنین ارتقاء سطح زندگی خانوادگی با اتخاذ تدابیری جهت کسب فرصت‌های زندگی. در اینجا «خطرات و تهدیدات به کلیه مخاطراتی اطلاق می‌شود که در روابط گرم و عاطفی، صمیمی و محبت‌آمیز خانواده، اختلال ایجاد نماید و احساس نزدیکی و همدلی میان آنان را از بین ببرد.»
(چلبی :۱۳۷۵: ۷۰)
فصل دوم
پیشینه نظری پژوهش
۲-۱ مقدمه
در این فصل ابتدا به بررسی تحقیقات انجام شده در ایران و خارج از ایران می‌پردازیم و سپس تعاریف مختلف ازدواج و خانواده و بعد اعتماد، اعتماد اجتماعی و همچنین اعتماد زناشویی را می‌آوریم. سپس نظریات مطرح شده در مورد احساس امنیت و ابعاد آن و امنیت اجتماعی را بر می‌رسیم و برای واضح‌تر شدن مفهوم احساس امنیت همسران در زندگی مشترک، به نظریات انسجام خانوادگی، رضایت زناشویی، تعارض زناشویی اشاره می‌کنیم.

در این مقال، در مورد رابطه بین اعتماد بین همسران و احساس امنیت در زندگی مشترک، تحقیق گسترده‌ای انجام نشده است، اما سعی بر این بوده است که با وجود تمام محدودیت‌ها، در این فصل به خلاصه‌ای از نتایج تحقیقات موجود اشاره شود.
۲-۲ تحقیقات انجام شده در ایران
در بررسی های به عمل آمده، هیچ پژوهشی که اعتماد بین دو همسر و رابطه اش بر روی احساس امنیت همسران در زندگی مشترک بررسی کرده باشد، یافت نشد. لیکن فقط یک پژوهش در مورد اعتماد به همسر از سوی زنان در شهر تهران صورت گرفته است که در اینجا مورد بررسی قرار گرفت.
امیرکافی(۱۳۷۴) تحقیقی تحت عنوان «اعتماد اجتماعی و عوامل موثر بر آن» که در دانشگاه بهشتی انجام داده است. در این تحقیق میزان همبستگی متغیرهای تعاملات اظهاری، سرمایه اجتماعی، امنیت، تعهد در رابطه، تعهد درونی، دگرخواهی و مقبولیت اجتماعی با اعتماد اجتماعی همبستگی داشته اند و میزان همبستگی هر یک از عوامل فوق با اعتماد اجتماعی به ترتیب ۳۶% ، ۲۸% ، ۲۱%، ۲۳ % ، ۳۷ % ، ۴۲ % و ۲۷ % بدست آمده بود.
گروسی و همکاران (۱۳۸۵) در تحقیقی «تحت عنوان بررسی رابطه اعتماد اجتماعی و احساس امنیت در بین دانشجویان شهر جیرفت» بیان کرده اند ۸/۷۸ درصد از دانشجویان احساس امنیت اجتماعی در حد متوسط و کم داشته اند و با توجه به سطح معناداری به دست آمده برای ضرایب سه گانه پیرسون مشاهده می شد که فقط اعتماد بین شخصی با احساس امنیت اجتماعی ارتباط معنی دار داشته است.
سفیری و میرزا محمدی(۱۳۸۳) در پژوهشی تحت عنوان« اعتماد به همسر: مطالعه موردی، زنان شهر تهران» با بهره گرفتن از روش پیمایشی و با تهیه پرسشنامه، داده ها راگردآوری کرده اند. حجم نمونه ۲۸۰ نفر بوده است و از روش نمونه گیری چند مرحله ای (طبقه ای و تصادفی سیستماتیک) استفاده شده است.
پردازش داده ها در سه سطح توصیف، تحلیل دو متغیره، و تحلیل چند متغیره و تحلیل مسیر انجام شده ویافته ها نشان داد ه است که توزیع نمرات اعتماد به همسر پاسخ گویان در حدود نیمی کمتر از میانگین بود و رابطه معنادار بین متغیرهای پیشینه خانوادگی، اعتماد بنیادین، نوع دوستان همسر، زیبایی همسر، اقتدار در خانواده، شیوه گزینش همسر، میزان پایبندی به تعهدات و انتظارات، معاشرت پذیری، مجاب سازی، احساس تعلق، میزان دلبستگی همسر نسبت به خانواده، فداکاری، نظم و پیش بینی پذیری رفتار همسر، همه جانبه بودن روابط، تقسیم کار خانگی، میزان شناخت همسر و مدت زمان تعامل روزانه با میزان اعتماد به همسر وجود دارد. سایر متغیرهای مستقل رابطه معناداری با میزان اعتماد به همسر نشان ندادند.
نتیجه تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر، متغیرهای پیش بینی کننده میزان اعتماد به همسر و همچنین مجموع اثرات مستقیم و غیرمستقیم هر یک از متغیرهای آنها را به شرح ذیل نشان داد:
ویژگی های روابط متقابل: ۶۰/.، زیبایی همسر: ۳/۶-، قدرت در خانواده: ۲۱.۷۸-، نوع دوستان همسر: ۱۶/۶ و شکست در زندگی: ۰/۲۳-
مرجان خلیلی (۱۳۷۸) در تحقیقی تحت عنوان «تضاد درخانواده با تاکید بر تضاد میان همسران و عوامل موثر برآن» که در دانشگاه الزهرا انجام شده است، میزان همبستگی انحرافات همسر با تضاد در خانواده ۶۳۸۴/. و میزان همبستگی بی اعتمادی و شک داشتن همسر نسبت به زن را ۲۰۱۶/. بدست آورده اند که هر دو نیز معنادار بوده اند (خلیلی،۱۳۷۸).
آزاد ارمکی و کمالی ( ۱۳۸۱)،در تحقیقی تحت عنوان «اعتماد، اجتماع و جنسیت، بررسی تطبیقی اعتماد متقابل در بین دو جنس»انجام داده اند. این مطالعه با عطف توجه به اهمیت حضور زنان در عرصه اجتماع و حتی عامل محوری قلمداد کردن نقش زنان در توسعه کشور به تبعیت از شومپیتر درصدد آن است که ضمن شناسایی ابعاد و سطوح اعتماد متقابل به عنوان یکی از مباحث اصلی در موضوع اعتماد اجتماعی و بررسی عوامل موثر بررسی عوامل موثر بر آن، تأثیر عامل جنسیت در آن را با سایر متغیرهای مورد نظر مقایسه و بررسی کرده است. نتایج این تحقیق حاکی از پایین بودن سطح متقابل در سطح کشور ( ۲۷/۵ در مقیاس ۰ تا ۱۰) و خصوصا سطح پایین تر اعتماد متقابل در میان زنان نسبت به مردان (به ترتیب ۲۳/۵ و ۳۲/۵) به خودی خود به معنی نشانه های آسیب شناختی روابط اجتماعی تلقی شده است.
ردادی (۱۳۸۷) در تحقیقی تحت عنوان « سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی» سرمایه اجتماعی به دلیل توانایی در توضیح بسیاری از پدیده های جامعه مدرن، توانسته است جایگاه مهمی را در ادبیات علمی جهان کسب نماید . در اکثر رشته های علوم اجتماعی به نوعی از این مفهوم استفاده می‌شود و به یک مفهوم بین رشته ای تبدیل شده است . از جمله حوزه هایی که در سرمایه اجتماعی مورد توجه قرار گرفته، حوزه امنیت اجتماعی است . این مقاله به بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی بر امنیت اجتماعی می پردازد. در جامعه بیمار، روابط به شکلی در جریان است که اعتماد تولید نمی شود . انحرافات اجتماعی بالفعل نیز بازتاب نبود سرمایه اجتماعی است . یکی از راه های مهم افزایش سرمایه اجتماعی در است. هنجارها موجب تقویت همیاری، انسجام بخشی و « هنجارهای اجتماعی » جامعه تقویت کاهش کنترل رسمی شهروندان می گردد و به این صورت امنیت اجتماعی را تقویت می نماید. این مقاله پیشنهاد می کند که برای افزایش امنیت اجتماعی، به سرمایه اجتماعی توجه شود . با انباشت سرمایه اجتماعی در طول زمان می توان از بسیاری از جرایم پیشگیری نمود . در جامعه دینی ایرانی تقویت هنجارهای اعتمادساز دینی می‌تواند کمک مؤثری در جهت افزایش سرمایه اجتماعی تلقی شود.
نبوی، حسین زاده و حسینی (۱۳۸۹) در تحقیقی تحت عنوان «بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر احساس امنیت اجتماعی» بیان کرده اند متغیرهای گرایش به مشا رکت در تأمین امنیت، تلقی از عملکرد پلیس و پایگاه اجتماعی– اقتصادی به صورت مستقیم و متغیر احساس محرومیت نسبی به طور معکوس بر احساس امنیت اجتماعی افراد تأثیرگذار هستند . متغیرهای تلقی از عملکرد قانون و جنسیت، تنها بر بعد امنیت جانی اثرگذارمیباشند. یافته های به دست آمده در زمینه ی رابطه متغیرهای مستقل با متغیر وابسته، موافق با مطالعات انجام شده ی پیشین است.
ساروخانی و نوید نیا (۱۳۸۵) در تحقیقی تحت عنوان «امنیت اجتماعی خانواده و محل سکونت در تهران» با تاکید بر متغیر محل سکونت، به مطالعه امنیت اجتماعی خانواده می پردازند و میزان برخورداری خانواده ها در شرایط فعلی از امنیت اجتماعی را مورد بررسی قرار می‌دهند. امنیت جانی، امنیت مالی، امنیت شغلی، امنیت عاطفی و امنیت اخلاقی به عنوان ابعادی از امنیت اجتماعی خانواده برآورد گردیده و تفاوت این ابعاد به لحاظ منطقه سکونت مورد مقایسه قرار گرفته است.روش: این تحقیق از نوع پیمایشی است که طی آن با ۴۲۰ خانواده ساکن در منطقه شمال و جنوب تهران مصاحبه شده است. برای تحلیل داده ها از آزمون t استفاده شده است.یافته ها: یافته ها نشان می‌دهد که محل سکونت بر امنیت اجتماعی خانواده اثرات موثر و معنی داری دارد. همچنین سطح برخورداری خانواده از امنیت جانی، مالی، شغلی، عاطفی و اخلاقی به نوبه خود تأثیر زیادی بر امنیت اجتماعی به عنوان شاخص ترکیبی از سطوح گوناگون امنیت در اجتماع را نشان می‌دهد.نتایج: امنیت اجتماعی خصلتی تفاضلی، شبکه ای، جمعی و ترکیبی دارد و متناسب با محل سکونت خانوارها، این ویژگی های دستخوش تغییر می شوند.
خورشیدوند (۱۳۸۸) در تحقیقی تحت عنوان«نقش خانواده در تامین امنیت و جایگاه پلیس در ارتقاء آن» بیان کرده است که یکی از موضوعاتی که در اعصار گوناگون ذهن بشر را به خود مشغول داشته است، مسأله امنیت است. اما ایجاد امنیت در جامعه و فراهم نمودن بسترهای مورد نیاز برای برقراری نظم و امنیت در جامعه به قانونمند بودن افراد جامعه وابسته است. از طرف دیگر خانواده، پایه و اساس ساختار اجتماعی بوده، به گونه ای که سلامت جامعه و خانواده به هم وابسته اند. عوامل مختلفی در انحراف جوانان مؤثر است، از جمله جهل و بی خبری، ضعف عقیده و ایمان، عدم تسلط بر نفس، عدم مدیریت خود، ضعف اراده، وجود الگوی نامناسب که البته در خانواده می توان راهبردهایی برای مقابله با آنان به کار بست. راهبردهایی چون : آموزش تدریجی؛ ارائه الگوی مناسب ؛ ممارست و ایجاد عادت؛ اقناع عاطفی؛ تداوم در شادی. بنابراین لازم است که همه ا عضای خانواده، مخصوصاً والدین در ایجاد امنیت در جامعه مشارکت داشته باشند . در این مقاله روش ها ی آگاهی بخش به والدین، تبیین مسئولیت ها و برانگیختن وجدان اخلاقی و اجتماعی و مبارزه با جلوه های ناامنی پیشنهاد و ارائه گردیده که ثابت می کند افزایش امنیت با افزایش فرهنگ خانواده ها ارتباط مستقیم داشته و این مهم جز از راه آگاهی بخشی امکان پذیر نمی باشد.
زمانی (۱۳۸۶) در تحقیقی تحت عنوان «نقش و کارکرد نهاد خانواده در تامین امنیت اجتماعی» ، بیان کرده اند که پدیده های اجتماعی به لحاظ ماهیت سیال خود همواره درمعرض تأثیر و تاثر متغیرهای گوناگون در عرصه اجتماع هستند و بدون شک در رفتار افراد و گروه ها و شاخت و جهت دهی به یکدیگر، نقش غیرقابل انکار دارند. مفاهیم امنیت و اجتماع نیز در این فضا قابل ارزیابی هستند. در میان نهادهای اجتماعی در ایران، نهاد خانواده عموما از کانون گرمی بهره می برد و دارای کارکردهای متنوعی در شئون مختلف اجتماعی از جمله امنیت است. در این مقاله جایگاه نهاد خانواده در درون ساخت نظام اجتماعی به ویژه حوزه امنیت اجتماعی، بسیار رفیع و دارای آثار غیرقابل انکار می‌باشد.
جمشیدی، رزمی، حقیقت سامانی (۱۳۸۷) در تحقیقی تحت عنوان «رابطه انسجام و انعطاف پذیری خانواده با ابعاد کمال گرایی»بیان کرده اند که انسجام خانواده هم سو با یافته های بررسی های انجام شده تنها به پیامدهای مثبت می انجامد ، اما انعطاف پذیری خانواد ه با افزایش در جنبه های مثبت و منفی کمال گرایی، کارکرد دوگانه ای از خود نشان می‌دهد . رابطه انعطاف پذیری با جنب ه های منفی کمال گرایی ممکن است ناشی از عدم تأکید صریح والدین انعطاف پذیر بر خواسته ها و چشم داشت هایشان از فرزندان باشد.
زارع وسامانی (۱۳۸۷) در تحقیقی تحت عنوان«بررسی نقش انعطاف پذیری و انسجام خانواده در هدف گرایی فرزندان» بیان کردند که انسجام خانواده پیش بینی کننده مثبت اهداف تسلط رویکردی، عملکرد رویکردی و پیش بینی کننده منفی عملکرد اجتنابی است. انعطاف پذیری خانواده پیش بینی کننده مثبت هدف تسلط رویکردی و پیش بینی کننده منفی اهداف تسلط اجتنابی و عملکرد اجتنابی است.
چلبی و رسول زاده اقدم (۱۳۸۱) در تحقیقی تحت عنوان «آثار نظم و تضاد خانواده بر خشونت علیه کودکان» بیان کردند که متغیر نظم و تضاد در خانواده به ترتیب اهمیت، اثرات موثر و معنی داری بر خشونت علیه کودکان در خانواده ها دارند.
۲-۳ تحقیقات انجام شده در خارج ایران
دیوید دبلیو ادجرلی در مقاله خود تحت عنوان «اعتماد» سعی کرده است که اعتماد را تعریف کند، او اعتماد را شامل سه مولفه می داند: انتظار (چشمداشت) دو جانبه، آزمون زمان و پیامدها. او که ما را به انتظارات دو جانبه طرفین توجه می‌دهد، معتقد است که برای اعتماد قراردادی وجود دارد مبنی بر اینکه انتظارات شما چیست و شما خواهان بدست آوردن چه چیزهایی هستید. پس از آن نوبت به ارزیابی قراردادتان د رطول زمیان می‌رسد و مرحله آخر توجه به پیاندها و بروز عکس العملهای مناسب می‌باشد. Edgerly , 1998) ) .
در مورد اعتماد به همسر نیز موارد پیشنهادی ادجرلی می‌تواند مفید واقع شود. قبل از هر چیز همسران باید انتظارات خود را در مورد اعتماد به یکدیگر مشخص نمایند، در طول زمان آن را ارزیابی کنند و واکنش از خود بروز دهند.
جانیس آبراهام اسپیرینگ و دکتر مایکل اسپیرینگ، «اعتماد در زناشویی»را به طور خاص بررسی کرده اند. با وجود دید روان شناختی این نویسندگان، اشاره آنها به عومال موثر بر اعتماد به همسر مفید به نظر می رشد. عواملی چون بررسی زمانی، بیماری و حادثه، مرگ، تغییر محل زندگی، تغییر موقعیت اجتماعی فرد، شکست شخصی، دگرگونی های زمانی و اعتیاد به مواد مخدر. (اسپیرینگ و اسپیرینگ، ۱۳۸۰)
نانسی بوچانا، راشل کراس نوب و سارا سولنیک در مقاله خود تحت عنوان اعتماد و جنسیت : بررسی رفتار و باورها در بازی سرمایه گذاری در سال( ۲۰۰۴) بررسی کرده اند که چگونه جنسیت بر اعتماد، احتمال مورد اعتماد قرار گرفتن و میزان اعتماد تأثیر میگذارد؟آنها انتخاب های مردان و زنان را در بازی سرمایه گذاری مقایسه و از داده های پرسشنامه استفاده کرده اند تا انگیزه تفاوت رفتاری را دریابند. نتایج نشان دادند که مردان اعتماد بیشتری نسبت به زنان دارند، و زنان نسبت به مردان قابل اعتماد تر هستند.رابطه بین بازده مورد انتظار و رفتار اعتمادی در میان مردان که از زنان قوی تر است، نشان می‌دهد که مردان به تعامل با استراتژی بیشتری نسبت به زنان نگاه میکنند.زنان خود را هم به اعتماد و هم مقابله به مثل بیشتر موظف میدانند ، اما تأثیر تعهد بر رفتار متفاوت است.

نظریه های مرتبط با موضوع
خانواده و ازدواج
تعاریف- نخست باید مفاهیم اساسی خانواده، خویشاوندی و ازدواج را تعریف کنیم.
خانواده گروهی از افراد است که با ارتباطات خویشاوندی مستقیما پیوند یافته اند و اعضای بزرگسال آن مسئولیت مراقبت از کودکان را به عهده دارند. پیوندهای خویشاوندی ارتباطات میان افراد است که یا از طریق ازدواج برقرار گردیده اند، یا از طریق تبار که خویشاوندان خونی (مادران، پدران، فرزندان دیگر، پدربزرگها و غیره) را به یکدیگر مرتبط می سازد. ازدواج می‌تواند به عنوان پیوند جنسی از نظر اجتماعی به رسمیت شناخته شود و امری پسندیده بین دو فرد بزرگسال تعریف شود. هنگامی که دو نفر ازدواج می‌کنند، با یکدیگر خویشاوند می شوند. اما پیوند ازدواج، شمار زیادتری از خویشاوندان را نیز با همدیگر مرتبط می سازد. والدین، برادران، خواهران و سایر خویشاوندان خونی، خویشاوند شریک ازدواج می شوند. (گیدنز، ۱۳۷۹:۴۲۴).
ساروخانی با تعریفی از کارلسون karlsson) ) و کلودی استروس c.Leui-Strauss) ) و گونتر تعریف کامل تری را از ازدواج به دست می‌دهد:
ازدواج عملی است که پیوند بین دو جنس مخالف را بر پایه روابط پایای جنسی، موجب می‌شود. بنابراین، رابطه دو فرد از یک جنس چه به طور موقت و چه دائم ازدواج خوانده نمی شود. از سوی دیگر در تعریف ازدواج، روابط جسمانی بین دو انسان از دو جنس مخالف به خودی خود کافی به نظر نمی رسد. چه، ازدواج مستلزم انعقاد قراردادی اجتماعی است که مشروعیت روابط جسمانی را موجب می گردد. به بیان دیگر، در راه تحقق ازدواج باید شاهد تصویب جامعه نیز باشیم.
کارلسون در اثرش انطباق پذیری و ارتباط در ازدواج این تعریف را از ازدواج به دست می‌دهد: «ازدواج فرایندی است از کنش متقابل بین دو فرد. یک مرد و یک زن که برخی شرایط قانونی را تحقق بخشیده اند و مراسمی برای برگزاری زناشویی خود برپا داشته اند و به طور کلی عمل آنان مورد پذیرش قانون قرار گرفته و بدان ازدواج اطلاق شده است.» کلودی استروس معتقد است که ازدواج «برخوردی است دراماتیک بین فرهنگ و طبیعت، یا میان قواعد اجتماعی و کشش جنسی.»
گذشته از این چهار خصلت (ارتباط جسمانی، تخالف جنسی، پایایی و قرارداد اجتماعی)، ازدواج ارتباطی را می رساند که در مقایسه با دیگر ارتباطات انسانی دارای تامیتی است بی نظیر. دیگر ارتباطات انسانی هریک بعدی از ابعاد حیات را می پوشانند و حال آنکه زوجیت دارای ابعاد زیستی، اقتصادی، عاطفی و نیز روانی و اجتماعی است. به بیان دیگر، همزیستی زوجین در درون خانواده، آنان را در چنان گردونه ای از ارتباطات مختلف قرار می‌دهد که بی هیچ شبهه قابل مقایسه با هیچ یکی از دیگر ارتباطات انسانی نیست. (ساروخانی، ۱۳۷۰ : ۲۳-۲۴)
-تطور همسر گزینی
به گفته نویسندگان کتاب طرح مقدماتی جامعه شناسی ایران شاید کهن ترین راه تحصیل همسر، اسارت و یغمابری یا خریداری یا مبادله بوده است. به عقیده این نویسندگان رسم خرید یک دختر نه به قصد خدمتگزاری بلکه گاهی هم به منظور زناشویی تا دیرباز در ایران وجود داشته است است. وستر مارک نشان داده است که نزد «اقوام پست» نتیجه زناشویی به ندرت موجب خرسندی می‌شود و در بیشتر موارد برای ایجاد توازن و همسنگی می باید به پدر و یا به دیگر خویشان نامزد خساراتی پرداخت شود.
چند همسری با دو چهره اصلی خود، چندشویی و چندزنی، از دیگر شیوه های زوجیت در جهان است. اگر این گونه پیوندها افراد را برای همیشه مقید و متعهد می سازند، پیوندهایی هم هستند که شکل نکاح موقت دارند. در ازدواج موقت یا صیغه، در ازای زمان نکاح و بیشی و کمی آن به تصمیم و خواست هر دو بستگی دارد. زنی که با چنین شرطی ازدواج می کند از حق ارث محروم است. (بهنام، ۱۳۸۴: ۲۳)
بی آنکه بخواهیم سهم میل جنسی را به عنوان عاملی که فرد را به سوی زناشویی چند همسری می راند و پاره ای کسان بر آن پای می فشرند، انکار کنیم و یا بخواهیم سهم عامل «معصیت روح» را که به گمان بعضی دیگر در غریزه رسوخ می کند نپذیریم، می توان پذیرفت که گاهی تأثیر گروه انسان را به یک چنین ازدواجی می کشاند.
در کنار این گونه وصلتها که سهم احساسات شخصی در دو سوی ازدواج به کمترین اندازه خود می‌رسد، ما حتی در گروه های به اصطلاح نامتمدن در امر همسر گزینی به مکانیسم هایی نیز برخورد می کنیم که برای جوانان آزادی عمل قابل توجهی قائل هستند. برای اثبات این فرضیه می توان از مثالهای چندی از بررسی وسترمارک به نام تاریخ زناشویی برگزیده ایم، سود جست. نویسنده در اینجا از بررسی توماس بریج که در میان اقوام یاهان در سرزمین آتش به عمل آمده یاد می کند. در میان این جماعت چه بسا روی می‌دهد که دختر جوانی احساس کند نسبت به شوهر خود بیزاری شدید و عمیقی دارد آنچنان که تمایل دارد او را ترک گوید. در چنین حالی اگر این دختر در نفرت خود باقی بماند و پای فشرد او را به کسی شوهر می‌دهند که خواستارش باشد. «ساروخانی ، ۱۳۷۰ : ۳۴-۳۳»
۲-۵ نظریه های مرتبط با متغیر وابسته تحقیق: احساس امنیت همسران در زندگی مشترک
تعاریف
امنیت اساسی ترین نیاز و رمز توسعه و بقای نظام و جامعه است. انسان بدون امنیت دچار هرج و مرج و آشوب طلبی می‌شود و همچنین مردم نمی توانند نیازهای ساده روزمره خود را تامین کنند. امنیت نعمت بزرگ الهی است که شرط پیشرفت جوامع و زمینه حرکت عظیم یک ملت است. آدمی باتجربه دریافته است که امنیت و آسایش و رفاه که در سایه امنیت آسایش دیگران است یعنی اینکه امنیت در درون شبکه های ارتباطی انسان ها شکل می گیرد. امنیت مفهوم بسیار عمیق است که بارها از آن، در قرآن یادآوری شده است و حتی در مواردی در قرآن از آن به عنوان عطیه الهی در جامعه مورد تذکر قرار دادهاست. امنیت مطلوب در جامعه اسلامی تحقق نمی یابد مگر اینکه به حقوق همه انسانهایی که در آن زندگی می‌کنند، از این جهت که انسان توجه شود و انسانها نیز به حقوق دیگران احترام بگذارند (برگ، ۱۳۸۲: ۱)
امنیت در هر جامعه نقش کلیدی و اساسی داشته و جامعه بدون امنیت امکان پذیر نمی باشد را براساس امنیت در فکرت هر انسان که با خانواده خود قصد سفر به مکانی دیگر دارد. ابتدا از مسائل امنیتی و احساس آرامش و گزند خانواده از آسیب های دیگر را مورد بررسی قرار می‌دهد. این نشان می‌دهد انسان همواره در همه حال نیاز به امنیت دارد.
در اینجا منظور از احساس امنیت همسران ،خطرات و تهدیدات و کلیه مخاطراتی است که در روابط گرم و عاطفی، صمیمی و محبت آمیز همسران اختلال ایجاد نماید و احساس نزدیکی و همدلی میان آنان را از بین ببرد. (چلبی :۱۳۷۵: ۷۰) که این مفهوم را با بهره گرفتن از نظریه های نظم، انسجام خانوادگی، رضایت زناشویی و تعارض زناشویی توضیح می دهیم.

نمونه، روش نمونهگیری و حجم نمونه
۳-۴-۱- گروه نمونه
گروه نمونه شامل ۵۰ نفر از ماداران دارای فرزند کمتوانذهنی بودند،که فرزندانشان در سال۹۱ تحت حمایت بهزیستی بود ه اند.
۳-۴-۲- روش نمونهگیری
در پژوهش حاضر برای تعیین نمونه از روش نمونهگیری تصادفی با جایگزینی تصادفی استفاده شده است و از بین مادران، تعدادی، به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند (۵۰ نفر). از این تعداد به طریق زوج و فرد، آزمودنیها در دو گروه آزمایش و کنترل (هر گروه ۲۵ نفر) جایگزین شدند، بدین ترتیب دو گروه معادل یکدیگر به دست آمد.

ابزار اندازه گیری
ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل (الف) پرسشنامهی امید به زندگی حلاجیان (۱۳۸۸) (ب) مقیاس زوجی اینریچ (ترجمهی آسوده و همکاران، ۱۹۸۹) و ج) مقیاس بهزیستی روانشناختی– فرم کوتاه ریف (۲۰۰۹) است.
۴۰
الف) پرسش نامه امید به زندگی حلاجیان
این پرسشنامه مشتمل بر ۳۳ ماده است که آزمودنیها بر اساس مقیاس لیکرت(کاملاً، تقریباً، هرگز)به آن پاسخ میگویند. حداکثر نمره در این آزمون ۹۹ است، هر چه فرد نمره بالاتری کسب کند نشان دهندهی امید به زندگی بیشتر است. حلاجیان (۱۳۸۸) برای سنجش همسانی درونی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده کرد. ضرایب آلفا رابرای کل نمونه، آزمودنیهای دختر و آزمودنیهای پسر به ترتیب (۸۹/۰، ۹۴/۰ و ۹۲/۰) گزارش کرد. همچنین برای سنجش روایی این مقیاس، آزمون مجددی پس از ۴ تا ۶ هفته به ۹۵ آزمودنی دختر و ۹۱ آزمودنی پسر که در مرحله اول شرکت داشتند داده شد. ضرایب همبستگی بین نمره های آزمودنیها در دو نوبت یعنی آزمون و آزمون مجدد برای کل آزمودنیهای دختر و آزمودنیهای پسر به ترتیب (۸۰/۰r= )، (۸۲/۰r=)و (۷۹/۰r=)گزارش شد .
نتایج مربوط به پایایی
جدول شماره (۳-۱): پایایی پرسشنامهی امید به زندگی حلاجیان در گروه آزمایش و کنترل

 

گروه	تعداد آزمودنیها	همسانی درونی (آلفای کرونباخ)	تعداد ماده
آزمایش	۲۵	۸۶%	۳۳
کنترل	۲۵	۹۹%	۳۳

ضریب همسانی درونی (آلفای کرونباخ) امید به زندگی در این تحقیق در گروه آزمایش(۲۵ نفر حجم نمونه)و کنترل (۲۵ نفر حجم نمونه) به ترتیب عبارت است از ۸۶/۰ و ۹۹/۰ که قابل قبول است.
نتایج مربوط به روایی
روایی محتوا
سلیس و روان بودن و توانایی مجموعه عبارات در اندازه گیری متغیرهای مربوطه مورد تأیید اساتید راهنما و مشاور قرار گرفته است.
روایی تفکیکی
نتایج آزمون t بیانگر تفاوت معنادار نمرات امید به زندگی در دو گروه کنترل و آزمایش میباشد. این قدرت ایجاد کنندهی تفاوت توسط این پرسشنامه، نشان دهنده روایی تفکیکی آن است. به عبارت دیگر این پرسشنامه قادر است تأثیر آموزش مهارتهای مثبت اندیشی را به طور معناداری آشکار کند.
۴۱
جدول شماره (۳-۲): نتایج تحلیل آماری مقایسه میانگین نمرات اختلاف پیشآزمون و پسآزمون امید به زندگی مادران در گروه آزمایش و کنترل

 

معنی داری

درجه آزادی

t

انحراف معیار

میانگین

تعداد

گروه ها

 

 

با توجه به مقدار p-value به دست آمده برای آماره F که برابر با صفر میباشد (p-value ≤ ۰٫۰۵)، فرض H₀ رد میشود و این نشان میدهد که تمامی ضرایب رگرسیون به طور همزمان صفر نیستند. بنابراین به طور همزمان بین تمامی متغیرهای مستقل با متغیر وابسته رابطه معنی داری وجود دارد.

با توجه به جدول بالا، مقدار p-value آماره t برای متغیرهای هزینه تبلیغات (ADV) و اثر متقابل هزینه تبلیغات بر رقابت بازار محصول (ADV* HIGH_HHI) که برابر ۰٫۰۴ و صفر می باشد و کمتر از سطح خطای ۰٫۰۵ است (p-value ≤۰٫۰۵ )، فرض صفر(فرض عدم تأثیر رقابت بازار محصول بر رابطه بین هزینه تبلیغات و فروش) رد می شود و در نتیجه رقابت بازار محصول بر رابطه بین هزینه تبلیغات و فروش تأثیر دارد. همچنین با توجه به ضریب این دو متغیر که مثبت می باشند، نتیجه می شود هنگامی که رقابت در بازار محصول افزایش می یابد، تاثیر هزینه های تبلیغاتی در فروش نیز افزایش می یابد و فرضیه دوم با شاخص Q توبین پذیرفته می شود.
۴-۶- خلاصه فصل
در این فصل داده های مورد بررسی برای فرضیات به صورت ترکیبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بدین منظور ابتدا مفروضات مدل کلاسیک (بررسی وجود خود همبستگی و آزمون همسانی واریانس و همچنین بررسی مانایی متغیرها) برای داده ها مورد بررسی قرار گرفت، سپس آمار توصیفی آنها بررسی شد و در نهایت فرضیات تحقیق مورد آزمون قرار گرفت.
فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادها
۵-۱- مقدمه
پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها در فصل چهارم و آزمون فرضیه‌های پژوهش، تأیید یا عدم تأیید فرضیه‌ها مشخص گردید. در این فصل که مرحله نهایی پژوهش می‌باشد، نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها مورد بحث و بررسی و تفسیر قرار می‌گیرند تا نتایج کلی پژوهش در پاسخ به مساله اصلی پژوهش مشخص گردد. لذا در بخش دوم یافته‌های حاصل از آزمون فرضیه‌ها بر اساس مبانی نظری مورد تفسیر قرار می گیرند. همچنین به مقایسه یافته‌های پژوهش حاضر با یافته‌های سایر پژوهشگران پرداخته می‌شود. در بخش سوم به محدودیت‌های پژوهش اشاره می‌شود. در نهایت در بخش چهارم پیشنهادهای مبتنی بر یافته‌های پژوهش و نیز پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آتی ارائه می‌گردد.
۵-۲- نتیجه گیری
در این پژوهش به بررسی اثر تعدیلی رقابت در بازار محصول بر رابطه بین هزینه تبلیغات و فروش در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است. با توجه به مبانی نظری پشتوانه تدوین فرضیه های پژوهش، مبانی نظری بیانگر این بود که تبلیغات با تأثیر بر نگرش مصرف کنندگان یک عنصر کلیدی برای فروش محصولات و خدمات است. به طور کلی، تبلیغات تأثیر مستقیم بر فروش دارد و افزایش میزان فروش نیز بر سود شرکت مؤثر است(هومر، ۱۹۹۰؛ لرد، ۱۹۹۵؛ لوتز، ۱۹۸۳؛ مک کنزی و لوتز، ۱۹۸۹؛ مک کنزی، ۱۹۸۶). همچنین، تبلیغات در سطح جامعه میل به خرید در مشتریان را افزایش می دهد. به طور کلی می توان اثرات اقتصادی تبلیغات را در دو دسته اثرات مستقیم و غیرمستقیم بررسی نمود. اثرات مستقیم عبارتند از: اثر تبلیغات بر فروش، اثر تبلیغات بر سهم بازار، صرفه جویی های ناشی از مقیاس تبلیغات و اثرات غیرمستقیم تبلیغات شامل: اثر بر تمرکز، اثر بر ورود به بازار، اثر بر سودآوری، اثر بر قیمت و اثر بر کیفیت است(باگ ول، ۲۰۰۵). تبلیغات با افزایش یا کاهش درجه تمرکز، موجب انحصار یا رقابت در بازار می شود. تبلیغات می تواند با تغییر موانع ورود به بازار منجر به ایجاد انحصار یا ارتقای رقابت گردد و سودآوری و سهم بازار را بالا ببرد. نتایج حاصل از آزمون فرضیه اول این پژوهش نشان می دهد که بین هزینه تبلیغات و فروش رابطه مثبتی وجود دارد و هنگامی که هزینه های تبلیغاتی افزایش می یابند، فروش نیز افزایش می یابد. این نتایج موید نظرات هومر(۱۹۹۰)، لرد(۱۹۹۵)، لوتز(۱۹۸۳)، مک کنزی و لوتز(۱۹۸۹)، مک کنزی(۱۹۸۶)، چادوری (۲۰۰۲) و کیم و ژوو (۲۰۱۳) است.
نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم این پژوهش با بهره گرفتن از دو شاخص هرفیندال-هیرشمن و کیوتوبین نشان می دهد که هنگامی که رقابت در بازار محصول افزایش می یابد، تاثیر هزینه های تبلیغاتی در فروش نیز افزایش می یابد. این نتایج موید نظرات تسلر(۱۹۶۴)، ویلیز و روگرز(۱۹۹۸)، نئوکوسمیدی (۲۰۰۵) و کیم و ژوو (۲۰۱۳) است.
۵-۳- محدودیت‌های پژوهش
این پژوهش همانند سایر پژوهش‌ها با محدودیت‌هایی روبه‌رو بوده است. محدودیت‌های این پژوهش به شرح ذیل می‌باشند:
پژوهش حاضر با بهره گرفتن از داده‌های ۱۰۱ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انجام شده است و دربردارنده همه شرکت‌های موجود در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌باشد. لذا در تسری نتایج حاصل از آن به کل جامعه بایستی جانب احتیاط رعایت گردد.
با توجه به اینکه نتایج پژوهش براساس قلمرو زمانی سال‌های ۱۳۸۴- ۱۳۹۱ بدست آمده است، نتایج پژوهش از قطعیت لازم برای همه دوره برخوردار نیست.
وجود تورم سبب می‌شود تا اطلاعات مندرج در صورت‌های مالی نتوانند وضعیت مالی و نتایج عملیات شرکت‌ها را به درستی نشان دهند. همین امر سبب می‌شود تا بسیاری از متغیرهای محاسبه شده در این پژوهش وضعیت شرکت‌ را نشان ندهند.
اطلاعات مندرج در صورت‌های مالی به دور از اشتباهات با اهمیت و اساسی نیست. وجود ارقام با اهمیت اصلاح اشتباهات سال‌های قبل در صورت‌های مالی یکی از دلایلی است که این ادعا را اثبات می‌کند. این قبیل اشتباهات سبب می‌شود متغیرهای بدست آمده از اطلاعات نادرست، وضعیت شرکت‌ را به درستی منعکس نکنند که این امر به خودی خود سبب مغشوش شدن نتایج می‌شود.
یکی از محدودیت های این پژوهش آن است که برای محاسبه رقابت بازار محصول از شرکت های عضو بورس اوراق بهادار تهران استفاده شده است. در حالی که برخی رقبای صنایع، عضو بورس نیستند. همچنین، برخی از معیارهای رقابت مانند: سرمایه فکری و دارایی های نامشهود که در بازارهای امروزی تاثیر بسزایی در رقابت بین شرکت ها دارند، به علت نبود معیاری برای اندازه گیری آنها، امکان استفاده و وارد نمودن در الگو را نداشته اند.
۵-۴- پیشنهادهای پژوهشی
پیشنهاد‌های این پژوهش به دو گروه پیشنهاد مبتنی بر نتایج پژوهش و پیشنهاد برای پژوهش‌های آتی تقسیم می شود:
۵-۴-۱- پیشنهاد‌های مبتنی بر نتایج پژوهش
هدف اصلی این پژوهش بررسی اثر تعدیلی رقابت در بازار محصول بر رابطه بین هزینه تبلیغات و فروش در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد، که با توجه به نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش پیشنهادهایی به شرح زیر ارائه شده است:
همان طور که نتایج این پژوهش نشان داد، تبلیغات دارای اثر مثبت بر فروش وبه تبع آن سود آوری شرکت است.بنابراین به شرکتهای مورد مطالعه توصیه می شود برای بهبود عملکرد شرکت خود برنامه مناسب برای انجام تبلیغات داشته باشند.
به تحلیل گران واستفاده کنندگان از اطلاعات شرکتها پیشنهاد می شود در بررسی عملکرد شرکتهاوبه منظور پیش بینی وضعیت آتی فروش آنها به متغیر تبلیغات توجه ویژه داشته باشند.
همانطور که نتایج پژوهش نشان داد رقابت در بازار محصول سبب تشدیدرابطه مثبت هزینه تبلیغات وفروش می شود به همین دلیل توجه به هزینه تبلیغات و برنامه های تبلیغاتی به طور اکید به شرکتهای که در بازار محصول دچار رقابت بیشتر هستند توصیه میگردد.
۵-۴-۲- پیشنهاد برای پژوهش‌های آتی
با انجام هر کار علمی راه به سوی مسیر جدید باز می‌شود و ادامه راه مستلزم انجام تحقیقات دیگری است. بدین لحاظ تحقیقاتی که در ادامه نتایج این تحقیق، ضروری به نظر می‌رسد به شرح زیر است:
پیشنهاد می‌شود در پژوهش های آتی، اثر تعدیلی رقابت در بازار محصول بر رابطه بین هزینه تبلیغات و فروش را با بهره گرفتن از دیگر شاخص ها مانند بون ، لرنرو…..سنجیده شود.
پیشنهاد می‌شود در پژوهش های آتی دوره زمانی پژوهش طولانی تر گردد.
اثر تعدیلی رقابت در بازار محصول بر رابطه بین هزینه تبلیغات و فروش در هر صنعت به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گیرد.
۵-۵- خلاصه فصل
در این فصل نتایج نهایی تأیید یا رد فرضیه ها به طور خلاصه بیان شد. سپس نتایج مذکور با مبانی نظری گفته شده در فصل دوم و پژوهش های انجام شده، مطابقت داده شد تا نقاط سازگاری آن مشخص گردد. پس از آن محدودیت هایی که انجام پژوهش با آن مواجه بود بیان شد. در نهایت پیشنهاد های پژوهش(مبتنی بر نتایج پژوهش و برای پژوهش های آتی) ارائه گردید. نتایج کلی پژوهش نشان می دهد که بین هزینه تبلیغات و فروش رابطه مثبتی وجود دارد و هنگامی که هزینه های تبلیغاتی افزایش می یابند، فروش نیز افزایش می یابد. همچنین، نتایج پژوهش نشان می دهد که هنگامی که رقابت در بازار محصول افزایش می یابد، تاثیر هزینه های تبلیغاتی در فروش نیز افزایش می یابد.
منابع
اسدی، ک. (۱۳۷۹). بررسی تاثیر تبلیغات بازرگانی بر رفتار خریداران مواد بهداشتی شوینده، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته مدیریت بازرگانی، دانشگاه شهید بهشتی.
ایرانمنش، م. (۱۳۸۲). چگونگی شناخت رفتار مصرف کننده در بازار های محصولات بهداشتی- آرایشی و شوینده، هشتمین همایش بین المللی صنایع بهداشتی و آرایشی، تهران، صص ۷۴-۷۸٫
اشرف زاده، سیدمحمدرضا. نادر مهرگان. (۱۳۸۷). اقتصادسنجی پانل دیتا. چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران.
بلوریان تهرانی، م. (۱۳۷۶). بازاریابی و مدیریت بازار، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی، تهران.
باباخان، و. (۱۳۸۹). بررسی تاثیر تبلیغات بازرگانی محصولات شوینده-بهداشتی شرکت کف بر مصرف کنندگان کرج، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه پیام نور کرج.
تقی نتاج، غلامحسین. (۱۳۸۴). مدیریت هزینه ی روبات ها در فرایند تولید، مجله ی تدبیر، شماره ی ۱۶۶٫
تریسی، برایان. (۱۳۸۴). روانشناسی فروش، ترجمه ی مهدی قراچه داغی، تهران: آسیم.
حجازی، رضوان. حیدرپور، فرزانه. حسن زاده، مهشید. (۱۳۸۹). مخارج تبلیغات و ارزش بازار، چشم انداز مدیریت بازرگانی، شماره۳، پیاپی ۳۶، صص ۲۵-۳۶٫
حمیدی زاده، محمدرضا. یزدانی، ناصر. (۱۳۹۰). مدل راهبردی تبلیغات الکترونیک اثربخش رفتار مصرف کنندگان، فصلنامۀ علمی پژوهشی کاوش های مدیریت بازرگانی، سال سوم، شماره۶، صص ۱۵۰-۱۷۶٫
حیدرپور، فرزانه. طهماسبی گتابی، ابوطالب. (۱۳۸۹). تأثیر هزینه آموزش و هزینه تبلیغات بانکداری الکترونیکی بر افزایش جذب سپرده های بانک ها (مطالعه موردی بانک صادرات استان مازندران)، پژوهشنامه حسابداری مالی و حسابرسی، صص ۸۱-۹۸٫
حکیم آرا، م. (۱۳۸۳). تبلیغات متقاعدگرانه، انتشارات خانه کتاب، تهران، ص ۲۳۲٫
حجازی، رضوان. حیدرپور، فرزانه. حسن زاده، مهشید. (۱۳۸۹). مخارج تبلیغات و ارزش بازار، چشم انداز مدیریت بازرگانی، شماره ۳- پیاپی ۳، صص ۲۵-۳۶٫
خورشیدی، غلامحسین. (۱۳۷۲). گفتارهای اقتصادی: جلد دوم، انتشارات اطلاعات، چاپ اول.
خدامی پور، احمد. بزرایی، یونس. (۱۳۹۲). بررسی رابطه رقابت بازار محصول با ساختار هیات مدیره و کیفیت افشا، دانش حسابداری، ۴(۱۴): صص،۵۱-۶۶٫

۲

 

x₅

 

 

 

?

 

۳

 

۱

 

۳

 

x₆

 

 

 

?

 

۳

 

۱

 

۳

 

x₇

 

 

 

۲-۳-۳- مروری بر روش‏های خوشه‏بندی توافقی
در این بخش به بررسی روش‏های خوشه‏بندی توافقی می‏پردازیم. همانطور که پیشتر ذکر شد، هدف اصلی در خوشه‏بندی توافقی، یافتن یک خوشه‏بندی نهایی از ترکیب چند خوشه‏بندی مختلف است، به گونه‏ای که مورد توافق مجموعه خوشه‏بندی‏های اولیه نیز باشد. روش‏های خوشه‏بندی توافقی، جهت ترکیب خوشه‏بندی‏ها به مقادیر صفات خاصه اشیاء داده نیازی ندارند و تنها از نتایج بدست آمده در خوشه‏بندی‏های اولیه استفاده می‏کنند. به عبارت دیگر در خوشه‏بندی‏های اولیه هر داده تنها با یک شماره خوشه نشان داده می‏شود (همانطور که در مثال بخش ۲-۳-۲ نشان داده شد) و صفات خاصه آن استفاده نمی‏شود. شکل ۲-۴ مدل فرایند خوشه‏بندی توافقی را نشان می‏دهد.
شکل ۲-۴ مدل خوشه‏بندی توافقی. تابع توافقی^[۸۱] Г، خوشه‏های π_i را بدون دسترسی به صفات خاصه اشیاء مجموعه داده X و یا الگوریتم‏های A، ترکیب می‏کند [۶۱].
در ادامه، در بخش ۳-۳-۴ ساختار کلی انواع مختلف روش‏های خوشه‏بندی توافقی مورد بررسی قرار می‏گیرد. در بخش‏های ۲-۳-۵ تا ۲-۳-۸ نیز جزئیات دقیق‏تری از هر روش و الگوریتم‏های مربوط به آن ارائه می‏شود.
۲-۳-۴- گروه‏بندی روش‏های خوشه‏بندی توافقی
در این بخش یک گروه‏بندی از انواع روش‏های جدید خوشه‏بندی توافقی ارائه می‏گردد و پس در بخش‏های بعدی به بررسی هر گروه خواهیم پرداخت. روش‏های توافقی می‏توانند به چهار گروه اصلی تقسیم شوند. هر گروه نیز به نوبه خود دارای زیر گروه‏ها و الگوریتم‏های مختلفی است. شکل ۲-۵ گروه‏بندی روش‏های خوشه‏بندی توافقی را نشان می‏دهد و الگوریتم‏های جدید مرتبط با هر گروه در آن ارائه شده است.
همانطور که در شکل مشخص است یکی از گروه‏های عمده در خوشه‏بندی توافقی، روش‏های شباهت محور^[۸۲] است. گروه دوم شامل روش‏هایی است که یک تابع هدف را به عنوان اطلاعات دوجانبه^[۸۳] بین خوشه‏بندی نهایی و اجتماع اولیه خوشه‏بندی‏ها فرموله می‏کنند. گروه سوم روش‏هایی با نام مدل ترکیبی^[۸۴] می‏باشند که یک مدل از ترکیب متناهی توزیع‏های چند جمله‏ای^[۸۵] را در فضایی که خوشه‏بندی‏ها بر روی زیر مجموعه‏ای از اشیاء داده و یا زیر مجموعه‏ای از صفات خاصه مجموعه داده X ایجاد شده‏اند، به کار می‏برند. گروه چهارم نیز روش‏هایی هستند که اشیاء داده‏ را (بر مبنای رأی گیری) در خوشه‏هایی قرار می‏‎دهند که اکثر خوشه‏بندی‏های اولیه با قرار دادن داده در آن خوشه موافقند.
روش‏های شباهت محور به دو زیر گروه تقسیم می‏شوند. زیر گروه اول شامل الگوریتم‏هایی است که بر مبنای محاسبه میزان تشابه بین هر دو شئ داده در مجموعه داده، عمل می‏کنند. میزان شباهت بین هر دو شئ داده می‏تواند در یک ماتریس N×N نشان داده شود. این ماتریس، ماتریس همبستگی نامیده می‏شود. هر عنصر در این ماتریس بیانگر نرخ تعداد خوشه‏بندی‏هایی است که هر جفت از اشیاء داده‏ با هم در یک خوشه از آن خوشه‏بندی قرار گرفته‏اند. در [۴۶،۵۳،۶۶] از ماتریس همبستگی جهت انجام خوشه‏بندی توافقی استفاده می‏شود. این ماتریس می‏تواند به عنوان ماتریس تشابه^[۸۶] نیز در نظر گرفته شود، بنابراین می‏توان از آن در هر الگوریتم خوشه‏بندی دیگری (مانند الگوریتم‏های سلسله مراتبی) که بر ‏مبنای شباهت بین اشیاء داده‏ عمل می‏کنند، استفاده نمود [۱۶]. الگوریتم‏های FC^[87] [۲۳]، HAC^[88] [۷۳،۴۶] و EAC^[89] [۴۷] نمونه‏هایی از این زیر گروه می‏باشند.

شکل ۲-۵ گروه‏بندی روش‏های خوشه‏بندی توافقی
زیر گروه دوم شامل الگوریتم‏هایی است که قبل از ترکیب اجتماع خوشه‏بندی‏ها، ابتدا آنها را به یک گراف تبدیل می‏کنند. در این روش هر گره معادل یک شئ داده‏ است و همچنین لبه بین هر دو گره دارای وزنی است که میزان تشابه آنها را نشان می‏دهد. الگوریتم‏های CSPA^[90]، HGPA^[91] و MCLA^[92] که در [۶۱] ارائه شده است، در این زیر گروه قرار می‏گیرند.
در روش‏های اطلاعات دوجانبه، یک تابع توافقی بین خوشه‏بندی‏های اولیه و خوشه‏بندی نهایی به عنوان اطلاعات دوجانبه، بدون نیاز به تقریب، بطور مستقیم بیشینه می‏شود [۱۶]. الگوریتم CondEns^[93] در [۱۲] جهت ترکیب خوشه‏بندی‏ها به این صورت عمل می‏کند. در [۶۲] نیز یک تابع هدف به عنوان اطلاعات دوجانبه فرموله شده و سپس با بهره گرفتن از یک الگوریتم EM^[94] این تابع بیشنه می‏شود.
در روش‏های مدل ترکیبی، اشیاء داده مجموعه X به بردارهایی تبدیل می‏شوند که هر صفت خاصه آنها معادل یک خوشه‏بندی می‏باشد. شکل ۲-۶ وضعیت بردار‏های جدید به ازاء هر داده را نشان می‏دهد. یک خوشه‏بندی مدل محور^[۹۵] آماری، که از ترکیب توزیع‏های چند جمله‏ای استفاده می‏کند در [۶۷] معرفی شده است. در [۶۷]، خوشه‏بندی نهایی از حل مسئله درستنمایی بیشینه^[۹۶] برای یک مدل ترکیبی از اجتماع خوشه‏بندی‏ها (خوشه‏بندی‏های اولیه) بدست می‏آید.
خوشه‏های اولیه به عنوان ترکیبی ازتوزیع‏های چند متغیره-چند جمله‏ای در فضای برچسب خوشه‏ها (به صورتی که در شکل ۲-۶ آمده است) مدل می‏شوند. مسئله درستنمایی بیشینه نیز به طور موثری با الگوریتم EM حل می‏شود. در [۶۸] خوشه‏بندی توافقی می‏تواند بر مبنای اطلاعات دوجانبه درجه دو^[۹۷] (QMI) با بهره گرفتن از الگوریتم K-Means بدست آید.

 

 

 

 

π_M

 

…

 

π_۱

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

π_M(x₁)

 

…

 

π_۱(x₁)

۱-۱) بیان مساله تحقیق:
طی سالهای اخیر فشارهای فزایند های در زمینه نظارت مالی بر سازما ن ها، تقریبا در تمامی کشورهای جهان به چشم می خورد. این فشارها ناشی از محدودیت منابع ، افزایش حساسیت های جامعه و گرایش سیاستمداران در جلب رضایت مردم به منظور ارائه عملکرد مثبت در جهت کسب مقبولیت، مشروعیت و پاسخگویی در راستای بهبود مدیریت بر منابع مالی بوده است . بسیاری از کشورهای توسعه یا‌فته و در حال توسعه دنیا در تلاشند نظام بودجه ریزی خود را در یک فرایند بهبود یا تغییر به یک نظام عملکرد محور یا عملیاتی که در آن ارتباط بین اعتبارات بودجه ای و عملکرد دستگاه های اجرایی شفاف و قابل درک است، نزدیکتر سازند و از این طریق پشتوانه اطلاعاتی معتبر و قابل اطمینانی برای تصمیمات بودجه ای فراهم آورند)حسن آبادی و نجارصراف، ۱۳۸۷).

در واقع بودجه ریزی عملیاتی، ابزار مدیریتی سودمندی به شمار میآید که برای تولید و تبادل اطلاعات حال و آتی بر اساس شاخص ها و استانداردهای عملکردی به منظور تنظیم بودجه برای برآورد و سنجش عملکرد سازمانها ضروری میباشد.
دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی نیز که مسئول کشف و نشر دانش و فراهم سازی آموزش و یادگیری عالی برای تربیت نیروی انسانی متخصص و کمک به توسعه جوامع هستند، به عنوان یک نظام (سیستم) از چندین زیر نظام تشکیل شده اند که اساسی ترین نظام مدیریتی آن نظام مالی است (ساکتی و سعیدی، ۱۳۸۶). استقرار نظام بودجه ریزی عملیاتی در نظام مالی دانشگاه ها عوامل اثر بخشی و صرفه جویی را به ابعاد سنتی بودجه ریزی اضافه می کند.
اهمیت موضوع فوق موجبات توجه و اصلاحات اخیر در نظام بودجه ای دانشگاه های کشور و حرکت به سوی بودجه عملیاتی را نشان می دهد. به طوری که در قانون برنامه چهارم توسعه، دانشگاه ها نه تنها باید نظام بودجه ریزی خود را از بودجه ریزی برنامه ای به بودجه ریزی عملیاتی تغییر دهند بلکه (در اجرای بند الف ماده ۴۹ این قانون)، موسسههای آموزش عالی ملزم به تهیه بودجه عملیاتی به منظور دستیابی به بهای تمام شده فعالیت های آموزشی و پژوهشی و تعیین هزینه سرانه دانشجو در رشته های مختلف به منظور تامین منابع مالی هستند.
از سوی دیگر به استناد این ماده، قانون برنامه چهارم توسعه کشور که اعتبارات هزینه ای دانشگاهها و موسسه های آموزش عالی دولتی براساس قیمت تمام شده به آنها اختصاص خواهد یافت و با توجه به توسعه همه جانبه موسسه های آموزش عالی در کشور، نیاز به بهبود شیوه های کنترل و مدیریت منابع مالی در آن احساس بیشتری می شود. این امر می تواند موجب تمرکز بیشتر دانشگاه ها به مقوله کارآیی و اثربخشی منابع مالی شود. تنها راه تحقق این اهداف استقرار نظام بودجه ریزی عملیاتی در موسسه های آموزش عالی عنوان شده است. ویژگی و وجه تمایز این نظام از نظام بودجه ریزی موجود، تاکید روی اهداف، نتایج و محصول هر یک از اقلام هزینه ای و افزایش قدرت پاسخگویی دانشگاهها است.
دانشگاه آزاد اسلامی نیز به عنوان یکی از موسسههای آموزش عالی از این امر مستثنی نمی باشد و تغییر در نظام بودجه ریزی این دانشگاه به مثابه سایر دانشگاه های کشور امری ضروری به نظر می آید .
بر اساس این تحقیق در پی مشخص نمودن عوامل متعددی نظیر میزان شناخت و دانش مدیران و کارشناسان نسبت به این نظام و سایر عوامل انسانی و رفتاری مرتبط با استقرار بودجه عملیاتی و همچنین مشکلات و موانع و ظرفیت های موجود برای استقرار بودجه ریزی عملیاتی می باشد.
با توجه به مطالعات نظری و شرایط موجود در موسسه های آموزش عالی کشور می توان امکان استواری بودجه ریزی عملیاتی را در قالب سه عامل پذیرش، توانایی و اختیار تقسیم بندی نمود. عامل پذیرش شامل پذیرش سیاسی، پذیرش مدیریتی و پذیرش انگیزشی می باشد. عامل توانایی نیز از سه گروه توانایی فنی،توانایی ارزیابی عملکرد و توانایی انسانی تشکیل می گردد. همچنین عامل اختیار نیز شامل اختیار قانونی، اختیار رویه ای واختیار سازمانی می باشد. لذا در این تحقیق دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری از بین واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی انتخاب گردید تا امکان استقرار بودجه ریزی عملیاتی در این دانشگاه مورد مطالعه قرار گیرد.
۱-۲) اهمیت موضوع تحقیق :
در بحث بودجه‌ریزی عملیاتی سه هدف عمده مدیریت منابع و وجوه در نظر گرفته می‌شود که شامل برقراری انضباط مالی ، تخصیص منابع به اولیت‌ها و مدیریت اجرایی خوب می‌باشد.
با بکارگیری بودجه‌ریزی عملیاتی انتظار می‌رود اهداف در نظر گرفته شده فوق در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری محقق شده و بتوان با اجرای این روش بودجه‌ریزی میزان دستیابی به اهداف و همچنین انحراف از اجرای آن را مشخص نمود .
مهمترین هدف بودجه ریزی عملیاتی اصلاح مدیریت بخش عمومی و افزایش اثربخشی مخارج این بخش است به طوریکه با این کار ارزیابی پاسخگویی مسئولین دستگاه های اجرایی بر اساس معیار دستاوردهای فعالیتهای آنان صورت خواهد گرفت.بیش از ۶۰%حجم بودجه سالیانه کشور به شرکتها و موسسات دولتی اختصاص دارد که موجب ریخت و پاشهای فراوان سالانه آنها شده است که با تنظیم بودجه عملیاتی و شفاف انتظار می رود این هزینه ها به حداقل ممکن کاهش یابد.(کردبچه،۱۳۸۵،۱۱)
۱-۳) بیان اهداف تحقیق :
۱- بررسی امکان اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری.
۲- ارائه راهکارهایی به منظور امکان پذیرنمودن اجرای بودجه‌ریزی عملیاتی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری.
۱-۴) فرضیات یا سئوالات تحقیق :
(۱): پذیرش بر استقرار بودجه ریزی عملیاتی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری تاثیر دارد.
(۲): توانایی بر استقرار بودجه ریزی عملیاتی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری تاثیر دارد.
(۳): اختیار بر استقرار بودجه ریزی عملیاتی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری تاثیر دارد.
(۴): بین نظرات مدیران و کارشناسان مرد و زن در ارتباط با اجرای بودجه ریزی عملیاتی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری اختلاف معنی دار وجود دارد.
۱-۵) چارچوب نظری :
چارچوب نظری الگویی است که پژوهشگر بر اساس آن درباره روابط بین عواملی که در ایجاد مسئله، مهم تشخیص داده اند نظره پردازی می کند.
پژوهشگر به دنبال این است که بر اساس مدل ارائه شده بررسی نماید که آیا عوامل ذکر شده در دانشگاه آزاد واحد شهر ری توانایی پاسخگویی به نیازهای واحد مورد تحقیق را دارا می باشد یا خیر.
بودجه عملیاتی یک برنامه سالانه به همراه بودجه سالانه است که رابطه میان میزان وجوه تخصیص یافته به هر برنامه با نتایج بدست آمده از اجرای آن برنامه را نشان می دهد. این نوع بودجه ریزی توانایی تصمیم گیرندگان در ارزیابی درخواستهای بودجه ای دستگاه های اجرایی را با آگاه ساختن تصمیم گیرندگان به اطلاعات بهتر درباره نتایج هر برنامه یا برنامه هایی که برای رسیدن به اهداف مشترکی بکار می روند، افزایش می دهد. این نوع بودجه تمامی فعالیتهای مستقیم و غیرمستقیم مورد نیاز در برنامه و همچنین تخمین دقیقی از هزینه فعالیتها را در بر می گیرد.
بودجه ریزی عملیاتی روشی برای تخصیص منابع به منظور دستیابی به اهداف ، برنامه ها و نتایج ارزیابی شده است.در این روش منابع بودجه به اهداف مورد نظردر قالب برنامه به نحوی کاراو اثربخش تخصیص می یابد. می توان چنین بیان نمودکه بودجه ریزی عملیاتی علاوه بر اثربخشی به دنبال تعیین نرم ها، استانداردها، معیارها و درنهایت قیمت تمام شده خدمات ارائه شده توسط دستگاه های دولتی می باشد. به عبارتی بودجه ریزی عملیاتی به دنبال رسیدن به اهداف تعیین شده با کمترین هزینه می باشد.(کارآیی توام با اثربخشی )
از طرفی تعیین برنامه ها در راستای تحقق اهداف هر دستگاه و مشخص نمودن فعالیتهای متناسب در راستای تحقق اهداف هر برنامه دستگاه، مقوله برنامه ریزی است.اما اینکه هر کدام از اقدامات ، فعالیتها و در نهایت برنامه ریزی تعیین شده ، مستلزم صرف چه میزان هزینه است ، موضوعی است که در مباحث بودجه ریزی به آن پرداخته می شود.
برنامه ریزی و تعیین برنامه ، فعالیتهاو اقدامات بدون مطالعات امکان سنجی و اولویت دهی میسر نبوده و انجام امور مذکور در برنامه ریزی ، مستلزم برآورد هزینه های انجام کار و قیمت تمام شده می باشد.
لذا برنامه ریزی بدون توجه به هزینه و بودجه لازم برای انجام کار امکان پذیر نمی باشد و یا ناقص خواهدبود.
۱-۶) مدل تحقیق :
بر اساس نتایج یک نظر سنجی کارشناسان بودجه ای سازمان بودجه در امریکا معتقدبودند که بودجه ریزی عملیاتی بر تخصیص ها تاثیر محدودی دارد. تقریبا نیمی از کارشناسان بودجه که در این نظر سنجی شرکت کرده اند معتقد بودند که این شیوه در نیل به اهداف تخصیص منابع چندان تاثیری ندارد و بیش از یک پنجم کارمندان سازمان نیز تقریبا نظر مشابهی داشتند.برخی دیگر این تفاوت در میزان موفقیت را به ویژگی های سازمان ها نسبت می دادند. آندروز (۲۰۰۴) این عوامل را بخشی از مدل اجرایی می دانست و فرض می کرد که امکان اجرا بودجه ریزی عملیاتی در ایالت هایی وجود دارد که در آن ها توانایی حرفه ای و کارشناسی برای چنین تغییراتی بیشتر وجود دارد و مقامات برای اعمال چنین تغییراتی اختیارات بیشتری دارند و میزان پذیرش تغییر نیز بیشتر است.در این مقطع اکثر ایالت ها به دلیل الزامات اجرایی یا قانونی از نوعی بودجه ریزی عملیاتی استفاده می کنند یا استفاده کرده اند (ملکرز و ویلافبی ۱۹۹۸ ویلافبی ۲۰۰۴) با وجود این درباره تاثیر نهادی بودجه ریزی عملیاتی بر هزینه های دولت همچنان تردید هایی وجود دارد . وایت (۱۹۹۴) به این نکته اشاره می کند دلیل ناکامی اصلاحات بودجه ریزی گستردگی محدوده اطلاعات (وهزینه هایی) است که برای اتخاذ این گونه تصمیمات ضروری است . در نتیجه بودجه ریزی افزایشی رویکرد بهتری است .لو (۱۹۹۸)تاجایی پیش میرود که سودمندی برخی شاخص های عملکرد در فرایند بودجه ریزی عملیاتی را به دلیل اتکا به داده های کوتاه مدت مورد تردید قرار می دهد . حتی طرفداران استفاده از بودجه ریزی عملیاتی نیز به برخی از نقایص بالقوه آن اشاره می کنند. اسمیت (۱۹۹۹) این نکته را یاد آوری می کند که بودجه ریزی عملیاتی در مقایسه با سایر شیوه ها بیستر در معرض تخلف و سو استفاده قرار دارد ولی به دلیل قدرت ذاتی چنین سیستم هایی و برای جبران این نقاط ضعف راه هایی را نیز پیشنهاد می کند.
البته عمده پژوهش ها که در مورد موفقیت بودجه ریزی عملیاتی است روی نظر سنجی از مقامات بودجه ایالتی و استنباط آن ها از اجزا بودجه ریزی عملیاتی استوار است ولی بررسی های تجربی بیانگر دیدگاه های مختلف درباره موفقیت بودجه ریزی عملیاتی و به ویژه تاثیر آن بر تخصیص بهینه منابع است به طور کلی پژوهش های قبلی به بررسی ارتباط بین اطلاعات عملکرد و تخصیص واقعی منابع نپرداخته اند ومقامات بودجه ای در زمینه تاثیر بودجه ریزی عملیاتی نظرات مختلفی دارند. این پژوهش ها نتوانسته است تاثیر بودجه ریزی عملیاتی روی هزینه های واقعی را نشان دهد. در عوض برای تعیین اثرات بودجه ریزی عملیاتی روی هزینه های ایالتی بر استنباط مقامات بودجه ای و کارشناسان سازمان ها تاکید شده است.
در یکی از معدود مطالعات تجربی که در مورد تاثیر بودجه ریزی عملیاتی توسط کلاس و دافرتی (۲۰۰۴)انجام گرفته به جای اطلاعات استنباطی از داده های تجربی استفاده است این پژوهش با بهره گرفتن از سری زمانی هزینه های ثابت سرانه ایالت ها وضعیت قبل و بعد از اجرا بودجه ریزی عملیاتی را تحلیل کرده و چنین نتیجه گیری می کند که اجرا بودجه ریزی عملیاتی چه بر اساس الزام قانونی و چه براساس الزامات اجرایی به طور آَشکاری با مخارج سرانه ثابت ارتباط مثبت دارد.
نکته ای که درخصوص پژوهش های مرتبط با بودجه ریی عملیاتی وجود دارد این است که بیشتر آن ها بر نظر سنجی مبتنی هستند. در واقع نتایج آنها به درک و استنباط مقامات سازمان ها دستگاه های اجرایی و مقامات بودجه ای بستگی دارد که لزوما بازتاب تاثیرات واقعی نیست.
بر اساس مطالعات صورت گرفته در خصوص مدلهای بودجه ریزی عملیاتی از جمله مدل شه ،در بودجه ریزی عملیاتی (طبقه بندی سه گانه )که از مقاله ای تحت عنوان ((توانایی پذیرش و اختیار در بودجه ریزی عملیاتی )) نوشته آندیوز استخراج شده است.
مدلی که پژوهشگر به دنبال بررسی آن است مدل شه ((sheh میباشد.این مدل دارای طبقه بندی سه گانه است که شامل توانایی،پذیرش و اختیار است. پس از مطالعه جدولهای مختلف بودجهریزی عملیاتی و بررسی آنها، پژوهشگر از مدل شه برای بررسی موضوع تحقیق استفاده مینماید. به لحاظ اینکه از این مدل در این نوع بودجهریزی در دانشگاه تهران توسط آقای محمودی خالدی مورد بررسی و تأیید قرار گرفته است پژوهشگر به دنبال آن است که از این مدل در دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرری استفاده نماید.
تبیین عوامل موثر بر اجرای موفق بودجه ریزی عملیاتی با بهره گرفتن از مدل شه (SHEH) به شرح ذیل می باشد:
سه عامل اثرگذار شامل: اختیار ،پذیرش و توانایی
توانایی:
توانایی ارزیابی عملکرد: توانایی سنجش عملکرد بر همه مراحل اجرای بودجه ریزی عملیاتی تاثیر می گذارد.(foltin,1999,40)
اگر دولتها توانایی سنجش عملکرد بطور مفید را نداشته باشند در اجرای بودجه ریزی عملیاتی شکست خواهند خورد. از طرفی دولتها متوجه شده اند که سنجش نتیجه و خروجی مشکل و بسیار وقت گیر می باشد و هنوز بسیاری از دولتها مشغول تعریف نتایج و خروجی می باشند. در برخی موارد این احتمال وجود دارد که مشکلات موجود در ارزیابی عملکرد ،اجرای بالقوه بودجه عملیاتی را منتفی کند اما با توجه به گسترش صنعت ،ارزیابی عملکرد و شکل گیری توانایی های لازم در دولتها این مشکلات کمتر خواهد بود.نکته مهم دیگر این است که اطلاعات حاصل از ارزیابی عملکرد باید صحیح وقابل اطمینان باشد.
توانایی نیروی انسانی:
مطالعات همچنین بر اهمیت اطمینان از وجودتواناییهای نیروی انسانی برای اجرای بودجه ریزی عملیاتی تاکید می کند.توانایی های مورد نیاز متفاوت می باشد و به تمام مراحل بودجه ریزی مرتبط می باشد.نیروی انسانی مورد نیاز باید دارای مهارتهای خاص در سنجش عملکرد ، حفظ و مدیریت بانکهای اطلاعاتی باشند.
در واحدهای سازمانی اجرایی باید کارشناسانی در زمینه تدوین اهداف عملکرد و برقراری ارتباط بین استفاده کنندگان از اطلاعات عملکرد وجود داشته باشند.
توانایی فنی:
تجربه دولتها در رابطه با بودجه ریزی عملیاتی همچنین اهمیت توانایی های فنی را نشان می دهد.ملزومات فنی خاصی باید در راستای جمع آوری اطلاعات عملکرد و ایجاد بانک اطلاعاتی تدارک گردد که به وسیله آن اطلاعات عملکرد فوری به شکلهای مناسب و برای طیف متنوعی از کاربران تهیه گردد.
اگر اطلاعات عملکرد بطور فنی از سایر عملیات حسابداری و بودجه ریزی جدا باشند. به احتمال فراوان بودجه ریزی عملیاتی ، فرآیندهای تصمیم گیری مرتبط با سایر عملیات را درک نخواهد کرد و اگر نظام حسابداری مبتنی بر داده های ورودی باشد به راحتی اطلاعات مبتنی بر عملکرد را تسهیل نخواهد کرد.(willough by and melkers ,2000,p:108)
در راستای اجرای اجرای بودجه ریزی عملیاتی سیستم حسابداری صحیح و قابل اطمینان برای تولید صورتهای مالی قابل حسابرسی و استفاده حیاتی است.برخی منتقدین اعتقاد دارند که سازمانها و واحدها ممکن است تلاش کافی برای بهبود سیستم حسابداری به منظور تولید اطلاعات صحیح و قابل استفاده را انجام ندهند.
برای بهبود سیستم حسابداری تامین بودجه ، پرسنل و تکنولوژی مورد نیاز موثر می باشد.

واندال‌ها، دسته‌ی دیگر از اقوام ژرمن‌، بی‌رحمترین و سفاک‌ترین ژرمن‌ها بودند و در نبردهایشان این خصلت خویش را عیان می‌کردند. چنانکه با هون‌ها از نظر خشونت در یک ردیف قرار گرفته‌اند. این قوم در اوایل قرن پنجم میلادی از رود راین گذشتند و به سرزمین گل رسیدند و غارت‌کنان به اسپانیا رفتند و در این منطقه اقامت گزیدند. «حکومت واندال‌ها شامل شهرستان‌های قدیم رومی یعنی موریتانی، نومیدی، افریقا و جزایر کریس، ساردنی، سببسیل و مجمع‌الجزایر بالتار بود. با مردم با خشونت رفتار می‌کردند و شهرها را غارت کرده و بسیاری از اهالی را می‌کشتند …»(دولاندلن، ۱۳۷۰، ج۱: ۳۱۳) از پادشاهان معروف آن‌ها می‌توان ژان سریک را نام برد، که امپراتور بیزانس را مجبور ساخت استقلال دولت واندال را به رسمیت بشناسد. با مرگ ژان سریک در ۴۷۷ میلادی و ضعف و نالایقی جانشینان وی تسلیم امپراتوری بیزانس شدند.
«آنگل‌ها^[۲۲]» و ساکسون‌ها یکی دیگر از اقوام ژرمن بودند. در اوایل قرن پنجم میلادی این اقوام از کرانه‌های رود الب به جزیره‌ی برتانی حمله بردند و جای رومیان را گرفتند «… آنگلو و ساکسون‌ها همواره جزیره‌ی بریتانیا را تصرف کردند و آنگل‌ها که طایفه‌ی معتبری بودند، نام خود را به این جزیره دادند، بطوریکه جزیره‌ی بریتانیا امروز «انگلند^[۲۳]» نامیده می‌شود …»(ممتحن، ۱۳۵۷، ج۲: ۲۰) این قوم با قوم بریتانی و مردم ایرلند سازگاری نداشتند «قوم بریتانیا و مردم ایرلند چون چشم دید طوایف انگل و ساکسون را نداشتند به دعوت آنان اقبالی نکرده، می‌گفتند، نمی‌خواهیم در بهشت هم باز چشممان به ایشان بیفتد، طوایف مزبور تا آخر[سده] ششم مشرک ماندند و فقط پاپ گراگوآر برای دعوت آنان دامن همت به کمر زد»(ماله، ۱۳۸۸، ج۴: ۸۲)

لمباردها- ایتالیا قبل از هجوم قوم لمبارد در تصرف استروگت‌ها قرار داشت. ژوستی‌نین حکومت استروگت‌ها را برانداخت و باز ایتالیا ایالتی شد جزو امپراتوری وی. پس از مرگ ژوستی‌نین قوم لمبارد به ایتالیا حمله برد. این قوم، همچون گت‌ها و فرانک‌ها به زبان اقوام ژرمن تکلم می‌نمود و در آغاز «لنگ‌بار^[۲۴]» یعنی مردم نیزه‌بلند خوانده می‌شدند و سرانجام موفق به تصرف ایتالیا شدند.
نرمان‌ها- نرمان‌ها نیز شاخه‌ای از نژاد ژرمن بودند که در دانمارک و شبه‌جزیره‌ی اسکاندیناوی ساکن بودند که غالباً از راه دزدی دریایی امرار معاش می‌کردند. معمولاً از مسیر رودخانه‌ها استفاده می‌کردند و به تصرف شهرها و سوزاندن خانه‌ها و کلیساها می‌پرداختند. در رأس این گروه «وایکینگ‌ها^[۲۵]» یا پادشاهان دریا قرار داشتند که در جنگ و غارت شهرها و دزدی در دریاها شهرت زیادی داشتند.
آله‌مانی‌ها- این قوم در بخش جنوبی رود راین در منطقه‌ای که امروزه ایالت بادن و ورتمبرگ قرار دارد سکونت داشتند و پس از سقوط امپراتوری روم ناحیه‌ی راین علیا را برای سکونت خود برگزیدند.
بطور کلی ژرمن‌ها شاخه‌ای از نژاد سفید «هند- اروپائی» بودند. آن‌ها خود را «ایندوژرمان^[۲۶]» نیز می‌نامیدند و به طوایف مختلف فرانک، انگل، ساکسون، آله‌مانی، گت، «توتن^[۲۷]»، واندال و … تقسیم می‌شدند و با یکدیگر جنگ و جدال می‌کردند. حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، یعنی در پایان عصر سنگ جدید و آغاز دوران برنز به سبب سرمای شدید و یخبندان و وضع نامناسب زندگی به سمت جنوب مهاجرت کردند و در اطراف رودخانه‌های «اُدر»، «اِلب»، «ماین»، «راین»، «ویستول»، «دانوب» ساکن شدند «… نخستین کسانی که از این‌ها اطلاع یافتند بازرگانان یونانی بودند که از مدیترانه به منطقه‌ی اروپای مرکزی رفت و آمد می‌کردند. یونانیان اقوام جدید مهاجر را «جرمان» نامیدند و بعدها رومیان با این اسم آشنا شدند و تاریخ‌نویسان رومی در قرن اول میلادی مانند «پلینیوس^[۲۸]» و «تاسیتوس^[۲۹]» نام ژرمنی را در آثار خود ثبت کردند.»(رحمانی، ۱۳۷۸: ۲۲)
با افزایش روز به روز جمعیت ژرمن‌ها تسلط بر سرزمین‌های وسیع‌تری برای کشاورزی، گله‌داری و شکار لازم شد. از اینرو در مرزهای امپراتوری از نفس افتاده‌ی روم ایجاد اضطراب می‌کردند. البته ژرمن‌ها پیش از این در امپراتوری روم رخنه کرده بودند «… آوگستوس سیاست اسکان بربرها را در داخل مرزهای امپراتوری آغاز کرده‌بود تا نواحی و صفوف خالی رومی را که رومیان نابارور و غیرجنگجو، دیگر نمی‌توانستند تکمیل کنند پر سازد…»(دورانت، ۱۳۷۳، ج۴: ۳۱)
شکل ۲-۱ امپراتوری روم پیش از تهاجم ژرمن‌ها(مک ایودی، ۲۰۴:۱۳۶۴)
حکومت روم در خلال سده‌های دوم و سوم میلادی تصمیم گرفت، اجازه دهد طوایف ژرمن در اراضی روم ساکن شوند. این طوایف با رومیان متحد شدند و بعنوان متحد روم سوگند وفاداری ادا کردند و پذیرفتند که از مرزهای امپراتوری روم دفاع کنند، درعوض از حکومت روم برای کشاورزی در خاک امپراتوری زمین دریافت کردند «… هنگامی که خدمت آنان در صفوف نظام به سر رسید به آن‌ها قطعه زمینی مزروعی داده می‌شد تا مقیم شوند، زن اختیار کنند و با مردم انس و الفت بگیرند. در قرون چهارم و پنجم میلادی پاره‌ای از این افراد چنان ترقی کرده بودند که حتی به مقام شامخ دولتی نایل آمدند …»(پالمر، ۱۳۸۶، ج۱: ۳۴) در حقیقت امپراتوری روم بواسطه‌ی درهم آمیختگی با اقوام وحشی اعتبار اولیه‌ی خود را از کف داد.
ژرمن‌ها بتدریج به عنوان گارد ویژه امپراتور، فرمانده نظامی پیشرو و حتی خدمتکاران منازل وارد امپراتوری شدند و براساس فرهنگ میزبان، راه و رسم زندگی رمی را فرا گرفتند و حتی از طریق ازدواج و فراگرفتن زبان لاتین که هم زبان دولتی و هم زبان دینی بود رمی شدند. بطوری که هنگام یورش ژرمن‌ها به امپراتوری نیمی از سپاهیان رم را ژرمن‌ها تشکیل دادند. ژرمن‌ها همچنین بر بخش وسیعی از زمین‌های مرغوب نیز تملک داشتند.
در ایام دیوکلیسین امپراتوری بصورت سلطنت مطلقه همچون شرق درآمد، تشکیلات اداری بسیار درهم و پیچیده شد و شماره مستخدمین از اندازه تجاوز نمود، در این میان نفوذ بیش از حد اقوام ژرمن در مملکت و در قشون روز به روز مشهودتر شد و مقامات بزرگ و مهم را از آن خود می‌کردند «… سربازان بربری که واجد استعداد و شایستگی نظامی بودند، بدون استثناء به مهمترین مناصب فرماندهی گماشته شدند. چنانکه اسامی تریبون‌ها، کنت‌ها، دوک‌ها و حتی سرداران بزرگ نشانی از بیگانه‌بودن تخمه‌ی اشخاصی است که دیگر از فاش ساختن اصل و تبار خویش هیچ ابایی نداشتند …»(گیبون، ۱۳۷۰: ۲۵۶)
نگهداری سازمان‌های گسترده‌ی اداری- نظامی نیاز به پول زیادی داشت که بخشی از آن از طریق مالیات تأمین می‌شد. ملاکین مالیات ارضی می‌دادند و تجار و صنعتگران نیز مالیات نقدی. اعضای سنا علاوه بر مالیات نقدی موظف به پرداخت برخی عوارض نیز بودند. دریافت مالیات معیار ثابت و مشخصی نداشت و تابع میل امپراتور بود. ساختن و تعمیرات جاده‌ها لازم آمد که سرانجام وقعی نهاده نشد، نقش این جاده‌ها در اقتصاد امپراتوری روم آنچنان مهم بود که توینبی می‌گوید: «…متروکه شدن جاده‌ها علت فروپاشی امپراتوری روم بوده‌است …»(تاملین، ۱۳۸۵: ۱۰۱)، همچنین امپراتوری روم در قرن چهارم میلادی شاهد انحطاط شهرها و ازدیاد اهمیت ملاکین بزرگ بود، در حالیکه توده دهقانان به حالت مزدور و مستأجر افتادند «… دهقانان در دوران حکومت روم به شدت فقیر شده‌بودند و آن‌قدر از آن‌ها مالیات گرفته شده‌بود و چنان زیر بار فرو رفته بودند که از هر نوع تغییر وضعی استقبال می‌کردند …»(نهرو، ۱۳۶۶، ج۱: ۱۹۶)
یکصد و پنجاه سالی که در پی مرگ قسطنطین گذشت، دوره‌ی انتقالی یا دوره‌ی تکوین سده‌های میانه- قرون وسطی تلقی می‌شود، چراکه از یک طرف شکاف میان دو نیمه شرقی و غربی امپراتوری گسترده‌تر شد و شهرهای بسیاری افول نمودند و از طرف دیگر مسیحی شدن ساکنان امپراتوری و فشار در مرزها توسط بربرها تداوم یافت. «تئودوز کبیر^[۳۰]» در آخرین سال‌های عمر خود امپراتوری نیمه‌جان را بین فرزندانش تقسیم کرد- ۳۹۵م- این اقدام در واقع بر پایان امپراتوری روم مهر تأیید زد. هونوریوس به امپراتوری غرب و آرکادیوس به امپراتوری شرق برگزیده شدند و بدین صورت وحدت امپراتوری از هم گسست. قسمت شرقی با عنوان بیزانس مسیری هزار ساله را پیمود. در نیمه غربی خیلی سریع در ورطه‌ی هلاکت افتاد- ۴۷۶م- سلطه‌ی بربرها و بی‌لیاقتی امپراتوران نیمه‌ی غربی در فروپاشی آن تأثیر بسزا داشت.
مطمئناً ژرمن‌ها شیفته‌ی برتری فرهنگی جامعه روم و خواستار بهره‌مندی از موهبت‌های آن بودند. اما مهاجرت ژرمن‌ها علت‌های دیگری همچون سیل، قحطی و جنگ داشت. «… جنگجویان سرسخت آسیایی بنام قوم هون به طرف اروپای شرقی سرازیر شدند و بر ویزیگوت‌های ژرمنی فشار آوردند، ویزیگوت‌ها به نوبه‌ی خود به سمت جنوب و غرب اروپا متوجه شدند و در خاک روم چون متحد امپراتوری ساکن شدند …»(فوگل، ۱۳۸۰، ج۱: ۲۶۲ و ۲۶۱) عده‌ای دیگر از ژرمن‌ها که در اطراف دره‌های دانوب و راین می‌زیستند از جور و بیداد هون‌ها گریختند. در میان این‌ها آله‌مانی‌ها و واندال‌ها بودند که پس از درهم شکستن ارتش روم به خاک امپراتوری سرازیر شدند.
اقوام ژرمن بیش از پیش به ضعف امپراتوری روم پی بردند و بر همان اساس اقدام کردند. بنابراین در چنین زمانی شمار فزاینده‌ای از آنان از مرزهای امپراتوری گذشتند و آن را مورد تهاجم قرار دادند. «… جنگاوران ژرمنی سوار بر اسب، نعره‌زنان به میدان نبرد می‌تاختند، ظاهر وحشی و موهای بلند که قسمت‌هایی از آن را جمع و چرب می‌کردند سبب می‌شد که دشمنان بترسند و پس بنشینند»(دان، ۱۳۸۲، ج۲: ۱۵) آنان با تهاجمات سریع خود موفق شدند موجبات سقوط امپراتوری روم غربی را فراهم کنند و آخرین امپراتوری روم غربی بنام رومولوس آگوستولوس در سال ۴۷۶م بوسیله «ادواکر^[۳۱]» فرمانده استروگت‌ها خلع شد و رشته‌ای از قلمروهای پادشاهی ژرمنی را جایگزین امپراتوری در غرب کردند. «… حادثه‌ی سال ۴۷۶ میلادی دارای این نتیجه مهم بود که چون ایتالیا دیگر محل اقامت امپراتوران نبود، اسقف روم بصورت محترم‌ترین و با نفوذترین فرد در غرب درآمد- در واقع پاپ بر تخت خالی امپراتوری نشست.»(رابینسون، ۱۳۷۰: ۷۵۴)
سرانجام اینکه ژرمن‌ها وارد امپراتوری روم شدند، چون به آنجا فراخوانده شده و چون به آنجا رانده شده‌بودند، آنچه آنان را به محل حذب می‌کرد، درونمای غنیمتی فراوان، زمین‌های حاصلخیز و پربرکت، آب و هوای جذاب مدیترانه و همچنین مال و منالی بود که در جریان درگیری‌های قرن سوم آن‌ها را ارزیابی کرده‌بودند. همینطور دریافته بودند که کاخ رفیع قدرت امپراتوری روم بنایی روی پایه‌های سستی است، بنابراین روم چون از درون منهدم شده‌بود سقوط کرد، حملات ژرمن‌ها تنها این سقوط را تسریع نمود. به این ترتیب ژرمن‌ها بساط هزار و یکصد ساله‌ی امپراتوری روم را برچیدند و به تاریخ عهد باستان رم غربی خاتمه دادند و عصر جدیدی به نام «قرون وسطی» را برای هزار سال آینده آغاز نمودند. این دوران هزار ساله مدعی است که میراث تمدن یونان- روم را در لفافه‌ی مسیحیت به تاریخ سبز فایل انتقال داده‌است.
شکل ۲-۲ حمله ژرمن‌ها و فروپاشی امپراتوری روم غربی(مک ایودی، ۲۲۱:۱۳۶۴)
۲-۲- فرانک‌ها
با تهاجم ژرمن‌ها به امپراتوری رم غربی و سقوط آن به سال ۴۷۶ میلادی دوره‌ی قرون وسطی در اروپا آغاز گشت. همچنین با این سقوط اروپای غربی برای مدتی طولانی عرصه‌ی تاخت و تاز اقوام مختلف شد که هرکدام به جولان در اروپا مشغول شدند، نیرومندترین و بزرگ‌ترین طایفه‌ی ژرمن‌ها، فرانک‌ها بودند که در میان سایر اقوام ژرمن زودتر از دیگران در تأسیس دولتی قوی و استوار گام برداشتند. حرکت آرام توأم با استقرار در اراضی تسخیر شده از ویژگی‌های ویژه‌ی این قوم در تهاجم و مهاجرت بود و در نهایت در هلند کنونی، بلژیک و شمال فرانسه سکنی گزیدند.
فرانک‌ها برای حفظ ثروت‌ها و زمین‌های خود، لازم بود تا دولتی تشکیل دهند. زیرا با کمک دولت می‌توانستند، جماعت‌های آزاد و مردم سرزمین گل فتح شده را به اطاعت درآوردند. بنابراین اشرافیت از حاکمیت «کلویس^[۳۲]» که نیرومندترین سرکرده‌ی نظامی بود، حمایت کرد و او را تقویت نمود. لذا در سال ۴۸۱م کلویس توانست در شمال فرانسه به قدرت برسد، که هدفش از دیگر فاتحان ژرمنی بالاتر بود، زیرا می‌خواست دولتی بنیان نهد که اگر از نظر گسترش و ترکیب دولت‌هایی که در گذشته در امپراتوری غربی وجود داشتند، برتر نباشد، حداقل با آن‌ها برابری کند. در این هنگام خاگ گل فاقد یکپارچگی ارضی بود و به چهار قسمت تقسیم شده‌بود، و هر قسمت دارای حاکمی مستقل بود. در شمال غربی «سیاگریوس^[۳۳]» سردار رومی، جنوب غربی گل در دست ویزیگوت‌ها، میان رودهای رَن و سَن بورگندها و شمال شرقی فرانک‌ها استیلا پیدا کرده‌بودند. همچنین وضعیت سیاسی و مذهبی گل مشخص نبود، فتح گل، این سرزمین پیشین روم موجب آشنایی کلویس و دیگر جنگجویان فرانکی با تمدن و امور مملکت‌داری روم و ایمان نوین مسیحی شد. اما این ایمان همه‌جا یکسان نبود، در حالیکه ساکنین اصلی روم معتقد به آن ایمانی بودند که مرکز نظام کلیسایی آن در رم و رهبر کلیسایی آن پاپ تلقی می‌شد، اقوام ژرمن به عقاید آریوس که از نظر روم منحط شناخته می‌شد، روی آورده بودند.
برخلاف دیگر ژرمن‌ها کلویس مسیحیت را پذیرفت «… کلویس شاه فرانک‌ها احتمالاً در ۴۹۶م بدست سر اسقف غسل تعمید یافت … به دیده‌ی کلیسا اکنون تنها یک شاه بربر بود که در برابر فرمانروایان آریوسی ارزش داشت. فقط یک تن که می‌توانست پشتیبانی اسقفان را بطلبد، یعنی کلویس یا قسطنطین جدید …»(لاروس، ۱۳۷۸: ۲۹۸)، بدین ترتیب کلویس مورد تأیید کلیسا قرار گرفت و به عنوان قهرمانی مسیحی مطرح شد و اساس عظمت فرانک‌ها را بنیان نهاد و به توسعه قدرت خود پرداخت «خداوند از آن لحاظ هر روز به قدرت او افزود که با قلبی درست رفتار می‌کرد و آنچه را که باعث رضای خداوند می‌شد انجام می‌داد …»(براینت، ۱۳۵۴: ۹) سلسله‌ای را که او تأسیس نمود به نام جدش «مرووه^[۳۴]» به مرونژین موسوم شد، او موفق شد حکومت‌های محلی را از بین ببرد و قلمرو فرمانروایی آن‌ها را ضمیمه قلمرو خود کرد و یک پادشاهی مطلق براساس نمونه رومی پایه‌گذاری کند. پادشاهی فرانک‌ها «… نخستین حکومت واقعی بود که از میان ویرانه‌های روم قد برافراشت ….»(ولز، ۱۳۷۶، ج۱: ۷۵۴)
در رأس طوایف ژرمن مغلوب از طرف شاه فرماندهی برگزیده می‌شد و بالاترین مقام قانونگذاری تنها شاه بود. بنابراین ژرمن‌ها در این عهد فاقد قانون واحدی بودند به این معنی که «… مردم گل مطابق قوانین گل و فرانک‌ها سالین و ریپوئر و آلامان و غیره هرکدام برطبق قوانین خود محاکمه می‌شدند»(ممتحن، ۱۳۵۷، ج۲: ۵۱)
پیشروی‌های کلویس سبب درگیری خونینی با اقوام آله‌مان که نژاد ژرمن بودند، شد. این جنگ که در ۴۹۶ میلادی اتفاق افتاده به جنگ «تولبیاک^[۳۵]» معروف است، زیرا در تولبیاک نزدیک شهر تاریخی، کلیسایی کلنی اتفاق افتاد، فی‌الواقع تلاقی دو قوم از اقوام ژرمن صورت گرفت، یعنی فرانک‌ها و آله‌مانی‌ها که سرانجام به شکست آله‌مانی منتهی شدد. «… کلویس مشغول راز و نیاز بود که آله‌مان پشت کرد و رو به فرار نهاد …»(ماله، ۱۳۸۸، ج۴: ۵۷)آله‌مان‌ها ناچار از پیشروی به سمت غرب و شمال غرب که قلمرو فرانک‌ها بود چشم پوشیدند، کلویس که پیروز این جنگ بود، آله‌مانی‌ها را در ۴۹۶م مجبور به قبول دین مسیحیت نمود.
کلویس شخصاً بر تمام امور سیاسی- نظامی نظارت می‌کرد و از واگذاری سهمی از قدرت به فرزندان خود نگران بود، به همین دلیل فرزندان او در درون کاخ‌ها فقط با خوی اشرافیت بزرگ شدند و بعد از مرگ کلویس به سال ۵۱۱ میلادی، جانشینان او تا ۷۵۱ در فرانسه به سلطنت پرداختند. پادشاهان مرونژین بویژه پس از مرگ «داگوبرت^[۳۶]» اول به عیش و عشرت روی آوردند و زندگی مجلل را ارج می‌نهادند، که این امر نیز موجب تقسیم کشور و سلطنت شد. «… سلاطین رو به ضعف این سلسله موسوم به «شاهان بی‌خاصیت» بعدها «شاهان تنبل» یا «پادشاهان بی‌قدرت» بیشتر به نفع کاخبانان از قدرت کنار می‌نشینند. درست همانند امپراتوران عصر متأخر ژاپن که قدرت واقعی را به «شوگون‌ها^[۳۷]» واگذار نمودند …»(لوگوف، ۱۳۸۷: ۶۸). به همین علت بعداً سنتی در میان فتودال‌ها رایج شد که ماترک منقول و غیرمنقول و حتی بدون وصیت فئودال، به فرزند ذکور ارشد می‌رسید تا مبادا در پی تقسیم میراث پدری دستگاه فتودالی متلاشی شود.
ضعف و ناامنی دوران پس از کلویس موجب گردید تا در آغاز سده هشتم اعراب موفق به تسخیر اسپانیا شوند و با یک لشکرکشی فوق‌العاده تا قلب سرزمین گل فرانک‌ها پیشروی نمایند. لذا در قسمت مسیحی اروپا برای نخستین بار مسأله تحول فرهنگی و دینی پیش کشیده‌شد. تصمیم در این باره دیگر از دست شاهان فرانکی بدر رفته‌بود، بلکه در دست اشراف درباری بخش‌های گوناگون امپراتوری بود که به عنوان پیشکار املاک شاهی قدرت مهمی را بدست آورده بودند.
در این میان «کارولنژین‌ها^[۳۸]» مقام ویژه‌ای را احراز کرده‌بودند و توانستند امور کشوری را برعهده بگیرند و خود دومین سلسله حکومت را تأسیس کنند. کارولنژین‌ها نیز فرانک بودند و در قسمت شرقی حکومت مرونژین‌ها سکونت داشتند. اعقاب کارولنژین‌ها که به عنوان مزدور وارد دستگاه جانشینی کلویس شدند درنتیجه بروز لیاقت به بالاترین مقام یعنی «حاجبی دربار» دست یافتند. «شارل مارتل^[۳۹]» یکی از سرکردگان فرانک بود که مقام حاجبی دربار جانشینان کلویس را در دست داشت. در اواخر دوره‌ی مرونژین که جنگ‌های خانگی بنیاد این سلسله را متزلزل کرده‌بود، اعراب تهاجمات خود به اروپا را آغاز کرده‌بودند، شارل مارتل از طرف پادشاه مأمور دفع خطر اعراب شد که توانست در نبرد پواتیه در سال ۷۳۲ میلادی، آنان را عقب براند. این پیروزی مهم شارل مارتل را محبوب اروپا ساخت و پایه‌های قدرت شارل را بیش از پیش استوار نمود.
شارل مارتل که بین سال‌های (۷۴۱- ۷۱۵) مسئولیت سرفرماندهی را برعهده داشت و موفق شده‌بود را پیشروی‌های مسلمانان به سمت اروپا جلوگیری و حتی آنان را مجبور به عقب‌نشینی به سمت شمال افریقا کند، با واگذاری اراضی کلیسا به نظامیان، سپاه منظم و قدرتمندی تدارک دید که مبانی قدرت خانوادگی او را تضمین نمود. جانشینان او به احترام رشادت‌های شارل یا کارل، سلسله پادشاهی فرانک‌ها را کارلونژین نامگذاری کردند.
پس از شارل مارتل پپین^[۴۰] کوتوله به قدرت رسید، که توانست آخرین پادشاه مرونژین- شیلدرک- زا روانه‌ی زندان کند- ۷۵۱م- و به نحو رسمی و واقعی از طرف پاپ بونیفاتیوس^[۴۱] پادشاه فرانک‌ها گردید و بدین گونه قدرت مرونژین‌ها خاتمه یافت و پادشاهی کارولنژین آغاز گشت. در پی این اقدام پاپ به کمک پپین، لمباردها را که دسته‌ای از ژرمن‌ها بودند و در شمال ایتالیا تاخت و تاز می‌کردند منکوب نمود و اراضی آنان را تصاحب نمود که به پاپ واگذار شد که در تاریخ به «هدیه پپین» شهرت یافت. با اتحاد میان پادشاه و پاپ قدرت سلاطین فرانک رو به فزونی نهاد که تشکیل امپراتوری فرانک ثمره‌ی آن بود.
با مرگ پپین در ۷۶۸م مسائلی که پس از وی بر سر جانشینی پدید آمد، موجب نزاع مجدد میان دو طایفه‌ی ژرمنی- لمباردها و فرانک‌ها- شد، در این هنگام شارلمانی قدرت را بدست گرفت و اکس لاشاپل[آخن امروزی واقع در آلمان] پایتخت وی گردید، شارلمانی از شهیرترین سلاطین تاریخ اروپاست. اولمباردها را که در این هنگام موجب ناآرامی شده‌بودند هدف قرار داد. «… لمباردها را در شمال ایتالیا از کار برانداخت و زمین‌های آن را به اراضی خویش ملحق نمود، همچنین ساکسون‌ها را به اطاعت خویش درآورد …»(براینت، ۱۳۵۴: ۱۰)
به پاس خدمات برجسته شارلمانی در سرکوب دشمنان کلیسای رم و به دلیل رعایت حرمت حریم کلیسا «… پاپ در ۸۰۰م روز تولد مسیح تاج امپراتوری را بر سر شارلمانی نهاد و این احیای امپراتوری روم غربی سرتاسر تاریخ آلمان و ایتالیا را در دوره‌های بعد تغییر داد …»(براینت، ۱۳۵۴: ۱۱) زیرا این رویداد تسلط سیاسی و مذهبی را بر فرمانروایان مسیحی اروپا به اثبات رساند، این واقعه، همچنین با توجه به گسترش و چگونگی امور اداری امپراتوری، نخستین کوشش بزرگی بود که ژرمن‌ها و رومی‌ها را در یک امپراتوری‌ای که مسیحیت اساس آن محسوب می‌شد، با وحدت تام بهم پیوست.
۲-۳- تجزیه‌ی دولت کارولنژین
یکپارچگی ارضی پادشاهی فرانک دستاورد امپراتور فرانسه- شارلمانی- بود، که اصالتاً ژرمنی بود، امپراتوری تا مدت‌ها پس از او دوام یافت. پس از مرگ شارلمانی در ۸۱۴ میلادی، لوئی عابد تنها وارث و جانشین او بود که برخلاف پدرش بسیار ضعیف بود، بگونه‌ای که در زمان حیاتش فرزندان وی برای کسب قدرت به رقابت پرداختند، بنا به سنت فرانک‌ها می‌بایست قلمرو امپراتوری بطور مساوی بین آن‌ها تقسیم شود که با مرگ لوئی عابد سنت فرانک‌ها به اجرا درآمد. «… طبق وصیت لوئی امپراتوری میان سه پسرش، شارل، لوتار و لویی تقسیم شد. فرانسه به شارل رسید، لوتار سرزمین‌های میان فرانسه و آلمان رو به جنوب تا داخل ایتالیا را برداشت و آلمان سهم لویی ژرمنی شد …»(آدلر، ۱۳۸۴، ج۲: ۲۵۲)
رقابت‌های برادری با تقسیمات مزبور خاتمه یافت «… شارل و لویی آلمانی بر ضد لوتار متحد شدند، توافقشان سوگندهای استراسبورگ از این حیث درخور اعتناست که هر امیری به زبان بومی‌اش سوگند خورد و نخستین اسناد به زبان فرانسه و آلمانی است، در ۸۴۳ میلادی توافقی پایدار عاقبت در وردن^[۴۲] به امضاء رسید که تا سده‌ها مرزها را تثبیت کرد. که فراسویشان فرانسه و آلمان بتدریج تأسیس یافتند …»(لاروس، ۱۳۷۸: ۳۳۸)
با انعقاد معاهده‌ی وردن ۸۴۳م امپراتوری فرانک ازهم گسست. و فرانک غربی و فرانک شرقی از یکدیگر جدا شدند، از فرانک غربی فرانسه و از فرانک شرقی دولت ژرمانی(آلمان) و از مابین آن‌ها سرزمین آلزاس و لرن سر بیرون آورند «شارلمانی پیوند فرانسه وآلمانی را که پپین(پدرش) بهم پیوسته بود را استوارتر کرد و تا هنگام مرگ نوه شارلمانی، لوئی در ۸۴۰ میلادی این یگانگی دوام یافت، آنگاه این دو سرزمین جدا شدند و شوربختی جهانیان پایه نهاده شد.»(ولز، ۱۳۷۶، ج۱: ۷۵۶). بدین شکل معاهده‌ی وردن وحدت امپراتوری بزرگ شارلمانی را از بین برد و نواحی سه‌گانه خود به قسمت‌های کوچکتری تجزیه شد و در آن قسمت‌ها امیرنشین‌های متعددی بوجود آمدند.
عامل زبان نیز یکی از مهمترین عواملی بود که بیش از هر چیزی در جدایی فرانک شرقی و غربی مؤثر واقع شد. زبان که تا آن زمان فاقد اهمیت بود، اهمیت خود را برای نخستین بار در پیمان‌های وفاداری جلوه داد. که پس از مرگ لویی عابد میان شارل(چارلز) و لویی ژرمنی بسته ‌شد «… پیمان استراسبورگ به سال ۸۴۲م اولین متن رسمی بود که زبان‌های ملی در آن بکار گرفته شد. به این ترتیب که یک طرف پیمان به زبان فرانسه کهن و طرف دیگر به زبان آلمانی قدیم نوشته شده‌بود …»(لوگوف، ۱۳۸۷: ۸۵) تا برای هر دو طرف قابل فهم باشد.
جدای از تفکیک زبان آلمانی و فرانسه و تقسیم امپراتوری، نزاع‌های خصمانه‌ی بسیار عامل دیگری بود که تجزیه امپراتوری شارلمانی را شتاب بخشید و سبب تشکیل دولت‌های تازه‌ای شد. با مرگ کنراد اول در ۹۱۹م- آخرین فرمانروای سلسله‌ی کارولنژین- که بر فرانک شرقی حکومت می‌کرد، سرزمین ژرمن‌ها و قسمت عمده‌ای از اروپا مورد تهاجم نرمان‌ها، مجارها و وایکینگ‌ها قرار گرفت. «جنگاوران ژرمنی تبار اسکاندیناوی معروف به وایکینگ‌ها یا اقوام شمال از سده‌ی نهم تاخت و تاز به ساحل اروپا را آغاز کردند. وایکینگ‌ها به بخش‌هایی از شمال آلمان و فرانسه یورش بردند و آنجا را فتح کردند …»(دان، ۱۳۸۲، ج۲: ۱۷۶)
قسمت شرقی امپراتوری شارلمانی یک قرن پس از مرگ او بعدها به منطقه‌ای آلمانی نشین معروف شد و تحت تصرف چهار طایفه درآمد که عبارتند از: ساکسونی^[۴۳]، فرانکی^[۴۴]، باویر^[۴۵] و سوآب^[۴۶]. این دوک‌نشین‌ها به اندازه‌ای با یکدیگر اختلاف داشتند که هیچ‌یک از پادشاهان آلمانی در قرون وسطی موفق نشدند آن کشور را بصورت واحدی درآورند. ژرمن‌ها شخصی بنام هانری فولر^[۴۷] شاهزاده ساکسونی را از میان خود به پادشاهی ژرمن‌ها برگزیدند. این واقعه هم نقطه‌ی عطفی در تاریخ قرون وسطی به حساب می‌آید و هم نقطه‌ی عظمت تاریخ آلمان است، زیرا او نخستین پادشاهی بود که فرانک شرقی را از پیوستگی با دولت کارولنژین جدا ساخت و توانست دولت خود را براساسی نوین پایه نهد. شاهزاده‌نشین‌های دیگر ژرمن با این پادشاه منتخب به اتحاد صادقانه‌ای دست زدند.
منطقه‌ی لرن یکی از مناطقی بود که پادشاهان فرانسه و ژرمانی مدت‌ها بر سر آن درگیر بودند. این درگیری‌ها نیز به دوره‌ی هانری فولر نیز کشیده شد، که اتفاقاً الحاق این منطقه به ژرمانی در دستور کار هانری قرار گرفت. سرانجام در ۹۲۵ میلادی «هانری اغتشاشات داخلی فرانسه را غنیمت شمرده و از سرکردگان آن خاک قول اطاعت گرفت، درنتیجه این واقعه با آنکه مردم این خطه به زبان رومی تکلم می‌کردند، لرن از دست فرانسه رفته و ایالتی آلمانی شد …»(ماله، ۱۳۸۸، ج۴: ۱۵۰) ضمیمه شدن لرن به فرانک شرقی برای قرن‌ها مرز غربی آلمان را در مقابل فرانک غربی مشخص نمود.
۲-۴- امپراتوری مقدس روم
۲-۴-۱- تأسیس امپراتوری مقدس روم
با مرگ هانری در سال ۹۳۶، فرزندش اتون^[۴۸] اول ملقب به کبیر به پادشاهی ژرمن‌ها رسید. درباره او آمده است که «… سلطنت خود را با سیر و سیاحت گذرانید و بدین لحاظ «پادشاه سیار» لقب یافت … خواندن نمی‌دانست و فقط به زبان اهل ساکسن به درستی تکلم می‌کرد، قدرت و شهرت اتون مخصوصاً در سایه سلحشوری او بسط یافت.»(ماله، ۱۳۸۸، ج۴: ۱۵۱) اتون شاهزاده‌نشین‌های دیگر را وادار به تبعیت از خود کرد. با شروع سلطنت اتون تاریخ اقوام ژرمن به نقطه‌ی اوج عظمت خود رسید. اتون همچنین تمام مخالفین را زیر فرمان خود آورد و ایالات را به اقوام خود سپرد. و با اسلاوها و مجارها که تا این زمان هنوز دست از غارتگری برنداشته بودند به مبارزه پرداخت. «… سرانجام نیروهای مجار را در نبرد لخ درهم شکست و بدین وسیله سرتاسر اروپا را مرهون خدمت خود ساخت.»(براینت، ۱۳۵۴: ۲۹) اتون کبیر در سال ۹۶۲ میلادی امپراتوری مقدس رم- ژرمن را پس از ضمیمه کردن ایتالیا به سرزمین‌های خود تأسیس کرد. این امپراتوری به مملکت ژرمانی یا به گفته‌ی فرانسویان «آلمان» شهرت پیدا کرد. در حالیکه ساکنان امپراتوری سرزمین خود را «دویچلند^[۴۹]» می‌گفتند. امپراتوری از چهار قوم عمده‌ی ژرمن تشکیل شده‌بود که عبارتند از: سوآب(قوم آلامان)- قوم باویر^[۵۰]- قوم فرانک شرقی(ساکن فرانکونی)- قوم ساکس.
از هنگام زمامداری هانری، موسس سلسله ساکس، این خانواده برای بقای خود حمایت دو جناح از قدرت را بدست آوردند. یکی فئودال‌ها که با حمایت از پادشاه نظام سرواژ را سراسر ایالات ژرمنی به راه انداخت. جناح دیگر روحانیون کلیسا بودند که خصوصاً در زمان اتون کبیر صاحب املاک گسترده شدند. اتون به دلیل قدرت فراوان حق انتصاب اسقف‌های ایالات ژرمنی را از پاپ گرفته‌بود، اسقف‌ها در املاک خود فرمانروای مطلق بودند که هم حکومت دینی و هم حکومت سیاسی در اختیار آنان بود. فقط سالیانه مالیات و هدایایی برای امپراتور می‌فرستادند و در مواقع جنگ نیروهای نظامی خود را مأمور خدمت امپراتور می‌کردند.
پس از مطیع کردن فتودال‌ها و در اختیار گرفتن زعامت کلیسا- حق انتخاب اسقف‌ها- اتون مصمم شد عملاً ایتالیا را ضمیمه امپراتوری خود کند. زیرا اولاً ایتالیا مقر پاپ بود و سالیانه مقدار قابل ملاحظه‌ای صدقه و هدایا از سراسر اروپا توسط مسیحیان معتقد، به روم سرازیر می‌شد، دوماً تسلط بر ایتالیا به منزله تسلط بر دستگاه پاپی می‌بود و این عمل موجب افزایش قدرت و عظمت او در اروپا و سرزمین‌های ژرمنی می‌شد به این دلیل بود که اتون در پی فرصت بود تا به آن تسلط پیدا کند.
در همین ایام اتون- پادشاه ژرمن‌‌ها- با دوشیزه‌ای که ایالت لمباردی، واقع در شمال ایتالیا را به ارث برده‌بود ازدواج کرد و پادشاه لمباردی شد. علاوه بر این تنزل قدرت دینی و دنیایی پاپ که حاصل هرج و مرج داخلی ایتالیا بود، باعث قدرت‌گیری نجبا شد که مسند قدرت را به میل خود به این و آن تفویض می‌کردند، اتون این موقعیت را غنیمت شمرد، و «… تصمیم به مداخله گرفت و به سرزمین ایتالیا رفته و آن را تصرف نمود و خود را در سال ۹۶۲ میلادی پادشاه ایتالیا و امپراتور خواند. با این اقدام امپراتوری مقدس روم ژرمن که نیرومندترین کشورهای اروپا و مدعی امپراتوری روم قدیم و امپراتوری شارلمانی بود را بوجود آورد …»(دولاندلن، ۱۳۷۰، ج۱: ۴۳۴ و ۴۳۳)
به این ترتیب اتون با لشکرکشی به ایتالیا و پس از تصرف این سرزمین، پاپ را وادار به اطاعت از خود کرد. و در مقابل امپراتور مقام پاپی و سلطه‌ی دینی او را بر شهر رم پذیرفت و پاپ یوهانس دوازدهم در سال ۹۶۲ میلادی تاج امپراتوری مقدس روم را بر سر اتون گذاشت. همین سال مبدأ امپراتوری مقدس روم ژرمن با رایش اول می‌باشد، «… این امپراتوری، برخلاف امپراتوری شارلمانی، قدرت نهادینه شده و بسیار مستدام و طویل‌المدتی از خود به نمایش گذاشت، براین امپراتوری «امپراتوری مقدس روم ملت آلمان» نام نهادند، عنوانی که در بادی امر از ویژگی مقدس امپراتوری و آنگاه از میراث رومی آن و نیز خاطره شهر رم بعنوان پایتخت امپراتوری حکایت داشت و بالاخره به نقش برجسته آلمانی‌ها در این امپراتوری تأکید داشت.»(لوگوف، ۱۳۸۷: ۸۶) این امپراتوری را که شالوده‌ی آن را اتون کبیر ریخت در واقع در حکم امپراتوری روم قدیم بود که تا سال‌های نخستین قرن نوزدهم دوام پیدا کرد.
۲-۴-۲- موقعیت جغرافیایی امپراتوری مقدس روم- ژرمن
امپراتور مقدس روم از شمال به جنوب و از دریای شمال تا مدیترانه امتداد یافته‌بود، و ملت‌های ژرمنی ایتالیایی را دربر می‌گرفت. این امپراتوری «… از جانب مغرب محدود به فرانسه و از طرف مشرق محدود به لهستان و مجارستان می‌گردید، و شامل چک‌های سرزمین بوهم و جماعات کثیری از مردم فرانسوی زبان اراضی بلژیک امرزی، لرن، بورگاندی شرقی و نواحی غربی سویس بود. به استثنای اینها باقی اقوام که در این امپراتوری قرار داشتند، آلمانی بودند.»(پالمر، ۱۳۸۶، ج۱: ۲۲۵)
تا شش سال اول سده‌ی نوزدهم، امپراتوری وسیع‌ترین دولت اروپا به شمار می‌رفت و بخصوص بر اثر سیاست‌ هابسبورگ‌ها که ازدواج با دیگر خاندان‌های حکومتگر را اساس سیاست خود قرار داده‌بودند «… از اقوال معروف لاتینی است که چون دیگران ناگزیر به رفتن در میدان کارزارند، تو ای اتریشی فرخنده‌فال ازدواج کن.»(پالمر، ۱۳۸۶، ج۱: ۱۲۹) بعنوان نمونه فیلیپ ولیعهد اتریش با جوانا وارث قلمرو و سلطنت اسپانیا ازدواج کرد، حاصل این ازدواج تولد فرزند پسری بنام شارل بود. شارل یا شارلکن(شارل پنجم) بر تخت سلطنت اسپانیا، اتریش و هلند نشست. «… بدین ترتیب امپراتوری مقدس روم از نظر وسعت خاک و قدرت به درجه‌ای رسید که در آن عهد نمونه‌اش نبود»(پالمر، ۱۳۸۶، ج۱: ۱۲۹). این امپراتوری اگرچه از دریای بالتیک تا دریای مدیترانه را دربر می‌گرفت اما از نظر وسعت هرگز به پای امپراتوری شارلمانی نرسید و با بزرگ‌ترین وسعت خود از کشورهای آلمان، اتریش، اسلوونی، سوئیس، لیختن‌اشتاین، بلژیک، هلند، لوکزامبورگ، جمهوری چک، شرق فرانسه، شمال ایتالیا و غرب لهستان کنونی تشکیل شده‌بود.
۲-۴-۳- وضع سیاسی امپراتوری مقدس روم
امپراتوری مقدس روم درهم‌ترین وضع سیاسی را داشت. در این امپراتوری سه نوع ایالت وجود داشت که عبارتند از: ۱- ایالات شاهزاده‌نشین، دوک‌نشین و سلطنت‌های کوچک ۲- ایالات روحانی و یک ناحیه اسقف‌نشین ۳- شهرهای آزاد امپراتوری، «… همه این دولت‌ها گرچه براستی مستقل بودند، خود یک نوع وفاداری و تبعیت از امپراتوری داشتند …»(دنکاف و بکر، ۱۳۸۰: ۱۸۹) اما این امپراتوری به هیچ روی یک دولت نیرومند بشمار نمی‌آمد، امپراتوری مقدس برخلاف کشورهای فرانسه و انگلیس نتوانست در تحکیم قدرت موفق شود و در کشاکش‌های قرون وسطی که از یک طرف میان پاپ و از طرف دیگر میان امپراتور و اشراف پاره‌پاره شد و تعداد دولت‌های آن از چهارصد هم تجاوز نمود، که از نظر وسعت بسیار متفاوت بودند. «… برخی از این شاهزاده‌نشین‌ها به اندازه‌ای کوچک بودند ، که مردم به شوخی درباره آن‌ها می‌گقتند، وقتی حاکم به خواب می‌رود اگر سرش را در ملک خود گذاشته باشد، به ناچار باید پاهایش را در ملک همسایه‌اش دراز بکند …»(دنسکوی و آگیبالووا، ۱۳۵۵: ۴۲). به موقع تاجگذاری امپراتوران، هریک از آن‌ها سه بار تاجگذاری می‌کردند، بدین معنی که تاج نقره‌ای آلمانی را در اکس‌لاشاپل، تاج آهنین ایتالیا را در منزا نزدیک میلان و تاج زرین امپراتوری روم را در شهر رم بر سر می‌گذاشتند.
در سال ۱۳۵۶ میلادی حق انتخاب امپراتور به هفت شاهزاده‌ی آلمانی، که حکام هفت ایالت بودند، تفویض شد. که در تاریخ امپراتوری مقدس روم به امیران منتخب شناخته می‌شدند. «… برکنار رود رَن و موزل سه دولت روحانی ترو^[۵۱] و کولونی^[۵۲] و مایانس^[۵۳] و ناحیه پالاتی‌نا^[۵۴] و در سواحل رود اِلب دوک‌نشین ساکس^[۵۵] و مملکت بوهم و برکنار رود اِلب و اُدِر ناحیه براندبورگ^[۵۶]، ممالک هفت‌گانه انتخابی که حکمرانانشان حق انتخاب امپراتور را داشتند، تشکیل می‌دادند.»(ماله، ۱۳۸۸، ج۳: ۶۱) بنابراین مقام امپراتور انتخابی بود و کسی با حق وراثت به سلطنت نمی‌رسید. «… هرچند امپراتور بر دیگران ریاست داشت، اما چون او را باید انتخاب می‌کردند وی ناگزیر با انتخاب‌کنندگان مدارا می‌نمود.»(ماله، ۱۳۸۸، ج۳: ۶۱) در سال مذکور شارل چهارم طی صدور فرمانی که با مهر زرین ممهور شده‌بود تمام حقوق یک حکومت خودمختار را برای امیران در املاکشان تضمین نمود. به این ترتیب شاهزاده‌نشین‌ها در امور داخلی مستقل، ولی در سیاست و روابط خارجی تابع قواعد امپراتوری بودند. امپراتور نیز از طرف نمایندگان هفت امیرنشین یادشده انتخاب می‌شد. امپراتور همراه هفت نماینده در دیت^[۵۷] (مجلس مشورتی یا پارلمان که بعدها به رایشتاک تبدیل شد) در مورد مسائل کلی سرزمین‌های خود بحث و گفتگو می‌کردند. با این حال امپراتور بدون رضایت امیران منتخب، انجمن شاهزادگان و انجمن شهرها، نه می‌توانست سرباز و مالیات بگیرد و نه اعلان جنگ و یا صلح‌نامه امضاء کند!
امیران منتخب امپراتوری همگی از امرا و اسقفان آلمانی بودند و موقع انتخاب امپراتوری به شدت باهم چانه می‌زدند و این اختلاف نظرهای شدید باعث از هم گسستن بیشتر امپراتوری می‌شد. این نشان می‌داد که امپراتوری مقدس نه تنها در حکم دولت واحدی برای ژرمن‌ها نبود «… بلکه مجمعی بود مرکب از دولت‌ها و سلطان‌ها که امپراتور اجراکننده‌ی مقاصد ایشان بشمار می‌رفت …»(ماله، ۱۳۸۸، ج۳: ۶۴)
امپراتوری مقدس روم درحقیقت کنفدراسیونی سست‌بنیاد از امیرنشین‌ها و حتی شهرهای آزاد بود که مدام با یکدیگر کشمکش داشتند. قدرت واقعی کاملاً در دست اشراف‌زادگان و کلیسا بود. در میان کاندیداهای امپراتوری بیش از همه، اعضای خاندان هابسبورگ به این مقام دست پیدا کردند. «… در سال ۱۴۳۸ میلادی آرشدوک اتریش به پادشاهی آلمان برگزیده شد و فرمانروایان اتریش با نام امپراتوران مقدس روم در بخش بزرگی از اروپا قدرت را بدست گرفتند …»(راعی، ۱۳۷۳: ۱۶۶). نام خانوادگی آرشدوک هابسبورگ بود و از این جهت بدین نام خوانده شدند. افراد این خاندان بعدها بواسطه‌ی دارایی‌های فراوانی که در اتریش به ارث برده بودند و از سرزمین‌های دیگر تصاحب کرده بودند، طی نسل‌های متوالی به جز یک دوره‌ی کوتاه از سال ۱۴۳۸ تا ۱۸۰۶ مرتب به این مقام رسیدند.